B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHM NGC LÀI
NGHIÊN CU TÁC NG CA PHÁT TRIN
TH TRNG VN N TNG TRNG
KINH T VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.34.02.01
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. HAY SINH
TP. H CHÍ MINH – NM 2013
MC LC
CHNG 1: GII THIU CHUNG 1
1.1 Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca tài 1
1.2 Mc ích nghiên cu 2
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 Nhng óng góp ca tài 4
1.6 Kt cu tài 5
CHNG 2: TNG QUAN LÝ THUYT VÀ CÁC
NGHIÊN CU THC NGHIM 7
2.1 Lý thuyt v th trng vn 7
2.2 Lý thuyt v tng trng kinh t 8
2.2.1 Khái nim v tng trng kinh t 8
2.2.2 Các mô hình tng trng kinh t 9
2.2.2.1 Lý thuyt tng trng c in 9
2.2.2.2 Mô hình tng trng trng phái Keynes 10
2.2.2.3 Mô hình tng trng tân c in 12
2.2.2.4 Mô hình tng trng ni sinh 14
2.2.3 Ý ngha ca tng trng kinh t 15
2.3 Th trng vn tác ng n tng trng kinh t 15
2.4 Các nghiên cu thc nghim 17
CHNG 3: PHNG PHÁP, D LIU VÀ MÔ HÌNH
NGHIÊN CU 26
3.1 Phng pháp nghiên cu 26
3.1.1 Kim nh tính dng ca chui d liu 26
3.1.2 Kim nh ng liên kt 27
3.1.3 Mô hình vector hiu chnh sai s 28
3.1.4 Kim nh mi quan h nhân qu Granger 29
3.2 D liu nghiên cu 30
3.2.1 Ngun d liu 30
3.2.2 Phm vi d liu 30
3.2.3 Phng pháp x lý d liu 30
3.3 Các bin nghiên cu 31
3.3.1 Bin ph thuc - GDP 31
3.3.2 Các bin c l p 32
3.4 Mô hình nghiên cu 33
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU 37
4.1. Kim nh nghim n v 37
4.2 Kim nh ng liên kt (Cointegration test) Johansen 39
4.3 Mô hình vector hiu chnh sai s (VECM) 41
4.3.1 Mi quan h cân b!ng trong dài hn 41
4.3.2 S iu chnh trong ng∀n hn 43
4.4 Kim nh nhân qu Granger 45
4.5 Phân tích phân rã phng sai 47
CHNG 5: KT LUN, GI Ý CHÍNH SÁCH, HN
CH VÀ HNG NGHIÊN CU TIP THEO CA
TÀI 50
5.1 Kt lu n chung 50
5.2 Mt s gi ý chính sách 50
5.3 Hn ch ca tài và h#ng nghiên cu tip theo 53
Tài liu tham kho
Ph lc
CHNG 1: GII THIU CHUNG
1.1 Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca tài
Phát trin kinh t c coi là mc tiêu chính ca mi quc gia trong bt
k∃ nn kinh t nào, trong ó hình thành ho%c tích l&y vn c&ng u c xem
là mt yu t quan trng ca quá trình phát trin kinh t. Tuy nhiên, tc
phát trin kinh t luôn luôn b hn ch bi do thiu yu t sn xut mà vn
c coi mt yu t quyt nh.
Ngun lc chính thúc ∋y tng trng và phát trin kinh t ca mt
quc gia nào ó chính là vn. Nó tác ng tích cc n nn kinh t b!ng cách
cung cp ngun lc tài chính thông qua các t( chc trung gian tài tr các d
án dài hn. Các d án này có th c thc hin bi các t( chc thuc khu vc
Nhà n#c ho%c t nhân. Chúng thng có trong các lnh vc nh c s h
t)ng, nông nghip, khoáng sn r∀n, sn xut, ngân hàng và dch v tài chính
khác hay các khu vc khác. Nu không có mt th trng vn hiu qu, nn
kinh t s∗ g%p khó khn trong vic t p trung ngun lc tài chính phát trin,
m rng sn xut, ci thin i sng xã hi.
Ekundayo (2002) l p lu n r!ng mt quc gia òi h+i rt nhiu )u t
trong và ngoài n#c t c tng trng kinh t bn vng và phát trin.
