PHÂN TÍCH TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH TỈNH CHĂM PA SẮC.PDF

TRNGăI HC KINH T TP.H CHệăMINH
KHOA ẨOăTOăSAUăI HC
===000===

PHENGPHAILIN PHILALAY


PHỂNăTệCHăTNGăTRNGăVẨăPHÁTăTRIN
NGẨNHăDUăLCH TNHăCHMăPAăSC




LUNăVNăTHC S KINH T




TP. H ChíăMinhăậ Nmă2013
TRNGăI HC KINH T TP.H CHệăMINH
KHOA ẨOăTOăSAUăI HC
===000===

PHENGPHAILIN PHILALAY

PHỂNăTệCHăTNGăTRNGăVẨăPHÁTăTRIN
NGẨNHăDUăLCH TNHăCHMăPAăSC

ChuyênăngƠnh:ăKinhăt phátătrin
Mƣăs: 60310105

LUNăVNăTHC S KINH T


NGIăHNG DN KHOA HC: PGS.TS.NGUYNăPHÚăT


TP. H ChíăMinhăậ Nmă2013


LIăCAMăOAN
Tôiă tên:ă PHENGPHAILINă PHILALAYă lp cao hc KTPT - NgƠyă 1.ă
K20, Trngăi hc kinh t ThƠnhăph H ChíăMinh.ă
TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyălƠăcaătôi,ăs liu s dngăcóăngun gc
rõărƠng,ăcácătƠiăliu s dngăđcăcôngăb côngăkhai.ăTôiăxin chuăhoƠnătoƠnă
tráchănhim v bn lunăvnănƠy.ă
TÁCăGI LUNăVNă
PHENGPHAILIN PHILALAY

MC LC
TRANG PH BỊA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MCăCÁCăT VIT TT
DANH MCăCÁCăBNG,ăHỊNHăVẨăBIUă
LI M U 1
1.ăLụăDOăCHNă TÀI 1
2.ăIăTNGăNHHIểNăCU 2
3. PHMăVIăNGHIểNăCU 2
4.ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU 2
5. KT CU LUNăVN: 3
CHNGă1 LụăLUN V TNGăTRNG,ăPHÁTăTRINăVẨăDUăLCH 4
1.1ăTNGăTRNG KINH T 4
1.1.1ăKháiănim 4
1.1.2ăLỦăthuyt v tngătrng kinh t 4
1.ăKháiălcălỦăthuyt ca Keynes v tngătrng kinh t 4
1.2ăPHÁTăTRIN KINH T 9
1.2.1ăKháiănim 9
1.2.2 Ni dung ch yu caăphátătrin kinh t 9
1.2.3ăCácăch tiêuăphátătrin kinh t 10
1.2.4 Mi quan h giaătngătrngăvƠăphátătrin kinh t 11
1.3ăKHÁIăNIM V DU LCHăVÀăCÁCăLOIăHỊNHăDUăLCH 12
1.3.1ăKháiănim v du lch 12
1.3.2ăKháiănim v kháchăduălchăvƠăđim du lch 17

1.3.2.1ăKháchăduălch 17
1.3.2.2ăim du lch 18
1.3.2.3ăCácăloiăăhìnhăduălch 18


1.4ă CÁCă YU T NHă HNGă N S TNGă TRNGă VÀă PHÁTă
TRIN CAăNGÀNHăDUăLCH 19
1.4.1ăCácăyu t bênăngoƠi 19
1.4.2. Yu t bênătrong 21
CHNGă 2 PHỂNă TệCH TNGă TRNGă VẨă PHÁTă TRIN DU LCH
THNHăCHMăPAăSC T NMă2006ăậ 2010 22
2.1 V TRệ,ă VAIă TRọă CA DU LCH TNHă CHMă PAă SC, TRONG S
PHÁTăTRIN KINH T 22
2.1.1 V trí 22
2.1.2. Vaiătròăca du lch tnhăChmăPaăSc, trong s phátătrin kinh t Nam
LƠo. 23
2.1.3. McătiêuăphátătrinăngƠnhăduălch ca tnhăChmăPaăSc. 26
2.2ă IU KINă PHÁTă TRINă VÀă TNGă TRNG DU LCH CA TNH
CHMăPAăSC 27
2.2.1.ăiu kin t nhiên 27
2.2.1.1.V tríăđaălỦ: 27
2.2.1.2. Khíăhu: 31
2.2.1.3.ăTƠiănguyênăđt: 31
2.2.1.4.ăTƠiănguyênărng: 31
2.2.1.5.ăTƠiănguyênănc: 31
2.2.1.6.ăTƠiănguyênăkhoángăsn: 32
2.2.2.ăTƠiănguyênăduălchănhơnăvnăTnhăChmăPaăSc 32
2.2.2.1 Lch S vƠătruyn thng ca tnhăChmăPaăSc 32
2.2.3.ăTìnhăhìnhăkinhăt - xƣăhi 45
2.2.3.1. V kinh t: 45

2.2.3.2. Dơnăs vƠădơnătc: 47
2.2.4. H thngăcăs h tng phc v du lch 48
2.2.4.1ăCăsăh tng k thut: 48
2.2.4.2.ăCăsăh tngăxƣăhi 49
2.3 THC TRNGă TNGă TRNG VÀă PHÁTăTRINă NGÀNHă DUă LCH
CA TNHăCHMăPAăSC T NMă2006-2010 50


2.3.1 Kt qu hotăđng ca s phátătrinăngƠnhăduălch ca tnhătrongăgiaiăđon
nmă2006ăậ 2010 50
2.3.1.1ăKháchăduălch 50
2.3.2.ăDoanhăthuăcácăngƠnhăduălch TnhăChmăPaăSc. 58
2.3.2.1. Doanh thu du lch ca tnhăChmăPaăScănmă2003-2010. 58
2.3.2.2.ăCăcu GDP caăngƠnhăduălch so viăcácăngƠnhăkinhăt trong tnh
ChmăPaăSc. 59
2.3.3.ăCăs vt cht k thut phc v du lch 60
2.3.3.1.ăCăs luătrú 60
2.3.3.2. Khu du lch, khu vui chiăgiiătrí 61
2.4. V UăTăPHÁTăTRIN DU LCH 63
2.4.1.ăThuăhútăđuătăduălch 63
2.4.2.ăuătătrongălnhăvc h tng du lch 63
2.4.3.ăuătăphátătrinăcăs vt cht k thut 66
2.5. ÀOăTO NGUNăNHỂNăLC 68
CHNGă3 CÁCăGIIăPHÁPăPHÁTăTRINăNGẨNHăDUăLCH CA TNH
CHMăPAăSC 70
3.1ăQUANăIM MCăTIểUăPHÁTăTRIN DU LCH TNHăCHMăPAăSC
N NAM 2015 70
3.1.1.ăCácăquanăđimăphátătrin 70
3.1.1.1. Mc tiêuăchung 71
3.1.1.2. Mcătiêuăc th 72

