Luận văn thạc sĩ Tác động của chỉ số giá tiêu dùng và lãi suất đến chỉ số giá chứng khoán VNIndex

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM



HUNH TH M TRANG


TÁCă NG CA CH S GIÁ TIÊU
DÙNG VÀ LÃI SUTăN CH S GIÁ
CHNG KHOÁN VNINDEX


LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Tp H Chí Minh - Nm 2013

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM

HUNH TH M TRANG

TÁCă NG CA CH S GIÁ TIÊU
DÙNG VÀ LÃI SUTăN CH S GIÁ
CHNG KHOÁN VNINDEX

Chuyên ngành: Kinh t Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC: PGS.TS BÙI KIM YN

Tp H Chí Minh - Nm 2013
LIăCAMăOAN

Lun vn “ăTácăđng ca ch s giá tiêu dùng và lãi sutăđn ch s giá
chng khoán VN-Index” đc thc hin t tháng 09/2012 đn tháng
06/2013.
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. S liu, kt
qu nghiên cu trong lun vn này là hoàn toàn trung thc và cha đc s
dng đ bo v mt hc v nào.
Lun vn có s dng thông tin t nhiu ngun khác nhau, các thông tin đư
đc trích dn là hoàn toàn chính xác.

TP.H Chí Minh, Ngày tháng 08 nm 2013
Tác gi



Hunh Th M Trang



LI CMăN

Tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đn quý Thy Cô khoa Ngân hàng và
khoa Sau đi hc, trng đi hc Kinh T thành ph H Chí Minh đư trang b
cho Tôi nhng kin thc quý báu, giúp Tôi tip cn t duy khoa hc, phc v
cho công tác và cuc sng.
Xin chân thành cm n PGS.TS Bùi Kim Yn đư tn tình hng dn Tôi
thc hin lun vn này. Trong quá trình thc hin lun vn, di s hng
dn ca Cô, Tôi đư hc hi đc nhiu kin thc và phng pháp nghiên cu

khoa hc b ích.
Cm n gia đình, bn bè đư luôn ng h, c v Tôi, và là đng lc ln giúp
Tôi hoàn thành chng trình thc s.
Trong quá trình thc hin, mc dù tác gi đư c gng đ hoàn thin lun
vn, tham kho nhiu tài liu, trao đi và tip thu ý kin t quý Thy Cô, bn
bè, song lun vn không th tránh khi nhng sai sót. Rt mong nhn đc
thông tin phn hi quý báu t quý Thy Cô và bn đc.
Xin chân thành cm n.
Thành ph H Chí Minh, tháng 08 nm 2013
Tác gi


Hunh Th M Trang
MC LC
Trang
PHN M U
Lý do chnăđ tài
Mc tiêu nghiên cu
iătng nghiên cu
Phm vi nghiên cu
Phngăphápănghiênăcu
Kt cu lunăvn
CHNGăI - LÝ LUN V MI QUAN H CÁC BIN KINH T Vă
MÔ VI TH TRNG KHOÁN CHNG KHOÁN VÀ TNG QUAN
NGHIÊN CU THC NGHIMăTRCăỂY 1
1.1 LÝ LUN V MI QUAN H CÁC BIN KINH T VăMỌăVI
TH TRNG KHOÁN CHNG KHOÁN 1
1.1.1 Khái nim Th trng chng khoán 1
1.1.2 Lý lun v mi quan h các bin kinh t v mô vi th trng khoán
chng khoán 2

