ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MÔ TỚI CHỈ SỐ GIÁ CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ĨO TO


TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


=====

=====






NGUYNăTHANHăHNG



NHăHNG CA CÁC YU T KINH T VăMỌă
TI CH S GIÁ CHNG KHOÁN VIT NAM





LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh ậ Nm 2013

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
=====

=====



NGUYNăTHANHăHNG


NHăHNG CA CÁC YU T KINH T VăMỌă
TI CH S GIÁ CHNG KHOÁN VIT NAM



Chuyên ngành : Tài chínhậNgân hàng


Mã s

: 60340201

LUNăVNăTHC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC
:


PGS.TS TRM TH XUỂNăHNG




TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan rng đơy lƠ công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr t Ging
viên hng dn là PGS. TS Trm Th Xuơn Hng. Các ni dung nghiên cu và kt
qu trong đ tài này là trung thc vƠ cha tng đc ai công b trong bt c công
trình nào. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét,
đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong phn tài
liu tham kho. Nu phát hin có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách
nhim trc Hi đng, cng nh kt qu lun vn ca mình.
TP.HCM, ngày 24 tháng 10 nm 2013

Tác gi


NguynăThanhăHng
MCăLC
TRANGăPHăBỊA
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCHăVITăTT
DANHăMCăCỄCăHỊNHăV
DANHăMCăCỄCăBNGăBIU
LI M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. S cn thit ca đ tài 2
3. Mc tiêu nghiên cu đ tài 2
4. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu 3
5. Phng pháp nghiên cu 3
6. Cu trúc ca đ tài 4
CHNGă1:ăTNG QUAN V NHăHNG CA CÁC YU T KINH T Vă
MÔ TI CH S GIÁ CHNG KHOÁN 5
1.1 Th trng chng khoán 5
1.1.1 Khái nim 5
1.1.2 Chc nng ca th trng chng khoán 5
1.1.2.1 Huy đng vn đu t cho nn kinh t 5
1.1.2.2 Cung cp môi trng đu t cho công chúng 5
1.1.2.3 To tính thanh khon cho các chng khoán 5
1.1.2.4 ánh giá hot đng ca doanh nghip 6
1.1.2.5 To môi trng giúp Chính ph thc hin các chính sách kinh t v mô 6
1.1.3 C cu th trng chng khoán 6
1.1.3.1 Cn c vƠo phng tin pháp lý ca hình thc t chc th trng 6

1.1.3.2 Cn c vào tính cht phát hƠnh hay lu hƠnh ca chng khoán 7
1.1.3.3 Cn c vƠo phng thc giao dch 8
1.1.3.4 Cn c vào đc đim các loi hƠng hóa lu hƠnh trên TTCK 8
1.2 Ch s giá chng khoán 8
1.2.1 Khái nim 8
1.2.2 Mt s ch s giá chng khoán trên th gii 9
1.2.3 Phng pháp tính ch s giá chng khoán 13
1.2.3.1 Phng pháp Passcher 13
1.2.3.2 Phng pháp Laspeyres 14
1.2.3.3 Ch s giá bình quân Fisher 14
1.2.3.4 Phng pháp bình quơn đn gin 15
1.2.3.5 Phng pháp bình quơn nhơn đn gin 15
1.3 nh hng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán 16
1.3.1 Các nghiên cu trc đơy 16
1.3.1.1 Các nghiên cu trên th gii 16
1.3.1.2 Các nghiên cu ti Vit Nam 20
1.3.2 nh hng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán 21
1.3.2.1 nh hng ca giá vàng ti ch s giá chng khoán 21
1.3.2.2 nh hng ca giá du ti ch s giá chng khoán 22
1.3.2.3 nh hng ca lãi sut ti ch s giá chng khoán 23
1.3.2.4 nh hng ca lm phát ti ch s giá chng khoán 25
1.3.2.5 nh hng ca t giá hi đoái ti ch s giá chng khoán 26
1.3.2.6 nh hng ca cung tin m rng ti ch s giá chng khoán 28
1.3.2.7 nh hng ca ch s sn xut công nghip ti ch s giá chng khoán 30
KT LUN CHNG 1 31
CHNGă2:ăPHỂNăTệCHăNHăHNG CA CÁC YU T KINH T VăMỌă
TI CH S GIÁ CHNG KHOÁN 32
2.1 Tình hình kinh t v mô ti Vit Nam 32
2.2 Ch s giá chng khoán Vit Nam 35
2.2.1 Phng pháp tính ch s VN-Index 35

2.2.2 Din bin ca ch s VN-Index 36
2.3 nh hng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán Vit Nam 38
2.4 Mô hình nghiên cu 41
2.4.1 D liu nghiên cu 41
2.4.2 Phng pháp nghiên cu 44
2.4.3 Các bc thc hin 46
2.4.4 Kt qu nghiên cu 47
2.4.4.1 Kim đnh nghim đn v (Unit roots test) 47
2.4.4.2 Xác đnh đ tr ti u s dng trong mô hình 48
2.4.4.2.1 Xác đnh đ tr ti đa 49
2.4.4.2.2 Xác đnh đ tr ti u 49
2.4.4.3 Kim đnh đng liên kt theo phng pháp Johansen 50
2.4.4.4 Kim đnh nhân qu Granger 52
2.4.4.5 Kt qu kim đnh mô hình VAR 55
2.4.4.6 Phơn tích phơn rƣ phng sai (Variance Decomposition) 59
2.4.4.7 Phân tích hàm phn ng đy 61
2.5 ánh giá nh hng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán Vit
Nam 63
KT LUN CHNG 2 68
CHNGă3:ăMT S GIIăPHỄPăI VI CHÍNH SÁCH KINH T VăMỌă
NHM TOăIU KINă PHÁT TRIN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM 69
3.1 nh hng phát trin th trng chng khoán Vit Nam đn nm 2020 69
3.2 Mt s gii pháp đi vi chính sách kinh t v mô nhm to điu kin đ phát trin
th trng chng khoán Vit Nam 70
3.2.1 n đnh lng cung tin, kim soát lm phát 70
3.2.2 Minh bch hoá thông tin, n đnh th trng xng du 72
KT LUN CHNG 3 77
KT LUN 78
DANHăMCăTĨIăLIUăTHAMăKHO

