HCM
LÝ CM HNG
N
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc : TS. NGUYN QUC KHANH
2014
Tôi xin cam đoan Lun vn này là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi. Các
s liu, kt qu nêu trong Lun vn là do chính bn thân tôi tng hp t các báo cáo tài
chính và hot đng kinh doanh ca các Ngân hàng thng mi đc công b ti các
báo cáo thng niên và các trang web. Các s liu hoàn toàn trung thc, chính xác.
Ngi vit Lun vn
Hc viên lp Cao Hc Ngân hàng êm 1 Khóa21
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các thut ng vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các s đ, biu đ
1
I.
5
1.1. 5
1.1.1. Khái nim chung 5
1.1.2. Quá trình hình thành và phát trin cho vay tiêu dùng 6
1.1.3. c đim ca cho vay tiêu dùng 7
1.1.4. Vai trò ca cho vay tiêu dùng trong nn kinh t th trng 8
1.2 9
1.2.1. Cn c vào mc đích vay 10
1.2.2. Cn c vào phng thc hoàn tr 10
1.2.3. Cn c vào hình thc đm bo tin vay 14
1.2.4. Cn c vào ngun gc ca khon n 14
1.3.
dùng 15
1.3.1. Khái nim cht lng cho vay tiêu dùng 15
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng 16
1.3.3. Các nhân t nh hng đn cht lng cho vay tiêu dùng 18
1.3.4. S cn thit phi nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng 23
26
II.
27
2.1.
K 27
2.1.1. Khái quát chung v ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 27
2.1.2. Khái quát v th trng cho vay tiêu dùng Vit Nam 29
2.1.3. Quy trình cho vay tiêu dùng ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu – Chi nhánh
Ch Ln 31
2.1.4. Các sn phm cho vay tiêu dùng áp dng ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu
– Chi nhánh Ch Ln 35
2.1.5. Cht lng v cho vay tiêu dùng ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu – Chi
nhánh Ch Ln 38
2.1.5.1. V doanh s cho vay 39
2.1.5.2. V d n cho vay 40
2.1.6. Phân tích cht lng cho vay tiêu dùng ti Eximbank Ch Ln 47
2.1.6.1. Các ch tiêu đnh lng 47
2.1.6.2. Các ch tiêu đnh tính 52
2.2. k 53
2.2.1. Kt qu đt đc 53
2.2.2. Nhng vn đ còn tn ti 55
2.3. 56
2 59
III.
CHI NHÁNH
60
3.1. nh hng nâng cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng ti ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu – Chi nhánh Ch Ln trong thi gian ti 60
3.2. Mt s gii pháp nâng cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng 61
3.2.1. Hoàn thin chính sách cho vay tiêu dùng 61
3.2.2. Ci tin quy trình, quy ch, sn phm cho vay tiêu dùng 61
3.2.3. Nâng cao c s vt cht k thut công ngh và các trang thit b 64
3.2.4. a dng hoá các sn phm cho vay tiêu dùng 65
3.2.5. M rng hot đng Marketing 68
3.2.6. ào to và phát trin ngun nhân lc 69
3.2.7. Gii pháp gim thiu ri ro 70
3.3. Mt s kin ngh 71
3.3.1. Kin ngh đi vi s qun lý v mô ca Nhà nc 71
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 73
3.3.3. Kin ngh vi Eximbank 74
75
76
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc
CBCNV Cán b cng nhân viên
CVTD Cho vay tiêu dùng
Eximbank Ch Ln Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Chi nhánh Ch Ln
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng Nhà nc
PGD Phòng giao dch
QHKH Quan h khách hàng
TMCP Thng mi c phn
TCTD T chc tín dng
TSB Tài sn bo đm
VN Vit Nam đng
Bng 2.1: Tình hình cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu – Chi
nhánh Ch Ln t 2011 đn tháng 10/2013 39
Bng 2.2: Tng kt d n cho vay tiêu dùng Eximbank Ch Ln t nm 2011 đn
tháng 10/2013 40
Bng 2.3: C cu cho vay tiêu dùng theo thi gian t nm 2011 đn tháng 10/2013 . 42
Bng 2.4: C cu cho vay tiêu dùng phân theo mc đích s dng vn t nm 2011 đn
tháng 10/2013 44
Bng 2.5: C cu cho vay tiêu dùng theo phng thc cho vay t 2011 đn tháng
10/2013 46
Bng 2.6: Doanh s thu n và h s thu n cho vay tiêu dùng t 2011 đn tháng
10/2013 48
Bng 2.7: Vòng quay vn cho vay tiêu dùng t 2011 đn tháng 10/2013 50
Bng 2.8: Phân loi n quá hn và n xu trên tng d n cho vay tiêu dùng t nm
2011 đn tháng 10/2013 51
Biu đ 2.1: D n cho vay tiêu dùng ca Eximbank Ch Ln qua các nm 2011,
2012 và tháng 10/2013 41
Biu đ 2.2: C cu cho vay tiêu dùng theo thi gian ca Eximbank Ch Ln qua các
nm 2011, 2012 và tháng 10/2013 43
Biu đ 2.3: C cu cho vay tiêu dùng phân theo mc đích s dng vn ca Eximbank
Ch Ln qua các nm 2011, 2012 và Tháng 10/2013 45
Biu đ 2.4: C cu cho vay tiêu dùng theo phng thc cho vay ca Eximbank Ch
Ln qua các nm 2011, 2012 và Tháng 10/2013 47
Biu đ 2.5: Doanh s thu n cho vay tiêu dùng ca Eximbank Ch Ln qua các nm
2011, 2012 và Tháng 10/2013 49
1
I. I :
nhiu nc trên th gii ch s tiêu dùng đc coi là du hiu ch cht ca
tng trng kinh t trong trung hn. Mc tiêu dùng phn ánh k vng v thu nhp
tng lai ca dân c. Nó là đng lc, là cu chi tr v hàng hóa, dch v cho sn xut
kinh doanh. Ngay c các nhu cu tiêu dùng v ôtô, nhà , đ gia dng, thm chí m
phm cng liên quan mt thit vi nhau không th tách ri thu nhp k vng và đó là
đng lc ca sn xut.
