Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp

Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Mục lục
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 1
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
1. Giới thiệu
1.1. Đặt vấn đề
Trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế đầy thách thức và cạnh tranh, văn hóa
doanh nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng và là chìa khóa cho sự phát triển bền
vững của tổ chức. Ngày nay, nhiều tổ chức đang hướng tới xây dựng văn hóa
doanh nghiệp, hình thành nên bản sắc riêng của tổ chức - một tài sản vô hình của
mỗi doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp không chỉ là những biểu hiện bề ngoài của doanh nghiệp
như trang phục nhân viên, cơ sở vật chất, giao tiếp với khách hàng, tác phong quản
lý và lãnh đạo… mà còn thể hiện ngay trong đạo đức kinh doanh – được hình
thành từ những chuẩn mực đạo đức chung mà tổ chức đã đề ra.
Trong thực tiễn quản lý ngày nay, các nhà quản lý và lãnh đạo của các tổ chức,
doanh nghiệp thường vận dụng các chuẩn mực đạo đức như là biện pháp cần thiết
đối với việc điều hành một tổ chức trong môi trường xã hội phức tạp nhưng vẫn hết
sức đề cao các chuẩn mực đạo đức.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Xuất phát từ vấn đề trên, để giải thích cho việc vận dụng các chuẩn mực đạo đức
vào việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, bài viết này được thực hiện để phân tích
ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
Thông qua việc phân tích, tác giả đưa ra một số đề xuất xây dựng chuẩn mực đạo
đức hướng tới xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
1.3. Đối tượng điều chỉnh
Với sự đa dạng trong môi trường kinh doanh, hướng tới xây dựng nền văn hóa
thích nghi với sự thay đổi, đối tượng điều chỉnh của bài viết bao gồm nhân viên
trong tổ chức, người quản lý và nhà lãnh đạo của doanh nghiệp, bản thân tổ chức,
và khách hàng cũng như chủ thể hữu quan.
1.4. Phạm vi điều chỉnh

Bài viết chỉ đề cập đến chuẩn mực đạo đức theo tiêu chuẩn đạo đức hướng tới hành
vi ra quyết định và hành động, và tiêu chuẩn đạo đức hướng tới quy tắc ứng xử;
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 2
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
không đề cập đến chuẩn mực đạo đức theo tiêu chuẩn hành nghề của một số ngành,
nghề chuyên môn cụ thể.
1.5. Nguồn thông tin và phương pháp nghiên cứu
Bài viết được thực hiện dựa trên sự tham khảo các nghiên cứu trước của một số tác
theo phương pháp định tính. Bên cạnh đó, bài viết cũng sử dụng thông tin từ các
phương tiện truyền thông về vai trò các chuẩn mực đạo đức đến văn hóa doanh
nghiệp của một số tổ chức cụ thể.
1.6. Bố cục bài viết
Bài viết gồm bốn phần:
- Phần thứ nhất: giới thiệu về đề tài.
- Phần thứ hai: bài viết đề cập đến một số khái niệm chung liên quan đến
chuẩn mực đạo đức và văn hóa doanh nghiệp.
- Phần thứ ba: đề tài tập trung vào phân tích ảnh hưởng của các chuẩn mực
đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
- Phần cuối cùng: bài viết đưa ra một số kiến nghị để xây dựng các chuẩn mực
đạo đức hướng đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 3
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
2. Một số vấn đề lý luận chung
2.1. Khái niệm về chuẩn mực đạo đức
Theo TCĐL chuyên đề Quản lý & Hội nhập: “Chuẩn mực đạo đức là một hệ thống
các nguyên tắc có ảnh hưởng chi phối hành vi đạo đức được chấp nhận bởi xã hội.
Chúng là hệ thống các phương pháp, cách thức thực hiện một việc gì đó theo một
quy tắc chính thức được chấp nhận rộng rãi và có tác dụng điều chỉnh hành vi xã
hội của một cá nhân, nhóm người hay xã hội.”
Chuẩn mực đạo đức khác biệt với các chuẩn mực luân lý ở chỗ phạm vi sử dụng

của chuẩn mực luân lý lớn hơn - cho một nền văn hóa, một tôn giáo hay một xã
hội. Còn chuẩn mực đạo đức được chắc lọc từ các chuẩn mực luân lý khi vận dụng
trong những hoàn cảnh nhất định cho một phạm vi hẹp hơn về mặt các đối tượng
và mối quan hệ.
Trong thực tiễn, hình thức vận dụng phổ biến nhất của các chuẩn mực đạo đức là
các tiêu chuẩn hành vi đạo đức, tức là những quy tắc hay chuẩn mực hành vi của
các cá nhân và tổ chức trong xã hội. Khi vận dụng vào thực tiễn quản lý các tổ
chức và doanh nghiệp, chuẩn mực đạo đức trở thành là biện pháp cần thiết để điều
hành trong một xã hội hỗn tạp.
Có thể nói rằng, chuẩn mực đạo đức không phải là chuẩn mực bắt buộc về mặt xã
hội. Tuy nhiên, đối với những thành viên của tổ chức, chúng cũng ít nhiều có tính
chất “bắt buộc”. Việc áp dụng những quy tắc trong chuẩn mực đạo đức đối với các
đối tượng và mối quan hệ có thể không giống nhau, thậm chí còn có sự phân chia
cấp độ, cụ thể như: “tiêu chuẩn đạo đức áp dụng cho cấp tổ chức và những người
đại diện cho toàn bộ tổ chức; quy tắc ứng xử áp dụng đối với cá nhân, nhân viên,
thành viên tổ chức khi tiến hành các công việc chuyên môn thuộc phạm vi trách
nhiệm của mình; tiêu chuẩn hành nghề áp dụng cho các thành viên thuộc một
ngành nghề, nghề nghiệp chuyên môn cụ thể”
1
.
1 Theo TCĐL chuyên đề Quản lý & Hội nhập.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 4
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
2.1.1. Tiêu chuẩn đạo đức
2
Tiêu chuẩn đạo đức là một hệ thống các chỉ dẫn quy định cách thức hành động đối
với một tổ chức và các thành viên của tổ chức khi tiến hành các hoạt động chuyên
môn, nghiệp vụ. Chúng bao gồm những nguyên tắc về hành vi áp dụng trong phạm
vi một tổ chức, doanh nghiệp, có tác dụng hướng dẫn hành vi của các thành viên tổ
chức khi ra quyết định và hành động.