1.1.2.1 Cung tin 2
1.1.2.2 Lm phát 3
1.1.2.3 Lãi sut. 8
1.1.2.4 T giá. 10
1.2 TNG QUAN NGHIÊN CU THC NGHIMăTRCăỂY 12
1.2.1 Nghiên cu thc nghim ti các quc gia phát trin. 12
1.2.2 Nghiên cu thc nghim ti các quc gia đang phát trin. 14
1.2.3 Nghiên cu thc nghim ti th trng chng khoán Vit Nam. 17
CHNGă II: PHỂNă TệCHă TÁCă NG CA CH S GIÁ TIÊU
DÙNG (CPI) VÀ LÃI SUTă HUYă NGă (INTEREST)ă N CH S
GIÁ CHNG KHOÁN VN-INDEXă GIAIă ON T THÁNG 07/2000
N THÁNG 12/2012. 23
2.1 CHUI S LIUăVĨăPHNGăPHÁPăX LÝ. 23
2.2 TÁCăNGăCHăSăGIÁăTIểUăDỐNGăVĨăLĩIăSUTăTINăGIă
Nă CHă Să GIÁă CHNGă KHOÁNă VN-INDEXă GIAIă ONă 1ă
(THÁNGă07/2000ăNăTHÁNGă08/2005). 26
2.2.1 Phân tích trc quan chui s liu ch s gía tiêu dùng (CPI) và
ch s VN-Index giai đon 1 26
2.2.2 Phân tích đnh lng chui s liu ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch
s VN-Index giai đon 1. 27
2.2.3 Phân tích trc quan chui s liu lưi sut tin gi (Interest) và ch
s VN-Index giai đon 1 28
2.2.4 Phân tích đnh lng chui s liu lãi sut tin gi (Interest) và ch s
VN-Index giai đon 1 30
2.3 TÁCă NGă CHă Să GIÁă TIểUă DỐNGă VĨă LĩIă SUTă TINă
GIăNăCHăSăGIÁăCHNGăKHOÁNăVN-INDEXăGIAIăONă2ă
(THÁNGă09/2005ăNăTHÁNGă02/2009). 31
2.3.1 Phân tích trc quan chui s liu ch s gía tiêu dùng (CPI) và ch s
VN-Index giai đon 2 31
2.3.2 Phân tích đnh lng chui s liu ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s

VN-Index giai đon 2. 33
2.3.3 Phân tích trc quan chui s liu ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch
s VN-Index giai đon 2. 34
2.3.4 Phân tích đnh lng chui s liu lãi sut huy đng (Interest) và ch
s VN-Index giai đon 2. 36
2.4 TÁCăNG CH S GIÁ TIÊU DÙNG VÀ LÃI SUT TIN GI
N CH S GIÁ CHNG KHOÁN VN-INDEXă GIAIă ON 3
(THÁNGă03/2009ăN THÁNG 12/2012). 38
2.4.1 Phân tích trc quan chui s liu ch s gía tiêu dùng (CPI) và ch
s VN-Index giai đon 3. 38
2.4.2 Phân tích đnh lng chui s liu ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s
VN-Index giai đon 3. 40
2.4.3 Phân tích trc quan chui s liu lãi sut huy đng (Interest) và ch s
VN-Index giai đon 3. 43
2.4.4 Phân tích đnh lng chui s liu lãi sut tin gi (Interest) và ch s
VN-Index giai đon 3 45
2.5 NHNG VNă TN TI CA TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM. 50
2.5.1 Quy mô và hàng hóa ca th trng. 50
2.5.2 Tính chuyên nghip ca nhà đu t 51
2.5.3 Các t chc kinh doanh chng khoán. 52
2.5.4 Tình trng đu c, thao túng giá chng khoán 53
2.5.5 T chc-điu hành th trng. 54
2.6 NGUYÊN NHÂN CA NHNG TN TI TRÊN TTCK VIT
NAM. 55
Kt lun chng II
CHNGă III:ă GIIă PHÁPă Tă KTă QUă NGHIểNă CUă NHMă
PHÁTăTRINăNăNHăTH TRNGăCHNGăKHOÁNăVITăNAM
3.1 NHă HNG PHÁTă TRINă THă TRNGă CHNGă KHOÁNă
VITăNAMăNăNMă2020. 59

3.1.1 Quan đim phát trin. 59
3.1.2 Mc tiêu phát trin th trng. 60
3.2 GI Ý CHÍNH SÁCH NHMăTNGăCNG HIU QU TRONG
IU HÀNH LÃI SUT VÀ NăNH LM PHÁT 62
3.2.1 n đnh và kim soát lm phát 62
3.2.2 Gi Ủ chính sách điu hành lãi sut 64
3.3. GIIă PHÁP NHMă PHÁTă TRINă Nă NH THă TRNGă
CHNGăKHOÁNăVITăNAM. 66
3.3.1 Gii pháp t Chính Ph 66
3.3.1.1 Hoàn thin khung pháp lý, nâng cao hiu qu qun lý, giám sát
ca Nhà nc. 66
3.2.1.2 Ch đng m ca hi nhp quc t nhng vn đm bo an ninh
tài chính quc gia. 67
3.2.1.3 Thúc đy c phn hoá các doanh nghip Nhà nc (DNNN) 68
3.3.2 Gii pháp t y ban chng khoán Nhà nc (UBCKNN) - B tài
chính. 69
3.3.2.1 Hoàn thin khung pháp lý 69
3.3.2.2 Qun lý chuyên nghip th trng chng khoán phi tp trung. 71
3.3.2.3 To đc s liên thông gia TTCK Vit Nam và Th Gii. 72
3.3.2.4 Phát trin th trng trái phiu. 73
3.3.2.5 Phát trin đi ng nhân s qun lý th trng 75
3.3.2.6 Tng cng vai trò ca t chc kim toán, t chc đnh mc tín
nhim 76
3.3.3 Gii pháp t công ty chng khoán 77
3.3.4 Gii pháp t doanh nghip niêm yt 78
3.3.5 nh hng cho Nhà đu t. 80
Kt lun chng III
KT LUN CHUNG

