NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN TRỊ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHÁT TRIỂN TPHCM.PDF

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH



BỐIăTHăVYăUYểN




NỂNGăCAOăHIUăQUăQUNăTRăRIăROă
THANHăKHONăTIăNGỂNăHĨNGăTMCPă
PHÁTăTRINăTHĨNHăPHăHăCHệăMINH




LUNăVNăTHCăSăKINHăT







TP. H Chí Minh – Nm 2014


DCăVĨăĨO TO

TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH


BỐIăTHăVYăUYểN



NỂNGăCAOăHIUăQUăQUNăTRăRIăROă
THANHăKHONăTIăNGỂNăHĨNGăTMCPă
PHÁTăTRIN THĨNHăPH HăCHệăMINH


Chuyên ngành : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s : 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT



NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS.HOÀNG C







TP. H Chí Minh – Nm 2014

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi, các s liu, kt qu nêu
trong lun vn là trung thc, có ngun gc rõ ràng và có đ chính xác cao nht trong
phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn không nht thit phn ánh quan đim ca Trng
i hc Kinh t thành ph H Chí Minh.
Tp. HCM, ngày 05 tháng 09 nm 2014
Tác gi


Bùi Th Vy Uyên


MC LC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC BNG BIU
CÁC CH VIT TT
LI M U 1
CHNGăI:ăTNG QUAN V THANH KHON, QUN TR THANH KHON
CAăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 4
1.1 THANH KHON CA NHTM 4
1.1.1

Khái nim thanh khon 4

1.1.2

Cung thanh khon 5

1.1.3

Cu thanh khon 5

1.1.4

Trng thái thanh khon 6

1.1.5

Nhân t tác đng đn thanh khon 7

1.1.6

Vai trò ca thanh khon ti NHTM 9

1.2

RI RO THANH KHON 10

1.2.1

Khái nim 10

1.2.2

Nguyên nhân gây ra ri ro thanh khon 11

1.3

QUN TR RI RO THANH KHON 12

1.4

NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO THANH KHON 16

1.4.1

Các nguyên tc nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon 16

1.4.2

Các ch tiêu xác đnh nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon 17

1.4.3 ụ ngha ca vic nâng cao hiu qu ri ro thanh khon 24
1.5 BÀI HC QUN TR RI RO THANH KHON CA CÁC NGÂN HÀNG
LN TRÊN TH GII 26
1.5.1 Kinh nghim qun tr ri ro thanh khon ti các ngân hàng nc ngoài 26
1.5.2 Kinh nghim qun tr ri ro thanh khon ti Anh 27
1.5.3 Bài hc qun tr ri ro thanh khon ti các ngân hàng Vit Nam ACB 28



Kt lun chng 1 33
CHNGăII:ăTHC TRNG NÂNG CAO HIU QU 34
QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN
THÀNH PH H CHÍ MINH 34
2.1 Tng quan v Ngân hàng TMCP Phát trin Thành ph H Chí Minh (HDBank)

34
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 34

2.1.2 C cu t chc hot đng 35

2.2 Thc trng nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti HDBank 41

2.2.1 T chc qun tr ri ro thanh khon ca HDBank 41
2.2.2 Nhng kt qu đt đc 52
2.2.3 Nhng hn ch và tn ti 55
CHNGăIII:ăGII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO THANH
KHON TI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIN TP.HCM 61
3.1 nh hng phát trin ca HDBank đn nm 2015 và tm nhìn đn nm 2020
59
3.2 Gii pháp nâng cao hiu qun tr ri ro thanh khon ti HDBank 62
3.2.1

Nhóm gii pháp do bn thân HDBank t chc thc hin 62

3.2.2

Nhóm gii pháp h tr 73

TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Mt s ch tiêu chính v hotăđng kinh doanh ca HDBank 39
Bng 2.2: Chcănngănhim v ca caăcácăđnăv chu trách nhim chính công tác
qun tr ri ro thanh khon HDBank 43
Bng 2.3: Mt s ch tiêuăbáoăcáoătƠiăchínhăHDBankăgiaiăđon 2011 ậ 2013 48
Bng 2.4: Bng h s ri ro thanh khon caăHDBankăgiaiăđon 2011 ậ 2013 49
Bng 3.1: Mc tiêu phát trinăđnănmă2020 62







CÁC CH VIT TT
Stt
Chăvitătt
TingăAnh
TingăVit
1
NHTW

Ngân hàng Trung ng
2
NHTM

Ngân hàng thng mi

3
NH

Ngân hàng
4
TCTD

T chc tín dng
5
HDBank

Ngân hàng TMCP Phát trin H
Chí Minh
6
CAR
Capital Adequacy
Ratio
H s an toàn vn
7
NIM
Net Interest Margin
T l thu nhp lưi thun
8
ALCO
Asset Liability
Committee
y ban Qun lỦ Tài sn Có-Tài
Sn N
9
ALM

