Luận văn thạc sĩ Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Quân Đội - Chi nhánh Đà Nẵng

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





H TH THANH DANH

GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG I
VI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN QUÂN I ậ
CHI NHÁNH À NNG




LUN VN THC S KINH T





TP. H CHÍ MINH ậ NM 2014


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

H TH THANH DANH

GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG I
VI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN QUÂN I ậ
CHI NHÁNH À NNG

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mƣ s: 60340201

LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc:
TS. THÂN TH THU THY


TP. H CHÍ MINH ậ NM 2014
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s "Gii pháp hn ch ri ro tín dng đi vi
khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn Quân i – Chi nhánh à
Nng" là kt qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp, nghiêm túc
ca cá nhân tôi di s hng dn ca TS Thân Th Thu Thy.
Các s liu đc nêu trong lun vn đc trích ngun rõ ràng và đc thu

thp t thc t, đáng tin cy, đc x lỦ trung thc và khách quan.
Kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và cha đc công b trong
bt k công trình nghiên cu nào khác.

TPHCM, ngày tháng nm 2014
Tác gi


H Th Thanh Danh











MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
LI M U 1
1. LỦ do chn đ tài 1
2. Mc tiêu ca đ tài 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2

4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu lun vn 2
CHNG 1: TNG QUAN V RI RO TÍN DNG I VI KHÁCH
HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1 Nhng vn đ c bn v tín dng đi vi khách hƠng cá nhơn ti NHTM 4
1.1.1 Khái nim tín dng khách hàng cá nhân ti ngân hàng 4
1.1.2 Hot đng tín dng khách hàng cá nhân ti ngân hàng 5
1.1.3 Vai trò ca tín dng khách hàng cá nhân đi vi hot đng ngân hàng 6
1.2 Ri ro tín dng đi vi khách hƠng cá nhơn ca NHTM 7
1.2.1 Khái nim 7
1.2.2 c đim 9
1.2.3 Phân loi ri ro tín dng 9
1.2.4 Nguyên nhân 11
1.2.5 o lng ri ro tín dng 14
1.2.6 Các yu t tác đng đn ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti NHTM 22
1.3 S cn thit phi hn ch ri ro tín dng đi vi khách hƠng cá nhơn ti
NHTM 26
1.3.1 i vi ngân hàng 26
1.3.2 i vi nn kinh t xư hi 26
1.4 Các bin pháp hn ch RRTD 27
1.5 Kinh nghim hn ch RRTD ti mt s NHTM trên th gii vƠ bƠi hc kinh
nghim cho NHTM c phn Quơn i 31
1.5.1. Kinh nghim hn ch RRTD ti mt s NHTM trên th gii 31
1.5.2 Kinh nghim qun lỦ RRTD ca mt s NHTM Vit Nam 34
1.5.3. Bài hc kinh nghim cho NHTM c phn Quân i 38
KT LUN CHNG 1 39
CHNG 2: THC TRNG RI RO TÍN DNG I VI KHÁCH HÀNG
CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN QUÂN I ậ CHI
NHÁNH À NNG 40
2.1. Gii thiu ngơn hƠng thng mi c phn Quơn đi ậ Chi nhánh Ơ Nng 40

2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 40
2.1.2 Nhng hot đng kinh doanh ch yu: 42
2.1.3 Kt qu hot đng kinh doanh 43
2.2 Thc trng hot đng tín dng đi vi khách hƠng cá nhơn ti MB ậ Chi
nhánh Ơ Nng 44
2.2.1 D n tín dng cá nhân 45
2.2.2 Phân tích d n tín dng cá nhân 46
2.3 Thc trng ri ro tín dng đi vi khách hƠng cá nhơn ti MB ậ Chi nhánh
Ơ Nng 50
2.3.1 Thc trng ri ro tín dng 50
2.3.2 Phân tích các yu t nh hng đn ri ro tín dng đi vi khách hàng ti
Ngân hàng thng mi c phn Quân i – Chi nhánh à Nng 52
KT LUN CHNG 2 59
CHNG 3: GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG I VI KHÁCH
HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN QUÂN I
ậ CHI NHÁNH À NNG 60
3.1 nh hng phát trin hot đng tín dng cá nhơn ti NHTM c phn
Quơn i ậ Chi nhánh Ơ Nng 60
3.1.1 Nhng thay đi v môi trng kinh t ti à Nng 60
3.1.2 nh hng phát trin 61
3.2 Gii pháp cho hot đng tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti Ngân
hƠng thng mi c phn Quơn i ậ Chi nhánh Ơ Nng 62
3.2.1 ánh giá li chính sách tín dng đi vi khách hàng cá nhân hin ti 62
3.2.2 iu chnh li chính sách tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti Ngân hàng
thng mi c phn Quân i – Chi nhánh à Nng 64
3.2.3 Hoàn thin th tc, quy trình thc hin cp tín dng đi vi khách hàng cá
nhân 66
3.2.4. ánh giá tín dng và xp hng tín dng ni b đi vi khách hàng cá nhân 66
3.2.5 Hoàn thin cu trúc nhân s trong hot đng tín dng 67
3.3. Gii pháp hn ch ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti Ngân

hƠng thng mi c phn Quơn i ậ Chi Nhánh Ơ Nng 68
3.3.1 Tng cng công tác thu thp, x lý thông tin khách hàng. 68
3.3.2 Nâng cao cht lng phân tích, thm đnh h s vay 68
3.3.3 Hoàn thin công tác đnh giá tài sn đm bo 70
3.3.4 Hoàn thin phng thc qun lý ri ro trong hot đng tín dng. 71
3.3.5 Tip tc nâng cao vai trò ca b phn kim tra, kim soát ni b 72
3.3.6 Qun lý hiu qu x lý các khon n xu. 73
3.3.7 Trích lp d phòng ri ro 73
3.4 Gii pháp h tr 75
3.4.1 i vi Ngân hàng Nhà Nc 75
3.4.2. i vi chính ph 77
KT LUÂN CHNG 3 78
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO 80