Th trng vn óng vai trò trung gian thc hin iu này. Tuy nhiên, s
thiu vn dài hn s∗ gây ra tình trng khó khn l#n nht i v#i phát trin kinh
t h)u ht các n#c ang phát trin trong ó có Vit Nam. Vn cung cp
ng lc cho s kt hp hiu qu gia các yu t sn xut m bo tng
trng và phát trin bn vng. Hn na, ó là vic s dng có hiu qu các
ngun lc sn xut tích l&y qua thi gian s∗ quyt nh tc tng trng ca
nn kinh t. Tng trng ca hot ng sn xut và hiu qu trong phân phi
s∗ quyt nh phúc li xã hi ca ngi dân. S hình thành vn ch có th t
c thông qua n lc tìm kim, huy ng tit kim và tích l&y ngun lc ca
toàn xã hi.
C cu t( chc ca th trng vn hiu qu thì mc ích ct lõi ca nó
phi c thit l p nh!m m bo r!ng nhng mong mun ca c ngi cho
vay và ngi s dng vn c áp ng )y to ra tit kim và )u t
ti u nh!m tng trng kinh t và phát trin. Ariyo và Adelegan (2005) cho
r!ng t do hóa th trng vn ã góp ph)n vào s tng trng ca th trng,
nhng tác ng ca nó không nh hng n cp kinh t v mô ca quc
gia.
Mi quc gia xem tng trng và phát trin kinh t là trng tâm ca
chính ph vì th không mt quc gia nào mun tc phát trin tht lùi. Vit
Nam c&ng không ngoi l, th trng vn Vit Nam trong nhng nm qua ã
thc hin c vai trò truyn thng ca nó. Tuy nhiên, tính hiu qu và không
hiu qu trong lnh vc này c gi#i hn bi các yu t khác nhau. Làm th
nào thúc ∋y tng trng kinh t? Phát trin th trng vn có phi là mt
trong nhng nhân t thúc ∋y tng trng kinh t hay không?
V#i mong mun cung cp mt b!ng chng thc nghim tr li cho
nhng câu h+i này tác gi ã chn tài “Nghiên cu tác ng ca phát
tri n th! tr∀#ng v∃n n t%ng tr∀&ng kinh t & Vit Nam” làm tài nghiên
cu cho lu n vn này.
1.2 Mc ích nghiên cu
Mc ích ca tài này là nghiên cu tác ng ca phát trin th trng
vn n tng trng kinh t Vit Nam. Liu r!ng phát trin th trng vn có
th t s óng góp vào vic thúc ∋y tng trng kinh t hay không? tr li
cho câu h+i trên, tác gi i sâu nghiên cu mt s ni dung nh sau:
Th nht: Kim tra xem có tn ti mi quan h gia phát trin th
trng vn và tng trng kinh t hay không?
Th hai: Nu có thì mc tác ng ca các bin phát trin th trng
vn n tng trng kinh t nh th nào và chiu h#ng tác ng ra sao?
Th ba: T nhng kt qu nghiên cu thc nghim ó tác gi a ra
mt s gi ý chính sách.
1.3 ∃i t∀∋ng và ph(m vi nghiên cu
1.3.1 ∃i t∀∋ng nghiên cu
i tng nghiên cu ca tài này t p trung vào nghiên cu th trng
vn và tng trng kinh t ca Vit Nam.
1.3.2 Ph(m vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca tài này c gi#i hn ti Vit Nam. Trong
ó, ch s i din cho tng trng kinh t là t(ng sn ph∋m quc ni (GDP)
ca c n#c, các ch s i din cho th trng vn Vit Nam là th trng
chng khoán Vit Nam mà c th là S giao dch Chng khoán TP. H Chí
Minh. Và ch s lm phát c&ng c ly trên c n#c.
Giai on nghiên cu c tác gi chn trong bài là khong thi gian t
nm 2001 n nm 2012. Vì ây là giai on th trng chng khoán Vit
Nam b∀t )u hình thành và i vào phát trin.
1.4 Ph∀)ng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu chính trong bài là phân tích nh lng. D
liu c s dng là b d liu chui thi gian theo quý t nm 2001 n nm
2012. Trong bài nghiên cu này tác gi s dng mt ch s i din cho tng
trng kinh t là GDP (Gross Domestic Product – T(ng sn ph∋m quc ni) và
nm ch s i din cho th trng vn là vn hóa th trng, t(ng khi lng
giao dch, t(ng giá tr giao dch, ch s giá chng khoán Vit Nam (VN Index)
và lm phát phân tích tác ng ca phát trin th trng vn n tng
trng kinh t Vit Nam.
thc hin phân tích này tác gi s dng Phng pháp nghim n v
kim nh tính dng (Augmented Dickey-Fuller) ca chui d liu. K tip,
tác gi kim nh ng liên kt Johansen xác nh có tn ti mi quan h
gia các bin trong dài hn hay không. Mô hình vector hiu chnh sai s
(VECM) c&ng c s dng xem xét mi quan h cân b!ng trong dài hn
và ng∀n hn. Sau ó, kim nh mi quan h nhân qu Granger c s dng
xác nh mi quan h nhân qu gia các bin nghiên cu. Cui cùng, tác
gi s dng phân tích phân rã phng sai gii thích mc tác ng ca
các bin.