DANH MC CÁC T VIT TT

CTCK Công ty chng khoán
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip nhà nc
HASTC Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni
HNX S giao dch chng khoán Hà Ni
HOSE S giao dch chng khoán TP.HCM
NT Nhà đu t
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTW Ngân hàng trung ng
OTC Th trng phi tp trung
TTCK Th trng chng khoán
TTCKVN Th trng chng khoán Vit Nam
WTO T chc thng mi th gii
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
IMF Qu tin t quc t
(International Monetary Fund)
DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1 - Tóm tt các nhân t kinh t v mô đc s dng trong các nghiên
cu trên th gii.
Bng 1.2 - Tóm tt các nghiên cu thc nghim ti Vit Nam.
Bng 2.1 - Bin và kỦ hiu s dng trong mô hình phân tích.
Bng 2.2 - Kt qu kim đnh ADF cho chui Index và CPI giai đon 1.
Bng 2.3 - Bng kt qu kim đnh ADF cho chui Interest giai đon 1.

Bng 2.4 - Kt qu kim đnh ADF chui d liu Index và CPI giai đon 2.
Bng 2.5 - Kt qu kim đnh ADF cho chui d liu Interest giai đon 2.
Bng 2.6 -
Kt qu kim đnh ADF hai chui Index và CPI giai đon 3.
Bng 2.7 - Bng xác đnh đ tr giai đon 3.
Bng 2.8 - Kt qu kim đnh Granger chui CPI và Index giai đon 3
Bng 2.9 - Kt qu kim đnh ADF chui d liu Interest giai đon 3.
Bng 2.10 - Kt qu mô hình VECM ba bin Index, CPI và Interest.
Bng 2.11 - Kt qu phân rã Cholesky.
Bng 2.12 - Bng tng kt các phân tích đnh lng trong chng II.



DANH MC CÁC BIUă

Biu đ 2.1 - Ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s VN-Index giai đon 1
Biu đ 2.2 - Lãi sut huy đng (Interest) và ch s VN- Index giai đon 1.
Biu đ 2.3 - Ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s VN-Index giai đon 2.
Biu đ 2.4 - Lãi sut tin gi (Interest) và ch s VN-Index giai đon 2.
Biu đ 2.5 - Ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s VN-Index giai đon 3.
Biu đ 2.6 - Lãi sut huy đng (Interest) và ch s VN-Index giai đon 3.

PHN M U
LÝ DO CHNă TÀI:
Th trng chng khoán là kt qu đnh đim ca th trng hàng hóa,
có sc hp dn rt ln đi vi các nhà đu t và s quan tâm ca c quan
chc nng. Ch s giá chng khoán, ch tiêu phn ánh s phát trin ca th
trng, và cng đc xem là thc đo phn ánh mi bin đng ca mt quc
gia t kinh t đn chính tr, nói cách khác nó là phong v biu ca mt quc
gia. Nói nh vy, cng có ngha các yu t v mô thay đi s làm nh hng
đn ch s giá chng khoán? Có rt nhiu nghiên cu trong nc và nc
ngoài v vn đ này. Da trên c s ca nhng nghiên cu trc, lun vn
tìm hiu mi quan h gia hai ch tiêu đi din cho công c v mô là lưi sut
huy đng tin gi và ch s giá tiêu dùng CPI tác đng nh th nào đn ch s
giá chng khoán sàn Thành ph H Chí Minh (VN-Index). im mi ca
lunăvnălƠăphân tích sâu đcăđim  tngăgiaiăđon đ thy rõ các mi
quan h này trong quá trình phát trin ca th trng. Kt lun v mi
quan h này là căs đ lunăvnăđ xut mt s gii pháp liênăquanăđn
chính sách tin t, và nhng gi ý chính sách giúp th trng chng
khoán Vit Nam phát trin năđnh trong thi gian ti. Ngoài ra, kt qu
nghiên cu s góp mt phn nh trong bc tranh chung v nghiên cu
thc nghim cho th trng chng khoán Vit Nam. Lun vn là bài
nghiên cu thc t v lnh vc tác gi rt quan tâm, giúp tác gi có thêm
nhng tri nghim mi v nghiên cu khoa hc trc khi hoàn thành chng
trình thc s. ây cng chính là lí do tác gi chn thc hin đ tài này.


