NGHIÊN CỨU VỀ CƠ CHẾ TRUYỀN DẪN LÃI SUẤT TẠI VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






NGUYN H ANH TH







NGHIÊN CU V C CH TRUYN DN LÃI
SUT TI VIT NAM







LUN VN THC S KINH T

TPHCM, tháng 10 nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH







NGUYN H ANH TH





NGHIÊN CU V C CH TRUYN DN LÃI SUT
TI VIT NAM

Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
Mư s ngƠnh: 60.34.02.01




LUN VN THC S KINH T




Hng dn khoa hc: PGS-TS Phm Vn Nng




TPHCM, tháng 10 nm 2013

LI CM N
Trc ht, tôi xin gi li cm n chân thành đn giáo viên hng dn, PGS-TS Phm
Vn σng v s giúp đ chân thành và nhng ý kin đóng góp có giá tr ca thy đã
giúp tôi hoàn thành bài lun vn này.
σhân đây, tôi cng mong mun gi li cm n đn các Thy Cô, nhng ngi đã
truyn đt kin thc cho tôi trong sut thi gian tham gia khóa hc này.
Li cui cùng, tôi xin cm n gia đình, bn bè và đng nghip đã luôn quan tâm ng
h, khích l tôi hoàn thành lun vn này.

LI CAM KT
Tôi xin cam đoan lun vn này là kt qu nghiên cu ca bn thân di s hng dn
ca PGS-TS Phm Vn σng. σgun s liu đc thu thp trung thc, chính xác. Tt
c tài liu tham kho đu đc trích dn đy đ và rõ ràng.
σgi cam đoan




Nguyn H Anh Th

DANH MC CÁC CH VIT TT
σHTW : σgân hàng trung ng
σHTε : σgân hàng thng mi
NHNN : σgân hàng σhà σc
















DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 3.1 Kim đnh chui d liu gc và chui sai phân bc mt bng phng pháp
ADF test
Bng 3. 2  tr ti u
Bng 3.3 Kim đnh đng liên kt theo phng pháp Johansen Test gia lãi sut chính
sách và lãi sut th trng

Bng 3.4 Kim đnh đng liên kt theo phng pháp Johansen Test gia lãi sut th
trng và lãi sut bán l
Bng 3.5. H s truyn dn lãi sut
Bng 3.6. Mc đ truyn dn lãi sut














MC LC
Li cm n
Li cam kt
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng biu
M đu
CHσG 1: TNG QUAN V CÔNG C LÃI SUT VÀ TRUYN DN LÃI
SUT
1.1Khái quát công c lãi sut 4
1.1.1 Vai trò ca công c lãi sut 4
1.1.2 Các loi lãi sut và mi quan h gia chúng 6
1.1.3 C ch điu hành lãi sut ti Vit Nam 9

1.2 Khái quát c ch truyn dn lãi sut 11
1.2.1 Khái nim c ch truyn dn lãi sut 11
1.2.2 Tính cng ca truyn dn lãi sut 11
1.2.3 Các yu t tác đng đn truyn dn lãi sut 13
1.2.4 Các nghiên cu trc đây v truyn dn lãi sut 16
KT LUσ CHσG 1 21
CHσG 2: MÔ HÌNH NGHIÊN CU 22
2.1 Mô hình VAR 22
2.1.1.Khái nim 22
2.1.2 Các dng mô hình VAR 22
2.1.3 Phân rã Cholesky 23
2.1.4. ng dng ca mô hình VAR 24
2.1.5 Hn ch ca mô hình VAR 25
2.2 Tính dng ca d liu chui thi gian 25
2.3. Kim đnh đng liên kt 28
KT LUσ CHσG 2 29
CHσG 3. D LIU VÀ KT QU NGHIÊN CU 30
3.1. Xác đnh thi gian và quy mô chn mu: 30
3.2. Các bc thc hin 30
3.3. Kt qu nghiên cu thc nghim v truyn dn lãi sut ti Vit Nam 31
3.3.1. Kim đnh tính dng ca chui d liu thi gian bng phng pháp ADF
Test 31
3. 3.2.  tr cho mô hình VAR 33
3.3.3. Kim đnh đng liên kt 33
3.3.4. Hàm phn ng xung (impulse response) 37
3.3.5. Phân rã phng sai (Variance decomposition) 40
KT LUσ CHσG 3 42
CHσG 4: GII PHÁP PHÁT HUY TÍCH CC CHÍNH SÁCH TIN T QUA
CÔNG C LÃI SUT 43
4.1. Gii pháp nâng cao hiu qu truyn dn lãi sut 43

