B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T H CHÍ MINH
VăTN TÀI
CÁC YU T NHăHNG S THA MÃN
CÔNG VIC CAăNHỂNăVIểNăVNăPHọNGăTI
CÔNG TY C PHN TRUYN THÔNG VIT NAM
LUNăVNăTHCăS KINH T
Tp H Chí Minh ậ Nmă2013
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T H CHÍ MINH
VăTN TÀI
CÁC YU T NHăHNG S THA MÃN
CÔNG VIC CAăNHỂNăVIểNăVNăPHọNGăTI
CÔNG TY C PHN TRUYN THÔNG VIT NAM
Chuyên ngành : Qun Tr Kinh Doanh
Mã s : 60340102
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngiăhng dn khoa hc:
TS. Nguyn Thanh Hi
Tp. H Chí Minh ậ Nmă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Các nhơn t nh hng đn s tha mãn công
vic ca nhân viên vn phòng ti công ty c phn truyn thông Vit Nam” lƠ công
trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các s liu trong đ tƠi nƠy đc thu thp và s dng mt cách trung thc.
Kt qu nghiên cu đc trình bày trong lun vn nƠy không sao chép ca bt c
lun vn nƠo vƠ cng cha đc trình bày hay công b bt c công trình nghiên
cu nào khác trc đơy.
TP.HCM, ngày 14 tháng 12 nm 2013
Tác gi lun vn
VăTn Tài
MCăLC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANHăMCăCÁCăBNG
TịMăTTăLUNăVN
MăU 1
CHNGă1ă:ăCăSăLụăLUNăVăSăTHAăMÃNăCAăNGIăLAOă
NGăVÀăMÔăHỊNHăNGHIểNăCU 5
1.1. Lý lun v s tha mãn ca nhơn viên đi vi công ty. 5
1.1.1. Khái nim v s tha mãn 5
1.1.2. Các yu t tác đng đn s tha mãn ca nhân viên. 7
1.2. Mt s kt qu nghiên cu v s tha mãn trong công vic ca ngi lao
đng. 13
1.3. Mô hình nghiên cu tng quát 17
CHNGă2 :ăGIIăTHIUăVăCÔNGăTYăCăPHNăTRUYNăTHÔNGă
VITăNAM 23
2.1. Gii thiu v công ty 23
2.2. Ngành ngh kinh doanh chính 23
2.3. Sn phm và dch v ch yu 23
2.4. Quá trình hình thành và phát trin 28
2.5. C cu t chc và qun lý 28
CHNGă3ă:ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCUăVÀăXăLụăSăLIU 30
3.1. Quy trình nghiên cu 30
3.2. Thit k nghiên cu 30
3.3. Kích thc mu và cách thc chn mu 32
3.3.1. Kích thc mu 32
3.3.2. Cách thc chn mu 33
3.4. Gii thiu thang đo 33
3.4.1. o lng s tha mãn ca nhân viên v bn cht công vic 33
3.4.2. o lng s tho mãn ca nhân viên v yu t cp trên 34
3.4.3. o lng s thoã mn ca nhân viên v yu t tin lng 34
3.4.4. o lng s tha mãn ca nhân viên v yu t phúc li 35
3.4.5. o lng s tha mãn ca nhân viên v yu t đƠo to, thng tin 35
3.4.6. o lng s tha mãn ca nhân viên v yu t đng nghip 35
3.4.7. o lng s tha mãn ca nhân viên v môi trng làm vic 36
3.4.8. o lng s thõa mãn ca nhân viên v công vic 36
3.5. Công c thu thp thông tin ậ Bng câu hi 37
3.6. K thut phân tích d liu thng kê 38
3.6.1. ánh giá thang đo 38
3.6.2. Phân tích nhân t khám phá EFA 39
3.6.3. Phơn tích tng quan ậ hi quy 40
CHNGă4ă:ăPHỂNăTệCHăKTăQAăOăLNG 43
4.1. Mô t d liu thu thp đc 43
4.1.1. Làm sch d liu 43
4.1.2. C cu d liu 43
4.2. ợánh giá đ tin cy ca thang đo 46
4.2.1. Kt qu đánh giá thang đo các yu t tác đng đn s tha mãn trong
công vic ca ngi lao đng ti công ty c phn truyn thông Vit Nam 46
4.2.2. Nhn xét kt qu đánh giá đ tin cy thang đo 49
4.3. Phân tích nhân t EFA và hiu chnh mô hình nghiên cu 50
4.4. Kim đnh các yu t ca mô hình 52
4.4.1. Phơn tích tng quan 52
4.4.2. Phân tích hi quy 53
4.4.3. ánh giá mc đ phù hp ca mô hình 54
4.4.4. Kim tra s phù hp ca mô hình và bin 55
4.4.5. Gii thích tm quan trng ca các bin trong mô hình 56
4.5. Kim đnh gi thuyt 56
4.5.1. Các yu t đc đim công vic 56
4.5.2. Các yu t cá nhân 57
4.6. Thng kê mc đ tha mãn theo mc đ tha mãn chung và theo tng nhân
t 59
CHNGă 5ă :ă KT LUNă VÀă XUT Ý KIN NHM NÂNG CAO
MCă THO MÃNăCHOăNHỂNăVIểNăVNăPHọNGăTI CÔNG TY 61
5.1. Kt lun kt qu nghiên cu 61
5.2. xut nhm nâng cao mc đ tha mãn ca nhơn viên vn phòng Công ty
c phn truyn thông Vit Nam 63
5.2.1. xut v vn đ tin lng 63
5.2.2. xut v vn đ phúc li 66
5.2.3. xut v vn đ c hi đƠo to vƠ thng tin 69
5.2.4. xut v vn đ bn cht công vic 70
5.2.5. xut v vn đ quan h vi cp trên 71
5.2.6. xut v vn đ quan h vi đng nghip 73
5.2.7. Gii pháp v vn đ môi trng làm vic 74
5.3. Nhng đóng góp, hn ch ca nghiên cu vƠ hng nghiên cu tip theo 75
5.3.1. óng góp ca nghiên cu 75
5.3.2. Hn ch ca nghiên cu 76
5.3.3. Hng nghiên cu tip theo 77
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PH LC
PH LC A: ÁNH GIÁ TIN CY THANG O
PH LC B: PHÂN TÍCH NHÂN T EFA
PH LC C: PHỂN TệCH TNG QUAN
PH LC D: PHÂN TÍCH HI QUY BI
PH LC E: KIM NH S KHÁC BIT V MC THO MÃN TRONG
CÔNG VIC THEO CÁC YU T C IM CÁ NHÂN
PH LC F: GIÁ TR TRUNG BÌNH CA CÁC NHÂN T
PH LC G: DÀN BÀI NGHIÊN CU S B VÀ BNG CÂU HI KHO SÁT