MC TIÊU NGHIÊN CU:
Mc đích ca lun vn là phân tích nh hng ca các nhân t kinh t v
mô tác đng đn ch s giá chng khoán Vit Nam, thông qua phân tích chui
d liu thi gian. Hai nhân t đi din môi trng v mô là: Lãi sut huy đng

tin gi và ch s giá tiêu dùng - CPI , ch s VN-Index đc s dng làm đi
din cho ch s giá chng khoán ca TTCK Vit Nam. Kim tra mi quan h
và chiu hng tác đng ca tng bin đn s thay đi VN-Index qua ba giai
đon. Kt qu nghiên cu là c s đ tác gi đ xut các gii pháp nhm mc
tiêu: năđnh th trng chng khoán Vit Nam.
IăTNG NGHIÊN CU:
Tác gi tp trung nghiên cu ba nhóm đi tng đ xem xét mi
quan h ca các yu t môi trng v mô tác đng đn ch s giá chng
khoán ca TTCK Vit Nam. Th nht là, ch s giá tiêu dùng - CPI,
đc công b công khai bi Tng cc thng kê trên website:
và có ngun chính thc t IMF - ây là mt trong
nhng nhân t then cht, phn ánh bin đng nn kinh t, đng thi có s
liu chính tc t c quan chc nng. Th hai là, lãi sut huyă đng tin
gi ca ngân hàng, vì khi đu t vào th trng chng khoán, thì lãi sut
huy đng là mt kênh đu t an toàn khác mà nhà đu t có th đánh đi.
Th ba là, ch s giá chng khoán VN-Index ca S giao dch chng
khoán TP.HCM, đây là th trng tp trung có quy mô và trình đ phát
trin nht ti Vit Nam.
PHM VI NGHIÊN CU:
Cn c t các kt qu nghiên cu trc đây, tác gi tp trung phân
tích hai yu t: Ch s giá tiêu dùng - CPI và lãi sut huy đng ca ngân
hàng tác đng đn ch s giá VN-Index ca S giao dch chng khoán
TP.HCM giai đon t tháng 07/2000 đn tháng 12/2012. Phm vi không
gian là gii hn ti sàn giao dch chng khoán TP.HCM, phm vi thi
gian là 12 nm, t khi th trng bt đu hot đng.
PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU:
Phn mm s dng phân tích: Excel 2010 và Eview 6.0.
Phngăphápăphơnătíchăđnhălng:
Kim đnh tính dng d liu bng kim đnh Unit Root Test.
Phân tích mi quan h nhân qu bng phân tích đng kt hp ca Engle &

Granger, 1987.
Kim đnh đng liên kt ậ Johansen.
Chy mô hình hi quy Vec-to và kim tra s phù hp ca mô hình bng
kim đnh tính dng ca chui phn d thu đc t mô hình.
Ngun s liu: Ch s đóng ca VN-Index đc ly t website
thuc S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh.
Ch s giá tiêu dùng (CPI) và lãi sut huy đng tin gi đc ly t website
ca Tng cc thng kê:
và Qu tin t quc t- IMF:
.
Cách chn bin: Thi gian thu thp s liu t tháng 07/2000 đn tháng
07/2012. Vì ch s CPI đc công b đnh k hng tháng nên tác gi lun vn
chn s liu theo tháng ca các ch tiêu. Ch s VN-Index s đc ly giá
đóng ca ca ngày giao dch cui cùng trong tháng làm ch s cho tháng đó.
Lãi sut huy đng theo ngun IMF cng s ly lãi sut tính theo nm, đc
công b hng tháng. Cn c vào cách chn mu trên, ta s có 145 b quan sát
dùng cho phân tích.
KT CU CA LUNăVN:
Lunăvnăđc chia thành 3 chng:
CHNGăI - LÝ LUN V MI QUAN H CÁC BIN KINH T V MÔ
VI TH TRNG KHOÁN CHNG KHOÁN VÀ TNG QUAN
NGHIÊN CU THC NGHIM TRC ỂY.
CHNGăII: PHỂN TệCH TÁC NG CA CH S GIÁ TIÊU DÙNG
(CPI) VÀ LÃI SUT HUY NG (INTEREST) N CH S GIÁ
CHNG KHOÁN VN-INDEX GIAI ON T THÁNG 07/2000 N
THÁNG 12/2012.
CHNGăIII:ăGII PHÁP T KT QU NGHIểN CU NHM PHÁT
TRIN N NH TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM

