Tiểu luận môn hành vi tổ chức Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
//
ĐỀ TÀI :
ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHUẨN MỰC
ĐẠO ĐỨC ĐẾN XÂY DỰNG VĂN HÓA
DOANH NGHIỆP
Lớp: VB16BQT01
Khoá: 2013 – 2015
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
SVTH: nhóm 8
Tp, Hồ Chí Minh, năm 2014
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
MỤC LỤC
Nội dung: Trang
Nhóm 8 Trang 2
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

Nhóm 8 Trang 3
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Chương I: TỔNG QUAN
1.1 MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU:
1.1.1 Đặt vấn đề:
Văn hoá doanh nghiệp là yếu tố hợp thành sự thành công của một doanh
nghiệp.Vì vậy, xây dựng văn hoá trong doanh nghiệp đảm bảo sự vận hành tốt tổ
chức trong doanh nghệp, hạn chế các xung đột từ các mối quan hệ trong quá
trình hoạt động của doanh nghệp.
Muốn xây dựng văn hoá doanh nghiệp có thành tựu đòi hỏi chuẩn hoá các
quy định, nội quy trong doanh nghiệp. Từ đó, các thành viên trong tổ chức hay
doanh nghiệp căn cứ vào đó để thực hiện. Các chuẩn hoá này dung hoà các
quyền lợi và nghĩa vụ của từng cá thể vào quyền lợi và nghĩa vụ của tổ chức,
giảm các xung đột, tạo động lực làm việc cho từng cá thể thúc đẩy mục tiêu phát
triển của doanh nghiệp.
Các chuẩn hoá đó gắn liền với hoạt động của từng cá thể trong tổ chức,
trở thành những chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp mà mỗi cá nhân tự giác tuân
thủ nhằm đem lại sự đồng thuận, sự phát triển trong doanh nghiệp.
1.1.2 Mục tiêu nghiên cứu:
 Tìm hiểu về văn hoá doanh nghiệp

 Tìm hiểu các chuẩn mực đạo đức trong một doanh nghiệp.
 Tìm hiểu ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức trong xậy dựng văn hoá
doanh nghiệp
Nhóm 8 Trang 4
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
1.1.3 Phạm vi nghiên cứu: trong mô hình một doanh nghiệp
1.1.4 Phương pháp nghiên cứu:
Do nội dung nghiên cứu trong khuôn khổ của đề tài liên quan đến các
khái niệm nên nhóm dùng phương pháp phân tích định tính (quan sát và nghiên
cứu tại bàn)
1.1.5 Ý nghĩa của đề tài:
Mỗi tổ chức đều có đặc điểm hoạt động và mục tiêu khác nhau nên việc
nghiên cứu sự ảnh hưởng các chuẩn mực đạo đức trong xây dựng văn hoá doanh
nghiệp sẽ giúp cho các nhà quản trị thích nghi và đưa ra những quyết định đúng
đắn và chính xác trong việc quản lý tổ chức hướng đến mục tiêu khi môi trường
hoạt động của doanh nghiệp đòi hỏi có những thay đổi cho phù hợp.
1.2 TỔNG QUAN:
1.2.1 Văn hóa doanh nghiệp
Khái niệm văn hóa: có thể nói văn hóa là một khái niệm có nhiều định
nghĩa nhất bởi góc nhìn, cách tiếp cận và ý kiến khác nhau trên nhiều lĩnh vực.
Hiện nay khái niệm văn hóa đang được sử dụng cũng vẫn chỉ có tính chất quy
ước, nhằm đi đến một khái niệm có tính chất thỏa thuận để tiện sử dụng, bởi vì
chúng ta chỉ đi được những bước đầu tiên tới cách hiểu đúng và định nghĩa đúng
thế nào là văn hóa.
Khái quát chung, có thể hiểu “ văn hóa là toàn bộ những hoạt động vật
chất và tinh thần mà loài người sáng tạo ra trong lịch sử của mình trong quan hệ
với con người, với tự nhiên với xã hội, được đúc kết thành hệ giá trị và chuẩn
mực xã hội”. Nói tới văn hóa là nói tới con người, nói tới việc phát huy những
năng lực bản chất của con người, nhằm hoàn thiện con người, hoàn thiện xã hội.

Có thể nói văn hóa là tất cả những gì gắn liền với con người, ý thức con người
Nhóm 8 Trang 5
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
để rồi trở lại với chính nó.Văn hóa là một hệ thống được định hình và phát triển
trong quá trình lịch sử, bao gồm nhiều yếu tố hợp thành như hệ giá trị, tập quán,
thói quen, lối ứng xử, các chuẩn mực xã hội, nó mang tính ổn định bền vững và
có khả năng di truyền qua nhiều thế hệ.
Văn hóa doanh nghiệp: Văn hoá doanh nghiệp là toàn bộ các giá trị văn
hoá được xây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một doanh
nghiệp, trở thành các giá trị, các quan niệm và tập quán, truyền thống ăn sâu vào
hoạt động của doanh nghiệp ấy và chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ và hành vi
của mọi thành viên trong doanh nghiệp để theo đuổi và thực hiện các mục đích
của doanh nghiệp.
Cũng như văn hoá nói chung, văn hoá doanh nghiệp có những đặc trưng
cụ thể riêng biệt. Trước hết, văn hoá doanh nghiệp là sản phẩm của những người
cùng làm trong một doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu giá trị bền vững. Nó xác
lập một hệ thống các giá trị được mọi người làm trong doanh nghiệp chia sẻ,
chấp nhận, đề cao và ứng xử theo các giá trị đó. Văn hoá doanh nghiệp còn góp
phần tạo nên sự khác biệt giữa các doanh nghiệp và được coi là truyền thống của
riêng mỗi doanh nghiệp.
1.2.2 Các chuẩn mực đạo đức
Khái niệm đạo đức: Từ “đạo đức” có gốc latinh Moralital (luận lý) – bản
thân mình cư xử và gốc từ Hy Lạp Ethigos (đạo lý) – người khác muốn ta hành
xử và ngược lại ta muốn họ. Ở Trung Quốc, “đạo” có nghĩa là đường đi, đường
sống của con người, “đức” có nghĩa là đức tính, nhân đức, các nguyên tắc luân
lý.
Đạo đức là tập hợp các nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều
chỉnh, đánh giá hành vi con người đối với bản thân và trong quan hệ với người
khác, với xã hội.

