CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC VẬT TƯ Y TẾ KOMTUM TẠI THỊ TRƯỜNG TỈNH KOMTUM.PDF

i

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH


HUNH TH NGUYÊN BÌNH

CÁC GIIăPHÁPăNỂNGăCAOăNNGăLC CNH TRANH CA CÔNG TY C
PHNăDC VTăTăYăT KONTUM TI TH TRNG TNH KONTUM.

Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60340102

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

Ngiăhng dn khoa hc : PGS, TS. Nguyn Quang Thu




TP. H Chí Minh – Nm 2013
ii

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là nghiên cu ca tôi, di s hng dn ca PGS, TS.
Nguyn Quang Thu và s giúp đ ca các nhân viên cng nh khách hàng ca công ty C
phn Dc vt t y t Kon Tum. Tt c ni dung và kt qu đc trình bày trong nghiên
cu này là hoàn toàn trung thc và cha tùng đc công b trong bt c tài liu nào.
TP. H Chí Minh, ngày 15 tháng 10 nm 2013
Hunh Th Nguyên Bình

iii

LI CMăN
Tôi xin chân thành cm n quỦ Thy Cô ca trng i hc Kinh T TP. H Chí
Minh đã tn tình dy d và truyn đt nhng kin thc vô cùng quý báu trong sut quá
trình tôi tham gia hc tp ti trng.
Tôi vô cùng bit n PGS, TS. Nguyn Quang Thu đã hng dn tôi hoàn thành lun
vn ht sc nhit tình và tn tâm.
Tôi xin gi li cm n đn lãnh đo và toàn th nhân viên công ty c phn Dc
Vt t y t Kon Tum đã h tr tôi hoàn thành lun vn này.
Cui cùng, tôi xin gi li cm n trân trng đn gia đình và bn bè tôi, đã ng h
tôi trong sut quá trình hc tp này.
Xin chân thành cm n!
Tp. H Chí Minh, ngày 15 tháng 10 nm 2013
Hunh Th Nguyên Bình

iv

MC LC
PHN M U
1. Gii thiu v đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
4.1 Nghiên cu đnh tính 3
4.2 Nghiên cu đnh lng 3
5. Kt cu lun vn 3
CHNGă1:ăCăS LÝ THUYT V NNGăLC CNH TRANH
1.1 Các khái nim 4
1.1.1 Cnh tranh 4
1.1.1.1 Khái nim cnh tranh 4
1.1.1.2 Các loi cnh tranh 4
1.1.2 Li th cnh tranh 6
1.1.3 Nng lc cnh tranh 6
1.1.3.1 Khái nim 6
1.1.3.2 Các yu t to nên nng lc cnh tranh ca doanh nghip 7
1.1.3.3 Các yu t tác đng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip 8
1.1.3.3.1 Nhóm 1: Môi trng v mô 8

v

1.1.3.3.2 Nhóm 2: Môi trng ngành 11
1.1.3.3.3 Nhóm 3: Môi trng ni b doanh nghip 18
1.2 Các mô hình phân tích đánh giá nng lc cnh tranh ca doanh nghip 20
1.2.1 Mô hình chui giá tr chung 20
1.2.2 Mô hình chui giá tr ca khách hàng 21
1.2.3 Các khía cnh đo lng nng lc cnh tranh ca doanh nghip 22
1.2.3.1 Khía cnh tài chính 22
1.2.3.2 Khía cnh khách hàng 22
1.3 Chui giá tr ca các doanh nghip dc Viêt Nam 26
1.3.1 Hot đng s cp 27
1.3.2 Các hot đng h tr 29
1.4 Lý thuyt chui cung ng 30
1.4.1 Khái nim 30
1.4.2 Nhà phân phi 31
CHNGă2 : THC TRNG NNGăLC CNH TRANH CA CÔNG TY C PHN
DC VTYT KON TUM
2.1 Th trng dc phm Vit Nam 34
2.1.1 Tng quan ngành dc Vit Nam 34
2.1.2 Th trng phân phi dc phm Vit Nam 37
2.2 Phân tích, đánh giá nng lc cnh tranh ti công ty CP Dc VTYT Kon Tum 40
vi

2.2.1 Lch s hình thành 40
2.2.2 c đim sn phm 41
2.2.3 c đim th trng và khách hàng 41
2.2.4 c đim đi th cnh tranh 44
2.2.4.1 Trong đa bàn tnh Kon Tum 44
2.2.4.2 Ngoài đa bàn tnh Kon Tum 45