3.1.1.3.ăCácăch tiêuăc th 73
3.2.ă NHă HNGă PHÁTă TRIN DU LCH TNHă CHMă PAă SCă N
NMă2020 75
3.2.1. Nhngăcăhi 75
3.2.1.1.ăTrênăbìnhădin quc t. 75
3.2.1.2.ăTrongănc 75
3.2.1.3. Trong tnh 76
3.2.2. NhngăkhóăkhnăvƠătháchăthc 77


3.3 ÁNHăGIÁăCÁCăYU T NHăHNGă NăPHÁTăTRIN DU LCH
CA TNHăCHMăPAăSC. 78
3.3.1 Ma trn SWOT 78
3.3.1.1ăim mnh (S) 78
3.3.1.2ăim yu ( W ) 79
3.3.1.3 Căhi ( O ) 79
3.3.1.4 Thách thc ( T ) 80
3.3.2 ánh giáănhómăyu t nhăhngăbênăngòai 81
3.3.3ăánhăgiáănhómăyu t nhăhngăbênătrong 83
3.4.ăCÁCă GIIăPHÁPă PHÁTăTRIN DU LCH TNHă CHMă PAăSCă N
NMă2020 85
3.4.1. Mt s giiăphápăbo v tƠiănguyênăvƠămôiătrng du lch 85
3.4.1.1. Nhóm giiăphápăv căch chínhăsách: 85
3.4.1.2. Nhóm giiăphápăv quy hoch, k hoch: 87
3.4.1.3. Nhóm giiăphápăv t chc qunălỦăduălch : 88
3.4.1.4. Nhóm giiăphápăv liênăkt vi cngăđngăđaăphng. 90
3.4.1.5. Nhóm giiăphápăv tuyênătruyn qungăcáo 90
3.4.1.6. Nhóm gii phápăv đƠoăto,ăgiáoădcămôiătrng 91
3.4.1.7. Nhóm giiăphápăv ápădngăcácătin b khoa hc k thut. 92
3.4.2.ăaădng hóaăvƠănơngăcaoăchtălng sn phm du lch 93

3.4.3.1. Tng cngă côngătácă tuyênă truyn,ă xúcă tin qungă báă duă lch tnh
ChmăPaăSc. 95
3.4.3.2. Xơy dngăcácăchinălc v sn phmăvƠăth trngăđ m rngăvƠă
tìmăkim th trng 96
3.4.4. Ơo to ngunănhơnălc,ănơngăcaoătrìnhăđ qunălỦăvƠănghip v du lch
choăcánăb vƠ laoăđngătrongăngƠnhăduălch 97
3.4.5. Gii phápăđuătăvƠăthuăhútăvnăđuăt 98
3.4.5.1. Tp trungăđuătăt ngun vnăngơnăsáchăNhƠănc 98
3.4.5.2. Thc hinăxƣăhiăhóaăphátătrin du lch 98
3.4.5.3.ăCóăchính sách,ăgiiăphápătoăvƠăs dng vnăphátătrin du lch. 98


3.4.6. Nơng cao hiu qu qunălỦănhƠănc;ăhoƠnăthinăcăch,ăchínhăsáchăphátă
trin du lchăvƠăt chc sp xpăcácădoanhănghip 98
KT LUNăVÀăKIN NGH 101
KT LUN 101
KIN NGH 102







DANH MCăCÁCăCH VIT TT


GDP: Tng sn phm quc ni
UBND: yăbanănhơnădơn
CHDCND: CngăHòaăDơnăCh NhơnăDơnăLƠo.

DL: Du Lch
ADB: NgơnăhƠngăphátătrinăchơuăÁă.
UN: Liênăhp quc t
WB: NgơnăhƠngăth gii
IFM: Qu Tin t quc t
WTO: T chc thngămi th gii
ASEAN : Hip hiăcácăqucăgiaăôngăNamăÁ.
HDI: Ch s phátătrinăconăngi










DANH MC BNGăHỊNH VẨăBIUă

Hìnhă1.1:ăMôăhìnhămôăt s cơnăbng ca nn kinh t 5
Hìnhă2.1ăBnăđ hƠnhăchínhănc CHDCDNăLƠo 29
Hìnhă2.2ăBnăđ tnhăChmăPaăSc 30
Hìnhă2.3:ăBnăđ khu du lch Pakxong 35
Hìnhă2.4:ăBnăđ khu du lch Pakse 37
Hìnhă2.5:ăBnăđ khu du lchăKhông 39
Hìnhă2.6:ăBnăđ khu du lchăChmăPaăSc 41
Biuăđ 2.1: S lngăkháchăduălchăđn tnhăChmăPaăSc. 52

Bngă2.1:ăăLngăkháchăduălchăđn tnhăChmăPaăScătănmă2002- 2010 51

Bng 2.2 : Kháchăduălch quc t đnăChmăPaăSc, giaiăđon 2002 ậ 2010 54
Bngă2.3ă:ăKháchăduălch niăđaăđnăChmăPaăSc,ăgiaiăđon 2002 ậ 2010 57
Bngă2.4:ăNgƠyăluătrúăvƠăchiătiêuă1ălnăthmăquană TnhăChmăPaăSc 58
Bng 2.5: TngădoanhăthuăngƠnhăduălch tnhăChmăPaăScăgiaiăđon 2003 - 2010 58
Bngă2.6:ăCăcuăGDPătheoăcácăngƠnhăkinhăt caăChmăPaăSc. 60
Bngă2.7:ăCăs luătrúăca tnhăChmăPaăSc t nmă2007-2011 61
Bng 2.8 : Khu du lch,ăkhuăvuiăchiăgiiătríăca tnhăChmăPaăScă(nmă2011-2012)
62
Bngă2.9:ăuătăh tng du lch ca tnhăChmăPaăScănmă2006-2012 65
Bngă2.10:ăăuătăcăs vt cht k thutăăkháchăsn vƠănhƠăngh nmă2007- 2012
67
Bngă2.11:ăăLaoăđngăvƠăcăcuălaoăđngătheoătrínhăđ hc vnătrongăngƠnhăduălch
ca tnhănmă2011. 69
Bngă3.1ă.ăLngăKháchăvƠăNgƠyăluătrúăđn tnhăChmăPaăSc 72
Bng 3.2: Thu nhp du lch ca tnhăChmăPaăSc t giaiăđon 2014 - 2020 73

Bng 3.3: Mc ch tiêuătrungăbìnhăcaăkhách 74
Bng 3.4 : Ma trnăcácăyu t bênăngòaiăcaăngƠnhăduălch tnhăChmăPaăSc 81
Bng 3.5 : Ma trnăcácăyu t bênătrongăcaăngƠnhăduălch tnhăChmăPaăSc 83