DANH MC T VIT TT
1
HV
Huy ng Vn
2
NHCSXH
Ngân Hàng Chính Sách Xã Hi
3
NHNN
Ngân Hàng Nhà Nc
4
NHTM

Ngân Hàng Thng Mi
5
PGD
Phòng Giao Dch
6
RRTD
Ri Ro Tín Dng
7
TP.HCM
Thành Ph H Chí Minh
8
TSB
Tài Sn m Bo
9
MB
Ngân Hàng Thng Mi C Phn Quân i
10
TMCP
Thng Mi C Phn
11
HDBank
Ngân Hàng Thng Mi C Phn Phát trin nhà TP.HCM
12
Vietinbank
Ngân Hàng Thng Mi C Phn Công Thng Vit Nam
13
VIB
Ngân Hàng Thng Mi C Phn Quc T Vit Nam

DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1: Nhng hng mc và đim s tín dng trong tín dng tiêu dùng ti các ngân
hàng M
Bng 1.2: Hn mc tín dng tng ng vi tng s đim ca khách hàng trong tín
dng tiêu dùng ti các ngân hàng M
Bng 1.3: Bng xp hng ca Moody’s, Standard & Poor’s
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh ti MB – Chi nhánh à Nng giai đon 2010
- 2013
Bng 2.2: D n tín dng cá nhân ti MB – Chi nhánh à Nng giai đon 2010 - 2013
Bng 2.3: Tình hình d n tín dng cá nhân phân theo thi hn vay ti MB – Chi
nhánh à Nng giai đon 2010 - 2013
Bng 2.4: Tình hình d n tín dng cá nhân phân theo sn phm ti MB – Chi nhánh
à Nng giai đon 2010 - 2013
Bng 2.5: N xu khách hàng cá nhân ti MB – Chi nhánh à Nng giai đon 2010 -
2013
Bng 2.6: D n cho vay khách hàng cá nhân phân theo nhóm n ti MB – Chi nhánh
à Nng giai đon 2010 - 2013

1

LI M U
1. LỦ do chn đ tƠi.
Trong nhng thp k gn đây xu hng t do hoá, toàn cu hoá kinh t và quc
t hoá các lung tài chính đư làm thay đi cn bn h thng ngân hàng. S phát
trin ca các th trng tài chính quc t cho phép ngân hàng s dng vn hiu qu
hn.Th trng đc m rng, hot đng kinh doanh tr lên phc tp hn, áp lc
cnh tranh gia các ngân hàng tr lên gay gt hn cùng vi mc đ ri ro cng tng
lên.
Trong nn kinh t th trng, kinh doanh và ri ro là hai phm trù cp đôi. Kinh
t th trng làm đa dng hoá các thành phn kinh t, bình đng hoá hot đng ca
các thành phn này và thúc đy cnh tranh ln nhau. Ri ro tuy là s bt trc gây ra
mt mát thit hi, là s bt trc c th liên quan đn mt bin c không mong đi,
song li là hin tng đng hành vi các hot đng kinh doanh trong c ch th
trng, trong quá trình cnh tranh. Ri ro xut hin  nhng đim yu, kém hiu
qu, mt cân đi trong phát trin kinh t.
Trong điu kin kinh t th trng, hot đng kinh doanh ca các ngân hàng
thng mi nói chung và Ngân hàng thng mi c phn Quân đi - Chi nhánh à
Nng nói riêng cng không nm ngoài s tác đng trên. Thm chí vi hot đng
ngân hàng hu nh không có loi nghip v nào, không có loi dch v nào ca
ngân hàng là không c ri ro. Bi l, ngân hàng thng mi đc coi là mt t chc

kinh doanh tin t mà hot đng ch yu là nhn tin gi t khách hàng vi trách
nhim hoàn tr, s dng s tin này đ cho vay, thc hin các dch v ngân hàng và
kinh doanh chng khoán. Vi đc trng c bn nh vy hot đng kinh doanh ngân
hàng chu nh hng ca nhiu yu t nh môi trng, kinh t xã hi, pháp lỦ, c
ch chính sách v mô, vi mô. Do vy, hot đng kinh doanh ngân hàng tim n
nhng ri ro ln.
Hay nói cách khác, kinh doanh ngân hàng chính là chp nhn ri ro đi li có li
nhun. Do đó, tìm ra nhng gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng là vn đ thit
yu trong kinh doanh ngân hàng, đc bit trong môi trng kinh t toàn cu hoá




2

nh hin nay.Trong thi gian qua, khng hong kinh t khin không ít doanh
nghip lâm vào hoàn cnh khó khn, kinh doanh không hiu qu dn đn kh nng
tài chính yu. Xut phát t thc t đó, Ngân hàng thng mi c phn Quân đi -
Chi nhánh à Nng đnh hng hot đng tín dng tp trung phát trin, hng đn
đi tng khách hàng cá nhân. nh hng này đư mang li khon thu nhp ln t
lãi cho vay cho Ngân hàng thng mi c phn Quân đi - Chi nhánh à Nng.
Tuy nhiên, tc đ tng trng tín dng cá nhân cao đư góp phn làm ri ro tín dng
trong cho vay đi tng khách hàng này tng lên và tr thành vn đ ni cm.
Trc thc trng đó, vic chn đ tài “Gii pháp hn ch ri ro tín dng đi vi
khách hàng cá nhân ti Ngân hàng thng mi c phn Quân đi – Chi nhánh à
Nng” là phù hp và đáp ng nhu cu cp thit hin ti ca chi nhánh.
2. Mc tiêu ca đ tài.
Phân tích thc trng RRTD đi vi khách hàng cá nhân, qua đó nhn din các
yu t nh hng đn RRTD đi vi khách hàng cá nhân và đ xut các gii pháp
hn ch RRTD trong cho vay đi tng này ti Ngân hàng thng mi c phn

