Luận văn thạc sĩ Kiểm tra sức chịu đựng thanh khoản các ngân hàng thương mại Việt Nam

BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTPăHăCHệăMINH
_______________________




TRNăNGCăTRĨăMI


KIMăTRAăSCăCHUăNGăTHANHă
KHONăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMIă
VITăNAMă





LUNăVNăTHCăSăKINHăT









TP H Chí Minh Nm 2014

BăGIÁOăDC VĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTPăHăCHệăMINH
_______________________




TRNăNGCăTRĨăMI


KIMăTRAăSCăCHUăNGăTHANHă
KHONăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMIă
VITăNAMă

CHUYÊN NGÀNH: Tài chính ậ Ngân hàng
Mƣăs: 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT



GIÁO VIểN HNG DN
PGS.TSăTRNGăQUANGăTHỌNG





TP H Chí Minh Nm 2014

LIăCAMăOAN

Tác gi xin cam đoan ni dung vƠ s liu phơn tích trong lun vn nƠy lƠ kt
qu nghiên cu đc lp ca tác gi vi s giúp đ ca Thy hng dn. S liu
trong lun vn có ngun gc rõ rƠng, đáng tin cy vƠ kt qu nghiên cu ca lun
vn cha đc công b trong bt k công trình khoa hc nƠo.

ThƠnh ph H Chí Minh, ngƠy tháng nm 2014
Tác gi



Trn Ngc TrƠ Mi

MCăLC
Trang ph bìa.
Li cam đoan.
Mc lc
Danh mc các t vit tt.
Danh mc hình v.
Danh mc bng biu.
PHN M U 1
1.LỦ do nghiên cu 1
2.Mc tiêu nghiên cu 7
3.i tng vƠ phm vi nghiên cu 7
4.Phng pháp nghiên cu 7
5.Kt cu ca lun vn 8
CHNG 1. TNG QUAN V KIM TRA SC CHU NG THANH
KHON TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI. 9
1.1 Tng quan v thanh khon ti các ngơn hƠng thng mi. 9
1.1.1 Thanh khon. 9
1.1.1.1 Khái nim thanh khon. 9
1.1.1.2 Cung cu thanh khon. 10
1.1.1.3 Trng thái thanh khon. 10
1.1.1.4 Vai trò ca thanh khon ti ngơn hƠng thng mi. 11
1.1.2 Ri ro thanh khon. 12
1.1.2.1 Khái nim ri ro thanh khon. 12
1.1.2.2 Phơn loi ri ro thanh khon. 13
1.1.2.3 Các nguyên nhơn dn đn thanh khon có vn đ. 13

1.1.2.4 Tác đng ca ri ro thanh khon đn hot đng ca ngơn hƠng thng

mi 15
1.2. Tng quan v kim tra sc chu đng thanh khon. 15
1.2.1. Tng quan v kim tra sc chu đng 15
1.2.1.1 Khái nim kim tra sc chu đng. 15
1.2.1.2 Stress testing vƠ chng trình đánh giá n đnh tƠi chính (Financial
Stability Assessment Program ậ FSAP). 18
1.2.1.3 Vai trò ca Stress Testing. 18
1.2.1.4 Phơn loi Stress Testing 22
1.2.1.5 Quy trình thc hin Stress Testing 29
1.2.1.6 Các k thut xơy dng kch bn. 30
1.2.1.7 Công b thông tin v kt qu Stress Testing 31
1.2.1.8 Hn ch Stress Testing. 33
1.2.2 Tng quan v kim tra sc chu đng thanh khon 35
1.3 Mô hình kim tra sc chu đng thanh khon. 37
1.3.1 C s lỦ thuyt ca mô hình kim tra sc chu đng thanh khon. 37
1.3.2 D liu. 41
1.3.3 Các bc chy mô hình. 41
Kt lun chng 1 43
CHNG 2. THC TRNG KIM TRA SC CHU NG THANH KHON
TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI VIT NAM 44
2.1 Gii thiu v các ngơn hƠng thng mi Vit Nam. 44
2.2.1 Các ngơn hƠng thng mi đua tng lƣi sut huy đng vn. 47
2.2.2 Các ngơn hƠng khó đáp ng nhu cu vay vn. 49

2.2.3 Lƣi sut trên th trng liên ngơn hƠng tng cao. 50
2.3Thc trng kim tra sc chu đng thanh khon ti Vit Nam ầầầ. .53
2.3.1 Thc trng ti ngơn hƠng NhƠ nc 53
2.3.2 Thc trng ti các ngơn hƠng thng mi. 59
2.4 Áp dng mô hình kim tra sc chu đng thanh khon vƠo h thng ngân hàng
thng mi Vit Nam. 65

2.4.1 D liu. 65
2.4.2 Các gi đnh. 65
2.4.3 Các bc chy mô hình. 66
2.4.4 Kt qu. 68
Kt lun chng 2 71

CHNG 3. GII PHÁP  HOÀN THIN KIM TRA SC CHU NG
THANH KHON TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI VIT NAM 72
3.1 Gii pháp c th đi vi ngơn hƠng thng mi. 72
3.1.1 Xơy dng h thng đánh giá sc chu đng nói chung vƠ đánh giá sc
chu đng thanh khon nói riêng. 72
3.1.2 Kt hp kim tra sc chu đng kh nng thanh khon vƠ mc đ vn. 74
3.1.3 Ban hƠnh quy ch qun lỦ h thng đánh giá sc chu đng đi vi ngân
hàng thng miầầầầ. 76
3.1.4 Tng cng đƠo to, cng c ngun nhơn lc hot đng trong lnh vc
qun lỦ ri ro. Ơo to đi ng nhơn viên có trình đ chuyên môn sơu v ni
dung kim tra sc chu đng. 77
3.1.5 Xơy dng h thng công ngh tiên tin. 79
3.2 Mt s kin ngh 80

