B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
TRNăTHăTHUăNGĨ
GIIăPHÁPăNÂNGăCAOăNNGăLCă
TÀI CHÍNH CAăNGÂNăHĨNGăTRÁCHă
NHIMăHUăHNăMTăTHĨNHăVIÊNă
SHINHANăVITăNAM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Tp. ả Chí Minh – Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
TRNăTHăTHUăNGĨ
GIIăPHÁPăNÂNGăCAOăNNGăLCă
TĨIăCHệNHăCAăNGÂNăHĨNGăTRÁCHă
NHIMăHUăHNăMTăTHĨNHăVIÊNă
SHINHANăVITăNAM
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MẩăS:ă60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNGăDNăKHOAăHC:
PGS.TS. TRNGăQUANGăTHỌNG
Tp. ả Chí Minh – Nm 2014
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s "Gii pháp nâng cao nng lc tài chính
ca Ngân hàng trách nhim hu hn mt thành viên Shinhan Vit Nam" là công
trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và cha tng đc công
b trong bt k bài nghiên cu nào khác.
Ngi thc hin
Trn Th Thu Ngà
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các ch vit tt
Danh mc các bng
M U
CHNGă 1:ă Că S KHOA HC V NNGă LC TÀI CHÍNH NGÂN
HÀNG VÀ CÁC YU T NHă HNGă Nă NNGă LC TÀI CHÍNH
NGÂN HÀNG 1
1.1. TNG QUAN V TÀI CHÍNH CAăNGÂNăHĨNGăTHNGăMI 1
1.1.1. Khái nim và hot đng ca Ngân hàng thng mi 1
1.1.1.1. Khái nim v Ngân hàng thng mi 1
1.1.1.2. Hot đng ca Ngân hàng thng mi 2
1.1.2. Tài chính ca Ngân hàng thng mi 4
1.1.2.1. Quan nim v tài chính 4
1.1.2.2. c đim tài chính ca Ngân hàng thng mi 6
1.2.ăNNGăLC TÀI CHÍNH CAăNGÂNăHĨNGăTHNGăMI 8
1.2.1. Quan nim v nng lc tài chính ca Ngân hàng thng mi 8
1.2.2. Các tiêu chí phn ánh nng lc tài chính ca Ngân hàng thng mi trong
xu th hi nhp 8
1.2.2.1. Vn ch s hu ln 9
1.2.2.2. Nhóm ch tiêu v qui mô và cht lng tài sn 12
1.2.2.3. Kh nng sinh li cao và n đnh 13
1.2.2.4. m bo kh nng thanh khon 15
1.2.2.5. Cht lng điu hành qun lý trong quá trình kinh doanh ngân hàng 17
1.3.ă ÁNHă GIÁă NNGă LC TÀI CHÍNH CAă NGÂNă HĨNGă THNGă
MI THEO KHUNG AN TOÀN CAMEL 18
1.4. CÁC NHÂN T NHă HNGă Nă NNGă LC TÀI CHÍNH CA
NHTM 20
1.4.1. Nhóm nhân t khách quan 20
1.4.1.1. Chính sách v tài chính ca Chính ph 20
1.4.1.2. S phát trin ca h thng tài chính 21
1.4.2. Nhóm nhân t ch quan 22
1.5. S CN THIT PHIă NÂNGă CAOă NNG LC TÀI CHÍNH CA
NGÂNăHĨNGăTHNGăMI 23
1.5.1. áp ng yêu cu ti đa hóa li nhun và đt mc tiêu tng trng 24
1.5.2. áp ng yêu cu đm bo cht lng dch v ngày càng cao ca khách
hàng trong nn kinh t th trng 25
1.5.3. áp ng yêu cu ca hi nhp tài chính quc t 25
1.5.4. Do yêu cu hin đi hóa công ngh trong môi trng cnh tranh 25
Kt lunăchngă1 26
CHNG 2:ăTHCăTRNGăNNGăLCăTĨIăCHệNHăCAăNGÂNăHĨNGă
TNHHăMTVăSHINHANăVITăNAMăGIAIăONă2010-2013 27
2.1. GII THIU V NGÂN HÀNG TNHH MTV SHINHAN VIT NAM 27
2.1.1. S lc quá trình hình thành và phát trin 27
2.1.2. Mng li hot đng 27
2.1.3. Sn phm dch v ca Ngân hàng Shinhan Vit Nam 28
2.2.ăÁNHăGIÁăNNGăLC TÀI CHÍNH CA NGÂN HÀNG TNHH MTV
SHINHAN VIT NAM 28
2.2.1. ánh giá quy mô vn ch s hu 30
2.2.1.1. Tc đ tng vn ch s hu 30
2.2.1.2. òn by tài chính 31
2.2.1.3. H s an toàn vn ti thiu 33
2.2.2. Qui mô, tc đ tng trng và cht lng tng tài sn 34
2.2.2.1. D n trên tng tài sn 34
2.2.2.2. T l n xu trên d n 35
2.2.3. Kh nng sinh li 36
2.2.3.1. Kh nng sinh li trên tài sn 36
2.2.3.2. Kh nng sinh li trên vn ch s hu 37
2.2.3.3. T l lãi ròng cn biên 38
2.2.3.4. T l lãi ròng ngoài cn biên 39
2.2.4. Phân tích kh nng thanh khon 40
2.2.4.1. T l thanh khon trên tng tài sn 40
2.2.4.2. H s đm bo tin gi 41
2.2.4.3. H s thanh khon ngn hn 42
2.2.4.4. T l d n cho vay trên tng tin gi 42
2.2.5. Cht lng qun lý 43