Quân đi – Chi nhánh à Nng.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu.
i tng nghiên cu: ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti Ngân hàng
thng mi c phn Quân đi - Chi nhánh à Nng.
Phm vi nghiên cu: lun vn s dng s liu thu thp t Ngân hàng thng mi
c phn Quân đi – Chi nhánh à Nng trong giai đon 2010-2013.
4. Phng pháp nghiên cu.
Nghiên cu đnh tính: s dng phng pháp din gii, phân tích, so sánh, tng
hp nhm làm rõ ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti Ngân hàng Thng
mi c phn Quân đi - Chi nhánh à Nng.
5. Kt cu lun vn.
Ngoài li m đu và kt lun, lun vn bao gm 3 chng nh sau:
Chng 1. Tng quan v ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti ngân
hàng thng mi.




3

Chng 2. Thc trng ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti Ngân hàng
thng mi c phn Quân đi – Chi nhánh à Nng
Chng 3. Gii pháp hn ch ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti
Ngân hàng thng mi c phn Quân đi – Chi nhánh à Nng.





4

CHNG 1: TNG QUAN V RI RO TÍN DNG I VI KHÁCH
HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG THNG MI.
1.1. Nhng vn đ c bn v tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti NHTM.
1.1.1. Khái nim tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti ngân hàng.
Theo tài liu nghiên cu ca các nhà s hc và kinh t hc trên th gii, hot
đng vay mn hay cho vay ly lãi tn ti trong khong thi gian 2000 – 1500 nm
trc công nguyên.Thm chí, hot đng tín dng xut hin trc s ra đi ca các
ngân hàng. Thut ng “tín dng” hay credit, kpegum. Xut phát gc t La tinh
creditium tc là s tin tng, tín nhim, da vào s tin tng tín nhim đó s thc
hin các quan h vay mn mt lng giá tr biu hin di hình thái tin t hoc
vt cht trong mt thi gian nht đnh.
ng trên giác đ kinh t v mô thì tín dng là s vn đng vn t ni tha đn
ni thiu. Theo đó tín dng bao gm 3 ni dung:
Ngi cho vay: chuyn giao cho ngi vay mt lng giá tr nht đnh biu hin
di hình thái tin t hoc hin vt.
Ngi đi vay: s dng tm thi tài sn trên trong mt thi gian nht đnh, ht
thi gian tho thun, ngi đi vay phi hoàn tr li cho ngi vay.
Giá tr đc hoàn tr li phi ln hn giá tr lúc cho vay. Phn chênh lch đó có
th xem là li tc ca ngi cho vay.
Ti Vit Nam, lut các t chc tín dng s 47/2010/QH12 nm 2010 đnh ngha:
tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin hoc cam
kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr bng nghip v
cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh ngân hàng và các
nghip v cp tín dng khác.
Nh vy, trên c s đnh ngha tín dng nêu trên và trong phm vi ca lun vn
này, đi tng khách hàng là cá nhân và h gia đình gi chung là khách hàng cá
nhân, vì vy tín dng cá nhân là hình thc tín dng mà trong đó NHTM đóng vai trò
là ngi chuyn quyn s dng mt khon tin cho khách hàng cá nhân s dng
trong mt khong thi gian nht đnh theo nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi vi

5

mc đích phc v đi sng hoc phc v sn xut kinh doanh di hình thc h
kinh doanh cá th.
1.1.2 Hot đng tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti ngân hàng.
Hot đng tín dng là phng thc t chc tín dng s dng ngun vn t có,
ngun vn huy đng đ cp tín dng.
Vn t có bao gm giá tr thc có ca vn điu l, các qu d tr, mt s tài sn
n khác ca t chc tín dng theo quy đnh ca ngân hàng nhà nc. Vn t có là
cn c đ tính toán các t l bo đm an toàn trong hot đng ngân hàng.
Ngun vn huy đng là ngun vn ngân hàng có đc t vic nhn tin gi ca
các cá nhân, t chc kinh t, t chc xã hi, t chc tín dng khác hoc ngân hàng
phát hành các giy t có giá nh trái phiu, k phiu. Hoc ngân hàng vay t các t
chc tín dng khác, t ngân hàng nhà nc, đng thi ngân hàng phi chi tr mt
khon chi phí nht đnh gi là tin lưi huy đng, cng nh phi hoàn tr vn gc cho
khách hàng khi đn hn.
Cp tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin hoc
cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr bng nghip
v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh ngân hàng và
các nghip v cp tín dng khác. Trong các nghip v này thì nghip v chính và
ch yu mà các ngân hàng thng mi s dng hin nay là nghip v cho vay. ây
chính là nghip v mà gn lin vi nó là ri ro tín dng thng phát sinh mà ngân
hàng thng mi cn quan tâm và phi qun lý cht ch.
Hot đng tín dng cá nhân ti ngân hàng là s lu thông các ngun vn, điu
chuyn vn t ni tha đn ni thiu, t ni hiu qu thp đn ni hiu qu cao đ
đáp ng nhu cu vn cho kinh doanh hoc tiêu dùng ca cá nhân và h gia đình.