Nhóm 8 Trang 6
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Từ giác độ khoa học, “ đạo đức” là một môn khoa học nghiên cứu về bản
chất tự nhiên của cái đúng – cái sai và phân biệt khi lựa chọn cái đúng - cái sai,
triết lý cái đúng – cái sai.
Đạo đức nghề nghiệp: có rất nhiều khái niệm về đạo đức nghề nghiệp,
xin liệt kê khái niệm cơ bản như sau: Đạo đức nghề nghiệp" được hiểu là các
chuẩn mực về đạo đức kinh doanh, hành vi ứng xử như: tính trung thực, cẩn
trọng, chuyên nghiệp, tuân thủ pháp luật được duy trì thực hiện và đề cao đối
với toàn thể cán bộ nhân viên Công ty.
Các chuẩn mực đạo đức
- Các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp
- Các chuẩn mực đạo đức trong các mối quan hê:Quan hệ nội bộ và
Quan hệ với bên ngoài
Nhóm 8 Trang 7
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Chương 2: NỘI DUNG
2.1 ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP:
2.1.1 Tôn trọng chuẩn mực đạo đức:
Giữ vững giá trị chuẩn mực đạo đức trên tinh thần của các nguyên lý, điều
lệ và nguyên tắc chỉ đạo phù hợp với văn hoá của doanh nghiệp.
Không lạm dụng quyền lực hay chức vụ, một khi lạm dụng sẽ gây hệ lụy
rất xấu đến quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, một doanh nghiệp hoạt
động hiệu quả chỉ khi quyền lực được sử dụng một cách đúng đắn với phân
quyền cho từng cá nhân được đảm nhiệm, và đặc biệt cá nhân đó phải thích hợp
với chức vụ mình đảm nhiệm, phát huy hơn nữa chức vụ đang nắm giữ để phát
triển doanh nghiệp, tránh trường hợp, ngồi không đúng vị trí với chuyên môn
mà cá nhân có. Đề cao trách nhiệm cá nhân, không lẩn tránh hoặc đùn đẩy trách

nhiệm cho người khác, thẳng thắn thừa nhận và học hỏi từ những sai lầm của
chính mình, tạo một môi trường cạnh tranh lành mạnh, tránh các nguy cơ tiềm
ẩn gây bất ổn trong doanh nghiệp, kết bè kéo phái gây bất ổn nội bộ, mỗi cá
nhân phải tự giác nâng cao trách nhiệm của bản thân, vừa giúp doanh nghiệp
phát triển vừa đảm bảo môi trường làm việc cho bản thân.
Loại trừ biểu hiện đối xử không bình đẳng và thiếu tôn trọng lẫn nhau.
Doanh nghiệp khi xây dựng văn hóa phải chú trọng giải quyết các mâu thuẫn,
đối xử không bình đẳng khi phát hiện được, các trường hợp phát hiện phải xử lý
thích đáng, tránh tạo bất lý bất ổn và dẫn đến là bất mãn trong công nhân viên,
dễ dẫn đến trường hợp nhân viên nghỉ việc, gây tiếng xấu trong hoạt động sản
xuất kinh doanh của mình.
Tuân thủ pháp luật, tuân thủ các quy định của doamh nghiệp là một yêu
cầu bắt buộc đối với tất cả công nhân viên, sống và làm việc theo pháp luật là
Nhóm 8 Trang 8
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
kim chỉ nam cho người lao động làm việc tốt, các hành vi vi phạm pháp luật và
quy định của doanh nghiệp đều gây ảnh hưởng ít nhiều đến hoạt động kinh
doanh.
2.1.2 Tiêu chuẩn đạo đức trong công tác
Mọi cá nhân trong doanh nghiệp phải đứng cùng trong một tổ chức, phải
cùng làm việc vì thành tích chung của doanh nghiệp chứ không chỉ cho bản thân
hoặc lợi ích của một nhóm người. Mặt khác, nhân viên hình thành những mối
quan hệ với khách hàng trên cơ sở bình đẳng và hợp tác. Tạo ấn tượng tốt trong
con mắt khách hàng và sự vị nể của các đối thủ cạnh tranh, mỗi cá nhân khi đi
công tác là bộ mặt của cả một doanh nghiệp, công việc và hình ảnh của cá nhân
đó sẽ ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực đến doanh nghiệp mà mình đang làm
việc.
Khi đi công tác, yêu cầu các nhân viên phải tỏ thái độ lịch sự nhã nhặn,
chuyên nghiệp; không hời hợt bề ngoài, đồng thời phải: dễ gần gũi, hoà đồng; tự