4. 1.1. Tng cng tính minh bch trong chính sách tin t 43
4. 1.2. T do hóa lãi sut, thông thoáng cu trúc tài chính 43
4.1.3. Xây dng th trng cnh tranh hoàn ho 44
4.1.4. n đnh lãi sut, hn ch nhng bin đng xu ca th trng 44
4.1.5. Phát trin th trng tài chính 45
4.2. nh hng chính sách lãi sut 45
4.2.1. m bo tính n đnh ca chính sách lãi sut 45
4.2.2 Thc hin đng b kim ch lm phát và tng trng kinh t, n đnh kinh t
v mô thông qua t do hóa lãi sut 46
4.2.3. Hoàn thin c ch hình thành lãi sut c bn 46
4.2.4. Hình thành đng b các mc lãi sut ch đo 46
4.2.5.H tr thanh khon đi vi NHTM vi k hn dài và tin ti d b trn lãi
sut huy đng 47
KT LUσ CHσG 4 48
KT LUN 49
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC TÀI LIU THAM KHO
Ting Vit
1. Bùi Tá Anh Hoài(2012), Truyn dn lãi sut  Vit Nam. Lun vn thc s.
Trng i hc Kinh t TPHCM.
2. Nguyn Thùy Liên(2012), Mc đ truyn dn ca lãi sut c bn vào lãi
sut bán l giai đon 2007-2012. Lun vn thc s. Trng i hc Kinh t
TPHCM.
3. Nguyn Phi δân (2010), C ch truyn dn tin t di góc nhìn phân tích
đnh lng, Tp chí Ngân hàng s 18/2010.
4. Chng trình ging dy kinh t Fulbright, “Kinh t lng c s - 3
rd
ed -
Các phng pháp đnh lng – Chng 16: Các mô hình hi quy d liu
bng”.
5. Chng trình ging dy kinh t Fulbright, “Kinh t lng c s - 3
rd
ed -
Các phng pháp đnh lng II – Chng 21: Chui thi gian trong kinh t
lng”.
6. Chng trình ging dy kinh t Fulbright, “Kinh t lng c s - 4
th
ed -

Phng pháp nghiên cu II – Chng 16: Các mô hình hi quy d liu
bng”
7. Báo cáo thng niên σgân hàng σhà σc qua các nm.
8. Th.s Phùng Thanh Bình , Hng dn s dng Eviews 6, Bài ging 2.
Ting Anh
1. Marco A.Espinosa-Vega và Alessandro Rebucci(2003), Retail Bank Interest
Rate Pass-Through: Is Chile Atypical? Central Bank of Chile, woking
papers No 221.
2. Daniel O. Boamaha, Mahalia N.Jackman và Nlandu Mamingi(2011),
Bahamas and Barbados: Empirical Evidence of Interest Rate Pass-Through,
Cepal Review 103.
3. Pih Nee Tai, Siok Kun Sek, Wai Mun Har(2012), Interest Rate Pass-
Through and Monetary Transmission in Asia, International Journal of
Economics and Finance Vol 4 No.2
4. Ansgar Belke, Joscha Beckmann and Florian Verheyen 2012, Interest Rate
Pass-Through in the EMU-New Evidence from Nonlinear Cointegration
Techniques for Fully Harmonized Data, DIW Berlin, Discussion Papers
No.1223










1

M U
Lý do chn đ tài:
Lãi sut là công c đc lc ca Chính ph đ điu tit th trng tin t. Da trên bin
đng ca nn kinh t mà Chính ph s có nhng đng thái điu tit lãi sut th trng
v mc mc tiêu mong mun. Chính sách tin t có du hiu tht cht hay m rng s
đc th hin qua vic NHNN đng lot tng hay gim các lãi sut c bn, lãi sut
chit khu và lãi sut tái cp vn. Có th thy trong nhng nm qua tình hình bin đng
lãi sut luôn là mt đ tài gây đc s chú ý đi vi mi thành phn kinh t.
Chính vì tm quan trng ca bin lãi sut đi vi kinh t v mô nên các nhà hoch đnh
chính sách cn có nhng hiu bit nht đnh trong công tác điu hành lãi sut mà c th
là nm vng c ch truyn dn lãi sut. Ch bng nhng hiu bit sâu sc nh vy,
Chính ph mi có th điu hành chính sách tin t mt cách hiu qu nht nhm bình
n nn kinh t, góp phn đt đc các mc tiêu đã đ ra.
Trong tình hình hin nay, đã có mt s đ tài nghiên cu v c ch truyn dn lãi sut
 trong cng nh ngoài nc. Tuy nhiên s lng nghiên cu có ý ngha đnh lng ti
Vit Nam hin nay vn còn rt hn ch. Do vy đây là đng lc cho tôi thc hin lun
vn vi ch đ:”Nghiên cu c ch truyn dn lãi sut ti Vit Nam”. T đó rút ra
nhn đnh v hiu qu ca chính sách tin t ti Vit Nam.
Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là kt hp c phân tích đnh tính ln đnh lng nhm
nghiên cu c ch truyn dn lãi sut ti Vit σam thông qua hai giai đon. Giai đon
đu là truyn dn t lãi sut chính sách( bao gm lãi sut tái cp vn và lãi sut tái
chit khu) đn lãi sut th trng( lãi sut qua đêm và lãi sut trái phiu chính ph).
Giai đon hai là truyn dn t lãi sut th trng đn lãi sut bán l( lãi sut huy đng
và cho vay ca các ngân hàng thng mi).
i tng nghiên cu:
2

i tng nghiên cu ca lun vn là các loi lãi sut bao gm:
+ Lãi sut chính sách: lãi sut tái cp vn và lãi sut tái chit khu