1.5 Nh∗ng óng góp ca tài
Tác gi ã v n dng các ch tiêu kinh t c a ra trong các mô hình
nghiên cu ca các n#c trên th gi#i l p ra mô hình cho bài nghiên cu
này. Và b!ng nhng phng pháp kim nh bên trên tác gi ã a ra c
mt b!ng chng thc nghim v lnh vc nghiên cu tác ng ca phát trin
th trng vn mà c th là tác ng ca vn hóa th trng (MCAP), t(ng
khi lng giao dch (TV), T(ng giá tr giao dch (VTS), ch s giá chng
khoán Vit Nam (VN Index) và lm phát (INF) t#i tng trng kinh t Vit
Nam. Thêm vào ó, tác gi c&ng mong mun tài c xem nh mt tài liu
tham kho cho nhng nhà hoch nh chính sách, nhà nghiên cu, nhng t(
chc, cá nhân quan tâm n lnh vc này.
1.6 Kt cu tài
Kt cu tài bao gm 5 chng v#i trình t nh sau:
Ch∀)ng 1: Gi+i thiu chung
Chng này tác gi trình bày tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc
tin ca tài; xác nh mc ích nghiên cu; i tng và phm vi nghiên
cu; phng pháp nghiên cu. ng thi c&ng a ra nhng óng góp ca
tài và cui cùng là gi#i thiu kt cu tài.
Ch∀)ng 2: T,ng quan lý thuyt và các nghiên cu thc nghim
Trong chng này tác gi gi#i thiu các lý thuyt và các nghiên cu
thc nghim n(i b t v phát trin th trng vn và tng trng kinh t ca các
n#c trên th gi#i.
Ch∀)ng 3: Ph∀)ng pháp, d∗ liu và mô hình nghiên cu
Chng này tác gi gi#i thiu v phng pháp nghiên cu, cách thc
thu th p d liu, ngun d liu, phm vi thu th p d liu, phng pháp x lý
d liu. ng thi chng này c&ng mô t chi tit các bin ph thuc và bin
c l p c s dng trong bài và cui cùng là mô hình nghiên cu.
Ch∀)ng 4: Kt qu nghiên cu
Chng này tác gi da vào các kt qu kim nh trong mô hình gii
thích ý ngha ca các bin nghiên cu, tho lu n v kt qu nghiên cu. ng
thi c&ng a ra các so sánh v kt qu thc nghim ti Vit Nam v#i kt qu
ca bài nghiên cu gc.
Ch∀)ng 5: Kt lu−n, g∋i ý chính sách, h(n ch và h∀+ng nghiên cu
tip theo ca tài
Chng này t(ng hp các kt lu n chính ca bài nghiên cu, nêu ra các
hn ch ca bài nghiên cu. ng thi trên c s nhng hn ch này, tác gi
xut h#ng nghiên cu m#i hoàn thin tài. Và cui cùng là a ra mt
s gi ý chính sách.
Kt lu−n ch∀)ng 1
Tóm li, chng 1 tác gi ã trình bày nhng ni dung t(ng quát nht
liên quan n nghiên cu này. Tr#c tiên, tác gi trình bày v tính cp thit, ý
ngha khoa hc và thc tin ca tài. Bên cnh ó, trong chng này tác gi
c&ng ã trình bày ph)n mc ích nghiên cu c&ng nh i tng và phm vi
nghiên cu. thc hin mc ích nghiên cu ca mình, trong chng này tác
gi ng dng nhng phng pháp nghiên cu c)n thit phù hp v#i i tng
và phm vi nghiên cu ca tài. T nhng kt qu nghiên cu t c, tác
gi ã a ra nhng óng góp ca tài v lý lu n khoa hc và nh n thc thc
tin. Ph)n cui cùng ca chng, tác gi cho thy bc tranh t(ng quát v ni
dung ca tài c nghiên cu trong lu n vn này.