1


LI MăU
1. LụăDOăCHN ăTẨI
NgƠyănƠyăđi sng caăconăngiăngƠyăcƠngăcao,ăh khôngănghng ch cóă
nhu cuăđyăđ v vt chtămƠăconăcóănhuăcu đc thoămƣnăv tinh thnănhăvuiă
chi,ăgiiătríăvƠăduălch.ăDoăđó,ăduălchălƠămt trong nhngăngƠnhăcóătrin vng.
NgƠnhăduălchăLƠoăraăđi munăhnăsoăviăcácăncăkhácătrênăth giiănhng
vai tròăcaănóăđi vi kinh t ca quc gia thì khôngăth ph nhn. Du lchălƠămt

ngƠnhăắăcôngănghipăkhôngăcóăngăkhói ”,ăđóngăgóp GDP ln cho nn kinh t, gii
quytăcôngănăvicălƠmăchoăhƠngăvnălaoăđng,ăgóp phn truynăbáăhìnhănhăLƠoăraă
toƠn th gii. Nhn thcăđcăđiuănƠy,ăngăvƠănhƠăncăđƣăđaăraămc tiêuăxơyă
dngăngƠnhăduălchăthƠnhăngƠnhăkinhăt miănhn.
Vicănghiênăcu v du lch tr nênăcp thit,ănóăgiúpăchúngătaăcóămtăcáiă
nhìnăđyăđ,ăchínhăxácăv du lch.ăiuănƠyăcóăỦănghaăc v phngădinălíălunăvƠă
thc tin.ă Nóă giúpă duă lchă LƠoă đtă đc nhngă thƠnhă tu mi, khc phcă đc
nhng hn ch,ă nhanhă chóngă đaă duă lchă phátă trină đúngă vi timă nngă caă đt
nc, vƠ hi nhp vi du lch khu vc,th gii.
TnhăChmăPaăScălƠămt tnhăcóătƠiănguyênăduălchăđaădng,ăniăđơyăcònăluă
li di snăvnăhóaăvôăcùngăphongăphú.ăBênăcnhăđóăminăđtănƠyăđcăthiênănhiênă
uăđƣiătoănênănhiu danh lam thng cnh ni tingăhòaăquyn vi qun th diătíchă
lch s vnăhóaăđƣălƠmăchoătnhăChmăPaăScăthêmăquynăr.ăLƠămt Tnhăcóănhiu
timănngăphátătrin du lch vi ngunătƠiănguyênăduălchăphongăphú,ăđaădng,ăđơyă
lƠăđiu kin ttăđ phátătrin kinh t du lch,ăđaăduălchăthƠnhăkinhăt miănhn. Th
nhng,ăthc t li cho thy, du lchăChmăPaăScăchaătngăxng vi timănngă
vnăcó,ăthngăhiu du lchăChmăPaăScăđangădn mai mt.
 đánhăgiáăđúng v th vƠăđnhăhngăphátătrin ca du lchăChmăPaăSc
lunăvn caătácăgi đ cpăđn nhng nhn thcăcăbn v du lch, thc trngătngă
trngăăvƠăphátătrin du lch caănc CngăhòaăDơnăch NhơnădơnăLƠoănóiăchung
2

vƠătnhăChmăPaăScănóiăriêng. Vìăvy, em chnăđ tƠiă:ăắăPHỂNăTệCHăTNGă
TRNGăVẨăPHÁT TRINăNGẨNHăDUăLCH TNHăCHMăPAăSC ”ătuy
nhiênă do s hn ch v nguônă ng kin thc vƠăthiă giană nênă khôngă tránhă khi
nhng thiuăsót,ărt mong nhn đc s đóngăgóp ch bo caăquí thyăcô.
2.ăMCăTIểUăNGHIểNăCU
ánhăgiáăthc trng kinh doanh du lch tnhăChmăPaăSc: ch ra nhng
hn ch vƠă nguyênănhơnăca thc trngăphátă trin du lch,ăđánhă giáănhng
đim mnh,ăđim yu,ăcăhi,ătháchăthc, nhng thun liăvƠăkhóăkhnătrongă

phátătrin du lch tnhăChmăPaăScăđnănm 2020;ăvƠăđ xutăcácăgiiăphápă
phátătrin du lch tnhăChmăPaăScăđnănm 2020.
3. IăTNGăNHHIểNăCU
iătngănghiênă cu: Thc trang hotă đngăngƠnhăduă lch tnhă ChmăPaă
Sc t nmă2006- 2010 vƠ đnhăhng 2020.
4.ăPHMăVIăNGHIểNăCU
- Khôngăgian:ă NgƠnhăduălch ca tnhăChmăPaăSc.
- Thi gian: Du lch ca TnhăChmăPuaăSc t nmă2006ăđn 2010
5.ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
Lunăvnăs dngăcácăphngăphápăsauăđơy:
- Phngăphápăbin chng duy vt: Nghiênăcuăphátătrin du lch tnhăChmă
Pa Sc trong mi quan h huăcăvi du lch th gii, khu vc viăcácălnhăvc hot
đngăkhác.
- Phngăphápăduyăvt lch s: Hotăđng du lchăđcănghiênăcuăgiaiăđon
2006 - 2010 trong khu vc tnhăChmăPaăSc.
- Phngăphápătng hp: ToƠnăb hotăđngăliênăquanăđn du lchăđ kháiăquátă
vƠăđánhăgiá.
- Phngăphápăh thng: Phơnătíchăh thngăcácăhotăđng du lchăđ đápăng
thc trngăđiăđnăđaăraăcácăgiiăphápăphùăhp.
3

- Phngăphápăđiu tra, khoăsát:ăTinăhƠnhănghiênăcu mt s thc tin hot
đng du lch  đaăphng,ăphng vnăcácădoanhănghipăvƠăduăkháchăv du lch.
- Phngăpháp tích s liu:
+ Mcătiêuă1:ăS dngăphơnătíchăthngăkêămôăt đ phơnătích s liu điu tra
nhmănhơnădng, tng hpăvƠăđánhăgiáăthc trng du lchăChmăPaăSc.
+ Mcătiêuă2:ăS dng phngăpháp quanăsát,ăphơnătíchăthngăkê đánhăgiáă
thc trng hotăđôngăduălchăChmăPaăSc.
+ Mcătiêuă3:ăTng hpăcácăkt qu nghiênăcuătrênăđng thi s dngăcácă
côngăc phơnătíchăd liu thu thpăđ nhnăđnh nhngăđim mnh,ăđim yu,

căhi vƠătháchăthcăđi viăngƠnhăduălchăChmăPaăSc.
+ Mcătiêuă4:ăLpăcácămaătrn yu t bênătrongăIEF,ăyu t bênăngoƠiăEEF,ă
ma trnăSWOTăđ phơnătíchăla chn chinălcăvƠăđ ra mt s giiăphápă
gópăphnăphátătrin du lch ChmăPaăSc.
6.ăKTăCUăLUNăVN:
LunăvnăđcăchiaălƠmă3ăchngănh:
Chngă1:ăLỦălun tngătrng,ăphátătrinăvƠăduălch.
Chngă2:ăThc trngătngătrngăvƠăphatătrin du lch tnhăChmăPaă
Sc t nmă2006 - 2010.
Chngă3:ăCácăgiiăphápăphátătrin ngƠnhăduălch ca tnhăChmăPaă
Sc.