kích hoạt bản thân; phát triển các kỹ năng nghiệp vụ; liên tục học hỏi kiến thức
và các kỹ năng mới; tôn trọng, thân mật và chân thành với đồng nghiệp của
mình, hay khách hàng hay đối thủ cạnh tranh, dựa trên sự khôn ngoan, khéo léo
trong cách ứng xử với từng trường hợp mà chọn cách làm việc hiểu quả. Xây
dựng một đạo đức chuyên nghiệp khi đi công tác, doanh nghiệp phải thường
xuyên tổ chức các lớp huấn luyện nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ
cho nhân viên mình, nhằm phát huy hơn nữa các tiềm năng của mỗi cá nhân,
đem đến sự hiệu quả cho doanh nghiệp.
2.1.3 Tập thể luôn học hỏi, không ngừng cải tiến
Trong một doanh nghiệp nếu xây dựng một tập thể luôn học hỏi, không
ngừng cải tiến thì tập thể đó, doanh nghiệp đó sẽ thành công. Không ngừng cải
Nhóm 8 Trang 9
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
tiến, không ngừng học hỏi để nâng cao tính chuyên môn và hoàn thiện sản
phẩm.
Văn hóa doanh nghiệp nên trải qua một quá trình và trở thành giá trị cốt
lõi đó là: Con người (chính trực – hiệu quả - chuyên nghiệp), chất lượng sản
phẩm và dịch vụ tốt, phát triển bền vững. Đây là ba yếu tố then chốt, là chìa
khóa thành công, giúp sớm hiện thực được sứ mạng
Bên cạnh đó, đội ngũ tập thể trong doanh nghiệp luôn không ngừng học
hỏi từ cộng đồng, xã hội, v.v Và không ngừng cải tiến, không ngừng nâng cao
tính chuyên môn, mạnh mẽ áp dụng các công nghệ trong việc phát triển sản
phẩm. Doanh nghiệp nên từng bước là mắc xích quan trong trọng việc kết nối
các kỹ thuật tiên tiến từ nước ngoài với trong nước, góp phần xóa bỏ sự cách
biệt sản phẩm, nâng cao sự nhận biết của người tiêu dùng
Theo triết lý Kaizen
1
– chìa khóa của sự thành công. Kaizen là hoạt động
cải tiến liên tục với sự tham gia của mọi người nhằm cải thiện không ngừng môi

trường làm việc, cuộc sống mỗi cá nhân, mỗi gia đình. Nó nâng cao chất lượng
công việc, ghi nhận sự tham gia của các nhà quản lý nhân sự, tài chính …nâng
cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và giảm chi phí hoạt động.
2.1.4 Sự tin tưởng và cam kết
Sự tin tưởng và cam kết của mỗi cá nhân đối với tập thể, đối với doanh
nghiệp mang, đến một văn hóa thành công cho doanh nghiệp. Sự thành công
của doanh nghiệp được xây dựng và phát triển từ thương hiệu toàn cầu, chất
lượng sản phẩm tuyệt vời, và quan trọng nhất là thái độ phục vụ tận tâm, chuyên
nghiệp của đội ngũ nhân viên trẻ trung, năng động. Chính nhiệt huyết, tinh thần
đoàn kết của một tập thể đã chắt lọc, định hình và phát triển nét văn hóa của
doanh nghiệp.
1 Triết lý Kaizen: (ngày7/9/2014)
Nhóm 8 Trang 10
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Tin tưởng vào con người: Tin tưởng rằng mỗi thành viên trong đội ngũ
luôn đủ khả năng tiềm tàng để tạo nên sự khác biệt. Luôn chủ động lắng nghe
những ý kiến đóng góp của cá nhân để đưa ra quyết định đúng đắn nhất cho tập
thể. Luôn hướng dẫn và hỗ trợ để mỗi cá nhân phát huy hết tiềm năng của mình.
Một tập thể nên được xây dựng trên sự tôn trọng, tạo dựng lòng tin:
- Cam kết truyền đạt mục tiêu cụ thể rõ ràng.
- Thái độ làm việc trung thực, liêm chính, tạo sự tin tưởng cho đồng nghiệp
và khách hàng.
- Thể hiện sự kính trọng đối với sự đa dạng, sự khác biệt mang tính cá nhân
- Quản lý tuân thủ theo chuẩn mực đạo đức và nghề nghiệp.
- Đối xử với mọi người tôn trọng như chính mình.
Một doanh nghiệp có văn hóa tôn trọng và cam kết. Chính sự tôn trọng đó
làm động lực thúc đẩy cá nhân hăng hái say mê với công việc, phát huy hết khả
năng có thể để đạt được mục tiêu chung của tập thể của tổ chức. Bên cạnh tôn
trọng cần đặt sự cam kết đối với công việc, với tập thể. Có như vậy mới tạo

được một tập thể gắn kết, có trách nhiệm và cùng hướng về mục tiêu chung của
tập thể, của doanh nghiệp.
Cam kết thực hiện một nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp công bằng, không
gian lận, không thiên vị đối với mọi nhân viên. Khuyến khích nhân viên mạnh
dạn trong việc phát biểu ý kiến về công việc và về những vấn đề cá nhân. Mỗi
cá nhân cùng cam kết làm việc với sự nhiệt tình sáng tạo nhằm cống hiến cao
nhất cho doanh nghiệp. Mặt khác, cam kết tôn trọng sự riêng tư của nhân viên.
Những thông tin bí mật bao gồm hồ sơ cá nhân, hồ sơ y tế, thông tin liên quan
đến điều tra pháp luật, những hành động bị kỷ luật sẽ được tránh sử dụng vào
những mục đích không thích đáng, hay bị tiết lộ, và sẽ chỉ được sử dụng phục vụ
Nhóm 8 Trang 11
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
trong những nhu cầu công việc được pháp luật cho phép. Như vậy sẽ tạo sự tin
tưởng trong toàn bộ nhân viên, đem lại lòng trung thành cho doanh nghiệp. Áp
dụng một cách nhất quán những quy định và nguyên tắc đối với tất cả mọi đối
tượng khách hàng, đối tác, và cán bộ nhân viên của mình.Những quyết định,
đánh giá của cán bộ quản lý đối với nhân viên phải đảm bảo công bằng dựa trên
kết quả công việc và quan sát thực tế; Tận tâm với tiến trình xem xét thành tích,
thiết lập hệ thống xem xét thành tích từ hai phía. Thái độ đối xử với các khách
hàng, đối tác của doanh nghiệp là bình đẳng như nhau, bảo đảm cam kết về chất
lượng dịch vụ và cùng có lợi.
2.1.5 Tính minh bạch và trách nhiệm
a) Tính minh bạch
- Minh bạch các chính sách thì mọi thứ rõ ràng, tránh được mâu thuẫn, kiện
tụng và xung đột.
- Minh bạch trong sổ sách kế toán, chi tiêu mua sắm, sử dụng hóa đơn, báo
cáo thuế, trả lương thưởng….nói chung là tất cả các hành vi đều cần minh
bạch. Minh bạch công khai tài chính, thông tin và tiến độ phát trên giúp
doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn và đảm báo lợi ích cho nhà đầu tư.

