Luận văn Thạc sĩ 2014 Phân tích tác động của các nhân tố đến tỷ suất sinh lợi cổ phiếu trên TTCK Việt Nam

LI CAM OAN
Tôi xin có li cam đoan danh d rng đây là công trình nghiên cu ca
tôi vi s giúp đ ca cô hng dn và nhng ngi mà tôi đã cm n; s liu
thng kê là trung thc và ni dung, kt qu nghiên cu ca lun vn này cha
tng đc công b trong bt c công trình nào cho ti thi đim hin nay.
TP.HCM, ngày 23 tháng 06 nm 2014
Tác gi



Phan Ngc Bo Châu
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ch vit tt
Danh mc bng
Danh mc hình
Tóm tt 1
Chng 1 : GII THIU CHUNG 2
Chng 2 : TNG QUAN LÝ THUYT 8
2.1 Mô hình APT (Arbitrage Pricing Theory) 8
2.2 Các nghiên cu thc nghim trên th gii v nh hng các yu t v
mô lên TTCK 10
2.2.1 Tác đng ca TSSL vt tri th trng lên TTCK 10
2.2.2. nh hng ca lm phát lên TTCK 12
2.2.3 nh hng ca giá vàng lên TTCK 14
2.2.4 nh hng ca giá du lên TTCK 15
2.2.5 Thay đi trong t giá và tác đng lên TTCK 16
2.3 Các nghiên cu ti Vit Nam v nh hng các nhân t v mô lên th
trng chng khoán 19

2.3.1 Tác đng ca lm phát lên TTCK 19
2.3.2 nh hng ca giá vàng lên TTCK 20
2.3.3 nh hng ca giá du lên TTCK 21
2.3.4 Thay đi trong t giá và tác đng lên TTCK 22
2.4 Phân tích lý thuyt 24
Chng 3 : PHNG PHÁP NGHIÊN CU 27
3.1 D liu 27
3.2 Thit k nghiên cu 29
3.2.1 Bin ph thuc 29
3.2.2 Bin đc lp 30
3.3 Mô hình nghiên cu 36
3.4 Phng trình nghiên cu 40
3.5 Gi thuyt nghiên cu 43
Chng 4 : KT QU NGHIÊN CU 45
4.1 Kim đnh gi thit thng kê v quy lut phân phi xác sut ca TSSL
chng khoán .45
4.2 Ma trn h s tng quan 48
4.3 Kim đnh tính dng ( kim đnh nghim đn v – ADF ) 49
4.4 Kt qu nghiên cu 53
4.4.1 Kt qu hi quy bc 1 53
4.4.2 Kt qu hi quy bc 2 54
Chng 5 : KT LUN 71
5.1 Kt lun 71
5.2 Kin ngh tng quan cho th trng chng khoán Vit Nam 72
5.3 Kin ngh cho th trng chng khoán trong vic điu hành t giá, lm
phát, giá vàng và giá du 75
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
KT LUN
DANH MC CH VIT TT

ADF : Kim đnh tính dng (Augmented Dickey – Fuller Test)
APT : Mô hình kinh doanh chênh lch giá (Arbitrage Pricing Theory)
ARIMA : Mô hình hi quy tích hp trung bình trt
(Autoregressive Integrated Moving Average)
CAPM : Mô hình đnh giá tài sn vn (Capital Asset Pricing Model)
CK : Chng khoán
DN : Doanh nghip
ECMs : Mô hình hiu chnh sai s vector (Vector Error Correction Model)
FEM : Mô hình tác đng c đnh (Fixed Effects Model)
HCM : H Chí Minh
HQT : Hi đng qun tr
HOSE : Sàn chng khoán H Chí Minh
IFS : Thng k tài chính quc t (International Financial Statistics)
MSCI : Ch s Châu Á Thái Bình Dng
NT : Nhà đu t
OLS : Phng pháp bình phng bé nht (Ordinary Least Square)
REM : Mô hình tác đng ngu nhiên (Random Effects Model)
TSSSL : T sut sinh li
TTCK : Th trng chng khoán
VAR : Mô hình t hi quy Vector (Value At risk)
VN : Vit Nam


DANH MC BNG
Bng 2.1: Tóm tt k vng tng quan gia các nhân t v mô vi TTCK
Bng 3.1: Tóm tt các bin
Bng 3.2: Gi thuyt k vng mi tng quan gia các bin đc lp và TSSL
c phiu các ngành
Bng 4.1: Bng tóm tt các giá tr thng kê
Bng 4.2: Ma trn h s tng quan cp gia các bin đc lp