2.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHă HNG TIă NNGă LC TÀI
CHÍNH CA NGÂN HÀNG TNHH MTV SHINHAN VIT NAM 46
2.3.1. Nhóm nhân t khách quan 46
2.3.2. Nhóm nhân t ch quan 47
2.4.ăÁNHăGIÁăCHUNGăV NNGăLC TÀI CHÍNH CA NGÂN HÀNG
TNHH MTV SHINHAN VIT NAM 48
2.4.1. Nhng kt qu đt đc 48
2.4.2. Hn ch và nguyên nhân 48
Kt lunăchngă2 49
CHNGă3:ăGIIăPHÁPăNÂNGăCAOăNNGăLC TÀI CHÍNH CA NGÂN
HÀNG TNHH MTV SHINHAN VIT NAM 50
3.1. MCăệCHăXÂYăDNG GII PHÁP 50
3.2.ăCNăC XUT GII PHÁP 50
3.2.1. Da vào đnh hng và chin lc phát trin ngành ngân hàng đn nm
2020 50
3.3.2. Da vào các tn ti hin nay ca Ngân hàng Shinhan 50
3.3.3. Da vào mc tiêu kinh doanh Ngân hàng Shinhan đn nm 2020 51
3.4. MT S GII PHÁP NHMă NÂNGă CAOă NNGă LC TÀI CHÍNH
CA NGÂN HÀNG TNHH MTV SHINHAN VITăNAMăGIAIăON 2014-
2020 51
3.4.1. Gii pháp 1: Tng h s đòn by tài chính 52
3.4.2. Gii pháp 2: Gii pháp nâng cao kh nng sinh li 53
3.4.3. Gii pháp 3: M rng đi tng khách hàng huy đng vn và cp tín dng
57
3.4.4. Gii pháp 4: m bo an toàn hot đng 58
3.4.5. Gii pháp 5: Tng cht lng qun lý cho ngân hàng Shinhan 58
Kt lunăchngă3 63
KT LUN 64
Tài liu tham kho
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
T VIT TT
NGHAăTING VIT
CAR
T l an toàn vn ti thiu
DPRR
D phòng ri ro
NIM
T l thu nhp lưi cn biên
N-NIM
T l thu nhp ngoài lãi cn biên
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHNNg
Ngân hàng nc ngoài
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTMVN
Ngân hàng thng mi Vit Nam
NHTW
Ngân hàng Trung ng
ROA
T l li nhun trên tng tài sn
ROE
T l li nhun trên vn ch s hu
TCTD
T chc tín dng
TNHH MTV
Trách nhim hu hn mt thành viên
VCSH
Vn ch s hu
DANH MC CÁC BNG
STT
TH T
BNG
TÊN BNG
TRANG
1
Bng 2.1
Các NHNNg đc dùng đ thng kê giai đon
2010- 2013
29
2
Bng 2.2
Các NHTMVN đc dùng đ thng kê giai
đon 2010- 2013
29
3
Bng 2.3
So sánh VCSH ca ngân hàng Shinhan vi
NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
31
4
Bng 2.4
So sánh h s đòn by ca ngân hàng Shinhan
vi NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
32
5
Bng 2.5
So sánh CAR ca ngân hàng Shinhan vi
NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
34
6
Bng 2.6
So sánh D n trên tài sn ca ngân hàng
Shinhan vi NHNNg và NHTMVN giai đon
2010-2013
35
7
Bng 2.7
So sánh N xu trên Tng d n ca ngân hàng
Shinhan vi NHNNg và NHTMVN giai đon
2010-2013
36
8
Bng 2.8
So sánh ROA ca ngân hàng Shinhan vi
NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
37
9
Bng 2.9
So sánh ROE ca ngân hàng Shinhan vi
NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
38
10
Bng 2.10
So sánh NIM ca ngân hàng Shinhan vi
NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
39
11
Bng 2.11
So sánh N-NIM ca ngân hàng Shinhan vi
NHNNg và NHTMVN giai đon 2010-2013
40
12
Bng 2.12
So sánh t l thanh khon ca ngân hàng
Shinhan vi NHNNg và NHTMVN giai đon
2010-2013
41
13
Bng 2.13
So sánh h s đm bo tin gi ca ngân hàng
Shinhan vi NHNNg và NHTMVN giai đon
2010-2013
41
14
Bng 2.14
So sánh Kh nng thanh khon ngn hn ca
ngân hàng Shinhan vi NHNNg và NHTMVN
giai đon 2010-2013
42
15
Bng 2.15
So sánh t l cho vay trên tin gi ca ngân
hàng Shinhan vi NHNNg và NHTMVN giai
đon 2010-2013
43
16
Bng 2.16
So sánh ch s chi phí hot đng ca ngân hàng
Shinhan vi NHNNg và NHTMVN giai đon
2010-2013
44
M U
1. Lý do chnăđ tài
Sau khi Vit Nam gia nhp t chc thng mi th gii (WTO) vào cui
nm 2007, v th ca Vit Nam trên trng quc t ngày càng gia tng. H thng
ngân hàng Vit Nam đư có bc chuyn bin rõ rt theo hng to ra mt th trng
m và và có tính cnh tranh cao hn.