Asset Liability
Management
Qun LỦ Tài sn N-Tài sn Có

1



LI MăU
1. Lý do chnăđ tài
Ngân hàng thng mi là mt t chc trung gian tài chính làm cu ni gia
khu vc tit kim vi khu vc đu t ca nn kinh t, hay nói c th hn thì NHTM
là mt t chc kinh doanh tin t, nhn tin gi t các tác nhân trong nn kinh t
sau đó thc hin các nghip v cho vay và đu t vào các tài sn có kh nng sinh
li khác đng thi thc hin cung cp đa dng các danh mc dch v tài chính tín
dng thanh toán cho các tác nhân trong nn kinh t.
Vn đ nâng cao cht lng qun lý ri ro thanh khon nhm gim thiu ri ro
v n là mi quan tâm hàng đu, là bài toán đt ra không ch vi mt ngân hàng.
Không có đ ngun vn kh dng đ đáp ng nhu cu đòi hi ca th trng có th
khin ngân hàng mt kh nng thanh toán, mt uy tín và dn đn s sp đ ca toàn h
thng. Tuy nhiên, lng vn d tr quá ln s tác đng trc tip làm gim kh nng
đu t, sinh li ca bn thân ngân hàng. Ngân hàng có kh nng thanh khon tt khi nó
có đc ngun vn kh dng vi chi phí hp lỦ vào đúng thi đim đáp ng nhu cu
chi tr khi cn. Mt trong nhng nhim v quan trng mà các nhà qun tr ngân hàng
phi thc hin là đm bo kh nng thanh khon hp lý cho ngân hàng. Trong thi gian
gn đây, ri ro thanh khon đư và đang đc các Ngân hàng thng mi chú trng vào
công tác vn hành qun tr hn trong bi cnh tái c cu, sáp nhp ngân hàng.
2. Mc tiêu và câu hi nghiên cu
Xut phát t thc t trên, lun vn “Nâng cao hiu qu qun tr ri ro
thanh khon ti NH TMCP Phát trin Thành ph H Chí Minh” đc thc hin

nhm tìm gii pháp, chính sách đm bo thanh khon trong điu hành hot đng.
Nghiên cu s tp trung tr li các câu hi:
(1) Ri ro thanh khon ca Ngân hàng HDBank xut phát t nhng
nguyên nhân nào?
(2) Cn có giiăpháp,ăchínhăsáchănƠoăđ nâng cao hiu qu qun tr ri
ro thanh khon ti HDBank?
2



 đt đc mc tiêu nghiên cu, ni dung s bao gm: (i) H thng hóa các
vn đ lý thuyt c bn và mô hình nghiên cu v ri ro thanh khon và hot đng
qun tr ri ro thanh khon; (ii) Phân tích thc trng công tác qun tr ri ro thanh
khon ti Ngân hàng TMCP Phát trin H Chí Minh, các nhân t và mc đ nh
hng ca nó đn hot đng qun tr ri ro thanh khon vay Ngân hàng TMCP Phát
trin H Chí Minh; (iii)  xut nhng gii pháp nhm nâng cao hiu qu công tác
qun tr ri ro thanh khon trong hot đng ca Ngân hàng TMCP Phát trin H Chí
Minh.
3. iătng và phm vi nghiên cu
Lun vn tp trung phân tích công tác qun tr ri ro thanh khon ti ti Ngân
hàng TMCP Phát trin H Chí Minh, nhng mt đt đc và hn ch.
Các s liu, thông tin tp trung nghiên cu trong giai đon 2010 - 2013.
4. Lc kho các công trình nghiên cu
Liên quan đn công tác qun tr ri ro thanh khon đư có khá nhiu công
trình nghiên cu, các đ tài, đ án có giá tr cao đc thc hin. Mt s công trình
đin hình:
- A Vento (2009) đư phân tích k thut qun lý và giám sát thanh khon ti mt
s nc Châu Âu đ tìm ra các yu t nh hng đn hiu qu qun tr thanh
khon và cng ch ra rng nguyên tc qun tr ri ro thanh khon cn phi
đc xây dng chin lc, áp dng phng thc đánh giá thanh khon thng

xuyên và các kch bn ng phó trong tình hung khng hong.
- Shen (2009) nghiên cu bng phng pháp xây dng mô hình phân tích nhng
tác đng ca chính sách chính ph đn s la chn mc thanh khon ca các
NHTM ch ra chính sách ng cu ca chính ph đi vi các ngân hàng yu
kém s làm gim đng lc nm gi tài sn thanh khon ca các ngân hàng có
tình hình tài chính lành mnh.
- Các nghiên cu  Vit Nam ch yu tp trung vào thc trng qun tr r ro
thanh khon  khía cnh ni b các NHTM. Nguyn Duy Sinh (2009) đư s
3



dng phng pháp tip cn ch s thanh khon đ đánh giá các mt hn ch
trong qun tr ri ro thanh khon ca các NHTM.
5. Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp đc s dng chính trong nghiên cu là phng pháp đnh tính
: phân tích d liu thu thp t báo cáo tài chính t nm 2010 - 2013 gm 36 mu
quan sát, đc tng hp t c s d liu và báo cáo tài chính ca ngân hàng TMCP
Phát trin TP H Chí Minh đ xác đnh nhng yu t có nh hng trc tip đn
kh nng thanh khon ca ngân hàng đ tìm ra nhng mt thun li cng nh khó
khn t đó đa ra các khuyn ngh cho vn đ thanh khon có th áp dng cho ngân
hàng nghiên cu.
6. ụănghaăca nghiên cu
Làm rõ thc trng công tác qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP
Phát trin H Chí Minh da trên cách tip cn hin đi, ch ra nhng thành công
hay khim khuyt ca hot đng này, t đó đ xut nhng gii pháp phù hp.
óng góp cho quy trình c bn ca hot đng qun tr tài sn N - tài sn Có
(ALM) ca các NHTM, trong đó mt ni dung quan trng là qun tr thanh khon.
7. Kt cu lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho và ph lc, lun

vn đc kt cu thành 3 chng:
Chng 1: Tng quan v thanh khon, qun tr ri ro thanh khon ca
NHTM và mô hình nghiên cu.
Chng 2: Thc trng hot đng qun tr ri ro thanh khon ti Ngân hàng
TMCP Phát trin Thành ph H Chí Minh.
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti NH
TMCP Phát trin Thành ph H Chí Minh.