PHăLC



DANH

MC

CH

VIT

TT



 ADF: Augmented Dickey-Fuller - Phng pháp Dickey-Fuller b sung
 CPI: Consumer Price Index - Ch s giá tiêu dùng
 EIA: Energy Information Administration - C quan Qun lỦ Thông tin Nng lng
 EX: Exchange Rate - T giá hi đoái
 GSO: General Statistics Office - Tng cc thng kê Vit Nam
 IFS: International Financial Statistics - Thng kê tài chính Quc t
 IMF: International Monetary - Qu tin t quc t
 IPI: Industrial Production Index - Ch s sn xut công nghip
 M2: Cung tin m rng
 NHNN: Ngơn hƠng NhƠ nc
 OLS: Ordinary least squares - Phng pháp bình phng nh nht
 TTCK: Th trng chng khoán
 TTLKCK: Trung tơm lu kỦ chng khoán
 UBCK: y ban chng khoán

 VAR: Vector Autoregession - T hi quy vector
 VND: Vit Nam đng
DANH MC CÁC HÌNH V

Hình 1.1: Cung ng tin t 28
Hình 2.1: Tình hình tng trng GDP 34
Hình 2.2: Din bin ca ch s VN-Index và các yu t kinh t v mô t nm 2004
đn 2012 38

Hình 2.3: Kt qu phơn rƣ phng sai 60
Hình 2.4: Phn ng ca VN-Index đi vi cú sc ca các bin s kinh t 62




DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 2.1: Các yu t kinh t v mô s dng trong nghiên cu 43
Bng 2.2: Kt qu kim đnh tính dng ca các bin 48
Bng 2.3: Xác đnh đ tr ti đa s dng trong mô hình VAR 49
Bng 2.4 Xác đnh đ tr ti u s dng trong mô hình VAR 49
Bng 2.5: Kim đnh Trace 51
Bng 2.6: Kim đnh giá tr riêng cc đi 52
Bng 2.7: Kt qu kim đnh nhân qu Granger gia các bin s 53
Bng 2.8: Kt qu hi quy mô hình VAR 55
Bng 2.9: Kt qu phân tích phơn rƣ phng sai 59

1

LIăMăU

1. LỦădoăchnăđătƠi:
LƠ mt nn kinh t đang phát trin, có v trí đa lỦ chin lc thun li v mu dch,
Vit Nam không ngng thu hút đu t trong vƠ ngoƠi nc. S xut hin ca TTCK
lƠ xu th tt yu đ tng tc đu t vƠ phát trin. Vic đa vƠo vn hƠnh Trung tơm
giao dch chng khoán TP.HCM ngƠy 20/07/2000 vƠ thc hin phiên giao dch đu
tiên vƠo ngƠy 28/07/2000 đƣ đánh du cho vic xut hin ca TTCK Vit Nam. Ti
thi đim nƠy ch có 2 doanh nghip niêm yt vi 2 loi c phiu lƠ REE vƠ SAM
vi s vn 270 t đng vƠ mt s ít trái phiu chính ph. Tuy nhiên đn nay quy mô
th trng tng 50 ln vƠ t l vn hoá trên GDP đt trên 30% vi gn 800 doanh
nghip giao dch. TTCK Vit Nam đƣ có nhng bc phát trin nhanh chóng, góp
phn vƠo s phát trin nn kinh t ca đt nc, lƠ kênh huy đng vn hiu qu cho
các doanh nghip vƠ cung cp môi trng đu t cho công chúng.
Tuy nhiên, trong nhng nm gn đơy, nhng thay đi trong chính sách kinh t v
mô đƣ tác đng rt ln đn TTCK lƠm cho th trng tri qua nhiu giai đon bin
đng mnh.
iu nƠy nh hng ti s phát trin ca nn kinh t vƠ lƠm thay đi các quyt đnh
đu t. Vì vy, đánh giá tác đng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng
khoán có mt vai trò quan trng đi vi nhƠ đu t cá nhơn, t chc vƠ các nhƠ
hoch đnh chính sách. Có rt nhiu nghiên cu trên các TTCK đƣ phát trin, mi
ni vƠ cha phát trin đƣ xác đnh xem yu t kinh t v mô nƠo thc s tác đng ti
ch s giá chng khoán cng nh lƠ mc đ tác đng ca chúng. Bng vic kim
đnh trong thc t qua mô hình kinh t lng s giúp ta có cái nhìn tng quát hn v
bin đng ca ch s giá chng khoán đ đa ra các kin ngh cho vic xơy dng vƠ
hoƠn thin các chính sách kinh t v mô nhm to điu kin đ phát trin TTCK.
Xut phát t nhng lỦ do trên, tác gi đƣ chn đ tƠi “nhăhngăcaăcácăyuătă
kinhătăvămôătiăchăsăgiáăchngăkhoánăVităNamẰăđ nghiên cu vƠ lƠm lun
vn tt nghip thc s ca mình.
2