Bng 4.3: Kt qu kim đnh tính dng
Bng 4.4: Kt qu kim đnh tính dng cho sai phân bc nht ca chui s
liu lm phát (CPI).
Bng 4.5: Kt qu hi quy bc 1
Bng 4.6: Bng kim đnh Hausman Test
Bng 4.7: Kt qu hi quy bc 2 khi cha xét trng hp tng bin đc lp
tng hay gim
Bng 4.8: Kt qu hi quy bc 2 khi xét trng hp tng bin đc lp tng
hay gim



DANH MC HÌNH
Hình 3.1 : TSSL vt tri ca th trng qua các thi k.
Hình 3.2 : Ch s giá tiêu dùng (CPI) qua các thi k.
Hình 3.3 : Ch s giá vàng qua các thi k.
Hình 3.4 : Ch s giá du qua các thi k.
Hình 3.5 : Ch s giá USD qua các thi k.
Hình 4.1 : T l nm gi s c phiu ca các nhà đu t nc ngoài
Hình 4.2 : Ch s giá tiêu dùng và tc đ tng trng GDP Vit Nam
giai đon 2000 – 7/2011
Hình 4.3 : Tình hình giá vàng trong nc trong giai đon 2001 - 2013
Hình 4.4 : Din bin giá vàng trong nc và th gii t nm 2008 đn 2013

1

TÓM TT
Bài nghiên cu này nhm mc tiêu kim đnh mc đ nh hng ca
các nhân t v mô đn TSSL ca 75 c phiu công ty hot đng trong 15
ngành kinh t ch yu đc niêm yt trên sàn chng khoán H Chí Minh
(HOSE) trong khon thi gian 2008 đn tháng 9/2013. S liu này đc cung
cp bi các ngun có uy tín nh : GSO, IFS, Bloomberg Tác gi s dng
TSSL c phiu làm bin ph thuc còn các bin đc lp gm giá vàng, giá
du, t giá, lm phát và TSSL vt tri ca th trng . Kt qu phân tích vi
mô hình hi quy đa bin tác đng ngu nhiên (Multivairate random effect
regression - REM) cho thy bin TSSL c phiu các ngành : (i) Tng quan
cùng chiu vi TSSL vt tri ca th trng (ii) Tng quan nghch chiu
vi t giá và lm phát (iii) Không tìm thy mi tng quan có Ủ ngha vi giá
vàng, giá du.



2

CHNG 1 : GII THIU CHUNG
 t vn đ
Ngày 11-7-1998, Chính ph đã kỦ Ngh đnh s 48/CP ban hành v
chng khoán và th trng chng khoán, chính thc khai sinh th trng
chng khoán Vit Nam. i vi các quc gia có nn kinh t vn hành theo c
ch th trng thì vai trò dn vn ca th trng chng khoán là vô cùng quan
trng. Sau gn 15 nm hot đng, th trng chng khoán Vit Nam đang
ngày càng khng đnh vai trò đó.

Vic liên tc bin đng ca th trng chng khoán làm ny sinh nhng
nghiên cu v các mô hình đnh giá tài sn. Trên th gii, nm 1952, tp chí
"The Journal of Finance" đã cho đng ti mt bài báo có tiêu đ "Portfolio
Selection" ca Harry Markowitz đ cp vic đa dng hóa làm gim thiu ri
ro nh th nào và đ xut s dng đ lch chun - phng sai đ đo lng ri
ro ca tng chng khoán và danh mc đu t.
Nhiu nghiên cu đã đc thc hin da trên hc thuyt ca
Markowitz, trong đó, không th không k đn phng pháp đnh giá tài sn
đã và đang đc áp dng  nhiu nc trên th gii : Capital Asset Pricing
Model (CAPM) đc gii thiu đc lp trong các nghiên cu cá nhân bi
Jack Treynor (1961, 1962), William Sharpe (1964), John Lintner (1965) and
Jan Mossin (1966). Mô hình CAPM phát biu rng li nhun k vng ca mt
chng khoán bng li nhun phi ri ro (risk-free) cng vi mt khon bù đp
ri ro da trên c s ri ro toàn h thng ca chng khoán đó. Còn ri ro
không toàn h thng không đc xem xét trong mô hình này do nhà đu t có
th xây dng danh mc đu t đa dng hoá đ loi b loi ri ro này. Xét trên
thc t có rt nhiu nhân t nh hng đn TSSL chng khoán và mô hình
CAPM ch đa xét mt bin duy nht là mc đn bù ri ro cho tp hp chng
3