4

CHNGă1
LụăLUN VăTNGăTRNG,ăPHÁTăTRIN VẨăDUăLCH
1.1 TNGăTRNGăKINHăT
1.1.1 Kháiănim
Tngătrng kinh t lƠăs giaătngăv lng kt qu đu ra hotăđng ca nn
kinh t trong mt thi k nhtăđnh (thngălƠănm,ăquỦ).
1.1.2 LỦăthuyt v tngătrng kinh t
1. KháiălcălỦăthuyt ca Keynes v tngătrng kinh t
LỦă thuytă tngă trng kinh t caă Keynesă đc bită đn trong ti liu lỦă

thuyt tng quátăv vicălƠm,ălƣiăsutăvƠătin t,ăNhƠăxut bnăi hc Glassgow n
hƠnhănmă1936.ăTácăphmănƠyălƠănn tng cho s phátătrin ca c mtăngƠnhăkinhă
t hcăvƠălƠăcôngătrìnhăđc nhcăđnăvƠăgơyătranhăcƣiănhiu nhtăđi vi kinh t
hc th k XX.ăCôngătrìnhănƠyăcóătínhăchtăphêăphánănhngăquanăđim kinh t trc
đó,ă đc bită lƠă quană đim cho rng "bnă thơnă cungă s to ra cu caă chínhă nó."ă
TrongătácăphmănƠy,ăKeynesăđƣăđaăraănhngănhơnăt xácăđnh mc snălngăvƠă
vicălƠmă trongă mt quc gia. Tuy rng cună sáchă nƠyăcaă Keynesă đ cpăkhôngă
nhiu v chínhăsáchăkinh t,ănhngănóăđƣăgópăphn cung cp mt nn tngălỦăthuyt
choăcácăđngătháiămangătínhăchínhăsáchăcaăchínhăph trong vicăngnăchn cuc
iăsuyăthoái,ăthúcăđyătngătrng kinh t  hu htăcácăquc gia trong nhngănmă
30 ca th k trc.

5

* S cơnăbng ca nn kinh t
Hìnhă1.1: Môăhìnhămôăt s cơnăbng ca nn kinh t
P AS-LR
AS-SR




AD

Y
0
Y
*
GDP
Keynes cho rng, nn kinh t khôngă phiă lúcă nƠoă cngă đtă đn mc sn

lng tim nng nh căch t điu chnhănhăquanăđim caătrngăpháiăc đin
vƠătơnăc đin.ăMƠănn kinh t ch cóăth đt tiăvƠăduyătrìămt s cơnăđi  mt
mc snălngănƠoăđó,ădi mcăcôngăn vicălƠmăđyăđ cho miăngi. Khiămôă
t nn kinh t,ăcngăging nhămôăhìnhăc đin,ăôngăchoărngăcóăhaiăđng tng
cung: AS - LR phnăánhămc snălng timănngăca nn kinh t,ăvƠăASă- SR phn
ánhăkh nngăthc t.ăVƠ,ă cơnă bng ca nn kinh t khôngă nht thit  mc sn
lng timănng,ămƠ thôngăthng snălng thc t đtăđc  mcăcơnăbng nh
hnămc snălng timănng, niămƠădi mcăcôngănăvicălƠmăđyăđ cho mi
ngi.
Nn kinh t cóăth cơnăbngădi mc snălng timănngă(Yoă< Y*)
*ăVaiătròăca tng cu trong vicătngăsnălng ca nn kinh t
Theo Keynes, khi mc thu nhp thpă hnă mcătiêuă dùngă cn thit,ă cóă th
xut hinătình trngăchiătiêuăvtăquáăthuănhp.ăNhngăkhiămc thu nhp tuytăđi
đcănơngălênăthìăs có khuynhăhng ni rng s chênhălch gia thu nhpăvƠătiêuă
dùng.ăc bităkhiăngiătaăđt đn s tinănghiănƠoăđó,ăthìăh s tríchăt phn thu
nhpătngăthêmăchoătiêuădùngăítăhn,ăcòn cho tit kim nhiuăhn.ăơyălƠăquyălut
tơmălỦăcăbn ca bt c cngăđngătiênătinănƠo. Theo J.M.Keynes, khi vicălƠmă
6

tngălênăthìătng thu nhp thc t tng lên,ădoăvyăcngălƠm tngătiêuădùng.ăSongădoă
quy lutătơmălỦănêuătrên,ănênăs giaătngătiêuădùngănóiăchungăchm hnăs giaătngă
thu nhp,ăvƠăkhongăcáchăđóăngƠyăcƠngătngătheoătcăđ giaătngăthuănhp. Nóiăcáchă
khác,ătit kimăcóăkhuynhăhngăgiaătngănhanhăhn.ăKeynesăchoărng s gimăsút
tngăđi cuătiêuădùngălƠăxuăhng ca miăxƣăhiătiênătin.ăơyăchínhălƠănguyênă
nhơnăgơy raătìnhătrng nn kinh t trìătr, suy gimătngătrng kinh t.
Mtăkhác,ăkhiănghiênăcuătiêuădùngăchoăđuătăcaăcácădoanhănghip,ăôngă
cho rngăđu tăđóngămtăvaiătròăquytăđnhăđnăquyămôăvicălƠmăvƠătheoăđóălƠătngă
trng kinh t. Mi s giaătngăcaăđuătăđuăkéoătheoăs giaătngăca cu b sung
côngănhơn,ăcu v tăliu sn xut. Do vy,ălƠmătngăcuătiêuădùng,ătngăgiáăhƠng,
tngăvicălƠmăchoăcôngănhơn.ăTt c điu đóălƠmăchoăthuănhpătngălên.ănălt

nó,ătngăthuănhp liălƠătinăđ cho s giaătngăđuăt mi.ăơyălƠăquáătrìnhăs nhơnă
đuăt:ătngăđuătălƠmătngăthuănhp;ătngăthuănhpălƠmătng đuătămi;ătngăđu
tămiălƠmătngăthuănhp mi - nn kinh t tngătrng.ăQuáătrìnhănƠy đcătínhă
toánănhăsau:
K= dR / dI
Trongăđó:ă dR lƠăgiaătngăthuănhp
dI lƠăgiaătngăđuăt
K lƠăs nhơn
vìădI= DsănênăK= dR / dI = dR / dS = dR / (dR - dC) = 1 / (1 ậ dC / dR )
(dC:ălƠ giaătngătiêuădùng;ădS:ălƠăgiaătngătit kim)
TheoăKeynes,ăcùngăvi vicătngălênăca vnăđuăt,ăthìăhiu qu gii hn
caătăbn,ătng quan gia thu hochătngălaiăcaăđuătăvƠăphíătnăđuăt,ăs
gimăsút.ăCóăhaiănguyênănhơnălƠm cho hiu qu gii hn caătăbn gimăsút.ăTh
nht,ăđuătătngăs lƠmătngăthêmăkhiălng hƠngăhoáăcungăraăth trng.ăiuăđóă
lƠmăgimăgiáăhƠngăhoáăvƠăkéoătheoălƠmăgim thu nhp tngălai.ăTh hai,ătngăcungă
hƠngăhoáăs lƠmăgiáăcungăcaătƠiăsnătăbnătngălênăhayătngăphí tn thay th. T
đó,ălƠmăchoăthuănhpătngălaiăgim xung.
7