2. SăcnăthităcaăđătƠi:

 th trng Vit Nam, vic thay đi ca các chính sách cng nh các bin s v mô
thng xy ra khá đt ngt nên thng có tác đng khá mnh (tích cc vƠ tiêu cc)
lên tơm lỦ ca các nhƠ đu t, nht lƠ trong lnh vc chng khoán. Bng vic phơn
tích trong thc t s tác đng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng
khoán giúp chúng ta có cái nhìn tng quát hn v ri ro vƠ bin đng ca ch s giá
chng khoán đ lp ra các d báo cng nh phòng nga cho nhng hot đng đu
t. Do đó, đ tƠi “nh hng ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá chng
khoán Vit Nam” lƠ mt đ tƠi có tính cp thit vƠ có Ủ ngha thc tin nht đnh
trong hin ti, đ tƠi nƠy lƠ c s đ nhƠ qun lỦ, các ch th có liên quan có th to
ra tin đ rt quan trng cho các gii pháp thúc đy TTCK Vit Nam trong thi gian
ti.
3. McătiêuănghiênăcuăđătƠi:
Mc tiêu nghiên cu ca đ tƠi ch yu lƠm sng t tác đng ca các yu t kinh t
v mô bao gm giá vƠng, giá du, lƣi sut, lm phát, t giá hi đoái, cung tin m
rng, ch s sn xut công nghip ti ch s giá chng khoán Vit Nam vƠ đo lng
mc đ tác đng ca chúng.
Mc tiêu nghiên cu c th ca đ tƠi lƠ:
 Nghiên cu nh hng ca yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán Vit
Nam
 o lng nh hng ca yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán Vit
Nam
 ánh giá s nh hng ca yu t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán Vit
Nam
  xut mt s gii pháp đi vi chính sách kinh t v mô nhm to điu kin đ
phát trin TTCK Vit Nam


3

 đt đc mc tiêu trên, nghiên cu s tp trung phơn tích đ tr li các cơu hi

sau:
 Th nht, xác đnh xem liu có tn ti mi quan h gia các yu t kinh t v mô
vi ch s giá chng khoán Vit Nam hay không ?
 Th hai, trong trng hp có tn ti mi quan h thì yu t kinh t v mô nƠo có
nh hng ti ch s giá chng khoán vƠ ch s giá chng khoán tác đng đn
yu t kinh t v mô nƠo, mc đ tác đng ra sao?
4. iătngănghiênăcuăvƠăphmăviănghiênăcu:
i tng nghiên cu ca đ tƠi lƠ ch s VN-Index, giá vƠng, giá du, lƣi sut, lm
phát, t giá hi đoái, cung tin m rng và ch s sn xut công nghip.
Phm vi nghiên cu:
 Ch s giá chng khoán Vit Nam, giá vƠng trong nc, giá du th gii, lãi
sut, lm phát, t giá hi đoái, cung tin m rng M2 vƠ ch s sn xut công
nghip.
 Thi gian nghiên cu t tháng 01/2004 đn tháng 02/2013, gm 110 quan sát.
5. Phngăphápănghiênăcu:ă
Tác gi s dng mô hình t hi quy vector (VAR) đ kim đnh tác đng ca yu t
kinh t v mô ti ch s giá chng khoán Vit Nam. Trong đó các bin bao gm:
 Ch s giá chng khoán Vit Nam đc đo bng ch s VN-Index
 Giá vƠng trong nc
 Giá du th gii
 Lƣi sut gi tit kim 1 tháng
 Lm phát đc đo bng ch s giá CPI
 T giá hi đoái đc đo bng t giá USD/VND
 Cung tin m rng M2
 Ch s sn xut công nghip
Bên cnh đó, tác gi có s dng mt s phn mm đ phơn tích vƠ x lỦ s liu nh
Excel, phơn tích thng kê, so sánh, chn mu, phn mm Eview 6 đ chy hi quy.
4

6. CuătrúcăcaăđătƠi: B cc ca đ tƠi đc chia lƠm ba chng:

 Chngă1: Tng quan v nh hng ca yu t kinh t v mô ti ch s giá
chng khoán
 Chngă2: Phân tích nh hng ca yu t kinh t v mô ti ch s giá chng
khoán Vit Nam
 Chngă3: Mt s gii pháp đi vi chính sách kinh t v mô nhm to điu
kin đ phát trin TTCK Vit Nam
5

CHNGă1:ăTNGăQUANăVăNHăHNGăCAăCỄCăYUăTăKINHăTă
VăMỌăTIăCHăSăGIỄăCHNGăKHOỄN
1.1 Thătrngăchngăkhoán
1.1.1 Kháiănim
Th trng chng khoán (TTCK) là mt b phn quan trng ca th trng vn,
hot đng ca nó nhm huy đng nhng ngun vn tit kim nh trong xã hi tp
trung thành ngun vn ln tài tr cho doanh nghip, các t chc kinh t và Chính
ph đ phát trin sn xut, tng trng kinh t hay cho các d án đu t.
TTCK lƠ ni din ra các hot đng giao dch mua bán các loi chng khoán. Vic
mua bán đc tin hành  hai th trng s cp và th cp. Do vy TTCK lƠ ni
chng khoán đc phát hành vƠ trao đi.
1.1.2 Chc nng ca thătrngăchngăkhoán
1.1.2.1 Huyăđngăvnăđuătăchoănnăkinhăt
Khi các nhƠ đu t mua chng khoán do các công ty phát hƠnh, s tin nhƠn ri ca
h đc đa vƠo hot đng sn xut kinh doanh vƠ qua đó góp phn m rng sn
xut xƣ hi. Thông qua TTCK, Chính ph và chính quyn  các đa phng cng
huy đng đc các ngun vn cho mc đích s dng vƠ đu t phát trin h tng
kinh t, phc v các nhu cu chung ca xƣ hi.
1.1.2.2 Cungăcpămôiătrngăđuătăchoăcôngăchúng
TTCK cung cp cho công chúng mt môi trng đu t lƠnh mnh vi các c hi
la chn phong phú. Các loi chng khoán trên th trng rt khác nhau v tính
cht, thi hn vƠ đ ri ro, cho phép các nhƠ đu t có th la chn loi hƠng hoá

phù hp vi kh nng, mc tiêu vƠ s thích ca mình.
1.1.2.3 Toătínhăthanhăkhonăchoăcácăchngăkhoán
Nh có TTCK các nhƠ đu t có th chuyn đi các chng khoán h s hu thƠnh
tin mt hoc các loi chng khoán khác khi h mun. Kh nng thanh khon là
mt trong nhng đc tính hp dn ca chng khoán đi vi ngi đu t. ơy lƠ
yu t cho thy tính linh hot, an toƠn ca vn đu t. TTCK hot đng cƠng nng
6