3.2.1 i vi Chính ph 80
3.2.1.1 n đnh môi trng kinh t v mô. 80
3.2.1.2 Bo đm tng trng kinh t đi lin vi nơng cao hiu qu kinh t xƣ
hiầầầầầầ. 80
3.2.1.3 HoƠn thin h thng pháp lut đáp ng nhu cu hi nhp 81
3.2.2 i vi Ngơn hƠng NhƠ nc 81
3.2.2.1 Tng cng công tác kim tra, giám sát hot đng ca ngơn hƠng
thng mi bao gm c hot đng qun tr ri ro thanh khon. 81
3.2.2.2 Xơy dng các phng án khi xy ra du hiu ca khng hong thanh
khonầầầ. 82

3.2.2.3 Tng cng s dng công c điu hƠnh chính sách tƠi chính tin
tầầầầầ 82
3.2.2.4 Xơy dng chính sách vƠ quy trình thc hin ST vƠ ng dng kt qu
ST trong qun lỦ ri ro. 83
3.2.2.5 Xơy dng h thng d liu cht lng, nht quán, tp trung vƠ đu t
công ngh cn thit đ thc hin ST. 84
3.2.2.6 Xơy dng vƠ đƠo to mt đi ng chuyên trách thc hin Stress testing 85
3.2.2.7 Kim soát vic thƠnh lp, tái cu trúc ngơn hƠng thng mi. 87
Kt lun chng 3 88
KT LUN 89
TƠi liu tham kho
Ph lc 1: Danh sách các ngơn hƠng thng mi Vit Nam.
Ph lc 2: Bng chy mô hình Stress testing thanh khon.




DANHăMCăCÁCăTăVITăTT

ALCO y ban Qun lỦ tƠi sn n - có.
BCKT Bng cơn đi k toán.
BCTC Báo cáo tài chính.
BIS Ngơn hƠng Thanh toán Quc t (Bank for International Settlements).
CAR T l an toƠn vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio).
EU Liên minh Châu Âu (European Union)
FSAP Chng trình đánh giá khu vc tƠi chính (Financial Sector
Assessment Program)
GDP Tng sn phm ni đa (Gross Domestic Product)
IMF Qu tin t quc t (International Monetary Fund).
LCR T s đm bo kh nng thanh khon (Liquidity Coverage Ratio).

NH Ngân hàng.
NHLD Ngân hàng liên doanh.
NHNN Ngơn hƠng NhƠ Nc.
NHNNg Ngơn hƠng nc ngoƠi.
NHTM Ngơn hƠng thng mi.
NHTMCP Ngơn hƠng thng mi c phn.
NHTMNN Ngơn hƠng thng mi nhƠ nc.
NHTW Ngơn hƠng Trung ng
NPL Trng thái thanh khon ròng (Net Liquidity Position).
NSFR T l đm bo ca ngun tƠi tr n đnh (Net Stable Funding Ratio).

OMO Th trng m.
Sacombank Ngơn hƠng thng mi c phn SƠi Gòn Thng Tín.
SEACEN Ngơn hƠng Trung ng các quc gia ông Nam Á (The South East
Asian Central Banks).
ST Kim tra cng thng (Stress testing).
TCTD T chc tín dng.
TG Tng Giám c.
TSC TƠi sn có.
TSN TƠi sn n.
WB Ngơn hƠng th gii (World Bank).
WTO T chc thng mi Th gii World Trade Organization)

DANHăMCăHỊNHăVă

Hình 1.1 Stress testing đánh giá các s kin bt thng nhng có kh nng xy
ra 19
Hình 1.2 ng dng Stress Testing vƠo vic phơn b vn ngơn hƠng 21
Hình 1.3 Thng kê vic s dng Top-down hay Bottom-up 27
Hình 1.4 Mô hình Stress testing ca Martin Cihák 38
Hình 2.1 Tc đ tng trng tín dng ca h thng NH giai đon 2005 ậ
2012 46
Hình 2.2 Din bin trn lƣi sut huy đng trong nm 2012 49
Hình 2.3 Lƣi sut liên ngơn hƠng ti Vit Nam giai đon 2008 ậ 2012 51
Hình 2.4 Các mc lƣi sut ch yu ti Vit Nam giai đon 2008 ậ 2012 52
Hình 2.5 Chênh lch thanh khon ly k ca Sacombank theo d kin 65

DANHăMCăBNGăBIU

Bng 1.1 Tóm tt các k thut ST 25
Bng 1.2 Tóm tt s khác bit gia các tip cn Top-down và Bottom- up 27
Bng 1.3 S tham gia, mc đ thng xuyên vƠ ph bin ca ST ti mt s nn
kinh t SEACEN 32
Bng 2.1 Kt qu kho sát vic thc hin ST ti các TCTD 60
Bng 2.2 T l rút tin mi ngƠy đi vi tng loi tin gi 66
Bng 2.3 Minh ha phng pháp ST thanh khon theo thi đim 67