Hnăna, giaăđuătăvƠălƣiăsut liăcóăquanăh vi nhau. S khuynăkhíchă
đuătătu thuc mt phnăvƠoălƣiăsut.ăNgi ta s tip tcăđuăt,ăchngănƠoăhiu
qu gii hn caătăbn lnăhnălƣiăsut th trng.
Nhăvy,ăđuătămiătngălên,ăvicălƠmăgiaătngăs lƠmăgiaătngăthuănhp,ăvƠă
t đó,ăs lƠm tngătiêuădùng.ăSong,ădoăkhuynhăhngătiêuădùngăgii hn,ănênătiêuă
dùngătngăchmăhnăsoăviătngăthuănhp,ăcònătit kim liătngănhanhăhn.ăiu
nƠyălƠmăchoătiêuădùngăgimătngăđi. Vic gimătiêuădùngătngăđi s lƠmăgim
cuăcóăhiu qu,ăcònăcu li nhăhngăđnăquyămôăsn xutăvƠăđnătngătrng
kinh t.ă điu chnh s thiu ht ca cuătiêuădùng,ăcn phiătngăchiăphíăđuăt,ă
tngătiêuădùng sn xut. Song khiălngăđuătăli ph thucăvƠoăỦămunăđuătă
cho tiăkhiănƠoăhiu qu gii hn caătăbn gim xung bng mcălƣiăsut.ăNhngă

trong nn kinh t, hiu sutătăbnăcóăxuăhng gimăsút,ăcònălƣiăsutăchoăvayăcóăxuă
hng năđnh,ăđiuăđóătácăđngăđnăđuătămi,ăvƠăkhng hong xut hin, nn
kinh t tr nênătrìătr.
*ăChínhăph đi viătngătrng kinh t
TheoăKeynes,ăđ đm bo s cơnăbng kinh t, khc phc tht nghip, khng
hongăvƠ duyătrìătngătrng kinh t thìăkhôngăth daăvƠoăcăch th trng t điu
tit,ămƠăcn phiăcóăs can thip caănhƠăncăvƠoănn kinh t đ tngăcuăcóăhiu
qu,ăkíchăthíchătiêuădùng,ăsn xut,ăkíchăthíchăđuătăđ boăđm vicălƠmăvƠătngă
thu nhp.ăTheoăông,ăchínhăph cóăth can thipăvƠoănn kinh t nhm thúcăđyătngă
trngăthôngăquaăcácăhotăđng:ăđuătănhƠănc; h thngătƠiăchínhătínădngăvƠăluă
thôngătin t;ăcácăhìnhăthc khuynăkhíchătiêuădùng.ă
V đuătănhƠănc, Keynes cho rng,ăngơnăsáchănhƠăncălƠămtăcôngăc
hu hiu trong vicăkíchăthíchăđuătătănhơnăcngănhătiêuădùngăcaănhƠănc.
Ọngăch trngăthôngăquaăcácăđnăđtăhƠngăcaănhƠănc, h thng mua caănhƠă
nc, tr cp v tƠiăchính,ătínădng s to ra s năđnh v li nhunăvƠăđuătăchoă
tăbnăđc quyn.
V h thngătƠiăchínhătínădngăvƠăluăthôngătin t, theo Keynes, h thngătƠiă
chính,ătínădngăcóăvaiătròăquanătrng trong vicăkíchăthíchălòngătin,ătínhălcăquanăvƠă
8

tíchăccăđuătăcaăcácănhƠăkinhădoanh.ăTheoăông,ăNhƠăncăcóăth đaăthêmătin
vƠoăluăthôngăđ gimălƣiăsut cho vay, khuynăkhíchănhƠăkinhădoanhăm rng quy
môăđuăt.ăng thi,ăđ tngăhiu qu tăbn,ăôngăch trngăắlmăphátăcóăkim
soát”ăđ lƠmătngăgiáăc hƠngăhoáănh đóăcácănhƠăkinhădoanhăthuăđc li nhun
nhiuăhnă(trongăđiu kinăchiăphíăsn xutăchaăthayăđi).ăCóăth nói,ăđơyălƠămt
trongăcácăđng lc trc tip caăcácănhƠăsn xutăkinhădoanh,ăgópăphnăvƠoătngă
trng kinh t.
V cácăhìnhăthc to vicălƠm,ăôngăchoărngăđ nơngăcaoătng cuăvƠăvic
lƠmăcn m rng nhiuăhìnhăthcăđuăt.ăBi l,ăđuătăvƠoălnh vcănƠoăcngătt,
khiăcóăđuătăthìăs cóănhiu vicălƠmăvƠămangăli thu nhp.ăNhăvy,ăthôngăquaăđu

tă cóă th tránhă đc khng hong kinh t vƠă tht nghip. V khuynă khíchă tiêuă
dùng,ăđ m rngătiêuădùng,ăKeynesăkhuynăkhíchătiêuădùngăcáănhơnăđi viăcácă
nhƠătăbn, tng lp giuăcóăcngănhăđi viăngiănghèo.
Trênăcăs lỦăthuyt caăJ.M.ăKeynes,ăcácănhƠăkinhăt hc tip tcăxơyădng
thƠnhătrng pháiăKeynesăhayăcònăgiălƠănhngăngi Keynes mi.ăTrngăpháiă
nƠyăbaoăgmăbaătrƠoălu.ăTh nht, nhngăngiăKeynesăpháiăhu ng h cácănhómă
đc quynăxơmălc, chyăđuaăvătrang,ăquơnăphităhoáănn kinh t. Th hai, nhng
ngi Keynes t do bo v liăíchăđc quyn,ăsongăkhôngăng h chyăđuaăvătrang.ă
HaiătrƠoăluănƠyăhìnhăthƠnhănênănhngăngi Keynes chínhăthng. Th ba, nhng
ngiăKeynesăpháiăt biu hin liăíchăca giai cpătăsn vaăvƠănh, chng liăđc
quyn.ă TrƠoă luă nƠyă tip tcă đcă phátă trină diă tênă giă ắnhngă ngi sau
Keynes.”
TrngăpháiăsauăKeynesănghiênăcu rt nhiuăcácăphmătrùăkhác nhauănh:ă
điăsơuănghiên cu v tiêuădùng;ăđiăsơuăphơnătíchăphơnăđon li tc;ănguyênănhơnăchuă
k kinhădoanhăvƠăcăcu s nhơnă- gia tc;ăchínhăsáchătƠiăchính.ăNhngăv tríătrungă
tơmătrongălỦăthuyt caătrngăpháiăắsauăKeynes”ălƠăvnăđ tngătrngăvƠăphơn
phi, h khngăđnh nhpăđ tngătrng sn xut ph thucăvƠoăvicăphơnăphi thu
nhp qucădơn,ălng thu nhpăvƠălng tit kim,ăcònătngălng tit kimălƠătng
s tit kim t lngă vƠă li nhun.Nhngă ngiă ắsauă Keynes”ă lun gii rngăvìă
9