2.2.5 ánh giá nng lc cnh tranh ca công ty CP Dc VTYT Kon Tum thông
qua nghiên cu 48
2.2.5.1 Nghiên cu đnh tính 48
2.2.5.2 Nghiên cu đnh lng 50
2.2.5.3 Kt qu nghiên cu s b 50
2.2.5.4 Kt qu nghiên cu chính thc 53
2.2.6 Phân tích chui giá tr ca công ty Dc Kon Tum 57
2.2.6.1 Nn tng tài chính và kt qu hot đng kinh doanh 58
2.2.6.2 Ngun nhân lc và c cu t chc 62
2.2.6.3 Hot đng marketing và bán hàng 64
2.2.6.4 Hot đng phân phi 65
2.2.6.5 Dch v 66
2.2.6.6 C s h tng 66
2.2.6.7 Uy tín thng hiu 66
vii

2.3 Nng lc cnh tranh công ty Dc Kon Tum qua đánh giá ca khách hàng
chuyên gia 68
CHNGă3: GIIăPHÁPă NGH
3.1 Gii pháp v cht lng 70
3.2 Gii pháp v giá c 71
3.3 Gii pháp v dch v 73
3.4 Gii pháp v nhân viên 74
3.5 Gii pháp v thng hiu 75
KT LUN VÀ HN CH CAă TÀI 77
TÀI LIU THAM KHO 78
PH LC 80

viii

DANH MC CÁC BNG, BIUă VÀ HÌNH
1. Hình 1.1 : Mô hình 5 tác đng ca Michael Porter 11
2. Hình 1.2 : Mô hình chui giá tr chung ca doanh nghip 20
3. Hình 1.3 : Mô hình các yu t quyt đnh giá tr dành cho khách hàng 21
4. Hình 1.4 : Mô hình tp hp giá tr ca khách hàng 23
5. Hình 1.5 : Mô hình chui giá tr ca doanh nghip 27
6. Bng 2.1 : Bng thng kê s lng khách hàng 43
7. Hình 2.1 : Mô hình chui giá tr ca các nhà sn xut dc phm Vit Nam 47
8. Hình 2.2 : Mô hình chui giá tr các công ty phân phi dc phm Vit Nam 48
9. Bng 2.2 : Kt qu KMO 51
10. Bng 2.3 : Kt qu phân tích nhân t EFA 52
11. Bng 2.4 : Kt qu kim đnh Crombach’s Alpha 54
12. Bng 2.5 : Kt qu KMO 54
13. Bng 2.6 : Kt qu phân tích EFA 55
14. Hình 2.3 : Mô hình chui giá tr ca công ty dc Kon Tum 57
15. Bng 2.7 : Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh trong 2 nm 2011-2012 58
16. Bng 2.8 : Ngun vn công ty nm 2011-2012 59
17. Hình 2.4 : Biu đ % doanh thu nm 2011 59
18. Hình 2.5 : Biu đ % doanh thu nm 2012 60
19. Hình 2.6 : Biu đ % doanh thu 9 tháng đu nm 2013 61
ix

20. Bng 2.9 : Bng thng kê nhân s 62
21. Hình 2.7 : S đ t chc ti công ty Dc Kon Tum 63
22. Bng 2.10 : Bng đánh giá nng lc cnh tranh ca công ty Dc Kon Tum 67
23. Bng 2.11 : Bng tng hp đánh giá ca các chuyên gia 68
















x

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
1. CP: c phn
2. VTYT: Vt t y t
3. WHO: t chc y t th gii
4. Công ty Dc Kon Tum: Công ty C phn Dc Vt t y t Kon Tum
5. OTC: th trng thuc không kê đn
6. ETC: th trng thuc kê đn
7. TTLT: thông t liên tch

