Luận văn Thạc sĩ 2014 Các yếu tố tác động đến tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản của ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNG I HC KINH T TP. HCM



NGUYN TH NGC HNH

CÁC YU T TỄCăNGăN
T SUT LI NHUN RÒNG TRÊN TNG TÀI SN
CAăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI C PHN VIT NAM
LUNăVNăTHCăSăăKINHăT












TP. H Chí Minh ậ nmă2014
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNG I HC KINH T TP. HCM



NGUYN TH NGC HNH

CÁC YU T TỄCăNGăN
T SUT LI NHUN RÒNG TRÊN TNG TÀI SN
CAăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI C PHN VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVN THCăS KINH T

NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.ăTS.ăTRNGăQUANGăTHỌNG





TP. H Chí Minh ậ nmă2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi, cha
công b ti bt c ni nào. Mi s liu s dng trong lun vn này là nhng thông
tin xác thc.
Tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình.
TP. H Chí Minh, ngày 24 tháng 04 nm 2014
Tácăgiălunăvn
NguynăThăNgcăHnh
MC LC
Ni dung Trang
PHN M U 1
1. Lý do chnăđ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3.ăi tng và phm vi nghiên cu 3

4.ăPhngăphápănghiênăcu 3
5. Kt cu lunăvnă 3
CHNGă1:ăTNG QUAN V CÁC YU T TỄCăNGăN T SUT
LI NHUN RÒNG TRÊN TNG TÀI SN CAăNGỂNăHĨNGăTHNGă
MI VIT NAM VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 4
1.1 Hiu qu hotăđng kinh doanh ca ngân hàng 4
1.1.1 Khái nim hiu qu hotăđng kinh doanh ca ngân hàng 4
1.1.2ăCácăquanăđim v đánhăgiáăhiu qu hotăđng ca ngân hàng 5
1.1.2.1ăQuanăđimăđánhăgiáătheoăhiu qu kinh t - xã hi 5
1.1.2.2 Quanăđimăđánhăgiáătheoătiêuăchíăchtălng tín dng 5
1.1.2.3ăQuanăđimăđánhăgiáătheoătiêuăchíăthuănhp - chi phí 5
1.1.2.4ăăXácăđnhătiêuăchíăđánhăgiáăhiu qu hotăđng kinh doanh ca ngân
hàng 5
1.1.2.5ă ă ánhă giáă thôngă quaă cácă ch tiêuă đánhă giáă hiu qu hotă đng kinh
doanh ca ngân hàng 6
1.1.3 Các yu t căbn nhă hngă đn hiu qu hotă đng kinh doanh ca
ngân hàng 7
1.1.3.1 Các yu t khách quan 7
1.1.3.2 Các yu t ch quan 7
1.1.4 Các yu t kăthutăcăbn 8
1.1.4.1 Qun tr tài sn có và tài sn n 8
1.1.4.2ăm bo tính thanh khon vn 8
1.1.4.3 Chtălng tín dng 8
1.1.4.4 Chi phí hotăđng 8
1.1.5 Kinh nghim caăcácănc v nâng cao hiu qu hotăđng ngân hàng 8
1.2 Các mô hình phân tích hiu qu hotăđng 9
1.2.1ăMôăhìnhăđánhăđi li nhun ậ ri ro 9
1.2.2 Mô hình tách các ch s phân tích li nhun ròng trên tng tài sn 9
1.3 Các nghiên cu thc nghimătrcăđơyăv hiu qu hotăđng và các yu t
tácăđngăđn ch tiêuăđánhăgiáăhiu qu hotăđng: t sut li nhun ròng trên

tng tài sn ca ngân hàng 10
1.3.1 Syafri (2012) 11
1.3.2 Atonina Davydenko (2010) 11
1.3.3 Munyambonera Ezra Francis (2009) 12
1.3.4 Panayiotis Athanasoglou et al (2006) 12
1.3.5 Tan ậ Aaron Yong et al (2012) 13
1.3.6 Nesrin Ayadi ậ Younès Boujelbene (2012) 14
1.3.7 Sehrish Gul et al (2011) 14
1.3.8 Samy Ben Naceur (2003) 14
1.3.9 Valentina Flamini et al (2009) 15
1.4  xut mô hình nghiên cu các yu t tácăđngăđn t sut li nhun ròng
trên tng tài sn ca ngân hàng 15
1.4.1 Bin ph thuc 15
1.4.2 Các binăđc lp 16
1.4.2.1 Chi phí 16
1.4.2.2 Vn 18
1.4.2.3 Tin gi 20
1.4.2.4 Ri ro tín dng 21
1.4.2.5 Các bin v cu trúc thu nhp ậ chi phí 21
1.4.3 Mô hình nghiên cu 26
KT LUNăCHNGă1 27
CHNGă 2:ă THC TRNG CÁC YU T TỄCă NGă N T SUT
LI NHUN RÒNG TRÊN TNG TÀI SN CAăNGỂNăHĨNGăTHNGă
MI VIT NAM 28
2.1 Thc trng hiu qu hotăđng kinh doanh caăngơnăhƠngăthngămi Vit
Nam 28
2.1.1ăTìnhăhìnhăhuyăđng vn 28
2.1.2 Tình hình tín dng ca các ngân hàng 32
2.1.3 Tình hình thanh khon 37
2.1.4 Tình hình n xu 40