khuynhăhng tit kim gia nhngăngi nhn tinălngăvƠănhngăngi nhn li
nhunăcóăs khácănhau,ăchoănênăs thayăđiătrongăphơnăphi s nhăhngăđn tng
lng tit kim.ănăltămình,ăphơnăphi thu nhp qucădơnăliălƠăhƠmăs caătíchă
lu tăbn.ăMƠătíchălu tăbnăxácăđnh t sut li nhunăvƠăphn li nhun trong
thu nhp qucădơn.ăPháiăsauăKeynesăch trngămun tip tcăhoƠnăthinăcăch
điu chnh nn kinh t TBCN.ăCácăđi biu caăpháiănƠyăchoărng, munănơngăcaoă
nhpăđ tngătrngăthìăcn phiăphơnăphi li thu nhp qucădơnătheoăhngăcóăli
cho li nhun. Bi l, nuănơngăcaoătinălngăphùăhp vi vicătngănngăsut lao
đng s khc phcăđc nhngăkhóăkhnătrongăvicătiêuăth hƠngăhoáăvƠălƠăs kíchă

thíchăquanătrngăđi viătngătrng kinh t.
NgoƠiăra,ănhngăngiăắsauăKeynes”ăng h chínhăsáchăthuănhp. H coiăđóă
lƠăphng tină đu tranh chng lmăphát.ăVìă phngă phápătruyn thng s dng
chínhăsáchătƠiăchính,ătin t - tínădngălƠăkhôngăcóăhiu qu. H mun kt hpăchínhă
sáchăthuănhp viăchínhăsáchătngătrng kinh t, k c vicăxácăđnh nhpăđiuăvƠă
căcuăđuăt.ăaăs cácănhƠăkinhăt theoăpháiănƠyăng h s cn thitătngăcng
điu chnh kinh t caănhƠănc, thc hin tpătrungăhoáăvƠăxácăđnhăcácămcătiêuă
chinălcălơuădƠi.
1

1.2 PHÁTăTRINăKINHăT
1.2.1 Kháiănim
Phát trin kinh t lƠăquáătrìnhăthayăđiătheoăhng tin b v mi mt kinh t
- xƣăhi ca mt quc gia trong bi cnh nn kinh t đangătngătrng.
1.2.2 Ni dung ch yu ca phát trin kinh t
Th nht,ătngătrng kinh t dƠiăhn.ăơyălƠăđiu kin tiênăquytăđ to ra
nhng tin b v kinh t - xƣăhi, nhtălƠă cácăncăđangăphátătrin thu nhp thp.

1
PhanăHuyăng, TôăHinăThƠ (ă2009ă),lỦăthuyt tngătrng kinh t caăKEYNESăvƠăvƠi suy
nghăv tngătrng kinh t  Vit Nam hin nay. Tr 1-2.

10

Th hai,ăcăcu kinh t - xƣăhi thayăđiătheoăhng tin b.ăXuăhng tin
b caăquáătrìnhăcôngănghipăhóaăth hin  quáătrìnhăchuyn dchăcăcu kinh t
theoăhngăcôngănghipăhóaăvƠăđ th hóa;ăđóăkhôngăđnăthunălƠăs giaătng v
quyămô,ămƠăcònăbaoăhƠmăvic m rng chng loiăvƠănơngăcaoăchtălng sn phm
hƠngăhóa,ădch v đc sn xut ra; hatăđng ca nn kinh t ngƠy cƠngăgiaătngă
hiu qaăvƠănngălc cnh tranh, toăcăs cho vicăđtăđc nhng tin b xƣăhi

mtăcáchăăsơuărng.
Th ba, nhng tin b kinh t - xƣăhi ch yu phi xutăphátăt đng lc ni
ti.ă nă ltă mìnhă kt qu ca nhng tin b kinh t đt đc liă lƠm giaă tngă
khôngăăngngănngălc ni sinh ca nn kinh t ( th hin  nhng tin b v côngă
ngh,ănơngăcaoăchtălng ngunănhơnălcăvƠăngun vnătrongăncầ)
Th t,ăđtăđc s ci thinăsơuărng chtălng cuc sng ca miăthƠnhă
viênătrongăxƣăhi lƠăkt qu ca s phátătrin
ngă nhiênă mt kt qu nhăth khôngăch lƠăs gia tngă thuă nhpăbìnhă
quơnăđuăngi, thu nhp bìnhăquơnăcóăth che lpăđngăsauănóăs phơnăphi bt
bìnhăđng, nnăđóiănghèo,ătht nghipăvƠănhng th hngăkhácăv giáoădc, y t
vnăhóaầ
1.2.3 Cácăch tiêuăphátătrin kinh t
 phnăánhăniădungăkhácănhauăcaăkháiănimăphátătrin kinh t cn phiăcóă
cácănhómăch tiêuăkhácănhau:
-Nhómăcácăch tiêuăphnăánhătngătrng kinh t: tcăđ tngătrng kinh t
hƠngănmăháyăbìnhăquơnănmăca mtăgiaiăđon nhtăđnh.
-Nhómăcácăch tiêuăphnăánhăs binăđi v căcu kinh t-xƣăhi: ch s c
cu kinh t theoăngƠnhătrongăGDP;ă ch s căcu v hatăđng ngoiăthng; t l
dơnăcăsng trong khu vcăthƠnhăth trong tng s dơn;ăt l laoăđngălƠmăvic trong
cácăngƠnhăcôngănghip,ănôngănghipăvƠădch v
-Nhómăcácăch tiêuăphnăánhăchtălng cuc sng gm: thu nhpăbìnhăquơnă
đuăngiăvƠătcăđ tngătrng thu nhpăbìnhăquơnăđuăngi.
Cácăch s v dinhădng: s caloăbìnhăquơn ngi nm.
11

Cácăch s v giáoădc: T l ngi bit ch, s nmăđiăhcăbìnhăquơnầCácă
ch s nƠyăphnăánhătrìnhăđ phátătrinăgiáoădc ca mt qucăgiaăvƠămcăđ hng
th dch v giáoădc caădơnăc.
Cácăch s v y t: T l bácăsătrênămtăngƠn dơn s ging bìnhătrênămt
ngƠnădơnầăCácăch s nƠyăphnăánhătrìnhăđ phátătrin y t ca mt qucăgiaăvƠă