Vì vy cho vay tiêu dùng t lâu đc coi là mt phn quan trng ca ngân hàng
bán l (phn quan trng nht). Kho sát ca tp đoàn t vn BCG cng cho thy mc
dù cho vay tiêu dùng ch chim 30%-35%/tng d n nhng to ra trên 60% li nhun
ca các ngân hàng thng mi hàng đu châu Á.
i vi dân c, đc bit là th h tr và ngi thu nhp thp, h không th đi
cho đn già mi tit kim đ tin đ mua nhà, mua ôtô và các đ dùng gia đình khác.
Tín dng tiêu dùng giúp h có đc mt cuc sng n đnh ngay t khi còn tr, bng
vic mua tr góp nhng gì cn thit, to cho h đng lc to ln đ làm vic, tit
kim, nuôi dng con cái.
i vi doanh nghip, cho vay tiêu dùng kéo nhu cu tng lai v hin ti, quy
mô sn xut tng nhanh, mc đ đi mi và phong phú v cht lng ngày càng ln.
Chính điu này đã làm cho toàn b quá trình sn xut, trao đi, phân phi, tiêu dùng
din ra nhanh chóng và hiu qu, đó chính là nn tng tng trng kinh t.
Trc nhng li ích to ln mà cho vay tiêu dùng mang li cho h thng ngân
hàng thng mi và nn kinh t, vic nâng cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng
đã tr thành mt hng đi tt yu. Và Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
Chi nhánh Ch Ln cng nm trong xu hng chung đó. Vic m rng và nâng cao
cht lng sn phm cho vay tiêu dùng cng chính là mc tiêu trc mt và lâu dài
nhm đy mnh phát trin h thng ngân hàng bán l phc v cho nhóm khách hàng cá
nhân mà ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam đã đt ra. Do đó, đ tài: “Nâng
cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu –
2
Chi nhánh Ch Ln” đã đc la chn nhm nghiên cu, phân tích thc trng cho
vay tiêu dùng Chi nhánh Ch Ln, t đó đa ra các kin ngh và gii pháp đ nâng
cao cht lng sn phm này.
II. U NGHIU
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài tp trung vào ba ni dung chính sau:
H thng hóa nhng vn đ c bn v sn phm cho vay tiêu dùng
ánh giá thc trng cho vay tiêu dùng ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu –
Chi nhánh Ch Ln trong nhng nm gn đây, tp trung phân tích đ làm ni
bt lên nhng kt qu đt đc cng nh nhng mt còn hn ch cn khc
phc, hoàn thin.
a ra nhng đnh hng c bn và đ xut các gii pháp v điu kin và c
ch hot đng nhm nâng cao cht lng sn phm cho vay tiêu dùng ti ngân
hàng TMCP Xut Nhp Khu – Chi nhánh Ch Ln.
III. U
V phng pháp nghiên cu, lun vn áp dng các phng pháp thu thp thông
tin, thng kê, phân tích kt hp vi phng pháp so sánh, đi chiu, tng hp thông
tin nhm đa ra nhng nhn đnh v tình hình cho vay tiêu dùng ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu – Chi nhánh Ch Ln. T đó đa ra gii pháp đ nâng cao cht
lng sn phm cho vay tiêu dùng ti ngân hàng này.
V d liu, lun vn tin hành thu thp thông tin, d liu t các ngun nh: các
báo cáo tng kt tình hình HKD ca ngân hàng, các tài liu t sách báo, tp chí và
các vn bn pháp lut… đ phc v cho vic phân tích, đánh giá.
IV. NG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu là cht lng sn phm cho vay tiêu dùng ca ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu – Chi nhánh Ch Ln.
Phm vi nghiên cu ca lun vn: Phm vi nghiên cu ca lun vn này là cht
lng sn phm cho vay tiêu dùng ca ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu – Chi
nhánh Ch Ln t nm 2011 – tháng 10 nm 2013.
V. C TIN C TÀI
tài s trình bày và phân tích thc trng hot đng ngân hàng nói chung và
hot đng cho vay tiêu dùng nói riêng ti Chi nhánh Ch Ln Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam trong nhng nm gn đây: Kt qu đt đc, nhng mt
3
còn hn ch và nguyên nhân ca nhng hn ch đó. Trên c s đó, đ tài đã đa
ra mt s gii pháp mang tính đnh hng chung cho vic nâng cao cht lng sn
phm cho vay tiêu dùng trong thi gian ti.
VI. KT CU C TÀI
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung chính ca lun vn đc kt cu trong
ba chng sau:
: NHNG VN CHUNG V SN PHM CHO VAY TIÊU
DÙNG TI NGÂN HẨNG THNG MI.
