THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG SÁP NHẬP VÀ MUA LẠI NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC ÀO TO
TR
NG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






NGUYN TH VÂN ANH



THÚC Y HOT NG SÁP NHP VÀ MUA
LI NHM NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
C PHN VIT NAM







LUN VN THC S KINH T

TP. H CHÍ MINH – NM 2013

B GIÁO DC ÀO TO
TR
NG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




NGUYN TH VÂN ANH



THÚC Y HOT NG SÁP NHP VÀ MUA
LI NHM NÂNG CAO NNG LC CNH
TRANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
C PHN VIT NAM



Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201



LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc:
TS. THÂN TH
 THU THY







TP. H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN

Tôi tên: Nguyn Th Vân Anh
Sinh ngày 23 tháng 09 nm 1984
Nguyên quán: Thy Phong, Thái Thy, Thái Bình
Là hc viên cao hc khóa: 19 ca Trng i hc Kinh T Tp.H Chí Minh
Cam oan lun vn: “ Thúc y hot ng sáp nhp và mua li nhm nâng cao nng lc
cnh tranh ti các Ngân hàng Thng mi c phn Vit Nam”.
Ngi hng dn khoa hc: TS. Thân Th Thu Thy
Lun vn c thc hin ti Trng i hc Kinh t Tp. H Chí Minh
Lun vn là công trình nghiên cu ca riêng tôi, các kt qu nghiên cu có tính c lp
riêng, không sao chép bt k tài liu nào và cha c công b toàn b ni dung này bt
k  âu; các s liu, ngun trích dn trong lun vn c chú thích ngun gc rõ ràng,
minh bch.
Tôi xin chu trách nhim trc pháp lut v li cam oan trên.
Tp.H Chí Minh, ngày … tháng….nm 2013
Tác gi lun vn

Nguyn Th Vân Anh


MC LC

Trang

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC BIU 
LI M U i
1. Tính cp thit ca  tài i
2. Mc tiêu nghiên cu ii
3. i tng và phm vi nghiên cu ii
4. Phng pháp nghiên cu ii
5. Mô hình nghiên cu iii
6. Kt cu  tài iv
CHNG 1: TNG QUAN V HOT NG SÁP NHP VÀ MUA LI NHM
NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG
MI 1
1.1. Tng quan v hot ng sáp nhp và mua li Ngân hàng thng mi 1
1.1.1. Khái nim v sáp nhp và mua li 1
1.1.2. Phân loi sáp nhp và mua li ngân hàng 2
1.1.2.1. Da trên hình thc liên kt 2

1.1.2.2. Da trên phm vi lãnh th 3
1.1.2.3. Da trên chin lc mua li 3
1.1.3. Các phng thc thc hin sáp nhp, mua li 3
1.1.3.1. Thng lng t nguyn 3
1.1.3.2. Thu gom c phiu trên th trng chng khoán 3
1.1.3.3. Chào thu 4
1.1.3.4. Mua li tài sn 4
1.1.3.5. Lôi kéo c ông bt mãn 4
1.1.4. Các ni dung ca quá trình sáp nhp, mua li và hp nht ngân hàng 5
1.1.4.1. Xác nh ngân hàng mc tiêu 5
1.1.4.2. Lp k hoch 5
1.1.4.3. Kim soát quá trình thc hin 6
1.1.5. nh giá trong hot ng M&A 6
1.1.6. Vai trò ca hot ng sáp nhp và mua li ngân hàng 7
1.1.6.1. Li ích ca hot ng sáp nhp và mua li ngân hàng 7
1.1.6.2. Hn ch ca hot ng sáp nhp và mua li ngân hàng 9
1.2. Tng quan v nng lc cnh tranh ti ngân hàng thng mi 10
1.2.1  !∀#∃∃i ngân hàng thng mi 10
1.2.1.1 Khái nim v cnh tranh 10
1.2.1.2 %&∋∋(!∀#∃∃ 11
1.2.2 &∃)∗∀!∀#∃∃∋∃&∃∀) ∀∀(∋12
1.2.2.1 Các nhân t thuc môi trng v+ mô 13
1.2.2.2 Các nhân t thuc môi trng tác nghip 14
1.2.2.3 Các nhân t thuc ni b ngân hàng 16
1.3. S c n thi!t vi∀c thúc #y hot ng sáp nhp và mua li nh∃m nâng cao
nng lc cnh tranh ti ngân hàng thng mi 20
1.4. Kinh nghi∀m v thúc #y hot ng sáp nhp và mua li nh∃m nâng cao
nng lc cnh tranh ti các ngân hàng thng mi trên th! gi%i và bài
h&c kinh nghi∀m cho các ngân hàng thng mi c ph n Vi∀t Nam 21
1.4.1. Kinh nghim quc t thúc ,y hot ng sáp nhp và mua li nh−m nâng cao

n!ng lc cnh tranh ti các ngân hàng thng mi c phn 21
1.4.2. Bài h.c kinh nghim cho các ngân hàng thng mi c phn Vit Nam 23
K!t lun chng 1 24
CHNG 2: THC TRNG HOT NG SÁP NHP VÀ MUA LI NHM
NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG
MI C PHN VI∋T NAM 25
2.1 Gi%i thi∀u v h∀ th(ng ngân hàng thng mi c ph n Vi∀t Nam 25
2.2 Thc trng nng lc cnh tranh ti các ngân hàng thng mi c ph n
Vi∀t Nam 27
2.3.1 N!ng lc tài chính 28
2.3.2 N!ng lc th phn 35
2.3.3 N!ng lc cnh tranh v kênh phân phi 36
2.3.4 N!ng lc cnh tranh v m∗ rng và phát trin dch v 37
2.3.5 N!ng lc cnh tranh v ngu/n nhân lc 38
2.3.6 N!ng lc cnh tranh v thng hiu 39
2.3.7 N!ng lc cnh tranh v công ngh 39
2.3 S c n thi!t ph)i thc hi∀n hot ng sáp nhp và mua li ti các ngân
hàng thng mi c ph n Vi∀t Nam 39
2.4 Thc trng hot ng sáp nhp và mua li ti các ngân hàng thng mi
c ph n Vi∀t Nam 40
2.4.1 Thc trng hot ng sáp nhp và mua li ti Vit Nam 40
2.4.2 C s∗ pháp lý cho hot ng sáp nhp và mua li các ngân hàng thng mi
c phn ti Vit Nam 41
2.4.3 Thc trng hot ng sáp nhp và mua li ti ngân hàng thng mi c phn
Vit Nam 43
2.4.3.1 Hot ng sáp nhp và mua li ti các ngân hàng thng mi c phn Vit
Nam giai on 1990 – 2003 43
2.4.3.2 Hot ng sáp nhp và mua li ti các ngân hàng thng mi c phn Vit
Nam giai on t0 n!m 2004 n nay 44
2.5 Thc trng hot ng sáp nhp và mua li ti mt s( ngân hàng thng