đng vƠ có hiu qu thì tính thanh khon ca các chng khoán giao dch trên th
trng cƠng cao.
1.1.2.4 ánhăgiáăhot đngăcaădoanhănghip
Thông qua chng khoán, hot đng ca các doanh nghip đc phn ánh mt cách
tng hp vƠ chính xác, giúp cho vic đánh giá vƠ so sánh hot đng ca doanh
nghip đc nhanh chóng vƠ thun tin, t đó cng to ra mt môi trng cnh
tranh lƠnh mnh nhm nơng cao hiu qu s dng vn, kích thích áp dng công
ngh mi, ci tin sn phm.
1.1.2.5 ToămôiătrngăgiúpăChínhăphăthcăhinăcácăchínhăsáchăkinhătăvă
mô
Các ch báo ca TTCK phn ánh đng thái ca nn kinh t mt cách nhy bén vƠ
chính xác. Giá các chng khoán tng lên cho thy đu t đang m rng, nn kinh t
tng trng; ngc li giá chng khoán gim s cho thy các du hiu tiêu cc ca
nn kinh t. Vì th, TTCK đc gi lƠ phong v biu ca nn kinh t vƠ lƠ mt công
c quan trng giúp Chính ph thc hin các chính sách kinh t v mô. Thông qua
TTCK, Chính ph có th mua vƠ bán trái phiu Chính ph đ to ra ngun thu bù
đp thơm ht ngơn sách vƠ qun lỦ lm phát. NgoƠi ra, Chính ph cng có th s
dng mt s chính sách, bin pháp tác đng vƠo TTCK nhm đnh hng đu t
đm bo cho s phát trin cơn đi ca nn kinh t.
1.1.3 Căcu thătrngăchngăkhoán
1.1.3.1 CnăcăvƠoăphngătinăphápălỦăcaăhìnhăthcătăchcăthătrng
TTCK chính thc (The stock exchange) hay còn gi là TTCK tp trung, là TTCK

hot đng theo các quy đnh pháp lut, lƠ ni mua bán các loi chng khoán đƣ
đc đng kỦ. TTCK chính thc có đa đim và thi gian mua bán rõ rt, giá c
đc đnh theo th thc đu giá công khai, có s kim soát ca c quan qun lý Nhà
Nc v chng khoán. TTCK đc thc hin bng các S giao dch chng khoán.
TTCK phi chính thc (Over the counter market ậ OTC) hay còn gi là TTCK phi
tp trung, là TTCK mua bán chng khoán ngoài S giao dch chng khoán, không
có đa đim tp trung nhng ngi môi gii, nhng ngi kinh doanh chng khoán
7

nh  S giao dch chng khoán, không có s kim soát ca c quan qun lý Nhà
Nc v chng khoán, không có ngày gi hay th tc nht đnh mà do s tha
thun ca ngi mua vƠ ngi bán đc thc hin bi các công ty chng khoán
thƠnh viên. Phng thc giao dch thông qua mng đin thoi và vi tính. Các chng
khoán giao dch trên th trng nƠy thng là các loi chng khoán không đc
đng kỦ, ít ngi bit hay ít đc mua bán.
1.1.3.2 CnăcăvƠoătínhăchtăphát hànhăhayăluăhƠnhăcaăchngăkhoán
TTCK s cp: TTCK s cp còn gi là th trng cp mt hay th trng phát hành
các loi chng khoán. ơy lƠ ni din ra cá loi hot đng mua bán chng khoán
mi phát hành ln đu, cho phép các ch th cn ngun tài chính tip nhn đc các
ngun tài chính bng vic phát hành các chng khoán mi, nhng chng khoán bán
cho ngi đu tiên mua nó nhm thu hút vn đu t.
TTCK s cp là th trng to vn cho đn v phát hành. Th trng này tp trung
các ngun vn nhàn ri ca các nhƠ đu t v phía các đn v phát hƠnh, đng thi
các chng khoán đc chuyn đn tay các nhƠ đu t ln đu. Th trng s cp
lƠm tng vn cho nn kinh t đng thi to ra hàng hóa chng khoán do th trng
th cp. Vic phát hành chng khoán  th trng s cp nhm thu hút mi ngun
vn đu t, tit kim vào phát trin kinh t.
i tng mua bán trên TTCK s cp là quyn s dng các ngun tài chính. Th
trng này ch đc t chc mt ln, vic phát hành chng khoán đc bt đu k
t khi đn v phát hành chng khoán chào bán chng khoán ra công chúng và chm

dt khi toàn b s chng khoán ca đt phát hƠnh đn tay các nhƠ đu t th nht.
TTCK th cp: là th trng cp hai hay th trng lu thông, th trng mua đi bán
li các loi chng khoán đƣ đc phát hƠnh trên TTCK s cp, lƠm thay đi quyn
s hu chng khoán. ơy lƠ ni din ra các hot đng mua bán chng khoán đn
tay ngi th hai, tc là th trng din ra vic mua bán li các chng khoán đƣ
đc phát hƠnh trên TTCK s cp.
TTCK th cp là mt loi th trng cnh tranh t do. Trên th trng này, các nhà
đu t, các nhƠ môi gii, các nhà kinh doanh chng khoán đc t do tham gia. Mt
8