: THC TRNG CHO VAY TIÊU DÙNG TI NGÂN HẨNG TMCP
XUT NHP KHU – CHI NHÁNH CH LN
: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG SN PHM CHO VAY
TIÊU DÙNG TI NGÂN HẨNG TMCP XUT NHP KHU – CHI NHÁNH CH
LN
5
. NHNG V CHUNG V SN PHM CHO VAY TIÊU DÙNG
TI
1.1. Khái nim:
1.1.1. Khái nim chung:
Tiêu dùng là nhu cu thit yu ca con ngi. Chi tiêu dùng là các khon chi mua sm
sn phm hàng hóa, dch v trên th trng ca các cá nhân, h gia đình nhm tha mãn nhu
cu tt yu trong cuc sng. Các khon chi tiêu dùng nh: mua sm hàng gia dng, mua xe,
du hc, t chc đám ci, mua nhà, sa cha nhà, khám cha bnh, v.v.
Xut phát t nhu cu ca ngi tiêu dùng là thiu ngun tài tr cho nhu cu tài chính
ca mình, đc bit cùng vi s phát trin ca nn kinh t nhu cu tiêu dùng ca h cng
nhiu hn và ngày càng tng lên theo thi gian. Nm bt đc tình hình đó, các NHTM đã
cho ra đi sn phm cho vay tiêu dùng. Vy cho vay tiêu dùng là gì? có đc khái nim
v cho vay tiêu dùng, trc tiên ta hãy tìm hiu v khái nim hot đng cho vay ca các
NHTM.
Theo quy ch cho vay ca t chc tín dng đi vi khách hàng s 1627/2001/Q –
NHNN ngày 31/12/2001 thì “Cho vay là mt hình thc cp tín dng theo đó t chc tín
dng giao cho khách hàng s dng mt khon tin đ s dng vào mc đích và thi gian
nht đnh theo tha thun vi nguyên tc hoàn tr c gc ln lãi”.
Cho vay tiêu dùng là mt mng trong hot đng cho vay ca ngân hàng. Có nhiu khái
nim khác nhau v cho vay tiêu dùng t cách tip cn đn gin: “Cho vay tiêu dùng là các
khon cho vay nhm tài tr cho nhu cu chi tiêu ca ngi tiêu dùng bao gm cá nhân và h
gia đình”; đn cách tip cn phc tp hn nh : “Cho vay tiêu dùng là khon vay nhm tài
tr cho nhu cu chi tiêu ca cá nhân và h gia đình. Ngân hàng chuyn tin trc tip cho
khách hàng s dng theo mc đích tiêu dùng ca mình khi đáp ng đy đ các quy đnh ca
ngân hàng đ ra. Các khon vay đó là ngun tài chính quan trng giúp cho ngi tiêu dùng
trang tri nhu cu cuc sng trc khi h có kh nng tài chính đ th hng”.
T các khái nim trên, ta có th đa ra mt khái nim chung nht:
6
“Cho vay tiêu dùng là hình thc mà theo đó ngân hàng tha thun đ khách hàng là cá
nhân hay h gia đình s dng mt khon tin vi mc đích tiêu dùng theo nguyên tc có
hoàn tr c gc và lãi sau mt thi gian nht đnh.”
1.1.2. Quá trình hình thành và phát trin cho vay tiêu dùng:
So vi các hình thc cho vay khác thì cho vay tiêu dùng ra đi mun hn, nó mi ch
xut hin trong nhng nm cui ca th k 20. Lý gii cho điu này, đó là vic các khon
vay tiêu dùng thng có giá tr nh, chi phí cho khon vay li tng đi ln và đ ri ro li
tng đi cao làm cho các ngân hàng ngi cho vay. Tuy nhiên các ngân hàng đã không th
đng ngoài cuc khi các t chc khác (các công ty tài chính, công ty thuê mua tài chính)
đang ngày càng cnh tranh mnh m giành git th trng nht là trên lnh vc dành cho
khách hàng cá nhân.
Nn kinh t các nc trên th gii sau chin tranh th gii ln th hai đã có s phát
trin mnh m, ngi dân đã có có mc thu nhp khá cao và n đnh. H tin tng và lc
quan vào tng lai do vy đã tng mnh các khon tiêu dùng, điu đó giúp cho ngân hàng có
đc mt s lng ln khách hàng đi vi sn phm cho vay tiêu dùng. Cho vay tiêu dùng
tr thành loi hình tín dng có mc tng trng cao nht.
Vit Nam, cho vay tiêu dùng phát trin mnh sau khi Vit Nam hoàn thin các bc
cui cùng đ gia nhp t chc thng mi th gii (WTO). u nm 2010, nghip v cho
vay tiêu dùng phát trin bùng n. Nhng nó đã b gián đon vào cui nm 2011, khi Ngân
hàng Nhà nc sit cht tín dng phi sn xut đ kim soát lm phát. Vic này đã khin d
n tín dng tiêu dùng t mc 8,2 t USD (tng đng 7-8% GDP) nm 2010 gim đn gn
mt na vào tháng 6.2012.
Tuy nhiên, mi th đã thay đi t đu nm 2013 khi Ngân hàng Nhà nc ni lng dn
các điu kin kim soát tín dng phi sn xut nhm bm vn ra nn kinh t nhiu hn.
Chính sách này kt hp vi vic mt s kênh tín dng b trì tr đã khin nhiu ngân hàng,
công ty tài chính gia tng các hot đng cho vay tiêu dùng nhm tìm kim li nhun. Mt
7
con sóng mi trong lnh vc này có l đã bt đu xut hin khi quy mô tín dng tiêu dùng
dn đc ci thin và tng đn mc 5-6% GDP nh hin nay.