mi c ph n i∗n hình trong giai on 2007 - 2012 47
2.5.1 Hot ng hp nht ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Ngân hàng TMCP 
Nht, Ngân hàng TMCP Vit Nam Tín Ngh+a 47
2.5.1.1 Hot ng ca các ngân hàng thng mi c phn tham gia tr1c hp nht 47
2.5.1.2 Thc trng n!ng lc cnh tranh ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn sau hp nht 51
2.5.1.3 C hi và thách thc ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn sau hp nht 55
2.5.2 Hot ng sáp nhp gi2a Ngân hàng TMCP Nhà Hà Ni và Ngân hàng
TMCP Sài Gòn – Hà Ni 56
2.5.2.1 Tình hình hot ng ca các ngân hàng tham gia tr1c khi sáp nhp 56
2.5.2.2 Tình hình hot ng ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nôi sau sáp nhp 60
2.5.2.3 C hi và thách thc ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Ni sau sáp nhp . 62
2.6 ánh giá thc trng thúc #y hot ng sáp nhp và mua li nh∃m nâng
cao nng lc cnh tranh ti các ngân hàng thng mi c ph n Vi∀t Nam
62
2.6.1 Nh2ng kt qu t c 63
2.6.2 Nh2ng t/n ti 67
2.6.3 Nguyên nhân t/n ti 69
K!t lun chng 2 70
CHNG 3: GII PHÁP THÚC +Y HOT NG SÁP NHP VÀ MUA LI
NHM NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN VI∋T NAM 71
3.1 ,nh h%ng phát tri∗n c−a các ngân hàng thng mi c ph n ti Vi∀t
Nam !n nm 2020 to nhu c u phát tri∗n hot ng sáp nhp và mua li
71
3.1.1 Nâng cao n!ng lc qun tr i v1i ngân hàng thng mi c phn Vit Nam
thông qua c cu li t chc và hot ng ngân hàng 71
3.1.2 Nâng cao n!ng lc tài chính i v1i Ngân hàng thng mi c phn thông qua
c cu li tài chính ca các ngân hàng 71
3.2 Xu h%ng nâng cao nng lc cnh tranh thông qua hot ng sáp nhp
và mua li các Ngân hàng thng mi c ph n Vi∀t Nam 72

3.2.1 Tình hình kinh t v+ mô và xu h1ng ca hot ng sáp nht và mua li ti các
Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam 72
3.2.2 Nhân t góp phn thúc ,y hot ng sáp nhp và mua li ngân hàng thng
mi c phn ti Vit Nam 73
3.3 Gi)i pháp thúc #y hot ng sáp nhp và mua li nh∃m nâng cao nng
lc cnh tranh ti các ngân hàng thng mi c ph n Vi∀t Nam 73
3.3.1 Cn xây dng mc tiêu, chin lc, quy trình c th cho hot ng sáp nhp
và mua li 73
3.3.2 La ch.n thi im giao dch sáp nhp, mua li và minh bch thông tin 74
3.3.3 Sáp nhp và mua li gi2a các ngân hàng thng mi c phn phi xut phát t
nguyn 75
3.3.4 a dng sn ph,m dch v ngân hàng th mnh g3n lin v1i phân khúc th
trng 76
3.3.5 Xây dng chin lc thng hiu c th sau hot ng sáp nhp và mua li
ngân hàng 76
3.3.6 Xây dng chin lc nhân s hu sáp nhp, mua li và hp nht ngân hàng 77
3.3.7 Xây dng k hoch hòa hp v!n hóa sau hot ng sáp nhp và mua li ngân
hàng 77
3.3.8 Tn dng công ngh ti u sau hot ng sáp nhp và mua li 78
3.3.9 Hn ch hot ng thiu hiu qu ca ngân hàng m1i 78
3.4 Gi)i pháp khác 79
3.4.1 Xây dng và la ch.n mt s t chc t vn sáp nhp và mua li ngân hàng
có uy tín, kinh nghim, chuyên nghip và am hiu các ngân hàng thng mi
c phn Vit Nam 80
3.4.2 Ban hành nh2ng quy nh v nh giá tài sn trong hot ng ngân hàng 80
3.4.3 Xây dng quy nh tiêu chu,n trong vic la ch.n t chc uy tín thc hin
công tác nh giá tài sn ngân hàng 81
3.4.4 Ngân hàng nhà n1c cn quy nh b3t buc TCTD minh bch thông tin và
báo cáo tài chính ngân hàng 81
3.5 Gi)i pháp h. tr/