+ Lãi sut th trng: lãi sut qua đêm và lãi sut trái phiu chính ph
+ Lãi sut bán l: lãi sut huy đng và cho vay ca các NHTM
Phm vi nghiên cu:
Lãi sut chính sách đc ly s liu t tháng 4/2000 đn tháng 5/2013 theo quyt đnh
ca NHNN tng thi k.
Lãi sut huy đng , lãi sut cho vay, lãi sut trái phiu chính ph đc ly trung bình
các k hn t ngun d liu ca IFS. Thi gian ly mu t tháng 1/2000 đn tháng
11/2012.
Lãi sut cho vay qua đêm ca NHNN có thi gian ly mu t tháng 7/2009 đn tháng
6/2013.
Phng pháp nghiên cu:
Bài nghiên cu s dng phng pháp thng kê ADF đ kim đnh tính dng ca chui
lãi sut chính sách, lãi sut th trng và lãi sut bán l. Ngoài ra, bài lun vn này còn
s dng phng pháp kim đnh Johannsen Test đ kim đnh đng liên kt. Bc cui
cùng, bài nghiên cu chy mô hình VAR, thc hin hàm phn ng đy và phân rã
phng sai đ kim đnh mc đ và tc đ dn truyn ca lãi sut.
Câu hi nghiên cu:
a) Các chui s liu có mi quan h nhân qu vi nhau hay không?
b) Mc đ và tc đ truyn dn ca lãi sut chính sách vào lãi sut th trng và t lãi
sut th trng đn lãi sut bán l th nào?
c) Cn có nhng gii pháp gì đ c ch truyn dn lãi sut đt hiu qu tt hn?
ụ ngha, đóng góp ca đ tài:
3

Nghiên cu này nhm thm dò tính hiu qu ca chính sách tin t. Nu c ch truyn
dn hot đng tt tc là chính sách tin t hot đng hiu qu. Bt k s thay đi lãi
sut nào ca NHNN cng dn đn mt s thay đi đng thi trong lãi sut tin gi và
tin vay ca các t chc tín dng. Th trng cnh tranh hoàn ho và mc đ hi nhp
tài chính tt. Nu chính ph kim soát tt lãi sut th trng, điu này s giúp chính
ph vn hành nn kinh t trong trng thái cân bng n đnh. Thông qua vic nghiên cu

hiu qu ca c ch truyn dn lãi sut, đ tài này cng góp phn đa ra mt s gi ý
cho NHNN trong vic điu hành chính sách tin t.
















4

CHNG 1: TNG QUAN V CÔNG C LÃI SUT VÀ TRUYN DN LÃI
SUT
1.1. Khái quát công c lãi sut
1.1.1 Vai trò ca công c lãi sut
σHTW đa ra mt khung lãi sut hay n đnh mt trn lãi sut cho vay đ hng các
σHTε điu chnh lãi sut theo gii hn đó, t đó nh hng ti quy mô tín dng ca
nn kinh t và NHTW có th đt đc qun lý mc cung tin ca mình.
Vic điu chnh lãi sut theo xu hng tng hay gim s nh hng trc tip ti quy
mô huy đng và cho vay ca các σHTε làm cho lng tin cung ng thay đi theo.
C th tng hay gim lãi sut cho vay, s làm vn ca doanh nghip gim xung hay

tng lên.σh vy quyt đnh đn vic thu hp hay m rng sn sut.Tình trng này s
dn đn s lng công vic làm trong xã hi tng lên hay gim xung.iu đó có ngha
rng, lãi sut tín dng đã có nh hng trc tip đn vic gii quyt tình trng tht
nghip trong xã hi.
Mt khác, tng hay gim lãi sut tin gi, đc bit là lãi sut tái chit khu s có nh
hng trc tip đn s lng ngoi t đi vào trong nc. Do đó s nh hng đn cung
cu ngoi t dn đn s thay đi t giá và quan h xut nhp khu trong tng thi k.
Giúp NHTW thc hin qun lý lng tin cung ng theo mc tiêu ca tng thi
k,điu này phù hp vi các quc gia khi cha có điu kin đ phát huy tác dng ca
các công c gián tip. Song, nó d làm mt đi tính khách quan ca lãi sut trong nn
kinh t vì thc cht lãi sut là “giá c” ca vn do vy nó phi đc hình thành t
chính quan h cung cu v vn trong nn kinh t. Mt khác vic thay đi quy đnh điu
chnh lãi sut d làm cho các NHTM b đng, tn kém trong hot đng kinh doanh ca
mình.
Trong nn kinh t, thng xy ra nhng đt bin  tng khu vc hay trong toàn b nn
kinh t quc dân do nhng nguyên nhân không lng trc đc. Khi xy ra nhng
5