DANHăMCăCÁCăBNG
Bng 3.1: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v bn cht công vic 32
Bng 3.2: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v cp trên 32
Bng 3.3: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v tin lng 33
Bng 3.4: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v phúc li 33
Bng 3.5: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v c hi đƠo to vƠ thng tin 34
Bng 3.6: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v đng nghip 34
Bng 3.7: Thang đo s tho mãn ca nhân viên v môi trng làm vic 35
Bng 3.8: Thang đo s tho mãn chung ca nhân viên v công vic 35
Bng 4.1a: C cu v gii tính 43
Bng 4.1b: C cu v tui 44
Bng 4.1c: C cu v thâm niên công tác 44
Bng 4.1d: C cu v trình đ 44
Bng 4.1e: C cu v đa đim công tác 45
Bng 4.2: H s Crobach’s Alpha ca tng yu t 45
Bng 4.2a: Cronbach’s Alpha ca thang đo bn cht công vic 45
Bng 4.2b: Cronbach’s Alpha ca thang đo cp trên 46
Bng 4.2c: Cronbach’s Alpha ca thang đo tin lng 46
Bng 4.2d: Cronbach’s Alpha ca thang đo phúc li 47
Bng 4.2e: Cronbach’s Alpha ca thang đo c hi đƠo to vƠ thng tin 47
Bng 4.2f: Cronbach’s Alpha ca thang đo đng nghip 47
Bng 4.2g: Cronbach’s Alpha ca thang đo môi trng làm vic 48
Bng 4.2h: Cronbach’s Alpha ca thang đo s tha mãn chung 48
Bng 4.3: Bartlett’s Test vƠ KMO 49
Bng 4.4: Phân tích nhân t trích 50
Bng 4.5: H s tng quan 52
Bng 4.6: Hi quy bi 52
Bng 4.7: H s xác đnh ca mô hình 53
Bng 4.8: Bng kim đnh F 54
Bng 5.1: Giá tr trung bình ca tng bin quan sát ca yu t tin lng 63
Bng 5.2: S khác bit v mc đ tho mãn gia các nhóm theo thâm niên 66
TịMăTTăLUNăVN
tài s dng phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng đ xác đnh
vƠ đo lng các yu t nh hng s tha mãn trong công vic ca nhân viên vn
phòng ti công ty c phn truyn thông Vit Nam. D liu s dng trong nghiên
cu nƠy đc thu thp t bng câu hi gi cho các nhân viên vn phòng đang lƠm
vic ti công ty hai khu vc là Hà Ni và TP.H Chí Minh. T các lý thuyt v s
tha mãn công vic và các nghiên cu thc tin ca các nhà nghiên cu trong vn
đ này, thang đo các nhơn t ca s tha mãn công vic đư đc xây dng vi thang
đo Likert nm mc đ. tin cy ca thang đo đư đc kim đnh bi h s
Cronbach’s Alpha và phân tích nhân t. Mô hình hi quy tuyn tính cng đc xây
dng ban đu vi bin ph thuc là s tha mãn công vic ca nhân viên và by
bin đc lp gm s tha mưn đi vi bn cht công vic, cp trên, tin lng, phúc
li, c hi đƠo to thng tin, đng nghip và môi trng làm vic. Sau khi kim
đnh đ tin cy ca thang đo, mô hình đc gi nguyên vi by bin nh trên. Kt
qu phân tích hi quy cho thy by nhân t này có nh hng có Ủ ngha thng kê
đn s tha mãn công vic ca nhơn viên vn phòng ti công ty. Trong đó ba nhơn
t nh hng mnh là s tha mưn đi vi tin lng, phúc li, c hi đƠo to thng
tin và bn nhân t có nh hng yu là s tha mưn đi vi cp trên, đng nghip,
môi trng làm vic và bn cht công vic. Kt qu cng cho thy có s khác bit
rõ rt v mc đ tha mãn trong công vic ca nhng nhân viên có thâm niên công
tác di ba nm vƠ t ba nm tr lên.
1
MăU
LíădoăchnăđătƠi
Các doanh nghip Vit Nam đang phi đi mt vi nhiu vn đ khó khn,
mt trong s đó lƠ vic tuyn dng đc nhân viên thc s có nng lc và gi nhân
viên gii làm vic lâu dài. iu này cƠng khó khn hn trong bi cnh Vit Nam
hi nhp kinh t th gii, cnh tranh trên th trng lao đng ni đa cng gay gt
hn. S tha mãn trong công vic cng nh s gn kt ca nhân viên vi doanh
nghip có Ủ ngha rt quan trng đi vi các nhà lưnh đo trong vic xây dng và
thc thi các chính sách qun tr ngun nhân lc, nhm qun lý và s dng lao đng
hiu qu nht. c bit là trong bi cnh cnh tranh gay gt hin nay, các doanh
nghip buc phi la chn và áp dng các mô hình qun tr ngun nhân lc tiên
tin, các gii pháp và chính sách nhm thu hút, duy trì và phát trin ngun nhân lc
có trình đ, phát huy tính n lc trong công vic… to cho ngi lao đng cm giác
tha mãn và an tâm trong công tác, t hào v công ty và gn bó lâu dài vi công ty.
S n đnh trong đi ng nhơn viên s giúp doanh nghip tit kim đc
thi gian và chi phí (tuyn dng, đƠo to,…), gim các sai sót (do nhân viên mi
gơy ra khi cha quen vi công vic mi), to nim tin và tinh thn đoƠn kt trong
ni b doanh nghip. T đó nhơn viên s xem doanh nghip lƠ ni lỦ tng cho h
phát huy nng lc ca mình cng nh gn bó lâu dài. Cui cùng, quan trng hn
ht, s n đnh này s giúp doanh nghip hot đng hiu qu hn, to đc s tin
cy ca khách hàng v cht lng sn phm và dch v ca doanh nghip.