CHNG 2: TNG QUAN LÝ THUYT VÀ CÁC NGHIÊN
CU THC NGHIM
2.1 Lý thuyt v th! tr∀#ng v∃n
Th trng vn c nh ngha là th trng ni mà ngun tài chính
trung và dài hn có th c gia tng
1
(Akingbohungbe, 1996). Theo Al-Faki
(2006), th trng vn là mt mng l#i ca các t( chc tài chính, các nhà
máy, c s h t)ng, b!ng nhiu cách khác nhau to iu kin thu n li cho
vic liên kt các nhà cung cp vn và ngi s dng ngun vn trung và dài
hn li v#i nhau nh!m mc ích )u t cho các d án phát trin kinh t.
Th trng vn c xác nh là mt t( chc góp ph)n vào s phát trin
kinh t - xã hi và phát trin ca các n#c m#i n(i và ang phát trin. iu này
có th c thc hin thông qua vai trò quan trng ca các nh ch trung gian
trong nn kinh t. Osaze (2000) cho thy th trng vn g)n nh là quyt nh
tt c cho bt k∃ nn kinh t tng trng và phát trin nào bi vì nó là iu c)n
thit cho quá trình tng trng vn dài hn.
Th trng vn cung cp cht bôi trn chuyn dch nn kinh t. Nó
cung cp kinh phí cho các d án có li nhu n tt nht cho ch )u t. ng
thi c&ng óng vai trò rt quan trng trong vic xác nh tng trng chung
ca nn kinh t. Các chc nng ca th trng vn nh hng n thanh
khon, thu th p thông tin v các công ty, phân tán ri ro, huy ng tit kim và
kim soát doanh nghip (Anyanwu, 1998). Vì v y, b!ng cách thay (i cht
lng ca các dch v, hot ng ca th trng chng khoán có th thay (i
t, l ho%c tc tng trng kinh t (Equakun, 2005). Okereke-Onyuike
(2000) tha nh n r!ng các ngun vn giá r− t vic duy trì ngun vn là mt
yu t quan trng trong s phát trin bn vng ca nn kinh t. Tác gi lit kê
1
Akingbohungbe, S.S. (1996). The role of the financial sector in the development of the Nigerian economy.
Paper presented at a workshop organized by Center for African Law and Development Studies.
nhng li th ca th trng vn không bao gm các qu. mà thi gian tr n
ng∀n. Nhng li th này ch c s dng cho các qu. có thi gian trung và
dài hn, các qu. ca Nhà n#c và a phng mà không có áp lc nhiu v
thi gian hoàn tr vn vay.
2.2 Lý thuyt v t%ng tr∀&ng kinh t
2.2.1 Khái nim v t%ng tr∀&ng kinh t
Lý thuyt v tng trng kinh t cho thy r!ng có nhiu quan im khác
nhau v khái nim này. Sau ây tác gi trình bày mt s khái nim tiêu biu v
tng trng kinh t:
Godwin (2007) nh ngha tng trng kinh t là s gia tng ca t(ng
sn ph∋m quc ni (GDP) hay t(ng sn ph∋m quc dân (GNP) trong mt thi
gian nht nh. Trong ó, t(ng sn ph∋m quc ni (GDP) hay t(ng sn ph∋m
quc dân (GNP) c iu chnh theo lm phát.
Samuelson và cng s (2001) phát biu r!ng tng trng kinh t là s
gia tng GDP tim nng ho%c sn lng ca mt quc gia. Ngha là tng
trng kinh t ch xy ra khi ranh gi#i kh nng sn xut ca mt quc gia
vt ra kh+i lãnh th( ca mt n#c.
Johnson (2000) nh ngha tng trng kinh t là mt ph)n ca lý thuyt
kinh t gii thích tc tng trng ca nn kinh t theo thi gian, c o
lng b!ng t, l ph)n trm tng trng ca t(ng sn ph∋m quc ni (GDP)
hay t(ng sn ph∋m quc gia (GNP). Trong ó, GDP và GNP c iu chnh
thích hp làm gim các nh hng v lm phát.
Tóm li, tng trng kinh t là s gia tng giá tr hàng hóa và dch v
c sn xut ra bi mt nn kinh t. C th là nó c o lng b!ng s gia
tng ca t(ng sn ph∋m quc ni (GDP) hay t(ng sn ph∋m quc gia (GNP)
trong mt thi gian nht nh.
