1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
VÕ TH NGUYT NGA
HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI CTY TNHH MTV X S KIN THIT
TIN GIANG
LUNăVNăTHC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nmă2013
2
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
VÕ TH NGUYT NGA
HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI CTY TNHH MTV X S KIN THIT
TIN GIANG
Chuyên ngành: K Toán
Mã s: 60340301
LUNăVNăTHC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. Trn Anh Hoa
TP. H Chí Minh - Nmă2013
3
LI CMăN
Qua thi gian tìm hiu và nghiên cu đ tƠi “HoƠn thin h thng kim
soát ni b ti Công ty TNHH MTV X s kin thit Tin Giang”, tôi hy vng
s đóng góp nhng ý kin tích cc giúp công ty ngày càng hoàn thin hn.
Tôi chân thành cm n Giáo viên hng dn –TS. Trn Anh Hoa đư giúp
đ và ch dn đ tôi có th hoàn thành lun vn nƠy. Cm n thy, cô Trng
i hc Kinh T thành ph H Chí Minh to điu kin cho tôi hc tp và cung
cp tài liu tham kho đ thc hin đ tài.
Tôi chân thành cm n Ban giám đc Công ty, ban lưnh đo, tp th
công nhân viên phòng Tài v - K toán -Thng kê cùng các phòng ban khác đư
h tr tôi trong tìm kim, kho sát vƠ đánh giá thc t ti đn v.
Và cm n đn gia đình, đng nghip, bn bè đư ng h tinh thn và to
điu kin tt nht đ tôi hoàn thành lun vn.
Vi nhng hn ch v thi gian và vn kin thc trong quá trình nghiên
cu, lun vn không tránh khi nhng thiu sót, rt mong thy cô góp Ủ đ tôi
có th khc phc và hoàn thin lun vn ca mình.
4
LIăCAMăOAN
Lun vn vi đ tƠi “HoƠn thin h thng kim soát ni b ti Công ty
trách nhim hu hn Mt thành viên x s kin thit Tin Giang” lƠ công trình
do tôi nghiên cu vƠ hoƠn thƠnh di s hng dn ca ngi hng dn khoa
hc.
Các thông tin trình bày trong lun vn đc thu thp t lý thuyt h
thng kim soát ni b, các tài liu tham kho và thc t t phía công ty. Tôi
xin chu trách nhim v li cam đoan ca mình.
TP.H Chí Minh, ngày 9 tháng 9 nm 2013.
Ngi làm lunăvn
Võ Th Nguyt Nga
5
MC LC
BÌA
LI CMăN
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MCăCÁCăSă, BNG BIU
LI M U
CHNGă1:ăTNG QUAN V H THNG KIM SOÁT NI B.
1.1.1 nhăngha v kim soát ni b. 15
1.1.2 Khái nim 15
1.1.3 Kim soát ni b là mt quá trình 16
1.1.4 Nhân t con ngi 16
1.1.5 m bo hp lý 16
1.1.6 Các mc tiêu 16
1.2 Lch s phát trin Kim soát ni b 17
1.2.1 Giai đon s khai 17
1.2.2 Giai đon hin đi 19
1.3 Các b phn cu thành H thng KSNB theo báo cáo COSO 2004 20
1.3.1ăMôiătrng kim soát 20
1.3.1.1 Tính trung thc và các giá tr đo đc 20
1.3.1.2 Cam kt v nng lc 20
1.3.1.3 Hi đng qun tr và ban kim soát 21
1.3.1.4 Trit lý qun lý và phong cách điu hành 21
1.3.1.5 C cu t chc 21
1.3.1.6 Phơn đnh quyn hn và trách nhim 22
1.3.1.7 Chính sách nhân s 22
1.3.2ăánhăgiáări ro 22
1.3.3 Hotăđng kim soát 23
6
1.3.4 Thông tin và truyn thông 24
1.3.4.1 Thông tin 24
1.3.4.2 Truyn thông 25
1.3.5 Giám sát 25
1.3.5.1 Giám sát thng xuyên 26
1.3.5.2 Giám sát đnh k 26
1.3.6 Thit lp mc tiêu 26
1.3.7 Nhn dng các s kin 26
1.3.8 i phó vi ri ro 28
1.4 So sánh gia COSO 1992 và COSO 2004 28
1.4.1 Ging nhau 28
1.4.2 Khác nhau 29
1.6 Nhng nguyên nhân ch yu cho H thng KSNB 29
KT LUNăCHNGă1 31
CHNGă2ăTHC TRNG V H THNG KIM SOÁT NI B TI