1


CHNG I ậ LÝ LUN V MI QUAN H CÁC BIN KINH T Vă
MÔ VI TH TRNG KHOÁN CHNG KHOÁN VÀ TNG QUAN
NGHIÊN CU THC NGHIM TRCăỂY.
1.1 LÝ LUN V MI QUAN H CÁC BIN KINH T VăMỌăVI
TH TRNG KHOÁN CHNG KHOÁN.
1.1.1 KháiănimăThătrngăchngăkhoán.
ắTh trng chng khoán (Securities market) là thut ng dùng đ ch c
ch ca hot đng giao dch mua bán chng khoán dài hn nh các loi trái
phiu, c phiu và các công c tài chính khác nh chng ch qu đu t, công
c phái sinh- hp đng tng lai, quyn chn, bo chng phiu chng
quynẰ. Theo đnh ngha đn gin khác: Th trng chng khoán là mt th
trng mà  ni đó ngi ta mua bán, chuyn nhng, trao đi chng khoán
nhm mc đích kim li.
Th trng chng khoán (TTCK) là th trng vn dài hn, thc hin c
ch chuyn vn trc tip t nhà đu t sang nhà phát hành, qua đó thc hin
chc nng ca th trng tài chính là cung ng ngun vn trung và dài hn
cho nn kinh t.
TTCK tp trung các ngun vn cho đu t và phát trin kinh t, do đó có
tác đng rt ln đn môi trng đu t nói riêng và nn kinh t nói chung.
Mt khác, TTCK là mt th trng cao cp, tp trung nhiu đi tng tham
gia vi các mc đích, s hiu bit và li ích khác nhau, các giao dch các sn

phm tài chính đc thc hin vi giá tr rt ln. c tính đó khin TTCK
cng là môi trng d xy ra các hot đng kim li không chính đáng thông
2


qua các hot đng gian ln, không công bng, gây tn tht cho các nhà đu t
(NT), tn tht cho th trng và cho toàn b nn kinh t.
1.1.2 Lý lun v mi quan h các bin kinh t vămôăvi th trng khoán
chng khoán.
1.1.2.1 Cung tin.
Cung tin là khái nim dùng đ ch lng tin t cung cp cho nn kinh t
nhm đáp ng nhu cu mua hàng hóa, dch v, tài sn ca các cá nhân (h
gia đình) và doanh nghip (không k các t chc tín dng). Có mt s đnh
ngha liên quan đn cung tin:
 Tin c s (Money base ậ MB): Tng lng tin mt do ngân hàng
trung ng (NHTW) phát hành bao gm tin đang đc lu thông và tin d
tr (MB = C+R).
 Cung tin: Tng lng tin trong lu thông và tin gi (M = C + D),
còn đc gi là cung tin danh ngha. Cung tin do ngân hàng trung ng
kim soát. Ngân hàng trung ng kim soát c s tin (MB), và qua đó kim
soát cung tin M (Money supply).
Khi cn điu tit v mô, ngân hàng trung ng (NHTW) có th điu chnh
cung tin bng ba cách chính : i) In thêm tin, ii)Thay đi t l d tr bt
buc ca các ngân hàng thng mi, iii) Mua bán giy t có giá qua nghip
v trng m.Bên cnh đó, mt đc trng riêng bit ca ngành là các ngân
hàng và t chc trung gian tài chính cng có kh nng ắto ra tinẰ, thông qua
hot đng vay và cho vay. Vic to ra tin này đc din ra theo cp s nhân.
Nh đó tin có tính thanh khon cao hn, và phc v nhu cu lu tr, s dng
vn trong nn kinh t.
3