Tín dng cá nhân đư phát trin t lâu trên th gii cng nh  th trng Vit
Nam. Trong nhng nm gn đây, tín dng cá nhân đư nhanh chóng thu hút đc
nhiu khách hàng và có tim nng rt ln đ phát trin. im thun li là quy mô
th trng ln vi dân s đông (khong 89 triu ngi), đa s trong đó có đ tui
tr, có thu nhp ngày càng cao và có nhu cu chi tiêu cho nhiu mc đích. Hin nay




6

xu hng tiêu dùng trc, tr sau đ đáp ng nhu cu chi tiêu cho cuc sng tng
nhanh, nht là  các thành ph ln. Chính vì th, các sn phm tín dng cá nhân ca
ngân hàng đc khách hàng rt quan tâm. ây là c s đ các ngân hàng t tin đy
mnh mng kinh doanh tín dng này.
1.1.3. Vai trò ca tín dng cá nhơn đi vi hot đng ngân hàng.
Các ngân hàng thng mi là các t chc kinh doanh tin t, hot đng ch yu
là nhn tin gi và cho vay. Các hot đng này đóng góp vai trò quan trng trong
vic khi ngun vn đn nhng ngi vay tin có kh nng kinh doanh thu li, đm
bo cho nn kinh t hot đng nhp nhàng, hu hiu thông qua hot đng tín dng.
Hot đng tín dng to ra thu nhp ch yu cho ngân hàng, to ra ngun thu cho
ngân sách nhà nc. Tín dng ngân hàng là công c đ ngân hàng điu tit khi
lng tin trong lu thông.Thông qua vic cp tín dng cho nn kinh t, ngân hàng
đư to nên cung tin t. ó chính là kh nng to tin ca ngân hàng. Mt khon
tin ban đu khi gi vào ngân hàng, sau khi tr đi khi lng d tr, s đc các
ngân hàng s dng đ cp tín dng. Sau đó, khon tin này li quay tr li ngân
hàng mt cách lp đi lp li. Khi lng tin đc gi ti ngân hàng s tng lên so
vi s tin gi ban đu. Vì th, cung tin trong nn kinh t tng lên. T l cp tín
dng ca ngân hàng so vi khi lng vn huy đng càng ln thì mc cung tin t
hay khi lng tin t thc trong lu thông càng ln. Do vy, bng các chính sách,

ngân hàng nhà nc d dàng thay đi lng tin trong lu thông bng cách điu
chnh t l d tr bt buc hoc hn mc tín dng đi vi các ngân hàng thng
mi.
Mt khác, tín dng ngân hàng góp phn tài tr ngun vn sn xut kinh doanh,
m rng hot đng sn xut ca khách hàng, qua đó góp phn thúc đy nn sn xut
xã hi phát trin. Khi các doanh nghip m rng sn xut kinh doanh s to điu
kin cho mt b phn lao đng không nh trong xã hi có công n vic làm, tng
thu nhp, ci thin đi sng, làm hn ch các t nn xã hi. ây cng là mt trong
nhng yu t thúc đy kinh t - xã hi phát trin.




7

Hot đng tín dng cá nhân ngoài vic đem li ngun thu nhp cho ngân hàng
còn có nhng vai trò quan trng khác.
- Góp phn nâng cao thng hiu cho ngân hàng.
Do có đi tng khách hàng rt rng nên vic phát trin tín dng cá nhân s
giúp hình nh thng hiu ca ngân hàng đc ph bin rng khp. Thông qua tín
dng cá nhân, ngoài vic cp tín dng cho khách hàng còn giúp ngân hàng thun li
trong bán chéo sn phm dch v ngân hàng bán l nh tin gi tit kim, giao dch
thanh toán, chuyn lng qua tài khon, phát hành – thanh toán th, dch v ngân
hàng đin t… Kh nng cung cp gói sn phm dch v tài chính cá nhân đng b
tha mãn ti đa nhu cu khách hàng s to nét khác bit cho ngân hàng trong cnh
tranh vi đi th, do đó góp phn nâng cao thng hiu cho ngân hàng.
- Góp phn phân tán ri ro cho ngân hàng.
Nu mt ngân hàng ch tp trung cho vay các khách hàng doanh nghip có nhu
cu vn ln, vì lý do nào đó mà hot đng kinh doanh ca các khách hàng này gp
khó khn gây nh hng đn kh nng tr n s nh hng rt ln đn hot đng

kinh doanh ca ngân hàng. Do vy, vi nguyên tc tránh đ tt c trng vào mt r,
các ngân hàng phát trin tín dng cá nhân nh mt s phân tán ri ro vì vi s
lng khách hàng cá nhân đông, s tin vay ít thì khi có mt khách hàng hoc mt
s ít khách hàng gp ri ro dn đn không có kh nng tr n thì ít gây nh hng
đn tình hình hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
1.2. Ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân ti NHTM.
1.2.1. Khái nim.
Có nhiu khái nim v ri ro tín dng:
Theo Hip c Basel, “Ri ro tín dng là ri ro do tính không chc chn v kh
nng hay s sn sàng ca đi tác trong vic đáp ng các ngha v đc quy đnh
trong hp đng."
Theo Thomas P.Fitch: “Ri ro tín dng là loi ri ro xy ra khi ngi vay không
thanh toán đc n theo tha thun hp đng dn đn sai hn trong ngha v tr n.
Cùng vi ri ro lãi sut, ri ro tín dng là mt trong nhng ri ro ch yu trong hat