1
PHNăMăU
1. Lýădoănghiênăcu
Kim tra sc chu đng lƠ tp hp các k thut vƠ phng pháp đc s
dng đ đánh giá kh nng chu đng ri ro hay mc đ tn thng ca các t chc
tƠi chính, ngơn hƠng trc nhng s kin, hoƠn cnh rt bt li. Din đt theo mt
cách khác, ST ging nh các th nghim v sc mnh phòng th ca các t chc tín
dng đi vi các cú sc tƠi chính ca nn kinh t.
Trong nhng nm gn đơy, đc bit sau cuc khng hong tƠi chính toƠn cu
nm 2008, ni dung “kim tra sc chu đng” cƠng đc nhn mnh thng xuyên
hn trên các din đƠn nghiên cu khoa hc vƠ các hi tho v qun lỦ ri ro. Nhiu
nghiên cu đƣ ch ra rng, các t chc tƠi chính mc dù thc hin ST thng xuyên
nhng nhng kch bn th nghim ca các ngơn hƠng không đ “nghiêm trng”
hoc không có tính thc tin cao.
ƣ có nhiu cuc nghiên cu tìm kim nhng khuôn kh, công c vƠ k thut
đ đđánh giá s n đnh ca h thng tƠi chính đƣ ra đi, trong đó có stress stest.
Mc dù bt đu xut hin t nhng nm 1990 nhng mãi đn nm 2004, mô hình
stress testing thanh khon mi đcđ xut.
Nm 2004, Martin Cihak cho ra đi các tƠi liu v các phng pháp đnh
lng đc s dng đ đánh giá l hng ca h thng tƠi chính dn đn ri ro. c
bit, tác gi tp trung vƠo vai trò ca cng thng th nghim h thng. Ông tóm tt
nhng phát trin gn đơy, lƠm ni bt ch đ liên quan đi vi trng hp ngân
hàng Czech. Ông trình bƠy các khái nim quan trng liên quan đn cuc kim tra
toƠn h thng, miêu t tng quát các bƠi kim tra cng thng đc thc hin bi
ngân hƠng trung ng vƠ các t chc tƠi chính quc t, vƠ tho lun v các vn đ
liên quan đn khái nim mô hình hóa các yu t nguy c đn l. Theo đó, ông nhn
mnh mt cách tip cn đn gin đ kim tra cng thng thanh khon lƠ gơy sc giá
tr ca ngun thanh khon theo mt t l hoc s tin nht đnh. T l phn trm

hoc s tin có th đc xác đnh da trên s liu trong quá kh ca ngơn hƠng
hoc trên mt quy tc chung, vƠ thng khác nhau cho các k hn khác nhau. Mt
2
nguyên tc chung đc s dng bi mt s giám sát lƠ mt ngơn hƠng có th tn ti
ít nht lƠ 5 ngƠy k t ngƠy chy thanh khon mƠ không cn h tr t bên ngoƠi. LỦ
do đng sau s la chn nƠy ca ngng lƠ các ngơn hƠng co th hot đng cho đn
ngƠy cui tun, khi các ngơn hƠng đu đóng ca. Thi gian nƠy s cho phép các
ngơn hƠng giám sát đ đánh giá tình hình vƠ có nhng hƠnh đng cn thit.
n nm 2007, Martin Cihak hng dn kim tra sc chu đng c th cho
tng loi ri ro. TƠi liu nƠy nhm mc đích giúp lƠm sáng t các bƠi kim tra cng
thng, vƠ minh ha nhng đim mnh vƠ đim yu. S dng Excel đ chy d liu
kim tra cng thng cho ri ro tín dng, lƣi sut vƠ ri ro t giá, ri ro thanh khon
vƠ ri ro lơy lan, vƠ hng dn thit k các kch bn th nghim cng thng. Tài liu
cng mô t mi liên h gia kim tra cng thng vƠ các công c phơn tích khác,
chng hn nh ch s lƠnh mnh tƠi chính vƠ h thng cnh báo giám sát. Hn na,
nó bao gm các cuc điu tra ca kim tra cng thng thc hƠnh ca các ngân hàng
trung ng và IMF.Martin Cihakcho bit kim tra sc chu đng thanh khon ít
ph bin hn trong các báo cáo ngơn hƠng trung ng vƠ trong công vic IMF hn
th nghim cho ri ro đi vi kh nng thanh toán. iu nƠy phn ánh thc t lƠ
hu ht các mô hình ri ro thanh khon lƠ phc tp hn.  mô hình đúng bin
đng thanh khon trong ngơn hƠng, cn có d liu chi tit vƠ thng xuyên, trong
khi các d liu nƠy thng đc các ngơn hƠng thng mi t qun lỦ vƠ s dng
vào mô hình thanh khon ca h.
Mt mô hình Stress testing đc xem lƠ th h th hai ca mô hình Martin
Cihak lƠ mô hình ca nhóm Christian Schmieder ra đi vƠo nm 2011. Mô hình
tìm cách lƠm tng ri ro nhy cm ca cuc kim tra cng thng, trong khi vn gi
chúng linh hot, minh bch, vƠ thơn thin. Nhng đóng góp chính ca tƠi liu bao
gm lƠm tng ri ro nhy cm ca kim tra cng thng bng cách thay đi khi
lng ri ro tƠi sn (RWAs) b cng thng, k c đi vi xp hng không da trên
ni b (IRB) ngơn hƠng; cung cp th nghim cng thng vi mt nn tng toƠn