4



CHNGăI:ăTNGăQUANăVăTHANHăKHON, QUNăTRăTHANHă
KHONăCAăNGỂNăHĨNG THNGăMI VĨăMỌăHỊNHăNGHIểNăCU
1.1 THANHăKHONăCA NHTM
1.1.1 Kháiănim thanhăkhonă
Có nhiu đnh ngha v thanh khon, theo U ban Basel v giám sát NH:
“Thanh khon ca ngân hàng là kh nng ca ngân hàng có th tng thêm tài sn và
đáp ng các ngha v n khi đn hn mà không b thit hi quá mc
”
(Basel, 2008).
Theo ngha này, thanh khon đi din cho yu t đnh tính v sc mnh tài chính
ca mt NH. “Thanh khon là kh nng có đ tin mt đ cho vay và x lý nhng
yêu cu rút tin ký gi  mt chi phí va phi trong mt khung thi gian hp lỦ”.
iu đó có ngha, thanh khon ca mt ngân hàng liên quan đn tin mt và các
dòng lu chuyn tin t đ thc hin các ngha v thanh toán ti mt thi đim. Mt
tài sn dc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí chuyn hoá thành tin thp

và có kh nng chuyn hoá ra tin nhanh.Mt ngun vn đc coi là có tính thanh
khon cao khi chi phí huy đng thp và thi gian huy đng nhanh.
Nh vy, mt cách tng quát, thanh khon là kh nng ngân hàng đáp ng
kp thi và đy đ các ngha v tài chính phát sinh trong quá trình hot đng kinh
doanh nh chi tr tin gi, cho vay, thanh toán và các giao dch tài chính khác.
Tính thanh khon có s khác bit vi kh nng thanh toán ca NHTM đó là
tính cht thi đim, NH vn còn kh nng thanh toán trong điu kin có vn đ
trang tri các khon chi phí.Tuy nhiên, nu không có kh nng thanh toán các khon
n vào thi đim đn hn thì NH s ri vào tình trng thiu thanh khon. Mt NH
có th mt kh nng thanh khon trong khi vn có kh nng thanh toán, hay nói
cách khác, vn là điu kin cn nhng cha đ đ mt NH đm bo kh nng thanh
khon. Nh vy, thanh khon th hin phm v kh nng thc hin các ngha v
thanh toán ca mt NH. Trái ngc vi thanh khon là “thiu kh nng thanh
khon” ngha là NH thiu kh nng thc hin các ngha v thanh toán.
5



1.1.2 Cungăthanhăkhon
Là các khon vn làm tng kh nng chi tr ca NH, là ngun cung cp
thanh khon cho NH bao gm:
- Các khon tin gi đang đn (S1): đây đc xem là ngun cung thanh khon
quan trng và chim t trng cao nht trong nhóm cu thanh khon ca NH
đ đáp ng nhu cu thanh khon thng xuyên.
- Doanh thu t vic bán các khon dch v (S2): là thu nhp t các dch v
khác nh thanh toán, bo lãnh, chuyn tin …
- Thu hi các khon tín dng đư cp (S3): đây đc xem là ngun cung thanh
khon quan trng th hai sau S1. Hot đng tín dng là hot đng chính ca
NH, mang li ngun thu ln nht cho NH nhng cng tim n ri ro nht
đnh, nh hng đn kh nng thanh toán cui cùng ca NH. Nu nhng

khon tín dng đc thanh toán đúng hn là ngun cung thanh khon n
đnh trong k hoch ca NH.
- Bán các tài sn đang kinh doanh và s dng (S4): đ đáp ng nhu cu thanh
khon, NH có th chuyn hoá mt phn tài khon thanh khon thành tin
mt. Tài sn thanh khon ch yu ca NH bao gm tin mt ti qu, tin gi
ti NHTW, tin gi không k hn hoc các T chc tín dng khác, trái phiu
chính ph, trái phiu kho bc.
- Vay mn t th trng tin t (S5): Ngân hàng có th tng ngun cung vn
thanh khon bng cách đi vay trên th trng tin t bao gm các khon vay
mi, gia hn và tun hoàn n vay … Các giao dch din ra gia các NH vi
NH khác hay vi NHTW.
1.1.3 Cuăthanhăkhon
Là nhu cu vn cho các mc đích hot đng ca ngân hàng, các khon gim
qu ca ngân hàng. Các ngun cu thông thng trong hot đng kinh doanh ngân
hàng bao gm:
- Các khon tin gi khách hàng rút (D1): đây là nhu cu thanh khon có tính
thng xuyên, tc thi, bao gm các loi tin gi không k hn, tin gi
6



thanh toán, tin gi có k hn có th rút trc hn. Trong đó, tin gi không
k hn và tin gi thanh toán NH luôn phi chú Ủ đm bo mt khon tin
mt ti qu đ đáp ng nhu cu thanh toán hàng ngày.
- Các cam kt tín dng và hn mc tín dng gii ngân (D2): đây là các khon
tín dng mà NH cam kt cho khách hàng vay trong tng lai. Khi đn hn
hay có đ ngh ca khách hàng, NH cn phi đáp ng kp thi đ to uy tín
và duy trì quan h vi khách hàng, đc bit là khách hàng tt.
- Hoàn tr các khon vay mn phi tin gi (D3): là khon tin mà NH phi
hoàn tr cho các khon đi vay t các t chc kinh t, cá nhân, các t chc tín