CÔNG TY TNHH MTV X S KIN THIT TIN GIANG
2.1 Gii thiu v công ty TNHH MTV X s kin thit Tin Giang 32
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 33
2.1.2 Nghành ngh kinh doanh 33
2.2ăcăđim sn xut kinh doanh 33
2.3ăCăs vt cht k thut 34
2.4 Căcu t chc và qun lý kinh doanh 34
2.4.1 C cu t chc qun lý ca công ty 34
2.4.2 T chc công tác k toán ti công ty 34
2.4.2.1 T chc công tác k toán 35
2.4.2.1.1 Chính sách k toán 35
2.4.2.1.2 T chc vn dng ch đ k toán 35
2.4.2.2 T chc b máy k toán 36
7
2.5 Thc trng h thng kim soát ni b ca công ty TNHH MTV X s
kin thit Tin Giang 37
2.5.1 Mcăđích, điătngăvƠăphngăphápăkho sát 37
2.5.1.1 Mc đích kho sát 37
2.5.1.2 i tng kho sát 37
2.5.1.3 Phng pháp kho sát 37
2.5.2 Thc trng h thng KSNB ti Cty TNHH MTV X s kin thit Tin
Giang 37
2.5.2.1ăMôiătrng kim soát ti Công ty x s Tin Giang 37
2.5.2.1.1Trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành 38
2.5.2.1.2 Ban giám đc và thanh tra nhân dân 39
2.5.2.1.3 Chính sách nhân s vƠ nng lc ca đi ng nhơn viên 40
2.5.2.1.4 Tính chính trc và các giá tr đo đc 42
2.5.2.1.5 C cu t chc, phơn đnh quyn hn và trách nhim 43
2.5.2.2 Thit lp và nhn dng mc tiêu 45
2.5.2.3ăi phó vi ri ro 48
2.5.2.4 Hotăđng kim soát ti Công ty x s Tin Giang 49
2.5.2.4.1 H thng k toán 49
2.5.2.4.2 H thng máy tính 53
2.5.2.4.3 Kim soát chu trình mua hàng – thanh toán 54
2.5.2.4.4 Kim soát chu trình bán hàng – thu tin 57
2.5.2.4.5 Kim soát hàng tn kho và tài sn c đnh 61
2.5.2.4.6 Kim soát tin mt và tin gi ngân hàng 61
2.5.2.4.7 Kim soát chi phí 62
2.5.2.5 Thông tin và truyn thông 62
2.5.2.6 Giám sát 63
2.6ăánhăgiáăchungăv HT KSNB ti Công ty x s Tin Giang 64
2.6.1 Nhng mtălƠmăđc 64
2.6.1.1 Môi trng kim soát 64
8
2.6.1.2 Thit lp mc tiêu 64
2.6.1.3 Nhn dng các s kin 65
2.6.1.4 ánh giá ri ro 66
2.6.1.5 i phó vi ri ro 66
2.6.1.6 Hot đng kim soát 67
2.6.1.7 Thông tin và truyn thông 68
2.6.1.8 Giám sát 68
2.6.2 Nhng mt hn ch 68
2.6.2.1 Môi trng kim soát 68
2.6.2.2 Thit lp mc tiêu 69
2.6.2.3 Nhn dng các s kin 69
2.6.2.4 ánh giá ri ro 69
2.6.2.5 i phó vi ri ro 70
2.6.2.6 Hot đng kim soát 70
2.6.2.7 Thông tin và truyn thông 71
2.6.2.8 Giám sát 72
2.7 Nguyên nhân dnăđn HTKSNB còn hn ch 72
KT LUNăCHNGă2 74
CHNGă3ăMT S GII PHÁP HOÀN THIN H THNG KIM
SOÁT NI B TI CÔNG TY TNHH MTV X S KIN THIT
TIN GIANG
3.1ăCácăquanăđim hoàn thin HTKSNB ti Công ty X s Tin Giang 75
3.2 Gii pháp hoàn thin HTKSNB ti Công ty X s Tin Giang 75
3.2.1 Gii pháp v Môi trng kim soát 76
3.2.2 Gii pháp v Nhn dng vƠ đánh giá các ri ro 80
3.2.3 Gii pháp hoàn thin các th tc kim soát các chu trình k toán c bn
ca công ty 82
3.2.3.1 Gii pháp kim soát công tác k toán và phn mm k toán 82
3.2.3.2 Gii pháp Kim soát chu trình mua hàng – thanh toán 83
9
3.2.3.3 Gii pháp kim soát chu trình bán hàng – thu tin 85
3.2.3.4 Gii pháp kim soát Hàng tn kho và tài sn c đnh 86
3.2.3.5 Gii pháp kim soát Tin mt và tin gi ngân hàng 87
3.2.3.6 Gii pháp kim soát chi phí 89
3.2.4 Gii pháp v Thông tin và truyn thông 89
3.2.5 Gii pháp v Giám sát 91
3.3 Kin ngh 92
3.3.1 Kin ngh đi vi Cty TNHH MTV X s kin thit Tin Giang 92