8. BYT: B y t
9. BTC: B tài chính






1

PHN MăU
1. GiiăthiuăđătƠi:
Nc Vit Nam chúng ta đang trên đà phát trin và m rng hp tác kinh doanh
quc t. ây là điu kin tt đ các doanh nghip tìm thy hng phát trin tim nng
ca mình nhng đng thi cng là thách thc đi vi các doanh nghip kinh doanh
cùng ngành ngh, vì s cnh tranh cng s tr nên khc lit hn. ó là kinh doanh nói
chung, còn riêng v lnh vc y t, s cnh tranh mang mt nét rt đc trng. Bi vì,
nhìn sâu vào vn đ, ta s thy rng, khi công nghip phát trin s kéo theo h ly v
xã hi là bnh tt cng phát sinh nhiu hn. Mt khác, khoa hc phát trin nên vic
phát hin ra các loi bnh cng nhiu hn, và đây chính là mt th trng ht sc tim
nng cho các doanh nghip Dc. Tuy nhiên, vì Vit Nam vn cha có đ điu kin
nghiên cu và phát trin các loi thuc mi nên hu nh các doanh nghip Dc trong
nc đa s chn hình thc là kinh doanh và phân phi Dc phm. Các công ty này
luôn phi tìm cách gi vng th trng và mun ly thêm th phn t các đi th khác.
Công ty C phn Dc Vt t y t Kon Tum cng là mt công ty nh vy.
Kon Tum là mt trong nm tnh thuc Min Trung Tây Nguyên nc ta. Nn kinh t
nói chung còn đang trong giai đon phát trin, nhng so vi các đa phng khác vn
còn tng đi chm. Riêng v ngành Dc, sau hn hai mi nm đi mi cùng nn
kinh t đt nc, ngành Dc tnh Kon Tum đã có nhng bc tin rõ rt nhng vn
còn thp so vi các tnh trong khu vc. Hin nay toàn tnh có 3 doanh nghip kinh

doanh thuc, trong đó 2 doanh nghip kinh doanh thuc tân dc, 1 doanh nghip sn
xut và kinh doanh thuc đông dc.
Công ty C phn Dc vt t y t Kon Tum là mt trong hai doanh nghip kinh doanh
thuc tân dc, chuyên cung cp thuc cho các c s y t công lp, các đi lỦ, các nhà
thuc, các quy thuc s và l trên toàn đa bàn tnh Kon Tum.
2

i vi mi doanh nghip, nng lc cnh tranh đóng vai trò rt ln trong s tn ti và
phát trin. Có nng lc cnh tranh hay không và nng lc đó ln mnh nh th nào so
vi đi th? Xác đnh đc nhng điu này s giúp cho doanh nghip đnh v đc v
trí ca mình trên th trng và xác đnh đc li th ca mình  đâu đ có th phát huy
toàn b li th đó đ đt đc mc tiêu mà doanh nghip đã đt ra. Công ty C phn
Dc vt t y t Kon Tum có tin thân là doanh nghip nhà nc nên cng có nhng
mt hn ch nht đnh. Xác đnh đc nhng nng lc ct lõi ca công ty và đa ra
nhng gii pháp phù hp s giúp công ty ngày càng phát trin và nâng cao uy tín trên
th trng cnh tranh khc lit trong thi đim hin ti.
Mt khác, nhm nâng cao hn na cht lng phc v cho các khách hàng và góp phn
vào s tng trng kinh t cho tnh Kon Tum, đng thi có th gi vng v th hin ti
cng nh có th phát trin xa hn na, công ty CP Dc VTYT Kon Tum cn phi làm
gì đ nâng cao nng lc cnh tranh ca mình? Và đâu là gii pháp mang tính kh thi?
ây chính là lỦ do mà tác gi mun thc hin đ tài này.
2. Mcătiêuănghiênăcu:
- Phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca Công ty c phn Dc Vt t y t Kon
Tum.
-  xut các gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca công ty C phn Dc
Vt t y t Kon Tum.
3. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu:
- i tng nghiên cu : nng lc cnh tranh ca công ty CP Dc VTYT Kon Tum.
- Phm vi nghiên cu: Công ty C phn Dc Vt t y t Kon Tum.
3

- i tng kho sát: nhân viên khoa dc bnh vin, nhân viên các đi lỦ, quy thuc s
và l trên đa bàn tnh Kon Tum.
4. Phngăphápănghiênăcu:
4.1. Nghiên cu đnh tính:
Xác đnh các yu t đánh giá nng lc cnh tranh ca Công ty CP Dc VTYT Kon
Tum thông qua tho lun nhóm.
4.2. Nghiên cu đnh lng:
Kho sát các khách hàng ca công ty, bao gm : nhân viên khoa dc các bnh vin,
các đi lỦ, nhà thuc, quy s, quy l trên đa bàn tnh Kon Tum bng bng câu hi.
D liu thu thp đc s đc điu chnh, phân tích và x lỦ bng phn mm SPSS,
đa ra các kt qu phc v mc tiêu nghiên cu.
5. Ktăcuălunăvn:
Phn m đu
Chng 1: C s lỦ thuyt v nng lc cnh tranh
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca công ty C phn Dc vt t y t Kon
Tum.
Chng 3: Các gii pháp đ ngh
Kt lun – Các hn ch ca đ tài
Tài liu tham kho