Vì th, mc dù góc đ mt doanh nghip còn non tr, Ban Lưnh o
Công ty C Phn Truyn Thông Vit Nam cng rt ý thc tm quan trng ca vic
làm th nƠo đ giúp cho ngi lao đng đt đc s tha mãn ti đa trong công
vic, bi vì theo nhiu nghiên cu cho thy, nu ngi lao đng đc tha mãn
trong công vic thì h s làm vic hiu qu hn, gn bó hn vi doanh nghip
(nghiên cu ca Lise M Saari and Timothy A.Judge, 2004). Qua đó doanh nghip s
ch đng xây dngchin luc phát trin ca mình. Cng t thc t ca ca công ty,
trong thi gian gn đơy tình trng ngi lao đng xin ngh vic đin bin ht sc
2
phc tp, theo tìm hiu thông tin s b phn ln nhơn viên vn phòng ngh vic sau
mt đn hai nm lƠm vic ti công ty. NgoƠi ra cng có thông tin nhiu nhân viên
đang phƠn nƠn v mc thu nhp và phúc li mà h nhn đc ti công ty lƠ cha
tng xng. Tuy cha có c s chính thc nhng điu này phn nƠo cng cho thy
đc rng có th có s không tha mãn trong công vic đi vi nhóm ngi đư thôi
vic cng nh đang lƠm vic ti công ty. Do đó, vn đ cn thit hin nay ca công
ty là phi tìm hiu mc đ tha mãn trong công vic ca ngi lao đng đang lƠm
vic ti công ty đ bit đc ngi lao đng có đc tha mãn không, nhng yu t
lƠm cho ngi lao đng tha mưn cng nh các điu làm cho h bt mãn. T đó đ
ra các chính sách thích hp nhm nâng cao mc đ tha mãn cho h, qua đó giúp
thu hút và duy trì ngun nhân lc cht lng cao cho công ty. Vì vy, đ góp phn
giúp công ty gii quyt vn đ nƠy nên tôi đư chn đ tài:
“Cácăyuătănhăhngăsăthoămưnătrongăcôngăvicăca nhơnăviênăvnă
phòng tiăcôngătyăcăphnăTruynăThôngăVităNamẰăđ lƠm lun vn tt nghip
cho mình.
McătiêuănghiênăcuăvƠăỦănghaăthcătin
tài nghiên cu nhm xác đnh các mc tiêu sau:
- Xác đnh các yu t nh hng đn s tho mưn trong công vic ca nhơn viên
cng nh đo lng mc đ nh hng ca nhng nhơn t đó.
- Kim tra có s khác bit v mc đ tho mưn ca nhơn viên theo các đc trng
cá nhơn (tui tác, gii tính, trình đ hc vn, thơm niên công tác vƠ đa đim công
tác)
- Trên c s đó đ xut các gii pháp kin ngh đ có th nơng cao mc đ tho
mưn ca nhơn viên trong công ty.
thc hin các mc tiêu này , nghiên cu cn tr li đc các câu hi
sau :
- Nhng yu t nƠo tác đng đn s tho mưn trong công vic ca nhơn viên vn
phòng ti công ty ?
3
- Mc đ tác đng ca nhng yu t đó đn s tha mưn trong công vic ca
nhơn viên vn phòng ti công ty nh th nƠo?
- Có s khác bit v s tho mưn ca nhơn viên vn phòng theo các đc trng cá
nhơn (tui tác, gii tính, trình đ hc vn, thơm niên lƠm vic vƠ ni công tác)
V mt thc tin, nghiên cu giúp cho các lãnh đo công ty:
- Tìm ra nhng vn đ liên quan đn các chính sách, ni lƠm vic, con ngi, t
chc vƠ có bc hƠnh đng thích hp
- Gim t l chy máu cht xám, thu hút vƠ gi chơn nhơn tƠi
- ra các gii pháp thích hp đ nơng cao tinh thn lƠm vic, s tho mưn ca
nhân viên
- Kt ni ban lưnh đo vƠ nhơn viên cùng chung mc tiêu phát trin công ty
iătng,ăphmăviăcaălunăvn
i tng nghiên cu: các yu t nh hng đn s tha mưn công vic ca
nhân viên vn phòng ti công ty c phn truyn thông Vit Nam
i tng kho sát: nhơn viên vn phòng công ty c phn Truyn Thông
Vit Nam, làm vic ti hai thành ph H Chí Minh và Hà Ni thuc các trình đ
hc vn, thâm niên công tác, tui tác, gii tính khác nhau.
Phngăphápănghiênăcu
Nghiên cu đnh tính bng cách tham kho các nghiên cu trong và ngoài
nc có liên quan và phng pháp hi ý kin giáo viên hng dn theo mt ni
dung đc chun b trc da theo thang đo JDI có sn. Nghiên cu này đc thc
hin nhm xây dng, điu chnh, b sung bin quan sát cho các thang đo
Nghiên cu đnh lng bng cách thu thp s liu qua vic gi bng cơu hi
điu tra đn các nhân viên trong công ty
Bng câu hi điu tra đc hình thành theo cách: Bn câu hi nguyên gc
Tho lun nhóm Ðiu chnh Bn câu hi điu tra.
Vic kim đnh thang đo vƠ mô hình lỦ thuyt cùng vi các gi thuyt đ ra
bng h s tin cy Cronbach Alpha, phơn tích nhơn t, phơn tích tng quan, hi
quy,… da trên kt qu x lỦ s liu thng kê SPSS 20.0. . ToƠn b d liu hi đáp
4
đc x lỦ vi phn mm EXCEL vƠ SPSS nhm đánh giá các thang đo, các mi
quan h gia các yu t, đo lng mc đ tho mưn ca ngi lao đng theo tng
yu t liên quan.
Nghiên cu cng so sánh mc đ tha mãn vi công vic ca nhơn viên vn
phòng theo các đc đim cá nhân (tui tác, gii tính, trình đ hc vn, thâm niên
làm vic vƠ đa đim công tác).
Niădung và băcc caălunăvn
NgoƠi phn m đu, kt lun, tƠi liu tham kho vƠ các ph lc, lun vn
gm 5 chng:
Chng 1: C s lỦ lun v s tho mưn ca ngi lao đng vƠ mô hình
nghiên cu
Chng 2: Gii thiu v Công Ty C Phn Truyn Thông Vit Nam.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu vƠ x lỦ s liu.
Chng 4: Phơn tích kt qu đo lng.