2.1.2. Quy tắc ứng xử
3
Quy tắc ứng xử, còn được gọi là chuẩn mực hành vi, là những quy định về trình tự,
thủ tục cần được áp dụng trong những tình huống liên quan đến đạo đức, ví dụ như
mâu thuẫn lợi ích hay trao và nhận quà biếu… cũng như cách thức xác minh khả
năng vi phạm các tiêu chuẩn đạo đực của tổ chức và các biện pháp xử lý cần thiết.
2.2. Một số vấn đề về đạo đức kinh doanh trong nền kinh tế toàn cầu
2.2.1. Đạo đức kinh doanh
Trong một tổ chức, đạo đức kinh doanh được thể hiện thông quá nhiều khía cạnh.
Chẳng hạn, trong quản trị nguồn lực, nó liên quan đến việc tuyển dụng, bổ nhiệm,
đánh giá, bảo vệ… người lao động. Còn trong hoạt động marketing, đạo đức kinh
doanh liên quan đến vấn đề bảo vệ người tiêu dùng về các quyền lợi như thông tin
sản phẩm, quyền được bồi thường, quyền được an toàn khi sử dụng các sản phẩm
dịch vụ của công ty, vấn đề an toàn thực phẩm… Có thể nói rằng, đạo đức kinh
doanh được xem xét trong một tổng thể các mối quan hệ với các đối tượng hữu
quan như chủ sở hữu; người lao động; khách hàng và đối thủ cạnh tranh.
Vấn đề đạo đức kinh doanh phát sinh khi xuất hiện mâu thuẫn giữa một vấn đề
mang tính đạo đức và một vấn đề mang tính chất khác có sự khác biệt rất lớn về
tiêu chí để đánh giá và lựa chọn nhằm đưa ra quyết định thích hợp. Các vấn đề này
có thể liên quan đến kinh tế, nhân lực, kỹ thuật hay tài chính; cụ thể như: tiền
lương, tính hiệu quả và năng suất, hay lợi nhuận tối đa
2.2.2. Một số vấn đề đạo đức kinh doanh
Trong xã hội ngày nay, vấn đề đạo đức kinh doanh có thể là các vấn đề về cáo giác,
bí mật thương mại, điều kiện, môi trường làm việc, lạm dụng của công, phá hoại
2 Theo TCĐL chuyên đề Quản lý & Hội nhập.
3 Theo TCĐL chuyên đề Quản lý & Hội nhập.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 5
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
ngầm… Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, vấn đề đạo đức kinh
doanh còn thể hiện ở mức độ nghiêm trọng và đáng lo ngại nhiều hơn, đó có thể là

vấn đề về tham nhũng và hối lộ; phân biệt đối xử, quyền con người, định giá…
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 6
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
• Tham nhũng và hối lộ
Vấn đề này liên quan đến yếu tố nền văn hóa của các quốc gia. Tại một số nơi, đưa
hối lộ được xem là một hành vi kinh doanh chấp nhận được, nó được xem là “tiền
có đi có lại”, “tiền bôi trơn”, “phong bì nhỏ”; chẳng hạn như ở Mexico, Nam Phi,
Trung Đông, Ấn Độ, Đức, Italia
4
…
Ở các nước đang phát triển, hối lộ được tiến hàng ở nhiều dạng khác nhau như tiền
hoa hồng, chi tiêu tiền mặt, các khoản đóng góp, tiền lại quả… nhằm đạt được mục
tiêu trong kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp coi hối lộ là một chi phí cần thiết trong
kinh doanh tại một số quốc gia nhất định. Theo thông tin đăng trên báo chí, các
diễn đàn kinh tế, Trung Quốc được xem là quốc gia có tệ tham nhũng và hối lộ rất
cao với lượng đầu tư nước ngoài lớn.
Hoạt động tham nhũng và hối lộ để lại những hệ quả xấu vì nó dẫn tới hành vi ưu
ái cho doanh nghiệp cũng nhưng tạo cơ hội gây ảnh hưởng tiêu cực tới hệ thống
pháp luật của quốc gia. Đây là một vấn đề đạo đức kinh doanh hết sức nghiêm
trọng, nó làm dập tắt cuộc cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp.
• Phân biệt đối xử (giới tính và chủng tộc)
Hiện tượng phân biệt đối xử này diễn ra khá phổ biến trên thế giới, ví dụ như ở
Anh, người lao động đến từ Đông Ấn Độ thường bị trả lương thấp và được giao
cho các công việc mà chẳng ai muốn làm cả; hay như ở nhiều nước Đông Nam Á,
nhân viên thuộc dân tộc thiểu số ít có cơ hội thăng tiến
5
. Gần đây nhất ở Nhật Bản,
vấn đề phụ nữ tham gia vào chính trường cũng đã gây ra tranh cãi
6
. Hay như ở