88

3.5.1 Hoàn thin khung pháp lý góp phn thúc ,y hot ng sáp nhp và mua li
ngân hàng 82
3.5.2 T!ng cng các hot ng truyn thông v hot ng sáp nhp và mua li
ngân hàng thng mi c phn thông qua các hi tho, di4n àn 83
3.5.3 Nâng cao vai trò ca ngân hàng nhà n1c trong nh h1ng và l trình thúc
,y hot ng sáp nhp và mua li ti các ngân hàng thng mi c phn 84
3.6 Gi)i pháp nâng cao nng lc cnh tranh ti các ngân hàng thng mi c
ph n Vi∀t Nam 85
3.6.1 T!ng cng n!ng lc tài chính 85
3.6.1.1. T!ng vn iu l 85
3.6.1.2. Nâng cao cht lng tài sn có 86
3.6.2 Nâng cao n!ng lc công ngh 87
3.6.3 Nâng cao cht lng ngu/n nhân lc 88
3.6.4 Nâng cao cht lng dch v 88
3.6.5 Nâng cao uy tín thng hiu 89
K!t lun chng 3 90
KT LUN
DANH MC TÀI LI∋U THAM KHO
PH LC
PH LC 1
PH LC 2
PH LC 3
DANH MC CÁC T VIT TT

T VIT
TT
NGHA TING NC
NGOÀI

NGHA TING VIT

Ocean bank Ngân hàng thng mi c phn i Dng

VPbank
Ngân hàng thng mi c phn ngoài quc
doanh ( nay i tên thành ngân hàng thng
mi c phn Thnh Vng)

Dai A bank Ngân hàng thng mi c phn i Á

Viet A bank Ngân hàng thng mi c phn Vit Á

GP bank Ngân hàng thng mi Du Khí Toàn Cu

Nam Viet bank Ngân hàng thng mi c phn Nam Vit

Bac A bank Ngân hàng thng mi c phn Bc Á

Western bank Ngân hàng thng mi c phn Phng Tây

Kienlong bank Ngân hàng thng mi c phn Kiên Long

Nam A bank Ngân hàng thng mi c phn Nam Á

Vietcapital bank
Ngân hàng thng mi c phn Gia nh (nay
i tên thành Ngân hàng thng mi c phn
Bn Vit)

Saigon bank
Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Công
Thng

PG bank
Ngân hàng thng mi c phn Xng Du
Petrolimex

Bao Viet bank Ngân hàng thng mi c phn Bo Vit
ACB

Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
ATM Automatic Teller Machine

Máy rút tin t ng
BIDV

Ngân hàng thng mi c phn u T Phát
Trin Vit Nam
CAR Capital Adequacy Ratio H s an toàn vn
CTG Vietinbank
Ngân hàng thng mi c phn Công Thng
Vit Nam
DBS
The Development Bank of
Singapore Limited
Ngân hàng Phát Trin Singapore
EAB DongA bank Ngân hàng thng mi c phn ông Á
EIB Eximbank
Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp

Khu Vit Nam
FCB Ficombank Ngân hàng thng mi c phn  Nht
GDP Gross Dometis Product Tng sn phm quc ni
HBB Habubank Ngân hàng thng mi c phn Nhà Hà Ni
LPB LienVietPost bank
Ngân hàng thng mi c phn Bu in
Liên Vit
M&A Mergers&Acquisitions Sáp nhp và mua li
MBB MB Ngân hàng thng mi c phn Quân i
MDB

Ngân hàng thng mi c phn Phát trin Mê
kông
MHB

Ngân hàng thng mi c phn Phát trin Nhà
ng Bng Sông Cu Long
MSB Maritime bank Ngân hàng thng mi c phn Hàng Hi
NHLD

Ngân hàng Ngân hàng Liên Doanh
NHNN

Ngân hàng Nhà n c Vit Nam
NHNNg

Ngân hàng n c ngoài
NHQD

Ngân hàng Quc Doanh

NHTM

Ngân hàng thng mi
NHTMCP


Ngân hàng thng mi c phn
OCB

Ngân hàng thng mi c phn Phng ông
PNB Southernbank Ngân hàng thng mi c phn Phng Nam
ROA Return on assets T! sut sinh l∀i trên tng tài sn
ROE Return on equity T! sut sinh l∀i trên vn ch# s∃ h%u
SCB

Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
SHB

Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Hà
Ni
STB Sacombank
Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
Thng Tín
TCB Techcombank
Ngân hàng thng mi c phn K& Thng
Vit Nam
TCTD

T ch∋c tín d(ng
TNB TinNghia bank

Ngân hàng thng mi c) phn Vit Nam Tín
Ngh∗a
TP.HCM

Thành ph H Chí Minh
VCB Vietcombank
Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng
Vit Nam
VIB

Ngân hàng thng mi c phn Quc T+
VNCB Trust bank
Ngân hàng thng mi c phn i Tín (nay
i tên thành Ngân hàng thng mi c phn
Xây Dng Vit Nam)
WB World Bank Ngân hàng Th+ gi i
WTO World Trade Organization

T ch∋c thng mi th+ gi i







DANH MC CÁC BNG BIU

STT
TH T

BNG
TÊN BNG TRANG
1 Bng 2.1
S lng các NHTMCP Vit Nam giai on 1991 –
2012
26
2 Bng 2.2
Th phn các NHTMCP Vit Nam giai on 1991 –
2012
28
3 Bng 2.3 D n tín dng các NHTMCP giai on 1991 -2012 27
4 Bng 2.4 Quy mô tng tài sn các NHTCP Vit Nam 27
5 Bng 2.5
Vn iu l ca các NHTMCP Vit Nam giai on
2009 – 2012
28
6 Bng 2.6
Tc  tng vn iu l ti các NHTMCP Vit Nam
giai on 2009 – 2012
30
7 Bng 2.7
Quy mô vn iu l ca mt s NHTM trong khu
vc ASEAN nm 2012
31
8 Bng 2.8
H s CAR mt s NHTMCP Vit Nam giai on
2009 – 2012
32
9 Bng 2.9
H s CAR ca mt s NHTMCP ti Vit Nam và

các quc gia trong khu vc
32
10 Bng 2.10
Cht lng tín dng các NHTMCP Vit Nam giai
on 2009 – 2012
33
11 Bng 2.11
So sánh các ch tiêu phn ánh kh nng sinh li ca
các NHTMCP Vit Nam giai on 2009 – 2012
34
12 Bng 2.12
Tng trng huy ng vn và d n ti các
NHTMCP Vit Nam giai on 2009 – 2012
35
13 Bng 2.13
T l d n/huy ng ti các NHTMCP Vit Nam
giai on 2009 – 2012
35
14 Bng 2.14
T trng thu nhp ngoài lãi so vi tng thu nhp ti
các NHTMCP khu vc Tp.HCM
37
15 Bng 2.15
C cu trình  chuyên môn ti mt s NHTMCP
Vit Nam nm 2012
38
16 Bng 2.16
Các hot ng M&A ngân hàng Vit Nam giai on
1990 – 2003
44