Chng 5: Kt lun vƠ đ xut Ủ kin nhm nơng cao mc đ tho mưn cho
nhơn viên vn phòng ti công ty
5
CHNGă1ă:ă Că S LÝ LUN V S THA MÃN CAă NGI LAO
NG VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Chng nƠy gii thiu các khái nim, lỦ thuyt liên quan đn s tha mưn ca
nhơn viên đi vi công vic, mt s nghiên cu có liên quan. Các yu t có tác đng
đn s tha mưn ca nhơn viên đc gii thiu, đó lƠ: bn cht công vic; cp trên;
tin lng; phúc li; c hi đƠo to ậ thng tin; đng nghip; môi trng lƠm vic.
1.1. Lý lun v s tha mãn caănhơnăviênăđi vi công ty.
1.1.1. Khái nim v s tha mãn
Mc dù đc nhc đn nhiu trong các nghiên cu khoa hc, cng nh trong
cuc sng hng ngày, th nhng cho đn hin ti vn cha có s thng nht v đnh
ngha s tho mãn.
Nghiên cu ca Judge, “Job Satisfaction and Job Affect” (2009) cho rng tha
mãn công vic lƠ nhng phn ng tơm lỦ đa chiu v công vic ca mt ngi.
Nhng phn ng nƠy có yu t nhn thc vƠ tình cm. Còn theo George ậ et al
(2008) thì s tha mưn lƠ tp hp các cm giác vƠ nim tin mƠ mi ngi có v
công vic hin ti ca h. Mc đ ca ngi lao đng v mc đ hƠi lòng công vic
có th lƠ t s rt hƠi lòng đn rt không hƠi lòng. Mi ngi cng có th có thái đ
v các khía cnh khác nhau ca công vic ca h nh các loi công vic h lƠm,
đng nghip, ngi giám sát vƠ mc lng ca h
Theo Armstrong (2006) thì s tha mưn công vic đ cp đn thái đ vƠ cm
xúc mi ngi có v công vic ca h. Thái đ tích cc vƠ thun li đi vi công
vic ch ra vic lƠm hƠi lòng. Thái đ tiêu cc vƠ bt li đi vi công vic ch ra
vic không hài lòng.
Cranny, Smith, and Stone (1992) đnh ngha s tha mưn đi vi công vic lƠ
mt phn ng tình cm (đó lƠ cm xúc) đi vi công vic, có đc t s đi chiu
so sánh gia nhng gì thc s đt đc vi nhng điu mong mun, k vng, xng
đáng. nh ngha nƠy rt ging vi đnh ngha ca Locke (1969). Trong bài nghiên
cu “What is job satisfaction” nm 1969, Locke đnh ngha s tha mưn đi vi
công vic lƠ tình trng cm xúc vui thích có đc t cm giác đt đc hoc có
6
nhng điu kin thun li đ đt đc nhng giá tr ca công vic; s bt mưn đi
vi công vic lƠ tình trng cm xúc không vui thích xut phát t cm giác chán nn
hoc nhng tr ngi trong công vic.
Trong khi Cranny -et al. (1992) cho rng đnh ngha ca h, s tha mưn đi
vi công vic lƠ phn ng cm xúc- đt đc s đng thun rng rưi, có mt đnh
ngha khác cng đc ph bin rng rưi cho rng s tha mưn đi vi công vic lƠ
thái đ đi vi công vic. (Arthur P.Brief 2001)
Smith, Kendall, and Hulin (1969) đư đnh ngha s tha mưn đi vi công vic
lƠ nhng cm xúc hoc phn ng tình cm đi vi nhng khía cnh ca hoƠn cnh,
đng thi h cng phát biu rng nhng vn đ vic đo lng s tha mưn đi vi
công vic đng phi chính lƠ vn đ đo lng thái đ. Locke (1969, 1976)cng cho
rng thái đ vƠ cm xúc đng ngha vi nhau. Mt s nghiên cu c đin v cu
trúc ca thái đ cho rng, thái đ đi vi mt đi tng nƠo đó bao gm phn ng
tình cm, nim tin vƠ cách ng x đi vi đi tng đó. Do đó đi vi mt s
ngi, đnh ngha s tha mưn đi vi công vic lƠ phn ng tình cm đi vi công
vic vƠ đnh ngha s tha mưn đi vi công vic lƠ thái đ đi vi công vic lƠ nh
nhau. Tuy nhiên, vic đánh đng thái đ vƠ cm xúc có th loi b nhng nghiên
cu v nguyên nhơn vƠ hu qu ca hai yu t nƠy mt cách riêng bit. Do đó,
Howar M. Weiss đư không đng Ủ vi các cách đnh ngha trên vƠ đư thc hin
nghiên cu “Deconstructing job satisfaction. Separating evaluations, beliefs and
affective experiences” nm 2002.
Trong nghiên cu ca mình nm 2002, Howar M. Weiss cho rng “s tha
mưn đi vi công vic lƠ thái đ đi vi công vic, vƠ thái đ đc đnh ngha nh
trong nhng nghiên cu tơm lỦ xư hi c bn. Thái đ không phi lƠ phn ng tình
cm, mƠ lƠ s đánh giá hoc nhn đnh v mt đi tng, vƠ s đánh giá thì không
đng ngha vi cm xúc. Các nhƠ nghiên cu v thái đ đng tình cho rng đánh giá
lƠ nn tng thit yu ca thái đ. Do đó, s tha mưn v công vic, đc đnh ngha
nh lƠ thái đ, chính lƠ đánh giá tích cc (hoc tiêu cc) v công vic vƠ hoƠn cnh
7
công vic.Theo Howar M. Weiss, s tha mưn đi vi công vic bao gm ba yu t
cu thƠnh: đánh giá v công vic, tri nghim cm xúc, nim tin vƠo công vic.
nh ngha ca Vroom (1964) v s tha mưn công vic tp trung vƠo vai trò
ca ngi lao đng ti ni lƠm vic. Ông cho rng tha mưn trong công vic lƠ
trng thái mƠ ngi lao đng có đnh hng hiu qu rõ rƠng đi vi công vic
trong t chc. Còn theo Weiss (1967) đnh ngha rng tho mưn trong công vic lƠ
thái đ v công vic đc th hin bng cm nhn, nim tin vƠ hƠnh vi ca ngi
lao đng.