3.3.2 Kin ngh vi c quan NhƠ nc có liên quan 93
KT LUN CHNGă3 96
KT LUN CHUNG 97
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
10
DANH MC CÁC CH VIT TT
COSO: Committee of Sponsoring Organizations
ERM: Enterprise Risk Management
DN: Doanh nghip
KH: Khách hàng
HTKSNB: H thng kim soát ni b
Cty TNHHMTV XSKTTG: Công ty Trách nhim hu hn Mt thành viên X
s kin thit Tin Giang
Phòng TV- KT-TK: Phòng tài v k toán thng kê
11
DANH MCăCÁCăSă, BNG BIU
S
S đ 2.1: S đ t chc ti Cty X s kin thit Tin Giang
S đ 2.2: S đ t chc ca Phòng tài v -k toán – thng kê
BNG BIU
Bng 1.1 So sánh COSO 1992 và COSO 2004
Bng 1.2: K hoch chi tiêu thc hin nm 2012 ca Cty XSKT TG
LU
Lu đ 2.1 Lu đ mua hàng – chi tin
Lu đ 2.2 Lu đ bán hàng – thu tin
12
PHN M U
1. Lý do chnăđ tài:
Các nhà qun lỦ đu mun qun lý doanh nghip ca mình có hiu qu
nht c v mt qun lý và phát trin kinh doanh. Vì vy kim soát ni b tr
nên cc k quan trng trong h thng qun lý công ty. Xây dng h thng kim
soát ni b hu hiu và hiu qu là mc tiêu hng đn ca nhiu công ty trong
xu th ngày nay.
Bên cnh nhng yu t ri ro khách quan t bên ngoài nh cnh tranh th
trng, các chính sách, mi quan h t khách hàng thì còn k đn các yu t
xut phát t bên trong nh sai phm t các nhà qun lỦ, nng lc đi ng nhơn
viên hay t mt yu t thay đi ch quan khác s gây thit hi hay gim đáng
k đn hiu qu hot đng ca doanh nghip.
Nhng ri ro tim tàng và hin hu lúc nƠo cng tn ti, t chính bên
ngoài hay bên trong ca doanh nghip. Do đó luôn cn thit k mt h thng
kim soát ni b hu hiu vn hành theo qui mô hot đng ca doanh nghip.
Là mt Công ty hot đng đc thù riêng, đng trc th trng luôn cnh tranh,
các chính sách pháp lý phi luôn cp nht vƠ thay đi phù hp, xây dng các
mi quan h khách hƠng, đi lý thì vic xây dng vƠ đm bo mt h thng
kim soát ni b hu hiu, t đi ng nhơn viên đn điu hành hot đng công
ty hiu qu nhm ngn nga nhng ri ro có th xy ra, nâng cao hiu qu kinh
doanh cho doanh nghip.
xây dng đc h thng qun lý hiu qu thì trc tiên phi thit lp
đc h thng kim soát ni b hu hiu trong doanh nghip. Vi lý do trên,
tác gi chn đ tƠi: “HoƠn thin h thng kim soát ni b ti Công ty Trách
nhim hu hn Mt thành viên X s kin thit Tin Giang”. (Cty TNHH MTV
XSKT TG)
13
2. Mc đích nghiên cu caăđ tài:
Hng ti vic hoàn thin mt h thng Kim soát ni b hu hiu ti
công ty TNHH MTV X s kin thit Tin Giang vi các mc tiêu cn đt đc
nh sau:
- Làm sáng t lý lun v HTKSNB và vai trò ca nó trong hot đng kinh
doanh ca doanh nghip.
- Phn ánh vƠ đánh giá thc trng hot đng KSNB ti công ty TNHH
MTV X s kin thit Tin Giang, nhn bit nhng hn ch và nguyên
nhân nhng hn ch ti công ty.
- ra hng hoàn thin cho H thng kim soát ni b ti công ty theo
hng Qun tr ri ro.
3. Phngăphápănghiênăcu:
tƠi đc thc hin da trên phng pháp thu thp, phân tích, kho
sát, tng hp c th nh sau:
Chngă1:ăCăs lý lun:
S dng phng pháp thu thp, nghiên cu tài liu, nhng vn đ quan
đim lý lun v Kim soát ni b, Ni dung hoàn thin H thng kim soát ni
b.
Chngă2:ăThc trng v H thng kim soát ni b ti công ty X
s kin thit Tin Giang
_ S dng phng pháp kho sát thc t thông qua bng câu hi thit k
sn gi đn nhng ngi có trách nhim, liên quan đn h thng kim soát ni
b ti công ty.