1.1.3. m ca cho vay tiêu dùng:
Vi đi tng khách hàng ca cho vay tiêu dùng nh nêu trên nên nghip v cho vay
tiêu dùng có đc đim nh sau:
+ Quy mô ca tng khon vay thng nh, nhng s lng các khon vay nhiu do đó
s h s giao dch thng ln nhng doanh s li thp. Vi s lng khách hàng đông và
phân tán rng khp nên đ giao dch thun tin và đy nhanh thi gian gii quyt h s ngân
hàng cn thit phi m nhiu chi nhánh, vn phòng giao dch và đu t công ngh online.
+ Cho vay tiêu dùng thng có ri ro cao hn so vi các loi cho vay trong lnh vc sn
xut kinh doanh, vì vy lãi sut cho vay tiêu dùng cng thng cao hn so vi lãi sut ca
các loi cho vay trong lnh vc này. Tuy nhiên ri ro li phân tán rng, khi xy ra ri ro
không nh hng ln đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng. ng thi vi chính sách
qun lý ri ro phù hp ngân hàng có th to li nhun cao t c nhng ngun vn huy đng
giá cao.
+ Nhu cu vay tiêu dùng ca khách hàng thng ph thuc vào chu k kinh t. Khi kinh
t chung tng trng n đnh thì nhu cu tiêu dùng trc s tng nhanh, khi kinh t có du
hiu suy thoái hay khng hong thì hot đng này s gim.
+ Nhu cu vay tiêu dùng ca khách hàng hu nh ít co dãn vi lãi sut. a s ngi đi
vay quan tâm đn s tin phi thanh toán hn là lãi sut mà h phi chu, ngoài ra do s tin
vay thng nh nên mc chênh lch lãi sut không làm cho s tin lãi phi tr trong 1 tháng
chênh lch đáng k. Khách hàng vay thng chú ý đn vic đc ngân hàng cho vay bao
nhiêu trên s tài sn bo đm hay trên mc thu nhp ca h là chính.
+ Mc thu nhp và trình đ hc vn là hai bin s có quan h rt mt thit ti nhu cu
vay tiêu dùng ca khách hàng.
8
+ Ngun tr n ch yu ca ngi đi vay có th bin đng ln ph thuc vào quá trình
làm vic, k nng, kinh nghim đi vi công vic ca nhng ngi này cng nh mc đ n
đnh ca công vic.
+ T cách ca khách hàng vay là yu t khó xác đnh song li rt quan trng, quyt đnh
s hoàn tr ca khon vay.
1.1.4. Vai trò ca cho vay tiêu dùng trong nn kinh t th ng:
i vi nn kinh t:
Tín dng tiêu dùng đã góp phn làm gim khi lng tin lu hành trong nn kinh t,
đc bit là tin mt trong tay các tng lp dân c, làm gim áp lc lm phát, nh vy góp
phn làm n đnh tin t. Mt khác, do cung ng vn tín dng h tr cho tiêu dùng đã kích
cu cho nn kinh t, to điu kin cho các doanh nghip hoàn thành k hoch sn xut kinh
doanh … làm cho sn xut ngày càng phát trin, sn phm hàng hoá dch v làm ra ngày
càng nhiu, đáp ng đc nhu cu ngày càng tng ca xã hi. Và có s tác đng tr li là
vi nng sut, sn lng tng thì doanh nghip s m rng lao đng, nâng cao tin công,
tin lng tng thu nhp cho ngi lao đng chính là nhng khách hàng vay tiêu dùng ca
ngân hàng. Chính nh đó mà góp phn làm n đnh th trng giá c trong nc, mt xã hi
phát trin mnh, đi sng n đnh, ai cng có công n vic làm … đó là tin đ quan trng
đ n đnh trt t xã hi.…
i vi ngân hàng:
Trong xu th kinh t th gii hi nhp đã m ra cho ngành ngân hàng nhiu c hi phát
trin. Ngân hàng tr thành mt ngành đy tim nng và th thách, thu hút đc nhiu lnh
vc khác liên quan. Sn phm dch v ngân hàng ngày càng phong phú và đa dng t huy
đng vn cho đn cách cp tín dng. Vit Nam vi dân s 84 triu ngi là mt th trng
đy tim nng đi vi các ngân hàng thng mi, đc bit là các sn phm dch v cá nhân.
Mc sng ngi dân ngày càng cao là mt th trng hp dn cho các ngân hàng thu hút vn
(di dng tin gi thanh toán, tin tit kim), thu phí dch v thanh toán (chuyn tin, phí
kim đm tin, phí gi h,…) và li nhun t cp tín dng. Tín dng và dch v là hai ngun
9
thu chính ca các ngân hàng thng mi. Cho vay cá nhân là mt kênh thun li cho các
ngân hàng tip cn khách hàng giúp m rng quan h vi khách hàng, t đó làm tng kh
nng khách hàng s dng các tin ích ca ngân hàng, nh: tin gi, tin thanh toán, các dch
v chuyn tin, chuyn khon, kim đm, gi h,… t đó to điu kin cho ngân hàng thc
hin đa dng hoá hot đng kinh doanh, nâng cao thu nhp đng thi giúp ngân hàng phân
tán ri ro tín dng.