Soăsánhăcácăđnhănghaă:
ng nhiu góc đ khác nhau có nhiu đnh ngha v s tha mưntrong công
vic (hay s hƠi lòng trong công vic).Có nghiên cu cho rng đó lƠ thái đ, cm
xúc, có nghiên cu cho rng đó lƠ cm giác, nim tin, phn ng tơm lỦ…ca mt
ngi v công vic. Nhng nhìn chung theo tác gi tha mưn trong công vic lƠ s
cm nhn ca ngi lao đng đi vi các vn đ liên quan đn vic thc hin công
vic ca h. Cm nhn nƠy có th lƠ tt hay xu tùy theo mi cá nhân.
1.1.2. Các yu t tácăđngăđn s tha mãn ca nhân viên.
ư có nhiu nghiên cu v các yu t tác đng đn s tha mưn đi vi công
vic vƠ s gn kt đi vi công ty, đin hình nh:
Theo Mueller (1996), có 10 yu t tác đng trc tip đn s tha mưn ca
nhơn viên đi vi công vic (lng; c hi thng tin; phơn phi công bng; h tr
ca đng nghip; h tr ca cp trên; khi lng công vic; s xung đt chc nng
nhim v; s phơn quyn, t qun; th ch hóa)
Theo F.Herberg cho rng nm yu t mang li s tho mưn công vic lƠ :
- ThƠnh đt : s tho mãn ca bn thân khi hoàn thành mt công vic,
gii quyt các vn đ và nhìn thy nhng thành qu t n lc ca mình
- S công nhn: s ghi nhn hoàn thành tt mt công vic. iu này có
th đc to ra t bn thân tng cá nhân
- Bn thân công vic: nhng nh hng tích cc t công vic lên mi
ngi. Chng hn mt công vic có th thú v, sáng to, đa dng và thách thc.
8
- Quyn hn và trách nhim: mc đ nh hng ca mt ngi đi vi
công vic. Mc đ kim soát ca mt ngi đi vi công vic có th b nh hng
phn nào bi quyn hn và trách nhim đi kèm vi nó
- C hi phát trin: là nhng c hi thng tin trong doanh nghip. C
hi phát trin cng xut hin nu công vic hƠng ngƠy ngi ta có quyn quyt đnh
nhiu hn đ thc thi các sáng kin.
S tho mưn ca nhơn viên đi vi công vic đc đnh ngha vƠ đo lng
theo c hai khía cnh ( Price 1997)
- S tho mưn chung đi vi công vic
- S tho mãn theo các yu t thành phn công vic
Nghiên cu s tho mưn chung giúp các nhƠ qun tr có cách nhìn khái quát
v s tho mưn nói chung ca toƠn th cán b nhơn viên đi vi t chc. Tuy nhiên,
vic nghiên cu s thoư mn theo các yu t thƠnh phn ca công vic s giúp cho
các nhƠ qun tr hiu rõ hn v các thƠnh phn đc đim ca công vic tác đng đn
s tho mưn ca nhơn viên.
Các nhà nghiên cu Smith, Kendall và Hulin (1969) ca trng Ði hc
Cornell đư xơy dng các ch s mô t công vic (JDI) đ đánh giá mc đ tha mãn
công vic ca mt ngi thông qua các nhân t là bn cht công vic, tin lng,
thng tin, đng nghip, và s giám sát ca cp trên. Còn các nhà nghiên cu Weiss
vƠ đng nghip (1967) ca trng Ði hc Minnesota thì đa ra các tiêu chí đo
lng s tha mãn công vic thông qua bng câu hi tha mãn Minnesota (MSQ)
trong đó có các cơu hi v kh nng s dng nng lc bn thân, thành tu, tin b,
thm quyn, chính sách công ty, đưi ng, đng nghip, sáng to, s đc lp, giá tr
đo đc, s tha nhn, trách nhim, s đm bo, đa v xã hi, s giám sát ca cp
trên, điu kin làm vic, Các nhà nghiên cu Hackman and Oldham (1975) li xây
dng thang đo JDS (Job Diagnostic Survey) đ đánh giá mc đ tha mãn trong
công vic. Có th thy JDI, MSQ là các ch s vƠ tiêu chí đánh giá s tha mãn
công vic ca nhơn viên đc s dng nhiu trong các nghiên cu v s tha mãn
công vic.
9
đo lng các yu t ca thƠnh phn công vic cng nh mc đ tha mưn
chung, Smith et al (1969) đư xơy dng thang đo mô t thƠnh phn công vic (Job
Descriptive Index ậ JDI). Thang đo nƠy đc đánh giá rt cao c v lỦ thuyt ln
thc tin. Thang đo mô t công vic do Smith et al. (1969) thit lp gm 5 yu t :
bn cht công vic, c hi đƠo to ậ thng tin, cp trên, đng nghip vƠ tin lng.
Tuy vy, thang đo nƠy cng b đánh giá lƠ còn hn ch vì cha bao hƠm đy đ các
yu t ca công vic(Buffum and Konick, 1982)
Sau đó, nghiên cu ca Crossman vƠ Bassem (2003) v s tho mưn công
vic đư b sung thêm 2 yu t lƠ phúc li vƠ điu kin lƠm vic.
Trong đ tƠi nghiên cu “o lng mc đ tha mưn đi vi công vic trong
điu kin ti Vit Nam” (2005), PGS.TS Trn Th Kim Dung đư b sung thêm 2
yu t: phúc li vƠ điu kin lƠm vic (giám sát công vic; thông tin giao tip). Tuy
nhiên, kt qu nghiên cu đư chng minh rng, ch có yu t phúc li đm bo đ
tin cy vƠ giá tr thang đo trong điu kin ti Vit Nam.