dng khác t NH Trung ng.
- Chi phí phát sinh khi kinh doanh các sn phm dch v và hoàn tr thu
(D4): bao gm các khon chi phí liên quan đn hot đng qun lý, tin
lng, tin bo him, tin mua sm, tin tr các loi thu.
- Thanh toán c tc cho các c đông (D5): là các khon c tc đn hn thanh
toán cho các c đông.
1.1.4 Trngătháiăthanhăkhon
Hot đng kinh doanh ca Ngân hàng luôn tn ti hai dòng tin là dòng tin
vào, gi là cung thanh khon, và dòng tin ra, gi là cu thanh khon. Cung và cu
ti các ngân hàng có lúc cân bng nhng có lúc li không cân bng, điu đó to nên
các trng thái thanh khon.
Trng thái thanh khon ròng NPL (net liquidity position) đc xác đnh nh sau:
NPL = Tng cung v thanh khon – Tng cu v thanh khon.
- Thng d thanh khon: xy ra khi cung thanh khon vt quá cu thanh
khon (NPL > 0). Trong trng hp này, ngân hàng phi tìm các kênh s
dng vn hiu qun đ gii quyt ngun thanh khon d tha đ mng li
hiu qu cho đn khi ngun thanh khon d tha này đc s dng đ đáp
ng nhu cu thanh khon trong tng lai. Thông qua các kênh: mua chng
khon d tr th cp, cho vay trên th trng tin t, gi tin ti các TCTD
khác …
7



- Thâm ht thanh khon: xy ra khi cu thanh khon ln hn cung thanh
khon (NPL < 0). Ngân hàng phi tìm các ngun tài tr thanh khon bù đp
kp thi vi chi phí thp nht thông qua các công c: S dng d tr bt
buc, bán các khon d tr th cp, vay qua đêm, huy đng t th trng tin
t …
- Cân bng thanh khon: xy ra khi cung thanh khon cân bng vi cu thanh

khon (NPL = 0). Trong thc t, cung và cu thanh khon ca NHTM him
khi  trng thái cân bng, NH thng xuyên đi mt vi tình trng thâm ht
hay thng d thanh khon
1.1.5 Nhơnătătácăđngăđnăthanhăkhon
Các nhân t bên trong nh hng đn thanh khon
Các nhân t bên trong ngân hàng thng mang tính ch quan, xut phát t
các yu t ni ti t chính ngân hàng vì nó nh hng ti chính ngân hàng
đó.
- Chin lc qun lý thanh khon ca ngân hàng: các ngân hàng khác nhau s
có chin lc qun tr ri ro thanh khon khác nhau. Tu thuc vào đc
đim, quy mô hot đng, mc tiêu kinh doanh, mc tiêu li nhun mà các
ngân hàng s theo đui chin lc qun lý thanh khon khác nhau.
- Chin lc kinh doanh ca ngân hàng: chin lc kinh doanh là nhân t
quan trng nh hng đn ngun cung và cu thanh khon. Ví d: chin lc
phát trin sn phm huy đng và cho vay, là hai ngun cung cu thanh khon
chính ca ngân hàng. Vic phát trin c ch chính sách sn phm tu thuc
vào chin lc ca ngân hàng tng thi k. Các sn phm huy đng có thu
hút đc khách hàng hay không tu thuc vào s hp dn ca tin ích sn
phm, chng trình khuyn mãi, chính sách lãi sut … so vi ngân hàng
khác. Tng t nh vy, tu vào chin lc tng trng tín dng mà ngân
hàng s tip cn th trng các gói cho vay phù hp tng thi k da trên
cu thanh khon ca ngân hàng.
8



- Uy tín, thng hiu ca ngân hàng: ngân hàng có uy tín thng hiu tt có
kh nng thu hút ngun tin gi d dàng vi chi phí r. c bit trong điu
kin khng hong, bin đng v môi trng kinh t, lm phát … uy tín ngân
hàng s gi chân khách hàng gi tin. Ngc li, khi ngân hàng đi mt vi

thông tin bt li, uy tín st gim khách hàng có xu hng rút tin khi ngân
hàng. Vic rút tin có th gây hiu ng dây chuyn nh hng trc tip đn
kh nng chi tr ca ngân hàng gây ri ro nghiêm trng đn hot đng và có
kh nng dn đn phá sn ngân hàng. Uy tín còn giúp ngân hàng có kh nng
vay mn trên th trng liên ngân hàng trong ngn hn, đc bit trong bi
cnh ng phó vi khng hong.
- Nhân t con ngi: nhân s và cht lng nhân s đóng vai trò rt quan
trng trong công tác qun tr thanh khon ngân hàng. Nhà qun tr thiu kin
thc, yu kém, thiu thông tin … trong công tác qun lý ri ro thanh khon
có th đa ngân hàng đn nguy c mt thanh khon. Vic điu hành thanh
khon đ xy ra tình trng thiu kh nng thanh khon thng xuyên hay d
tha vn cng làm hiu qu kinh doanh ca ngân hàng suy gim.
Các nhân t bên ngoài nh hng đn thanh khon
Các nhân t bên ngoài mang tính khách quan, ngân hàng buc phi chp
nhn s tác đng ca các nhân t đó và nhng điu chnh tng thi k.
- Chính sách tin t ca NHNN: ngân hàng là mt ngành kinh doanh đc bit
trong đó chính sách tin t là công c điu tit ca NHNN đi vi NHTM.
Tu vào mc tiêu phát trin kinh t xã hi tng thi k mà NHNN s dng
chính sách tin t m rng hay thc cht. Ví d: khi lm phát tng cao đ
kim ch lm phát, NHNN thc thi các bin pháp tht cht tin t bng cách
gim lãi sut c bn, kim soát tng trng tín dng, phát hành trái phiu
bt buc … Nhng chính sách tin t này làm nh hng trc tip đn thanh
khon ca NHTM.
- Môi trng hot đng kinh doanh ca ngân hàng: hot đng ca NHTM luôn
gn lin vi môi trng kinh doanh. Môi trng đó bao gm nhng đc thù
9