nhiều nước Trung Đông, do ảnh hưởng của truyền thống dân tộc, các công ty
thường gặp rắc rối khi cử phụ nữ đi làm đại diện bán hàng, tuyển dụng phụ nữ…
Vấn đề phân biệt đối xử trên có thể xuất phát từ các nguyên nhân khác như các
cuộc chiến tranh trước đây, như Đức không cấp quyền công dân cho những công
dân người Thổ Nhĩ Kỳ, ngay cả khi họ đã thuộc thế hệ thứ hai của người Đức; ở
Nhật đối với người Hàn Quốc quốc tịch Nhật Bản…
4 Bùi Xuân Phong, Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp.
5 Bùi Xuân Phong, Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp.
6 />n20140624112126188.htm
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 7
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
• Quyền con người
Đây là một vấn đề diễn ra ở khắp nơi trên thế giới. Một trong những vấn đề đạo
đức kinh doanh được đề cập trong một khoảng thời gian dài đó là nạn bóc lột sức
lao động trẻ em với mức lương rẻ mạt và vấn đề lạm dụng trong các nhà máy nước
ngoài. Điều này để lại hậu quả tiêu cực trong dài hạn, mặc dù có thể trong ngắn
hạn doanh nghiệp có thể tăng lợi nhuận.
• Phân biệt giá cả
Vấn đề đạo đức kinh doanh phát sinh ở đây là việc định giá các sản phẩm bán ra tại
các nước khác nhau, tức là doanh nghiệp định ra các mức giá khác nhau với các
nhóm khách hàng khác nhau mà có xảy ra vi phạm luật pháp, làm cho khách hàng
không hài lòng… Điều này có thể bị coi là bất hợp pháp vì làm giảm đáng kể cạnh
tranh trên thị trường.
Vấn đề đạo đức kinh doanh còn phát sinh khi có sự tăng giá bất thường trong
trường hợp thiếu hụt đặc biệt của sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể - còn được gọi là
“hành động đục khoét”. Ngoài ra, hành động bán phá giá cũng được xem là một
vấn đề đạo đức kinh doanh khi nó làm ảnh hưởng đến cạnh tranh hoặc làm phương
hại đến các doanh nghiệp và nhân viên của các nước khác.
• Các sản phẩm có hại
Đây là các sản phẩm có hại cho sức khỏe, hoặc thải chất thải gây ảnh hưởng đến

môi trường sinh thái. Vì thế đây cũng được xem là một vấn đề đạo đức kinh doanh.
Đáng chú ý trong vấn đề này là các vấn đề đạo đức kinh doanh được tạo nên bởi
một số sản phẩm không có hại tại một số nước, nhưng lại trở nên có hại do nạn mù
chữ hoặc kém hiểu biết, điều kiện mất vệ sinh hoặc giá trị văn hóa khác nhau.
• Ô nhiễm môi trường
Đây là vấn đề liên quan đến đạo đức kinh doanh và pháp luật mà để lại tác động
lâu dài cho nhiều đối tượng. Điển hình cho trường hợp này là việc xả thải của
Công ty Vedan ở Việt Nam.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 8
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
• Viễn thông và công nghệ thông tin
Ngày nay với sự phát triển của công nghệ kỹ thuật, vấn đề sao chép, vi phạm bản
quyền tác giả ngày càng trở nên đáng lo ngại. Ngoài ra, với sự hỗ trợ của công
nghệ thông tin, các hoạt động tài chính mờ ám ngày càng tăng, gây ảnh hưởng rất
nghiệm trọng cho hệ thống tài chính và nền kinh tế toàn cầu.
2.3. Khái niệm về văn hóa doanh nghiệp
Theo John Kotter
7
, “ở một mức độ nhất định văn hóa kinh doanh có liên quan đến
các quy chuẩn hay phong cách xử sự truyển thống cuả một nhóm người hình thành
qua thời gian. Những quy chuẩn này không phải chỉ là những hành vi lặp đi lặp lại
ta thấy ở một nhóm mà gồm các hành động được mọi người củng cố một cách vô ý
thức.” “Ở mức độ sâu sắc hơn, các quy tắc xử sự phản ánh các giá trị, và ngược lại
các giá trị phản ánh quy tắc xử sự.”
Trong Giáo trình Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp của trường Đại học
Kinh tế Quốc dân có viết: “Văn hóa doanh nghiệp được định nghĩa là một hệ thống
các ý nghĩa, giá trị, niềm tin chủ đạo, nhận thức và phương pháp tư duy được mọi
thành viên của một tổ chức cùng đồng thuận và có ảnh hưởng ở phạm vi rộng đến
cách thức hành động của các thành viên”.
Có thể nói rằng, văn hóa doanh nghiệp có tác dụng giúp phân biệt giữa doanh

nghiệp này với các doanh nghiệp khác, nó còn được gọi là “bản sắc riêng” hay
“bản sắc văn hóa” của một doanh nghiệp, từ đó có thể nhận ra được quan điểm và
triết lý đạo đức của một doanh nghiệp.
2.4. Biểu hiện của văn hóa doanh nghiêp
2.4.1. Biểu hiện hữu hình:
Văn hóa của một doanh nghiệp được thể hiện bằng những biểu trưng trực quan
điển hình như:
Đặc điểm kiến trúc: gồm kiến trúc ngoại thất và thiết kế nội thất công sở.
Những công trình kiến trúc này được sử dụng như biểu tượng và hình ảnh về
doanh nghiệp, ví dụ như các công trình kiến trúc lớn của các nhà thờ, trường đại
học… ở Mỹ và Châu Âu. Về thiết kế nội thất, có thể thấy được như là các tiêu
chuẩn hóa về màu sắc, kiểu dáng của bao bì, mặt bằng, quầy, bàn ghế, phòng, giá
7 Văn hóa và các liên minh, Tư duy lại tương lai, trang 272
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 9
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
để hàng, lối đi, trang phục… được sử dụng để tạo ấn tượng thân quen, thiện chí với
các đối tượng hữu quan.
Nghi lễ, được hiểu là những hoạt động, sự kiện văn hóa – xã hội chính thức
được thực hiện định kỳ hay bất thường nhằm thắt chặt mối quan hệ của doanh
nghiệp. Đây là có hội để người quản lý giới thiệu những giá trị được doanh nghiệp
coi trọng, khen tặng những tấm gương điển hình đại biểu cho những niềm tin và
cách thức hành động cần tôn trọng của doanh nghiệp…
Giai thoại hay những sự kiện có thực kể về những mẫu hình lý tưởng với những
chuẩn mực và giá trị văn hóa doanh nghiệp. Nó có tác dụng duy trì sức sống cho
các giá trị ban đầu của doanh nghiệp và giúp thống nhất về nhận thức của tất cả
mọi thành viên.
Biểu tượng, ví dụ như logo hay một tác phẩm sáng tạo được thiết kể để thể hiện
hình tượng về một doanh nghiệp bằng ngôn ngữ nghệ thuật phổ thông.
Ngoài ra, các biểu hiện hữu hình còn có ngôn ngữ, khẩu hiệu được dùng để
truyền tải một ý nghĩa cụ thể đến nhân viên của công ty và những người hữu quan;