2.1.5 Vn, li nhun và t sut sinh li ca các ngân hàng 43
2.2 Kimăđnh mô hình các yu t tácăđngăđn t sut li nhun ròng trên
tng tài sn caăngơnăhƠngăthngămi c phn Vit Nam 48
2.2.1 D liu nghiên cu 48
2.2.2 Mô hình nghiên cu 50
2.2.3ăPhngăphápănghiênăcu 51
2.2.3.1 Phơnătíchătngăquan 51
2.2.3.2 Kho sát riêng dng hàm hi quy phù hp ca tng binăđc lp vi
bin ph thuc 51
2.2.3.3 Phân tích hi quy 52
2.2.3.4 Kimăđnh ANOVA v tính thích hp ca mô hình 52
2.2.3.5 Kimăđnh gi đnh liên h tuyn tính 52
2.2.3.6 Kimăđnh gi đnhăphngăsaiăca sai s khôngăđi 53
2.2.3.7 Kimăđnh gi đnh v phân phi chun ca phnăd 53
2.2.3.8 Kimăđnh Durbin-Watson v tínhăđc lp ca sai s 54
2.2.3.9 Kimăđnh không có miătngăquanăgia các binăđc lpă(đoălngăđaă
cng tuyn) 54
2.2.4 Kt qu nghiên cu 54
2.2.4.1 Phân tíchătngăquan 54
2.2.4.2 Kho sát riêng dng hàm hi quy 58
2.2.4.3 Phân tích hi quy 61
2.2.4.4 Dò tìm vi phm gi đnh liên h tuyn tính 63
2.2.4.5 Dò tìm vi phm gi đnhăphngăsaiăca sai s khôngăđi 64
2.2.4.6 Dò tìm vi phm gi đnh v phân phi chun ca phnăd 64
2.2.4.7 Dò tìm vi phm gi đnh v tínhă đc lp ca sai s (khôngă cóă tngă
quan gia các phnăd) 66
2.2.4.8 Dò tìm vi phm gi đnh không có miătngăquanăgia các binăđc lp
(đoălngăaăcng tuyn) 67
2.2.5 Kt qu mô hình 67
2.2.6ăụănghaăcácăh s hi quy riêng phn trong mô hình 68

KT LUNăCHNGă2 72
CHNGă3:ăGII PHÁP KIM SOÁT CÁC YU T TỄCăNGăN T
SUT LI NHUN RÒNG TRÊN TNG TÀI SN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI VIT NAM 73
3.1 Các thách thcăđi vi vic nâng cao hiu qu kinh doanh ngân hàng Vit
Nam t kt qu mô hình thc nghim 73
3.1.1 Tóm tt kt qu mô hình 73
3.1.2 Các thách thcăđt ra t kt qu mô hình 74
3.2ă xut mt s gii pháp nhm kim soát các yu t tácă đng trong mô
hình 76
3.3ă xut mt s gii pháp c th 76
3.3.1 Các gii pháp qun lý vn 76
3.3.2 Các gii pháp qun lý chi phí 77
3.3.3 Các gii pháp qun lý ri ro tín dng 78
3.3.4 Các gii pháp qun lý ri ro thanh khon 80
3.3.5 Mt s gii pháp nhmătngăthuănhp, li nhun ngân hàng 81
3.4 Kin ngh chính sách 83
3.4.1ăi vi Quc hi, Chính ph và các b ngành 83
3.4.2ăi vi Ngân hàng Nhà nc 85
3.4.2.1 Hoàn thin h thng pháp lut v tin t và hotăđng ngân hàng 85
3.4.2.2 Nâng cao hiu qu điu hành chính sách tin t, chính sách qun lý
ngoi hi caăNgơnăhƠngăNhƠănc 85
3.4.2.3 Phát trin th trng tin t anătoƠn,ăđng b và mang tính cnh tranh
cao 86
3.4.2.4 Phát trin ng dng công ngh và h thng thanh toán 87
3.4.2.5 Nâng cao hiu qu, hiu lc ca thanh tra, giám sát ngân hàng 89
3.4.2.6 Nâng cao tính trách nhim và minh bch trong công b thông tin 90
3.4.2.7 Mt s kin ngh khác 91
3.4.3ăi viăngơnăhƠngăthngămi 91
3.5 Gii hn caăđ tài 92

3.6 Kin ngh hng nghiên cuătrongătngălai 93
KT LUNăCHNGă3 93
KT LUN 94
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1: DANH SÁCH MU QUAN SÁT NGHIÊN CU
PH LC 2: KHO SÁT CÁC DNG HÀM HI QUY GIA CÁC BIN
C LP VÀ BIN PH THUC
PH LC 3: TP HP BNG KT QU TÓM TT CA MÔ HÌNH KHI
CHAăIU CHNH LOI B BIN
PH LC 4: TP HP BNG KT QU TÓM TT CAăMỌăHỊNHăẩă
IU CHNH LOI B BINăDOăAăCNG TUYN (B BIN (VN CH
S HU/N PHI TR) VÀ BIN (VN CH S HU/N PHI TR)
2
)
PH LC 5: DÒ TÌM VI PHM CAăMỌăHỊNHăẩăIU CHNH LOI
B BIN