_ S dng kt qu t bng kho sát theo phng pháp qui np, kim
nghim đ x lý thông tin thu thp đc, phân tích thc trng h thng Kim
soát ni b ti Công ty X s kin thit Tin Giang.
Chngă3:ă xut mt s gii pháp hoàn thin HTKSNB cho công
ty
14
T nhng phân tích phn thc trng t đó ch ra nhng u nhc đim
ca h thng kim soát ni b, so sánh t lý lun đn thc t ti doanh nghip,
đa ra nhng mt tích cc cn phát huy và nhng mt hn ch cn khc phc
nhm hoàn thin hn cho H thng kim soát ni b trong tng lai.
4. óng góp mi caăđ tài:
Lun vn đư lƠm rõ nhng lý lun v h thng KSNB theo báo cáo
COSO 2004, đánh giá nhng u đim cùng nhng hn ch tn ti trong hot
đng kinh doanh ca công ty theo h thng KSNB.
T đó, lun vn đa ra nhng gii pháp góp phn khc phc nhng
thiu sót và hoàn thin h thng KSNB ti công ty X s Tin Giang nhm đm
bo công ty hot đng an toàn và hiu qu, đt đc mc tiêu đ ra.
5. Kt cu niădungăđ tài:
Ngoài phn m đu, kt lun, ph lc, tài liu tham kho, ni dung chính
lun vn gm 3 chng:
Chngă1: C s lý lun v H thng kim soát ni b.
Chngă2: Thc trng v HTKSNB ti Công ty Trách nhim hu hn
Mt thành viên x s kin thit Tin Giang.
Chngă3: xut mt s gii pháp hoàn thin HTKSNB cho Công ty
15
CHNGă1ă:ăTNG QUAN V H THNG KIM SOÁT NI B
1.1 nhănghaăv kim soát ni b
1.1.1 Khái nim:
Có nhiu đnh ngha khác nhau v Kim soát ni b (KSNB), nh ngha
đc chp nhn rng rưi lƠ đnh ngha ca COSO: “Kim soát ni b là mt quá
trình b chi phi bi Ban Giám đc, nhà qun lý và các nhân viên ca đn v,
đc thit k đ cung cp mt s đm bo hp lý nhm đt đc các mc tiêu
sau:
- S hu hiu và hiu qu ca hot đng
- S tin cy ca báo cáo tài chính
- S tuân th các lut l vƠ quy đnh hin hành”
nh ngha trên ch yu liên quan đn các khái nim: quá trình, con
ngi, đm bo hp lý và mc tiêu:
1.1.2 KSNB là mt quá trình:
Mc tiêu nƠy đ cp đn vic thit lp và thc hin các mc tiêu
hot đng c bn ca hu ht các doanh nghip là li nhun; bo v và s
dng hiu qu các ngun lc.
Quá trình kinh doanh đc kim soát bên trong hoc xuyên sut các b
phn và các hot đng ca t chc. Quá trình nƠy đc kim soát thông qua
quy trình kim soát c bn: lp k hoch, ra quyt đnh và kim soát. KSNB là
mt phn ca quá trình này và hp thành mt th thng nht vi chúng.
KSNB t ra hu hiu nht khi nó đc xây dng nh mt phn c bn
trong hot đng ca doanh nghip ch không phi nh mt s b sung vào hot
đng ca công ty, hoc là gánh nng b áp đt bi các c quan qun lý hay th
tc hành chính. KSNB phi là mt b phn giúp doanh nghip đt đc mc
tiêu ca mình.
16
1.1.3 Nhân t conăngi:
KSNB b chi phi bi con ngi trong t chc (bao gm: Ban giám đc,
nhà qun lỦ vƠ các nhơn viên). Con ngi đt ra mc tiêu vƠ đa c ch kim
soát vào vn hƠnh hng đn các mc tiêu đư đ ra. KSNB cng tác đng đn
hƠnh đng ca con ngi. Mi cá nhân có mt kh nng, suy ngh vƠ s u tiên
khác nhau khi làm vic và không phi h luôn luôn hiu rõ nhim v ca mình
cng nh trao đi vƠ hƠnh đng mt cách nht quán. KSNB s to ra ý thc
kim soát mi cá nhơn vƠ hng các hot đng ca h đn mc tiêu chung
ca t chc.
1.1.4 m bo hp lý:
KSNB có th cung cp mt s đm bo hp lý cho nhà qun lý và ban
giám đc trong vic đt đc các mc tiêu ca doanh nghip ch không th
đm bo tuyt đi. iu này là do nhng hn ch tim tàng trong h thng
KSNB nh: sai lm ca con ngi, s thông đng ca các cá nhân, s lm
quyn ca nhà qun lý và do mi quan h gia li ích và chi phí ca vic thit
lp nên h thng KSNB.