khác, giá c ca chng khoán phn ánh nguyên tc cnh tranh và kt qu ca quan
h cung cu chng khoán. Th trng th cp là mt th trng hot đng liên tc
không ngng ngh. Các nhƠ đu t có th mua bán chng khoán nhiu ln trên th
trng này.
1.1.3.3 CnăcăvƠoăphngăthcăgiaoădch
Th trng giao ngay (Spots market) còn gi là th trng thi đim, tc là th
trng thc hin giao dch mua bán chng khoán theo giá tha thun ca ngày giao
dch nhng vic thanh toán và giao hoán s din ra tip sau đó hai ngƠy.
Th trng tng lai (Future market) lƠ th trng mua bán chng khoán theo mt
hp đng đnh sn, giá c đc tha thun trong ngày giao dch nhng vic thanh
toán và giao hoán s din ra trong mt k hn nht đnh trong tng lai.
1.1.3.4 CnăcăvƠoăđcăđimăcácăloiăhƠngăhóaăluăhành trên TTCK
Theo cn c này, TTCK đc chia làm 3 loi th trng:
 Th trng c phiu: lƠ th trng giao dch vƠ mua bán các loi c phiu, bao
gm c phiu thng, c phiu u đƣi.
 Th trng trái phiu: lƠ th trng giao dch vƠ mua bán các trái phiu đƣ đc
phát hƠnh, các trái phiu nƠy bao gm các trái phiu công ty, trái phiu đô th vƠ
trái phiu Chính ph.
 Th trng các công c chng khoán phái sinh: là th trng phát hƠnh vƠ mua đi
bán li các chng t tƠi chính khác nh quyn mua c phiu, chng quyn, hp

đng quyn chn.
1.2 Chăs giáăchngăkhoán
1.2.1 Kháiănim
Ch s giá chng khoán là s bình quân giá ca các loi chng khoán (c phiu)
giao dch trên th trng ti mt thi đim. Nó đc tng hp t danh mc các c
phiu theo phng pháp tính nht đnh. Thông thng, danh mc s bao gm các c
phiu có nhng đim chung nh cùng niêm yt ti mt S giao dch chng khoán,
cùng ngành hay cùng mc vn hóa th trng. Các ch s chng khoán này có th
do S giao dch chng khoán đnh ra, cng có th do hãng thông tin hay mt th ch
9

tƠi chính đnh ra. Ch s giá chng khoán là ch báo chng khoán phn ánh xu
hng phát trin ca TTCK, th hin xu hng thay đi giá chng khoán và tình
hình giao dch trên th trng. Ch s giá chng khoán đc theo dõi cht ch và
đc các nhà kinh t hc quan tâm vì có mi liên quan mt thit đn tình hình kinh
t, chính tr, xã hi ca mt quc gia và th gii.
1.2.2 Mtăs chăsăgiá chngăkhoánătrênăthăgii
Ch s trung bình công nghip Dow Jones (DJIA/ Dow 30/ Dow Jones/ the
Dow) ca M:
Ch s trung bình công nghip Dow Jones là mt trong nhng ch s ca TTCK
đc to ra bi ngi biên tp t Wall Street Journal vƠ đng sáng lp công ty Dow
Jones & Company vào th k th 19. Ch s trung bình Dow Jones đc tính toán t
30 công ty đi chúng ln nht  M.
Ch s Dow Jones là ch s giá chng khoán, phn ánh s bin đng bình quân ca
giá chng khoán thuc TTCK NewYork, TTCK ln nht th gii. Ch s Dow
Jones hin nay là ch s giá chung ca 65 chng khoán đi din, thuc nhóm hàng
đu (Blue-chip) trong các chng khoán đc niêm yt ti S giao dch chng khoán
NewYork (NYSE). Nó bao hàm 3 ch s thuc 3 nhóm ngành: Công nghip DJIA
(Dow Jones Industrial Average), Vn ti DJTA (Dow Jones Transportation
Average) và Dch v DJUA (Dow Jones Utilities Average).

So vi thi k đu, ch s trung bình Down Jones rt ni ting, nhng cho đn ngày
nay S&P 500 đc nhiu ngi a thích hn do S&P 500 bao gm nhiu công ty có
mc đi biu chính xác hn cho th trng.
Ch s S&P 500 (Standard & Poors) ca M:
Ch s S&P 500 bao gm 500 loi c phiu đc la chn t 500 công ty có mc
vn hóa th trng ln nht ca M. Ch s S&P 500 đc thit k đ tr thành mt
công c hƠng đu ca TTCK M vƠ có Ủ ngha phn ánh nhng đc đim ri ro/ li
nhun ca các công ty hàng đu. Nó bao gm các c phiu đc niêm yt trên
NYSE, mt s thuc nhóm c phn ca AMEX & NASDAQ. Ch s này bao gm
381 c phiu thuc ngành công nghip, 47 c phiu thuc các ngành dch v công
10

cng, 56 c phiu thuc ngành tài chính và 16 c phiu thuc ngành vn ti vƠ đi
din cho 74% giá tr th trng ca tt c các c phiu đc giao dch trên NYSE.
Ch s S&P 500 là mt trong nhng chun đánh giá thông thng nht dành cho
TTCK M. Ch s trung bình công nghip Dow Jones đƣ tng là ch s ni ting
nht cho các c phiu  M, nhng vì nó ch cha 30 công ty, vì vy hu ht mi
ngi tin rng S&P 500 s phn ánh th trng tt hn vƠ đy đ hn. Trên thc t,
nhiu ngi xem nó lƠ đnh ngha ca th trng.
Nhng ch s ph bin khác ca Standard & Poor là S&P 600, mt ch s ca
nhng công ty có giá tr vn hóa th trng nh t 300 triu - 2 t đôla và S&P 400,
mt ch s ca các công ty có mc vn hóa th trng trung bình t 2 - 10 t đôla.
Mt s các sn phm da trên ch s S&P 500 có sn trên th trng dành cho các
nhƠ đu t, bao gm các qu ch s và ETFs. Tuy nhiên, vic các nhƠ đu t cá
nhơn mua đc ch s là rt khó, bi vì đ lƠm điu này buc phi mua c 500 c
phiu ca các công ty khác nhau.
Value Line Composite Average ca M:
ơy lƠ ch s bao gm 1.700 c phiu ca NYSE và AMEX và trên th trng
OTC. Tr giá c s lƠ 100, ngƠy c s là ngày 30/6/1961. S thay đi ch s giá
đc tính theo đim. Ch s này cng tính cho 3 nhóm ngành: công nghip, vn ti