8

đng cho vay ca ngân hàng”.
Theo Hennie van Greuning -Sonja B rajovic Bratanovic: “Ri ro tín dng đc
đnh ngha là nguy c mà ngi đi vay không th chi tr tin lãi, hoc hoàn tr vn
gc so vi thi hn đư n đnh trong hp đng tín dng. iu này gây ra s c đi
vi dòng chu chuyn tin t và gây nh hng ti kh nng thanh khon ca ngân
hàng”.
Theo Vin nghiên cu khoa hc ngân hàng (1998), “Ri ro trong hot đng tín
dng là tình trng ngi đi vay không có kh nng hoàn tr đc lãi hoc gc hay
c hai.”
Theo đnh ngha ca NHNN Vit Nam,“Ri ro tín dng trong hot đng ngân

hàng ca t chc tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng
ca t chc tín dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc
hin ngha v ca mình theo cam kt.”
Nh vy, ri ro tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng
ca t chc tín dng do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc
hin ngha v ca mình theo cam kt.
Có th hiu c bn RRTD là ri ro khi ngân hàng thc hin các nghip v cp
phát tín dng cho khách hàng, nhng đn hn thanh toán, khách hàng không tr n
hoc tr n không đy đ và đúng hn theo các hp đng tín dng mà khách hàng
đư kỦ kt vi ngân hàng. T đó phát sinh nguy c ngân hàng b mt vn do không
thu hi n đúng hn và đy đ.
T các khái nim trên có th thy RRTD là loi ri ro phát sinh trong quá trình
cho vay ca ngân hàng, biu hin qua vic ngi đi vay không tr đc n hoc tr
n không đúng hn cho ngân hàng. Các ngân hàng s không b đe da bi ri ro tín
dng nu luôn nhn li đc c gc và lưi ca các khon vay đúng thi hn, ngc
li nu ngi vay gp khó khn v tài chính hoc ngi vay có kh nng nhng
không có thin chí tr n thì c gc và lưi khon vay b đt trong tình trng ri ro
không thu hi đc.




9

Trong nn kinh t th trng thì RRTD đư, đang và s phát sinh trong các ngân
hàng thng mi và các t chc tín dng khác. Thc t RRTD là yu t khách quan
và không th không phát sinh vì rt nhiu nhng nguyên nhân ch quan ln khách
quan gây ra, khin mt s ngân hàng nu phát sinh nhiu RRTD s gp khó khn v
tài chính, v thanh khon và có kh nng phá sn do mt vn. Do vy các ngân hàng
cn phi có bin pháp qun lý ri ro hu hiu nhm hn ch ti đa phát sinh RRTD

cng nh gim thiu ti đa kh nng mt vn.
1.2.2 c đim.
Ri ro tín dng mang tính gián tip: trong quan h tín dng, ngân hàng chuyn
giao quyn s dng vn cho khách hàng, RRTD xy ra khi khách hàng gp nhng
tn tht và tht bi trong quá trình s dng vn, hoc nhng nguyên nhân làm cho
ngun thu dùng đ tr n ca khách hàng không đc nh d tính ban đu vì vy,
ri ro ca khách hàng dn đn ri ro cho ngân hàng.
Ri ro tín dng có tính cht đa dng và phc tp:biu hin  s đa dng, phc
tp ca nguyên nhân, hình thc và hu qu ca RRTD. Do đó, khi phòng nga và
x lỦ RRTD phi chú Ủ đn nhiu khía cnh có th dn đn ri ro, xut phát t
nguyên nhân bn cht và hu qu do RRTD t đó có bin pháp phòng nga phù
hp.
Ri ro tín dng có tính tt yu luôn tn ti gn lin vi hot đng tín dng ca
ngân hàng: Tình trng thông tin bt cân xng đư làm cho ngân hàng không th nm
bt đc tt c các du hiu ri ro mt cách toàn din và đy đ, không th có
nhng khách hànghoàn toàn không có ri ro, mà ch có khách hàng có mc ri ro
thp. Tùy thuc tình hình kinh t, nng lc ca mi ngân hàng đ t đó có chính
sách u tiên cho mi lnh vc, tng thi k đ đm bo an toàn và đt đc li
nhun mc tiêu.
1.2.3 Phân loi ri ro tín dng.
- Da vào nguyên nhân phát sinh thì ri ro tín dng đc phân loi nh sau:
+ Ri ro danh mc
Là hình thc ca RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong




10

qun lỦ danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân chia thành hai loi là ri ro

ni ti và ri ro tp trung.
Ri ro ni ti: xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng
bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut phát t
đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
Ri ro tp trung: là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu đi
vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong cùng mt
ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lỦ nht đnh; hoc cùng mt
loi hình cho vay có ri ro cao….
+ Ri ro giao dch
Là hình thc ca RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong
quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có
ba b phn chính là ri ro la chn, ri ro bo đm và ri ro nghip v.
Ri ro la chn: là ri ro do la chn nhng khách hàng có phng án vay vn
cha thc s hiu qu.
Ri ro bo đm: phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu khon trong
hp đng cho vay, các loi TSB, ch th đm bo, hình thc đm bo và mc cho
vay trên giá tr ca TSB.
Ri ro nghip v: là ri ro liên quan đn công tác qun lỦ khon vay, kim soát
sau khi vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lỦ các
khon vay có vn đ.
- Da vào hình thc, RRTD đc phân thành: ri ro đng vn và ri ro mt
vn.
+ Ri ro đng vn: là loi ri ro tín dng do khách hàng không hoàn tr khon
n đúng hn theo hp đng, bao gm vn gc hoc lưi vay. S sai hn này là do tr
hn. iu này s nh hng đn k hoch s dng vn ca ngân hàng. Ngân hàng s
đem ngun vn này đ tái đu t, nhng khon vay b  đng không thu đc thì k
hoch đt ra không thc hin đc, làm cho ngân hàng mt ngun thu mi, nh
hng đn uy tín ca ngân hàng trong các khon vay mi và gây khó khn trong