DANHăMCăCH VITăTT
AMC
Công ty qun lý n và khai thác tài sn th chp
ASEAN
Hip hi các quc gia ông Nam Á
CP
Chi phí
CP DPRRTD/TNH
Chi phí d phòng ri ro tín dng/thu nhp hot đng
CPH
Chi phí hot đng
CPH/LNTT

Chi phí hot đng/li nhun trc thu
CPI
Ch s giá tiêu dùng
DPRRTD
D phòng ri ro tín dng
EPS
Thu nhp trên c phiu
GDP
Tng sn phm trong nc
GTCG
Giy t có giá
IMF
Qu tin t th gii
KT-XH
Kinh t xã hi
LNST/LNTT
Li nhun sau thu/li nhun trc thu
LNTT
Li nhun trc thu
MN
T l thu nhp ngoài lãi cn biên
NH
Ngân hàng
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng Thng mi
NIM
T l thu nhp lãi cn biên
NPM

T l sinh li hot đng
NPT
N phi tr
NV
Ngun vn
ROA
Li nhun ròng trên tng tài sn
ROE
Li nhun ròng trên vn ch s hu
SECO
Cc Kinh t Liên bang Thy S
TCKT
T chc kinh t
TCTD
T chc tín dng
TMCP
Thng mi C phn
TN
Thu nhp
TNDN
Thu nhp doanh nghip
TNH/TTS
Thu nhp hot đng/tng tài sn
TNlãi/TTS
Thu nhp lãi/tng tài sn
Tng nhn TG/LNTT
Tng nhn tin gi/li nhun trc thu
TS
Tài sn
USD

ô la M
VAMC
Công ty qun lý tài sn
VCSH
Vn ch s hu
VCSH/N phi tr
Vn ch s hu/n phi tr
VND
ng Vit Nam
WB
Ngân hàng Th gii
WTO
T chc thng mi th gii

DANH MC BNG BIU
Ni dung Trang
Bngă1.1:ănhănghaăcácăbin và miătngăquanăk vng gia các binăđc
lp và bin ph thuc 23
Bng 2.1: Mô t d liu nghiên cu 48
Bng 2.2: Kt qu phơnătíchătngăquanăca các bin 55
Bng 2.3: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.4: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.5: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.6: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.7: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.8: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.9: Kho sát các dng hàm hi quy phn ph lc 2
Bng 2.10: Tp hp bng kt qu tóm tt ca mô hình phn ph lc 3
Bng 2.11: Tp hp bng kt qu tóm tt caămôăhìnhăđiu chnh
phn ph lc 4

Bng 2.12: Bngătngăquană phn ph lc 5
Bng 2.13: Bng kt qu mô hình phn ph lc 5
Bng 2.14: Bng h s hi quy phn ph lc 5
Danh sách mu quan sát nghiên cu phn ph lc 1

DANH MCă TH
Ni dung Trang
 th 2.1:ăTngătrngăhuyăđngăquaăcácănm 31
 th 2.2:ăTngătrng tngăphngătinăthanhătoánăquaăcácănmă 31
 th 2.3:ăTngătrng tín dngăquaăcácănmă 36
 th 2.4: T l n xuăquaăcácănmă 42
 th 2.5: McătngătƠiăsnăquaăcácănmă 47
 th 2.6: T sut li nhun ròng trên tng tài snăquaăcácănmă 47
 th 2.7: T sut li nhun ròng trên vn ch s huăquaăcácănmă 47
 th 2.8:ăđ th phân tán gia phnădăvƠăgiáătr d đoánă 63
 th 2.9:ăđ th tn s ca các phnădă 64
 th 2.10:ăđ th tn s 65
 th 2.11:ă th phân tán phnădătheoăth t quan sát 66