4

CHNGă1:ăCăSăLụăTHUYTăVăNNGăLCăCNHăTRANH
1.1 Cácăkháiănim:
1.1.1 Cnh tranh:
1.1.1.1 Khái nim cnh tranh:
“Cnh tranh là s ganh đua, đu tranh gay gt gia các nhà t bn nhm giành git
nhng điu kin thun li trong sn xut và tiêu dùng hàng hóa đ thu đc li nhun
siêu ngch”. (K. Marx)

Cnh tranh (trong kinh doanh) là hot đng tranh đua gia nhng ngi sn xut hàng
hóa, gia các thng nhân, các nhà kinh doanh trong nn kinh t th trng, chi phi
quan h cung cu, nhm giành các điu kin sn xut, tiêu th th trng có li nht.
(T đin Bách Khoa Vit Nam)
Cnh tranh (kinh t) là giành ly th phn. Bn cht ca cnh tranh là tìm kim li
nhun, là khon li nhun cao hn mc li nhun trung bình mà doanh nghip đang có.
(Michael Porter,1996)
Nói tóm li, dù là vi đnh ngha nào, cnh tranh cng đc hiu là s ganh đua
gia các đi tng trong th trng nhm đt đc li ích cao nht. Cnh tranh có th
xy ra gia các nhà sn xut, phân phi vi nhau hoc cng có th xy ra gia ngi
sn xut và ngi tiêu dùng khi ngi sn xut mun bán hàng hóa vi giá cao nhng
ngi tiêu dùng li mun mua vi giá thp. Trong doanh nghip, cnh tranh chính là
chin lc ca doanh nghip vi các đi th cùng ngành.
1.1.1.2 Các loi cnh tranh:
- Cn c vào ch th tham gia th trng, thì cnh tranh đc chia làm 3 loi:
5

Cnh tranh gia ngi mua và ngi bán
Cnh tranh gia nhng ngi mua vi nhau
Cnh tranh gia nhng ngi bán vi nhau
- Cn c theo phm vi ngành thì chia thành 2 loi:
Cnh tranh trong ni b ngành
Cnh tranh gia các ngành
- Cn c vào tính cht cnh tranh thì có th chia thành 2 loi:
Cnh tranh hoàn ho hay cnh tranh t do : Là hình thc cnh tranh gia nhiu ngi
bán trên th trng mà không có ch th nào là có đ u th khng ch giá c. Hình
thc cnh tranh này tuân theo các quy lut ca th trng và giá c ca sn phm đc
quyt đnh bi quy lut cung cu trên th trng.
Cnh tranh không hoàn ho hay cnh tranh đc quyn: có 2 loi
 c quyn nhóm: Xy ra khi trong ngành có rt ít nhà sn xut, vì đòi hi vn ln hay

rào cn ra nhp ngành khó. (ví d: sn xut máy bay, v.vầ)
 c quyn tuyt đi: Xy ra khi trên th trng tn ti duy nht mt nhà sn xut và
giá c hay s lng sn phm hoàn toàn ph thuc vào nhà sn xut (Ví d : Công ty
in lc Vit Nam, Công ty cp thoát nc, v.vầ)
- Cn c vào hành vi, cnh tranh đc chia làm 2 loi:
Cnh tranh lành mnh: Là loi cnh tranh theo đúng quy đnh ca pháp lut, đo đc
xã hi, đo đc kinh doanh. Trong hình thc cnh tranh này, các doanh nghip không
dùng nhng th đon nhm trit h đi th đ mình giành phn thng mà phi da trên
6

nhng lut chi công bng, khi đó ai to đc s khác bit và mang li nhiu li ích
nht cho ngi tiêu dùng s thng.
Cnh tranh không lành mnh: là loi cnh tranh mà doanh nghip dùng nhng th đon
bt chính, trái vi đo đc xã hi, đo đc kinh doanh đ tiêu dit đi th. ây là loi
cnh tranh không đc xã hi chp nhn vì tính tiêu cc mà nó mang li.
Hot đng cnh tranh din ra trong mt môi trng có nhiu ngi bán và nhiu ngi
mua và tuân theo nhng quy lut nht đnh ca th trng. Vì vy đ tn ti và phát
trin bn vng thì doanh nghip cn phi có nhng chin lc cnh tranh phù hp.
1.1.2 Li th cnh tranh
Li th cnh tranh xut phát t nhiu hot đng riêng bit ca doanh nghip. Là nhng
li th mà doanh nghip có đc đ giành phn thng v mình. (oàn Th Hng Vân,
Qun Tr Chin Lc, 2011).
Theo quan đim ca Michael Porter, “ bng cách thc hin nhng hot đng chin lc
quan trng vi chi phí thp hn hoc đt hiu qu tt hn nhng đi th, mt doanh
nghip s có đc li th cnh tranh” (Michael Porter, Competitive Advantage, 1985,
72)
Ngoài ra, Michael Porter còn cho rng, nu mt doanh nghip ch tp trung vào hai
mc đích là tng trng và đa dng hóa sn phm thì s không đm bo s thành công
lâu dài cho doanh nghip đó, mà điu quan trng là phi xây dng đc li th cnh
tranh bn vng, có ngha là phi liên tc cung cp cho th trng nhng giá tr đc bit