mcăđ hng th cácădch v y t caădơnăc.
Cácăch s phnăánhăv côngăbngăxƣăhiăvƠănghèoăđói:ăT l nghèoăđóiăvƠă
khongăcáchănghèoăđói,ăch tiêuăphnăánhăvƠămcăđ bìnhăđng gii, ch s phn
ánhăcôngăbngăxƣăhi.ăNgòaiăra,ăcóăth cóăcácăch tiêuăkhácănhăcácăch tiêuăphn
ánhăs dngănc schăhayăcácăđiu kin v kt cu h tng kinh t xƣăhiăkhácầ
Ch s phátătrin conăngi ( HDI ), ch s nƠyăđc tng hp t ba t ba ch
s: thu nhpăbìnhăquơnăđuăngi, mcăđ ph cpăgiáoădc, tui th trungăbình.ă
NhăvyăHDIăkhôngăch phnăánhămc sng vt cht,ămƠăcònăđoălng c mc sng
tinh thn caădơnăc. HDIăđoălngăchínhăxácăhnăchtălng cuc sng caădơnăc.
1.2.4 Mi quan h giaătngătrngăvƠăphátătrin kinh t
Tngătrng kinh t lƠăđiu kin cnă đ phátătrin kinh t.  nhngă nc
đangăphátătrin, đc bitălƠănhngăncăđangăphátătrinăcóămc thu nhpăbìnhăquơnă
đuăngi thp, nuăkhôngăđtăđc mc tngătrng caoăvƠăliênătc trong nhiu
nm,ăthìăkhóăcóăđiu kin kinh t đ ci thin mi mt caăđi sng kinh t - xƣăhi.
Tuyănhiênătngătrng kinh t ch lƠ điu kin cn,ăkhôngăphiălƠăđiu kin
đ đ phátă trin kinh t. Tngă trng kinh t cóă th đc thc hin bi nhng
phngă thcă khácănhauă vƠă doăđóă cóăth dnă đn nhng kt qu khácă nhau.ăNu
phngăthcătngătrng kinh t khôngăgn vi s thúcăđyăcăcu kinh t - xƣăhi
theoăhng tin b,ăkhôngălƠmăgiaătng,ămƠăthmăchíăcònălƠmăxóiămònănngălc ni
sinh ca nn kinh t, s khôngăth to ra s phátătrin kinh t. Nuăphngăthcătngă
trng kinh t ch đemăli liăíchăkinhăt choănhómădơnăcănƠy,ăchoăvùngănƠy,ămƠă
khôngăhocăđemăli li ch khôngăđángăk choănhómădơnăcăkhác,ăvùngăkhácăthìă
tngătrng kinh t nhăvy s khóetăsơuăvƠoăbtăbìnhăđngăxƣăhi. Nhngăphngă
12

thcă tngă trngă nhă vy, rt cc,ă cngă ch lƠă kt qu ngn hn,ă khôngă nhng
khôngăthúcăđyăđcăphátătrin,ămƠăbnăthơnănóăcngăkhóăcóăth tn tiăđcălơuă
dƠi.
1.3 KHÁIăNIMăVăDU LCH,ăKHÁCHăDUăLCH,IMăDUăLCHăVẨăCÁCă
LOIăHỊNHăDUăLCH

1.3.1ăKháiănim v du lch
Du lchălƠămt hinătng tn tiăcùngăvi s phátătrin caăloƠiăngi,ălƠ
mt trong nhng nhu cuăngƠyăcƠngătr thƠnhătt yuăgiúpăconăngiăđiuăhòaăcuc
sng caăchínhămìnhătrongăxƣăhiăvƠăt nhiên.ăS xut hin nhu cu du lch xut
phátăt mong mun tm thi ri b cuc sngăthngăngƠy,ăbngăphngătin vn
ti ti mtăniăkhácăngoƠiăniăcătrúănhm mcăđíchăphc hi sc khe,ănơngăcaoă
hiu bităvƠăkhôngănhm to ra thu nhp.
T th k XIXăđnăđu th k XX du lch vnăđcăcoiălƠă đc quyn ca
tng lpăgiƠuăcó,ăquỦătcăvƠăngi ta ch coiăđơyălƠăhinătngăcáăbitătrongăđi
sng kinh t-xƣăhi. Trongăgiaiăđon hin nay ,ăngi ta xem du lchănhămt hin
tngăxƣăhi lƠmăphongăphúăthêmăcuc sngăvƠăs nhn thc caăconăngi. Du
lchălƠătng hp cácăhinătngăvƠămi quan h ny sinh t vicăđiăli,ăluătrúăca
nhngăngi ngoƠiăđaăphngănhm mcăđíchăngh ngi,ătiêuădùngănhng thu nhp
mƠăh có đc,ăkhôngăcóămcăđíchăđnhăcăvƠăcóăth kt hpătìmăhiu th trng.
S phátătrin ca lcălng sn xutăvƠăphơnăcôngălaoăđngălƠmăchoăduălch
tr thƠnhămt hotăđng kinh t. Du lch viătăcáchălƠămtăngƠnhăkinhăt thc s
xut hin gia th k XIX.
Thi k Ai CpăvƠăHyălp c đi: hinătngăđiăduălchăđƣăxut hin,ăđóălƠ
cácăchuynăđiăcaăcácănhƠăchínhătr vƠăthngăgia.ăSauăkhiăphátăhin ra ngunănc
khoángăcóăkh nngăcha bnh, loiăhìnhăduălch cha bnh xut hin. Du lch thi
k nƠyămangătínhăt phátădoăcácăcáănhơnăt t chc.
Thi k vnăminhăLaămƣ: NgiăLaămƣăt chcăcácăchuynăđiăthamăquanăcác
ngôiăđnăvƠăKimăt thápăAiăCp,ăcácăngôiăđnăvenăa Trung Hi. Thi k nƠyăxut
13

hin loiăhìnhăcôngăv vƠăthamăquan.ăóălƠăhƠnhătrìnhăcaăcácăthngăgia,ăcácăhu
tc, báătcầăConăngi btăđu munăcóăcácăchuynăđiătìmăhiu th gii xung
quanh,ăđiuăđóăthúcăđy s ngiăđiăduălchătngălênăvƠăduălch btăđu tr thƠnhăc
hi kinh doanh.
Thi k phong kin: Hotăđng du lchăhìnhăthƠnhărngărƣiăhn,ăcácăchuyn

điănhm mcăđíchăl hi ngm cnh, giiătríăcaăcácătng lpăvuaăchúa,ăquanăliăphát
trin mnh,ăcácăkhuăvcăcóăgiáătr cha bnhăvƠăphc hi sc kho thuăhútăkháchădu
lch.ăCácăhotăđngăbuônăbánăm rng ra nhiuănc, loiăhìnhăduălchăcôngăv phát
trin.ăGiaiăđonănƠy,ăduălch viătăcáchălƠăngƠnhăkinhăt đnhăhìnhărõăhn.
Thi k cnăđi: Duăkháchătp trung ch yuăvƠoăcácănhƠătăbnăgiƠuăcó,ăgii
quỦătcătrongăxƣăhi. Hotăđng du lchăvƠăkinhădoanhăduălch mi ch tp trung 
mt s ncăcóănn kinh t phátătrin.
Thi k hinăđi: S phátătrin caăcôngăngh vƠăphátăminhăv khoa hc to
cho du lchăbc tinănhanhăchóng,ăđóălƠăs xut hin ca xe la,ăôătôăvƠăđc bitălƠ
máyăbay,ăduălch tr thƠnhănhuăcu quan trngăđi viăconăngi.
Du lch viătă cáchă lƠăngƠnhăkinhă t ch thc s xut hin t gia th k
XIX.ăóălƠănmă1841ăThomasăCook,ăngi Anh t chc chuynăđiăđôngăngi ln
đuătiênăđiăduălchătrongănc,ăsauăđóăraăncăngoƠiăđánhădu s raăđi ca t chc
kinh doanh du lch.ăVƠoănhngănmă1880ăcácănc Pháp,ăThyăS,ăÁoăcóăcácăhot
đngăkinhădoanhăkháchăsn hinăđi rtăphátătrin.ăc bit t nhngănmă1950ătr
v đơy,ăngƠnhăduălchăphátătrin mnh m vƠătr thƠnhăngƠnhăkinhăt ht sc quan
trng ca hu htăcácăqucăgiaătrênăth gii.
CácăthƠnhătu v khoa hcăđƣăthúcăđy du lch tr thƠnhănhuăcu quan trng
khôngăch mt b phnădơnăcămƠăt nhngănmă1950ătr đi,ăduălch tr thƠnh nhu
cuăcóătínhăph bin trong qungăđi qunăchúng.ăHotăđng du lch gn lin vi
cuc sng hinăđi, khi thu nhpătng lên,ăthi gian ngh ngiăkéoădƠi,ăcách mng
côngăngh thôngă tină phátătrin mnh m, du lchă lƠă ngƠnhă kinhăt nn tng quan
trng ca mt qucăgiaăphátătrin.ăKháiănim du lch,ătuyăcóănhiuăcáchăhiu khácă
nhau song t khiă thƠnhă lp Hip hi quc t cácă t chc du lch IUOTO
14