1

PHN M U
1. Lý do chnăđ tài
 hu ht các nc, ngành ngân hàng đc coi là khu vc then cht đm bo
cho nn kinh t quc gia hot đng mt cách nhp nhàng, vì vy khu vc này đc
chính ph các nc quan tâm đc bit, và là mt trong nhng ngành đc giám sát
cht ch nht trong nn kinh t, đc bit là ti các nc đang phát trin.  Vit Nam
trong nhng nm qua, nh chính sách đi mi kinh t, ngành ngân hàng đã có
nhng thay đi to ln và h thng ngân hàng ngày càng phù hp hn vi nn kinh
t th trng. Tuy nhiên, trong bi cnh hi nhp nh hin nay thì s cnh tranh trên
thng trng ngày càng gay gt đòi hi h thng ngân hàng Vit Nam phi không
ngng t hoàn thin mình trong quá trình kinh doanh. Trong đó, t sut sinh li nh
t sut li nhun ròng trên tng tài sn (ROA) ca ngân hàng có ý ngha nht đnh
cho s thành công ca ngân hàng trong cnh tranh vì nó th hin hiu qu hot đng
kinh doanh ca ngân hàng. Do đó, các nhà qun tr ngân hàng có s quan tâm nht
đnh đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng và các yu t tác
đng đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng đ đánh giá đúng
mt phn hiu qu hot đng ca ngân hàng và đa ra các quyt đnh phù hp. Trên
th gii đã có nhiu nghiên cu thc nghim tìm hiu v các yu t tác đng đn t
sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng nh các nghiên cu ca Syafri
(2012), Atonina Davydenko (2010), Munyambonera Ezra Francis (2009),
Panayiotis Athanasoglou et al (2006), Tan – Aaron Yong et al (2012), Nesrin Ayadi
– Younès Boujelbene (2012), Sehrish Gul et al (2011), Samy Ben Naceur (2003),
Valentina Flamini et al (2009). Các nghiên cu trc đây ch ra các yu t tác đng
đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng bao gm các yu t bên
trong nh chi phí, vn, ri ro tín dng, tin gi, cu trúc thu nhp – chi phí (thng
đc th hin thông qua các ch tiêu tài chính) và các yu t bên ngoài nh lm
phát, tc đ tng trng tng sn phm quc ni,
2

Xut phát t thc t các nghiên cu v hiu qu hot đng ngân hàng còn cha
nhiu nên tác gi chn đ tài “Các yu t tác đng đn t sut li nhun ròng trên
tng tài sn ca ngân hàng thng mi c phn Vit Nam”. Thông qua phng
pháp nghiên cu đnh tính kt hp vi nghiên cu đnh lng, tác gi s dng các
d liu thng kê, biu đ th hin hiu qu hot đng ngân hàng thng mi Vit
Nam và xây dng các mô hình ph bin đ đánh giá các yu t tác đng đn t sut
li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng thng mi c phn Vit Nam.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là nghiên cu các yu t tác đng đn t sut
li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng thng mi c phn Vit Nam thông
qua vic đ xut mô hình thc nghim đ tìm hiu v các yu t tác đng đn t
sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng thng mi c phn Vit Nam
nh th nào trong giai đon t nm 2009 đn nm 2012.
- Trong phm vi đ tài này, nghiên cu thc nghim đ xut:
Bin ph thuc là mt ch tiêu đ đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca
ngân hàng chính là t sut li nhun ròng trên tng tài sn (ROA)
Các bin đc lp là các yu t bên trong có th nh hng đn t sut li nhun
ròng trên tng tài sn (ROA) ca ngân hàng nh: ri ro tín dng (s dng ch tiêu:
chi phí d phòng ri ro tín dng/thu nhp hot đng); chi phí (s dng ch tiêu: chi
phí hot đng/li nhun trc thu); vn (s dng ch tiêu: vn ch s hu/n phi
tr); bin v cu trúc thu nhp – chi phí (s dng các ch tiêu: li nhun sau thu/li
nhun trc thu; thu nhp hot đng/tng tài sn; thu nhp lãi/tng tài sn); tin
gi (s dng ch tiêu: tng nhn tin gi/li nhun trc thu)
Tác gi dùng các mô hình ph bin đ xem xét mi liên h gia bin ph thuc
và các bin đc lp.
3

3. iătng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu ca đ tài: đi tng nghiên cu là nghiên cu các yu

t tác đng đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng thng mi
c phn Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu ca đ tài: mu nghiên cu là các ngân hàng thng mi
c phn Vit Nam bng cách tính toán bin ph thuc và các bin đc lp da trên
s liu ca báo cáo tài chính các ngân hàng thng mi c phn Vit Nam vi s
lng là 36 ngân hàng thng mi c phn Vit Nam trong giai đon t nm 2009
đn nm 2010; 34 ngân hàng thng mi c phn Vit Nam trong giai đon t nm
2011 đn nm 2012; khong thi gian nghiên cu trong giai đon t nm 2009 đn
nm 2012.
4. Phngăphápănghiênăcu
- S dng phng pháp nghiên cu đnh tính và phng pháp nghiên cu đnh
lng:
+ Phng pháp nghiên cu đnh tính: s dng d liu thng kê và biu đ đ
mô t thc trng hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi Vit
Nam nói chung trong giai đon t nm 2009 đn nm 2013
+ Phng pháp nghiên cu đnh lng: s dng mô hình phân tích hi quy đ
nghiên cu các yu t tác đng đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân
hàng thng mi c phn Vit Nam trong giai đon t nm 2009 đn nm 2012
5. Kt cu lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho và ph lc; lun vn
gm 03 chng:
Chng 1: Tng quan v các yu t tác đng đn t sut li nhun ròng trên
tng tài sn ca ngân hàng thng mi Vit Nam và mô hình nghiên cu
Chng 2: Thc trng các yu t tác đng đn t sut li nhun ròng trên tng
tài sn ca ngân hàng thng mi Vit Nam
Chng 3: Gii pháp kim soát các yu t tác đng đn t sut li nhun ròng
trên tng tài sn ca ngân hàng thng mi Vit Nam
4