Vi vai trò là mt công c hiu qu đ điu tit v mô, cung tin và th
trng chng khoán có mi quan h rt gn, khi c hai cùng phn ánh tình
trng nn kinh t đang trưi qua. Khi kinh t chm đáy suy thoái, cn mt đng
lc đ phc hi, NHTW thng ni rng cung tin và chc chn lãi sut s h
vi mt đ tr nht đnh. Lãi sut gim làm chi phí đu t r hn, doanh
nghip s d dàng tip cn ngun vn vay đ thc hin d án kinh doanh,
mang li nhng li nhun kì vng cho các nhà đu t vào công ty đó, nhng
k vng này giúp giá c phiu công ty tng. Nu các mã c phiu trên sàn đu
nhy, thì s tng lên ca cung tin đu phn ánh mt kì vng v s tng giá c
phiu, và TTCK s tng đim. Ngc li, khi kinh t tng trng nóng cn h
nhit, NHTW thng tht cht cung tin, d báo cho mt thi kì khó khn
trong tip cn vn vay ngân hàng, cùng vi trin vng không kh quan v nn
kinh t thì TTCK s phán ánh ngay thông qua giá c phiu có s điu chnh đi
xung.Tuy nhiên, khi phát ra tín hiu cung tin gim thì th trng chng
khoán s phn ng nhanh hn so vi xu th cung tin tng.Nói cách khác, khi
cung tin tng thì th trng chng khoán tng vi tc đ chm hn so vi tc
đ gim ca th trng khi có thông tin cung tin tht cht.Vì các nhà đu t
luôn tránh xa các ri ro và thn trng vi li nhun.
1.1.2.2 Lm phát.
Lm phát là vic giá c các hàng hóa tng lên so vi mc giá thi đim
trc. Mc giá  đây chính là giá c chung ca các hàng hóa và dch v,
không riêng mt loi hàng hóa cá bit. Trong mt nn kinh t, lm phát là s
mt giá tr th trng hay gim sc mua ca đng tin. Khi so sánh vi các
nn kinh t khác thì lm phát là s phá giá đng tin ni t so vi các loi tin
t khác.
4

Lm phát đc đo lng bng cách theo dõi s thay đi giá c ca mt
lng ln các hàng hóa và dch v trong mt nn kinh t, thông thng da
trên d liu đc thu thp bi các t chc Nhà nc, các liên đoàn lao đng
và các tp chí kinh doanh…  nc ta, ch s giá tiêu dùng (consumer price
index- CPI) là c s đ tính lm phát. Ch s giá tiêu dùng CPI là ch s đo
giá c ca mt s lng ln các loi hàng hóa và dch v, bao gm thc
phm, lng thc, chi tr cho các dch v y t đc mua bi "ngi tiêu
dùng thông thngẰ.T l lm phát là t l phn trm mc tng ca ch s
này.Vì mi quan h gn gi gia ca ch s giá tiêu dùng và lm phát nên nó
thng đc đi din cho lm phát trong phn ln các nghiên cu, và trong
lun vn này tác gi cng chn hng phân tích nh trên.  đo lng ch s
giá tiêu dùng (CPI),  nc ta hin nay ly 496 loi hàng hóa thuc 10 nhóm
hàng hóa-dch v tiêu biu vào mt ắrẰ và so sánh s thay đi giá c ca
ắrẰ hàng hóa này so vi thi k gc nm 2005 bng t l phn trm.
1

Mi quan h lm phát và th trng chng khoán.
Mt s lý thuyt kinh t đã gii thích cho nh hng ca lm phát đn th
trng chng khoán. Nhm đn gin đ d tip cn, gii hn trong lun vn
ch phân tích nh hng ca môi trng lm phát tng (không xét lm phát
gim) đn giao dch trên th trng chng khoán. Theo Ủ ngha này, có 3 c
ch khin cho lm phát có th nh hng mnh đn cung cu và hành vi giao
dch chng khoán trên th trng.
Th nht, lm phát nh hng gián tip đn th trng chng khoán
thông qua tác đng đn tình hình sn xut hàng hoá, dch v ca các doanh
nghip nói chung và các doanh nghip niêm yt nói riêng. Lm phát là biu
hin ca s tng lên và kéo dài ca mc giá c chung trong nn kinh t. Do