2.2.2 Các mô hình t%ng tr∀&ng kinh t
Mô hình tng trng kinh t là mt trong nhng cách din t quan
im c bn nht v tng trng kinh t thông qua các bin s kinh t và mi
liên h gia chúng. Ngay t khi m#i ra i, các mô hình tng trng kinh t ã
tr thành công c hu ích, giúp các nhà kinh t mô t và lng hoá tng trng
ca nn kinh t mt cách rõ ràng hn, c th hn. Cho n nay, cùng v#i s
phát trin ca lch s kinh t hc, các mô hình tng trng ã chim mt v trí
quan trng trong các nghiên cu lý lu n c&ng nh thc tin v tng trng
kinh t mi quc gia. Theo dòng thi gian, các lý thuyt và mô hình tng
trng c s∀p xp thành: (1) Lý thuyt tng trng c( in (th k, XVIII),
(2) Lý thuyt tng trng ca Karl Marx (th k, XIX), (3) Mô hình tng
trng trng phái Keynes ()u th k, XX), (4) Mô hình tng trng Tân c(
in (gia th k, XX), và (5) Mô hình tng trng ni sinh (cui th k, XX).
Trong ph)n này tác gi ch trình bày bn mô hình c quan tâm ph( bin nht
hin nay.
2.2.2.1 Lý thuyt tng trng c in
Lý thuyt này c hình thành t các nhà kinh t tiêu biu nh: Adam
Smith, R.Malthus, David Ricardo.
Adam Smith cho r!ng tích l&y vn và tin b công ngh cùng các nhân
t xã hi, th ch u óng mt vai trò quan trng trong quá trình phát trin
kinh t ca mt quc gia. Tng sn lng )u ra thông qua vic tng s lng
)u vào tng ng. Tuy nhiên, vì t ai là có hn nên n mt lúc nào ó sn
lng )u ra s∗ tng ch m d)n.
R. Malthus thì cho r!ng dân s tng theo cp s nhân, còn sn lng
tng theo cp s cng do b hn ch bi tài nguyên thiên nhiên. Nu mun duy
trì tng sn lng thì phi gim mc tng dân s. Vì dân s tip tc tng s∗ ∋y
nn kinh t n mt im mà ó ngi lao ng ch còn sng mc ti
thiu.
David Ricardo v#i lu n im c bn là t ai là ngun gc ca tng
trng kinh t. Nhng t sn xut li có gi#i hn do ó ngi sn xut phi
m rng din tích trên t xu hn sn xut, d/n n chí phí sn xut lng
thc, thc ph∋m cao, giá bán hàng hóa tng, tin lng danh ngha tng và li
nhu n ca ch t ngày càng gim. Mà li nhu n là ngun tích l&y m rng
)u t nên d/n n tng trng gim. Do ó, t ai là gi#i hn i v#i s tng
trng
2
.
Tóm li, các nhà kinh t Adam Smith, R.Malthus và David Ricardo u
nhn mnh n vai trò ca ngun lc t nhiên trong tng trng kinh t.
2.2.2.2 Mô hình tng trng trng phái Keynes
Mô hình Keynes c phát hin ra bi nhà kinh t hc John Maynard
Keynes. Tác ph∋m n(i ting ca ông là: Lý thuyt t(ng quát v vic làm, lãi
sut và tin t. Theo ông, Sn lng nn kinh t là do lng c)u quyt nh, do
ó mun tng lng c)u thì phi gia tng )u t. Ông ã nghiên cu mi quan
h gia gia tng sn lng quc gia và gia tng )u t thông qua mô hình s
nhân nh sau:
Suy ra : 0 Y= k. 0 I
Trong ó:
2
Xem thêm: David Ricardo “ Principles of Political Economy and Taxation”
Y là thay (i ca sn lng
k là s nhân
I là thay (i ca )u t
Ông c&ng cho r!ng thu nh p c chia thành tiêu dùng và tit kim,
ng thi thu nh p c&ng có th chia thành tiêu dùng và )u t. T ó ông cho
r!ng Tit kim (S) = )u t (I).
Da trên phng pháp lu n ca Keynes, hai nhà kinh t hc Roy. F.
Harrod (1939) và Evsey Domar (1946) ã a mô hình tng trng kinh t
nh sau:
S
t
= I
t
(Tit kim luôn b!ng )u t)
I
t
= 0K ()u t nm t b!ng vn hin v t gia tng trong nm t)
Tc tng trng:
g =
=
=
:
Vì S
t
= I
t
nên I
t
/Y
t
= S
t
/Y
t
Nu gi: S
t
/Y
t
= s là t, l tit kim ca nn kinh t, thì
I
t
/0Y = 0K/0Y = k t, s gia tng gia vn )u ra (h s ICOR –
Incremental capital output ratio)
Ta s∗ có g = s/k
H s ICOR cho bit tng thêm 1 ng sn lng thì c)n )u t thêm
bao nhiêu ng vn.