hay các ấn phẩm như bản tuyên bố sứ mệnh, báo cáo thường niên, áp phích quảng
cáo…
2.4.2. Biểu hiện vô hình
Nhìn chung văn hóa doanh nghiệp tồn tại dưới trạng thái không nhìn thấy được
bằng mắt thường, được biểu hiện dưới ba hình thái sau:
Thứ nhất, đó là lý tưởng, thể hiện mối quan hệ mang tính nhân văn của doanh
nghiệp đối với môi trường, nhận diện phải trái – đúng sai, bản chất hành vi con
người và bản chất mối quan hệ của người với người…
Thứ hai, đó là niềm tin, giá trị chủ đạo và thái độ liên quan đến sự đánh giá tính
trung thực, nhất quán, sự kiên định và thẳng thắn, biết thế nào là đúng, thế nào là
sai. Đồng thời, đó cũng là thói quen tư duy theo kinh nghiệm để phản ứng đối với
các sự vật hiện tượng dựa trên cảm giác, tình cảm.
Thứ ba, đó là lịch sử phát triển và truyền thống. Thông qua điều này chúng ta
hiểu được đầy đủ quá trình vận động và thay đổi của các đặc trưng văn hóa, những
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 10
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
nguyên nhân và ảnh hưởng của chúng đến quá trình vận động và thay đổi về văn
hóa doanh nghiệp.
3. Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh
nghiệp
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp có thể
nói xuất phát từ các nhân tố tạo lập văn hóa doanh nghiệp. Trong hoạt động kinh
doanh, văn hóa doanh nghiệp được thể hiện qua văn hóa ứng xử trong nội bộ
doanh nghiệp; văn hóa trong xây dựng và phát triển thương hiệu; văn hóa trong
hoạt động marketing; văn hóa trong đàm phán và thương lượng; văn hóa trong định
hướng khách hàng
8
.
Hiện nay nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã quan tâm đến xây dựng văn hóa kinh
doanh, trong đó đề cao đến yếu tố chuẩn mực về đạo đức. Cụ thể như VietinBank

9
,
coi văn hóa kinh doanh là yếu tố phát triển bền vững, với nội dung trọng tâm là qui
tắc đạo đức và văn hóa hành vi trong kinh doanh của VietinBank. Hay như công ty
PC Đà Nẵng cũng xác định văn hóa là nền tảng xây dựng và phát triển doanh
nghiệp
10
, trong đó chuẩn mực đạo đức và bộ quy tắc ứng xử của PC Đà Nẵng được
xây dựng dựa trên những tiêu chí cụ thể, và đồng thời cũng khẳng định việc gìn giữ
tác phong, hành vi ứng xử, giao tiếp của nhân viên công ty là vì mục tiêu xây dựng,
phát huy thương hiệu Công ty. Ngoài ra còn có một số doanh nghiệp cũng quan
tâm đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp đi kèm với xây dựng bộ qui tắc ứng
xử
11
…
Trong nhiều doanh nghiệp, các vấn đề nguyên tắc, giá trị đạo đức của doanh
nghiệp được thể hiện trực tiếp trong bản sứ mệnh và chiến lược công ty. Trong các
công bố này, các giá trị đạo đức chính là kim chỉ nam cho hoạt động của các doanh
nghiệp. Sau đây là hai ví dụ minh họa cho đề cập trên:
8 Bùi Xuân Phong, Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp.
9 />10 />11 />doanh-nghiep-Yeu-to-de-phat-trien-ben-vung-cua-doanh-nghiep-Hai-Phong/Print.aspx
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 11
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Đầu tiên, là trường hợp của công ty Unilever
12
:
12 />SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 12
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 13
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp

Tiếp theo, là minh họa của Trường Đại học Kinh tế TP.Hồ Chí Minh
13
Một số nghiên cứu trước trên thế giới cũng đề cập đến sự cần thiết của chuẩn mực
đạo đức và ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đối với việc xây dựng văn hóa
kinh doanh. Như chuẩn mực trong cương lĩnh của Johnson & Johnson, được xuất
bản vào năm 1943, Robert Wood Johnson đã kêu gọi các nhà công nghiệp đồng
nghiệp của mình đưa chuẩn mực quy tắc ứng xử áp dụng vào trong công ty để đối
xử với khách hàng, nhân viên, cộng đồng và cổ đông
14
. Vấn đề đạo đức kinh doanh
và quy tắc ứng xử trở nên được quan tâm trên toàn thế giới vào năm 1980, khi một
trong những tập đoàn lớn đầu tiên áp dụng quy tắc ứng xử là Martin Marietta (nay
là Tập đoàn Lockheed Martin) và một nơi khác đã thấy được cac chương trình về
đạo đức kinh doanh như một cách để tự điều chỉnh hành vi của doanh nghiệp chứ
không phải là trình tự quy định của chính phủ
15
.
13 tam-nhin
14 for a history of Johnson & Johnson’s code
15 International Labour Organization, “Corporate Codes of Conduct,”
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 14
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Ngoài ra còn có nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa chuẩn mực đạo đức hiệu
quả và thành công với văn hóa doanh nghiệp. Nghiên cứu này cho thấy rằng, việc
thiết lập chương trình đạo đức và tuân thủ cung cấp nhiều lợi ích hiệu suất, mặc dù
việc đánh giá tác động đôi khi được xem là “không thể đo lường được”
16
. Bên cạnh
đó, để tăng bằng chứng, cả về mặt định lượng và định tính, có nghiên cứu cho thấy
chuẩn mực hành vi của doanh nghiệp giúp giáo dục nâng cao tinh thần nhân viên