và dch v công cng.
Ch s FTSE 100 ca Anh:
Ch s FTSE 100 là ch s c phiu ca 100 công ty có giá tr vn hóa ln nht
đc niêm yt trên S giao dch chng khoán Luơn ôn (LSE), đc bt đu t
ngày 03/01/1984, vi đim sàn là 1000.
Các công ty thành phn phi đáp ng các yêu cu ca FTSE Group, bao gm vic
đƣ niêm yt toàn din trên sàn LSE vi giá đc tính theo đng bng Anh hoc
đng Euro trên SETS (Stock Exchange Electronic Trading Service), vt qua các
kim tra v quc tch, mc đ bin đng giá t do (free float) và tính thanh khon.
Ch s này đc xem nh phong v biu ca nn kinh t Anh và là ch s c phiu
hƠng đu  chơu Âu. Nó đc duy trì bi FTSE Group, mt công ty đc lp mà ban
11

đu là kt qu ca s liên doanh gia Financial Times và LSE (FTSE chính là vit
tt ca Financial Times Stock Exchange).
Bên cnh FTSE 100 còn có FTSE 250 (ch s ca 250 công ty ln tip theo), FTSE
Fledgling, FTSE 350 (tng hp ca FTSE 100 và FTSE 250), FTSE SmallCap.
Cui cùng là FTSE All-Share, đơy là ch s tng hp ca c 3 ch s FTSE 100,
FTSE 250 và FTSE SmallCap. Thành phn ca ch s nƠy đc thay đi tng quý.
Ch s CAC 40 ca Pháp:
ơy lƠ ch s chng khoán Pháp, cn c trên c phiu ca 40 công ty có giá tr vn
hóa th trng ln nht ca sàn giao dch chng khoán Paris Bourne, Pháp. CAC là
vit tt ca Compagnie des Agents de Changem.
Ch s CAC 40 đc s dng nh mt ch s chun so sánh cho các qu đu t trên
TTCK Pháp, đng thi là công c phn ánh tình hình Paris Bourne. Ch s CAC 40
có nhng nét tng đng vi ch s trung bình công nghip Dow Jones, là ch s
đc s dng nhiu nht đ phn ánh mc đ vƠ xu hng chung ca TTCK Pháp.
Ch s CAC 40 đc thit lp ngày 31/12/1987 vi giá tr ban đu lƠ 1000 đim.
Mc dù ch s CAC 40 da trên các công ty Pháp, 45% c phiu ca chúng đc s
hu bi các nhƠ đu t nc ngoƠi, trong đó các nhƠ đu t c chim đn 21%.

Các nhƠ đu t Nht, M vƠ Anh cng đóng vai trò ht sc quan trng. Mt cách lý
gii  đơy lƠ các công ty CAC 40 có tính quc t hn nhiu so vi các th trng
khác  châu Âu. Rt nhiu công ty trong s đó kinh doanh  ngoƠi nc Pháp (63%
lc lng lao đng các công ty CAC 40  ngoƠi nc Pháp).
Ch s DAX caăc:
DAX 30 (vit tt ca Deutsche Aktien Xchange 30, tin thân ca Deutscher Aktien-
Index 30) là mt ch s chng khoán cho các c phiu Blue-chip bao gm 30 công
ty ln nht ca c giao dch trên sàn giao dch chng khoán Frankfurt (Frankfurt
Stock Exchange - FSE), cn c theo khi lng giao dch và giá tr vn hóa th
trng. Giá đc tính theo giá trên h thng giao dch đin t Xetra.
L-DAX (Late-DAX) là mt ch s phn ánh bin đng ca ch s th trng DAX
30, đc s dng trên FSE sau khi h thng giao dch đin t Xetra ngng hot
12

đng. Ch s L-DAX cn c ch yu vào giao dch ti sàn FSE. Nu ch s DAX
đc tính toán t 9:00 đn 17:30 thì ch s L-DAX đc tính t 17:30 đn 20:00.
Eurex - th trng giao dch các hp đng tng lai vƠ quyn chn đt ti Zurich,
Thy S vi chi nhánh ti Frankfurt, c, đa ra ch s DAX cho hp đng quyn
chn (ODAX) và hp đng tng lai (FDAX) t 8:00 đn 22:00.
Bên cnh ch s DAX 30, còn có ch s DAX 100 bao gm 100 c phiu.
Ch s Nikkei 225 ca Nht:
Nikkei 225 là ch s chng khoán ca sàn giao dch chng khoán Tokyo (Tokyo
Stock Exchange - TSE), là ch s quan trng nht ca TTCK châu Á. Nó bao gm
225 c phiu Blue-chip đi din cho các công ty  Nht và là mt ch s tính theo
giá (đn v đng Yên). Ch s này gn ging ch s trung bình công nghip Dow
Jones  M. Ch s Nikkei đc thit lp đ phn ánh toàn th trng, ch không
phi ngành công nghip c th nào c.
Ch s Nikkei 225 bt đu có hiu lc t 16/5/1949 và bt đu đc tính toán t
07/9/1950. K t nm 1971, báo Nihon Keizai Shimbun (Japan Economic Journal)
nhn trách nhim tính toán ch s này hàng ngày vi cái tên Nikkei Dow Jones