17 Bng 2.17 Mt s ch tiêu trc và sau khi hp nht ti SCB 52
18 Bng 2.18
Mt s ch tiêu ROE, ROA, NIM trc và sau khi
hp nht ti SCB
52
19 Bng 2.19
Mt s ch tiêu tài chính ca SBH giai on 2009 –
29/02/2012
57
20 Bng 2.20
Mt s ch tiêu v t l n xu, ROA, ROE, CAR
ca SHB giai on 2009 – 29/02/2012
58
21 Bng 2.21
Mt s ch tiêu tài chính ca HBB giai on 2009 –
29/02/2012
59
22 Bng 2.22
Mt s ch tiêu v t l n xu, ROA, ROE, CAR
ca HBB giai on 2009 – 29/02/2012
60
23 Bng 2.23
Mt s ch tiêu tài chính ca SHB trc và sau khi
sáp nhp
60
24 Bng 2.24
Mt s ch tiêu t l n xu, ROA, ROE, CAR ca
SHB trc và sau khi sáp nhp
61

DANH MC CÁC BIU 
STT
TH T
BIU 
TÊN BIU  TRANG
1 Biu  2.1
Tng tài sn mt s NHTMCP Vit Nam giai on
2009 – 2012
31
2 Biu  2.2
T l n xu ca mt s NHTMCP giai on 2009
– 2012
33
3 Biu  2.3
Th phn huy ng và cho vay ca các NHTMCP
Vit Nam nm 2012
36
4 Biu  2.4
S lng chi nhánh, phòng giao dch ti các
NHTMCP giai on 2009 – 2012
37
5 Biu  2.5
S lng và giá tr hot ng M&A ti Vit Nam
giai on 2003 – Quý I/2012
41
6 Biu  2.6
Th phn huy ng vn và cho vay trc và sau
khi hp nht ti SCB giai on 2009 - 2012
53

7 Biu  2.7
M&A giúp ci thin kh nng tài chính và giá tr
ca các NHTMCP Vit Nam
64
8 Biu  2.8
M&A giúp gia tng th phn, góp phn nâng cao
nng lc cnh tranh ti các NHTMCP Vit Nam
64
9 Biu  2.9
M&A giúp tn dng c các li th t i tác ti
các NHTMCP Vit Nam
65
10 Biu  2.10
M&A giúp ci thin và khc phc im yu ni b

ti các NHTMCP Vit Nam
65
11 Biu  2.11
M&A giúp cng c và nâng cao v th trên th
trng ti các NHTMCP Vit Nam
66
12 Biu  2.12
Nhng khó khn khi trin khai hot ng M&A ti
các NHTMCP
68

i


LI M U

1. Tính cp thit ca  tài:
Cuc khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu ã  li h ly cho tt
c các nn kinh t trên th gii trong ó có Vit Nam. Mc dù vn duy trì c tc 
tng trng tng i khá nhng nn kinh t còn non tr ca Vit Nam còn phi i mt
vi nhiu khó khn thách thc do hi nhp sâu rng vi th gii, cht lng tng
trng, nng sut, hiu qu, sc cnh tranh ca nn kinh t thp. Do ó, Hi ngh Trung
ng 3 ca ng ã quyt nh phi tái c cu li nn kinh t gn vi i mi mô hình
tng trng trong ó c cu li h thng ngân hàng Vit Nam là mt trong ba lnh vc
tái cu trúc quan trng nht ca nn kinh t.
Nh ng bt n ca h thng ngân hàng Vit Nam ang bc l ngày càng rõ. Biu
hin rõ nht là nh ng di!n bin bt th∀ng trên th tr∀ng tin t, ngân hàng vi s vi
phm nghiêm trng, có tính h thng i vi vic vt trn lãi sut huy ng, vt trn
tín dng, bn cht ca hot ng tin t, ngân hàng b làm sai lch, méo mó, khó
kim soát, các v l#a o, chim ot tin vi s tham gia ca các cán b ngân hàng
ngày càng gia tng… Nguyên nhân sâu xa ca tình trng này xut phát t# nh ng yu
kém v nng lc tài chính, kh nng cnh tranh, nng lc qun tr, iu hành ca mt s
ngân hàng thng mi yu kém và s sa sút v o c ngh nghip ca mt b phn
cán b ngân hàng. S yu kém này ã khin cho mt s ngân hàng n∃ lc duy trì s t%n
ti b&ng mi giá thông qua vic áp dng nhiu hình thc cnh tranh thiu lành mnh, to
phn ng lan truyn trong toàn h thng và nh hng nghiêm trng n s phát trin
lành mnh, bn v ng ca h thng ngân hàng.
Cùng vi l trình thc hin cam kt hi nhp, ngành ngân hàng phi m c∋a g(
b) các rào cn cho các ngân hàng nc ngoài c tham gia cnh tranh bình ∗ng vi
các ngân hàng trong nc. Các ngân hàng nc ngoài là nh ng ngân hàng ln có thng
hiu lâu nm, tim lc tài chính mnh, sn ph+m dch v tài chính a dng, kinh nghim
và nng lc qun lý tt ang dn dn thâm nhp sâu rng vào nn kinh t Vit Nam.
Nguy c mt th phn vào các ngân hàng nc ngoài là rt ln.
Vì vy, c cu li h thng ngân hàng  nâng cao nng lc cnh tranh và bo
m s phát trin lành mnh cho h thng ngân hàng là nhu cu cp thit ca ngành
ngân hàng hin nay. Mt trong nh ng gii pháp h u hiu nht t ra là +y mnh hot