v kinh t, chính tr, pháp lỦ, … nh hng trc tip đn chin lc phát

trin cng nh các quyt đnh kinh doanh ca mi ngân hàng. Các hot đng
ca NHTM, trong đó công tác thanh khon luôn chu tác đng ln và nhy
cm vi mi thay đi ca môi trng.
- S phát trin ca th trng tin t: th trng tin t là phng tin giao dch
và chuyn giao qu tin t trong ngn hn nhm đáp ng nhu cu vn ngn
hn và duy trì thanh khon gia đn v thng d vn và đn v thiu ht vn.
Các NHTM có th vay vn ngn hn trên th trng liên ngân hàng đ đáp
ng nhu thanh khon thiu ht tm thi.
- Yu t th trng: bao gm các yu t thuc nhu cu, tâm lý, thói quen, hành
vi … nh hng đn ngun cung cu thanh khon ca NHTM. Chng hn:
hành vi gi tin vào các NHTM có thng hiu ln, uy tín; khi giá tr tin
đng gim thì ngi dân có xu hng tích gi vàng, ngoi t … các yu t
này tác đng trc tip đn thanh khon ngân hàng.
1.1.6 VaiătròăcaăthanhăkhonătiăNHTM
H thng NHTM đóng vai trò nh là trung gian to thanh khon cho nn
kinh t thông qua các hot đng ch yu là nhn tin gi, cho vay và nhiu hot
đng liên quan đn dch v tài chính khác, do đó ri ro thanh khon ca mt ngân
hàng s có nh hng đn c h thng và toàn b nn kinh t. NHTM cn d tr
thanh khon đ đáp ng các nhu cu chi tr hàng ngày theo nhu cu rút tin, chi phí
thng xuyên, gii ngân các khon vay và đm bo an toàn cho nhng cú sc thanh
khon không mong đi. Bên cnh đó, đôi khi ngân hàng có đ tài sn đ thanh toán
nhng vn ri vào tình trng mt kh nng thanh khon do các khon đu t cho
vay thu hi không kp đ đáp ng ngha v thanh toán. Khi đó, ri ro thanh khon
có th xy ra dn đn ngân hàng phi đi mt vi mt s h qu:
- Làm tng chi phí do NH phi huy đng vi lãi sut cao hn t dân c hoc
trên th trng liên ngân hàng đ đáp ng nhu cu thanh khon; làm gim thu
nhp do NH phi bán chng khoán và các tài sn vi giá thp, t đó làm gim
giá tr th trng vn ch s hu cng nh tài sn ca NHTM.
10

- Nu thiu vn kh dng kéo dài và chm khc phc s nh hng đn uy tín
ca NH trên th trng, tình trng thiu ht thanh khon tm thi có th dn
đn thanh khon ca NH nhanh chóng cn kit và NH s ri vào tình trng mt
kh nng chi tr. Khi đó, vic h tr thanh khon ca NHTW cho các NH này
s làm tng thêm ri ro h thng và tng chi phí cu tr.
- Trong mt s trng hp nghiêm trng, ri ro thanh khon có th đy NH vào
tình trng mt kh nng thanh toán mc dù kh nng tài chính ca NH đó vn
đm bo kinh doanh có li nhun, nh hng đn lòng tin ca ngi gi tin
và hu qu là hin tng rút tin  t và đa đn tình trng phá sn, b bán
hoc sáp nhp.
- Nghiêm trng hn, ri ro thanh khon có hiu ng lan truyn có th đy
NHTM đn b vc phá sn gây đ v h thng NH do các NH thng vay
mn ln nhau. Khi mt NH không đ kh nng chi tr các khon vay n s
làm nh hng đn các NH khác và t đó kéo theo s sp đ ca toàn h
thng.
Do vy  mt khía cnh nào đó, tình trng thiu kh nng thanh khon đc
xem là loi ri ro nghiêm trng nht trong các loi ri ro đi vi hot đng kinh
doanh ca mt NH.
1.2 RIăROăTHANHăKHON
1.2.1 Kháiănim
Là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu kh nng chi tr
không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc không có kh nng vay mn đ
đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.

Ri ro thanh khon đc hiu là
nguy c không th thc hin các ngha v thanh toán, theo đó vic không th thc
hin này s kéo theo nhng hu qu không mong mun.

Mt trong nhng nhim v quan trng ca bt k ngân hàng nào là bo đm
kh nng thanh khon đy đ. Các khon thanh toán phi đc chi tr vào ngày đn
hn, nu không th tr đc ngân hàng s xem nh không có kh nng thanh khon.
Ngân hàng hoc có sn lng vn kh dng trong tay, hoc có th tip cn d dàng
11