11

vic chi tr ngi gi tin.
+ Ri ro mt vn: là loi ri ro tín dng khi ngi vay sai hn trong thc hin
ngha v tr n theo hp đng, bao gm vn gc hoc lưi vay. S sai hn này là do
không thanh toán. Ri ro mt vn là do khách hàng không tr đc mt phn hoc
toàn b n vay, làm cho ngân hàng tng chi phí do phi trích lp d phòng ri ro, chi
phí cho vic đi thu n, làm cho dòng tin ca ngân hàng b gim sút, đng thi
doanh thu ca ngân hàng chm li hoc mt. Nu b mt vn gc thì quy mô ca
ngân hàng s b gim, nu b mt lưi thì kh nng sinh li s gim.
1.2.4 Nguyên nhân.
Trong thc t có rt nhiu nguyên nhân làm phát sinh ri ro tín dng, bao gm
nguyên nhân ch quan và nguyên nhân khách quan.
1.2.4.1 Nguyên nhơn ch quan.
- Ri ro do các nguyên nhân t phía ngân hàng cho vay: Các ngân hàng lng lo
trong công tác kim tra ni b các ngân hàng; b trí cán b thiu đo đc và trình
đ chuyên môn nghip v; thiu giám sát và qun lỦ sau khi cho vay; s hp tác
gia các NHTM quá lng lo, vai trò ca thông tin tín dng cha thc s hiu qu.
- Nguyên nhân thuc v phía khách hàng
+ S dng vn sai mc đích, không có thin chí trong vic tr n vay.
a s các doanh nghip khi vay vn ngân hàng đu có các phng án kinh
doanh c th, kh thi.  đm bo kh nng tr n nh k hoch kinh doanh thm
đnh thì đòi hi doanh nghip phi s dng ngun vn đư gii ngân vào đúng mc
đích kinh doanh đư đ ra, đm bo vòng quay vn, dòng tin v đúng k hoch. Tuy
nhiên, thc t nhiu khách hàng s dng vn vay sai mc đích. Thm chí đa ra các
phng án kinh doanh khng, không có trong thc t nhm chim đot tin ca
ngân hàng, dn đn phát sinh n xu do các dòng tin b xáo trn, hoc vì li nhun
ln li ly tin đc gii ngân đu t vào các d án có đ ri ro cao, dn đn thua l

trong kinh doanh. Thm chí có c trng hp sau khi kt thúc chu k kinh doanh,
mc dù có li nhun nhng khách hàng vn c tình chây , không chu tr n nhm
mc đích chim dng vn ngân hàng và điu này đư gây khó khn trong quá trình




12

thu hi n, tng t l n xu ca ngân hàng.
+ Nng lc qun lỦ kinh doanh kém, đu t nhiu lnh vc vt quá kh nng
qun lỦ.
Khi các doanh nghip vay tin ngân hàng đ m rng quy mô kinh doanh, đa
phn là tp trung vn đu t vào tài sn vt cht ch ít doanh nghip nào mnh dn
đi mi cung cách qun lỦ, đu t cho b máy giám sát kinh doanh, tài chính, k
toán theo đúng chun mc. Quy mô kinh doanh tng nhanh so vi t duy qun lỦ là
nguyên nhân dn đn s phá sn ca các phng án kinh doanh đy kh thi mà l ra
phi thành công trên thc t.
+ Khách hàng vay vn ti nhiu t chc tín dng di mt danh ngha hay
nhiu thc th khác nhau nên thiu s phân tích trên tng th, khó theo dõi đc
dòng tin dn đên vic s dng vn vay chng chéo và mt kh nng thanh toán
dây chuyn.
+ Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch
Quy mô tài sn, ngun vn nh bé, t l n so vi vn t có cao cng là mt
trong nhng nguyên nhân dn đn ri ro tín dng. Mt doanh nghip có quy mô tài
sn, ngun vn ln, kh nng tài chính mnh thì vic thua l trong mt d án,
phng án kinh doanh không th làm cho doanh nghip mt kh nng thanh khon
dn đn ri ro tín dng cho ngân hàng. Ngoài ra, thói quen ghi chép đy đ, chính
xác, rõ ràng các s sách kê toán vn cha đc các doanh nghip tuân th nghiêm
chnh và trung thc. Do vy, s sách k toán mà các doanh nghip cung cp cho

ngân hàng nhiu khi ch mang tính cht hình thc hn là thc cht. Do đó, khi cán
b ngân hàng lp các bn phân tích tài chính ca doanh nghip da trên s liu do
các doanh nghip cung cp, thng thiu tính thc t và xác thc.
+ Khách hàng c tình gian ln liên quan đn vic chnh sa báo cáo tài chính
không đúng thc cht đ hoàn thin h s vay và nhng gian ln liên quan đn vic
la đo v tài sn đm bo bao gm c đng sn và bt đng sn.
1.2.4.2 Nguyên nhân khách quan.
- Môi trng kinh t.