ng M&A ngân hàng. Hot ng M&A ngân hàng trên th gii ang là xu th th∀i i
ii


trong khng hong tài chính th gii và suy thoái kinh t, c,ng a n nhiu c hi và
c,ng không ít thách thc trong quá trình hi nhp kinh t toàn cu. Thc ti!n cho thy,
s  v( phá sn hàng lot ngân hàng mà tiêu im là nhiu ngân hàng ca M− trong
th∀i gian qua là h%i chuông cnh t.nh không loi tr# cho các NHTMCP Vit Nam. Mt
khác, s thành công ca hot ng M&A ngân hàng trên th gii trong th∀i gian qua và
xu hng hi nhp toàn cu, nâng cao nng lc cnh tranh c,ng là mt tt yu khách
quan thúc +y hot ng M&A ti các NHTMCP  Vit Nam.
Thc trng các NHTMCP Vit Nam a s có quy mô nh), nng lc tài chính yu,
kh nng cnh tranh thp. Hot ng M&A trong th∀i gian qua ch yu theo ch. nh
bt buc chn ch.nh, cng c ca Ngân hàng Nhà nc, ít có ngân hàng t nguyn n
vi nhau. Vì vy, cn phi thc hin hot ng M&A  c cu li ngân hàng trc khi
tr thành ngân hàng i chúng c giao dch trên th tr∀ng chng khoán.
Vi vai trò qun lý nhà nc v hot ng ngân hàng, cn phi có nh hng
chin lc cho hot ng M&A, nu  các NHTMCP nh), hot ng kinh doanh yu
kém, mt kh nng thanh khon hot ng kéo dài s/ tim +n ri ro, gây nguy hi và tác
ng xu n h thng ngân hàng nói riêng và nn kinh t nói chung.
Vi các lý do nêu trên, tác gi chn  tài: “Thúc +y hot ng sáp nhp và mua
li nh&m nâng cao nng lc cnh tranh ti các Ngân hàng TMCP Vit Nam” làm lun
vn thc s− kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- H thng hóa các c s lý lun v hot ng M&A, nng lc cnh tranh và
mi quan h gi a nng lc cnh tranh và hot ng M&A ti các NHTM.
- Phân tích thc trng nng lc cnh tranh và hot ng M&A ti các
NHTMCP.
-  xut gii pháp thúc +y hot ng M&A nh&m nâng cao nng lc cnh
tranh ca các NHTMCP Vit Nam.

3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Thc trng hot ng M&A và nng lc cnh tranh ti
các NHTMCP Vit Nam.
- Phm vi nghiên cu: Mt s các ngân hàng TMCP Vit Nam trên a bàn
Tp.HCM. S liu nghiên cu tp trung t# nm 2009 n 31/12/2012.
4. Phng pháp nghiên cu:
iii


- Lun vn là mt công trình nghiên cu khoa hc, nên trong quá trình thc
hin s/ s∋ dng phng pháp thng kê s liu, tng hp, phân tích, so sánh i chiu
các quy nh ca pháp lut vi thc t hot ng M&A ti các NHTMCP  Vit Nam.
Trong quá trình nghiên cu, có s kt hp gi a lý thuyt và thc ti!n %ng th∀i có tham
kho nhiu tài liu, s liu, mt s công trình nghiên cu ca mt s tác gi trong nc
liên quan n ni dung  tài.
- Lun vn kt hp vi phng pháp thng kê mô t - kho sát mt s
NHTMCP, ph)ng vn trao i vi mt s chuyên gia trong lnh vc kinh t tài chính,
ngân hàng v ng c thách thc ca các ngân hàng t c t# hot ng M&A; phân
tích - tng hp - so sánh i chng, phân tích nh tính kt hp so sánh quy mô hot
ng trc và sau hot ng M&A ca mt s NHTMCP trong th∀i gian qua.
- Ngu%n s liu: Tng hp s liu thng kê v hot ng M&A ti các
NHTMCP Vit Nam; báo cáo th∀ng niên ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam; báo cáo
th∀ng niên ca các NHTMCP  Vit Nam giai on 2009-2012.
5. Mô hình nghiên cu

M0C TIÊU NGHIÊN C1U
NGHIÊN C1U LÝ THUY2T
THU TH
3P THÔNG TIN

PHÂN TÍCH TH4C TR5NG N6NG L4C
C
5NH TRANH T5I CÁC NHTMCP VI7T
NAM

PHÂN TÍCH TH4C TR5NG N6NG L4C
C
5NH TRANH TR89C VÀ SAU KHI
SÁP NH3P VÀ MUA L5I T5I NHTMCP
VI
7T NAM THÔNG QUA M:T S;
HO
5T :NG M&A I<N HÌNH

= XU>T CÁC GI?I PHÁP
K2T LU3N
iv



6. Kt cu  tài
Ngoài L∀i m u và Kt lun, lun vn g%m 3 chng:
Chng 1: Tng quan v hot ng sáp nhp và mua li nh&m nâng cao nng lc cnh
tranh ti NHTM.
Chng 2: Thc trng hot ng sáp nhp và mua li nh&m nâng cao nng lc cnh
tranh ti các NHTMCP Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp thúc +y hot ng sáp nhp và mua li nh&m nâng cao nng lc
cnh tranh ti các NHTMCP Vit Nam.
1