1

Chi tit xin xem ph lc 1.1
5


vy, lm phát tng thng đng ngha vi vic chi phí đu vào cho hot đng
sn xut kinh doanh ca các doanh nghip tng lên. Khi chi phí sn xut tng
cao, giá thành các sn phm, dch v ca doanh nghip s phi tng theo đ
đm bo sn xut ậ kinh doanh hoc có li nhun. Tuy nhiên, sn lng tiêu
th ca doanh nghip s gim do giá bán cao, đc bit trong ngn hn và khi
ngi tiêu dùng tìm ti các sn phm thay th. iu này khin cho li nhun
mc tiêu ca doanh nghip khó đc đm bo và thm chí st gim, dn ti
li nhun k vng ca doanh nghip trong tng lai b đnh giá thp. Kt qu
là giá c phiu ca doanh nghip niêm yt trên th trng b nh hng theo
hng suy gim vi các mc đ khác nhau. Nu lm phát càng tng mnh thì
h qu này din ra càng nhanh và giá c phiu càng b nh hng mnh.
Th hai, lm phát có th tác đng trc tip đn tâm lỦ nhà đu t và giá
tr ca các khon đu t trên th trng chng khoán. Lm phát tng là mt
trong nhng biu hin bt n ca nn kinh t. Do vy, lm phát tng cao có
th dn ti nguy c khng hong nim tin vào nn kinh t, nht là khi Chính
ph t ra bt lc trong vic kim ch lm phát. Trong tình hung này, tâm lý
nhà đu t b tác đng rt mnh và TTCK s không còn là mt đim thu hút
ngun vn bi nó cng chính là mt ắphong v biuẰ ca nn kinh t. Nu
điu này xy ra, s xut hin ắtâm lỦ by đànẰ trong vic bán tháo c phiu do
khng hong nim tin. Hu qu là cung c phiu ln gp nhiu ln so vi cu
và th trng gim đim, và kém thanh khon nghiêm trng. Thêm vào đó, lúc
này th trng chng khoán càng tr nên kém hp dn hn so vi các hình
thc đu t khác nh gi tit kim do lãi sut đư đc tng đ đm bo lãi
sut thc dng trên h thng ngân hàng, hoc so vi đu t vào vàng do lúc
này vàng vi vai trò là ắni trú nẰ an toàn trong môi trng bt n kinh t.
Nhng điu này càng to đà cho th trng chng khoán đi xung.

6


Th ba, lm phát tng cao s nh hng đn th trng chng khoán
thông qua con đng thc thi chính sách tin t tht cht nhm kim ch lm
phát. Có th xem xét nh hng này trc ht vi trái phiu theo mô hình
đnh giá trái phiu nh sau:
C
1
C
2
C
3
C
n
+ P
n

P
0
= + + +…+
(1+YTM) (1+YTM)
2
(1+YTM)
3
(1+YTM)
n

Trong đó:
P

0
: Giá trái phiu đu k
P
n
: Giá bán trái phiu cui k n
C
n
: Lãi sut coupon thi k n
YTM: Li sut khi đáo hn ca trái phiu
Khi c quan qun lý trin khai chính sách tin t tht cht trong môi
trng lm phát, mc lãi sut chung trên th trng có xu hng tng. iu
này dn ti yêu cu và thc t li sut khi đáo hn (YTM) ca trái phiu tng
theo. Do quan h nghch bin gia giá và li sut trái phiu, giá trái phiu trên
th trng s gim xung và đ tránh ri ro này, nhà đu t nm gi trái phiu
có xu hng bán ra trái phiu hoc c cu li danh mc đu t. H qu là th
trng trái phiu din ra tình trng bán tháo trái phiu và gây nh hng tiêu
cc ti th trng đu thu và huy đng vn trái phiu.
i vi th trng c phiu, nh hng tiêu cc ca lm phát có th
đc gii thích thông qua mô hình đnh giá c phiu Gordon nh sau:

Div
0
x (1+g) Div
1

P
0
= =
(k
E

- g) (k
E
- g)

7


Trong đó:
P
0
: Giá c phiu thi k đu
Div (0,1): C tc (thi k đu và cui k)
k
E
: Li sut yêu cu khi đu t vào c phiu
g: T l tng trng c tc hàng nm ca doanh nghip
Do vic thc hin chính sách tin t tht cht đ kim ch lm phát,
tng t nh trên, lưi sut trên th trng có xu hng tng. T kt qu trên
đây đi vi th trng trái phiu (YTM tng), và lưi sut danh ngha khi gi
tin trên h thng ngân hàng đư tng, nhà đu t s yêu cu li sut k
E
phi
tng theo, do vy chênh lch li sut đu t và t l tng trng ca doanh
nghip (k
E
ậ g) tng lên, đng ngha vi giá c phiu (P
0
) gim xung. Vi d
báo giá c phiu gim, th trng c phiu s chuyn sang giai đon suy thoái
do các hot đng bán trc c phiu đ phòng nga ri ro gim giá. Mt khác,

khi lm phát, lãi sut thng tng, tc đ tng trng ca doanh nghip chc
chn s b nh hng xu do chi phí tng làm li nhun k vng st gim. H
qu ca điu này cng làm (k
E
ậ g) tng lên và dn ti xu hng tng t là
giá c phiu gim xung.
Nh vy, trong môi trng lm phát tng cao, giao dch trên th trng
chng khoán nhìn chung b nh hng theo hng tiêu cc mt cách ngu
nhiên thông qua c ch tác đng ca chính sách tin t tht cht. Kinh nghim
t TTCK các nc phát trin cng cho thy lm phát và c phiu có tng
quan nghch. Cùng vi quan đim này (Nelson,1976), (Jaffe &
Manngdelker, 1976), (Fama & Schwert,1977), (Chen et al,1986) cng đư
nhm mnh mi quan h nghch bin gia lm phát và giá chng khoán. Trên
đây là nhng c s lý thuyt và kinh nghim thc t khng đnh mi tng
quan nghch bin gia lm phát và ch s giá chng khoán, da trên nn tng
này, tác gi kim đnh mi quan h ti th trng chng khoán Vit Nam.
8