1.1.5 Các mc tiêu:
Mi doanh nghip phi đt ra mc tiêu hoc chin lc mà mình cn đt
ti. Mc tiêu đt ra bao gm: mc tiêu chung cho toàn công ty và mc tiêu
riêng cho tng hot đng, b phn trong doanh nghip. Mc tiêu có th chia
thành 3 loi di đơy.
- Mc tiêu v hot đng: liên quan đn vic s dng các ngun lc ca
doanh nghip có hiu qu và hu hiu.
- Mc tiêu v báo cáo tƠi chính: liên quan đn tính đáng tin cy ca báo
cáo tài chính .
- Mc tiêu v s tuân th: liên quan đn vic tuân th các quy đnh và
pháp lut ca doanh nghip.
17
1.2 Lch s phát trin Kim soát ni b
1.2.1 Giaiăđonăsăkhai
Trãi qua 1 tin trình dƠi đ hình thành và phát trin t giai đon s khai
vi hình thc ban đu là kim soát tin cuc Cách mng công nghip vào cui
th k 19 đn giai đon đc chính thc hình thành thông qua công trình nghiên
cu đu tiên ca AICPA v “Kim soát ni b - các b phn cu thành và tm
quan trng đi vi vic qun tr doanh nghip vƠ đi vi Kim toán viên đc
lp”.
Cùng vi s phát trin mnh m v kinh t M và các quc gia trên th
gii vào nhng thp niên 1970 -1980, các v gian ln cng ngƠy cƠng ln và
gây tn tht đáng k cho nn kinh t dn đn vic y ban chng khoán Hoa k
( SEC- Securities and Exchange Commission) đa ra bt buc các công ty phi
báo cáo v kim soát ni b đi vi công tác k toán đn v mình. Yêu cu
nƠy đư gơy ra nhiu tranh lun tp trung vào các tiêu chun đ đánh giá tính hu
hiu ca kim soát ni b vƠ đư dn đn mt ct mc lch s là thành lp đc
y ban COSO ( Committee of Sponsoring Organnization) nm 1985 di s
bo tr ca 5 t chc ngh nghip gm:
- Hip hi k toán viên công chng Hoa k ( AICPA)
- Hip Hi k toán Hoa k ( AAA- American Accounting Association)
- Hip Hi qun tr viên tài chính ( FEI- Financial Excutives
International)
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO đã phát hành Báo
cáo, Báo cáo COSO nm 1992 là tài liu đu tiên trên th gii đư đa ra
Khuôn mu lý thuyt v KSNB mt cách đy đ và có h thng. ây là h
thng lý lun đy đ nht v KSNB cho đn thi đim này.
Báo cáo COSO gm có 4 phn:
- Phn 1: Tóm tt dành cho ngi điu hành.
18
Phn này cung cp mt cái nhìn tng quát v KSNB mc đ cao dành
riêng cho các nhà qun lý cao cp, giám đc điu hành và các c quan qun lý
Nhà nc.
- Phn 2: Khuôn mu ca kim soát ni b.
ơy là ni dung c bn ca Báo cáo COSO, trong đó có đnh ngha v
KSNB, các b phn hp thành ca KSNB, và các tiêu chun đ giúp Ban giám
đc, nhà qun lý và các đi tng khác nghiên cu đ thit k, vn hành hay
đ đánh giá h thng KSNB.
- Phn 3: Báo cáo cho đi tng bên ngoài.
ơy là tài liu b sung nhm hng dn cho cho các t chc cn báo
cáo v KSNB cho bên ngoài.
- Phn 4: Các công c đánh giá kim soát ni b.
Phn này đa ra các hng dn, gi ý rt thit thc cho vic đánh giá h
thng KSNB.
Báo cáo COSO là tài liu nghiên cu v đnh ngha kim soát ni b mt
cách đy đ và có h thng. c đim ni bt ca báo cáo này là cung cp mt
tm nhìn rng và mang tính qun tr, trong đó KSNB không ch còn là mt vn
đ liên quan đn báo cáo tài chính (BCTC), mƠ còn đc m rng ra cho c các
phng din hot đng và tuân th.
1.2.2 Giaiăđon hinăđi
* Giai đon hu COSO (T nm 1992 đn nay):
T khi báo cáo COSO ra đi, nhiu nghiên cu m rng và phát trin
trên nhiu lnh vc nh:
- COBIT _ 1996 (Control Objective For Information and Related
Technology) do ISACA ban hành. COBIT là h thng kim soát ni b phát
trin theo hng công ngh thông tin, nhn mnh đn h thng kim soát trong
môi trng CIS.