CHNG 1: TNG QUAN V HOT NG SÁP NHP VÀ MUA LI NHM
NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Tng quan v hot ng sáp nhp và mua li Ngân hàng thng mi
1.1.1 Khái nim v sáp nhp và mua li
Mergers and Acquisitions (gi tt là M&A) là cm t ting Anh, c dch ra
ngha ting Vit là “sáp nhp và mua li”  ch hot ng sáp nhp, mua li, hp nht
doanh nghip. ây cng là mt thut ng cha ng nht mi xut hin  Vit Nam t
nhng nm 1990, tuy nhiên i vi th gii ã có mt lch s ra i khá lâu dài, tn ti
và phát trin mnh m cho n ngày nay.
Theo t in các khái nim, thut ng tài chính Investopedia:
Sáp nhp (Mergers) xy ra khi hai công ty (thng là các công ty có cùng quy mô)
ng ý tin ti thành lp mt công ty mi hn là vic duy trì hot ng ca hai công ty
riêng l . Ch!ng khoán ca hai công ty s b xóa b∀ và ch!ng khoán ca công ty mi
c phát hành s thay th chúng.
Mua li (Acquisitions) là hot ng thông qua ó các công ty kim li ích kinh t
nh quy mô, hiu qu và kh nng chim lnh th trng. Khác vi sáp nhp, mua li
liên quan n vic mt công ty tin hành mua công ty khác mà không có s# thay ∃i v%

c∃ phiu hay hp nht thành công ty mi.
Theo nh ngha k& thut ca David L.Soctt:
Sáp nhp là s# kt hp ca hai hay nhi%u công ty, trong ó tài sn và trách nhim
pháp lý ca nhng công ty này do công ty khác tip nhn.
Mua li là quá trình mua li tài sn nh máy móc mt b phn hay toàn b công ty.
Theo i%u 91 Lut cnh tranh Canada (Bn sa ∃i b∃ sung nm 1985), sáp nhp
c hiu là vic mua bán ho∋c thit lp, tr#c tip hay gián tip, bi mt ho∋c nhi%u
ngi, b(ng cách mua hay thuê c∃ ph)n ho∋c tài sn,  kim soát mt ph)n ho∋c toàn
b hot ng kinh doanh ca mt i th cnh tranh, nhà cung cp, khách hàng ho∋c
mt ngi nào khác b(ng hình th!c kt hp hay liên kt ho∋c mt hình th!c khác.
Ti Vit Nam, hot ng M&A c quy nh ri rc ti mt s vn bn lut.
Theo Lut Doanh nghip nm 2005, khái nim sáp nhp và hp nht c nh
ngha nh sau:
Sáp nhp doanh nghip: Mt ho∋c mt s công ty cùng loi (sau ây gi là công ty
b sáp nhp) có th sáp nhp vào mt công ty khác (sau ây gi là công ty nhn sáp
2

nhp) b(ng cách chuyn toàn b tài sn, quy%n, ngha v và li ích hp pháp sang công
ty nhn sáp nhp, ng thi chm d!t s# tn ti ca công ty b sáp nhp.
Hp nht doanh nghip: Hai ho∋c mt s công ty cùng loi (sau ây gi là công ty
b hp nht) có th hp nht thành mt công ty mi (sau ây gi là công ty hp nht)
b(ng cách chuyn toàn b tài sn, quy%n, ngha v và li ích hp pháp sang công ty hp
nht, ng thi chm d!t tn ti ca các công ty b hp nht.
Theo Lut cnh tranh ti i%u 17, Mc 3, Chng 2 các khái nim này c nh
ngha nh sau:
Sáp nhp doanh nghip: 1à vic mt ho∋c mt s doanh nghip chuyn toàn b tài
sn, quy%n, ngha v và li ích hp pháp ca mình  hình thành mt doanh nghip mi,
ng thi chm d!t s# tn ti ca doanh nghip b sáp nhp.
Hp nht doanh nghip: là vic hai hay nhi%u doanh nghip chuyn toàn b tài sn,
quy%n, ngha v và li ích hp pháp ca mình  hình thành mt doanh nghip mi,

ng thi chm d!t s# tn ti ca doanh nghip b sáp nhp.
1.1.2 Phân loi sáp nhp và mua li ngân hàng
1.1.2.1 Da trên hình thc liên kt: M&A c chia thành 03 loi nh sau:
 Sáp nhp theo chiu ngang (Horizontal merger): là giao dch M&A gia hai
ngân hàng và cnh tranh tr#c tip v% mt dòng sn ph∗m và dch v trong cùng mt th
trng. Kt qu ca giao dch này có th mang li cho bên sáp nhp nhi%u li ích nh
m rng th trng, gim bt i th cnh tranh, tn dng ngun l#c v% con ngi, h
thng công ngh k& thut,…
 Sáp nhp và mua li theo chiu dc (Vertical merger): là giao dch M&A
gia mt ngân hàng vi mt doanh nghip ca chính ngân hàng ó (M&A tin -
forward) ho∋c gia mt ngân hàng vi mt doanh nghip là nhà cung !ng cho h (M&A
lùi – backward). M&A theo chi%u dc mang li cho ngân hàng bên mua các li ích nh
kim soát c ri ro khi cp tín dng cho khách hàng, gim các chi phí trung gian,…
 Sáp nhp hình thành tp oàn/t hp (Conglomerate merger): là giao dch
M&A di+n ra gia ngân hàng và doanh nghip khác hot ng  các lnh v#c kinh
doanh, ngành ngh% không liên quan vi nhau. Mt tên gi khác ca giao dch này là
M&A hình thành tp oàn. Kiu sáp nhp này ph∃ bin vào thp niên 60 khi các lut
chng c quy%n ngn cn các doanh nghip có ý nh sáp nhp theo chi%u dc ho∋c
chi%u ngang. Bi vì M&A hình thành tp oàn không nh hng lp t!c n m!c  tp
3

trung ca th trng. Li ích ca hot ng này là gim thiu ri ro nh a dng hóa, tit
kim chi phí gia nhp th trng và li nhun gia tng nh có nhi%u sn ph∗m dch v.
1.1.2.2 Da trên phm vi lãnh th
 M&A trong nc (Domestic M&A): là hot ng M&A di+n ra gia các ngân
hàng trong cùng mt lãnh th∃ quc gia.
 M&A xuyên biên (Cross-border M&A): là hot ng M&A di+n ra gia các
ngân hàng thuc các quc gia khác nhau. Tuy nhiên, các hot ng này di+n ra ph!c tp
hn so vi M&A trong nc. Nguyên nhân là do s# khác bit v% môi trng chính tr,
kinh t, vn hóa, phong tc truy%n thng, nguyên tc thu, k toán,…gia các quc gia.