Stock Average vƠ đc đi tên vƠo nm 1985.
Ch s Nikkei 225 cho các hp đng quyn chn (Nikkei 225 Futures), đc gii
thiu ban đu trên sàn giao dch chng khoán Osaka (OSE), Chicago Mercantile
Exchange (CME), Singapore Exchange (SGX) và ngày nay tr thành mt ch s cho
hp đng quyn chn đc c th gii công nhn.
Các công ty thành phn ca Nikkei 225 đc thm đnh hƠng nm vƠ kt qu thm
đnh này s đc công b vào tháng 9. Các s thay đi, nu có, s đc tin hành
vƠo đu tháng 10. S thay đi có th xy ra bt c lúc nào nu mt c phiu đc
cho lƠ không đ điu kin (nh không còn niêm yt, ).
Ch s KOSPI (Korea Composite Stock Price Index) ca Hàn Quc:
Là mt chui các ch s phn ánh tng th trung tâm giao dch chng khoán Hàn
Quc và các thành phn ca nó.
13

Ch s nƠy đc gii thiu vƠo nm 1983. Giá tr sƠn lƠ 100 đc thit lp ngày
04/01/1980. n tháng 01/ 2005, KOSPI gm 683 công ty.
Ch s KOSPI ph bin nht là ch s KOSPI 200, bao gm 200 công ty đi chúng
đc giao dch nhiu nht trên sàn giao dch chng khoán Hàn Quc. Ch s này
đc xem nh phong v biu cho các thay đi trên TTCK Hàn Quc vƠ đc s
dng đ so sánh hot đng ca các nhƠ đu t và các qu đu t trên th trng Hàn
Quc.
Ch s Hang Seng (Hang Seng Index) ca Hongkong:
Ch s Hang Seng là ch s chng khoán đc xây dng da trên giá tr vn hóa th
trng ca các công ty ln nht  Hongkong. Nó đc s dng đ ghi li và theo
dõi nhng thay đi hàng ngày ca nhng công ty ln nht trên TTCK Hongkong và
là ch s chính biu hin tình hình hot đng ca toàn b th trng Hongkong. 40
công ty đc tính đi din cho khong 65% giá tr vn hóa trên TTCK Hongkong.
Ch s Hang Seng đc đa ra vƠo ngƠy 24/11/1969 và hin đc duy trì bi công
ty HSI Services Limited, đơy lƠ công ty b nm gi 100% bi ngân hàng Hang Seng
- ngân hàng ln nht đng ký và niêm yt ti Hongkong xét v giá tr vn hóa th

trng.
1.2.3 Phngăphápătính ch s giá chng khoán
Hin nay các nc trên th gii dùng 5 phng pháp đ tính ch s giá chng
khoán, đó lƠ :
1.2.3.1 PhngăphápăPasscher
 ơy lƠ loi ch s giá chng khoán thông dng nht vƠ lƠ ch s giá bình quơn
gia quyn giá tr vi khi lng (quyn s) lƠ s lng chng khoán niêm yt
thi k tính toán. Kt qu tính s ph thuc vƠo c cu quyn s thi k tính
toán.
 Công thc tính:


14

Trong đó:
I
p
: là ch s giá Passcher
p
t
: là giá thi k t
p
0
: là giá thi k gc
q
t
: là khi lng (quyn s) thi đim tính toán hoc c cu ca khi lng thi
đim tính toán
Ch s bình quân Passcher là ch s giá bình quân gia quyn giá tr ly khi lng là
khi lng thi k tính toán, vì vy kt qu tính s ph thuc vƠo c cu quyn s

(c cu chng khoán niêm yt) thi đim tính toán.
Các ch s KOSPI (Hàn Quc), S&P 500 (M), FTSE 100 (Anh), CAC (Pháp),
Hangseng (Hongkong),… và VN-Index ca Vit Nam áp dng theo phng pháp
này.
1.2.3.2 PhngăphápăLaspeyres
Ch s giá bình quân Laspeyres là ch s giá bình quân gia quyn giá tr, ly quyn
s là s c phiu niêm yt thi k gc. Nh vy kt qu tính s ph vƠo c cu giá
tr thi k gc:

Trong đó:
I
L
: là ch s giá bình quân Laspeyres
p
t
: là giá thi k báo cáo
p
0
: là giá thi k gc
q
0
: là khi lng (quyn s) thi k gc hoc c cu ca khi lng (s lng c
phiu niêm yt) thi k gc
Có ít nc áp dng phng pháp nƠy, trong đó có ch s DAX ca c.
1.2.3.3 Chăs giá bình quân Fisher
Ch s giá bình quân Fisher là ch s giá bình quân nhân gia ch s giá Passcher và
ch s giá Laspeyres: phng pháp nƠy trung hòa đc yu đim ca hai phng
15

pháp trên, tc là giá tr ch s tính toán ra ph thuc vào khi lng hoc giá tr

(quyn s) ca c 2 thi k: k gc và k tính toán.

Trong đó:
I
F
: là ch s Fisher
I
p
: là ch s giá Passcher
I
L
: là ch s giá bình quân Laspeyres
V mt lý lun có phng pháp nƠy nhng trong thng kê cha thy nc nào áp
dng.
1.2.3.4 Phngăphápăbìnhăquơnăđnăgin
NgoƠi các phng pháp trên, phng pháp tính giá bình quơn đn gin cng thng
đc áp dng. Công thc đn gin là ly tng th giá ca chng khoán chia cho s
chng khoán tham gia tính toán:

Trong đó :
I
p
: là giá bình quân
p
i
: là giá chng khoán i
n: là s lng chng khoán đa vƠo tính toán
Các ch s Dow Jones ca M, Nikkei 225 ca Nht áp dng phng pháp nƠy.
Khi mc giá ca các c phiu tham gia niêm yt khá đng đu hay đ lch chun
ca nó thp thì áp dng phng pháp nƠy rt tt.