Cn c vƠo kt qu ca các nghiên cu trc đơy v s tha mưn trong công
vic vƠ kt qu nghiên cu đnh tính s b ti công ty, nghiên cu nƠy s đa ra các
yu t tác đng đn s tha mưn trong công vic nh sau: bn cht công vic,cp
trên, tin lng, phúc li, c hi đƠo to vƠ thng tin, đng nghip, môi trng lƠm
vic. Các yu t nƠy đc xác đnh lƠ s tác đng đn mc đ tha mưn trong công
vic nhơn viên vn phòng ti công ty, s thay đi ca các yu t nƠy theo chiu
hng tt hay xu s lƠm tng hoc gim mc đ tha mưn trong công vic ca
nhơn viên. Các yu t tác đng đn s tha mưn trong công vic theo nghiên cu
bao gm:
Yu t bn cht công vic:
Theo nh mô hình đc đim công vic ca R. Hackman vƠ G. Oldman (1974)
thì mt công vic s mang đn nhơn viên s tha mưn chung vƠ to đc hiu qu
công vic tt nu thit k công vic đó tha mưn các đc đim sau: s dngcác k
nng khác nhau, nhơn viên nm rõ đu đuôi công vic vƠ công vic có tm quan
trng nht đnh đi vi hot đng sn xut kinh doanh nói chung ca doanh nghip;
10
công vic đó cho phép nhơn viên thc hin mt s quyn nht đnh đ hoƠn tt công
vic ca mình vƠ nhơn viên s chu trách nhim đi vi các quyt đnh ca mình;
công vic phi có c ch phn hi đánh giá ca cp trên đi vi nhng gì nhơn viên
đư lƠm đ rút kinh nghim cho ln sau. NgoƠi ra, đ có đc s tha mưn ngi
nhơn viên rt cn đc lƠm công vic phù hp vi nng lc ca h (Weiss et al.,
1967). Trong nghiên cu nƠy, các yu t sau ca công vic s đc xem xét gm:
- Cho phép s dng tt các nng lc cá nhân.
- c kích thích đ sáng to trong thc hin công vic.
- Khi làm vic tt s đc đánh giá tt.
- Công vic có tính thách thc.
- Công vic rt thú v.
Yu t tin lng:
Theo Trn Kim Dung (2005), s tha mưn v tin lng liên quan đn cm
nhn ca nhơn viên v tính công bng trong tr lng.
Các yu t đo lng s tha mãn v tin lng đc xem xét gm:
- Nhân viên có th sng hoàn toàn nh da vào thu nhp t công ty.
- Tin lng mƠ nhn đc tng xng vi kt qu làm vic ca mình.
- Nhơn viên đc tr lng cao.
- Các khon tin thng ti công ty là hp lý.
- Tin lng, thu nhp đc tr trong công ty là công bng.
Yu t phúc li :
LƠ nhng li ích mƠ mt ngi có đc t công ty ca mình ngoƠi khon tin
mƠ ngi đó kim đc. Theo Artz (2008) phúc li có vai trò quan trng trong vic
xác đnh mc tha mưn công vic. Theo ông, phúc li nh hng đn s tha mưn
công vic. Th nht, phúc li lƠ b phn cu thƠnh nên phn thù lao mƠ công ty tr
cho ngi nhơn viên, mƠ phn thù lao nƠy nh hng đn s tha mưn công vic.
Th hai, phúc li đôi lúc có tác dng thay th tin lng.
Vit Nam, các phúc li mƠ ngi nhơn viên quan tơm nht bao gm bo
him xư hi, bo him y t, đc ngh phép theo lut đnh, đc ngh bnh vƠ vic
11
riêng khi có nhu cu, đc công đoƠn bo v li ích hp pháp ca nhơn viên, đc
đi du lch hƠng nm, đc lƠm n đnh lơu dƠi ti công ty (không s mt vic), đc
công ty h tr mua nhƠ, đc quyn mua c phn công ty vi giá u đưi,
Các yu t đo lng s tha mãn v phúc li đc xem xét gm:
- Các chng trình phúc li ca công ty rt hp dn
- Các chng trình phúc li ca công ty rt đa dng
- Các chng trình phúc li ca công ty th hin rõ ràng s quan tơm chu đáo
ca công ty vi nhân viên
- Các chng trình phúc li đm bo cho anh ch an tâm v lâu dài
- Anh ch đánh giá cao chng trình phúc li ca công ty
Yu t đng nghip:
LƠ ngi bn lƠm vic cùng vi nhau. Trong ng ngha ca đ tƠi nƠy thì đng
nghip lƠ liên quan đn các hƠnh vi, quan h đng nghip ti ni lƠm vic.
ợi vi phn ln các công vic thì thi gian mi nhơn viên lƠm vic vi đng
nghip ca mình là nhiu hn so vi thi gian làm vic vi cp trên. Do vy, cng
nh mi quan h vi cp trên, mi quan h ca nhân viên vi đng nghip cng nh
hng đn s tha mãn trong công vic. Tng t mi quan h vi cp trên, nhân
viên cn có đc s h tr giúp đ ca đng nghip khi cn thit, tìm thy s thoi
mái thân thin khi làm vic vi đng nghip. Ðng thi, nhân viên phi tìm thy
đng nghip ca mình tn tâm vi công vic đ đt đc kt qu tt nht. Cui
cùng, đng nghip cn phi lƠ ngi đáng tin cy.(Tan Teck Hong, 2011).
Các yu t đo lng s tha mãn v đông nghip đc xem xét gm:
- S sn sƠng giúp đ ln nhau gia nhng đng nghip
- Mi ngi hp tác đ làm vic.
- ng nghip làm vic tn tơm đ đt kt qu tt nht
- Nhân viên công ty có tác phong làm vic khn trng, đúng gi.
- Các nhơn viên đi x thân thit, thoi mái.
12
Yu t cp trên:
LƠ ngi v trí cao hn trong mt công ty hay t chc. Trong ng ngha ca
đ tài này thì cp trên liên quan đn các mi quan h gia nhân viên và cp trên trc
tip; s h tr ca cp trên, phong cách lưnh đo và kh nng ca cp trên đ thc
hin các chc nng qun tr trong t chc.
S tha mãn công vic mang li t nhng yu t mi quan h gia cp trên
vi nhân viên cp di ca mình bao gm s d giao tip vi cp trên, s h tr khi
cn thit và s quan tâm ca cp trên (Bellingham, 2004), s bo v nhân viên khi
cn thit, nng lc ca cp trên, s t do thc hin công vic ca cp di (Weiss
et al, 1967), s ghi nhn s đóng góp ca nhân viên, s đi x công bng đi vi
cp di.
Các yu t v cp trên đc xem xét bao gm:
- Cp trên có tác phong lch s, hòa nhã.
- Vic đánh giá nhơn viên lƠ công bng, chính xác.
- Cp trên luôn quan tơm công tác đánh giá phát trin nhân viên.
- Cp trên quan tâm tìm hiu quan đim, suy ngh ca nhân viên.
- Môi trng thoi mái cho nhân viên phát biu ý kin.
- Nhơn viên đc tôn trng và tin cy trong công vic.