1.1.2.3 Da trên chin lc mua li
 M&A thân thin (Friendly takeover): là mt giao dch M&A mà c hai bên
%u mun th#c hin vì %u cm thy mình s có li t thng v này.
 M&A thù ch (Hostile takeover): là mt giao dch M&A mà mt bên b(ng
mi cách phi mua li bên kia bt k bên bán có ng ý hay không. Trng hp này bên
mua s dùng ti%m l#c tài chính ca mình  mua li công ty i th nh(m trit tiêu s#
cnh tranh ca i th ó.
1.1.3 Các phng thc thc hin sáp nhp, mua li
Cách th!c th#c hin M&A rt a dng và mang tính chuyên bit hóa tùy thuc
vào mc tiêu, ∋c im qun tr, cu trúc s hu và u th so sánh ca các công ty liên
quan trong tng trng hp c th. Tuy nhiên, có các cách ph∃ bin sau:
1.1.3.1 Thng lng t nguyn
ây là cách th#c hin khá ph∃ bin trong các hot ng M&A. Khi c hai ngân
hàng %u nhn thy li ích chung ti%m tàng ho∋c d# oán c ti%m nng phát trin
vt bc ca ngân hàng sau M&A, ban i%u hành s ngi li vi nhau  thng tho
hp ng. Nhng ngân hàng nh∀ và yu trong thi k, khng hong ca n%n kinh t ã
t# ng tìm n các ngân hàng ln hn  % ngh M&A. ng thi các ngân hàng
trung bình cng tìm kim c hi sáp nhp li vi nhau  to thành ngân hàng ln mnh
hn  s!c vt qua nhng khó khn trong thi k, khng hong và nâng cao kh nng
cnh tranh vi các ngân hàng ln hn.
1.1.3.2 Thu gom c phiu trên th trng chng khoán
Vic mua li bt ngun t ngân hàng ln hn ho∋c t i th cnh tranh, ngân
hàng có ý nh mua li tin hành thu gom d)n c∃ phiu trên th trng ch!ng khoán
4

ho∋c nhn chuyn nhng ca các nhà )u t chin lc, các c∃ ông nh∀ l . Khi vic
thu gom c∃ phiu ca ngân hàng mc tiêu  khi lng c)n thit  triu tp cuc hp
i hi ng c∃ ông bt thng thì ngân hàng thu mua yêu c)u hp và % ngh mua ht
s c∃ phiu còn li ca các c∃ ông. Cách th!c này òi h∀i thi gian dài, hn na nu 
l ý nh ra bên ngoài thì giá c∃ phiu ca ngân hàng mc tiêu s có th tng vt trên th

trng. Ngc li, nu cách th!c này c di+n ra d)n d)n và trôi chy, ngân hàng mua
li có th t c mc tiêu mt cách êm thm mà không gây xáo ng ln cho ngân
hàng mc tiêu, trong khi ó ch phi tr mt m!c giá thp hn cách th!c chào th)u rt
nhi%u.
1.1.3.3 Chào thu
S dng phng th!c này, khi mt ngân hàng, cá nhân gi là nhà )u t mun
mua li ngân hàng mc tiêu, h s chính th!c làm giá  mua li c∃ phiu ca ngân hàng
ó. M!c giá a ra có th s cao hn giá th trng ti thi im àm phán giao dch,
nu giao dch c th#c hin và khi nhà )u t nm c mt t− l c∃ phiu “ám
ông” thì thông thng h s gây nh hng áng k, thm chí kim soát và i%u hành
ngân hàng theo cách th!c riêng, ng thi thay ∃i nhân s# theo ý mun ch quan.
1.1.3.4 Mua li tài sn
Phng th!c này cng g)n tng t# nh phng th!c chào th)u. Ngân hàng thu
mua có th n phng ho∋c cùng ngân hàng mc tiêu nh giá tài sn ca ngân hàng ó
có th tham kho giá ca công ty t vn nh giá tài sn c lp chuyên nghip. Sau ó
các bên s thng tho  a ra các m!c giá phù hp. Phng th!c thanh toán có th
b(ng ti%n m∋t ho∋c n. im hn ch ca phng th!c này là các tài sn vô hình nh
thng hiu, th ph)n, h thng khách hàng, nhân s#, vn hóa doanh nghip rt khó
c nh giá và c các bên thng nht.
1.1.3.5 Lôi kéo c ông bt mãn
Phng th!c này cng thng c s dng trong các thng v thôn tính
mang tính thù ch. Khi lâm vào tình cnh kinh doanh yu kém và thua l., luôn có mt
b phn không nh∀ c∃ ông bt mãn và mun thay ∃i ban qun tr và i%u hành ngân
hàng. Ngân hàng có li th cnh tranh có th li dng tình hình này  lôi kéo b phn
c∃ ông ó. Trc tiên, thông qua th trng s mua mt s lng c∃ ph)n tng i ln
nhng cha   chi phi c∃ phiu trên th trng  tr thành c∃ ông ca ngân hàng
mc tiêu. Sau khi nhn c s# ng h, h và các c∃ ông bt mãn s triu tp cuc hp
5