1.2.3.5 Phngăphápăbìnhăquơnănhơnăđnăgin
Cách tính:

16

 Chúng ta ch nên dùng loi ch s nƠy khi lch chun khá cao. Ch s Value Line
(M) áp dng phng pháp tính bình quơn nhơn đn gin này.
 Tuy nhiên v mt lỦ lun, chúng ta có th tính theo phng pháp bình quơn cng
hoc bình quơn nhơn gia quyn vi quyn s lƠ s chng khoán niêm yt.
 Quyn s thng đc dùng trong tính toán ch s giá c phiu lƠ s chng
khoán niêm yt.
1.3 nhăhngăcaăcácăyuătăkinhătăvămôătiăchăsăgiáăchngăkhoán
Phn này tác gi s trình bày các nghiên cu thc nghim v nh hng ca các yu
t kinh t v mô ti ch s giá chng khoán ca các nc trên th gii, đc bit là
các th trng mi ni và Vit Nam.
1.3.1 Cácănghiênăcuătrcăđơy
1.3.1.1 Cácănghiênăcuătrênăthăgii
ChenăvƠăcngăsă(1986) đƣ kt lun rng các bin s v mô nh: ch s sn xut
công nghip, lƣi sut th trng, lm phát d kin vƠ ngoƠi d kin có nh hng ti
ch s giá chng khoán trong dƠi hn. BƠi nghiên cu nƠy đc xem lƠ mt trong
nhng nghiên cu có giá tr tham kho ti hin nay.
Goswami và Jung (1997) đƣ nghiên cu mi quan h đng trong ngn hn vƠ cơn
bng dƠi hn gia chín bin s kinh t v mô vi ch s KOSPI ca Hàn Quc bng
d liu tháng t tháng 01/1980 đn tháng 6/1996. Kt qu nghiên cu cho thy: các
yu t nh sn xut công nghip, t l lm phát vƠ lƣi sut ngn hn có nh hng
tích cc ti ch s giá chng khoán HƠn Quc. Trong khi đó, lƣi sut dƠi hn vƠ giá
du thì có nh hng tiêu cc ti ch s giá chng khoán.
Mookerjee và Yu (1997) đƣ s dng kim đnh đng liên kt, nhơn qu Granger và
phng trình d báo đ tìm kim s nh hng ca bn bin kinh t v mô gm
cung tin c s (M1), cung tin m rng (M2), t giá hi đoái danh ngha vƠ d tr

ngoi hi ti ch s giá chng khoán Singapore (d liu tháng t 10/1984 đn tháng
4/1993). Kt qu cho thy rng trong dƠi hn, M1, M2 nh hng ti ch s giá
chng khoán. BƠi nghiên cu cng cho thy tn ti mi quan h trong ngn hn
gia ch s giá chng khoán Singapore vƠ bn bin kinh t v mô.
17

Ibrahim và Yusoff (2001) s dng mô hình t hi quy vector VAR vƠ kim đnh
đng liên kt Johansen đƣ cho thy: ch s giá chng khoán chu nh hng nhiu
hn t nhng thay đi ca các yu t mang tính ni ti (đin hình lƠ cung tin).
Trong ngn hn, cung tin có nh hng tích cc đi vi ch s giá chng khoán,
tuy nhiên li tác đng ngc chiu khi xét trong dƠi hn. Hai yu t ch s sn xut
công nghip vƠ lm phát thì có mi tng quan thun vi ch s giá chng khoán
trong dƠi hn.
Islam và cngăs (2004) đƣ s dng kim đnh nghim đn v, kim đnh Dickey ậ
Fuller b sung, kim đnh Engle ậ Granger, đng liên kt vƠ mô hình đa nhân t đ
chng minh nh hng trong dƠi hn ca các yu t kinh t v mô ti ch s giá
chng khoán Thái Lan (vi d liu t 1992 ậ 2001). Kt qu ca mô hình đa nhân
t cho thy: trong dƠi hn, lƣi sut, t giá hi đoái nh hng tích cc đáng k ti
ch s giá chng khoán Thái Lan. Trong khi đó, ch s giá tiêu dùng li có tác đng
tiêu cc đn ch s giá chng khoán.
Gan và cngăs (2006) đƣ kim đnh tác đng ca các bin nh lm phát, t giá hi
đoái, lƣi sut ngn hn, lƣi sut dƠi hn, cung tin đn ch s giá chng khoán New
Zealand (NZSE40). Kt qu cho thy các bin kinh t v mô nh lƣi sut ngn hn,
cung tin có nh hng ti ch s giá chng khoán NZSE40 giai đon 1990 ậ 2003.
AcikalinăvƠăcngăs (2008) cng đƣ nghiên cu nh hng ca các yu t kinh t
v mô ti ch s giá chng khoán Istanbul (ISE). Kt qu cho thy t giá hi đoái và
lƣi sut tn ti mi tng quan cơn bng dƠi hn vi ISE. Hn th, t giá hi đoái
còn tác đng nghch chiu lên nhng thay đi ca ISE vƠ ISE thì tác đng ngc li
vi lƣi sut.
Mohammad và cngăs (2009) đƣ nghiên cu nh hng ca các yu t v mô đn

ch s giá chng khoán Karachi (Karachi Stock Exchange ậ KSE). Trong nghiên
cu nƠy, tác gi s dng s liu hƠng quỦ đ quan sát các yu t: t giá hi đoái, d
tr ngoi hi, ch s sn xut công nghip, chi tiêu tng tƠi sn c đnh, cung tin
M2 vƠ ch s giá bán buôn đ xem xét s tác đng đn KSE trong giai đon t nm
1986 ậ 2008. Kt qu nghiên cu cho thy ch s sn xut công nghip có tác đng