Cng nh các th trng khác, th trng tài chính ngân hàng cng phi chu
nhng sc ép ln ca quá trình hi nhp, đc bit các ngân hàng thng mi. Tuy
nhiên s gia tng sc ép cnh tranh s tác đng đn ngành ngân hàng nh th nào
còn ph thuc mt phn vào kh nng thích nghi và nng lc tài chính ca chính
các ngân hàng trong môi trng cnh tranh gay gt này. Các ngân hàng không có
kh nng cnh tranh s đc thay th bng các ngân hàng có hiu qu hn, điu này
cho thy ch có các ngân hàng có nng lc tài chính tt, kinh doanh hiu qu nht
mi có li th v cnh tranh. Nh vy, nng lc tài chính tr thành mt tiêu chí
quan trng đ đánh giá s tn ti ca mt ngân hàng trong môi trng cnh tranh
quc t ngày càng gia tng và khc lit.
Ngân hàng trách nhim hu hn mt thành viên Shinhan Vit Nam đư đc
thành lp gn 5 nm, ngân hàng đang trong giai đon khng đnh v trí ca mình
trên th trng tài chính Vit Nam vi nhng đnh hng phát trin riêng. Tuy
nhiên, đ ngân hàng hot đng có hiu qu hn, đy lùi đc nguy c đ v, phát
trin bn vng và có kh nng cnh tranh ngày càng tt thì vic đánh giá và nâng
cao nng lc tài chính ca ngân hàng là thc s cn thit đ giúp ngân hàng đt
đc các mc tiu đ ra.
Là mt nhân viên ca ngân hàng, hc viên đư chn đ tài "Gii pháp nâng cao
nng lc tài chính ca Ngân hàng trách nhim hu hn mt thành viên Shinhan
Vit Nam" đ nghiên cu nhm giúp ngân hàng gii quyt các khó khn hin nay t
đó phát trin bn vng trong giai đon cnh tranh khc lit trên th trng tài chính
ngân hàng hin nay.
2. Mc tiêu nghiên cu
tài "Gii pháp nâng cao nng lc tài chính ca Ngân hàng trách nhim
hu hn mt thành viên Shinhan Vit Nam” đc nghiên cu nhm đáp ng 3 các
mc tiêu sau:
Mt là: Nhn thc đy đ và chính xác các lý lun khoa hc v nng lc tài
chính ca ngân hàng thng mi.
Hai là: Phân tích và đánh giá thc trng nng lc tài chính Ngân hàng
TNHH MTV Shinhan Vit Nam so vi khung an toàn CAMEL.
Ba là: xut các gii pháp nâng cao nng lc tài chính ca Ngân hàng
TNHH MTV Shinhan Vit Nam.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
3.1. iătng nghiên cu
Nng lc tài chính ca Ngân hàng TNHH MTV Shinhan Vit Nam
3.2. Phm vi nghiên cu:
V không gian: Ngân hàng TNHH MTV Shinhan Vit Nam
V thi gian: D liu dùng đ thc hin lun vn đc thu thp trong giai
đon 2010-2013, trong đó gm d liu có sn t báo cáo tài chính ca ngân hàng và
báo báo ca Ngân hàng nhà nc.
V ni dung và hng tip cn nghiên cu ca lun vn:
Nghiên cu này đi sâu vào vic đánh giá nng lc tài chính ca Ngân hàng
TNHH MTV Shinhan Vit Nam theo khung an toàn CAMEL.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Nghiên cu đư s dng các s liu thng kê thông qua thu thp d liu có
sn, tin hành lp bng biu đ d dàng so sánh và đánh giá ni dung cn tp trung
nghiên cu.
Bên cnh đó, đ tài cng đư s dng phng pháp suy din đ lp lun và
gii thích đc đim ca tng ch tiêu trong quá trình phân tích s liu nghiên cu.
6.ăụănghaăthc tin caăđ tài
Lun vn có ý ngha v mt thc tin, lun vn phân tích thc nng lc tài
chính, đa ra nhng hn ch và đ xut nhng gii pháp nhm nâng cao nng lc tài
chính ca ngân hàng TNHH MTV Shinhan Vit Nam đ giúp ngân hàng gii quyt
các khó khn hin nay t đó phát trin bn vng trong thi gian ti.
7. Hn ch caăđ tài
tài "Gii pháp nâng cao nng lc tài chính ca Ngân hàng trách nhim
hu hn mt thành viên Shinhan Vit Nam" ch gii hn vic đánh giá nng lc tài
chính ca Ngân hàng trách nhim hu hn mt thành viên Shinhan Vit Nam có
đm bo khung an toàn CAMEL đ t đó đa ra các gii pháp nhm nâng cao nng
lc tài chính ca ngân hàng.
8. B cc ni dung lunăvn
Lun vn ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, các
bng và ph lc ni dung chính đc trình bày gm có 3 chng c th nh sau:
Chngă1: C s khoa hc v nng lc tài chính ngân hàng và các yu t
nh hng đn nng lc tài chính ngân hàng.
Chngă 2: Thc trng nng lc tài chính ca Ngân hàng TNHH MTV
Shinhan Vit Nam giai đon 2010-2013.
Chngă 3: Gii pháp nâng cao nng lc tài chính ca Ngân hàng TNHH
MTV Shinhan Vit Nam.
1
CHNGă1: CăS KHOA HC V NNGăLC TÀI CHÍNH NGÂN
HÀNG VÀ CÁC YU T NHăHNGăNăNNGăLC TÀI CHÍNH
NGÂN HÀNG
1.1. TNG QUAN V TÀI CHÍNH CAăNGÂNăHĨNGăTHNGăMI
1.1.1. Khái nim và hotăđng caăNgơnăhƠngăthngămi
1.1.1.1. Khái nim v Ngân hàng thng mi
NHTM là t chc kinh doanh tin t tín dng có v trí quan trng nht trong
nn kinh t th trng các nc. Có nhiu khái nim khác nhau v ngân hàng
thng mi:
M: NHTM là công ty kinh doanh tin t, chuyên cung cp dch v tài
chính và hot đng trong ngành công nghip dch v tài chính.