mà không đi th nào có th cung cp đc. (Michael Porter, 1985)
1.1.3 Nng lc cnh tranh:
1.1.3.1 Khái nim:
7

Din đàn cao cp v cnh tranh công nghip ca T chc Hp tác và Phát trin kinh t
(OECD) đã đnh ngha v nng lc cnh tranh cho c doanh nghip, ngành và quc gia
nh sau: “Nng lc cnh tranh là kh nng ca các doanh nghip, ngành, quc gia, khu
vc trong vic to ra vic làm và thu nhp cao hn trong điu kin cnh tranh quc
t”.(Theo tapchicongsan.org.vn, TS. Nguyn Th Nhiu – B Công Thng)
Nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip chính là kh nng tn ti trong kinh
doanh và đt đc mt s kt qu mong mun nh: li nhun, giá c, hoc cht lng
sn phm,ầ nhm khai thác th trng hin ti hoc làm ny sinh th trng mi. Nó
th hin thc lc và li th ca doanh nghip so vi đi th trong vic tha mãn tt
nht các yêu cu ca khách hàng đ thu đc li nhun ngày càng cao. Nh vy, nng
lc cnh tranh ca doanh nghip trc ht phi đc to ra t chính thc lc ca doanh
nghip đó, thông qua các tiêu chí: công ngh, tài chính, nhân lc, b máy t chc,
v.vầ(Lê Công Hoa, 2006)
Tuy nhiên, nu ch da vào thc lc ca doanh nghip thôi thì cha đ, bi vì
cnh tranh đòi hi phi din ra trong mt môi trng nht đnh, và trong điu kin toàn
cu hóa hin nay thì li th bên ngoài cng là mt trong nhng yu t quyt đnh s
thành công ca doanh nghip.
1.1.3.2 Các yu t to nên nng lc cnh tranh ca doanh nghip:
Theo Michael Porter, nng lc cnh tranh ca doanh nghip gm 4 yu t:
a) Yu t ni ti ca doanh nghip: bao gm các yu t v con ngi, trình đ, vn,ầ
đc chia thành 2 loi:
Loi 1: các yu t c bn nh: Môi trng t nhiên, đa lỦ, lao đng
Loi 2: Các yu t nâng cao nh: thông tin, lao đng trình đ cao,ầ
8

Trong đó yu t th 2 cn phi đc đu t mt cách đy đ và đúng mc, vì
đây là yu t mang tính quyt đnh nng lc cnh tranh ca doanh nghip.
b) Nhu cu ca khách hàng: Mt doanh nghip không th nào tha mãn tt c nhu cu
ca khách hàng, vì vy doanh nghip cn phi phát huy tt nht nhng đim mnh
mà mình đang có đ đáp ng tt nht nhu cu ca khách hàng. Mt khác, thông qua
nhu cu ca khách hàng, doanh nghip có th ci thin hot đng kinh doanh và
dch v ca mình, và m rng các loi hình sn phm và dch v mi. Nu các loi
hình mi này đc phát trin rng rãi ra th trng thì doanh nghip s có li th
cnh tranh vì là ngi tiên phong. Vì vy, có th nói nhu cu ca khách hàng là mt
yu t có tác đng rt ln đn s phát trin ca doanh nghip.
c) Các lnh vc liên quan và các dch v ph tr: ó là các yu t nh : th trng tài
chính, dch v ngân hàng, s phát trin ca công ngh thông tin, v.vầ
d) Chin lc ca doanh nghip, cu trúc ngành và đi th cnh tranh: Cng là yu t
ni ti ca doanh nghip. Các doanh nghip đu mong mun đc hot đng trong
mt môi trng phù hp, đc qun lỦ và t chc cht ch đ kích thích đc các
li th cnh tranh nhm thúc đy s ci tin v cht lng sn phm và dch v.
(Michael Porter, 1985)
Ngoài 4 yu t trên, doanh nghip còn chu nh hng ca hai yu t bên ngoài là c
hi và vai trò ca Chính ph. Chính ph có vai trò đnh ra các chính sách v thu, công
ngh, đào to, tr cp và các quy đnh pháp lut v cnh tranh, to môi trng cho
doanh nghip hot đng và phát trin.
1.1.3.3 Các yu t tác đng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip:
Có th xp thành 3 nhóm yu t nh sau:
Nhóm 1: Môi trng v mô
9