CHNG 1

TNG QUAN V CÁC YU T TỄCăNGăN T SUT
LI NHUN RÒNG TRÊN TNG TÀI SN CA NGÂN HÀNG
THNGăMI VIT NAM VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
1.1 Hiu qu hotăđng kinh doanh ca ngân hàng
1.1.1 Khái nim hiu qu hotăđng kinh doanh ca ngân hàng
Theo PGS.TS Nguyn Khc Minh  trang 255 trong cun “T đin Toán kinh
t, Thng kê, Kinh t lng Anh - Vit” thì “hiu qu - efficiency” trong kinh t
đc đnh ngha là “mi tng quan gia đu vào các yu t khan him vi đu ra
hàng hóa và dch v” và “khái nim hiu qu đc dùng đ xem xét các tài nguyên
đc các th trng phân phi tt nh th nào”.
Theo Peter S. Rose - Giáo s kinh t hc và tài chính trng đi hc Yale thì v
bn cht ngân hàng thng mi cng có th đc coi nh mt tp đoàn kinh doanh
và hot đng vi mc tiêu ti đa hóa li nhun vi mc đ ri ro cho phép. Tuy
nhiên, kh nng sinh li là mc tiêu đc các ngân hàng quan tâm hn c vì thu
nhp cao s giúp các ngân hàng có th bo toàn vn, tng kh nng m rng th
phn, thu hút vn đu t.
Nh vy có th hiu hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng là mt phm
trù kinh t phn ánh trình đ s dng các ngun lc hin có đ có th đt đc kt
qu cao nht vi tng chi phí thp nht.
Hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng quyt đnh đn s tn ti và
phát trin ca mi ngân hàng. Nu ngân hàng hot đng có hiu qu kinh doanh tt
thì uy tín ngân hàng s tng lên t đó s to điu kin thun li cho hot đng ca
ngân hàng đó, chính vì vy mà bt k mt ngân hàng nào đu coi đt hiu qu trong
hot đng kinh doanh là mc tiêu rt quan trng và đ ra các chính sách, gii pháp
đ ci thin hiu qu hot đng kinh doanh ca mình.


5

1.1.2ăCácăquanăđim v đánhăgiáăhiu qu hotăđng ca ngân hàng

1.1.2.1 Quanăđimăđánhăgiáătheoăhiu qu kinh t - xã hi
Theo quan đim ca mt s nhà kinh t thì hiu qu ngân hàng phi đc đánh
giá  hai khía cnh: hiu qu xã hi và hiu qu bn thân ngân hàng. Trong s đó có
nhà kinh t hc ngi Nga Kisileva.I.A; bà cho rng trong hot đng ca th trng
tài chính ngoài hiu qu c th có th cân đm đc, hot đng tài chính còn mang
li hiu qu gián tip cho nn kinh t - xã hi.
1.1.2.2ăQuanăđimăđánhăgiáătheoătiêuăchíăchtălng tín dng
Mt s các nhà kinh t đánh giá hiu qu hot đng ca ngân hàng qua
cht lng tín dng.
1.1.2.3ăQuanăđimăđánhăgiáătheoătiêuăchíăthuănhp - chi phí
Các ngân hàng thng mi  M khi phân tích hot đng và xây dng
chin lc kinh doanh da vào quan đim:
- “Ti đa hóa” các ngun thu nhp.
- “Ti thiu hóa” các khon chi.
- Qun tr ngân hàng, đ ra các bin pháp và c ch thc hin tt hai ni dung trên.
1.1.2.4 Xácăđnhătiêuăchíăđánhăgiáăhiu qu hotăđng kinh doanh ca ngân hàng
Hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng đc đánh giá qua hai tiêu chí:
đnh tính và đnh lng.
- nh tính: ánh giá hiu qu theo đnh tính có ngha là đánh giá các bin
pháp hot đng ca ngân hàng (cha đ cp đn kinh doanh, cng nh kt qu kinh
doanh) nhm duy trì và phát trin n đnh, bn vng ngân hàng. Các bin pháp đó
bao gm:
+ Chính sách, chin lc phù hp;
+ B máy qun tr, điu hành, kim tra giám sát và c ch qun tr hiu qu;
+ Mt đi ng nhân viên có trình đ chuyên môn, đm bo trin khai thành
công chính sách và thc hin hiu qu chin lc kinh doanh.
6

- nh lng: ánh giá v mt đnh lng - có ngha là đánh giá kt qu kinh
doanh ca ngân hàng. Li nhun là ch tiêu phn ánh tng hp tình hình kinh doanh.