- SAS 78 _ 1995 và SAS 94 _ 2001: Các chun mc kim toán Hoa K
chuyn sang s dng báo cáo COSO là nn tng đánh giá h thng kim soát
19
ni b trong kim toán đc lp v kim toán báo cáo tài chính và nh hng ca
công ngh thông tin đn vic xem xét kim soát ni b trong báo cáo tài chính.
- Báo cáo Basel _ 1998 ca y ban Basel v vn dng kim soát ni b
ca COSO vào h thng ngân hàng và các t chc tín dng.
- ERM _ 2001 (Enterprise Risk Management Framework): H thng
đánh giá ri ro doanh nghip phc v cho công tác qun tr.
1.3 Các b phn cu thành HTKSNB theo Báo cáo COSO 2004
Nm 2004, COSO tip tc k tha và phát trin h thng kim soát ni
b nm 1992 theo hng qun tr ri ro doanh nghip. Theo đó, h thng kim
soát ni b theo COSO 2004 bao gm 8 b phn cu thƠnh, đó lƠ:
- Môi trng kim soát.
- Thit lp mc tiêu.
- Nhn dng các s kin.
- ánh giá ri ro.
- i phó vi ri ro.
- Hot đng kim soát.
- Thông tin và truyn thông.
- Giám sát.
Nh vy, ngoài 5 b phn: Môi trng kim soát, ánh giá ri ro, Hot
đng kim soát, Thông tin – Truyn thông vƠ Giám sát đc trình bày trong báo
cáo COSO 1992, 3 b phn mi ca COSO 2004 là Thit lp mc tiêu, Nhn
dng s kin, i phó vi ri ro.
Các b phn cu thành theo Báo cáo COSO nm 2004 theo s đ sau:
Môi
trng
kim oát
Thit
lp
mc
tiêu
Nhn
dng
các s
kin
ánhă
giá ri
ro
i
phó vi
ri ro
Hot
đng
kim
soát
Thông
tin và
truyn
thông
Giám
sát
H THNG KIM
SOÁT NI B
THEO COSO 2004
20
1.3.1ăMôiătrng kim soát
Môi trng kim soát phn ánh sc thái chung ca mt đn v, nó chi
phi ý thc kim soát ca mi thƠnh viên trong đn v và là nn tng đi vi
các b phn khác ca kim soát ni b.
Môi trng kim soát bao gm các nhân t chính nh sau:
- Tính trung thc và các giá tr hp lý
- Cam kt v nng lc
- Hi đng qun tr và Ban kim soát
- Trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành
- C cu t chc
- Phơn đnh quyn hn và trách nhim
- Chính sách nhân s
1.3.1.1 Tính trung thc và giá tr đoăđc
Nhng mc tiêu ca mt đn v và cách thc đ đt đc nhng mc
tiêu đó lƠ da trên nhng s thích, s đánh giá, vƠ phong cách điu hành.
Nhng nhân t đó s to nên các chun mc v hành vi, phn ánh tính chính
trc ca nhà qun lỦ vƠ đm bo cho nhng giá tr đo đc.
S hu hiu ca h thng kim soát ni b ph thuc vào tính chính trc
và vic tôn trng các giá tr đo đc ca nhng ngi liên quan đn các quá
trình kim soát. đáp ng yêu cu này, các nhà qun lý cp cao phi xây
dng nhng chun mc v đo đc trong đn v vƠ c x đúng đn, lƠm gng
đ có th ngn cn không cho các thành viên có các hành vi thiu đo đc hoc
phm pháp.
1.3.1.2 Cam kt v nngălc
Nng lc phn ánh nhng k nng vƠ hiu bit đ thc hin nhim v đư
vch ra ca mt cá nhân. Nhng nhim v cn phi hoàn thành thông thng là
nhng quyt đnh qun tr đc xem nh lƠ mc tiêu ca đn v, chin lc
qun lý và k hoch đ đt đc nhng mc tiêu đó. Thng thì có s đánh đi
gia nng lc và chi phí. Vì vy, đ đm bo cho nhân viên công ty thc hin
21
nhim v đc giao, nhà qun lý cn tuyn dng các nhơn viên có trình đ đƠo
to và kinh nghim phù hp vi nhim v đc giao, t chc giám sát và hun
luyn đy đ vƠ thng xuyên.
1.3.1.3 Hiăđng qun tr và Ban kim soát
Ban kim soát gm mt s thành viên trong và ngoài Hi đng qun tr
nhng không tham gia vƠo vic điu hƠnh đn v. Ban kim soát có th có
nhng đóng góp quan trng trong vic giám sát s tuân th pháp lut, giám sát
vic lp báo cáo tài chính, gi s đc lp ca kim soát ni b,… Do có các
chc nng quan trng trên, nên s hu hiu ca Ban kim soát và Hi đng
qun tr có nh hng ln đn môi trng kim soát.