và sự hài lòng công việc, hỗ trợ các nỗ lực tuyển dụng của công ty và giúp tăng
cường các mối quan hệ với các đối tác kinh doanh
17
. Ngoài ra, nghiên cứu của
LRN, và các tổ chức khác cũng cho thấy một mối quan hệ trực tiếp giữa doanh
nghiệp quản trị tốt, có đạo đức kinh doanh và sự thực hành phù hợp góp phần làm
tăng các chỉ số kinh doanh thành công rất nhiều, chẳng hạn như giá của một công
ty chứng khoán
18
, mô hình mua hàng của khách hàng và giữ chân nhân viên.
Một ví dụ về khủng hoảng niềm tin của công chúng vào doanh nghiệp, và vai trò
của chương trình đạo đức điển hình chính là cuộc khủng hoảng Tylenol vào giữa
những năm 1980 của Johnson & Johnson và vai trò của chương trình đạo đức của
Lockheed Martin
19
Tóm lại, có thể tổng hợp một số ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức thông qua đạo
đức kinh doanh tác động đến việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp như sau:
3.1. Điều chỉnh hành vi của các chủ thể kinh doanh
Đạo đức kinh doanh cùng với pháp luật điều chỉnh các hành vi kinh doanh theo
khuôn khổ pháp luật và quỹ đạo của các chuẩn mực đạo đức xã hội. Pháp luật
không thể thay thế vai trò của đạo đức kinh doanh trong việc khuyến khích mọi
người làm việc thiện, tác động vào lương tâm của con người. Có thể thấy rằng
phạm vi ảnh hưởng của đạo đức rộng hơn so với pháp luật. Pháp luật càng đầy đủ,
at www.itcilo.it/english/actrav/telearn/global/ilo/code/main.htm
16 Kathryn Tyler, “Do the Right Thing: Ethics Education Programs Help Employees Deal with Ethical Dilemmas,” HR
Magazine50, no. 2(Feb. 2005).
17 “Emphasis on Strong Compliance & Ethics Reduces Enterprise and Investment Risk, Says OCEG; Cites Study
Linking Strong Compliance and Ethics Programs to Stronger Stock Prices,” Business Wire, Feb. 5, 2004.
18 George Donnelly, “Beyond the Code: Benchmarking Ethics, Compliance Programs,” Compliance Week, June 14,
2005.

19 />SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 15
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
chặt chẽ và được thi hành nghiêm chỉnh thì đạo đức càng được đề cao, càng hạn
chế được sự kiếm lời phi pháp, tránh “hiện tượng kiện tụng buộc người ta phải cư
xử có đạo đức.” Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật được khái quát qua hình vẽ
sau
20
:
Phong cách kinh doanh của doanh nghiệp tác động trực tiếp đến sự thành bại của tổ
chức. Vì thế, đạo đức kinh doanh là nhân tố chiến lược trong việc phát triển doanh
nghiệp. Điều này được thể hiện qua câu ngạn ngữ của Ấn Độ “gieo tư tưởng gặt
hành vi, gieo hành vi gặt thói quen, gieo thói quen gặt tư cách, gieo tư cách gặt số
phận”.
Đặc biệt trong đàm phán, hành vi ứng xử của doanh nghiệp cũng có tính quyết
định rất lớn vào sự thành bại của doanh nghiệp. Điều này được thể hiện qua sự tôn
trọng đối phương. Nếu những cử chỉ, lời lẽ vô tình hay hữu ý làm tổn thương lòng
tự trọng của đối phương hoặc phạm vào điều cấm kỵ thì sẽ là sai lầm lớn, có thể
ảnh hưởng tới kết quả của chính cuộc đàm phán đó hoặc quan hệ hợp tác sau này
của hai bên.
3.2. Góp phần vào chất lượng của doanh nghiệp
Khi nhắc đến chất lượng của doanh nghiệp, điều người ta nghĩ ngay đến chính là
Thương hiệu. Đây là điều in đậm trong tâm trí khách hàng theo cùng năm tháng và
ít nhiều có tính quyết định về khả năng cạnh tranh của sản phẩm này so với sản
phẩm khác. Một thương hiệu không chỉ hàm chứa trong nó chất sáng tạo mà còn
20 Nguyễn Hữu Quyền, Đạo đức kinh doanh
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 16
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
mang sức mạnh văn hóa, được kết tinh vào hàng hóa và dịch vụ của doanh nghiệp.
Có thể nói, Thương hiệu là yếu tố làm nên nét văn hóa riêng biệt của doanh nghiệp.
Và đạo đức kinh doanh ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng thương hiệu. Nếu