- Thống nhất tất cả các chính sách, quy trình, phương thức làm việc, nếu có
khác biệt phải rõ, làm vậy tránh được trách nhiệm bị đùn đẩy, công việc
không chồng chéo, lặp lại và tiết kiệm được chi phí.
- Cạnh tranh lành mạnh nhằm tôn vinh tính minh bạch, theo đó gia tăng
hợp tác với các doanh nghiệp cùng ngành nghề và nói không với gian lận
thương mại.
Nhóm 8 Trang 12
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
- Khi công bố thông tin doanh nghiệp phải có ít nhất hai loại thông tin:
thông tin thành tích và thông tin bất cập hoặc ưu điểm và khuyết điểm,
tránh tình trạng tốt khoe xấu che.
- Giữ lời hứa và tôn trọng chữ tín không chỉ bảo vệ công ty mà còn bảo vệ
cộng đồng, trong đó sự minh bạch của báo cáo tài chính là yếu tố làm nên
chữ tín. Thiện chí trong việc minh bạch hóa mọi khâu trong qui trình làm
việc, khả năng tiếp cận thông tin và đánh giá thông tin, nhất là tài sản
doanh nghiệp.
b) Trách nhiệm
- Chịu trách nhiệm với công việc được giao, cụ thể là bảng mô tả công việc,
với vị trí đảm trách, cụ thể là quy trình làm việc.
- Chịu trách nhiệm với ý tưởng đề xuất, cụ thể là các sáng tạo và làm mới
công việc, với các dự án thực hiện, cụ thể là kế hoạch hành động và hoàn
thành mục tiêu.
- Chịu trách nhiệm với đồng nghiệp, cụ thể là mục tiêu của nhóm hay
phòng ban, với cấp trên, cụ thể là điều cấp trên mong muốn và mong đợi,
với bản thân, cụ thể là giữ gìn sức khỏe và biết phát triển tiềm năng, với
khách hàng, cụ thể là chất lượng sản phẩm và sức khỏe của khách hàng.
- Chịu trách nhiệm với môi trường, cụ thể là sản phẩm thân thiện với môi
trường và khả năng tái tạo thiên nhiên.
- Chịu trách nhiệm với đối tác, cụ thể là các dự án chắc chắn đi đúng

hướng. Với cổ đông, cụ thể là bảo đảm an toàn giá trị cổ phiếu và phát
triển bền vững.
2.1.6 Sự chuyên nghiệp và sáng tạo
Nhóm 8 Trang 13
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Khi đảm nhận công việc gì, tính chuyên nghiệp được thể hiện là sẽ luôn
tìm hiểu kỹ các thông tin về công việc đó, đảm bảo bản thân có kiến thức
chuyên môn và thành thạo để thực hiện công việc hiệu quả, phải luôn tuân thủ
kỷ luật của công ty, tổ chức ở mức cao nhất. Luôn tập trung cao độ khi làm
việc, không sử dụng thời gian làm việc để thực hiện những công việc cá nhân.
“Không đúng giờ”, “trễ hẹn” là những từ không tồn tại trong từ điển của mỗi
người. Đặc biệt, luôn có thái độ tích cực với công việc, ngay cả khi được giao
những nhiệm vụ “khó nuốt”, sẽ xem đó như là những thách thức trong công việc
và đón nhận với tinh thần lạc quan, cố gắng tìm cách thực thi nhiệm vụ một cách
tốt nhất. Không ngại chia sẻ những kinh nghiệm, kỹ năng với đồng nghiệp.
Cũng không ngại tranh luận với cấp trên để đưa ra những giải pháp tốt nhất cho
công việc. Không ngại đưa ra ý kiến phản biện đối với yêu cầu của cấp trên, tuy
nhiên mỗi nhân viên cũng là người biết tuân thủ nghiêm ngặt ý kiến của sếp. Họ
sẽ bảo vệ đến cùng ý kiến cá nhân nhưng sẽ toàn tâm toàn ý thực hiện chỉ đạo
của cấp trên (dù ý kiến đó cùng hay trái ngược với ý kiến cá nhân của họ).
Cần phải thể hiện được sự chuyên nghiệp trong quan hệ đối nội cũng như
đối ngoại. Tính chuyên nghiệp thể hiện trong thái độ đối xử với khách hàng, đối
tác, sử dụng và bảo mật thông tin khách hàng, tuân thủ quy trình, quy định, tuân
thủ pháp luật, thái độ tôn trọng đồng nghiệp Doanh nghiệp tôn trọng sự riêng
tư ngoài công việc của nhân viên và không truy vấn những thói quen đạo đức cá
nhân, trừ phi những vấn đề đạo đức đó làm suy giảm năng lực của nhân viên
trong việc thực hiện công việc và hoặc đó là những vấn đề không thích hợp với
nội quy lao động và quy chế nhân viên đã ban hành.
Khuyến khích mọi thành viên doanh nghiệp sáng tạo, phát huy ý tưởng và