i vi khách hàng vay:
Vi nn kinh t phát trin, khoa hc – k thut hin đi ngày nay, sn xut ra nhiu
hàng hóa đa dng, phong phú đáp ng nhu cu tiêu dùng trong xã hi. Tín dng tiêu dùng
m rng s h tr cho ngi dân trong vic chi tiêu (nh: mua, xây sa cha nhà, mua xe,
tiêu dùng, du lch, du hc,…) nhm nâng cao mc sng, trình đ dân trí ca h. Nhu cu chi
tiêu đc đáp ng s giúp cho ngi lao đng đc tha mãn, tái to sc lao đng, kích
thích ngi dân lao đng làm vic tích cc, sáng to, nng sut cao. M rng cho vay tiêu
dùng qua các ngân hàng s làm gim đi các hin tng cho vay nng lãi, giúp nhng ngi
nghèo gim bt gánh nng trong vic tr lãi tin vay mn. Qua hot đng cho vay tiêu
dùng, ngi dân có th tit kim tích ly đ đu t, phát trin, nh: mua nhà, xây dng, sa
cha nhà , du hc, mua xe, gii trí,… đi sng ngi dân đc nâng cao.
Tóm li, tín dng ngân hàng nói chung cho vay tiêu dùng nói riêng không nhng là
hot đng quan trng nht, quyt đnh s tn ti và phát trin ca mi ngân hàng mà còn có
vai trò to ln và nh hng sâu rng đn s phát trin ca c kinh t - xã hi.
1.2. Các hình thc cho vay tiêu dùng
S phát trin các hình thc tín dng, nht là tín dng ngân hàng, cho đn nay đã có
nhiu thay đi và phát trin c v chiu rng và chiu sâu. Tác đng nh v bão ca cuc
cách mng khoa hc, công ngh; ca s toàn cu hoá và khu vc hoá thông qua các t chc
tin t quc t và khu vc đã to điu kin cho tín dng ngân hàng phát trin trình đ cao,
đc bit là vic áp dng k thut đin toán, vi s phát trin chin lc sn phm mt cách
đa dng song song vi vic tin hành các mt hot đng ca marketing ngân hàng. Mng
10
cho vay tiêu dùng ngày càng đc chú trng và xem là mt trong nhng mc tiêu phát trin
hàng đu ca các NHTM, trên c s nhng đc đim riêng có ca cho vay tiêu dùng và s
phi hp nhng hình thc tín dng ngân hàng nói chung ngày càng nhiu loi hình sn
phm cho vay tiêu dùng ra đi vi nhiu tên gi khác nhau. Tu trung li thì cho vay tiêu
dùng có th phân loi theo mt s tiêu thc nh sau:
1.2.1. vào m : có th phân loi tín dng tiêu dùng thành 2 loi:
: Là các khon cho vay nhm tài tr cho nhu cu mua sm,
xây dng hoc/và ci to nhà ca khách hàng là cá nhân hoc h gia đình.
Cho vay Là các khon cho vay tài tr cho vic trang tri các chi
phí mua sm xe c, đ dùng gia đình, chi phí hc hành, gii trí và du lch…
1.2.2. c hoàn tr: có th chia thành 3 loi:
Cho vay tiêu dùng phi tr góp: Tin vay đc khách hàng thanh toán cho ngân hàng
ch mt ln khi đn hn. Thng khon cho vay tiêu dùng phi tr góp ch đc cp cho các
khon vay giá tr nh, thi hn vay không dài (thng di 1 nm), đi tng khách hàng
thu nhp khá cao.
Cho vay tiêu dùng tr góp: Là hình thc vay mà ngi đi vay tr n gc hoc n gc
và lãi cho ngân hàng vi mt s tin bng nhau nht đnh trên mi phân k tr n (hàng
tháng, quý hoc 6 tháng). Phng thc này thng áp dng cho nhng khon vay có giá tr
ln hoc thu nhp đnh k ca ngi vay không đ kh nng thanh toán ht mt ln s n
vay. ây là hình thc cho vay ch yu ca các ngân hàng thng mi, loi hình vay này
giúp cho khách hàng vay không b áp lc tr n vào cui k cao. i vi loi cho vay tiêu
dùng tr góp, cn chú ý ti mt s vn đ c bn, có tính nguyên tc sau:
+ iu khon thanh toán: Khi xác đnh các điu khon liên quan đn vic thanh toán n
ca khách hàng, ngân hàng thng chú ý ti mt s vn đ sau:
° S tin thanh toán mi đnh k phi phù hp vi kh nng v thu nhp, trong mi
quan h hài hòa vi các nhu cu chi tiêu khác ca khách hàng. ng thi luôn đm bo
trong sut thi gian vay giá tr ca tài sn tài tr không đc thp hn s tin tài tr cha
11
đc thu hi. Ngân hàng có th áp dng phng thc thu n gc đu hoc phng thc thu
n gc theo hình r qut tháng sau tr cao hn tháng trc sao cho s tin gc và lãi ca mi
tháng đu bng nhau.
i vi phng thc tr n gc đu thì s n gc tr tng phân k bng tng s n
chia cho tng phân k tr n. lãi sut cho vay nu tính theo d n gim dn thì lãi sut phát
sinh phân k đu tiên s là cao nht và gim dn theo thi gian.
i vi phng thc thu n gc theo hình r qut thì s tin phi tr mi phân k đu
bng nhau và bao gm c n gc phi tr cng lãi phát sinh theo d n gim dn. S tin
phi tr trong mt phân k đc tính theo công thc sau:
S tin tr n tng k (A): G x r (1 + r)
n
A = –––––––––––––––
(1 + r)
n – 1
Phn n gc trong s tin tr n tng k:
P1 = A – (G x r)
Pi = P1 x (1 + r)(i-1)
A : S tin tr n tng k
G: Tng n gc
r: Lãi sut tính theo k tr n
n: Tng s k tr n
P1 : Phn tin gc phio tr trong phân k th 1
Pi : Phn tin gc phi tr trong phân k th I (I = 1, 2, 3,…,n)
Vi phng thc tr n gc theo hình r qut này s to điu kin cho khách hàng
vay vi cùng mt mc thu nhp vay đc s tin ln hn so vi tr n gc đu do ngha v
tr n trong nhng phân k đu nh hn nhiu, đng thi ngân hàng s thu đc lãi nhiu
hn nu khách hàng vay duy trì đúng lch tr n sut quá trình vay.