Pháp: NHTM là nhng xí nghip và c s nào thng xuyên nhn ca
công chúng di hình thc ký thác hay hình thc khác các s tin mà h dùng cho
chính h vào nghip v chit khu, tín dng hay dch v tài chính.
n : NHTM là c s nhn các khon ký thác đ cho vay, tài tr đu t.
Vit Nam:
Theo lut t chc tín dng 1997:
T chc tín dng là doanh nghip đc thành lp theo quy đnh ca Lut này
và các quy đnh khác ca pháp lut đ hot đng kinh doanh tin t, làm dch v
ngân hàng vi ni dung nhn tin gi và s dng tin gi đ cp tín dng, cung ng
các dch v thanh toán.
Ngân hàng là loi hình t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng
ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan. Theo tính cht và mc
tiêu hot đng, các loi hình ngân hàng gm ngân hàng thng mi, ngân hàng phát
trin, ngân hàng đu t, ngân hàng chính sách, ngân hàng hp tác và các loi hình
ngân hàng khác.
Theo Ngh đnh ca Chính ph s 49/2001/N-CP ngày 12/9/2000 đnh
ngha: NHTM là ngân hàng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các
hot đng kinh doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun, góp phn thc hin
các mc tiêu kinh t ca nhà nc.
2
Theo Lut s 47/2010/QH12 caănc Cng hòa xã hi ch nghaăVit
Namăquyăđnh:
Ngân hàng là loi hình t chc tín dng có th đc thc hin tt c các hot
đng ngân hàng theo quy đnh ca Lut này. Theo tính cht và mc tiêu hot đng,
các loi hình ngân hàng bao gm ngân hàng thng mi, ngân hàng chính sách,
ngân hàng hp tác xã.
Ngân hàng thng mi là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các hot
đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut này
nhm mc tiêu li nhun.
1.1.1.2. Hot đng ca Ngân hàng thng mi
Theoăđiu IV ca Lut t chc tín dng s 47/2012/QH12ăquyăđnh:
Hot đng ngân hàng là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt hoc mt
s các nghip v sau đây:
- Nhn tin gi là hot đng nhn tin ca t chc, cá nhân di hình thc tin
gi không k hn, tin gi có k hn, tin gi tit kim, phát hành chng ch
tin gi, k phiu, tín phiu và các hình thc nhn tin gi khác theo nguyên
tc có hoàn tr đy đ tin gc, lưi cho ngi gi tin theo tha thun.
- Cp tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin
hoc cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr
bng nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo
lãnh ngân hàng và các nghip v cp tín dng khác.
- Cung ng dch v thanh toán qua tài khon là vic cung ng phng tin
thanh toán, thc hin dch v thanh toán séc, lnh chi, y nhim chi, nh thu,
y nhim thu, th ngân hàng, th tín dng và các dch v thanh toán khác
cho khách hàng thông qua tài khon ca khách hàng
- C th:
+ Cho vay là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt
giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong
mt thi gian nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và
lãi.
3
+ Bao thanh toán là hình thc cp tín dng cho bên bán hàng hoc bên mua
hàng thông qua vic mua li có bo lu quyn truy đòi các khon phi thu
hoc các khon phi tr phát sinh t vic mua, bán hàng hoá, cung ng dch
v theo hp đng mua, bán hàng hoá, cung ng dch v.
+ Bo lãnh ngân hàng là hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng
cam kt vi bên nhn bo lãnh v vic t chc tín dng s thc hin ngha v
tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thc hin hoc thc
hin không đy đ ngha v đư cam kt; khách hàng phi nhn n và hoàn tr
cho t chc tín dng theo tha thun.
+ Chit khu là vic mua có k hn hoc mua có bo lu quyn truy đòi các
công c chuyn nhng, giy t có giá khác ca ngi th hng trc khi
đn hn thanh toán.
+ Tái chit khu là vic chit khu các công c chuyn nhng, giy t có
giá khác đư đc chit khu trc khi đn hn thanh toán.
+ Môi gii tin t là vic làm trung gian có thu phí môi gii đ thu xp thc
hin các hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác gia các t
chc tín dng, t chc tài chính khác.
+ Tài khon thanh toán là tài khon tin gi không k hn ca khách hàng
m ti ngân hàng đ s dng các dch v thanh toán do ngân hàng cung ng.
+ Sn phm phái sinh là công c tài chính đc đnh giá theo bin đng d
kin v giá tr ca mt tài sn tài chính gc nh t giá, lãi sut, ngoi hi,
tin t hoc tài sn tài chính khác.
+ Góp vn, mua c phn ca t chc tín dng là vic t chc tín dng góp
vn cu thành vn điu l, mua c phn ca các doanh nghip, t chc tín
dng khác, bao gm c vic cp vn, góp vn vào công ty con, công ty liên
kt ca t chc tín dng; góp vn vào qu đu t và y thác vn cho các t
chc khác góp vn, mua c phn theo các hình thc nêu trên.
Khon đu t di hình thc góp vn, mua c phn nhm nm quyn kim
soát doanh nghip bao gm khon đu t chim trên 50% vn điu l hoc vn c
4
phn có quyn biu quyt ca mt doanh nghip hoc khon đu t khác đ đ chi
phi quyt đnh ca i hi đng c đông hoc Hi đng thành viên.