din đ s dng mô hình truyn hình v tinh, vƠ đ xác đnh các gi đnh vƠ các tình
hungkhác nhau; cho phép kim tra cng thng đ chy các kch bn nhiu nm
3
(đn nm nm) cho hƠng trm ngơn hƠng, tùy thuc vƠo s sn có d liu. Khuôn
kh s dng d liu bng cơn đi vƠ đc da trên Excel vi hng dn chi tit.
Nm 2008, Mizuho Kida cho rng stress testing lƠ mt công c dùng đ phơn
tích kh nng phc hi ca h thng tƠi chính sau nhng cú sc ln. Trái ngc vi
nhng mô hình stress testing ngơn hƠng đn l, các mô hình stress testing v mô
(gia h thng tƠi chính vƠ nn kinh t thc) c gng phơn tích ri ro  giác đ tng
th bng cách xem xét đn s lơy lan ca các cú sc thông qua các kênh khác.
Khi nói đn tm quan trng ca stress testing, nm 2005, nhóm Philip Bunn
cho rng stress testing đc các đnh ch tƠi chính s dng rng rƣi trong vic đánh
giá mc đ nhy cm đi vi ri ro tín dng vƠ các loi ri ro khác. Stress testing
cng có th giúp các nhƠ lƠm chính sách đánh giá các ri ro tim n đi vi s n
đnh ca toƠn b h thng tƠi chính. Stress testing lƠ công c quan trng đc s
dng đ đánh giá mc đ vng chc ca h thng tƠi chính trc các cú sc ca nn
kinh t. Chúng cung cp mt cu trúc phù hp đ đánh giá nhng mi nguy có kh
nng đe da đn bng cơn đi hoc s n đnh tài chính.
Nhóm Philip Bunn nhn mnh các mô hình ngơn hƠng ngƠy cƠng đc m
rng trong nhng nm gn đơy, cho phép thc hin stress testing ca toƠn b dơy
chuyn t cú sc ca nn kinh t thông qua bng cơn đi ca h thng ngơn hƠng
nhng vn tn ti nhiu hn ch. C th, vic tp trung phơn tích th trng cho vay
ni đa thng b qua các cú sc tim n mƠ chúng thng gơy ra nhng h qu xu
đi vi mc đ nhy cm đi vi ri ro cho vay quc t hoc b qua nhng tác
đng có liên quan đn chc nng ca các th trng tƠi chính. Hi nhp tƠi chính vƠ
ri ro quc t lƠ lnh vc mƠ nhóm mun phát trin nghiên cu trong tng lai.
Nm 2008, nhóm Henrik Andersens dng h thng các mô hình đƣ đc
phát trin đ stress test s n đnh tƠi chính. Mt mô hình v mô có liên kt vi các
mô hình s dng các d liu vi mô v tiêu dùng gia đình, doanh nghip vƠ các ngơn
hƠng. Mô hình ca nhóm Henrik Andersen có cu trúc lp đi lp li; đu ra ca mô

hình v mô s đc s dng lƠm đu vƠo ca các mô hình d liu vi mô. iu nƠy
giúp ta có th hiu đc s truyn dn ca các cú sc v mô ban đu thông qua h
4
thng các mô hình cng nh có th thy rõ hn các h qu kèm theo. Cách thc mƠ
n vƠ kh nng v n lan rng ra các doanh nghip vƠ các h gia đình có vai trò rt
quan trng đi vi công tác đánh giá mc đ n đnh tài chính.
Nm 2009, Antonella Foglias dng li các phng pháp đnh lng, đc
phát trin bi các ngơn hƠng trung ng và các c quan giám sát đƣ đc chnlc
đ đánh giá nhng đim yu ca h thng tƠi chính đi vi ri ro tín dng.
Antonella Foglia cho rng đi vi nhiu ngơn hƠng trung ng, vic stress testing
đc xem nh lƠ mt phn ca Chng trình ánh giá H thng TƠi chính (FSAPs)
đc tin hƠnh bi t chc IMF vƠ WB. Stress test ca FSAP khuyn khích tng
li ích ca các nghiên cu bng cách phát trin nhng k thut mi, cng nh tin
hƠnh nhng nghiên cu b sung hoƠn thin. Antonella Foglia phơn tích vƠ tho lun
mt lot nhng khía cnh phng pháp lun trên phng din hoƠn thin các mô
hình stress testing v mô. c bit, mc tiêu hin ti lƠ phi m rng các phm vi
thi gian vƠ xơy dng nhng hƠnh đng qun tr trong các ngơn hƠng đ điu chnh
các bng cơn đi đáp ng phù hp vi các kch bn stress. Có nh th mi có th
đánh giá đúng mc s lơy lan tim n cng nh mc đ khuch đi ca cú sc t
khu vc tƠi chính đn nn kinh t thc.
n nm 2009, 2010, Van Den Endcó đa ra mt mô hình stress testing kt
hp cht ch vi nhng quy đnh v thanh khon ca Basel III, đc bit lƠ hai bin
LCR và NSFR. Van Den End đƣ dùng mô hình nƠy kho sát cho các ngân hàng Hà
Lan.
Ti Vit Nam, trong thi gian gn đơy cm t “kim tra sc chu đng”
không ít ln đc nhc đn trong các hi tho, din đƠn v qun lỦ ri ro ngơn
hƠng. Vy nhng s rt ngc nhiên nu chúng ta s dng công c tìm kim Google
vi cm t “kim tra sc chu đng ậ ngơn hƠng” hay “kim tra đ cng ậ ngân
hƠng”, “th sc chu đng”ầ. thì li không tìm đc bt c mt tƠi liu nghiên
cu nƠo bng ting Vit v ch đ nƠy. Nh vy mt cách cm tính có th tm kt

lun rng “kim tra sc chu đng trong lnh vc ngơn hƠng” đang đc nhiu
ngi quan tơm, nhng mc đ hiu bit vƠ áp dng  ngay đn v qun lỦ cng
5
nh  các ngơn hƠng, đc bit các ngơn hƠng ni đa còn hn ch. (Phm  Nht
Vinh)
S lng các nghiên cu v ST ti Vit Nam còn rt hn ch. Nm 2012,
nhóm tác gi Dngă Qucă Anh da trên mô hình ca Martin Cihak(2004) và
Christian Schmieder(2011)đa ra mt hng dn c th thc hin ST cho tng
loi ri ro ti các TCTD. ơy có th xem lƠ mt nghiên cu chính thc đu tiên v
ST. i vi ri ro thanh khon, nhóm tác gi đ xut s dng 2 phng pháp: tip
cn theo thi đim vƠ tip cn theo thi k. Trong đó, phng pháp tip cn theo
thi đim đn gin, ch da trên s liu BCTC ca các ngơn hƠng nên có th tin
hƠng đc ngay. ng thi tác gi cng đa các kch bn vƠ l trình thc hin phù
hp vi thc t ti Vit Nam.
Cng trong nm 2012, BùiăìnhăPhngăDungăda trên mô hình kim tra sc
chu đng thanh khon ca Van Den End (2008). Tác gi tìm hiu vƠ ng dng các
quy đnh ca Basel III đi vi vn đ thanh khon ca Ngơn hƠng. Qua đó, tác gi
bc đu kim tra mc đ đáp ng các tiêu chí thanh khon Basel III ca các Ngơn
hàng thng mi Vit Nam da trên 2 bin LCR vƠ NSFR. Tác gi s dng mô
hình stress-testing thanh khon đc đ xut bi Van den End đ kho sát Ngơn
hàng thng mi C phn Á Chơu vƠ Ngơn hƠng thng mi C phn Ngoi
Thng da trên các bng cơn đi k toán nm 2011 ca hai ngân hàng này. Quan
trng hn, tác gi dùng mô hình đ đánh giá mc đ chu đng ca các ngơn hƠng
đótrc các cú sc gi đnh. Kt qu mô phng cho thy khi cha có cú sc, hai
ngân hàng trên đáp ng tt yêu cu ca Basel III. Tuy nhiên, khi b tác đng bi
các cú sc, hai ngơn hƠng nƠy phi phn ng tht mnh mi có th vt qua chúng.
Hn na, nu cùng lúc nhiu ngơn hƠng phn ng vi cú sc thì chc chn các ngơn
hƠng s phi đi mt vi tình trng rt xu, không th t vt qua nu không nhn
đc s h tr t NHNN Vit Nam.
n nm 2013, NguynăThăThuăPhng đƣ tin hƠnh nghiên cu ng dng ST