12
° Phân k tr n phi thun li cho vic tr n ca khách hàng. Phân k tr n thng
theo tháng. Vì l, thông thng, ngun tr n chính ca ngui vay tiêu dùng là lng, đc
nhn hàng tháng.
° Thi hn tài tr không nên quá dài. Thi hn tài tr b gii hn bi thi hn hot
đng ca tài sn tài tr. Thi hn tài tr quá dài d làm giá tr tài sn tài tr b gim mnh.
Hn na, khi thi hn tài tr quá dài thì thin chí tr n ca ngi vay cng nh vic thu hi
n thng gp nhiu rc ri.
° iu kin tr n trc hn: tùy theo tình hình ngun vn ca NHTM có th cho
phép khách hàng tr trc hn mà không mt mt chi phí nào hoc có tính phí tr n trc
hn hoc tuyt đi ngn cm tr n trc hn, đây là mt trong nhng li th cnh tranh ca
sn phm v vic linh hot trong thanh toán n vay.
+ Cách tính lãi: có nhiu cách tính lãi đc áp dng nhng nói chung có hai cách tính c
bn là tính lãi sut c đnh cho toàn b d n trên toàn thi hn cho vay không tính đn tình
trng d n và tính lãi trên d n thc t gim dn.
+ Loi tài sn đc tài tr: Thin chí tr n ca ngi đi vay s tt hn nu tài sn hình
thành t tin vay đáp ng nhu cu thit yu đi vi h lâu dài trong tng lai. Khi la chn
tài sn đ tài tr, ngân hàng thng chú ý đn điu này, nên thng ch mun tài tr cho nhu
cu mua sm nhng tài sn có thi hn s dng lâu bn hoc/và có giá tr ln. Vì rng, vi
nhng tài sn nh vy, ngi tiêu dùng s hng đc nhng tin ích t chúng trong mt
thi gian dài
+ S tin phi tr trc: Thông thng, ngân hàng yêu cu ngi đi vay phi thanh toán
trc mt phn giá tr tài sn cn mua sm. S tin này đc gi là s tin tr trc (vn t
có). Phn còn li, ngân hàng s cho vay. S tin tr trc cn phi đ ln đ mt mt, làm
cho ngi đi vay ngh rng h chính là ch s hu ca tài sn, mt khác có tác dng hn ch
ri ro cho ngân hàng. Mt khi không cm nhn đc mình là ch s hu ca tài sn hình
thành t tin vay thì ngi đi vay có th s có thái đ min cng trong vic tr n. Ngoài ra,
khi khách hàng không tr n, trong nhiu trng hp, ngân hàng đành phi phát mãi tài sn
13
đ thu hi n. Hu ht các tài sn đã qua s dng đu b gim giá tr, tc là giá tr th trng
nh hn giá tr hch toán ca tài sn, cho nên s tin tr trc có mt vai trò rt quan trng
giúp ngân hàng hn ch ri ro. S tin tr trc nhiu hay ít thng tùy thuc vào các yu t
sau:
° Loi tài sn: i vi các tài sn có mc đ gim giá nhanh thì s tin tr trc
nhiu và ngc li, đi vi tài sn có mc đ gim giá chm, thì s tin tr trc ít.
° Th trng tiêu th tài sn sau khi đc s dng: Tài sn sau khi đc s dng nu
vn có th đc tip tc mua bán d dàng thì s tin tr trc có xu hng thp còn ngc
li nu tài sn đã qua s dng mà rt khó tìm đc th trng tiêu th thì s tin tr trc có
xu hng cao hn.
° Môi trng kinh t
° Nng lc tài chính ca ngi đi vay
Cho vay tiêu dùng tun hoàn: Là khon vay mà ngân hàng s cp cho khách hàng mt
hn mc tín dng đc duy trì trong mt khong thi gian nht đnh, khách hàng có quyn
vay và tr nhiu ln mà không vt quá hn mc tín dng ca mình.
Loi vay tun hoàn d áp dng, thun tin cho khách hàng trong vic ch đng s dng
ngun tin linh hot, thông thng đây là nhng khon vay nh, khách hàng có tin ra - vô
thng xuyên.
Theo phng thc này, trong thi hn tín dng đc tha thun trc, cn c vào nhu
cu chi tiêu và thu nhp kim đc tng k, khách hàng đc ngân hàng cho phép thc hin
vic vay và tr n nhiu k mt cách tun hoàn, theo mt hn mc tín dng.
Cho vay qua th là mt loi hình cho vay ph bin ca tín dng tiêu dùng tun hoàn,
vi mt hn mc đc cp khách hàng có th rút vt s d trên tài khon ca mình. Ngoài
ra, tc đ tng trng kinh t Vit Nam gn đây phát trin mnh, đi sng ca nhân dân
ngày mt nâng cao thì nhu cu v hc tp, du lch trong và ngoài nc ngày càng nhiu, đó
là th trng rt hp dn đ các ngân hàng thng mi m rng tín dng qua th, đáp ng
nhu cu tiêu dùng cá nhân trong và ngoài nc.