Các nhân t đc xem đ đánh giá s hu hiu ca Ban kim soát và
Hi đng qun tr có nh hng ln đn môi trng kim soát bao gm: mc
đ đc lp, kinh nghim và uy tín ca thành viên trong Hi đng qun tr hoc
Ban kim soát, mi quan h ca h vi b phn kim toán ni b và kim toán
đc lp.
1.3.1.4 Trit lý qunălỦăvƠăphongăcáchăđiu hành
Trit lý qun lý th hin qua quan đim và nhn thc ca ngi qun lý;
phong cách điu hành li th hin qua cá tính, t cách vƠ thái đ ca h khi điu
hƠnh đn v. Chính khác bit v trit lý qun lỦ vƠ phong cách điu hành ca
các nhà qun lý đư nh hng đn môi trng kim soát vƠ tác đng đn vic
thc hin các mc tiêu ca đn v.
1.3.1.5 C cu t chc
C cu t chc là s phân chia trách nhim và quyn hn gia các b
phn trong đn v, nó góp phn rt ln trong vic đt đc các mc tiêu. C cu
phù hp s lƠ c s cho vic lp k hoch, điu hành, kim soát và giám sát các
hot đng. Vì th, khi xây dng mt c cu t chc phi xác đnh đc các v
trí then cht vi quyn hn, trách nhim và các th thc báo cáo cho phù hp .
Tuy nhiên, đ xây dng mt c cu t chc còn ph thuc vào qui mô và
tính cht hot đng ca đn v. C cu t chc ca mt đn v thng đc mô
22
t qua s đ t chc, trong đó phn ánh các mi quan h v quyn hn, trách
nhim và báo cáo.
1.3.1.6 Phơnăđnh quyn hn và trách nhim
Phân chia quyn hn và trách nhim đc xem là phn m rng ca c
cu t chc. Nó c th hóa v quyn hn và trách nhim ca tng thành viên
trong các hot đng ca đn v, giúp cho mi thành viên phi hiu rng h có
nhim v c th gì và tng hot đng ca h s nh hng nh th nƠo đn
ngi khác trong vic hoàn thành mc tiêu. Do đó, khi mô t công vic, đn v
cn phi th ch hóa bng vn bn v nhng nhim v và quyn hn c th ca
tng thành viên và quan h gia h vi nhau.
1.3.1.7 Chính sách nhân s
Chính sách nhân s th hin qua các chính sách và th tc ca nhà qun
lý v vic tuyn dng, hun luyn, b nhim, đánh giá, sa thi, đ bt, khen
thng và k lut nhân viên. Chính sách nhân s có nh hng đáng k đn s
hu hiu ca môi trng kim soát thông qua tác đng đn các nhân t khác
trong môi trng kim soát nh đm bo v nng lc, tính chính trc và các giá
tr đo đc…
1.3.2 ánhăgiáări ro
Vì ri ro rt khó đnh lng nên đơy lƠ mt công vic khá phc tp và có
nhiu phng pháp khác nhau. Tuy nhiên, mt quy trình đánh giá ri ro thng
gm nhng bc sau đơy:
- Xem xét và phân bit ri ro tim tàng và ri ro kim soát;
- c lng tm c ca ri ro qua nh hng có th ca nó đn mc tiêu
đn v;
- Xem xét kh nng xy ra ri ro;
- S dng k thut đánh giá ri ro, gm:
* nh lng: s dng cho nhng hot đng phc tp ca đn v và
thng phi s dng các mô hình toán hc nh: so sánh, mô hình xác sut, phi
xác sut…
23
* nh tính: đi vi ri ro không th đnh lng đc, d liu đu vào
không đ tin cy.
- ánh giá s tác đng tng hp ca các s kin liên kt.
1.3.3 Hotăđng kim soát
Hot đng kim soát là nhng chính sách và th tc đ đm bo cho các
ch th ca nhà qun lỦ đc thc hin. Các chính sách và th tc này giúp thc
thi nhng hƠnh đng vi mc đích chính lƠ giúp kim soát các ri ro mƠ đn v
đang hay có th gp phi.
Hot đng kim soát có nhiu hình thc khác nhau, trong mt đn v
chúng đc phân chia c th nh sau:
+ Phân chia trách nhim: Phân chia trách nhim là không cho phép
mt thƠnh viên nƠo đc gii quyt mi mt ca nghip v t khi hình thành
cho đn khi kt thúc. Chng hn, không thƠnh viên nƠo đc kiêm nhim các
chc nng phê chun, thc hin, ghi chép nghip v và bo qun tài sn.
+ Kim soát quá trình x lý thông tin: thông tin đáng tin cy cn
phi thc hin nhiu hot đng kim soát nhm kim tra tính xác thc, đy đ
và vic phê chun các nghip v.