cho các NHTM Vit Nam. Lun vn thc hin Stress Testing theo phng pháp
Top-down cho 14 ngơn hƠng đ kim đnh sc kháng c ca các NHTM Vit Nam
6
trc nhng bin đng xu có th xy ra ca nn kinh t thông qua đánh giá kh
nng vt qua nhng cú sc v mô. Kt qu nhiên cu cho thy t l an toƠn vn ti
thiu sau tn tht t ri ro th trng vƠ ri ro tín dng ca đa s các NHTM Vit
Nam đuđáp ng quy đnh hin hƠnh ca Chính Ph.
Trong bi cnh hot đng tƠi chính ngơn hƠng Vit Nam đang tng bc m
ca sơu rng vi h thng tƠi chính ngơn hƠng khu vc vƠ th gii, h thng ngân
hƠng s phát trin nhanh c theo chiu sơu vƠ chiu rng. S phát trin đa dng các
công c tƠi chính vƠ hot đng ngơn hƠng cng đa các ngơn hƠng đi mt vi
nhiu ri ro. Vì vy, các ngơn hƠng thng mi Vit Nam rt cn phát trin vƠ áp
dng nhng k thut qun tr ri ro tiên tin đ nơng cao kh nng phát trin bin
vng ca mình vƠ ch đng ng phó trc nhng tình hung bt li trong tng lai.
T tháng 7/2012, Vit Nam đƣ ch đng đngh World Bank/IMF trin khai
chng trình đánh giá n đnh tài chính (Financial Stability Assessment Program ậ
FSAP) và đnh hng phát trin h thng ngơn hƠng theo các chun mc an toƠn
ca Basel 2 (vƠ tin ti Basel 3) thì chc chn Stress Testing lƠ mt ni dung không
th không thc hin.
Hn na, mt trong nhng nhim v quan trng mƠ các nhƠ qun tr ngơn
hƠng phi thc hin lƠ đm bo kh nng thanh khon hp lỦ cho ngơn hƠng. Ngơn
hƠng có kh nng thanh khon tt khi nó luôn có đc ngun vn kh dng vi chi
phí hp lỦ vƠo đúng thi đim mƠ ngơn hƠng cn. Không có đ ngun vn kh dng
đ đáp ng nhu cu đòi hi ca th trng có th khin ngơn hƠng mt kh nng
thanh toán, mt uy tín vƠ dn đn s sp đ ca toƠn h thng. Tuy nhiên, lng
vn d tr quá ln s tác đng trc tip lƠm gim kh nng đu t, sinh li ca bn
thân ngân hàng.
Trong thi gian va qua, trc nhng tác đng tiêu cc ca s bt n đnh
nn kinh t v mô (lm phát leo thang) vƠ các chính sách ca NhƠ nc (kim ch
lm phát), thanh khon ca h thng NHTM đƣ b nh hng nghiêm trng, cá bit

có mt s ngơn hƠng ri vƠo tình trng thiu thanh khon. iu nƠy không ch gơy
nh hng nghiêm trng đn hot đng kinh doanh ca bn thơn ngơn hƠng mƠ còn
7
tác đng đn th trng tin t vƠ toƠn b nn kinh t nói chung. ng trc nhng
vn đ đó, các ngơn hƠng đƣ nhn thc đc tm quan trng ca công tác qun tr
ri ro thanh khon trong hot đng kinh doanh ca mình.
Xut phát t thc t nêu trên, vic tìm hiu phng pháp ST thanh khon vƠ
ng dng nó trong hot đng qun tr ri ro thanh khon trong h thng NHTM
Vit Nam lƠ rt cn thit, góp phn hoƠn thin mt bc quy trình vƠ nơng cao cht
lng qun tr ri ro thanh khon trong ngơn hƠng.  tƠi “Kim tra sc chu đng
thanh khon các ngơn hƠng thng mi Vit Nam” đc la chn nhm đáp ng
nhu cu trên.
2. Mcătiêuănghiênăcu
H thng lỦ thuyt v thanh khon vƠ kim tra sc chu đng thanh khon ti
các NHTM.
Thc hin kim tra sc chu đng thanh khon thông qua đánh giá kh nng
vt cú sc rút tin hƠng lot ti các NHTM khi không có s giúp đ t NHNN vƠ
th trng liên ngơn hƠng.
3. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: Thanh khon ca các NHTM Vit Nam.
Phm vi nghiên cu: Theo thng kê ca NHNN ti thi đim 31/12/2013, tác gi
chn ra 34 NHTMCP ti Vit Nam có BCTC nm 2012. T đó tác gi thc hin
kim tra sc chu đng thanh khon thông qua đo lng s ngƠy ngơn hƠng có th
đáp ng đc nhu cu thanh khon đi vi cú sc rút tin hƠng lot khi không có s
tr giúp t NHNN vƠ th trng liên ngơn hƠng.
Thi gian nghiên cu: Tác gi thc hin lun vn t tháng 4 nm 2013 đn
tháng 9 nm 2013.
4. Phngăphápănghiênăcu
 tƠi s dng phng pháp stress testing thanh khon top-down theo cách tip
cn thi đim đc đ xut bi nhóm tác gi Dng Quc Anh áp dng cho h