Mc dù hot đng ngân hàng rt đa dng và phong phú nhng các ngân hàng
ch đc thc hin các hot đng đc nêu trong giy phép ca h. Nhng chc
nng này s do NHTW quyt đnh theo tng trng hp c th.
1.1.2. Tài chính caăNgơnăhƠngăthngămi
1.1.2.1. Quan nim v tài chính
Tài chính là phm trù kinh t có tác đng đn nhiu lnh vc khác nhau trong
nn kinh t. Theo t đin kinh t hc hin đi, tài chính biu th vn di các dng
tin t, ngha là dng các khon có th vay mn hay đóng góp vn thông qua th
trng tài chính hay các đnh ch tài chính. Nói cách khác tài chính phn ánh hot
đng mà các cá nhân, công ty và t chc to lp tin t và s dng ngun tin t đ
đáp ng nhng nhu cu phát trin khác nhau.
Nh vy, tài chính có đc đim là:
- Tài chính đc đc trng không ch bao gm các ngun lc di dng tin
mt hay các khon tin gi mà còn di dng các loi tài sn tài chính nh: c
phiu, trái phiu hay các công c n trao đi hay chuyn ti giá tr.
- Tài chính liên quan đn vic chuyn giao các ngun tài chính gia các ch
th vi nhau, t các ch th có ngun vn tit kim đn các ch th cn vn. mc
đ v mô, mi quan h gia tit kim và đu t biu th s chuyn giao ngun lc
gia các cá nhân, doanh nghip, Chính ph trong tng th nn kinh t.
Vi cách tip cn trên, khái nim tài chính có th hiu mt cách tng quát:
Tài chính là s vn đng ca vn tin t din ra mi ch th trong xã hi, nó phn
ánh tng hp các mi quan h kinh t ny sinh trong phân phi các ngun tài chính
thông qua vic to lp hoc s dng các qu tin t nhm đáp ng các nhu cu
khác nhau ca các ch th trong xã hi.
Tài chính NHTM
NHTM là mt t chc tài chính trung gian, hot đng trên lnh vc tin t.
Hot đng ch yu và thng xuyên là nhn tin gi ca khách hàng vi trách
nhim hoàn tr, s dng s tin đó đ cho vay, thc hin nhim v chit khu và
5
cung ng các dch v thanh toán. Nh vy, NHTM là mt doanh nghip đc bit
kinh doanh quyn s dng hàng hoá tin t, thc hin các chc nng: trung gian tín
dng, trung gian thanh toán và cung ng dch v cho khách hàng.
Hot đng kinh doanh: đi vay (mua vn) và cho vay (bán vn) ca NHTM đ
tìm kim li nhun t chênh lch lãi sut đư làm xut hin các lung tin t đi vào
và đi ra khi ngân hàng, to thành s vn đng ca các lung tài chính trong
NHTM.
Chính s vn đng ca các lung tin t trong ngân hàng đư làm ny sinh các
mi quan h kinh t trong kinh doanh gn lin vi vic to lp, phân phi và s
dng các qu tin t ca ngân hàng. Các quan h kinh t đó là:
- Quan h gia NHTM vi Nhà nc, th hin thông qua vic Nhà nc cp
vn cho các NHTMNN đ hot đng và NHTM thc hin các ngha v tài chính đi
vi Nhà nc nh np thu, phí…
- Quan h gia NHTM vi NHNN, th hin qua các nghip v d tr bt
buc, thanh toán, cho vay tái chit khu.
- Quan h gia NHTM vi NHTM, th hin qua các nghip v trên th
trng liên ngân hàng.
- Quan h gia NHTM vi các doanh nghip và cá nhân nh: Quan h v
thanh toán trong vic vay, cho vay, đu t vn, mua bán tài sn…
- Quan h trong ni b NHTM nh: Thanh toán tin lng, tin công, tin
thng, tin pht đi vi nhân viên trong vic phân phi li nhun sau thu và hình
thành các qu ca ngân hàng.
Các quan h kinh t di hình thc giá tr ny sinh trong quá trình phân phi
nhm to lp hoc s dng các qu tin t ca ngân hàng đ phc v cho kinh
doanh chính là các quan h tài chính ca ngân hàng.
T đó có th hiu tài chính NHTM là s vn đng ca các lung tài chính
gn lin vi quá trình to lp, phân phi và s dng các qu tin t phát sinh trong
quá trình hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
6
1.1.2.2. c đim tài chính ca Ngân hàng thng mi
c đim kinh doanh ca NHTM đư quyt đnh đn đc đim tài chính ca
NHTM nh sau:
Mt là: Tài chính NHTM có tính nhy cm cao ph thuc môi trng kinh
doanh
Yu t đu vào và đu ra ca hot đng kinh doanh ngân hàng đu là tin.
ó là dòng tin phát sinh t các nghip v tài chính thun tuý: vay hoc cho vay
trong NHTM. ây là dòng tin vn đng đc lp, không có đi trng vi dòng hàng
hoá dch v. S vn đng này rt nhy cm, ph thuc vào khách hàng ca quá trình
kinh doanh. Khách hàng có gi tin vào ngân hàng thì ngân hàng mi huy đng
đc vn (đu vào tài chính) và mi có ngun vn đ cho vay. Khách hàng mun
vay vn ca ngân hàng thì ngân hàng mi có th cho vay (đu ra tài chính). Khi
lung tin vn đng liên tc thì NHTM mi có th tn ti và thc hin chc nng
trung gian ca mình.