(InternationalăUnionăofăTravelăOrganition)ănmă1925ătiăHƠăLanăthìădnăđcăhoƠn
thin.
Nhìnăt gócăđ kinh t thìănhƠăkinhăt hc Kalfiostic cho rng: "Du lchălƠăs
di chuyn tm thi caăcácăcáănhơnăhayătp th t niă đnăniăkhácănhm tho

mƣnăcácănhuăcu tinh thn,ăđoăđcădoăđóătoănênăcácăhotăđng kinh t".
- Michael M.Coltman cho rng:ăắDuălchălƠăquanăh tngăh do s tngătác
ca bnănhóm:ăduăkhách,ăcăquanăcungăng du lch,ăchínhăquynăvƠădơnăcătiăcác
niăđn du lch toănên”ă
- Haiăgiáoăsăngi ThyăSăHunzikerăvƠăKrapfăđƣăđaăraămtăđnhănghaăkhá
tngăquát:ăắDuălchălƠătng hpăcácămi quan h vƠăhinătng bt ngun t vicăđi
liăvƠă luătrúătm thi caăconăngi,ăniăh luăliăkhôngăphiălƠăniă thng
xuyênăhocălƠăniălƠmăvic kim tin sinh sng”.
- Theo IUOTO (International Union of Offinal Travel Organition): "Du lch
đc hiuălƠăhotăđngăduăhƠnhăđnăniăkhácăviăđaăđimăcătrúăcaămìnhănhm
mcăđíchăkhôngăphiăđ lƠmăn,ătcăkhôngăphiălƠmămt ngh hay mt vic kim
tin sinh sng".
Nóiătómăli, vicăđaăraănhiuăđnhănghaăv du lch caăcácăhc gi lƠătu
vƠoătngăgócăđ tip cn ca h,ănhngăkhôngăphi tt c đuăhoƠnăchnh.ăVìăvy
kháiă nimă đcă đaă raă ca hi ngh Liênă Hp quc v du lch hp  Roma -
Italia(21/8 - 5/9/1963):ăắDuălchălƠăc mtăquyătrìnhăgm tt c cácăhotăđng ca du
kháchăt lúcăd trùăchuynăđiăchoăđnălúcădiăchuynăvƠăđnăniăcătrú,ănă, mua
sm, giiătrí,ăgiaoătip, ngh ngiầăđnălúcătr v nhƠăvƠăhiătng”.ănhăngha
nƠyăđcăđánhăgiáălƠăđyăđ vìăva ch rõăđc nhu cu, mcăđíchăcaăduăkháchăvƠ
ni dung ca hotăđng du lch.
Hi ngh quc t v thngăkêăduălch  Ottawa, Canada, 24-28/6/1991ăđƣăđa
raăđnhănghaăv du lchănhăsau:ăắDuălchălƠăcácăhotăđng caăconăngi ti mt
niă ngoƠiă môiă trngă thngă xuyênă (niă  thngă xuyênă caă mình)ă trongă mt
khong thiăgianăítăhnăhoc bng khong thi gian đƣăđc cácăcăquanăchcănngă
15

quyăđnh trc, mcăđíchăca chuynăđiăkhôngăphiălƠăđ tinăhƠnhăcácăhotăđng
kim tin trong phm vi caăvùngătiăthm.
Trongă đó: ắMôiă trngă thngă xuyên”ă cóă nghaă lƠă loi tr phmă viă cácă
chuynăđiătrong phm vi caăniă (niă thngăxuyên)ăvƠăcácăchuynăđiăcóătínhă

chtăthngă xuyên hƠngă ngƠyă(cácă chuynă điăthngă xuyênăđnh k cóă tínhă cht
phng hi giaăniă vƠăniălƠmăvicăvƠăcácăchuynăđiăphng hiăkhácăcóătínhă
chtăthngăxuyênăhƠng ngƠy).
ắKhong thiăgianăítăhnăhoc bng khong thiăgianăđƣăđcăcácăcăquan
chc nngădu lch quy đnhătrc”ănghaălƠăđ loi tr s diăcătrongămt thi gian
dƠi. KhôngăphiălƠăắtinăhƠnhăcácăhotăđng kim tin trong phm vi caăvùngăti
thm”ăcóănghaălƠăloi tr vicădiăcăđ lƠmăvic tm thi.
T gócăđ nghiênăcuăchúngătôiăđaăraăđnhăngha:ăắDuălchălƠămtăngƠnh
kinh doanh tng hp bao gmăcácăhotăđng t chc,ăhng dn du lch, sn xut
traoăđiăhƠngăhoáăvƠădch v ca nhng t chc,ăxíănghipăđc bit, nhmăđápăng
nhu cu v điăli,ăluătrú,ănăung,ăvuiăchiăgiiătríăvƠăcácănhuăcuăkhácăcaăkhách
du lch”.
Th trng du lchăcóăchcănngăcăbnălƠămuaăvƠăbánăcácădch v,ăhƠngăhoá
du lch. Th trng du lchăthamăgiaăvƠoăquáătrìnhătáiăsn xutăxƣăhi, to ra nhng
điu kin cn thit cho s cơnăbng nn kinh t qucădơn.ăTh trng du lch to ra
cácăđònăby kinh t (víăd:ăgiáăc, t giá,ătin hoa hng, phnătrmăli tcầ)ăkích
thíchăm rng sn xutăvƠătiêuăth.ăiuăđóăcóănghaălƠăbngăcăch th trng, bng
conăđng kinh t bucăcácă nhƠăsn xut phiăthayăđi sn xutăphùăhp vi th
trng,ăphùăhp viăyêuăcu caăkháchăduălch.ăNgc li, th trng du lchăcònătác
đngăđnăkháchăduălch bngăcáchăch raăcácăsn phmăbánătrênăth trng du lchăcó
th tho mƣnănhuăcu ca h.
Du lchălƠămtăngƠnhăkinhădoanhătng hpăvƠăcóămt s đcăđim sau:
- Du lchălƠăngƠnhăph thucăvƠoătƠiănguyên du lch. Bt c mtăduăkhách
nƠo,ăviăđngăcăvƠăhìnhăthc du lchăraăsaoăthìăyêuăcuăcóătínhăph bin phiăđt
đcăđi vi h lƠăđcăthamăquan,ăvuiăchiăgiiătrí,ătìmăhiuăthng thcăcácăgiá