+ Bo v tài sn: Hot đng bo v tài sn đc thc hin cho các loi
s sách và tài sn, k c nhng n ch đư đc đánh s trc nhng cha s
dng; cng nh cn hn ch s tip cn vi các chng trình tin hc và nhng
h s d liu.
- Kimătraăđc lp vic thc hin: Là vic kim tra đc tin hành bi
các cá nhân (hoc b phn) khác vi cá nhân (hoc b phn) đang thc hin
nghip v đ nâng cao tính khách quan. Yêu cu đt ra đi vi ngi thc hin
vic kim tra là h phi đc lp đi vi đi tng đc kim tra.
- Phân tích soát xét: Phân tích soát xét chính là xem xét li nhng vic
đư đc thc hin bng cách so sánh s thc t vi s liu k hoch, d toán, k
trc, và các d liu khác có liên quan nh nhng thông tin không có tính cht
24
tƠi chính; đng thi còn xem xét trong mi quan h vi tng th đ đánh giá
quá trình thc hin.
1.3.4 Thông tin và truyn thông
Thông tin và truyn thông chính lƠ điu kin không th thiu cho vic
thit lp, duy trì vƠ nơng cao nng lc kim soát trong đn v thông qua vic
hình thành các báo cáo đ cung cp thông tin v hot đng, tài chính và s tuân
th, bao gm cho c ni b vƠ bên ngoƠi đn v.
1.3.4.1 Thông tin
Thông tin cn thit cho mi cp ca mt t chc vì giúp cho vic đt
đc các mc tiêu kim soát khác nhau. Có rt nhiu thông tin đc s dng,
thông tin trình bày trên các báo cáo tài chính công b cho các đi tng bên
ngoƠi, nó còn đc s dng cho các quyt đnh qun lý, chng hn nh theo dõi
hiu sut và phân b ngun lc, các khon phi thu theo tng khách hàng, th
phn, khuynh hng v các khiu ni ca khách hƠng Các thc đo tƠi chính
đáng tin cy t ni b rt cn thit cho vic lp k hoch, ngân sách, giá c,
đánh giá hiu sut nhà cung cp, vƠ đánh giá các nhƠ đu t liên doanh vƠ liên
kt khác.
Ni dung ca thông tin bao hàm các yu t sau:
* H thng thông tin
Thông tin đc thu nhp, x lý bi h thng thông tin. Thông tin có th
chính thc hoc không chính thc.
H thng thông tin phi nhn dng, nm bt các thông tin cn thit v tài
chính, phi tƠi chính, đánh giá và báo cáo v nhng thông tin đó theo mt trình
t đ vic qun lý các hot đng ca doanh nghip có hiu qu.
Thông tin phc v cho h thng thông tin k toán tài chính cn đm bo
đó lƠ:
- Xác đnh vƠ đo lng tt c các nghip v có tht.
- Din gii nghip v mt cách chi tit, đy đ đ có th phân loi các
nghip v mt cách đúng đn.
25
- o lng giá tr ca các nghip v đ ghi chép đúng giá tr.
- Xác đnh đúng k hn ca các nghip v kinh t đư xy ra đ ghi chép
đúng k.
- Trình bƠy đúng đn và công b đy đ thông tin cn thit trên báo cáo
tài chính.
thc hin nhng yêu cu thông tin trong h thng k toán, cn phi
lu Ủ đn hai b phn là chng t và s sách k toán.
•ăChtălng thông tin.
Cht lng thông tin bao gm:
- Thông tin thích hp.
- Thông tin đc cung cp ngay khi cn.
- Thông tin đc cp nht kp thi.
- Thông tin chính xác.
- Thông tin có th tip cn d dàng bi ngi có thm quyn.
•ăChinălc thông tin
Doanh nghip cn thc hin thu thp thông tin bên trong và bên ngoài
doanh nghip, sau đó cung cp cho ngi qun lý nhng báo cáo cn thit v
kt qu hot đng liên quan đn các mc tiêu đc đ ra ca doanh nghip.
Vic ci tin và phát trin h thng thông tin phi da vào k hoch
chin lc liên quan đn toàn b chin lc ca doanh nghip vƠ đáp ng các
mc tiêu ngày càng phát trin.
1.3.4.2 Truyn thông
Truyn thông là thuc tính ca h thng thông tin. Truyn thông là vic
trao đi và truyn đt các thông tin cn thit ti các bên có liên quan c trong
ln ngoài doanh nghip.
1.3.5 Giám sát
Giám sát lƠ quá trình đánh giá cht lng ca h thng kim soát ni b
theo thi gian. Hot đng giám sát đc thc hin theo hai cách: Giám sát
thng xuyên vƠ giám sát đnh k.