14
Nh vy, th trng tim nng đ các ngân hàng thng mi cho vay qua th rt ln và
thun li, các ngân hàng cn phi tn dng trit đ mi c hi, các điu kin thun li đ
phát trin dch v th, đng thi đy mnh vic đi mi công ngh và nâng cao cht lng
dch v.
1.2.3. vào hình thc bm tin vay:
Tín dm bo: Là loi tín dng mà ngi vay không buc phi s dng ti tài
sn th chp, cm c hoc s bo lãnh ca ngi th ba, mà vic cho vay ch da vào uy tín
ca bn thân khách hàng.
Tín dm bo: Là loi tín dng mà ngi cho vay đòi hi ngi vay vn phi có tài
sn cm c, th chp hoc bo lãnh ca bên th ba.
1.2.4. vào ngun gc ca khon n: có th phân loi tín dng tiêu dùng thành 2
loi:
Cho vay tiêu dùng gián tip: là hình cho vay trong đó ngân hàng mua các khon n
phát sinh do nhng công ty bán l đã bán chu hàng hóa hay dch v cho ngi tiêu dùng.
m: Cho phép ngân hàng d dàng tng doanh s cho vay tiêu dùng; cho phép
ngân hàng tit gim đc chi phí trong cho vay; là ngun gc ca vic m rng quan h vi
khách hàng và các hot đng ngân hàng khác; trong trng hp có quan h vi nhng công
ty bán l tt, cho vay tiêu dùng gián tip tt hn cho vay tiêu dùng trc tip.
m: Ngân hàng không tip xúc trc tip vi ngi tiêu dùng đã bán chu;
thiu s kim soát ca ngân hàng khi công ty bán l thc hin vic bán chu hàng hóa; k
thut nghip v cho vay tiêu dùng gián tip có tính phc tp cao.
Do nhng nhc đim k trên nên có rt nhiu ngân hàng không mn mà vi cho vay
tiêu dùng gián tip. Còn nhng ngân hàng nào tham gia vào hot đng này thì đu có c ch
kim soát tín dng cht ch.
Cho vay tiêu dùng trc tip: Là các khon cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng trc
tip tip xúc và cho khách hàng vay cng nh trc tip thu n t ngi vay.
15
Trong cho vay tiêu dùng trc tip ngân hàng có th tn dng đc s trng ca nhân
viên tín dng. Nhng ngi này thng đc đào to chuyên môn và có nhiu kinh nghim
trong lnh vc tín dng cho nên các quyt đnh tín dng trc tip ca ngân hàng thng có
cht lng cao hn so vi trng hp chúng đc quyt đnh bi nhng công ty bán l hoc
nhân viên tín dng ca công ty bán l. Ngoài ra trong hot đng ca nhân viên tín dng ngân
hàng có xu hng chú trng đn vic to ra các khon cho vay có cht lng tt trong khi
nhân viên ca công ty bán l ch chú trng đn vic bán cho đc nhiu hàng. Bên cnh đó
ti các đim bán hàng các quyt đnh tín dng thng đc cp ra mt cách không chính
đáng. Hn na, trong mt s trng hp, do quyt đnh nhanh chóng công ty bán l có th
t chi cp tín dng đi vi khách hàng tt ca mình. Nu ngi cp tín dng là ngân hàng
thì điu này s đc hn ch.
m: Linh hot hn cho vay tiêu dùng gián tip. Khi khách hàng có quan h trc
tip vi ngân hàng, có rt nhiu li th có th phát sinh, có kh nng làm tha mãn quyn li
cho c hai phía khách hàng ln ngân hàng.
1.3 Chng cho vay tiêu dùng và các ch tiêu hng cho vay tiêu dùng:
1.3.1 Khái nim chng cho vay tiêu dùng:
Theo T chc quc t v tiêu chun hóa ISO, trong d tho DIS 9000:2000 đã đa ra
khái nim v cht lng nh sau: “Cht lng là kh nng ca tp hp các đc tính ca mt
sn phm, h thng hay quá trình đ đáp ng các yêu cu ca khách hàng và các bên có liên
quan”.
Cht lng tín dng ca NHTM chính là s đáp ng yêu cu ca khách hàng phù hp
vi s phát trin kinh t - xã hi và đm bo s tn ti phát trin ca ngân hàng. Cht lng
tín dng là mt khái nim va mang tính c th, va mang tính tru tng:
Tính c th đc th hin qua các ch tiêu đánh giá cht lng có th lng hóa
đc (n quá hn, n xu, tc đ tng trng tín dng….)
Tính tru tng th hin qua kh nng lôi cun, hp dn khách hàng, uy tín ca
ngân hàng và mc đ tác đng đi vi nn kinh t.
16
Cht lng cho vay tiêu dùng là mt khái nim khá tru tng, tu theo mc đích
nghiên cu và tu theo nhng quan đim khác nhau mà có nhng khái nim khác nhau v
cht lng cho vay tiêu dùng. Tuy nhiên, trong phm vi nghiên cu ca đ tài, cht lng
cho vay tiêu dùng ti NHTM tm hiu là cht lng ca các khon cho vay tiêu dùng ca
NHTM. Các khon cho vay tiêu dùng có cht lng khi vn vay đc khách hàng s dng
hiu qu, đúng mc đích, thông qua đó ngân hàng thu hi đc gc và lãi, còn khách hàng
có th tr đc n, bù đp chi phí và tho mãn nhu cu. iu này có ngha là ngân hàng va
to ra hiu qu kinh t li to đc hiu qu xã hi.