các ngun vn vay mn bên ngoài vi chi phí hp lỦ và đúng lúc; hoc có th
nhanh chóng bán bt mt s tài sn  mc giá tho đáng đ đáp ng kp thi nhu
cu vn cho hot đng kinh doanh. T khái nim này cho thy đ đc xem là
thanh khon thì NH phi đáp ng đc các điu kin sau:
- Có sn trong tay mt lng tài sn cn thit (lng tài sn d tr thanh
khon bên tài sn có – Stored Liquidilites); hoc
- Có kh nng đi vay hay huy đng tc thi đc ngun vn thanh khon hay
bán đc các tài sn thuc bên có.
1.2.2 Nguyênănhơnăgơyăraăriăroăthanhăkhon
- Do s mt cân xng gia có cu tài sn có và tài sn n. Trong bn cht ca
hot đng kinh doanh, trong c cu tài sn ca ngân hàng thng xy ra tình
trng huy đng vn k hn ngn nhng li cho vay và đu t trung dài hn
dn đn s khác bit, mt cân xng gia ngày đáo hn gia các lung tin ra
vào. Bên cnh đó, do s st gim v ngun vn huy đng hoc t phía tài sn
do các khon n xu không thu hi đc, t đó nh hng lan truyn đn c
h thng NH.
- Do s nhy cm ca tài sn tài chính vi s bin đng lãi sut. Khi lãi sut
đu t tng, ngi gi tin có khuynh hng rút tin đ tng đu t vào các
kênh có t sut sinh li cao. Khi lãi sut vay gim, khách hàng vay tin s
tích cc tip cn các khon tín dng đ tng đu t. Nh vy, s thay đi lãi
sut nh hng đng thi đn hành vi khách hàng t đó tác đng đn lung
tin gi cng nhng lung tin vay, t đó tác đng trc tip đn thanh khon

ngân hàng. Bên cnh đó, s tng gim lãi sut còn nh hng đn giá tr th
trng ca các tài sn mà ngân hàng chuyn nhng đ đáp ng thanh khon
và trc tip nh hng đn chi phí đi vay trên th trng tin t. Trên th
trng tin t, tình trng kém thanh khon đc th hin  vic tng lưi sut
huy đng vn làm cho lãi sut th trng  mc cao. Ngoài ra, tình trng
thiu thanh khon làm cho các NH ct gim cho vay gây nên hin tng khó
tip cn ngun vn tín dng hoc tip cn vi lãi sut cao.
12



- Do quy trình qun tr điu hành đi phó thanh khon ca ngân hàng cha
chuyên nghip bài bn dn đn vic ra quyt đnh sai hoc không kp thi,
kém hiu qu … Các tài sn, chng khoán nm gi tính thanh khon không
đc cao nh k vng, tính toán d tr thanh khon không đ đáp ng nhu
cu chi tr. Ngoài ra thanh khon các ngân hàng còn b nh hng trc tip
bi chính sách tin t điu hành bi NHNN, không có hng dn điu chnh
kp thi làm cho ngân hàng b mt thanh khon, chng hn chính sách ni
lng, sit cht tin t thông qua công c trn lãi sut huy đng/cho vay, áp
đt t l tng trng tín dng cho các ngân hàng thng mi …
1.3 QUNăTRăRIăROăTHANHăKHONă
1.3.1 Kháiănim
Qun tr ri ro thanh khon là vic qun lý có hiu qu cu trúc tính thanh
khon (tính lng) ca tài sn và qun lý tt cu trúc danh mc ca ngun vn. Bn
cht ca công tác qun tr thanh khon trong NH có th đúc kt  hai ni dung sau:
- Him khi nào ti mt thi đim tng cung bng tng cu thanh khon. Do
đó, ngân hàng phi thng xuyên đi phó vi tình trng thâm ht hoc thng
d thanh khon.
- Thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch vi nhau. Mt
tài sn có tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li ca nó s càng

thp và ngc li, mt ngun vn có tính thanh khon cao thng có chi phí
huy đng ln nên làm gim kh nng sinh li khi s dng đ cho vay. Qun
lý thanh khon tt đng ngha vi vic NH cân nhc s đánh đi gia “kh
nng sinh li ca dòng vn” và “tính thanh khon”.
Thông thng, hin tng thiu ht thanh khon là mt trong nhng du
hiu đu tiên cho thy ngân hàng đi mt vi tình trng khó khn tài chính
nghiêm trng và đó là nguyên nhân chính đa đn vic phá sn. iu này
khng đnh mt ln na, qun tr ri ro thanh khon trong ngân hàng là vô
cùng quan trng.
13



1.3.2 Niădungăqunătrăriăroăthanhăkhon
Qun tr ri ro thanh khon cng ging nh qun tr các loi ri ro khác, bao
gm nm bc: nhn dng ri ro, phân tích ri ro, đo lng ri ro, kim soát, phòng
nga và tài tr ri ro.
Th nht, nhn dng ri ro thanh khon:
Mt NH đang đi mt vi ri ro thanh khon có các du hiu sau:
- Buc phi chy đua huy đng vn dn đn lãi sut huy đng cao;
- Lãi sut huy đng cao buc lãi sut cp tín dng cao và khó cho vay;
- Khi buc phi tr lãi sut huy đng nhng không th cho vay thì tt yu dn
đn kinh doanh l;
- Không đáp ng đc nhu cu rút tin dn đn mt nim tin ca ngi gi
tin (k c các giao dch liên ngân hàng);
- Không đáp ng nhu cu gii ngân cho các khon cp tín dng.
- Sn sàng đi vay trên th trng liên ngân hàng vi lãi sut cao.
- Gim giá c phiu vì s k vng ca nhà đu t vào NH gim.
- NH bán tài sn gp và sn sang chu l, vic bán tài sn xy ra thng xuyên
đ bù đp thiu ht thanh khon.