Thông qua li nhun, hiu qu hot đng kinh doanh ngân hàng đc đánh giá mt
cách đy đ v mi mt. Khi phân tích li nhun ngân hàng, các nhà chuyên môn
thng thc hin theo ba nhóm chính đi vi thu nhp và hai nhóm chính đi vi
chi phí:
+ Li nhun hình thành t thu và tr lãi s dng vn.
+ Li nhun hình thành t nghip v kinh doanh giy t có giá.
+ Li nhun thu t ngun cung ng các dch v khác.
+ Chi phí qun lý và công v (là mt b phn cu thành chi phí hot đng).
+ Chi phí trích lp d phòng.
Khi so sánh mc tng trng ca các yu t hình thành li nhun, chúng ta có
th đánh giá hiu qu ca tng loi hình hot đng.
1.1.2.5 ánhăgiáăthôngăquaăcácăch tiêuăđánhăgiáăhiu qu hotăđng kinh
doanh ca ngân hàng
Hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng đc đánh giá thông qua nng
lc v hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Nng lc này đc đo lng thông qua
các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng ca ngân hàng mà thông dng nht là hai
ch tiêu ROA và ROE đc tính toán nh sau:
- T l li nhun ròng trên tng tài sn (ROA: Return on asset)
Công thc tính ROA:
Li nhun ròng (sau thu)
ROA =
Tng tài sn
ROA cho thy kh nng chuyn tài sn ca ngân hàng thành li nhun ròng và
là ch tiêu đánh giá hiu qu công tác qun lý ca ngân hàng. T l này càng ln cho
thy ngân hàng càng hot đng có hiu qu.

7

- T l li nhun ròng trên vn ch s hu (ROE_Return on equity)
Công thc tính ROE:

Li nhun ròng (sau thu)
ROE =
Vn ch s hu
Ngoài ra còn có các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân
hàng nh: T l thu nhp cn biên; Thu nhp trên c phiu; Chênh lch lãi sut bình
quân (chênh lch lãi sut đu vào và đu ra); T l hiu sut s dng tài sn c đnh;
T l tài sn sinh li; Mc tng giá c phiu ca ngân hàng trên th trng.
1.1.3 Các yu t c bn nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca
ngân hàng
1.1.3.1 Các yu t khách quan
- iu kin kinh t - xã hi: Kinh t tng trng hay suy thoái đu có nh
hng đn hot đng kinh doanh ngân hàng.
- Chính sách caăNgơnăhƠngăTrungă ng: Thông thng, vào thi k lm
phát, Ngân hàng Trung ng tht cht chính sách tin t làm hn ch kh nng m
rng tín dng ngân hàng.
1.1.3.2 Các yu t ch quan
- Trìnhăđ qun tr điu hành: Trình đ qun tr điu hành không đáp ng yêu
cu; không xây dng đc quy trình qun tr toàn din các mt liên quan trong hot
đng ca ngân hàng trên c s s dng hiu qu, hp lý ngun vn ca ngân hàng
s nh hng đn hiu qu s dng vn ca Ngân hàng.
- Tình hình tài chính ca ngân hàng: Ngun vn t có ca ngân hàng b hn
ch, không đ đ đáp ng các điu kin phát trin, tng trng hoc thc hin các
bin pháp tng thu nhp.
- Kh nngăcnh tranh: Cnh tranh thiu cân sc trong điu kin th trng
kéo theo chi phí ln, s gim thp hiu qu trong kinh doanh.
8

- Chinălc kinh doanh không phù hp: Hot đng kinh doanh không theo
chin lc phát trin có kh nng làm cho ngân hàng mt đnh hng trong nhng
điu kin thay đi ca th trng.

- H thng giám sát không hiu qu: Mt h thng kim tra, giám sát ni b
xây dng đúng yêu cu s góp phn nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ngân hàng.
1.1.4 Các yu t kăthutăcăbn
1.1.4.1 Qun tr tài sn có và tài sn n
Ni dung qun tr tài sn có và tài sn n là qun lý mc tng trng ngun vn
phù hp vi k hoch s dng vn. Mt s mt cân đi trong mi liên kt này s
dn đn tình trng không hiu qu.
1.1.4.2 m bo tính thanh khon vn
Trong hot đng ngân hàng thng mi tn ti mt mi liên h mt thit gia
tính thanh khon và kh nng sinh li: nu tính thanh khon cao thì kh nng sinh
li thp, còn nu kh nng sinh li cao có th làm gim tính thanh khon.
1.1.4.3 Chtălng tín dng
Cht lng tín dng là ch tiêu quan trng, bi nó nh hng ln đn kt qu
kinh doanh cng nh chin lc phát trin ngân hàng; nu n quá hn ln thì ngân
hàng phi trích lp d phòng nhiu.
1.1.4.4 Chi phí hotăđng
Chi phí hot đng trong đó có chi phí qun lý và công v là mt yu t cu
thành chi phí hot đng không th thiu đc đi vi hot đng ca ngân hàng. Tuy
nhiên, đây là phn mà ngân hàng có th điu chnh đ gim chi phí, tng thu nhp.
1.1.5 Kinh nghim caăcácănc v nâng cao hiu qu hotăđng ngân hàng
Nghiên cu kinh nghim ca mt s nc nh Trung Quc, M, Nht, Pháp,
CHLB Nga có th rút ra bài hc nh sau:
 đt đc hiu qu cao trong kinh doanh cn chú trng: nâng cao cht lng
sn phm, cht lng tín dng, tng cng nng lc tài chính ca ngân hàng, đm
9

bo thanh khon, tng cng giám sát chi phí, tng t trng thu phí và hoa hng,
gim thp t trng vn không sinh li.
1.2 Các mô hình phân tích hiu qu hotăđng
 đánh giá tình hình hot đng ca ngân hàng, thông thng s dng các đng

thc th hin mi liên h gia các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng ngân hàng.
1.2.1 Môăhìnhăđánhăđi li nhun ậ ri ro
Hai ch tiêu ROA và ROE có mi quan h vi nhau qua công thc sau:
Vn ch s hu
ROA = ROE x
Tng tài sn