Hai là: Tài chính NHTM ph thuc vào kh nng to tin ca NHTM
Xut phát t chc nng to tin là chc nng riêng ca NHTM mà tài chính
NHTM có kh nng làm tng lng tin (cho vay không bng tin mt) hoc có th
làm gim lng tin (thu n không bng tin mt) nhm cung cp phng tin
thanh toán cho nn kinh t đng thi to ra ngun vn quan trng nht phc v cho
hot đng kinh doanh ca mình. NHTM to tin bng cách to ra bút t (tin ghi
s), kh nng to tin này ch có th thc hin đc nu vn mà NHTM huy đng
đc di hình thc tin gi đư cho vay đc và s tin cho vay đó phi luân
chuyn trong h thng ngân hàng.Vic to tin đc phát sinh sau khi NHTM cho
vay bng chuyn khon trong cùng mt h thng NHTM. n v vay vn đc ghi
n tài khon cho vay, đn v cung ng hàng hoá hoc dch v cho đn v cho vay
đc ghi có vào tài khon tin gi ti mt ngân hàng. Nh vy trong trng hp
cho vay nh trên, không có ngun vn nhng NHTM vn có th cho vay đc. ó
là bn cht vic to tin ghi s ca NHTM. Các bút t thc s thúc đy tng trng
kinh t trên c s ngun tin gi mi do h thng ngân hàng to ra.
Ba là: Tài chính NHTM có kt cu vn đc thù
7
có vn hot đng, các doanh nghip sn xut kinh doanh s dng ngun
vn t có là chính, vì vy t trng vn t có ti thiu phi đt đc 30% trong tng
ngun vn kinh doanh ca doanh nghip. Ngc li, là trung gian tài chính, ngân
hàng ch yu huy đng vn t các thành phn kinh t, vì vy n là phn vn chim
t l ln nht, thng t 80-90% tng vn kinh doanh còn vn t có ca ngân hàng
li chim mt t l rt nh (<10%). Nh vy, v phng din vn hot đng,
NHTM kinh doanh ch yu bng vn ca ngi khác mà ngân hàng không có
quyn s hu mà ch có quyn s dng vi nhng điu kin ràng buc nht đnh.
Bn là: Mt s hot đng c bn ca ngân hàng gn lin vi doanh nghip
Khách hàng là đi tng chính trong hot đng kinh doanh ca NHTM. Nu
khách hàng có tim lc tài chính ln thì đó là điu kin đ ngân hàng huy đng
đc nhiu, đng thi vic cho vay đu t s có hiu qu. Thông qua chc nng huy
đng vn và phân phi vn ca mình, tài chính NHTM đư điu tit vn, chuyn vn
t ni tha sang ni thiu, to điu kin cho các doanh nghip tin hành sn xut
kinh doanh bình thng không b gián đon. Chính vì vy, t cách, nng lc hot
đng và sc mnh tài chính ca doanh nghip s là yu t quyt đnh đn nng lc
và sc mnh tài chính ca NHTM. Nu doanh nghip đu t b thua l, tài sn n
tài chính gia tng, kt qu là các khon tín dng không thu hi đc s kéo theo tình
trng tài chính ca ngân hàng không lành mnh.
Nm là: Tài chính NHTM luôn tim n ri ro ln
Xut phát t phng thc “đi vay đ cho vay”, NHTM tin hành các hot
đng kinh doanh ch yu bng ngun vn huy đng ca khách hàng. iu này đng
ngha vi vic tài chính NHTM có th s phi gánh chu nhng ri ro rt ln t c
hai phía: ngi cho ngân hàng vay và ngi đi vay ca ngân hàng. Nu huy đng
đc vn mà không cho vay đc s gây nên tình trng đng vn, chi phí kinh
doanh cao vì ngân hàng vn phi tr lưi cho ngi gi tin. Dòng tin không vn
đng s không to ra li nhun cho ngân hàng, thm chí có th l. Hoc nu cho vay
mà không thu hi đc n thì không nhng vn t có ca ngân hàng mt mà ngân
hàng còn có nguy c không hoàn tr đc s tin đư huy đng ca khách hàng dn
đn mt kh nng thanh toán. Nh vy nu khách hàng gp ri ro tài chính thì lp
8
tc tài chính NHTM s phi gánh chu. iu quan trng là ri ro tài chính NHTM
có nh hng nghiêm trng đn nn kinh t, có nguy c lây lan làm suy gim đn c
h thng ngân hàng, đy nn kinh t vào suy thoái.
1.2.ăNNGăLC TÀI CHÍNH CAăNGÂNăHĨNGăTHNGăMI
1.2.1. Quan nim v nngălc tài chính caăNgơnăhƠngăthngămi
“Tài chính NHTM” là s vn đng ca các lung tài chính gn lin vi quá
trình to lp, phân phi và s dng các qu tin t phát sinh trong quá trình hot
đng kinh doanh ca ngân hàng.
Nh vy, “Nng lc tài chính ca NHTM” chính là kh nng tài chính đ
ngân hàng thc hin và phát trin các hot đng kinh doanh mt cách hiu qu.
Nng lc tài chính ca ngân hàng không ch là ngun lc tài chính đm bo
cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng mà còn là kh nng khai thác, qun lý và
s dng các ngun lc đó phc v hiu qu cho hot đng kinh doanh. Nng lc tài
chính không ch th hin sc mnh hin ti mà còn th hin sc mnh tài chính tim
nng, trin vng và xu hng phát trin trong tng lai ca ngân hàng đó.