thng NHTM Vit Nam vi kch bn rút tin hƠng lot. Mô hình nƠy da trên mô
hình ca Martin Cihak(2004) đƣ đa ra mt hng dn c th thc hin ST cho
8
tng loi ri ro ti các TCTD, trong đó có ri ro thanh khon đng thi nhóm tác
gi cng đa ra các kch bn phù hp vi thc t  Vit Nam. Mô hình đánh giá kh
nng thanh khon ca ngơn hƠng thông qua s ngƠy ngơn hƠng có th đáp ng đc
nhu cu thanh khon khi không có s tr giúp t NHNN vƠ th trng liên ngơn
hàng.
Chng trình Microsoft Office Excel đc s dng đ h tr tính toán trong
nghiên cu.
5. Ktăcuăcaălunăvn
NgoƠi phn m đu, danh mc tƠi liu tham kho vƠ ph lc, lun vn đc kt
cu thƠnh 3 chng:
Chng 1: Tng quan v kim tra sc chu đng thanh khon ti các ngơn hƠng
thng mi.
Chng 2: Thc trng kim tra sc chu đng thanh khon ti các ngơn hƠng
thng miVit Nam.
Chng 3: Gii pháp đ hoƠn thin kim tra sc chu đng thanh khon ti các ngân
hƠng thng mi Vit Nam

9
CHNGă 1.ă TNGă QUANă Vă KIMă TRAă SCă CHUă NGă THANHă
KHONăTIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI.
1.1 TngăquanăvăthanhăkhonătiăcácăngơnăhƠngăthngămi.
1.1.1ăThanhăkhon.
1.1.1.1ăKháiănimăthanhăkhon.
Thanh khon lƠ thut ng tƠi chính nhm đ ch kh nng chuyn đi mt tƠi
sn thƠnhtin nhanh nht mƠ thit hi v giá tr không đáng k. Trong lnh vc ngơn
hƠng, thanh khonlƠ thut ng ch kh nng thanh toán ca ngơn hƠng cng nh kh
nng đáp ng các nhu cunh rút tin, thanh toán, vay mi. Thanh khon ca ngơn
hƠng tt khi đáp ng đc các yêucu nƠy vƠ d dƠng huy đng vn vi mt mc
lƣi sut hp lỦ. Theo đnh ngha ca y ban Basel v giám sát Ngơn hƠng: “Thanh
khon ca ngơn hƠng lƠ kh nng ca ngơn hƠng đtng thêm tƠi sn vƠ đáp ng các
ngha v n khi đn hn mƠ không b thit hi quá mc”.
Nh vy thanh khon ca mt ngơn hƠng liên quan đn tin mt vƠ các dòng
lu chuyn tin t đ thc hin các ngha v thanh toán ti mt thi đim. C th
hn, thanh khon có th đc đnh ngha lƠ kh nng đáp ng tt c các ngha v
thanh toán khi đn hn, các nhu cuv s dng vn kh dng phc v cho hot đng
kinh doanh ti mi thi đim.Thanh khon lƠ kh nng tip cn các khon tƠi sn
hoc ngun vn có th dùng đ chi tr vi chi phí hp lỦ ngay khi nhu cu vn phát
sinh.
Mt ngun vn đc gi lƠ có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng
thp vƠ thi gian huy đng nhanh.
Mt tƠi sn đc gi lƠ có tính thanh khon cao khi chi phí chuyn hóa thƠnh
tin thp vƠ có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh.
Nh vy, có th hiu rng tính thanh khon ca ngơn hƠng lƠ trng thái luôn
có trong tay mt lng vn kh dng vi chi phí thp đúng ti thi đim ngân hàng
có nhu cu hoc kh nng nhanh chóng huy đng đc vn thông qua con đng

vay n hay bán tƠi sn.

10
1.1.1.2ăCungăcuăthanhăkhon.
Tính thanh khon ca NHTM luôn phi đc nhìn  trng thái đng, tc lƠ
xem xét trong tng quan cung - cu thanh khon ca ngơn hƠng trong giai đon
nht đnh. Tng quan cung - cu v vn thanh khon nƠy quyt đnh trng thái
thanh khon ròng ca ngơn hƠng ti bt c thi đim nƠo.Trong đó, cung thanh
khon lƠ các khon vn lƠm tng kh nng chi tr ca ngơn hƠng, lƠ ngun cung
cp thanh khon cho ngơn hƠng, bao gm các khon tin gi; doanh thu t
vic bán các dch v phi tin gi; thu hi các khon tín dng đƣ cp; bán các tƠi sn
đang có; vay mn trên th trng tin t. Trong khi đó, cu thanh khon lƠ nhu cu
vn cho các mc đích hot đng ca ngơn hƠng, các khon lƠm gim qu ca ngơn
hƠng. Nhng hot đng to ra cu v thanh khon bao gm khách hƠng rút tin t
tƠi khon; yêu cu vay vn khách hƠng; thanh toán các khon vay phi tin gi; chi
phí phát sinh khi kinh doanh các sn phm, dch v; thanh toán c tc bng tin.
Nhng nhơn t tác đng đn cung vƠ cu thanh khon s tác đng đn trng thái
thanhkhon ca NHTM. C th nh sau:
 Nhân t tác đng đn cu thanh khon:
- Các điu kin kinh t v mô nh tng trng kinh t, lm phát.
- Lƣi sut huy đng vƠ lƣi sut cho vay.
- S khác bit đáng k v li tc gia các khon tin gi vƠ các c hi đu t
khác.
 Nhân t tác đng đn ngun cung thanh khon:
- Quy đnh vƠ chính sách tin t ca NHNN.
- Các điu kin kinh t v mô.
- S phát trin vƠ tính d dƠng tip cn ca th trng tin t.
- Hot đng ca các th trng khác nh th trng chng khoán phái sinh.
1.1.1.3ăTrngătháiăthanhăkhon.
Trng thái thanh khon ròng NPL (net liquidity position) đc xác đnh nh