hin tng nh vy Chính ph thng s dng nhng công c kinh t trong đó có lãi
sut tín dng đ điu chnh li nhng quan h to điu kin cho kinh t khu vc, ngành
hay toàn b nn kinh t phát trin. Chng hn, trong điu kin lm phát, chính ph có
th tng lãi sut tin gi đ rút bt tin trong lu thông v, hoc có th áp dng mc lãi
sut khác nhau gia các khu vc, đ điu hoà lu thông to mt bng giá c hp lý,
đm bo cho sn xut và lu thông hàng hoá phát trin.
Là công c điu chnh kinh t vi mô, lãi sut tín dng phi đc x lý kp thi và chính
xác. iu đó đòi hi h thng ngân hàng phi nm vng thông tin kinh t, bit x lý
thông tin, đ có nhng quyt đnh chính xác trong vic thc hin chính sách lãi sut.
Lãi sut tín dng là công c khuyn khích cnh tranh gia các NHTM. Trong khung lãi
sut cho phép, đ tng khi lng ngun vn huy đng đng thi đ m rng quan h
tín dng vi khách hàng, các NHTM có th nâng lãi sut tin gi và h lãi sut cho

vay. ây chính là hot đng cnh tranh gia NHTM. Thc cht ca quá trình này là
phân chia khi lng tin gi và m rng phm vi nh hng ca ngân hàng ra th
trng.  đm bo cnh tranh thng li, mi σHTε đu có chin lc khách hàng
ca mình. Chin lc này đc thc hin bng lãi sut u đãi. εun vy các NHTM
đu tìm mi bin pháp gim thp chi phí kinh doanh và chi phí qun lý. S cnh tranh
lành mnh gia các NHTM s to ra li ích kinh t chung cho toàn b nn kinh t quc
dân.
Lãi sut tín dng là công c khuyn khích tit kim và đu t. Theo lý thuyt tài chính,
chúng ta có th đa ra mt phng trình đn gin v thu nhp.
Thu nhp = Tiêu dùng + Tit kim
Phng trình này không nhng đúng vi đc đim tài chính ca các h gia đình, các
doanh nghip mà c đi vi nn tài chính quc gia. Gi s , trong điu kin ca mt
nn kinh t bình thng, t l gia tiêu dùng và tit kim là hp lý.  tng t l tit
kim,khuyn khích đu t,tc là tng kh nng tài chính cho toàn b nn kinh t quc
6

dân thì bin pháp có hiu qu nht là tng lãi sut huy đng vn. Khi lãi sut huy đng
vn tng lên, trc ht các h gia đình phi xem xét li các khon chi cho tiêu dùng
thng xuyên, có th gim chi hoc hoãn mt s khon chi này đ tng thêm t l tit
kim trong tng thu nhp. Sau đó t khon tit kim này, h s chn hng đu t :
Gi vào ngân hàng, vào qu bo him, hay đu t vào th trng chng khoán khi
thy có li hn.
Nh vy có th khng đnh lãi sut là công c can thip có hiu lc đ phân chia gia
qu tiêu dùng và tit kim.σhng nâng lãi sut huy đng vn đn mc đ nào thì cn
phi cân nhc thn trng đ đm bo s phát trin hài hoà ca nn kinh t quc dân.
1.1.2 Các loi lãi sut và mi quan h gia chúng
1.1.2.1 Lưi sut danh ngha vƠ lưi sut thc
Lãi sut danh ngha: là lãi sut tính theo giá tr danh ngha ca tin t hay nói cách khác
là loi lãi sut cha loi tr đi t l lm phát.
Lãi sut thc: là lãi sut điu chnh li cho đúng theo nhng thay đi v lm phát, hay

nói cách khác, là loi lãi sut đã loi tr đi t l lm phát. Quan h gia lãi sut thc và
lãi sut danh ngha đc phn nh bng phng trình Fisher:
Lãi sut danh ngha = lãi sut thc + t l lm phát
Vì đc điu chnh li cho đúng theo nhng thay đi v lm phát nên lãi sut thc
phn nh chính xác khon thu nhp thc t t tin lãi mà ngi cho vay nhn đc hay
chí phí thc ca vic vay tin. S phân bit gia lãi sut thc và lãi sut danh ngha có
mt ý ngha quan trng bi l chính lãi sut thc ch không phi lãi sut danh ngha
nh hng đn đu t.
1.1.2.2 Lưi sut c bn
σc nào cng phi s dng mt s công c đ thc thi chính sách tin t nhm đt
đc nhng mc tiêu nào đó, nh kim ch lm phát chng hn. Lãi sut là mt công
c nh th bên cnh công c tng gim d tr bt buc. Thông thng ngân hàng trung
7