một nhãn hiệu có truyền thống tốt đẹp, nó sẽ đem lại cho khách hàng một ấn tượng
và sự trải nghiệm tốt, đáng nhớ về thương hiệu. Ngoài ra, khi nói đến chất lượng
của doanh nghiệp, công luận còn chú ý đến chất lượng của sản phẩm.
Chất lượng sản phẩm và thương hiệu doanh nghiệp có được là cả một quá trình
hoạt động không ngừng nghỉ gắn liền với trách nhiệm đạo đức và trách nhiệm xã
hội trong môi trường trung thực và công bằng, từ đó đưa ra các quyết định kinh
doanh của doanh nghiệp. Thông qua các quyết đinh này, hiệu quả trong các hoạt
động hàng ngày của doanh nghiệp càng tăng cao, chất lượng sản phẩm được cải
thiện, dịch vụ được cung ứng tốt hơn, sự trung thành của khách hàng ngày càng
tăng và kéo theo là lợi ích về kinh tế lớn hơn. Đây chính là cánh cửa mở rộng dẫn
đến thành công.
Trong một tổ chức có chuẩn mực đạo đức cụ thể, đội ngũ nhân viên sẽ tin tưởng và
phụ thuộc lẫn nhau, họ hài lòng và vui vẻ làm việc. Niềm vui thì có tính chất lây
lan, vì thế khách hàng cũng sẽ được hài lòng. Đặc biệt, đối với vấn đề nhạy cảm
như giá cả, doanh nghiệp càng trung thực, minh bạch về giá cả cũng như sản phẩm
thì khách hàng sẽ có xu hướng thích mua hàng của doanh nghiệp đó hơn, từ đó lợi
nhuận cũng được tăng. Ngoài ra, nếu doanh nghiệp không trung thực, hoặc gian lận
sẽ dẫn đến việc làm giảm lòng tin của khách hàng, đe dọa hình ảnh lâu dài của
doanh nghiệp, thậm chí phát sinh vấn đề pháp lý, tác động xấu đến sự phát triển
của doanh nghiệp.
Các hành vi đạo đức được sự ủng hộ của các nhà lãnh đạo cũng góp phần tạo dựng
bầu không khí làm việc thuận lợi cho mọi người, tạo sự đồng thuận, đóng góp cho
sự phát triển của tổ chức. Cần thiết có sự lãnh đạo có đạo đức để xây dựng cơ cấu
cho các giá trị của tổ chức và những ngăn cản đối với các hành vi vô đạo đức.
Trong một môi trường đạo đức, các nhân viên có một cái nhìn tin tưởng cao hơn từ
đó tạo ra ảnh hưởng lơn hơn cho các mối quan hệ trong nội bộ các phòng ban hay
các nhóm làm việc. Trong môi trường có sự tôn trọng và quan tâm sâu sắc như vậy,
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp sẽ được nâng cao.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 17
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp

3.3. Góp phần vào sự cam kết và tận tâm của nhân viên
Sự tận tâm của nhân viên xuất phát từ việc các nhân viên tin rằng tương lại của họ
gắn liền với tương lai của doanh nghiệp và chính vì thế họ sẵn sàng hy sinh cá
nhân vì tổ chức của mình
21
.
Trong môi trường lao động an toàn, công bằng, thù lao thích đáng, và thức hiện
đầy đủ các trách nhiệm được ghi trong hợp đồng với tất cả các nhân viên, cũng như
các hoạt động ngoại khóa như từ thiện hoặc trợ giúp cộng đồng được triển khai
rộng rãi sẽ tạo ra suy nghĩ tích cực cho nhân viên đối với bản thân họ và doanh
nghiệp cũng như tạo sự gắn bó của người lao động dành cho doanh nghiệp. Khi đã
trung thành và ủng hộ các mục tiêu của tổ chức, các nhân viên sẽ dành hầu hết thời
gian của họ tại nơi làm việc chứ không chây ì, làm việc theo kiểu “chỉ làm cho
xong công việc mà không có nhiệt huyết” hoặc làm việc “qua ngày đoạn tháng”.
Có thể nói môi trường đạo đức của doanh nghiệp rất quan trọng đối với các nhân
viên, góp phần thúc đẩy họ sẵn sàng trình bày và ủng hộ các ý kiến nâng cao chất
lượng trong doanh nghiệp. Ngoài tra, trong môi trường đạo đức, người lao động tin
rằng họ sẽ được tôn trọng dù là bên trong hay bên ngoài tổ chức. Đây chính là giá
trị mục tiêu của người nhân viên khi làm việc cho tổ chức.
Ngoài ra, khi một tổ chức có một nhà lãnh đạo truyền lửa giá trị đạo đức cho người
lao động thông qua hành vi của mình, thể hiện sự tôn trọng, công bằng và trung
thực trong kinh doanh cũng như trong quản lý cũng sẽ tác động rất lớn đến nhân
viên. Điều này xuất phát từ vai trò gương mẫu về những giá trị đạo đức của doanh
nghiệp cũng như thể hiện sự cam kết thực hiện những gì đã đề ra. Vì thế nhân viên
sẽ tận tâm với công việc vì họ tin vào lời hứa của tổ chức, cũng như câu “gieo nhân
nào, gặt quả ấy”.
Trong doanh nghiệp, quy tắc ứng xử đóng vai trò rất quan trọng, giúp cho doanh
nghiệp dễ dàng thành công hơn, làm đẹp thêm hình tượng của doanh nghiệp, tạo
điều kiện phát huy dân chủ cho mọi thành viên, và giúp củng cố và phát triển địa vị
của mỗi cá nhân trong nội bộ doanh nghiệp. Quy tắc ứng xử này được biểu hiện

giữa cấp trên với cấp dưới – thông qua bổ nhiệm công khai, bình đẳng, cạnh trạnh,
chế độ thưởng phạt công minh, quan tâm đến đời sống của nhân viên, từ đó thu
phục được nhân viên dưới quyền; giữa cấp dưới và cấp trên – như tôn trọng và cư
21 Nguyễn Hữu Quyền, Đạo đức kinh doanh.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 18
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
xử đúng mức với cấp trên, làm tốt công việc của mình, thể hiện sự tín nhiệm dành
cho cấp trên; giữa các đồng nghiệp – thể hiện bằng sự lôi cuốn lẫn nhau, thái độ
cởi mở, giúp đỡ lẫn nhau, xây dựng tình bạn, tình đồng nghiệp trong tổ chức, từ đó
tạo nên tác phong chuyên nghiệp và sự phối họp ăn ý tạo một môi trường làm việc
vừa đẹp vừa bền vững; và quy tắc ứng xử với công việc – thể hiện trong sự cẩn
thận trong cách ăn mặc, tôn trọng lĩnh vực của người khác, mở rộng kiến thức bản
thân, tôn trọng giờ giấc làm việc, thực hiện công việc đúng tiến độ, giao tiếp khéo
léo, làm việc siêng năng, giải quyết vấn đề riêng của bản thân và không nên đổi lỗi
cho người khác khi mình mặc lỗi… Từ những quy tắc ứng xử trên, tổ chức sẽ trở
nên gắn kết và bền vững.
3.4. Góp phần làm hài lòng khách hàng
Các hành vi vô đạo đức có thể làm giảm lòng trung thành của khách hàng và khách
hàng sẽ chuyển sang mua hàng của các doanh nghiệp khác. Điều này xuất phát từ
việc các khách hàng thích mua sản phẩm của các doanh nghiệp có danh tiếng tốt,
quan tâm đến khách hàng và xã hội. Khi các doanh nghiệp có chuẩn mực đạo đức,
họ sẽ luôn đối xử với khách hàng công bằng và liên tục cải tiến chất lượng sản
phẩm, cũng như cung cấp cho khách hàng các thông tin đầy đủ và dễ tiếp cận cho
khách hàng.
Chìa khóa thành công cho các doanh nghiệp chính là hợp tác – tôn trọng lẫn nhau
với khách hàng. Thông qua sự hài lòng của khách hàng, các chuẩn mực đạo đức sẽ
thúc đẩy mối quan hệ hai bên ngày càng sâu sắc hơn, đồng thời cải thiện sự phục
vụ khách hàng hơn nữa để mối quan hệ đó ngày càng sâu bền Ngược lại nếu một
khách hàng không vừa ý, họ sẽ nói cho nhiều người khác về việc họ không hài
lòng và bảo bạn bè họ tẩy chay doanh nghiệp đó.