i hi ng c∃ ông, hi  s lng c∃ ph)n chi phi  loi b∀ ban qun tr c và b)u

i din ngân hàng thu mua vào hi ng qun tr mi. Cnh giác vi hình th!c thôn
tính này, ban qun tr có th sp ∋t các nhim k, ca ban i%u hành và ban qun tr xen
k nhau ngay t trong i%u l ngân hàng. Bi vì mc ích cui cùng ca ngân hàng thu
mua và c∃ ông bt mãn là thay ∃i ban i%u hành.
1.1.4 Các ni dung c a quá trình sáp nhp, mua li và hp nht ngân hàng
 th#c hin M&A ngân hàng thành công, các ngân hàng khi tham gia vào quá
trình này phi xem xét c∗n thn các bc sau ây:
1.1.4.1 Xác nh ngân hàng m!c tiêu
Vic xác nh ngân hàng mc tiêu phù hp có ý ngha rt ln n s# thành công
ca hot ng M&A. Ngân hàng mc tiêu  ây có th c hiu là bên mua ho∋c/và
bên bán ch! không phi ch là bên bán, i%u này xut phát t chính nhu c)u th#c hin
M&A là ca c hai bên không phi ca riêng mt bên bán hay bên mua. Hn na khi có
nhi%u ngân hàng mc tiêu, các bên s có nhi%u phng án và i%u kin thun li cho
vic àm phán giao dch M&A. Song song vi quá trình xác nh ngân hàng mc tiêu,
các ngân hàng tham gia vào hot ng M&A, c)n chu∗n b mt k hoch cho hot ng
M&A phù hp.
- M.i bên ngân hàng tham gia phi t# hoàn thin bn thân trên c s xác nh
im mnh, im yu, xác nh mc tiêu ca M&A và v trí ca mình  có th ch
ng trong quá trình àm phán.
- L#a chn i tác phù hp: có chung mt mc ích kinh doanh, có kh nng
hòa nhp v% vn hóa, có kh nng b∃ tr và h. tr cho nhau v% nhng im mnh và
im yu trong h thng mng li, th ph)n,… hot ng M&A di+n ra thun li và
phát trin nh(m tìm kim li ích t hot ng M&A.
1.1.4.2 Lp k hoch
Mt hot ng M&A thành công òi h∀i quá trình lp k hoch phi c kim
soát và qun lý hiu qu, xác nh c th mc tiêu k, vng t c t hot ng M&A
nh tng ti%m l#c tài chính, m rng th ph)n, a dng hóa sn ph∗m, nâng cao nng l#c
cnh trnh,… có th tp trung vào mc ích chính ca mình. T ó giúp cho các bên
có hng i úng n, có c s nh(m m bo cho hot ng M&A t c kt qu
nh mong mun.

1.1.4.3 Ki∀m soát quá trình thc hin
6

Th#c hin M&A là mt quá trình lâu dài, ph!c tp, c)n phi c theo dõi
thng xuyên, ôn c kp thi, nu không các kt qu và hiu qu hp tác s b hn
ch. Mt khác, trong quá trình th#c hin luôn có th phát sinh nhi%u vn % mi c)n phi
c x lý kp thi. Do vy, ngay khi th∀a thun tin hành M&A ngân hàng các bên c)n
phi xây d#ng chng trình hành ng c th, xác nh rõ mc tiêu, nhim v, kt qu
t c trong tng giai on th#c hin, các vn % hu M&A xuyên sut trong quá
trình th#c hin.
1.1.5 nh giá trong hot ng sáp nhp và mua li
Vic xác nh giá cho mt hot ng M&A không hoàn toàn ng nht vi quá
trình nh giá tài sn trong ngân hàng. Th#c cht nh giá tài sn ngân hàng là c s 
các bên xác nh c giá tr ca giao dch.
nh giá tài sn trong hot ng ngân hàng là các quy nh v% phng th!c nh
giá tài sn, ∋c bit là i vi tài sn vô hình trong hot ng M&A ngân hàng, nh giá
tài sn có liên quan n hot ng th chp, cm c, bo lãnh vay vn ngân hàng, bt
buc phi x lý tài sn % thu hi vn cho ngân hàng, m bo có quy%n u tiên ch
ng phát mãi tài sn th chp mt cách tt nht. ây là gii pháp cn bn góp ph)n
lành mnh hóa tài chính ca các ngân hàng, nh(m tái cu trúc ngun vn  nâng cao
nng l#c cnh tranh và cung !ng vn cho n%n kinh t, ng thi làm gim bt các tranh
chp kéo dài v% x lý tài sn trong hot ng ngân hàng. Mt s phng pháp nh giá
có th áp dng trong hot ng ngân hàng nh (1) Phng pháp tài sn; (2) Phng
pháp dòng ti%n vn ch s hu; (3) Phng pháp so sánh th trng; (4) Phng pháp
chi phí; (5) Phng pháp thu nhp.
- Phng pháp tài sn: là phng pháp c tính giá tr ca ngân hàng d#a trên giá
th trng ca t∃ng tài sn ngân hàng tr i các khon n, c xây d#ng trên c s
chênh lch gia giá tr th trng ca tài sn Có vi tài sn N ca ngân hàng. Phng
pháp này cung cp m!c giá sàn  quyt nh giá tr ngân hàng c)n nh giá. Phng
pháp tài sn có th áp dng vi a s các loi hình ngân hàng mà tài sn ca ngân hàng

ch yu là tài sn hu hình. S dng phng pháp này n gin, d+ th#c hin, không òi
h∀i nhng k& nng tính toán ph!c tp nhng nó không th loi b∀ hoàn toàn tính ch
quan khi tính toán giá tr ca ngân hàng c)n nh giá. Vic tính toán ch yu d#a vào giá
tr trên s∃ sách k toán, cha tính c giá tr ti%m nng nh thng hiu, s# phát trin
trong tng lai ca ngân hàng.