1.3.2 Các ch hng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng:
Vic đánh giá cht lng cho vay trong ngân hàng là yu t ch quan, bi vì cht
lng cho vay có th tt thi đim phân tích nhng sau li có th xu đi.
xem xét đc cht lng cho vay tiêu dùng ca mt ngân hàng có tt không ta
có th cn c vào mt s ch tiêu đnh tính nh sau:
S lng khách hàng đn vay ti ngân hàng: Cht lng cho vay ca ngân hàng
có tt thì mi có nhiu ngi đn vi ngân hàng. Kh nng đáp ng nhu cu ca
khách hàng nhanh và đy đ.
Uy tín ca ngân hàng là ch tiêu quan trng, nó nh hng đn hot đng kinh
doanh ca ngân hàng nói chung và hot đng cho vay tiêu dùng nói riêng. Ngân
hàng tn ti đc chính là nh vào s tin cy ca khách hàng vi ngân hàng.
Th tc tuân theo đúng quy đnh, quy ch cho vay tiêu dùng ca ngân hàng đc
cán b tín dng làm nhanh chóng chính xác, an toàn cng góp phn làm tng cht
lng hot đng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng.
17
ây là ch tiêu quan trng xem xét cht lng cho vay tiêu dùng ca ngân hàng, h s
này phn ánh s vòng chu chuyn ca vn tín dng. Vòng quay ca vn tín dng càng cao
càng chng t ngun vay ngân hàng luân chuyn càng nhanh, tham gia càng nhiu vào chu
k sn xut và lu thông hàng hoá. H s này càng tng thì càng cho thy tình hình qun lý
vn tín dng tt, cht lng cho vay cao. Bên cnh đó, nó còn th hin kh nng thu n tt,
hiu qu cho vay ca ngân hàng. Chính vì th, mt đng vn khi cho vay đc nhiu ln s
đem li nhiu li nhun hn. Tuy nhiên, cn xét đn mt nhân t quan trng là d n bình
quân. Khi d n bình quân thp s làm cho vòng quay ln nhng li không phn ánh cht
lng khon cho vay là cao bi nó th hin kh nng cho vay kém ca ngân hàng.
C hai ch tiêu này đu giúp ngân hàng qun lý ri ro các khon cho vay và đu càng
nh càng tt. Tuy nhiên s khác bit gia hai t l này là t l n quá hn ch xem xét đn
giá tr ca khon n quá hn, trong khi đó t l n khó đòi xem xét giá tr các khon n khó
đòi trong n quá hn.
Hai ch tiêu này đu chu nh hng ca chính sách xoá n ca ngân hàng. Mt ngân
hàng có chính sách tt phi thit lp đc qu d phòng ri ro đ mnh và thông báo đnh
k v nhng món vay không có kh nng thu hi quá ln và làm gim tài sn ca ngân hàng
mt cách nghiêm trng. Tuy nhiên, nu nh ngân hàng thc hin xoá n quá nhanh thì hai t
l này dù mc rt thp cng không có ý ngha thc tin.
Nu t l các khách hàng có n quá hn thp hn t l n quá hn hay t l ri ro theo
thi gian thì dng nh các khon cho vay ln có vn đ hn các khon cho vay nh.
18
Trong đó doanh s cho vay là ch tiêu phn ánh tt c các khon cho vay mà ngân hàng
đã phát ra cho vay trong mt thi gian nào đó, không k món vay đó đã thu hi v hay cha.
Phn ánh dung lng hot đng cho vay trong k. Doanh s cho vay tiêu dùng càng cao thì
quy mô cho vay càng ln.
Ch tiêu này phn ánh mc thu nhp mà CVTD đem li cho ngân hàng so vi các
khon cho vay khác. iu này cng đánh giá đc mc hp dn ca CVTD so vi các loi
vay khác. Ngoài ra, t l này còn giúp ngân hàng xây đng đnh hng phát trin hot đng
CVTD ti ngân hàng.
Có nhiu trng hp khách hàng dùng s tin vay tiêu dùng đ s dng vào mc đích
khác. Ch tiêu này cho chúng ta bit đc khon cho vay tiêu dùng mà ngân hàng đã cung
cp cho khách hàng b s dng sai mc đích chim t l là bao nhiêu trong d n cho vay
tiêu dùng. T đó, chúng ta thy đc kh nng qun lý ca ngân hàng đi vi khon cho
vay. Tuy nhiên trong thc t đ kim soát và phát hin ra nhng khon cho vay tiêu dùng
không đúng mc đích s dng không phi là điu d dàng vì s lng khách hàng thì nhiu
mà s lng cán b tín dng li có hn.
1.3.3 Các nhân t n chng cho vay tiêu dùng
N
(1) , là điu kin tiên quyt đ phát trin hot
đng cho vay tiêu dùng. Nu trong k hoch phát trin ca mình các ngân hàng không quan
tâm đn hot đng này thì các khách hàng có nhu cu v cho vay tiêu dùng cng s không
đc quan tâm. Ngc li, nu ngân hàng mun phát trin hot đng cho vay tiêu dùng thì
h s đa ra nhng chin lc c th đ thu hút nhng ngi có nhu cu đn vi mình. Và