Nếu phát sinh hành vi đạo đức về sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp. Chẳng hạn
như vấn đề tăng giá sản phẩm dịch vụ và không bảo hành, điều này có thể dẫn
phản ứng tiêu cực của khách hàng, ví dụ như họ sẽ phàn nàn, giận dữ hoặc từ chối
không giao dịch với doanh nghiệp đó nữa. Ông bà xưa có câu “tiền nào của nấy”,
tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay, cạnh tranh ngày càng mạnh thì ứng xử trog
chiến lược định giá của doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là giá thành càng cao
thì sản phẩm sẽ có chất lượng tốt hơn. Do đó, ứng xử của nhân viên trong cam kết
đối với chất lượng của doanh nghiệp có vai trò hết sức tích cực trong việc thu hút
và giữ chân khách hàng, cũng như cải thiện được các dịch vụ phục vụ khách hàng,
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 19
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
giúp cho hình ảnh của doanh nghiệp được nâng cao, tăng khả năng thu hút các
khách hàng mới của doanh nghiệp.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 20
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
4. Kiến nghị về xây dựng chuẩn mực đạo đức kinh doanh hướng tới xây
dựng văn hóa doanh nghiệp
Bản chất của văn hóa doanh nghiệp là không vĩnh cữu, có thể được tạo lập. Trong
quá trình hoạt động, người lãnh đạo thường tìm cách giữ gìn, bảo vệ những giá trị
đạo đức và văn hóa thịnh hành, củng cố bản sắc văn hóa đã được thiết lập, với sự
nhất quán. Tuy nhiên, sự thay đổi văn hóa đôi khi là cần thiết khi có những sự thay
đổi về căn bản về công nghệ hay quản lý, tạo áp lực đòi hỏi phải có những thay đổi
về phong cách, về triết lý quản lý, về phương châm hành động. Để việc xây dựng
văn hóa doanh nghiệp mới thích ứng được với sự thay đổi thì các chuẩn mực đạo
đức của doanh nghiệp là nhân tố hết sức quan trọng. Thoog qua các chuẩn mực đao
đức, việc giáo dục đạo đức của nhân viên được coi như bước tiếp theo của việc
chuyển hóa các tiêu chuẩn đạo đức vào hành vi thông qua việc hướng dẫn phương
pháp ra quyết định định hướng đạo đức, đồng thời việc này góp phần hài hòa giữa
các cá nhân trong một doanh nghiệp, từ đó góp phần hình hành nên văn hóa doanh
nghiệp mới.

Ngày nay đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội luôn gắn liền với nhau, điều
này được thể hiện qua sơ đồ sau
22
:
22 Nguyễn Hữu Quyền, Đạo đức kinh doanh.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 21
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Việc xây dựng các chuẩn mực đạo đức phải dựa trên sự gắn kết với trách nhiệm xã
hội, nhằm đạt được nhiều nhất những tác động tích cực và giảm thiểu tối đa tác
động tiêu cực đối với xã hội khi doanh nghiệp tiến hành hoạt động sản xuất kinh
doanh. Doanh nghiệp, với tư cách là một nhân tố không thể tách rời khỏi hệ thống
kinh tế - xã hội, phải tìm cách để hài hòa lợi ích của các bên liên quan cũng như
những đòi hỏi và mong muốn của xã hội.
Trong thực tế, lợi nhuận là yếu tố căn bản của một doanh nghiệp để có thể tồn tại
và phát triển. Nếu doanh nghiệp chỉ hướng tới mục tiêu lợi nhuận thì nó có xu thế
hành động một cách vị kỷ hoặc vị lợi và có khả năng sẵn sàng chấp nhận cả những
biện pháp kinh doanh vô đạo đức. Doanh nghiệp đó có thể nhanh chóng trở nên
giàu có nhưng lại tồn tại rất bấp bênh vì không được người tiêu dùng tin cậy và coi
trọng. vì vậy, đối với các doanh nghiệp lợi nhuận chỉ nên được xem là bằng chứng
về tình trạng “sức khỏe lành mạnh”, là điều kiện để triển khai các hoạt động kinh
doanh và phương tiện đạt được sự tăng trưởng – điều được xem là những dấu hiệu
đầu tiên để giành được sự tin cậy, sự “thừa nhận” của cộng đồng.
Để đạt được sự tôn trọng cũng như xây dựng doanh nghiệp thành một “tượng đài
vinh quang”, doanh nghiệp cần chú trọng đến việc xây dựng hình ảnh bằng chính
những “viên gạch đạo đức” trong kinh doanh. Khi từng bước đặt viên gạch, tức là
những nguyên tắc và chuẩn mực đạo đức về hành vi trong kinh doanh được hình
thành, mọi thành viên đều tham gia vào nó, góp phần hình thành nên bản sắc riêng
của doanh nghiệp.
Vì vậy, các chuẩn mực đạo đức được xây dựng cần phải quan tâm đến yếu tố con
người, cũng như việc triển khai thực hiện chương trình đạo đức phải gắn kết với