Bt c doanh nghip nào cng cn có môi trng đ hot đng. Am hiu v các nhân
t này s giúp doanh nghip có nhng chin lc phù hp vi nhng bin đng ca
môi trng, không đ nh hng nhiu đn hot đng kinh doanh ca mình.
Môi trng v mô gm có 5 yu t sau:

a) Nhân t kinh t:
Mt môi trng kinh t n đnh và tng trng s to điu kin cho doanh nghip
phát trin. Dân c phát trin đng ngha vi nhu cu tng lên, đây là c hi cho các
doanh nghip t hoàn thin mình và vn lên chim lnh th trng. Ngc li, mt
nn kinh t suy thoái, khng hong s gây hoang mang tâm lỦ ngi tiêu dùng, t đó s
dn đn sc mua ca ngi dân gim sút, khin cho các doanh nghip b gim sn
lng và phi đu tranh gay gt đ tn ti. Vì vy, có th nói, trong các nhân t v mô,
thì môi trng kinh t là nhân t quan trng nht và cng có tm nh hng nht đi
vi doanh nghip.
b) Nhân t Chính ph:
Chính ph có vai trò quan trng trong nn kinh t vì Chính ph đa ra nhng
chính sách đ điu tit th trng. Nhng chính sách v chính tr và pháp lut chính là
nn tng và là c s pháp lỦ cho các doanh nghip hot đng trong cùng mt môi
trng.
Chính tr n đnh và lut pháp rõ ràng s là môi trng thun li cho hot đng
ca doanh nghip. Chính tr không n đnh thì kinh t cng không th n đnh. Lut
pháp tác đng trc tip đn hot đng ca mi doanh nghip và đôi khi dùng đ bo v
li ích cho doanh nghip trong môi trng cnh tranh khc lit nh hin nay. Mi th
trng đu đc qun lỦ bi nhng h thng pháp lut riêng, cho nên doanh nghip
10

mun tn ti và phát trin bn vng thì phi hiu rõ h thng pháp lut đ nhng chin
lc cnh tranh ca doanh nghip mình luôn kh thi và không vi phm pháp lut.
c) Nhân t xã hi:
Là nhng đc tính ca xã hi thng thay đi theo thi gian, nên mt doanh
nghip khi tham gia vào th trng phi luôn tính đn. Nhng đc tính này là:
Phong tc, tp quán
Thái đ tiêu dùng
Trình đ dân trí
Ngôn ng

Tôn giáo
Thm m
v.vầ
Nhng đc tính này cho thy quan đim ca ngi tiêu dùng v sn phm và
dch v và là yu t quyt đnh hành vi tiêu dùng ca h. Vì vy, mt doanh nghip
mun thành công thì phi tìm hiu k nhng điu này trc khi xâm nhp th trng đ
có th phân khúc th trng và xác đnh th trng mc tiêu và đ ra nhng chin lc
phù hp. áp ng đc yêu cu ca th trng mt cách tt nht mi giúp doanh
nghip nâng cao nng lc cnh tranh.
d) Nhân t t nhiên:
ây là các yu t thuc v t nhiên nh: điu kin t nhiên ca tng vùng min,
hoàn cnh đa lỦ, tài nguyên thiên nhiên,v.vầ Các yu t này s nh hng trc tip
đn hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Ví d, nu  gn vi ngun nguyên liu,
hay các tuyn đng trng yu thì s rt thun li cho doanh nghip. Nhng vn đ v
11

ô nhim môi trng hay ngun tài nguyên đang dn cn kit s là thách thc ln cho
doanh nghip.
e) Nhân t công ngh:
Mi mt sn phm khi ra đi đu gn lin vi mt công ngh nht đnh. Trình
đ khoa hc công ngh s quyt đnh cht lng và giá thành ca sn phm cng tc là
quyt đnh nng lc cnh tranh ca doanh nghip. Doanh nghip nào s hu đc công
ngh cao thì xem nh s có đc nhng li th nht đnh trên th trng. Mt khác,
khoa hc công ngh còn giúp doanh nghip có th nm bt và x lỦ thông tin mt cách
chính xác và hiu qu nht v th trng cng nh đi th cnh tranh. ây là đim
quan trng trong chin lc ca mt doanh nghip.
Nhóm 2 : Môi trng ngành
Là môi trng mà các doanh nghip cùng tham gia hot đng. Bao gm 5 nhân
t c bn là: đi th cnh tranh, khách hàng, nhà cung cp, các đi th tim nng và
sn phm thay th. Michael Porter đã đa ra mô hình 5 tác đng nh sau:

Hìnhă1.1ăMôăhìnhă5ătácăđngăcaăMichaelăPorter





(Ngun: Michael Porter, 1985)
a) Áp lc cnh tranh t các đi th trc tip:
i th tim n
Nhà cung cp
Khách hàng
Sn phm thay th

Cnh tranh gia các doanh nghip
đang tham gia th trng
12

Các doanh nghip kinh doanh trong cùng mt ngành s cnh tranh ln nhau và
to ra mt cng đ cnh tranh. Cng đ cnh tranh này s thay đi khác nhau tùy
theo tình trng ca ngành (nhu cu tiêu dùng, tc đ tng trng, s lng doanh
nghip,ầ) và cu trúc ca ngành ( tp trung hay phân tán).
Phân tích v cu trúc ngành, các nhà kinh t đánh giá mt ngành là tp trung
(ngành ch có ít doanh nghip tham gia và nm gi vai trò chi phi th trng) hay
phân tán (ngành có rt nhiu doanh nghip cnh tranh và không có doanh nghip nào
có đ kh nng chi phi các doanh nghip còn li) ch yu da trên các ch s v mc
đ tp trung và t l tp trung ca ngành. Ch s này cho bit phn trm th phn do 4
hãng ln nht trong ngành nm gi. Do vy, ch s càng cao cho thy mc đ tp trung
ca ngành càng cao, đng ngha vi vic tính cnh tranh ca ngành s thp. Ngc li,
t l tp trung thp cho thy không có doanh nghip nào nm gi th phn áp đo do
vy ngành này s mang tính cnh tranh rt cao vì doanh nghip nào cng mun chim

ly th phn ca đi th.
Cng đ cnh tranh còn ph thuc vào vic các doanh nghip tranh giành li
th cnh tranh nh th nào. Sau đây là mt s đng thái mà doanh nghip thng s
dng:
- Thay đi giá
- Gia tng s khác bit ca sn phm
- S dng kênh phân phi mt cách hiu qu
- Khai thác mi quan h vi nhà cung cp: thng lng đc giá đu vào thp thì kéo
theo giá sn phm cng thp, đây cng là mt li th.
Cng đ cnh tranh còn chu nh hng bi các yu t sau đây:
13

- S lng doanh nghip: cng đ cnh tranh s mnh hn nu trong mt ngành có
nhiu doanh nghip tham gia trong khi tng s khách hàng hay nói cách khác tng s
nhu cu li không thay đi.
- Tc đ tng trng ca th trng: nu th trng tng trng chm, các doanh nghip
buc phi cnh tranh gay gt đ gi vng th phn.
- Chi phí c đnh: Chi phí gim khi quy mô sn xut tng, nh vy các doanh nghip s
tìm mi cách đt đc mc chi phí thp nht cho tng đn v sn phm. Và vì th, các
doanh nghip phi c gng bán ht s sn phm mà mình sn xut ra và còn phi tng
s lng sn phm hn na, dn đn vic tranh giành khách hàng và t đó, cng đ
cnh tranh cng s tng lên.
- Các sn phm có tui th ngn: c đim này không hn là đc trng nhng cng cn
lu Ủ đn. i vi nhng ngành sn xut ra nhng sn phm có tui th (hay hn dùng)
ngn hoc d h hng, bt buc các doanh nghip phi bán sn phm ca mình càng
nhanh càng tt. Trong cùng mt ngành thì sn phm có tính tng đng tng đi cao,
do vy nu doanh nghip nào cng mun bán sn phm ca mình thì cuc chin giành
khách hàng s vô cùng khc lit. Bi vì nu doanh nghip không th tiêu th sn phm,
đ đn ht hn hoc h hng hoc phi lu kho thì s to nên mt chi phí vô cùng ln,
không chng s dn đn s phá sn ca doanh nghip.