thực tập làm mới. Tổ chức các sàn giao dịch ý tưởng, tiếp thu và tổng hợp ý
tưởng, chấp nhận mọi hành vi và ý tưởng làm mới với mục đích tiết kiệm và xây
dụng mối quan hệ, dù với đồng nghiệp hay khách hàng, luôn cải thiện môi
Nhóm 8 Trang 14
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
trường làm việc để cho tất cả nhân viên có thể làm việc theo nhóm cùng nhau
với sự cởi mở và tin tưởng lẫn nhau. Mỗi người đều tham gia vào những nỗ lực
chung, tôn trọng lẫn nhau, khuyến khích sự sáng tạo, cống hiến và tinh thần
trách nhiệm nhằm đem lại hiểu quả cho doanh nghiệp ở mức tối đa.
2.2 ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC TRONG CÁC
MỐI QUAN HỆ:
2.2.1 Quan hệ nội bộ
a) Tôn trọng đồng nghiệp
Tạo một môi trường làm việc tôn trọng lẫn nhau, loại trừ những sự quấy
rối, xúc phạm, đe doạ đối với toàn thể nhân viên của mình là doanh nghiệp tự
biến mình thành một ngôi nhà lý tưởng cho người lao động yên tâm làm việc,
cống hiến hết mình cho doanh nghiệp.
Những người quản lý phải giải thích rõ bằng cả lời nói và hành động rằng
sự quấy rối, xúc phạm là không thể chấp nhận được và những hành vi đạo đức
nghề nghiệp khó chịu cần phải chấm dứt. Khi người lao động tôn trọng lẫn nhau
sẽ giúp nhau cùng tiến bộ, không đấu đá lẫn nhau, đảm bảo hiệu quả sản xuất,
nâng cao năng suất lao động. Khi đó, doanh nghiệp sẽ yên tâm cho quá trình tìm
thị trường mới, tăng doanh thu và đảm bảo hơn nữa cho người lao động.
b) Sử dụng sự phân quyền
Trong quá trình sản xuất kinh doanh sẽ có những vị trí công việc mà cán
bộ quản lý có thể có được một sự phân quyền nhất định do đó có những quyền
hạn nhất định. Doanh nghiệp phải cam kết sử dụng sự phân quyền này hết sức
thận trọng trên cơ sở tôn trọng mọi cán bộ nhân viên, khách hàng, chính quyền,
đối tác và mối quan hệ với những nhà cung cấp.

Nhóm 8 Trang 15
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Lạm dụng quyền hạn quá mức thường khó nhận biết và không thể lường
trước. Sử dụng quyền hạn một cách vô ý và thiếu tôn trọng có thể dẫn đến
những hậu quả xấu đối với khách hàng, đối tác, nhà cung cấp và những đồng
nghiệp, và bởi vì thái độ của mọi nhân viên thường được biết đến như là tiếng
nói của tổ chức, do đó sẽ ảnh hưởng xấu tới uy tín của doanh nghiệp. Các cán bộ
nhân viên cần nhận thức rõ những tổn hại tiềm tàng mà sử dụng quyền hạn một
cách vô ý và thiếu tôn trọng có thể mang lại.
c) Sự chính xác, trung thực của hệ thống văn bản, tài liệu
Toàn bộ hệ thống văn bản, tài liệu của doanh nghiệp phải chân thực và
truyền đạt chính xác thông tin khi được ban hành. Hệ thống tài liệu ban hành
phải phù hợp với những chính sách hiện tại của doanh nghiệp và quy định của
pháp luật. Mỗi cán bộ nhân viên cần có trách nhiệm với những hệ thống tài liệu
khi sử dụng theo quy định trong doanh nghiệp.
Các hồ sơ nghiệp vụ phải được lưu và tuân thủ các quy trình nghiệp vụ
hiện hành của từng doanh nghiệp, các hồ sơ lưu phải mang tính thực tế khách
quan, và được thẩm định chặt chẽ bảo đảm phản ánh đúng hoạt động của bộ
phận mình phụ trách.
Tuyệt đối không sao chụp, copy và gửi các hồ sơ, tài liệu nội bộ của
doanh nghiệp mình ra bên ngoài dưới bất kỳ hình thức nào khi chưa được sự cho
phép của các cấp có thẩm quyền. Việc này đỏi hỏi người lao động phải có đạo
đức, ý thức được hành động xấu của mình có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho
hoạt động của doanh nghiệp.
d) Sự trả đũa
Nhóm 8 Trang 16
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Tránh cho nhân viên khỏi sự trả đũa hay những điều tương tự để không