ng mt nc tác đng lên lãi sut bng con đng gián tip, có ngha thông qua
nghip v th trng m đ tng hay gim tng phng tin thanh toán. Ví d, NHTW
mua vào trái phiu chính ph, tc làm tng tng lng tin trong lu thông thì lãi sut
th trng s gim. Cng có th tác đng trc tip bng cách tng hay gim lãi sut tái
cp vn, lãi sut tái chit khu - là nhng loi lãi sut NHTW n đnh trong quan h
mua bán các loi giy t có giá vi NHTM.
Nói cách khác, lãi sut c bn nh đang đc đnh ngha (là lãi sut do NHNN công b
làm c s cho các t chc tín dng n đnh lãi sut kinh doanh) hoàn toàn không phi
là mt công c đ thc hin chính sách tin t quc gia đúng ngha nh thông l quc
t.
Chính vì th mà thi gian va qua σHσσ đã gim nh tm quan trng ca loi lãi sut
này.
1.1.2.3 Mi quan h gia lưi sut tái chit khu vƠ lưi sut tái cp vn
Lãi sut tái chit khu áp dng khi NHTW tái cp vn cho các ngân hàng di hình
thc chit khu li các giy t có giá ngn hn cha đn hn thanh toán ca ngân hàng.
Lãi sut này do NHTW n đnh cn c vào mc tiêu ca chính sách tin t trong tng

thi k và chiu hng bin đng lãi sut trên th trng tin t.
Lãi sut này đc dùng đ kim soát và điu tit s bin đng lãi sut trên th trng.
i vi NHTM lãi sut tái chit khu là lãi sut gc đ t đó n đnh lãi sut chit khu
và lãi sut cho vay khác.
Lãi sut tái cp vn là loi lãi sut mà  đó σHTW áp dng cho các nghip v tái cp
vn cho h thng ngân hàng trung gian (bao gm NHTM).  Vit Nam, NHTW tái cp
vn cho các NHTM qua các hình thc: cho vay li theo h s tín dng; chit khu, tái
chit khu thng phiu và các giy t có giá ngn hn khác; cho vay li di hình
thc cm c các giy t có giá ngn hn.
8

S khác bit gia lãi sut tái chit khu và lãi sut tái cp vn là các tài sn dùng đ th
chp cho vic vay mn tin khác nhau.
Lãi sut tái chit khu áp dng đi vi các giy t có đ ri ro thp nh trái phiu
chính ph, thng phiu, chng ch tin gi ngn hn.
Còn lãi sut tái cp vn là lãi sut áp dng cho các loi tài sn th chp có đ ri ro cao
hn. Chúng là nhng khon vay ngn hn đ cu cánh cho tình trng mt thanh khon
tm thi  NHTM hoc đ thc hin nhng lý do điu hành đc bit khác trong hot
đng ngân hàng và điu tit nn kinh t v mô. Khon vay ngn hn này thng đc
đm bo bng các tài sn ca các khon vay hin hu ti NHTε mà σHTε đc nm
gi hp pháp và hp l. Bên cnh đó, cho vay tái cp vn cng có th tn ti di hình
thc NHTM bán li các khon n vay cho NHTW và nhn li mt lng tin nht
đnh.
Thông thng lãi sut tái cp vn luôn ln hn lãi sut tái chit khu. Xét v góc đ ri
ro, vi đc tính ca nghip v và tài sn đm bo ca cho vay tái cp vn và cho vay
tái chit khu nh trên, chúng ta thy rõ đã xut hin mt đ chênh nht đnh trong ri
ro ca hai hot đng trên. Vì vy phn bù ri ro dn đn lãi sut tái cp vn thng
ln hn lãi sut tái chit khu. Mt khác, xét v góc đ chit khu dòng tin, ta thy
rng cho vay tái chit khu gn nh là hình thc cho vay thu lãi mt ln vào đu k,
chính vì vy lãi sut thc ca nghip v tái chit khu gn nh s ln hn lãi sut danh

ngha ca nó. σên đ có th cân bng tng đi lãi sut thc gia hai hot đng cho
vay tái cp vn và cho vay tái chit khu, lãi sut danh ngha ca tái chit khu phi
ln hn lãi sut tái cp vn.
1.1.2.4 Lưi sut liên ngơn hƠng
Lãi sut liên ngân hàng hay còn gi là lãi sut qua đêm là lãi sut vay mn ln nhau
gia các ngân hàng, thông qua th trng liên ngân hàng. T ng “qua đêm”
(Overnight)  đây bt ngun t thut ng ting Anh: overnight rate.
9