Tóm li, Lý thuyt trng phái Keynes nhn mnh n vai trò ca t
bn/vn (K) i v#i tng trng kinh t.
2.2.2.3 Mô hình tng trng tân c in
Mô hình t%ng tr∀&ng Solow là mt mô hình thuyt minh v c ch
tng trng kinh t do Robert Solow
3
và Trevor Swan xây dng nên. Ông cho
r!ng có nhiu vn phát sinh t hàm sn xut trong mô hình Harrod Domar.
Theo ông thì b+ hàm sn xut có h s c nh và thay nó b!ng hàm sn xut
tân c( in, hàm này có tính linh hot hn và có s thay (i gia các yu t
sn xut. Trong mô hình Solow, các t, s vn - sn lng; vn - lao ng
không còn c nh na mà thay (i tùy theo ngun vn và lao ng trong nn
kinh t.
Hàm sn xut tân c( in có dng nh sau:
Y = f (K,L)
Gi s hiu sut ca nn kinh t không thay (i theo quy mô thì:
Y.
= f(K.
, L.
) hay Y/L = f (K/L)
Trong ó y = Y/L là sn lng bình quân cho mt lao ng
k = K/L là vn bình quân cho mt lao ng
Mi quan h gia y và k c biu din qua th:
3
Robert Solow nh n c gii Nobel kinh t nm 1987
. th! 2.1: M∃i quan h gi∗a sn l∀∋ng và v∃n
Hàm sn xut dc lên t trái sang phi có ngha là y và k có mi quan h
ng bin. Bên cnh ó, dc ca hàm sn xut gim d)n có ngha là k tng
thì y tng nhng tc tng ch m d)n và n mt lúc nào ó k tng y s∗
không tng na.
Tc tng ch m d)n là do quy lu t li tc c n biên gim d)n. Quy lu t
này cho thy khi lng )u ra ngày càng gim, trong khi khi lng )u vào
v/n gi c nh. Lý do mi ngun lc u khan him nên các n v ngun
lc thêm vào sau ó có chi phí c hi tng d)n. Ngha là nng sut ca các
ngun lc này gim so v#i n v ban )u. nn kinh t vt qua im dng
thì c)n phi có tin b khoa hc và tng trg kinh t trong dài hn.
Nh vy, lý thuyt tân c( in nhn mnh n vai trò ca khoa hc công
ngh i v#i tng trng trong dài hn nhng li không ch ra các yu t quyt
nh tin b công ngh. Các lý thuyt tng trng kinh t sau này c g∀ng a
tin b công ngh vào mô hình xem xét iu gì quyt nh tin b công
ngh.
2.2.2.4 Mô hình tng trng ni sinh
Có rt nhiu nhà nghiên cu ã a ra nhng lý thuyt khác nhau v mô
hình tng trng ni sinh. Tuy nhiên, tác gi tiêu biu cho lý thuyt này phi
k n là Paul Romer và nhóm các nhà nghiên cu gm Lucas (1988),
Azariadion và Drazen (1990), Rebalo (1991), Kremer và Thompson (1994),
Mankiw, D. Romer và Weil (1992).
Th nht, Paul Romer, ông ã a ra lý thuyt tng trng kinh t
trong ó tin b khoa hc công ngh c quyt nh bi vn tri thc, mà vn
tri thc li ph thuc vào hot ng )u t cho lnh vc R&D ca nn kinh t.
Tuy nhiên ph)n l#n các doanh nghip không s1n lòng )u t cho hot ng
R&D nên Chính ph c)n thc hin các chính sách nh!m thúc ∋y hot ng
này nh:
+ Bo v quyn s hu trí tu
+ Tr cp cho hot ng R&D
+ Tr cp cho giáo dc
Ông ch ra r!ng vn tri thc là mt loi vn %c bit. Xét trên gc vi
mô thì chúng có li tc gim d)n, nhng xét trên góc v mô thì chúng có li
tc tng d)n theo quy mô.
Th hai là các mô hình v vn nhân lc c phát trin bi Lucas
(1988), Azariadion và Drazen (1990), Rebalo (1991), Kremer và Thompson
(1994), Mankiw, D. Romer và Weil (1992) ã nhìn nh n, vn nhân lc nh là
yu t )u vào ca quá trình sn xut tách bit v#i công ngh.
2.2.3 Ý ngha ca t%ng tr∀&ng kinh t
Tng trng kinh t làm cho mc thu nh p ca c dân tng, phúc li xã
hi và cht lng cuc sng ca cng ng c ci thin.