Ý ngha công thc trên: công thc trên cho thy ROE có đ nhy cao
hn ROA gp nhiu ln. Nh vy, thu nhp ca mt ngân hàng rt nhy cm vi
phng thc tài tr tài sn (s dng nhiu n hn hay nhiu vn ch s hu hn).
Mt ngân hàng có ROA thp vn có th đt đc ROE  mc cao nu nh s dng
nhiu n (k c tin gi ca khách hàng) và s dng ti thiu vn ch s hu trong
quá trình tài tr tài sn. Trên thc t, mi liên h gia ROA và ROE th hin s
đánh đi gia ri ro và thu nhp mà các nhà qun lý ngân hàng phi đi mt: đ đt
đc t l thu nhp nh mong mun cho các c đông, ngân hàng phi chu nhiu ri
ro hn do s dng đòn by tài chính cao hn.
1.2.2 Mô hình tách các ch s phân tích li nhun ròng trên tng tài sn
Các yu t cu thành ch s li nhun ròng trên tng tài sn (ROA):
Li nhun ròng
ROA =
Tng tài sn
Li nhun ròng = Thu nhp lãi + Thu nhp ngoài lãi – Tng chi phí hot đng – Chi
phí thu thu nhp doanh nghip


10

Nh vy:
LN ròng TN lãi + TN ngoài lãi – Tng CPH – CP Thu TNDN
ROA = =

Tng TS Tng TS
Vic tách các ch s đo lng hiu qu hot đng ca ngân hàng thành nhng
b phn tng ng giúp các nhà qun lý xác đnh đc nhng nguyên nhân khó
khn và tìm ra các gii pháp cho vn đ mà ngân hàng đang phi đi mt. Nh vy,
hiu qu hot đng ca mt ngân hàng ph thuc vào mt s yu t quan trng sau:
- Cn phi s dng đòn by tài chính: t trng tài sn ngân hàng đc tài tr
bng n so vi vn ch s hu mt cách thn trng
- Cn phi s dng đòn by hot đng t tài sn c đnh: t trng ca chi phí
c đnh đa vào s dng đ cng c li nhun hot đng trc thu cùng vi s
tng trng các hot đng đu ra mt cách thn trng
- Cn phi kim soát chi phí hot đng đ tng các ngun thu
- Cn phi qun lý thn trng danh mc đu t đ đáp ng yêu cu thanh
khon, đm bo kh nng sinh li cao nht t danh mc tài sn
- Cn phi kim soát cht ch ri ro ngân hàng đ nhng khon thua l không
vt quá thu nhp và vn ch s hu
1.3 Cácănghiênăcuăthcănghimătrcăđơyăvăhiuăquăhotăđng vƠăcácăyuătă
tácăđngăđnăchătiêuăđánhăgiáăhiuăquăhotăđng:ătăsutăliănhunăròng trên
tngătƠiăsn caăngơnăhƠngă
Trong các nghiên cu thc nghim trc đây, hiu qu hot đng ca ngân
hàng thng đc din t bng hàm s trong đó bin ph thuc thng là t sut li
nhun ròng trên tng tài sn (ROA). Do mu nghiên cu và môi trng nghiên cu
khác nhau nên kt qu nghiên cu khác nhau. Tuy nhiên đc đim chung ca các
nghiên cu đã cho phép phân loi các yu t tác đng đn ch tiêu đánh giá hiu qu
hot đng: t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng.
11

1.3.1 Syafri (2012)
Syafri (2012) nghiên cu hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi
Indonesia trong khong thi gian 2002 – 2011.
Tác gi s dng bin ph thuc nghiên cu là t sut li nhun ròng trên tng

tài sn (ROA). Trong các bin đc lp đa vào mô hình có các bin đi din cho chi
phí, vn, ri ro tín dng và cu trúc thu nhp - chi phí.
Kt qu nghiên cu cho thy bin đi din cho vn ca ngân hàng có tng
quan thun vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn. Kt qu cng cho thy bin
đi din cho chi phí có tng quan nghch vi t sut li nhun ròng trên tng tài
sn ca ngân hàng.
Bin đi din cho ri ro tín dng không nh mong ch ca tác gi, nó tng
quan thun vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn.
Kt qu nghiên cu cng cho thy bin đi din cho thu nhp ngoài lãi nh
hng tích cc đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng nhng
bin này li không có ý ngha thng kê.
1.3.2 Atonina Davydenko (2010)
Atonina Davydenko (2010) nghiên cu hiu qu hot đng ca các ngân hàng
Ukraina trong khong thi gian 2005 – 2009.
Tác gi s dng bin ph thuc nghiên cu là t sut li nhun ròng trên tng
tài sn (ROA). Trong các bin đc lp đa vào mô hình có bin đi din cho chi
phí, vn và tin gi.
Kt qu nghiên cu ch ra bin đi din cho chi phí ca ngân hàng có tng
quan nghch vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng, là mt du
hiu cho thy s thiu nng lc trong vic qun lý chi phí ca ngân hàng. Kt qu
cho thy khi chi phí đc qun lý đúng cách; tng chi phí s làm tng t sut li
nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng; s tng quan nghch cho thy ngân
hàng cha có kh nng tit gim chi phí do s cnh tranh trong ngành.
Kt qu nghiên cu ch ra bin đi din cho vn ca ngân hàng có tng quan
12