làm ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, cơ hội hoặc vị trí của một người đã đưa
ra quan điểm, mối quan tâm hay những vấn đề của tổ chức.
Những lời than phiền về sự trả đũa, những lời buộc tội phù phiếm hoặc vô
căn cứ làm nản lòng nhân viên trong việc có những hành động và duy trì những
chuẩn mực đạo đức mà doanh nghiệp mong muốn phải được xem xét ngay lập
tức và nghiêm túc, tránh gây hậu quả nghiêm trọng. Đây là một hành vi đạo đức
xấu cần phải ngăn chặn kịp thời tránh gây hậu quả nghiêm trọng, tránh cho nhân
viên trở thành đối tượng của sự trả đũa xuất phát từ những mối bất hoà của các
nhân viên, người quản lý, đối tác hoặc nhà cung cấp như là một hậu quả từ
những trách nhiệm trong công việc mang lại.
e) Tuyển dụng và đề bạt
Việc tuyển dụng và đề bạt tuân thủ Quy trình tuyển dụng và quy định về
tuyển dụng, đề bạt cán bộ được quy định trong chính sách nhân sự của doanh
nghiệp đề ra. Công tác tuyển dụng cần bảo đảm tính khách quan, trung thực, phù
hợp với Văn hoá của từng doanh nghiệp.
Các trường hợp tiêu cực, mưu lợi cá nhân, quan liêu, cửa quyền trong
tuyển dụng làm ảnh hưởng đến hình ảnh doanh nghiệp do những sự hiểu lầm có
thể xảy ra sẽ gây mất hình ảnh và lòng tin cho người tham gia ứng tuyển. Vì
vậy, doanh nghiệp nhất định phải làm rõ và tránh cho bản thân khỏi những sai
lầm hành động bao gồm việc tuyển, thăng chức hoặc đánh giá người thân, bảo
đảm tính khách quan và thận trọng của công việc.
f) Sử dụng tài sản của doanh nghiệp
Khi cán bộ nhân viên của doanh nghiệp được giao sử dụng một lượng tài
sản nhất định và có trách nhiệm đặc biệt trong việc bảo vệ và sử dụng chúng
Nhóm 8 Trang 17
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
một cách thích hợp. Tài sản không chỉ bao gồm tiền mặt và những tài sản tài
chính khác mà còn là những tài sản như là tiện nghi, công cụ và các nguồn cung
cấp.

Tự ý chiếm hữu tài sản của doanh nghiệp, sử dụng không cẩn thận và lãng
phí đều có tác động trực tiếp đến lợi ích của doanh nghiệp. Các nghi ngờ về vi
phạm sử dụng tài sản phải lập tức báo cáo ngay để điều tra. Tài sản của doanh
nghiệp chỉ được sử dụng phục vụ cho công việc của doanh nghiệp, không được
sử dụng vào các công việc cá nhân sẽ gây tổn hao tài sản ảnh hưởng đến tài
chính hoạt động của doanh nghiệp.
Hệ thống thư điện tử và Internet là công cụ hỗ trợ nhân viên làm việc.
Không sử dụng tiếp cận thông tin không phù hợp cho việc phục vụ công việc
như (chơi game, tranh ảnh có nội dung xấu, nghe nhạc, xem phim v.v…). Thư
điện tử của nhân viên và thông tin, dữ liệu máy tính là tài sản của doanh nghiệp
và doanh nghiệp có quyền kiểm soát các thông tin, dữ liệu này. Trừ phi luật
pháp qui định khác, doanh nghiệp có quyền tiếp cận và công bố các thông tin
này nếu thấy cần cho công việc. Vi phạm các chính sách này có thể bị kỷ luật kể
cả buộc thôi việc khỏi doanh nghiệp, đây là những quy định cần phải thực hiện
trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, nhằm ngăn chặn những việc
làm chỉ phục vụ cho cá nhân mà không hề liên quan tới tổ chức. Những hành vi
đạo đức này sẽ gây lãng phí tài nguyên của doanh nghiệp, thiết lập những chính
sách ngăn chặn là việc cần làm cho mỗi doanh nghiệp trong quá trình xây dựng
và phát triển. Tạo một môi trường làm việc chuyên nghiệp và hiện đại sẽ đẩy
mạnh hoạt động của doanh nghiệp.
2.2.2 Quan hệ với bên ngoài
a) Quà biếu
Nhóm 8 Trang 18
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Có nhiều cách hiểu khác nhau liên quan tới vấn đề đưa và nhận quà
biếu.Tuy nhiên, việc đưa hoặc nhận quả biếu có thể làm xuất hiện và tạo ra một
nghĩa vụ. Cần phải luôn hiểu rằng, quà biếu, đặc ân, hoặc sự ưu đãi được tạo ra
do những trách nhiệm của chúng ta liên quan tới công việc. Trong trường hợp
không thể tránh được, chúng ta phải thận trọng không đưa hoặc nhận quà biếu

mà giá trị của nó có thể tạo ra hoặc làm thay đổi hành động hoặc quyết định của
chúng ta. Những loại quà biếu thân thiện theo nguyên tắc truyền thống của xã
hội có thể được chấp nhận. Tuy nhiên, không được nhận quà tặng vượt quá
những ước lệ xã hội được định trước.
Những câu hỏi liên quan đến thông lệ tặng quà, cũng như là việc nhận và
ước tính giá trị quà biếu, cần phải được hỏi và tham khảo cán bộ quản lý. Khi
tặng quà cho khách hàng cần phải có sự lựa chọn loại quà phù hợp cho từng đối
tác khi hợp tác với doanh nghiệp, tránh trường hợp mặt bằng chung cho tất cả
các đối tác, làm như vậy sẽ tạo ấn tượng không đẹp cho những đối tác lớn hay
một sự lãng phí tài chính đối với các đối tác thứ yếu và không quan trọng.
Mặt khác, việc biếu quà còn là một nét đẹp của công ty dành cho nhân
viên của mình nhân các dịp lễ, tết, kỷ niệm, … nhằm ghi nhận và tri ân những
đóng góp của họ vào hoạt động của công ty, khích lệ tinh thần và tạo động lực
làm việc là việc mà các doanh nghiệp cần tính đến trong quá trình kinh doanh –
sản xuất.
b) Những hoạt động bên ngoài và phát triển kỹ năng
Những cán bộ quản lý và nhân viên cùng chia sẻ tránh nhiệm giữ cho tổ
chức tránh khỏi những rắc rối nảy sinh hay những mâu thuẫn về lợi ích do các
hoạt động bên ngoài doanh nghiệp đem đến. Cụ thể, mọi nhân viên khi tham gia
các hoạt động xã hội, văn hoá, thể thao, nhất định phải tuân theo những nghĩa vụ
rõ ràng và thực hiện một sự thận trọng cần thiết, với việc phân bổ thời gian hợp
Nhóm 8 Trang 19
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
lý để tránh dẫn đến những rắc rối, ảnh hưởng cho hoạt động sản xuất – kinh
doanh của doanh nghiệp
Phải khuyến khích cán bộ nhân viên học tập, trau dồi kiến thức nhằm
nâng cao kiến thức chuyên môn và trình độ nghiệp vụ, bảo đảm việc tuân thủ
quy định pháp luật và các quy định của doanh nghiệp. Tương tự như vậy, doanh
nghiệp khuyến khích cán bộ nhân viên tham gia những hoạt động bên ngoài