- Nhơn viên đc t do thc hin công vic
Yu t c hi đào to và thng tin:
C hi đƠo to vƠ thng tin là nhng gì liên quan đn nhn thc ca nhân
viên v c hi đƠo to, phát trin các nng lc cá nhơn vƠ có c hi đc thng tin
trong t chc. Nhân viên mong mun đc bit nhng thông tin v điu kin, c
hi, chính sách thng tin ca công ty, c hi đc đƠo to và phát trin nhng k
nng cn thit, đnh hng ngh nghip cho h(W. Schmidt, 2004)
Các yu t v c hi đƠo to vƠ thng tin đc xem xét bao gm:
- c đƠo to k nng cn thit đ thc hin tt công vic.
- c tham gia nhng chng trình đƠo to theo yêu cu ca công vic.
- Có nhiu c hi đ đc thng tin ti công ty
13
- Công tác đƠo to trong công ty là có hiu qu tt.
- c bit rõ các điu kin cn thit đ đc thng tin.
Yu t môi trng làm vic:
Là nhng vn đ liên quan đn cm nhn ca nhân viên v an toàn v sinh ni
làm vic: vn phòng lƠm vic, bàn gh làm vic, phòng hp, phòng y t phi đm
bo v sinh; máy móc, trang thit b h tr cho công vic có đm bo an toàn; các
yu t v ánh sáng, nhit đ, ting n… (Trn Kim Dung, 2005)
Các yu t v môi trng làm vic đc xem xét bao gm:
- Ngi lao đng không b áp lc công vic cao.
- Ni lƠm vic rt v sinh, sch s.
- Ngi lao đng có thit b h tr đy đ đ thc hin công vic.
- Công ty bo đm tt các điu kin an toàn, bo h lao đng.
Yu t s tha mãn trong công vic :
Là nhng vn đ liên quan đn cm nhn ca nhân viên v công vic ca
mình bao gm: hài lòng vi công vic hin ti, vui vì đư chn làm vic ti công ty,
xem công ty nh mái nhƠ th hai ca mình, hài lòng vi nhng gì đư đt đc ti
công ty (Tan Teck-Hong - et al, 2011)
Các yu t v s tha mưn đc xem xét bao gm
- Hài lòng vi công vic hin ti
- Vui vì cách đi x ca đng nghip và cp trên
- Tha mãn vi nhng gì đư đt đc ti công ty
- Cm thy thoi mái ti ni lƠm vic
1.2. Mt s kt qu nghiên cu v s tha mãn trong công vic caăngi
laoăđng.
Worrell (2004)đã s dng phiên bn MSQ đã đc điu chnh nm 1977
(bng câu hi ngn - 20 câu hi) đ tin hành nghiên cu ca mình v s tha mãn
công vic ca chuyên viên tâm lý trng hc. Kt qu nghiên cu ca ông ch ra
rng 90% các bác si tâm lý trng hc M tha mãn hoc rt tha mãn vi công
vic ca h. Nghiên cu cng cho thy rng s tha mãn nói chung này đã tng dn
14
theo thi gian so vi nm 1982 và 1992. Ngi tr li bng câu hi nghiên cu
cng có ý đnh tip tc gn bó vi v trí công tác ca h ít nht nm nm. C hi
thng tin tip tc là nhân t to ra s bt mãn nhng nó li không phi là nhân t
quan trng nh hng đn s bt mãn ca chuyên viên tâm lý trng hc. H vn
còn bt mãn vi các chính sách và qui trình thc hin công vic. Ý đnh tip tc gn
bó vi công vic và giy chng nhn ngh nghip là hai nhân t thc s nh hng
đn s tha mãn công vic.
Luddy (2005) đư s dng ch s mô t công vic JDI đ tìm hiu s tha mãn
công vic ca ngi lao đng Vin y t công cng Western Cape, Nam Phi.
Luddy đư kho sát s tha mãn nm khía cnh tha mãn trong công vic, đó lƠ thu
nhp, thng tin, s giám sát ca cp trên, đng nghip và bn cht công vic. Kt
qu cho thy rng ngi lao đng Vin y t công cng Western Cape hài lòng
vi đng nghip ca h hn ht, k đn là bn cht công vic và s giám sát ca cp
trên. C hi thng tin và tin lng lƠ hai nhơn t mƠ ngi lao đng đơy cm
thy bt mãn. Ngoài ra, chng loi ngh nghip, chng tc, gii tính, trình đ hc
vn, thơm niên công tác, đ tui, thu nhp và v trí công vic cng có nh hng
đáng k đn s tha mãn công vic.
Mc dù kt qu nghiên cu này ca Luddy cho rng c nm nhơn t bn cht
công vic, s đưi ng, s giám sát ca cp trên, thng tin vƠ đng nghip đu có
liên quan đn s tha mãn công vic ca nhân viên (vi s lng mu là 203), ông
cho rng các nghiên cu tng lai cn đc thc hin xa hn nhm khng đnh mi
quan h này. Mt đc đim đáng lu Ủ trong nghiên cu này ca Luddy lƠ ông đư c
gng chia các nhân t nh hng đn s tha mãn công vic thành hai nhóm nhân
t:
- Nhóm th nht là các nhân t cá nhân gm chng tc, gii tính, trình đ hc
vn, thâm niên công tác, tui tác và tình trng hôn nhân.
- Nhóm nhân t th hai ông gi là nhân t t chc gm bn cht công vic, s
đưi ng/ tin lng, s giám sát ca cp trên, c hi thng tin và v trí công
vic.