- Chi phí chuyn đi hàng hóa thp: nu khách hàng d dàng chuyn t sn phm này
sang sn phm khác cùng loi thì các doanh nghip s phi n lc rt nhiu đ gi chân
khách hàng.
- Sn phm có tính tng đng cao: iu này chc chn s xy ra trong cùng mt ngành.
Do vy, tng tính khác bit ca sn phm cng là mt cách đ doanh nghip tng nng
lc cnh tranh ca mình.
14

- Kh nng thay đi chin lc ca mt doanh nghip cng khin các doanh nghip khác
tìm cách nâng cao kh nng cnh tranh ca chính doanh nghip mình to nên cng đ
cnh tranh mnh hn.
- Rào cn rút lui khi ngành: cng nh lúc gia nhp ngành, khi doanh nghip mun ra
khi ngành do vic kinh doanh không thun li cng s gp phi nhng rào cn nh:
tính đc trng ca tài sn c đnh (nhà máy và thit b có tính chuyên môn hóa cao),
ràng buc vi ngi lao đng, ràng buc vi Chính ph ( thi gian thuê đt, v.vầ) và
các ràng buc khác. Do vy, nu chi phí đ t b quá cao thì doanh nghip buc phi 
li ngành làm tng s lng doanh nghip cnh tranh trong ngành và cng tng áp lc
cho ngành.
- Tính đa dng ca đi th: trong mt ngành có nhiu đi th vi nhng đc đim và
trit lỦ kinh doanh khác nhau, s tng trng không tuân theo quy lut nào s làm cho
các doanh nghip còn li không đánh giá đc chính xác tình hình th trng, t đó dn
đn tính cnh tranh cng không n đnh và có chiu hng tng lên.
- S sàng lc trong ngành: Th trng tng trng tt s khin cho nhiu doanh nghip
mun gia nhp ngành còn các doanh nghip c thì mun tng sn lng. Nhng đn
mt lúc nào đó th trng s bão hòa, cung vt quá cu thì cuc sàng lc s din ra,
lúc đó doanh nghip nào đ nng lc thì mi có th tn ti, s còn li s dn đn phá
sn hoc rút lui ra khi ngành.
b) Áp lc cnh tranh t phía nhà cung cp:
Bt k mt doanh nghip nào cng cn có nhà cung cp. ó có th là nhà cung
cp vt t thit b, hoc là nhà cung cp vn, hoc là nhà cung cp nhân s, v.vầ Sc

ép ca nhà cung cp đi vi doanh nghip cng rt quan trng. Nu nhà cung cp có
nhng mt hàng đc bit thì h có th chi phi giá c, s lng cung cp,ầ và nh vy
15

s chi phi trc tip đn li nhun ca doanh nghip cng nh kh nng cnh tranh ca
doanh nghip đó.
Sc mnh ca nhà cung cp ph thuc vào các yu t sau:
- Mc đ tp trung ca nhà cung cp: nu mc đ tp trung ca nhà cung cp cao thì sc
mnh đàm phán ca h cng cao, s khin nhiu doanh nghip phi chp nhn điu
khon mà h đa ra, cng đng ngha vi vic doanh nghip buc phi chia s li
nhun ca mình cho nhà cung cp. Ngc li, nu có quá nhiu nhà cung cp trong
mt ngành, thì doanh nghip có nhiu s la chn cng nh có th thay đi nhà cung
cp bt c lúc nào, điu đó có ngha là sc mnh ca nhà cung cp s gim đi và h
buc phi chp nhn nhng điu kin bt li hn.
- Tiêu chun đu vào: nu doanh nghip đt ra tiêu chun đu vào cao thì các nhà cung
cp khi đó s phi cnh tranh rt nhiu đ đt đc tiêu chun đ đc cung ng.
- Chi phí thay đi nhà cung cp: nu chi phí này cao, bt buc doanh nghip ch có th
tip tc hp tác vi nhà cung cp c.
- S hp nht ca nhà cung cp và đn v sn xut: điu này làm gim đáng k chi phí
sn xut, dn đn giá thành sn phm cng gim và to li th cnh tranh.
- Sc mnh ca doanh nghip: nu doanh nghip mnh lên thì sc mnh ca nhà cung
cp s gim xung và sc mnh đàm phán cng gim xung.
c) Áp lc cnh tranh t phía khách hàng:
Cùng mt nguyên tc nh nhà cung cp, mi quan h gia khách hàng vi
doanh nghip cng nh hng trc tip ti hot đng sn xut kinh doanh ca ngành.
Khách hàng đc chia làm 2 nhóm: khách hàng l và nhà phân phi. C hai
nhóm khách hàng này đu có th gây áp lc cho doanh nghip v giá c, cht lng sn