Tng trng kinh t to iu kin gii quyt công n vic làm, gim tht
nghip (Theo Okun: GDP thc t tng 2,5% so v#i mc tim nng thì t, l tht
nghip gim i 1%).
Tng trng kinh t s∗ to tin v t cht cng c an ninh quc
phòng, ch chính tr, nâng cao vai trò qun lý ca Nhà n#c i v#i xã hi.
i v#i nhng n#c ang phát trin nh Vit Nam thì tng trng kinh
t còn là iu kin kh∀c phc s tt h u xa hn v kinh t so v#i các n#c
ã phát trin.
2.3 Th! tr∀#ng v∃n tác ng n t%ng tr∀&ng kinh t
Nh chúng ta ã bit vn c huy ng t rt nhiu ngun khác nhau
trong ó có th trng vn. Theo tính cht b∀c c)u trong kinh t thì th trng
vn có mt tác ng rt l#n t#i s phát trin kinh t ca t n#c. Thu nh p
quc dân tng, GDP tng t ó làm cho nn kinh t tng trng. Tuy nhiên khi
ngun vn )u t tng n mt mc nào ó thì kinh t không th tng trng
thêm c do nn kinh t c&ng ph thuc rt nhiu vào các yu t khác nhau
nh: Lao ng, tài nguyên thiên nhiên, hay chính sách tài khoá ca Chính ph.
N#c ta xut phát t mt n#c nông nghip nghèo nàn và lc h u thì
ngun vn li là mt yu t vô cùng quan trng trong s phát trin kinh t ca
t n#c. Không có tin chúng ta không th làm gì c, không có tin không
th )u t thêm máy móc thit b, nhà xng, không th t n dng ngun lao
ng di dào ca t n#c, không th t n dng nhng gì mà thiên nhiên ã ban
t%ng cho chúng ta. K t khi t n#c ta chuyn (i t nn kinh t t p trung
bao cp sang nn kinh t th trng thì ngun vn là mt yu t rt quan trng.
Chính ph ã c g∀ng to ra nhng c ch chính sách hp lý tu∃ thuc vào
tng hoàn cnh ca t n#c ta, có th phát huy ti a mi kh nng và
ngun lc ca t n#c. Nh!m phát trin th trng vn, góp ph)n thúc ∋y
tng trng kinh t.
Theo phng pháp tip c n ca Levine (1997) thì quá trình tác ng ca
th trng tài chính t#i tng trng kinh t c th hin qua s sau:
Hình 2.1: Quá trình tác ng ca th trng tài chính ti tng trng
kinh t (Ngun: Levine - 1997)
2.4 Các nghiên cu thc nghim
Có nhiu nghiên cu v mi quan h gia phát trin th trng vn và
tng trng kinh t. Trong bài nghiên cu này tác gi gi#i thiu mt s nghiên
cu thc nghim tiêu biu làm tài liu tham kho chính cho bài nghiên cu
này.
Tip c−n th! tr∀#ng
- Chi phí thông tin
- Chi phí giao dch
Th trng và trung
gian tài chính
Các kênh t%ng
tr∀&ng
- Tích l&y vn
-
(
i m
#
i công ngh
Chc n%ng tài chính
- Huy ng tit kim
- Phân b( ngun lc
- Kim soát công ty
- Thu n tin qun tr ri ro
- D dàng giao dch hàng hóa, dch v.
T%ng tr∀&ng
Oke, Michael Ojo. và Adeusi S.O. (2012) nghiên cu “Tác ng ca
ci cách th trng vn n tng trng kinh t: Kinh nghim t Nigerian”
(Impact of capital market reforms on economic growth: The Nigerian
Experience).
Ni dung: Xem xét tác ng ca phát trin th trng vn n tng
trng kinh t ti Nigeria giai on nm 1981 n nm 2010. C th là tác gi
s dng các bin s v vn hóa th trng, t(ng khi lng giao dch, t(ng giá
tr giao dch, ch s giá chng khoán, lm phát và tng trng kinh t tìm ra
b!ng chng thc nghim cho nghiên cu này.
Phng pháp: Tác gi tin hành kim nh nghim n v theo phng
pháp kim nh tính dng ADF. Kim nh ng liên kt Johansen phân
tích d liu chui thi gian. T kt qu kim nh ng liên kt, tác gi s
dng mô hình hiu chnh sai s (ECM) xác nh mc tác ng trong
ng∀n hn gia các bin th trng vn t#i tng trng kinh t.