sau:
NPL = Tng cung v thanh khon - Tng cu v thanh khon.
11
Có ba trng hp có th xy ra lƠ thng d thanh khon, thơm ht thanh
khon vƠ cơn
bng thanh khon. Thng d thanh khon xy ra khi cung vt quá cu thanh
khon, tc lƠ NPL dng. Trong trng hp nƠy, nhƠ qun tr ngơn hƠng phi cơn
nhc đu t s vn thng d nƠy đ mang li hiu qu cho ti khi chúng cn
đc s dng đáp ng nhu cu thanh khon trong tng lai. Ngc li, khi cu
thanh khon ln hn cung thanh khon, tc lƠ NPL ơm, ngơn hƠng phi đi mt vi
tình trng thơm ht thanh khon. NhƠ qun tr phi xem xét, quyt đnh ngun
tài tr thanh khon vƠ tit gim chi phí. Cui cùng, khi cung thanh khon
cơn bng vi cu thanh khon tc lƠ NPL=0, trng hp nƠy đc gi lƠ cơn
bng thanh khon. ơy lƠ tình trng rt khó xy ra trên thc tvì cung vƠ cu luôn
có schênh lch nht đnh.
1.1.1.4ăVaiătròăcaăthanhăkhonătiăngơnăhƠngăthngămi.
Thanh khon có Ủ ngha đc bit quan trng bi l NHTM cn d tr thanh
khon đđáp ng tt c nhng bin đng hƠng ngƠy hay theo mùa v v
nhu cu rút tin, chi trnhng chi phí thng xuyên, đáp ng yêu cu vay mi vƠ
đm bo an toƠn cho nhng cú sc thanh khon không mong đi mƠ không cn phi
thu hi nhng khon cho vay trong hn hoc thanh lỦ các khon đu t có k hn
khác. Bên cnh đó, đôi khi các ngơn hƠng có đ tƠi sn đ thanh toán nhng vn ri
vƠo mt kh nng thanh khon do các khon đu t, cho vay không thu hi kp đ
đáp ng ngha v thanh toán n đn hn. Khi đó nguy c phá sn lƠ
điu có th xy ra. Nu không mun mt thanh khon nghiêm trng thì ngân hàng
s chu vay vn vi lƣi sut cao, điu nƠy s gơy thit hi nghiêm trng cho kt qu
kinh doanh ca ngơn hƠng.
Vi tính cht đc thù vƠ hiu ng dơy chuyn trong h thng ngơn hƠng thì
thanh khon đóng vai trò cc k quan trng. Mt khi thanh khon ca mt NHTM
có vn đ thì s lan nhanh cùng vi s lan ta ca thông tin to nên hu qu khôn

lng vƠ s khng hong tơm lỦ. Vic rút tin  t xy ra ti mt ngơn hƠng b mt
thanh khon s kéo theo mt lot các ngơn hƠng khác vƠo tình cnh tng t. Khi
12
thanh khon ca h thng ngơn hƠng có vn đ s nh hng đn h thng tƠi chính
quc gia, đn mi lnh vc trong xƣ hi t th trng chng khoán đn th trng
bt đng sn, th trng lao đng, nh hng đn tin gi cangi dơn vƠ nh
hng đn tình hình tín dng cho nn kinh t. Do vy thanh khon trong h thng
ngơn hƠng rt quan trng đi vi s n đnh vƠ phát trin ca mt quc gia.
1.1.2ăRiăroăthanhăkhon.
1.1.2.1ăKháiănimăriăroăthanhăkhon.
Ri ro thanh khon lƠ loi ri ro xut hin trong trng hp ngơn hƠng thiu
kh nng chi tr, không chuyn đi kp các tƠi sn ra tin hoc không có kh nng
vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.Ri ro thanh khon
đc hiu lƠ nguy c không th thc hin các ngha v thanh toán, điu nƠy s kéo
theo nhng hu qu không mong mun.
Mt trong nhng nhim v quan trng ca bt k ngơn hƠng nƠo lƠ bo đm
kh nng thanh khon đy đ. iu nƠy có ngha lƠ, ngơn hƠng hoc có sn lng
vn kh dng trong tay, hoc có th tip cn d dƠng các ngun vn vay mn bên
ngoƠi vi chi phí hp lỦ; hoc có th nhanh chóng bán bt mt s tƠi sn  mc giá
tha đáng đ đáp ng kp thi nhu cu vn cho hot đng kinh doanh.
Nhng nghiên cu gn đơy chng t rng hin tng thiu ht thanh khon
thng lƠ mt trong nhng du hiu đu tiên cho thy ngơn hƠng đang  trong tình
trng khó khn tƠi chính nghiêm trng. Hu qu tip theo có th lƠ ngơn hƠng mt
dn các khon tin gi c vì áp lc rút tin ngƠy cƠng gia tng, không th thu hút
thêm các khon tin gi mi do thái đ dè dt ca công chúng đi vi ngơn hƠng,
mt s ngơn hƠng thì  trong tình th cho vay h tr mt cách min cng vì phi
huy đng vn vi lƣi sut cao hn lƣi sut cho vay, cƠng lƠm suy gim hn na li
nhun ca ngơn hƠng.
Ri ro thanh khon cng có th đc hiu lƠ s đánh đi gia li ích ngn
hn ca ngơn hƠng vƠ ri ro tim n trong dƠi hn. ó cng lƠ mt phn h qu ca