Lãi sut này luôn bin đng lên xung tùy thuc vào thi đim trong ngày thông qua
quan h cung cu vn vay trên th trng liên ngân hàng và chu s chi phi bi lãi
sut cho các ngân hàng trung gian vay ca NHTW. Mc đ chi phi này ph thuc vào
s phát trin ca hot đng th trng m và t trng s dng vn vay NHTW ca các
ngân hàng trung gian. Các t chc công b thông tin (NHTW) s tp hp s liu ca
các ngân hàng, tính toán đa ra mt con s bình quân vào bui sáng.
1.1.3 C ch điu hành lãi sut ti Vit Nam
T thi đim nc ta chuyn t c ch bao cp sang nn kinh t th trng, chính sách
lãi sut đã tri qua các giai đon nh sau:
Giai đon áp dng c ch lãi sut theo khuôn kh mnh lnh hành chính:
- Giai đon 1986 đn tháng 5/1992: Trong gia đon này, lãi sut ngân hàng là lãi sut
âm và thp hn nhiu so vi lm phát, ngi gi tin không có lãi mà trái li giá tr
đng vn b vào ngân hàng còn không đc bo toàn. Sang đn nm 1992, lm phát
đc đy lùi và duy trì  mc thp đã đy lãi sut sang trng thái lãi sut thc dng.
- Giai đon tháng 6/1992 đn tháng 12/1995: σHσσ điu hành lãi sut theo c ch
khung lãi sut trong đó quy đnh rõ sàn lãi sut tin gi và trn lãi sut cho vay đi vi
nn kinh t. Trong khung lãi sut này, các σHTε đa ra các lãi sut thích hp cho
mình.
- Giai đon 1/1996 đn tháng 7/2000: thc hin c ch trn lãi sut. σHσσ quy đnh
các mc lãi sut trn theo thi hn cho vay và khng ch chên lch gia lãi sut cho
vay và lãi sut huy đng vn bình quân  mc 0,35%/tháng. Cui tháng 1/1998, quy

đnh chên lch lãi sut đc xóa b, ch gi li quy đnh trn lãi sut cho vay, bc đu
thc hin t do hóa lãi sut huy đng.
- Giai đon tháng 8/2000 đn tháng 5/2002: c ch điu hành lãi sut kèm biên đ.
Da vào mc lãi sut c bn và biên đ giao đng do NHNN công b tng thi k, các
10

NHTM n đnh lãi sut cho vay VND phù hp vi quy đnh. i vi hình thc cho vay
bng ngoi t bt đu áp dng c ch lãi sut tha thun.
- Giai đon tháng 6/2002 đn tháng 4/2008: cho phép các NHTM áp dng lãi sut
tha thun vi khách hàng. Lãi sut c bn vn tip tc đc duy trì nhng ch đ tham
kho và đnh hng th trng.
- Giai đon tháng 5/2008 đn tháng 12/2008: di nh hng ca cuc khng hong
kinh t  M, chính sách tin t tht cht đã đc NHNN thc thi t đu nm 2008 đ
kìm ch lm phát. Trc tình hình đó, σHσσ đã ban hành Quyt đnh s 16/2008/Q-
σHσσ ngày 16/05/2008,theo đó, lãi sut kinh doanh ca các σHTε không vt quá
150% lãi sut c bn do NHNN công b. C ch lãi sut này đã có tác dng bình n th
trng trc đà suy thoái. Tuy nhiên nó cng bc l nhng hn ch. ó là lãi sut
không phn ánh cung cu th trng, các TCTD tìm mi cách lách trn lãi sut bng
các loi phí…
- Giai đon tháng 1/2009 đn tháng 2/1010: áp dng lãi sut tha thun đi vi nhu
cu vay tiêu dùng t tháng 1/2009. σgày 26/02/2010, σHσσ ban hành Thông t s
07/2010/TT-NHNN v vic áp dng c ch lãi sut tha thun vi khách hàng vay
trung dài hn phc v nhu cu vn sn xut kinh doanh, dch v và đu t phát trin,
các nhu cu vn phc v đi sng cá nhân và h gia đình, các hot đng cho vay tiêu
dùng thông qua nghip v phát hành và s dng th tín dng.
- T tháng 2/2010 đn nay, c ch lãi sut tha thun đi vi lãi sut cho vay tip tc
đc duy trì.
1.2 Khái quát c ch truyn dn lãi sut
1.2.1 Khái nim c ch truyn dn lãi sut
Trong sut chu k kinh t, khi σHTW điu chnh chính sách tin t(tác đng đn các

lãi sut chính sách, ví d nh lãi sut tái chit khu), lúc này lãi sut th trng(chng
hn nh lãi sut vay qua đêm) s b nh hng. Trong bi cnh này, các NHTM có th
11