mang lại lợi ích cho doanh nghiệp hoặc làm phát triển thêm những kinh nghiệm
chuyên nghiệp và kỹ năng của nhân viên, xây dựng hình ảnh xã hội của doanh
nghiệp mang đậm đặc trưng riêng.
c) Thái độ, văn hóa giao tiếp với khách hàng
Thái độ, văn hoá giao tiếp với khách hàng mang ý nghĩa quan trọng đối
với hoạt động của doanh nghiệp và những mối quan hệ của doanh nghiệp với
những khách hàng, doanh nghiệp, nhà cung cấp, đối tác và những tổ chức, cá
nhân khác. Thái độ của cán bộ nhân viên đối với khách hàng và đối tác có thể
mang lại lợi ích hoặc sự bất lợi cho doanh nghiệp. Cán bộ nhân viên cần có ý
thức tuân thủ các Quy định giao dịch với khách hàng. Trong giao tiếp với khách
hàng phải nhiệt tình, trung thực, đảm bảo sự an toàn cho doanh nghiệp và cho
khách hàng. Khi giao dịch với khách hàng, mỗi cán bộ nhân viên sẽ là đại diện
duy nhất, là bộ mặt cho doanh nghiệp, giao dịch với khách hàng do vậy phải
tuân thủ văn hoá ứng xử với khách hàng.
d) Bảo mật và công khai thông tin
Doanh nghiệp có mối quan hệ rộng rãi với các cơ quan chính quyền, các
đối tác (trong và ngoài nước) và khách hàng là một cơ hội cho mỗi cán bộ nhân
viên đều có thể nắm được những thông tin nhạy cảm về khách hàng đối tác, hay
của nội bộ doanh nghiệp, nhưng bất kỳ sự rò rỉ những tài liệu bí mật nào có thể
gây nguy hại tới những quá trình và huỷ hoại những mục tiêu phát triển hiện tại
Nhóm 8 Trang 20
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
và tương lai của doanh nghiệp mình. Ý thức bảo mật thông tin là điều then chốt
và cần luôn được tâm niệm bởi mỗi cán bộ nhân viên điều này tạo nên sự tin cậy
cho khách hàng. Mỗi cán bộ nhân viên sẽ không tự ý cung cấp thông tin khi
nhận được yêu cầu từ bên ngoài doanh nghiệp trừ khi đó là những yêu cầu thông
tin từ những chủ thể thông tin hợp lệ. Trong trường hợp các cơ quan có thẩm
quyền yêu cầu thông tin cần phải báo cáo lập tức tới cán bộ quản lý và người có
thẩm quyền để xem xét quyết định. Việc phải bảo mật những thông tin nhạy cảm

để bảo vệ quyền của khách hàng, đối tác và doanh nghiệp, đây là yếu tố then
chốt quyết định thành bại cho mỗi doanh nghiệp trên thương trường.
Thông tin bí mật - hoặc là về doanh nghiệp - hoặc là về một khách hàng
công ty, cá nhân hay những đối tác khác mà chúng ta có quan hệ - sẽ không
được sử dụng cho mục đích cá nhân, gia đình hoặc những lợi ích khác. Nếu nắm
được những thông tin này mặc dù không công khai nhưng có thể tác động đến
một bên nào đó trong giao dịch, chúng ta không được tích trữ hoặc sử dụng vì
mục đích thương mại đối với chúng, như vậy sẽ gây tổn hao uy tín của doanh
nghiệp.
e) Quan hệ đầu tư, mua sắm
Doanh nghiệp luôn bảo đảm rằng những phương thức nội bộ về hoạt động
đầu tư, mua sắm được áp dụng đối với những đối tác thuộc những dự án (nếu
có) của doanh nghiệp mình là công bằng và minh bạch, đảm bảo thi hành những
thủ tục nội bộ hay những thủ tục liên quan mà không thiên vị. Đây là một
nguyên tắc nhằm đảm bảo tình công bằng khi tham gia đầu tư hay mua sắm,
không gây hoài nghi tài chính trong quá trình hoạt động. Nó sẽ giúp cho doanh
nghiệp tránh được những phiền phức với pháp luật khi hoạt động mờ ám vấn đề
nhạy cảm này.
Nhóm 8 Trang 21
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
Chương 3: KẾT LUẬN VÀ ĐÁNH GIÁ
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên nền tảng thiết lập các chuẩn
mực đạo đức trong sản xuất – kinh doanh là một phần thiết yếu trong quá trình
xây dựng và phát triển của một doanh nghiệp.Một môi trường làm việc chuyên
nghiệp và lành mạnh dựa trên các chuẩn mực đạo đức chuyên nghiệp, không có
sự đấu đá, tranh giành quyền lực, phân quyền hay lạm quyền.
Mọi hành vi đạo đức dù tốt hay xấu đều ảnh hưởng đến quá trình sản xuất
– kinh doanh của một doanh nghiệp, các hành vi đạo đức xấu sẽ ảnh hưởng tiêu
cực ít hay nhiều phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi đó sẽ gây hậu