tình trng tng trng tín dng nóng nhiu nm lin. Khi bong bóng tín dng xut
hin, ngơn hƠng mt kh nng thanh toán nhng ngha v n đƣ cam kt thì vic đ
13
v ca h thng ngơn hƠng lƠ điu có th xy ra. Vic mt kh nng thanh toán lƠ
kt qu ca mt quá trình qun tr ri ro thanh khon cha phù hp.
Trong nhng nm gn đơy, tình trng thiu ht thanh khon  mc đ ln ti
mt s ngơn hƠng vƠ tr thƠnh mt trong nhng nguyên nhơn đa đn phá sn đƣ
khng đnh rng vn đ thanh khon lƠ không th b qua. Do đó ngƠy nay, công tác
qun tr thanh khon tr nên quan trng hn so vi trc đơy rt nhiu, bi vì mt
ngơn hƠng có th b đóng ca nu không đáp ng đ nhu cu thanh khon, mc dù
v mt k thut, nó vn còn kh nng tr n. Hn na, nng lc qun tr thanh
khon lƠ thc đo quan trng v tính hiu qu tng th đ đt đn các mc tiêu dƠi
hn ca ngơn hƠng.
1.1.2.2ăPhơnăloiăriăroăthanhăkhon.
Do ri ro thanh khon có th phát sinh t bên tƠi sn có hoc bên tƠi sn n
ca bng cơn đi ngơn hƠng nên ngi ta thng phơn loi hai loi ri ro thanh
khon: Ri ro thanh khon th trng và ri ro thanh khon huy đng vn.
Ri ro thanh khon th trng lƠ ri ro khi ngơn hƠng không th chuyn đi
hay bán tƠi sn ca mình thƠnh tin mt hoc có th chuyn đi/bán đc nhng
phi chu tn tht ln. iu nƠy thng xy ra khi có nhng bin đng nghiêm
trng  các th trng mƠ ngơn hƠng có nm gi tƠi sn nh th trng trái phiu
(trái phiu chính ph Hy Lp lƠ mt ví d), th trng chng khoán, bt đng sn
Ri ro thanh khon huy đng vn lƠ ri ro khi ngơn hƠng không th huy đng
thêm vn đ phc v cho các hot đng phát sinh dòng tin ra (tng tƠi sn có, các
ngha v đn hnầ). iu nƠy có th xy ra do nhiu nguyên nhơn khác nhau nh
danh ting ca ngơn hƠng gim sút, th trng liên ngơn hƠng đóng bng, các ngơn
hƠng không tin tng cho nhau vay, s c rút tin hƠng lotầ
1.1.2.3ăCácănguyênănhơnădnăđnăthanhăkhonăcóăvnăđ.
Tình trng khó khn v thanh khon ca ngơn hƠng xut phát t nhng
nguyên nhơn chính nh sau:

Th nht, ngơn hƠng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t các
cá nhơn vƠ đnh ch tƠi chính khác, sau đó chuyn hóa chúng thƠnh nhng tƠi sn
14
đu t dƠi hn. Do đó, đƣ xy ra tình trng mt cơn xng gia ngƠy đáo hn các
khon s dng vn vƠ ngƠy đáo hn các khon ngun vn huy đng, mƠ thng gp
nht lƠ dòng tin thu hi t các tƠi sn đu t nh hn dòng tin phi chi ra đ chi
tr tin gi đn hn.
Th hai, do tin gi ngơn hƠng rt nhy cm vi s thay đi ca lƣi sut đu
t. Khi lƣi sut đu t tng, mt s ngi gi tin rút vn ca h ra khi ngơn hƠng
đ đu t vƠo ni có t sut sinh li cao hn, còn các khách hƠng vay tin s tích
cc tip cn các khon tín dng vì có lƣi sut thp hn. Nh vy, s thay đi lƣi sut
nh hng đn c khách hƠng gi tin vƠ vay tin, k đó c hai tác đng đn trng
thái thanh khon ca ngơn hƠng. Hn na, nhng xu hng v s thay đi lƣi sut
còn nh hng đn giá tr th trng ca các tƠi sn mƠ ngơn hƠng có th đem bán
đ tng thêm ngun cung cp thanh khon vƠ trc tip nh hng đn chi phí vay
mn trên th trng tin t.
Th ba, do ngơn hƠng có chin lc qun tr thanh khon không phù hp vƠ
kém hiu qu: các chng khoán ngơn hƠng đang s hu có tính thanh khon thp,
d tr ca ngơn hƠng không đ cho nhu cu chi tr,ầ
Ngoi tr ba nhơn t nêu trên, điu c bn lƠ các ngơn hƠng phi đt s u
tiên cao đi vi vic đáp ng nhu cu thanh khon. Mt cnh giác trong lnh vc
nƠy, có th lƠm tn hi nghiêm trng nim tin ca công chúng vƠo ngơn hƠng. Hƣy
tng tng phn ng ca công chúng ra sao, khi vƠo mt bui sáng nƠo đó, các
cánh ca ca ngơn hƠng đu khép kín, vì ngơn hƠng tm thi thiu tin vƠ không th
thanh toán cho các chi phiu np vƠo, hoc không th tha mƣn nhu cu rút tin gi
khách hàng.
D phòng trc nhng tình hung xu nh vy, mt trong nhng nhim v
ca nhƠ qun tr thanh khon lƠ duy trì mi liên h gn gi vi nhng khách hƠng
gi tin có tm c ca ngơn hƠng vƠ nhng khách hƠng vay đang nm gi nhng
hn mc tín dng ln mƠ cha s dng đ xác đnh có hay không vƠ khi nƠo vic

rút vn s xy ra.