chuyn chi phí gia tng do thay đi lãi sut th trng sang lãi sut bán l(lãi sut cho
vay và lãi sut huy đng). ây chính là quá trình truyn dn lãi sut( Wang và Lee,
2009; Wang và Lee; 2010).
1.2.2 Tính cng ca truyn dn lãi sut
S truyn dn lãi sut có th không hoàn toàn do nhiu yu t gây nên tính cng trong
quá trình truyn dn lãi sut gây ra. Các yu t đó có th k đn trc tiên là chi phí
thc đn(theo Dutta et al,1999). Các ngân hàng s không mun thay đi lãi sut nu h
nhn thy nhng thay đi trong lãi sut c bn ch là tm thi. Các chi phí điu chnh
đi kèm vi s thay đi lãi sut là chi phí in n, phân phát các n phm, t ri Do đó,
trc nhng thay đi nh và tm thi ca chính sách tin t, ngân hàng có th có
nhng bc đi thn trng nhng s thay đi nhanh chóng trc s thay đi vnh vin
trong chính sách lãi sut.
Theo gi thuyt chi phí chuyn đi(Hefferman 1997), khách hàng thng có khuynh
hng không mun chuyn đi các sn phm tài chính, các khon đu t có chi phí
chuyn đi cao. Khách hàng phi tn rt nhiu thi gian và hao ht mt khon tài chính
đáng k đ chuyn t vic s dng sn phm dch v ca ngân hàng sang s dng sn
phm dch v ca ngân hàng khác. Thông thng, khi khách hàng mun tr n vay
hoc rút vn gc tin gi có k hn trc hn, mt s ngân hàng có th tính mt khon
phí pht tr n trc hn tính trên s tin n gc còn li hoc tính lãi sut không k hn
đi vi các khon tin gi có k hn rút vn trc hn. Nu ngân hàng khai thác sc ì
ca khách hàng thì h s tng lãi sut huy đng và gim lãi sut cho vay chm hn.
iu này có th dn đn s bt cân xng trong điu chnh lãi sut.
Gi thuyt th trng cnh tranh không hoàn ho( Hannan và Berger 1991, Neuman và
Sharp 1992)cho rng trong th trng cnh tranh không hoàn ho có th xy ra tình
trng thng nht làm giá gia các ngân hàng nên vic điu chnh lãi sut  các th
trng này có th bt cân xng và cng nhc.

12

Cui cùng theo gi thuyt thông tin bt cân xng(Stiglitz và Weis 1981), các ngân
hàng phi đi mt vi hai la chn trái ngc nhau khi h đc yêu cu phi tng lãi
sut cho vay đ tng lãi sut th trng. Di tác đng ca chi phí c hi, nhiu ngân
hàng mun tng lãi sut đáng k ch trong mt thi gian ngn. Lãi sut cho vay cao hn
khin cho kh nng tr n vay ca các doanh nghip khó khn hn bao gi ht. Chính
điu này dn đn nguy c gia tng các khon n xu. Tr khi lãi sut ca h di mc
quy đnh và lãi sut th trng d kin duy trì  mc cao, các ngân hàng s tng lãi sut
cho vay. Thay vào đó, các ngân hàng s hn ch m rng tín dng ra bên ngoài di áp
lc tng lãi sut. Kt qu là lãi sut cho vay s khó điu chnh theo mô hình thông tin
bt cân xng.
S kt hp gia các nhân t trên có th đóng vai trò khác nhau trong s điu chnh lãi
sut. Trong khi chi phí chuyn đi và chi phí thc đn là yu t chính nh hng đn
tc đ điu chnh trong ngn hn thì th trng cnh tranh không hoàn ho và thông tin
bt đi xng là nhân t tác đng dài hn đn tc đ điu chnh lãi sut(Bondt 2002).
Hn na, nó cng có khuynh hng gii thích s khác nhau ca lãi sut gia các sn
phm tài chính. S khác nhau có th thy  lãi sut cho vay và lãi sut huy đng, ph
thuc vào sc ì ca khách hàng hoc mc đ quan trng ca chi phí chuyn đi. i
vi các khon tin gi tit kim, sc ì có th cao hn so vi tài khon tin gi.
1.2.3 Các yu t tác đng đn truyn dn lãi sut
1.2.3.1 Tính minh bch ca chính sách tin t
Có hai yu t đng đng sau s tng cng tính minh bch ca NHTW. Th nht, đó là
mi quan h gia tính minh bch và hiu qu ca chính sách tin t. Th hai, mi quan
h gia tính minh bch và trách nhim gii trình ca NHTW. Tính minh bch ca
chính sách tin t đòi hi NHTW phi minh bch trong mc tiêu ca chính sách, minh
bch trong hot đng ca c ch truyn ti tin t gia hành đng chính sách ca
NHTW và các bin mc tiêu, minh bch trong vic đánh giá trin vng ca hot đng
13