thun vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng cho thy các ngân
hàng Ukraina tng vn ch s hu s tn chi phí thp hn cho vic huy đng vn do
đó làm tng t sut li nhun ròng trên tng tài sn.
Kt qu nghiên cu cng ch ra bin đi din cho tin gi có nh hng tiêu cc

đn t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng, điu này cho thy s
cnh tranh trong ngành ngân hàng khi mt ngân hàng không th h thp lãi sut huy
đng so vi mt bng chung đ thu hút tin gi.
1.3.3 Munyambonera Ezra Francis (2009)
Munyambonera Ezra Francis (2009) nghiên cu hiu qu hot đng ca các
ngân hàng  các nc Châu Phi cn Sahara trong khong thi gian 1999-2006.
Tác gi s dng bin ph thuc nghiên cu là t sut li nhun ròng trên tng
tài sn (ROA). Trong các bin đc lp đa vào mô hình có bin đi din cho chi
phí, vn.
Kt qu nghiên cu ch ra bin đi din cho chi phí ca ngân hàng có tng
quan nghch vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng, là mt du
hiu cho thy s thiu nng lc trong vic qun lý chi phí ca ngân hàng. Kt qu
cho thy khi chi phí đc qun lý đúng cách; tng chi phí s làm tng t sut li
nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng; s tng quan nghch cho thy ngân
hàng cha có kh nng tit gim chi phí do s cnh tranh trong ngành.
Kt qu nghiên cu ch ra bin đi din cho vn ca ngân hàng có tng quan
thun vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng cho thy các ngân
hàng tng vn ch s hu s tn chi phí thp hn cho vic huy đng vn do đó làm
tng t sut li nhun ròng trên tng tài sn.
1.3.4 Panayiotis Athanasoglou et al (2006)
Panayiotis Athanasoglou et al (2006) nghiên cu hiu qu hot đng ca các
ngân hàng  các nc ông Nam Châu Âu trong khong thi gian 1998-2002.
Tác gi s dng bin ph thuc nghiên cu là t sut li nhun ròng trên tng
tài sn (ROA). Trong các bin đc lp đa vào mô hình có bin đi din cho ri ro
tín dng, vn và chi phí.
13

Kt qu nghiên cu cho thy bin đi din cho ri ro tín dng ca ngân hàng có
tng quan nghch vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng. iu
này cho thy trong thi gian qua, các ngân hàng đã tp trung hn vào vic qun lý

ri ro tín dng; bng vic ci thin tính minh bch hn ca h thng tài chính s h
tr các ngân hàng đánh giá ri ro tín dng hiu qu hn.
Kt qu nghiên cu cho thy bin đi din cho vn ca ngân hàng có tng
quan thun vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng.
Kt qu nghiên cu cng cho thy bin đi din cho chi phí ca ngân hàng có
tng quan nghch vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng. iu
này cho thy s thiu nng lc trong vic qun lý chi phí ca ngân hàng; rõ ràng
qun lý chi phí có hiu qu là mt điu kin tiên quyt đ ci thin t sut li nhun
ròng trên tng tài sn ca ngân hàng.
1.3.5 Tan ậ Aaron Yong et al (2012)
Tan – Aaron Yong et al (2012) nghiên cu hiu qu hot đng ca các ngân
hàng  Trung Quc trong khong thi gian 2003-2009.
Tác gi s dng bin ph thuc nghiên cu là t sut li nhun ròng trên tng
tài sn (ROA). Trong các bin đc lp đa vào mô hình có bin đi din cho ri ro
tín dng, chi phí và cu trúc thu nhp.
Kt qu nghiên cu cho thy bin đi din cho ri ro tín dng ca ngân hàng có
tng quan nghch vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng.
Kt qu nghiên cu cho thy bin đi din cho chi phí ca ngân hàng có tng
quan thun vi t sut li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng. iu này cho
thy ngân hàng có th kim soát chi phí thông qua vic tng lãi sut cho vay và
gim lãi sut huy đng.
Kt qu nghiên cu cng cho thy bin đi din cho cu trúc thu nhp th hin
qua ch tiêu thu nhp ngoài lãi trên tng tài sn có mi quan h tiêu cc đn t sut
li nhun ròng trên tng tài sn ca ngân hàng.