1.1.2.3 Lãi sut.
Lãi sut là mt trong nhng công c có hiu qu tt nht trên th trng
tin t. Ri ro lãi sut là mt trong nhng ri ro h thng khi đu t vào
TTCK. Th trng chng khoán chu tác đng nhiu bin s, tuy nhiên yu t
quan trng vn là dòng tin. Khi lãi sut gim, cho thy thanh khon ca h
thng các t chc tín dng tt, do đó ngân hàng có c s đ đy mnh cho
vay vi lãi sut thp. Lãi sut thp s kích thích các kênh đu t nh chng
khoán, bt đng sn…vì li nhun ca nhng th trng này hp dn hn so
vi vic gi tin vào ngân hàng.Bên cnh đó, lưi sut gim cng nh to điu
kin cho các doanh nghip sn xut to ra kt qu kinh doanh tt hn vì chi
phí vn r hn. Do đó, th trng chng khoán s đc hng li khi lãi sut

h, biu hin sm nht  đây chính là lãi sut huy đng. ây cng là nhân t
mà lun vn chn đ phân tích đnh lng trong chng II.
Ta thy rõ mi tng quan gia lãi sut và TTCK, qua vic nhà đu t
k vng s tng trng ca th trng chng khoán sau khi lãi sut liên tc
gim,ch yu theo c ch nh sau:
 Thănht, lưi sut là chi phí s dng vn ca doanh nghip, khi lưi
sut gim, chi phí s dng vn ca doanh nghip gim theo. Khi đó, doanh
nghip s gia tng các khon đu t tng trng vi chi phí s dng vn
bình quân thp,và li nhun ca doanh nghip s tng lên, dòng tin trong
tng lai cng tng lên. Do đó, giá tr doanh nghip s tng và h qu là giá
c phiu ca doanh nghip tng lên. Xét v tng th, gim lưi sut giúp kinh
t tng trng tt hn, qua đó TTCK vi t cách là ắhàn th biuẰ ca nn
kinh t s tng tng ng vi k vng t vic gim lưi sut này.
 Thăhai, lưi sut gim, giúp kênh đu t chng khoán tr nên hp dn
hn trong mi tng quan gia li nhun - ri ro. Lưi sut gim, s không
9


khuyn khích nhà đu t gi tin vào ngân hàng,thay vào đó, h thng vay
thêm vn vi chi phí thp hn trc và tìm kim nhng c hi khác có sut
sinh li cao hn. i vi nhà đu t chuyên nghip thì đây là thi đim tt
đ tham gia TTCK, bi chi phí đu t r, và tín hiu kh quan ca nn kinh
t. Do đó, th giá ca c phiu có th s tng lên do ắcu kéoẰ.
 Thăba, lưi sut thp, làm cho các công c có lưi sut c đnh nh trái
phiu tr nên kém hp dn. Nhà đu t có th chuyn t kênh đu t trái
phiu sang đu t c phiu. Dòng tin chy vào TTCK tng lên s giúp giá
c phiu tng lên.
 Thăt, tng t phân tích trong mô hình đnh giá c phiu Gordon
va trình bày trong phn lm phát, khi lưi sut gim, các nhà đu t sn lòng
chp nhn mt mc li sut đu t vào c phiu thp hn (k

E
), do vy chênh
lch li sut đu t và t l tng trng ca doanh nghip (k
E
ậ g) gim
xung, đng ngha vi giá c phiu (P
0
) tng lên. Vi d báo giá c phiu
tng, th trng c phiu s có s tng trng. Nhn đnh trên cng tng t
cho th trng trái phiu và xét v tng th TTCK s tng trng trc thông
tin lưi sut gim, và ngc li. ây cng là xu hng đc d báo trong các
trng hp trên.
Tóm li, trên nn tng lỦ thuyt phân tích, có th tin tng rng khi có
tín hiu lưi sut gim t h thng ngân hàng s có tác đng tích cc lên th
trng chng khoán và ngc li. Nói cách khác, mi tng quan gia lưi
sut vi th trng chng khoán là tng quan nghch. Trong chng II, tác
gi s kim đnh li mi quan h này trên th trng Vit Nam.