1.2.2. Các tiêu chí phnă ánhă nngă lc tài chính caă Ngơnă hƠngă thngă mi
trong xu th hi nhp
Nng lc tài chính ca mt ngân hàng chính là vic dùng kh nng tài chính
đ to ra li nhun n đnh và đt cao hn các đi th khác hoc cao hn mc bình
quân ca ngành, hot đng an toàn và đt đc v th tt hn trên thng trng. Vì
hot đng ca NHTM gm: Huy đng vn, tín dng, đu t, hot đng thanh toán
nên nng lc tài chính ca NHTM đc th hin hiu qu hot đng kinh doanh
trong các mt hot đng trên.
Yêu cu đt ra đi vi h thng ch tiêu phn ánh nng lc tài chính là: (i)
Phn ánh đúng bn cht ca khái nim nng lc tài chính ca NHTM là kh nng v
tài chính đ giúp ngân hàng thc hin các hot đng kinh doanh mt cách hiu qu
không ch trong ngn hn mà c tim nng và xu hng có tính dài hn bn vng;
(ii) áp ng đc mc đích ca vic đánh giá là xác đnh đúng nng lc tài chính
và v th so sánh ca mt NHTM so vi các TCTD trên th trng tài chính trong và
ngoài nc; (iii) Có th thu thp s liu thng kê, k toán và tính toán đc; (iv)
9
Phi phù hp vi các chun mc và thông l quc t trong hot đng tài chính tin
t ngân hàng và hch toán, k toán, thng kê. C th đc th hin qua các ch tiêu
sau:
1.2.2.1. Vn ch s hu ln
Vn ch s hu ca NHTM là toàn b ngun vn thuc s hu ca ch ngân
hàng, ca các thành viên trong đi tác liên doanh hoc các c đông trong ngân hàng,
kinh phí qun lý do các đn v trc thuc np lên…
Vn ch s hu bao gm hai b phn: Vn ca ch s hu ban đu và vn
ca ch s hu hình thành trong quá trình hot đng.
Vn ch s hu ban đu đi vi các NHTM chính là vn do ngân sách Nhà
nc cp khi mi thành lp (đi vi các NHTM Nhà nc), do c đông góp thông
qua vic mua c phn hoc c phiu (đi vi các NHTM c phn) bao gm c phn
thng và các c phn u đưi. Mc vn này phi đm bo bng mc vn pháp đnh.
Vn ca ch s hu hình thành trong quá trình hot đng (Vn ch s hu
b sung) do c phn phát hành thêm hoc do ngân sách Nhà nc cp b sung trong
quá trình hot đng, do chuyn mt phn li nhun tích ly, các qu d tr, qu đu
t, b sung vn điu l, phát hành giy n dài hn…
Trên bng cân đi ca NHTM, vn ch s hu bao gm các khon mc c
bn: Vn điu l, li nhun cha phân phi và các qu. Trong đó, vn điu l là vn
đc ghi trong điu l ngân hàng, chim t trng ln nht trong ngun vn ch s
hu và có ý ngha rt quan trng trong hot đng kinh doanh ca các NHTM.
Trong trng hp ngân hàng phá sn hoc ngng hot đng thì ngha v
thanh toán n s đc thanh toán theo th t: các khon tin gi ca khách hàng,
ngha v vi Chính ph và ngi lao đng, các khon vay và cui cùng mi đn
phn các ch s hu. Nu quy mô vn ch s hu càng ln thì ngi gi tin và
ngi cho vay càng cm thy an tâm v ngân hàng (vi các điu kin khác là nh
nhau). Do đó, vn ca ch s hu đc coi là c s to nim tin cho khách hàng.
ng thi, vn ch s hu còn th hin kh nng tài chính, nng lc hot
đng ca mt ngân hàng. Vn ch s hu nh hng ti quy mô m rng mng
li kinh doanh cng nh quy mô hot đng ca NHTM: Kh nng huy đng vn,
10
kh nng m rng tín dng, dch v, kh nng đu t tài chính, trình đ trang b
công ngh.
Phn ln vn ch s hu là không sinh li trc tip, chúng đc u tiên tài
tr cho xây dng tr s, phng tin làm vic, đu t công ngh. Phn còn li ca
vn ch s hu tham gia vào quá trình kinh doanh ca ngân hàng.
Vn ch s hu ln cho phép ngân hàng thành lp các công ty con và tham
gia hot đng đu t, liên doanh liên kt vi các đi tác chin lc, hùn vn vào các
công ty và có th thôn tính các ngân hàng khác theo qui đnh không đc vt quá
40% vn điu l và qu d tr.
Tiêu chun quc t quy đnh ngân hàng không đc cho vay quá 15% vn và
thng d vn đi vi mt khách hàng. i vi các khon vay đc đm bo an toàn
thì gii hn này là 25%. Vi mc vn ln đng ngha vi vic ngân hàng đc phép
cho vay nhng d án ln, t đó làm tng qui mô tín dng và tng qui mô tng tài
sn.
Vn ch s hu tác đng đn kh nng huy đng vn thông qua ch tiêu H
s đòn by.
H s đòn by = Tng tài sn n bình quân
Vn ch s hu bình quân
Và vn ch s hu còn tác đng đn kh nng m rng mng li. Theo
thông t 21/2013/TT-NHNN, s lng chi nhánh ca mt ngân hàng thng mi
đc thành lp phi đm bo:
300 t đng x N1 + 50 t đng x N2 < C
Trong đó:
- C là giá tr thc ca vn điu l ca ngân hàng thng mi đn thi đim
đ ngh (tính bng t đng Vit Nam).