15
Boeve (2007) đư tin hành cuc nghiên cu s tha mãn công vic ca các
ging viên khoa đƠo to tr lý bác s các trng y ti M trên c s s dng lý
thuyt hai nhân t ca Herzberg và ch s mô t công vic ca Smith, Kendall&
Hulin. Theo đó, nhơn t s tha mãn công vic đc chia làm hai nhóm: nhóm nhân
t ni ti gm bn cht công vic vƠ c hi phát trin thng tin và nhóm nhân t
bên ngoài gm lng, s h tr ca cp trên và mi quan h vi đng nghip. Mc
đích ca nghiên cu này là kim đnh tính đúng đn ca c hai lý thuyt trên. Trong
nghiên cu này ca Boeve, các thng kê mang tính đnh lng đư đc áp dng nh
h s alpha ca Cronbach, h s tng quan Spearman vƠ hi quy tuyn tính. Kt
qu phơn tích tng quan ca nam nhân t trong JDI đi vi s tha mãn công vic
nói chung đư cho thy nhân t bn cht công vic, mi quan h vi đng nghip và
c hi phát trin lƠ có tng quan mnh nht vi s tha mãn công vic trong khi
s h tr ca cp trên vƠ lng bng có tng quan yu đi vi s tha mãn công
vic ca các ging viên. Phân tích hi quy đư cho thy ngoài bn nhân t là bn cht
công vic, mi quan h vi đng nghip, c hi phát trin và s h tr ca cp trên,
thi gian công tác ti khoa cng nh hng đn s tha mãn ca ging viên (càng
gn bó lâu dài vi khoa càng cm thy tha mãn công vic). Ðiu nƠy cng lỦ gii
s tha mãn công vic trong nghiên cu này li ln hn s tha mãn ca tng nhân
t ca JDI. Rõ ràng ngoài các nhân t đc đ cp trong JDI còn có các nhân t
khác nh hng đn s tha mãn trong công vic và thi gian công tác là mt trong
các nhân t đó. Thi gian công tác có nh hng đn s tha mãn công vic trong
trng hp nƠy lƠ do tính đc thù ca công vic ti khoa ging dy này. Trong các
nhân t nh hng đc xét trong nghiên cu này thì bn cht công vic là nhân t
nh hng mnh nht đn s tha mãn công vic nói chung. Qua nghiên cu ca
mình, Boeve cng đư kim đnh tính đúng đn ca lý thuyt ca Herzberg và ch s
mô t công vic JDI.
Masud Ibn Rahman (2009) đư tin hành nghiên cu nhm xác đnh nhng
yu t hài lòng công vic ca nhân viên ngân hàng Bangladesh. Phân tích nhân t
đc s dng đ xác đnh các yu t hài lòng công vic. Kt qu cho thy có by 7
16
yu t hài lòng công vic liên quan đn nhơn viên ngơn hƠng nh tin thng, bo
đm công vic, mi quan h vi đng nghip, s công nhn, nim t hào trong công
vic, quan liêu và s dng nhân tài. Hi quy gia các yu t hài lòng công vic và
s hài lòng công vic chung ca nhơn viên ngơn hƠng xác đnh rng thù lao và khen
thng, s công nhn, nim t hào trong công vic, và s dng nhân tài là yu t
quan trng đ xác đnh s hài lòng công vic ca nhân viên ngân hàng.
Arfa Shafiq (2012)đư s dng thang đo JDI đ nghiên cu yu t quyt đnh
s hài lòng trong công vic gia các nhân viên ca mt s c s công nghip trong
vùng lân cn ca Lahore Pakistan. Kt qu cho thy nhng công nhân nam, đư kt
hôn, và làm vic chính thc có mc đ hài lòng tng đi thp hn s hài lòng
công vic so vi công nhân n, đc thân và làm vic hp đng. Phân tích hi quy
cho thy thu nhp và gii tính là yu t d báo quan trng ca vic làm hài lòng.
Lê Kim Long và Ngô Th Ngc Bích đư s dng thang đo JDI đ đo lng s
tha mãn công vic ca ngi lao đng ti công ty cp thoát nc Kiên Giang, kt
qu cho thy có bn yu t nh hng và bin thiên cùng chiu vi s tha mãn
công vic, trong đó yu t nh hng mnh vƠ có Ủ ngha thng kê nht lƠ lng và
đƠo to, tip theo lƠ điu kin làm vic, quan đim vƠ thái đ ca cp trên và cui
cùng nh hng thp nht lƠ đc đim công vic.
Nghiên cu ca Trn Kim Dung (2005): bng cách kho sát khong 500
nhơn viên đang lƠm vic toàn thi gian cho thy mc đ tha mãn vi các nhu cu
vt cht thp hn mt cách rõ rt so vi s tha mãn các nhu cu phi vt cht; và
hai yu t nh hng mnh nht đn mc đ tha mãn chung trong công vic là
tha mãn vi bn cht công vic và tha mãn vi c hi đƠo to vƠ thng tin. Kt
qu nghiên cu cng đư b sung thêm mt thành phn cho thang đo JDI lƠ tha mãn
v phúc li.
Nh vy, đim qua các nghiên cu v s tha mãn công vic các lnh vc
cng nh các quc gia khác nhau, ta có th thy ch s mô t công vic JDI đư
đc các nhà nghiên cu s dng khá ph bin trong vic tìm hiu mc đ tha
mãn công vic ca nhân viên các lnh vc, quc gia khác nhau. Hu ht các
17
nghiên cu đu kim đnh đc rng các nhân t trong JDI đư phn ánh đc s
tha mãn công vic ca nhân viên, hoc nc này hoc nc khác, hoc lnh
vc này hoc linh vc khác. Ðiu nƠy cng nói lên rng, s tha mãn công vic
ca nhân viên có th s ph thuc vào by nhân t chính là s tha mưn đi vi bn
cht công vic, cp trên, tin lng, phúc li, c hi đƠo to vƠ thng tin, đng
nghip vƠ môi trng làm vic. Ðây cng lƠ nn tng cho vic xây dng mô hình
nghiên cu cho đ tài này.
1.3. Mô hình nghiên cu tng quát
Mô hình nghiên cu đc xây dng trên c s lý thuyt v tha mãn trong
công vic, các kt qu nghiên cu ca mt s tác gi trong vƠ ngoƠi nc xác đnh
các yu t tác đng đn s tha mãn trong công vic ca ngi lao đng. C th đó
là nghiên cu ca Smith et al (1969) đư đa ra 5 yu t : đc đim công vic,
lng, c hi đƠo to vƠ thng tin, đng nghip, cp trên ; nghiên cu ca
Crossman và Bassem (2003) và PGS.TS Trn Kim Dung đư b sung thêm 2 yu t
: phúc li vƠ điu kin làm vic. Mc dù nghiên cu ca PGS.TS Trn Kim Dung
đư loi b yu t điu kin làm vic nh hng đn s tha mãn trong công vic,
tuy nhiên tác gi vn gi nguyên yu t nƠy trong thang đo, do đi tng kho sát
ca 2 nghiên cu lƠ khác nhau ( các đi tng kho sát ca tác gi là trong cùng
mt công ty). Qua nghiên cu đnh tính bng phng pháp tho lun nhóm, 7 yu t
nƠy đu đc gi li, ch có s thay đi v s bin quan sát.
Các đc đim cá nhơn đc xem xét là: tui tác, gii tính, trình đ hc vn,
thâm niên làm vic vƠ đa đim công tác.
T đó, tác gi đ xut mô hình nghiên cu và các gi thuyt đc trình bày
trong s đ