khoán th trng nên khin cho mt s nhà nghiên cu nghi ngi đ chính xác
kh nng d báo ca mô hình. Th nên cn phi đa thêm vào nhiu yu t
kinh t v mô khác nhau đ gii thích li nhun s mnh hn là ch da vào
mt yu t duy nht nh mô hình CAPM.  khc phc nhng hn ch ca
CAPM, S.A. Ross đã trin khai mô hình kinh doanh chênh lch giá APT
(Arbitrage Pricing Theory) vào thp niên 1970 bng vic s dng các yu t
đa ri ro đ tng cng mc đ thích hp vi nhng nn kinh t đc thù vào
nhng giai đon c th.
Mô hình đa nhân t (APT) không gii hn s lng nhân t có mt
trong mô hình nhng không ch rõ đó là nhng nhân t nào, do đó nó có nhiu

mô hình d bn, trong đó có th k đn nh mô hình Fama-French 3 nhân t
(1992) hay mô hình Barra đang đc MSCI áp dng hin nay.
Do TTCK Vit Nam mi phát trin, trong 13 nm tr li đây, vic áp
dng mô hình đnh giá c phiu đ đnh giá ti th trng Vit Nam rt phc
tp vì bn thân th trng chu nh hng ln bi các yu t tâm lỦ đám đông,
kin thc nhà đu t không đy đ, th trng không hoàn ho, tình trng bt
cân xng v thông tin bi giao dch ni gián thng xuyên xy ra. Mô hình
CAPM không đ Ủ ngha khi ch có mt nhân t (Roll's critique, 1977), mô
hình Fama-French khó thc hin do tiêu chun xác đnh mc vn hóa th
trng (market capitalization) ca tng mã c phiu ti th trng Vit Nam
khác xa so vi th gii. Mô hình đa nhân t tr thành mt mô hình đnh giá
tài sn trin vng, nhng li cha đy thách thc do vic xác đnh và kim
đnh các nhân t là mt vn đ nan gii. Chính vì vy, vic nghiên cu đ tài
"Phân tích tác đng ca các nhân t v mô đn t sut sinh li c phiu
trên th trng chng khoán Vit Nam" bng vic s dng mô hình đa
nhân t (Arbitrage Pricing Theory) vi mc đích đnh giá c phiu ti th
trng chng khoán Vit Nam đáp ng đc yêu cu cp thit đó.
4

 Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca nghiên cu này là phân tích tác đng các yu t kinh t v
mô đn TSSL mt s c phiu đang niêm yt trên sàn chng khoán H Chí
Minh (HOSE) trong giai đon t tháng 1/2008 đn tháng 9/2013. T kt qu
kim đnh xác đnh các nhân t tác đng ch yu đn giá c phiu, và đ xut
các gii pháp nhm khc phc các yu đim hin có v các chính sách kinh t
v mô, t đó giúp cho vic thc hin các chính sách trong thi gian ti hiu
qu hn, giúp nhà đu t ra quyt đnh an toàn cho danh mc đu t ca mình.
 Phm vi nghiên cu
V s liu, bài nghiên cu s dng các s liu v mô đc cung cp bi
các t chc có uy tín nh Tng cc thng kê (GSO), b s liu IFS thuc Qu

tin t th gii (IMF), b s liu Bloomberg Professional thuc Bloomberg
V thi gian, ta gii hn s liu danh mc đu t ca các ngành đc nim yt
trên sàn HOSE t tháng 1/2008 đn tháng 9/2013 (khong thi gian là 69
tháng). S liu v ch s kinh t v mô cng đc thu thp trong khong thi
gian tng ng.
 Phng pháp nghiên cu
 tài thc hin phng pháp phân tích tng hp, thng kê mô t đ
tóm tt, trình bày d liu, mô t các thuc tính ca các bin quan sát. ng
thi, đ tài còn s dng kim đnh ADF (Augmented Dickey-Fuller) đ kim
tra tính dng ca d liu bng và phng pháp hi quy đ đa đn kt qu
thông qua mô hình Eviews.
Bài nghiên cu này đc tng hp t các phng pháp ca Ross
(1976), Pettengill và cng s (1995), Basher và Sadorsky (2006). C th, bài
vit s dng mô hình đa nhân t (APT) đ nghiên cu nh hng ca các yu
t ri ro, bao gm: giá vàng, giá du, t giá, lm phát và t sut li nhun