Th hai, phân tích ri ro thanh khon:
Phân tích ri ro thanh khon đ xác đnh đc nhng nguyên nhân gây ra ri ro
nhm tìm ra bin pháp hu hiu đ phòng nga ri ro thanh khon. Ri ro thanh
khon có th do nguyên nhân ch quan và nguyên nhân khách quan gây ra:
- Nguyên nhân ch quan:
 Vic qun lý thanh khon không cht ch dn đn mt kh nng thanh toán,
c th: Ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t các
cá nhân và đnh ch tài chính khác, sau đó chuyn hoá chúng thành nhng tài
sn đu t dài hn t đó phát sinh tình trng mt cân đi gia ngày đáo hn
các khon s dng vn và ngày đáo hn ca các ngun vn huy đng mà
thng gp nht là dòng tin thu hi t các tài sn đu t nh hn dòng tin
14



phi chi ra đ tr cho các món tin gi đn hn. Nói cách khác, ri ro xut
phát t chênh lch kích thc và k hn ca tài sn và n.
 Chính sách qun tr ri to thanh khon không phù hp vi chin lc tng
th, chin lc kinh doanh dài hn ca NH: các chng khoán NH đang s
hu có tính thanh khon thp, d tr ca NH không đ cho nhu cu chi tr;
không nhn đc s phn hi t b phn trc tip kinh doanh và các b phn
có liên quan.
 Ri ro thanh khon không đc qun tr đng thi, đng b vi các loi ri
ro khác nh ri ro tín dng, ri ro lãi sut …
 Kh nng điu hành, qun tr yu kém, thiu phân tích, chin lc kinh
doanh không hp lý dn đn s st gim uy tín cng NH làm tác đng
nghiêm trng lên tài sn và n. Chi phí huy đng vn tng và NH có th
không đc cho vay t các NH khác hoc đòi hi vay phi có th chp.
 Cht lng, trình đ đo đc ca cán b NH yu kém tác đng đn lòng tin
ca khách hàng.

- Nguyên nhân khách quan:
 Do tin gi NH rt nhy cm vi s thay đi ca lãi sut đu t. Khi lưi sut
đu t tng, mt s ngi gi tin rút vn ca h ra khi NH đ đu t vào
ni có t sut sinh li cao hn, còn các khách hàng vay tin s tích cc tip
cn các khon tín dng vì có lãi sut thp hn. Nh vy, s thay đi lãi sut
nh hng đn c khách hàng gi tin và vay tin t đó tác đng đn trng
thái thanh khon ca NH. Ngoài ra, xu hng v s thay đi lãi sut còn nh
hng đn giá tr th trng ca các tài sn mà NH có th đem bán đ tng
thêm ngun cung cp thanh khon và trc tip nh hng đn chi phí vay
mn trên th trng tin t.
 S bt n ca h thng chính tr nh: chin tranh, bo lon, thiên tai, lm
phát làm mt lòng tin ca ngi dân vào tính n đnh ca đng tin.
 nh hng t môi trng hot đng kinh doanh nh: lm phát, t giá, quy
đnh d tr bt buc và các quy đnh liên quan ca NHNN.
15



Th ba, đo lng ri ro thanh khon
Phng pháp tính toán nhu cu thanh khon da trên kinh nghim riêng có ca tng
NH và các ch s trung bình ngành. i vi các NH, cu v thanh khon gm các
yêu cu chính v vn đáp ng khi khách hàng rút tin ra khi NH và các khách
hàng mun vay vn t NH. Ngun vn mà các NH có th s dng đ đáp ng nhu
cu v thanh khon là các khon tin gi ca khách hàng và các khon vay trên th
trng liên ngân hàng. Trong trng hp ngun cung thanh khon không đ đ đáp
ng nhu cu, NH s ri vào trng thái thiu ht v thành khon và phi tìm cách
huy đng vn đ b sung vn thanh khon.  đm bo kh nng chi tr tc thi ti
mi thi đim, các NH phi giám sát hàng ngày d tr thanh khon ca mình. D
tr thanh khon bao gm c d tr s cp bng tin (tin mt ti qu, tin gi
NHNN, tin gi các TCTD khác) và d tr th cp (giy t có giá đu điu kin đ

tái cp vn hoc tái chit khu, hn mc tín dng đc cp bi t chc tài chính
khác …). ng thi các NH cn xây dng chính sách qun lý tài sn đ đm bo
duy trì ngun vn n đnh và có tính thanh khon cao trong dài hn.
Các ch s đánh giá s lành mnh v thanh khon ca NH bao gm:
- Ch s tài sn thanh khon trên tng tài sn (h s tài sn thanh khon):
đo lng mc thanh khon ca NH và kh nng đáp ng nhu cu rút tin mt
theo d tính và bt thng ca khách hàng.
- Tài sn thanh khon trên ngun vn ngn hn: kh nng đáp ng vic rút
vn ngn hn ca khách hàng mà không nh hng đn thanh khon ca
NH.
- Tng tin gi ca NH so vi tng d n: dùng đ phát hin nhng vn đ
thanh khon, t l này cho thy nguy c cng thng trong h thng NH và có
th là du hiu dn đn s duy gim nin tin ca ngi gi tin vào h thng
NH.
16



-
Chênh lch gia lãi sut liên ngân hàng cao nht và thp nht: đánh giá
các vn đ thanh khon và ri ro ca h thng NH, nu chênh lch này càng
ln cho thy mt s NH đang gp vn đ thanh khon
1
.