kinh t và lm phát t quan đim ca NHTW và minh bch trong vic thit lp t l lãi
sut chính sách. Nói chung, tính minh bch s giúp ci thin chc nng ca chính sách
tin t trong mt s khía cnh sau:
Th nht, tính minh bch làm tng hiu bit tt hn ca công chúng v th trng và
chính sách tin t và chính sách tin t s đc li t s hiu bit và ng h ca công
chúng. Ví d, đ gim bong bóng bt đng sn hay đ kim ch s phát trin quá nóng
ca nn kinh t, chính sách tin t tht cht là cn thit, nhng điu này li dn đn mt
s đánh đi gia lm phát và tng trng. NHTW nên nhn mnh đn vai trò ca chính
sách tin t là đ kim ch lm phát trong dài hn và khng đnh rng mt môi trng
lm phát thp s giúp nn kinh t đt đc mc tng trng nng sut cao hn. σu
công chúng hiu và tin tng vào mc tiêu mà σHTW đang hng ti, lm phát k
vng s gim và do đó s gim chi phí kim ch lm phát.
Th hai, mi quan h gia tính minh bch và chc nng ca chính sách tin t bao gm
c hành vi ca các bên tham gia trên th trng tài chính. Khi th trng tài chính hiu
và d đoán đc nhng đng thái ca NHTW, nhng bc đu tiên trong c ch
truyn ti tin t gia các hành đng chính sách và hot đng kinh t cng nh lm
phát đc thc hin trôi chy hn.
1.2.3.2 Tính cnh tranh trong h thng ngân hàng
NHTM ngày nay gi nhiu vai trò quan trng trong nn kinh t. Th nht nó là ni
cung cp vn cho nn kinh t. Bng vn huy đng đc trong xã hi thông qua hot
đng tín dng, σHTε đã cung cp vn cho mi hot đng kinh t, đáp ng nhu cu
vn mt cách kp thi cho quá trình sn xut.
NHTM là cu ni nn tài chính quc gia vi nn tài chính quc t. Nn tài chính quc
gia là cu ni vi nn tài chính quc t thông qua hot đng ca NHTM trong các lnh
vc kinh doanh nh nhn tin gi, cho vay, nghip v thanh toán, nghip v ngoi hi
và các nghip v khác. c bit là các hot đng thanh toán quc t, kinh doanh ngoi
14

t, quan h tín dng vi các ngân hàng σhà nc ca NHTM trc tip hoc gián tip
tác đng góp phn thúc đy hot đng thanh toán xut nhp khu và thông qua đó

σHTε đã thc hin vai trò điu tit tài chính trong nc phù hp vi s vn đng ca
nn tài chính quc t.
NTTM là mt công c đ σhà nc điu tit v mô nn kinh t. Cùng vi s vn đng
ca nn kinh t, h thng ngân hàng đc chia làm hai cp: NHNN và các Ngân hàng
chuyên doanh (σHTε). σHTε đc σhà nc cp vn cho hot đng và s dng nh
công c đ qun lý hot đng tin t, điu tit chính sách tin t quc gia. σhà nc
điu tit ngân hàng, ngân hàng dn dt th trng thông qua hot đng tín dng và
thanh toán gia các NHTM trong h thng t đó góp phn m rng khi lng tin
cung ng trong lu thông và thông qua vic cung ng tín dng cho các ngành trong
nn kinh t, NHTM thc hin vic dn dt các lung tin tp hp và phân chia vn ca
th trng, điu khin chúng mt cách có hiu qu.
Bên cnh đó, σHTε còn huy đng vn trong dân c thông qua các dch v tin gi và
đu t tài sn dài hn. iu này dn đn ri ro khi bt n tài chính xy ra. Chính vì
vy, u tiên hàng đu ca các nhà qun lý là theo đui mc tiêu n đnh tài chính. Do
vy đã có thi gian tính cnh tranh ít đc đ cp đn. Tuy nhiên liu nhng tn tht
do khng hong tài chính mang li có cao hn chi phí do s hot đng không hiu qu
ca h thng ngân hàng hay không.
Theo Franklin Allen và Douglas Gale(2003), khi có s kt hp hài hòa gia cnh tranh
và n đnh tài chính, lãi sut đc kim soát cht hn, làm gim s truyn dn lãi sut
t lãi sut th trng sang lãi sut bán l. S cnh tranh đã buc các ngân hàng phi
gim lãi sut cho vay, dn đn gia tng đu t trong nn kinh t, làm gim ri ro thanh
khon do vy cu trúc tài chính dn đi vào n đnh.
Theo các nghiên cu ca Benoit Bojon(2000) cng nh Harald Sander và Stefanie
Kleimeiner (2004), tính cnh tranh càng cao càng làm tng tính dn truyn trong th