việc điều hành và giám sát.
4.1. Về con người
Các mối quan hệ kinh doanh về cơ bản đều xuất phát từ mối quan hệ giữa con
người với con người. Các cá nhân, tổ chức ngày nay có sự đa dạng về tôn giáo,
chủng tộc, giới tính… Vì vậy, để xây dựng văn hóa doanh nghiệp thì tính nhân bản
– nguồn gốc ban đầu của các chuẩn mực đạo đức – phải được hướng tới làm cơ sở.
Mỗi người được định hình trong con mắt người khác và xã hội bằng “nhân cách”.
Nhân cách phản ánh quan điểm của họ về những quy tắc hành xử chuẩn mực và giá
trị chủ đạo trong giao tiếp xã hội cần được tôn trọng. Con người khi đóng vai trò
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 22
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
thành viên đại diện cho tổ chức, thì hành vi cử chỉ của cá nhân đó sẽ được “nhân
cách hóa” thành của doanh nghiệp.
Để công việc của tổ chức có thể thực hiện tốt đẹp và đạt được mục đích đã định thì
nhân lực trong tổ chức là vấn đề hết sức quan trọng. Một trong những yếu tố quan
trọng đối với người lao động là thù lao và các biện pháp khuyến khích vật chất.
Ngoài ra, vì bản thân là một con người nên người lao động luôn mong muốn được
người khác và xã hội thừa nhận. Như vậy, bên cạnh nhu cầu nội sinh (ăn, mặc, ở),
thì nhu cầu tự khẳng định mình ngày càng tất yếu. Mà điều này được quyết định
bởi quan điểm đạo đức người đó. Có thể nói rằng, thỏa mãn nhu cầu “ngoại sinh”
như được tôn trọng luôn là một động lực quan trọng của con người trong mối quan
hệ xã hội.
Ngoài ra, để người lao động ngày càng hoàn thiện hơn về nhận thức và năng lực, tổ
chức cần không ngừng tạo điều kiện học tập và rèn luyện cho họ. Một trong những
giải pháp hỗ trợ cho vấn đề này là xây dựng chương trình giao ước đạo đức.
4.2. Xây dựng chương trình giao ước đạo đức
Chương trình đạo đức sẽ giúp các doanh nghiệp giảm những khả năng bị phạt và
những phản ứng tiêu cực của công chúng đối với những hành động sai trái
23
. Doanh

nghiệp cần một chương trình đạo đức hiệu quả để tất cả nhân viên hiểu được
những tiêu chuẩn đạo đức kinh doanh và tuân thủ những chính sách và quy định về
nhân cách.
Chương trình giao ước đạo đức là hết sức quan trọng, nó đóng vai trò như tiền đề
gắn kết nhân viên, những người đến từ những nơi khác nhau, có sự giáo dục và gia
đình khác nhau… và đang cần một tầm nhìn chung để thực hiện công việc mới, tạo
sự phối hợp đồng bộ với tổ chức.
Những tiêu chuẩn đạo đức này cần được quy định cụ thệ trong các quy định hoặc
điều lệ chính sách của doanh nghiệp, nhằm đủ sức ngăn chặn một cách hợp lý các
hành sai phạm. Những quy định quá chung ở mức độ “không làm hại” hoặc “công
bằng và trung thực” là không đủ.
23 Bùi Xuân Phong, Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 23
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
Ngoài ra các chương trình giao ước đạo đức cũng cần khuyến khích các nhân viên
đưa ra những quyết định có đạo đức hơn, đồng thời cũng có thể đạt được các mục
tiêu của tổ chức, sử dụng được các nguồn lực sẵn có của doanh nghiệp.
Mỗi tổ chức có thể xây dựng chương trình giao ước đạo đức theo cách thức riêng.
Tuy nhiên, vẫn có thể lập ra những quy trình cơ bản, có thể sử dụng “khung logic”
hoặc bất kỳ công cụ lập kế hoạch truyền thống.
Quan trọng hơn hết đó là chương trình giao ước đạo đức đó phải có hiệu lực trong
thực tế. Do đó, vai trò của người người quản lý là một nhân tố quan trọng, có ý
nghĩa quyết định đảm bảo hiệu lực của các chương trình giao ước đạo đức.
4.3. Tổ chức thực hiện, điều hành và giám sát
Công tác kiểm tra việc tuân thủ đạo đức cần chú trọng vào các nhân tố có ảnh
hưởng đến cách đưa ra các quyết định. Các đồng nghiệp, cấp trên và hệ thống
thưởng phạt chính thức có một tầm ảnh hưởng to lớn đối với hành vi đạo đức của
nhân viên. Một bản kiểm tra nên đưa ra một bản điều tra có hệ thống và khách
quan về điều kiện đạo đức của doanh nghiệp.
Vai trò và trách nhiệm của người quản lý cao cấp về các chương trình giao ước đạo

đức là rất lớn. Họ đóng vai trò người khởi xướng, người định hướng, người bắt
nhịp, người dọn đường, người giám hộ. Do đó, người lãnh đạo cần kết hợp việc
thanh tra giám sát việc thực hiện các chương trình đạo đức với việc xác minh về
nhận thức và thái độ của những người thực hiện để từ đó có sự điều chỉnh kịp thời.
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 24
Ảnh hưởng của các chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Mạnh Quân, Đạo đức kinh doanh và Văn hóa doanh nghiệp
2. Bùi Xuân Phong, Đạo đức kinh doanh và Văn hóa doanh nghiệp
3. Nhiều tác giả, Rowan Gibson biên tập, Tư duy lại tương lai
4. Nguyễn Hữu Quyền, Đạo đức kinh doanh
5. Nguyễn Hữu Lam, Hành vi tổ chức
6. International Labour Organization, “Corporate Codes of Conduct,”
7. Một số trang web của các công ty, tổ chức, báo chí…
8. Một số tài liệu khác
SVTH: Lê Lý Diễm – MSSV: 33111023458 Trang 25