- H s an toàn vn ti thiu (CAR): đc đo lng bng Vn t có trên tài
sn có đư điu chnh ri ro. Th hin mc đ ri ro mà NH đc phép mo
him trong s dng vn cao hay thp tu thuc vào đ ln vn t có ca NH.
CAR th hin kh nng chng li nhng cú sc tài chính ca các NH, CAR
ti thiu 9%

2

Th t, kim soát và phòng nga ri ro thanh khon
Kim soát ri ro là trng tâm ca qun tr ri ro. ó là vic s dng các bin pháp,
k thut, công c, chin lc, các chng trình hot đng đ ngn nga, phòng
tránh hoc gim thiu nhng tn tht, nhng nh hng không mong đi có th xy
ra đi vi ngân hàng. Các bin pháp kim soát có th là: phòng tránh ri ro, ngn
nga tn tht, chuyn giao ri ro, đa dng ri ro, qun tr thông tin,
Th nm, tài tr ri ro thanh khon
Mc dù đư thc hin các bin pháp phòng nga, nhng ri ro vn có th xy ra. Khi
đó, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác nhng tn tht v tài sn, ngun nhân
lc hoc v giá tr pháp lỦ. Sau đó, cn thit lp các bin pháp tài tr phù hp. Nhìn
chung, các bin pháp này đc chia làm hai nhóm: t khc phc và chuyn giao ri
ro.
1.4 NỂNGăCAOăHIUăQUăQUNăTRăRIăROăTHANHăKHON
1.4.1 Cácănguyênătc nơngăcaoăhiuăquăqunătrăriăroăthanhăkhon
 nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon, các nguyên tc sau cn
đc tôn trng:
- Nhà qun tr cn kim soát thng xuyên hot đng huy đng vn và s
dng vn trong h thng ngân hàng, nhà qun tr thanh khon thng xuyên
bám sát hot đng ca các b phn qun lỦ huy đng vn t đó nm bt đc

1

B ch s lành mnh tài chính theo tiêu chun IMF

2

Thông t 13/2010/TT-NHNN ngày 20/5/2010 ca NHNN

17



ngun gc, hành vi ca ca khách hàng. Hành vi ca khách hàng th hin
qua dòng tin gi tin, rút tin, vay vn; chu k ca các dòng tin; các nhân
t nh hng đn dòng tin … đ t đó có k hoch chun b ngun và điu
phi các b phn đc nhp nhàng. Thc hin nguyên tc này cho phép nhà
qun tr hoch đnh đón đu x lý hiu qu hn đi vi phn thanh khon
thng d hoc thâm ht.
- Nhu cu thanh khon ca ngân hàng và các quyt đnh liên quan đn thanh
khon phi đc phân tích trên c s liên tc đ tránh kéo dào mt trong hai
trng thái thng d hoc thâm ht, nhà qun tr phi thng xuyên cân đi
nhu cu thanh khon và kim soát các quyt đnh liên quan đn thanh khon.
Thanh khon thng d không đc đu t tt yu dn đn kt qu thu nhp
ca ngân hàng gim; thanh khon thâm ht cn phi đc x lý nhanh chóng
đ gim thiu chi phí c hi phi bán tài sn hoc vay mn vi chi phí cao.
1.4.2 Cácăchătiêuăxácăđnhănơngăcaoăhiuăquăqunătrăriăroăthanhăkhon
Th nht, các phng pháp đo lng trng thái thanh khon ca ngân hàng
- Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn
Cách đo lng này bt đu vi thc t: kh nng thanh khon tng khi tin
gi tng và cho vay gim và ngc li kh nng thanh khon gim khi tin
gi gim và cho vay tng. Cân đi các yu t làm tng gim thanh khon
trong mt khon thi gian nht đnh đ xách đnh đ lch thanh khon:
 lch thanh khon = Tng cung thanh khon (A) – Tng cu thanh khon (B)

(A) = (B): thanh khon cân bng.

(A) > (B): đ lch thanh khon dng, ngân hàng  trng thái tha thanh
khon. Ngân hàng s cân nhc đu t phn thanh khon thng d đ sinh

li trong khong thi gian nht đnh cho đn khi ngân hàng có nhu cu s
dng đ chi tr.

(A) < (B): đ lch thanh khon âm, ngân hàng  trng thái thiu thanh
khon. Phn thanh khon thiu ht này s đc bù đp bng nhng ngun
sn có vi chi phí thp nht.
18



S chênh lch gia tài sn và n to nên khe h thanh khon (hay còn gi
là khe h tài tr_financing gap) và đc đo lng bng hiu s d d
kin gia tài sn và n:
Khe h tài tr = Tng d n trung bình – Tng ngun vn huy đng trung bình.
- Phng pháp tip cn cu trúc vn
Vi phng pháp này, bc đu tiên là tin gi và các ngun vn khác nhau
ca ngân hàng đc chia thành nhiu nhóm da trên kh nng d đoán khách
hàng rút vn khi ngân hàng.
Nhà qun lý thanh khon dành riêng mt phn vn thanh khon đi vi mi
nhóm đ làm c s xác đnh d tr thanh khon theo công thc:
D tr thanh khon vn = ∑ T l d tr thanh khon xác đnh ca nhóm
x (nhóm vn tin gi và phi tin gi – d tr bt buc)
Tng yêu cu thanh khon ca ngân hàng = ∑ T l d tr thanh khon
xác đnh ca nhóm * (nhóm vn tin gi và phi tin gi – d tr bt buc)
+ 100 * (quy mô cho vay ti đa tim nng – tng d n hin ti)
- Phng pháp tip cn ch s thanh khon
Ch s thanh khon: đo lng tn tht mà mt ngân hàng gánh chu khi phi
bán tháo tài sn đ đáp ng nhu cu thanh khon so vi mc giá ca tài sn
đó trên th trng trong điu kin bình thng. Công thc:
Iă=ă∑[w

i
*(P
i
/P*i)]

Trong đó:
w
i
: t trng ca tài sn th i trong danh mc tài sn.
P
i
: Giá bán tháo tài sn th i.
P*i: giá tr th trng ca tài sn th i.
Các ch tiêu này thng đc các NHTM s dng đ phân tích và đo lng
ch tiêu thanh khon
- T l cam kt tín dng/tng tài sn
T l này càng cao phn ánh nhu cu thanh khon cao.