13

S bin đng quá nhanh và không d đoán đc ca th trng th gii là
nguyên nhân ch yu nh hng đn hat đng sn xut kinh doanh ca ngi đi
vay. Nn kinh t vn còn ph thuc rt ln vào du thô, may gia công, sn xut
nông nghip và công nghip phc v nông nghip nh: nuôi trng, ch bin thc
phm và nguyên liu,… Nhng lnh vc này vn rt nhy cm vi ri ro thi tit và
giá c th gii nên d b tn thng khi th trng th gii bin đng xu. Nhng
khó khn do b khng ch hn ngch trong ngành dt may, hay nhng v kin bán
phá giá trong ngành thy sn làm nh hng trc tip đn hat đng kinh doanh
ca các doanh nghip nói riêng và ca các ngân hàng cho vay nói chung. Không ch
xut khu, nhng mt hàng nhp khu cng d b tn thng không kém. Mt hàng
st thép b nh hng rt ln bi giá thép th gii, vic tng giá phôi thép làm cho
mt s doanh nghip sn xut thép trong nc phi ngng sn xut do chi phí giá
thành rt ln trong khi không tiêu th đc sn phm.
Quá trình t do hóa tài chính, hi nhp quc t cng dn đn nhng h qu tt
yu làm cho n xu gia tng khi to ra mt môi trng cnh tranh gay gt, khin
hu ht các doanh nghip, nhng khách hàng thng xuyên ca ngân hàng phi đi

mt vi nguy c thua l và quy lut chn lc khc nghit ca th trng. Bên cnh
đó, bn thân s cnh tranh gia các ngân hàng thng mi trong nc và quc t
trong môi trng hi nhp kinh t cng khin cho các ngân hàng trong nc gp
phi nguy c ri ro n xu tng lên do khách hàng có tim lc tài chính ln đư b
các ngân hàng nc ngoài thu hút bng các sn phm, dch v mi vi nhiu tin
ích hn.
- Môi trng pháp lý.
Môi trng pháp lý vn còn nhiu bt cp, các chính sách qun lý kinh t
thng thay đi đt ngt dn đn vic ra đi các vn bn pháp lỦ cha phù hp làm
nh hng đn môi trng kinh doanh, khin nhiu t chc kinh t không điu
chnh kp thi phng án kinh doanh. Ví d nh vào thi đim nm 2001, hot
đng kinh doanh xe máy phát trin mnh vi các dòng sn phm xe t Trung Quc,
Hàn Quc, rt nhiu doanh nghip b vn vào kinh doanh lnh vc này. Tuy nhiên




14

sang nm 2002, nhà nc ban hành quy đnh mi ngi ch đc đng tên s hu
mt xe máy, làm cho sc mua bán xe gim xung đáng k. iu này nh hng rt
ln đn kh nng kinh doanh ca các doanh nghip, kéo theo doanh nghip gp khó
khn trong vic tr n vay ngân hàng.
- Thiên tai, ha hon, chin tranh, dch bnh.
ây là nhng ri ro mà c khách hàng ln ngân hàng đu không lng trc đi
vi khon tín dng ca mình, khách hàng gp khó khn nh hng đn kh nng tr
n vay ngân hàng. i vi khách hàng có tim lc tài chính mnh thì cng phi có
thi gian đ n đnh li quá trình kinh doanh thì mi có kh nng tr n ngân hàng,
còn vi các khách hàng có tim lc yu thì khon tín dng có kh nng rt cao lâm
vào tình trng n xu. Mc dù loi ri ro này có th đc hn ch bng cách mua

bo him, tuy nhiên khi loi ri ro này xy ra, khách hàng và c ngân hàng cng
phi mt nhiu thi gian đ ly đc khon tin bo him t các công ty bo him
đ thc hin ngha v tr n vay ngân hàng.
1.2.5. o lng ri ro tín dng
1.2.5.1. Các ch tiêu đo lng ri ro tín dng.
N quá hn vƠ t l n quá hn trên tng n
T l n quá hn =Tng n quá hn/ Tng d n
N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc lưi đư quá
hn. Ngân hàng có t l n quá hn cao thì ri ro càng ln vì vi nhng khon n
không thu hi đc s nh hng đn quá trình khai thác và s dng vn ca Ngân
hàng, phá v k hoch kinh doanh và đc bit nó làm nh hng đn kh nng
thanh toán ca các t chc tín dng.
T l n quá hn càng cao làm tng chi phí ca Ngân hàng. Vi mt khon tín
dng gp ri ro Ngân hàng phi thêm mt khon chi phí giám sát khon vay, chi phí
x lỦ tài sn đm bo, chi phí pháp lỦ do đó làm tng chi phí thc t ca Ngân
hàng. Trong khi không có ngun thu t khon vay này thì ngân hàng vn tip tc tr
lưi cho ngun vn vay t khách hàng.
N quá hn xut hin làm chm quá trình tun hoàn và chu chuyn vn ca các




15

t chc tín dng, làm gim hiu qu hiu qu s dng vn, gim li nhun, gim
hiu qu kinh doanh. ng thi hn ch kh nng m rng và tng trng tín dng,
kh nng kinh doanh cng nh gim uy tín ca Ngân hàng và kh nng cnh tranh
ca Ngân hàng vi các t chc tín dng khác.
N xu vƠ t l n xu trên tng d n
 Vit Nam theo quyt đnh s 18/2007/Q-NHNN ngày 22/04/2005 ca