quả tùy theo mức độ đến uy tín, tài chính hay các lĩnh vực mà doanh nghiệp
không thể lường trước nếu không ngăn chặn và giải quyết kịp thời. Người quản
lý và công đoàn đóng một vai trò quan trọng trong quá trình giải quyết các xung
đột mâu thuẫn. Người lao động phải có những hành vi đạo đức phù hợp trong
quá trình làm việc để tránh gây tổn hại đến doanh nghiệp, đạo đức nghề nghiệp
là một nền tảng để xây dựng lòng tin đối với doanh nghiệp và khách hàng.
Các hành vi đạo đức tốt sẽ giúp cho doanh nghiệp phát triển một cách
vững chắc, tạo một môi trường làm việc chuyên nghiệp, các nhân viên cùng
nhau hỗ trợ cùng nhau phát triển, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, tạo
một lòng tin đối với doanh nghiệp và khách hàng. Những hành vi đạo đức tốt sẽ
được ghi nhận một cách tích cực.
Doanh nghiệp nên có cơ chế thích thưởng phạt thích hợp cho các hành vi
đạo đức, tạo động lực cho người lao động tập trung phát huy các nội lực của bản
thân để giúp doanh nghiệp phát triển đúng hướng.
Nhóm 8 Trang 22
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách:
1. Nguyễn Hữu Lam (2007) – Hành Vi tổ chức – NXB Lao động – Xã
hội,TP.HCM
2. Enrique Claver, Juan Llopis, José L. Gascó - International Journal of
Value-Based Management 01-2002, Volume 15, Issue 2, pp (151-163) A
CORPORATE CULTURE PATTERN TO MANAGE BUSINESS ETHICS)
3. JOHN GRAHAM - The Role of Corporate Culture in Business Ethics,
Management Challenges in the 21st Century, p388-396.
Trang WEB:
1. Triết lý Kaizen: />(ngày7/9/2014)
Nhóm 8 Trang 23
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp

GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
PHẦN CÂU HỎI
I> Câu hỏi mở
1> Trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp, theo anh (chị) khi xây dựng các
chuẩn mực đạo đức, hành vi lạm dụng quyền lực và chức vụ ảnh hưởng đến
doanh nghiệp như thế nào?
Trả lời:
Hành vi lạm dụng quyền lực và chức vụ của một cá nhân trong tập thể sẽ
làm sai lệch mục tiêu hoạt động của tổ chức, làm mất tính công bằng trong các
mối quan hệ nội bộ và bên ngoài. Dưới cái nhìn cá nhân, hành vi lạm dụng
quyền lực và chức vụ chỉ thực hiện mục tiêu cá nhân nào đó, không xuất phát từ
quyền lợi và trách nhiệm của tập thể nên cần phải loại bỏ trong quá trình xây
dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên việc xây dựng cá chuẩn mực đạo đức mà
mỗi cá nhân từ cấp quản lý đến cấp thừa hành đều phải tuân theo và mang tính
công bằng, bình đẳng.
2> Xây dựng tốt mối quan hệ nội bộ trong doanh nghiệp quyết định như thế
nào?
Trả lời:
Xây dựng tốt mối quan hệ nội bộ phát huy sự bình đẳng, công bằng trong
doanh nghiệp, tạo động lực kích thích các cá nhân tuân thủ đầu đủ, kích thích sự
sáng tạo, nỗ lực học tập, đóng góp công sức và trí tuệ vào công cuộc xây dựng
và phát triển doanh nghiệp.
Ngoài ra, các mối quan hệ nội bộ được xây dựng tốt giúp doanh nghiệp
trở thành một thế thống nhất về mục tiêu ổn định, các bộ phận liên kết hoạt động
Nhóm 8 Trang 24
Ảnh hưởng của chuẩn mực đạo đức đến xây dựng văn hóa doanh nghiệp
GVHD: Ths. Nguyễn Văn Chương
nhịp nhàng tạo nên một diện mạo tốt trong từng cá nhân nội bộ và các đối tác
bên ngoài.
3> Trong chiến lược phát triển doanh nghiệp, quan hệ bên ngoài giữ vai trò như

thế nào?
Trả lời:
Quan hệ bên ngoài đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển
doanh nghiệp. Quan hệ bên ngoài thể hiện văn hóa của doanh nghiệp, thể hiện
sự tin cậy, lịch sự, rõ ràng, thân thiện với các đối tác, nhà cung cấp và khách
hàng như sự đón tiếp niềm nở với khách hàng, sự tri ân khách hàng, quảng cáo
đúng hay đơn giản từ những cái bắt tay thân thiện với đối tác, sự giao nhận hàng
đúng hẹn và nhanh chóng… . Từ các yếu tố đó, đem đến cho doanh nghiệp các
nguồn lực phục vụ cho mục tiêu phát triển của doanh nghiệp một cách thuận lợi
4> Khi văn bản lưu thông trong doanh nghiệp, điều kiện phải như thế nào, anh
(chị) hãy trình bày các nguyên tắc đó, cho ví dụ minh họa
Trả lời:
- Toàn bộ hệ thống văn bản, tài liệu phải chân thực và truyền đạt chính xác
thông tin khi được ban hành.
- Hệ thống tài liệu ban hành phải phù hợp với những chính sách hiện tại
của doanh nghiệp và quy định của pháp luật.
- Mỗi cán bộ nhân viên cần có trách nhiệm với những hệ thống tài liệu khi
sử dụng theo quy định trong doanh nghiệp.
- Các hồ sơ nghiệp vụ phải được lưu và tuân thủ các quy trình nghiệp vụ
hiện hành của doanh nghiệp, các hồ sơ lưu phải mang tính thực tế khách
quan, và được thẩm định chặt chẽ bảo đảm phản ánh đúng hoạt động của
bộ phận mình phụ trách.
Nhóm 8 Trang 25