- N1 là s lng chi nhánh đư thành lp và đ ngh thành lp ti khu vc ni
thành thành ph Hà Ni và khu vc ni thành thành ph H Chí Minh.
- N2 là s lng chi nhánh đư thành lp và đ ngh thành lp ti khu vc
ngoi thành thành ph Hà Ni, khu vc ngoi thành thành ph H Chí Minh; và các
tnh, thành ph khác trc thuc Trung ng.
11
H thng s giao dch, chi nhánh ca NHTM là kênh trc tip cung cp các
dch v ngân hàng đn khách hàng. NHTM có mng li rng s giúp cho khách
hàng tip cn đc vi các sn phm dch v ngân hàng đc thun tin hn, giúp
ngân hàng m rng và chim lnh th trng, to hình nh v th ca ngân hàng. T
đó tng doanh thu, li nhun và tng nng lc tài chính, kh nng cnh tranh cho
ngân hàng. Theo quy đnh trên thì NHTM có vn điu l càng cao và kh nng m
rng vn ch s hu ln thì s lng mng li m càng nhiu và ngc li.
Ngoài ra, nu ngân hàng có t l an toàn vn cao s cho phép đu t vào
nhng lnh vc tng đi ri ro đ tho mãn nhu cu sinh li và an toàn.
Kh nng m rng vn ch s hu l thuc vào trin vng tng vn đ đáp
ng nhu cu phát trin kinh doanh, tng nng lc cnh tranh ca ngân hàng. Quy
mô vn ch s hu thng đc tính toán theo quy c quc t.
Bo đm an toàn và phát trin vn là nguyên tc c bn và xuyên sut trong
hot đng kinh doanh ca NHTM. đm bo an toàn cho phn tài sn có cha
đng ri ro, ngân hàng cn duy trì mt mc vn t có cn thit đc đo bng t l
vn an toàn ti thiu. Theo quy đnh ca hip c BASEL và theo quy đnh ti
thông t 13/2010/TT-NHNN, h s an toàn vn (vit tt là CAR: Capital Adequacy
Ratio) đc xác đnh nh sau:
(1) T l an toàn vn riêng l = Vn t có
Tng tài sn “Có” ri ro
(2) T l an toàn vn hp nht = Vn t có hp nht
Tng tài sn “Có” ri ro hp nht
Trong đó vn t có đc xác đnh bng vn cp 1 cng vn cp 2. Vn cp 1
là vn ch s hu ch bao gm: Vn t có (vn góp, vn cp), li nhun không
chia, thu nhp t công ty con, tài sn vô hình. Vn cp 2 là vn đc s dng n
đnh, bao gm: Các khon d phòng tn tht, các khon n cho phép chuyn thành
vn ch s hu, n th cp (n có tính cht dài hn).
Theo Basel II thì CAR phi đt ti thiu là 8%; theo thông t 13 thì mc
CAR quy đnh mc ti thiu là 9%.
12
Vi nhng ý ngha quan trng đó có th nói mt ngân hàng có mc vn ch
s hu ln là yu t đm bo cho ngân hàng hot đng an toàn, đng thi th hin
sc mnh tài chính ca bn thân ngân hàng.
1.2.2.2. Nhóm ch tiêu v qui mô và cht lng tài sn
Ngân hàng kinh doanh tin t di hình thc huy đng, cho vay và cung ng
các dch v thanh toán. Vì vy đ tng trng tng tài sn s không ch ph thuc
vào s tng trng ca tài sn có mà còn ph thuc vào s tng trng ca tài sn
n ca ngân hàng.
Tài sn
Ni dung hot đng ch yu ca mt ngân hàng th hin phía tài sn. Quy
mô, c cu và cht lng tài sn có s quyt đnh đn s tn ti và phát trin ca
NHTM. Tài sn có bao gm tài sn sinh li (chim t 80-90% tng tài sn có) và tài
sn không sinh li (chim t 10-20% tng tài sn có). Khi nói đn tng trng ca
tng tài sn là nói đn qui mô ca hot đng tín dng và hot đng đu t. Cht
lng tài sn là mt ch tiêu tng hp nói lên kh nng bn vng v tài chính, nng
lc qun lý ca mt NHTM. ánh giá qui mô, cht lng tài sn đc th hin qua
các ch tiêu: Tc đ tng trng ca tng tài sn, tính đa dng hoá trong tài sn,
tng d n, tc đ tng trng ca d n, t trng d n trên tng tài sn có, t l
quá hn, t l n xu, tình hình đm bo tin vay…
Bên cnh hot đng tín dng, hot đng đu t cng góp phn tng qui mô
tng tài sn ca ngân hàng. Các khon đu t trên bng cân đi k toán gm các
khon mc: chng khoán kinh doanh, chng khoán đu t và góp vn đu t dài
hn. Hot đng đu t đc đánh giá thông qua các ch tiêu nh: qui mô, tc đ
tng trng, t l d phòng gim giá chng khoán…
Trong điu kin hi nhp quc t, các yu t v bin đng chính tr, s thay
đi ca chính sách và lut pháp ca nc ngoài, s bin đng ca các đng tin
quc gia… s nh hng đn tình hình s dng tài sn nc ngoài, mi tng
quan gia tài sn nc ngoài và tài sn ngoi t trong tng tài sn ca ngân hàng.