NHNN Vit Nam, n xu là các khon n thuc nhóm 3, 4 và 5 quy đnh ti điu 6,
bao gm:
Nhóm 3 (khon n di tiêu chun): Các khon n quá hn t 91 đn 180 ngày
Nhóm 4 (khon n nghi ng): Các khon n quá hn t 181 đn 360 ngày
Nhóm 5 (N có kh nng mt vn): Các khon n quá hn trên 360 ngày
T l n xu cng là mt ch tiêu đ đánh giá cht lng tín dng ca t chc tín
dng. Nu t l này cao thì ri ro tín dng cao vì đây là nhng khách hàng có du
hiu khó khn v mt tài chính nên khó tr n cho Ngân hàng.
T l n xu = D n xu/Tng d n
Nguyên nhân ca các khon n xu là các khách hàng ch mun vay không n
lc tr n. iu này s gây cho Ngân hàng khó khn ln trong vic bo toàn và
nâng cao hiu qu s dng vn. Nu n xu không gii quyt kp thi thì đn mt
thi đim nào đó kh nng trích lp s phòng ri ro s không đ đ bù đp phn tn
tht đó và vic nâng cao tim lc tài chính đm bo t l an toàn vn là vn đ khó
khn cho các Ngân hàng.
T l mt vn
T l mt vn= D n mt vn/Tng d n
D n mt vn là các khon n thuc nhóm 5 bao gm: Các khon n quá hn
trên 360 ngày, các khon n c cu li thi hn tr n ln đu quá hn t 90 ngày
tr lên theo thi hn tr n đc c cu li ln đu
T l mt vn càng cao thì thit hi cho Ngân hàng càng ln vì nó phn ánh
nhng khon tín dng mà b mt và phi dùng qu d phòng đ bù đp.
T l trích lp d phòng ri ro tín dng




16

T l trích lp = D phòng RRTD/ Tng d n k báo cáo d phòng

D phòng c th:
Ti Vit Nam hin nay, vic trích lp d phòng ri ro tín dng ca hu ht các
Ngân hàng đc thc hin theo quyt đnh s 493/QD-NHNN và quyt đnh s
18/2007/QD-NHNN ca NHNN Vit Nam. Theo đó, t l trích lp d phòng c th
đi vi tng nhóm n nh sau: nhóm 1 là 0%; nhóm 2 là 5%; nhóm 3 là 20%; nhóm
4 là 50%; nhóm 5 là 100%.
D phòng chung: T chc tín dng thc hin trích lp và duy trì d phòng
chung bng 0.75% tng giá tr các khon n t nhóm 1 đn nhóm 4. T l này ngày
càng cao chng t ri ro càng cao vì d phòng trích lp nhiu s làm tng chi phí
ca Ngân hàng dn đn gim li nhun thm chí làm cho Ngân hàng b l.
1.2.5.2. Mô hình đnh tính - Mô hình 6C.
Trng tâm ca mô hình này là xem xét thin chí ngi vay và kh nng thanh
toán các khon vay khi đn hn, bao gm 6 yu t sau:
T cách ngi vay (Character): cán b tín dng phi làm rõ mc đích xin vay
ca khách hàng, mc đích vay ca khách hàng có phù hp vi chính sách tín dng
hin hành ca ngân hàng, đng thi xem xét v lch s đi vay và tr n đi vi
khách hàng c, còn khách hàng mi thì cn thu thp thông tin t nhiu ngun khác
nh: trung tâm phòng nga ri ro, t ngân hàng khác, hoc các c quan thông tin
đi chúng
Nng lc ca ngi vay (Capacity): tùy thuc vào qui đnh lut pháp ca quc
gia. Ngi vay phi có nng lc pháp lut dân s và nng lc hành vi dân s.
Thu nhp ca ngi vay (Cash): trc ht phi xác đnh đc ngun tr n ca
ngi vay nh lung tin t doanh thu bán hàng hay t thu nhp, tin t bán thanh
lý tài sn, hoc tin t phát hành chng khoán. Sau đó cn phân tích tình hình tài
chính ca doanh nghip vay vn thông qua các t s tài chính.
Bo đm tin vay (Collateral): đây là điu kin đ ngân hàng cp tín dng và là
ngun tài sn th hai có th dùng đ tr n vay cho ngân hàng.
Các điu kin (Conditions): ngân hàng quy đnh các điu kin tùy theo chính

17

sách tín dng theo tng thi k.
Kim soát (Control): đánh giá nhng nh hng do s thay đi ca lut pháp,
quy ch hot đng đn kh nng khách hàng đáp ng các tiêu chun ca ngân hàng.
Mô hình 6C tng đi đn gin, tuy nhiên li ph thuc quá nhiu vào mc đ
chính xác ca ngun thông tin thu thp đc, kh nng d báo cng nh trình đ
phân tích, đánh giá ch quan ca cán b tín dng.
1.2.5.3. Mô hình lng hóa ri ro tín dng.
- Mô hình đim s Z (Z - Credit scoring model).
ây là mô hình do E.I.Altman xây dng dùng đ cho đim tín dng đi vi các
DN vay vn. i lng Z dùng làm thc đo tng hp đ phân loi ri ro tín dng
đi vi ngi vay và ph thuc vào tr s ca các ch s tài chính ca ngi vay.
Tm quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác sut v n ca ngi
vay trong quá kh. T đó Altman đư xây dng mô hình tính đim nh sau:
Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5 (1.1)
Trong đó:
X1 = H s vn lu đng / tng tài sn
X2 = H s lưi cha phân phi / tng tài sn
X3 = H s li nhun trc thu và lãi / tng tài sn
X4 = H s giá tr th trng ca tng vn s hu / giá tr hch toán ca tng
n
X5 = H s doanh thu/ tng tài sn
Tr s Z càng cao, ngi vay có xác sut v n càng thp. Vy khi tr s Z thp
hoc là mt s âm s là cn c xp khách hàng vào nhóm có nguy c v n cao.
Z < 1,81 : KH có kh nng ri ro cao
1,81< Z < 3 : Không xác đnh đc
Z >3 : Khách hàng không có kh nng v n

Theo mô hình cho đim Z ca Altman, bt c doanh nghip nào có đim s thp
hn 1,81 phi đc xp vào nhóm có nguy c RRTD cao.
u đim: K thut đo lng ri ro tín dng tng đi đn gin.