Kt qu: Cho thy vic phát trin th trng vn có nh hng tích cc
n tng trng kinh t. C th là các bin vn hóa th trng, khi lng giao
dch, giá tr giao dch, ch s giá chng khoán u có tác ng n bin tng
trng kinh t mà i din là bin GDP.
F.T.Kolapo và A O. Adaramola (2012) vi nghiên cu “Tác ng ca
th trng vn Nigeria n tng trng kinh t trong giai on t nm 1990
n nm 2010” (The impact of the Nigerian Capital market on Economic
Growth (1990-2010)),
Ni dung: Kim ta tác ng ca th trng vn Nigeria n tng trng
kinh t giai on t nm 1990 n nm 2010. Các bin s c s dng
phân tích gm: Bin tng trng kinh t c i din bi T(ng sn ph∋m
quc ni (GDP), các bin i din cho th trng vn bao gm: Vn hóa th
trng (MCAP), t(ng chng khoán phát hành m#i (TNI), t(ng giá tr giao dch
(VLT) và t(ng khi lng giao dch (LEGS).
Phng pháp: Tác gi s dng kim nh ng liên kt Johansen và
kim nh nhân qu Granger tìm ra mi quan h gia th trng vn và tng
trng kinh t.
Kt qu: Th trng vn Nigeria và tng trng kinh t có mi liên kt
v#i nhau. iu này cho thy mt mi quan h lâu dài tn ti gia th trng
vn và tng trng kinh t Nigeria. Kt qu kim nh nhân qu Granger cho
thy mi quan h hai chiu gia GDP và T(ng giá tr giao dch; quan h nhân
qu mt chiu t vn hóa th trng t#i GDP và không có quan h ngc t
GDP vào th trng này. Hn na, không có quan h nhân qu gia GDP và
t(ng chng khoán phát hành m#i c&ng nh GDP và tr. ây là mt b!ng
chng cho thy t)m quan trng ca th trng vn
n tng trng kinh t ca
t n#c. Các b!ng chng t các nghiên cu này cho thy r!ng các hot ng
trên th trng vn có xu h#ng tác ng tích cc n nn kinh t.
Odetayo T.A và Sajuyigbe A.S (2012), nghiên cu “Tác ng ca th
trng vn Nigaria n tng trng kinh t và phát trin” (Impact of nigerian
capital market on economic growth and development).
Ni dung: X
em xét tác ng ca th trng vn Nigeria n tng trng
kinh t và phát trin giai on t nm 1990 n nm 2011. D liu c thu
th p t
báo cáo ca 2y ban Chng khoán, th trng chng khoán, Ngân hàng
Trung 3ng và T(ng cc thng kê ca Nigeria.
Phng pháp: Tác gi s dng phng pháp hi quy bình phng bé
nht thông qua ph)n mm Stata phiên bn 10 phân tích d liu.
Kt qu: Kt qu thc nghim cho thy r!ng ch s ca th trng vn
có tác ng áng k n GDP. ng thi bài nghiên cu này c&ng nh!m a
ra các gi ý r!ng: Chính ph nên a ra các bin pháp xây dng lòng tin ca
nhà )u t trên th trng vn b!ng cách to ra các giao dch công b!ng, tng
cng các công c )u t trên th trng, cung cp c s h t)ng c&ng nh môi
trng kinh doanh thông thoáng cho các nhà )u t mua và gi chng khoán.
Barna, F.; Mura, P.O. (2010) nghiên cu “Phát trin th trng vn và
tng trng kinh t: Trng hp ca Romania” (Capital market development
and economic growth: The case of Romania).
Ni dung: Th trng vn óng vai trò quan trng trong quá trình phát
trin kinh t ca các th trng vn m#i n(i. Th trng hot ng tt s∗ m
bo r!ng c doanh nghip và các nhà )u t u nh n c mc giá c hp lý
cho các chng khoán ca mình. Chính vì th, tác gi ã nghiên cu mi tng
quan gia phát trin th trng vn và tng trng kinh t ti Romania giai
on t nm 2000 n nm 2009 thông qua hai ch tiêu v t(ng sn ph∋m quc
ni (GDP) và ch s giá chng khoán ca Romania (BET).
Phng pháp: Trong nghiên cu này tác gi s dng phng pháp kim
nh nghim n v và hàm hi quy phân tích d liu hàng quý t nm 2000
n nm 2009.
Kt qu: S phát trin ca th trng vn có mi tng quan tích cc t#i
tng trng kinh t, nhng tng quan mnh nht là t tng trng kinh t
n th trng vn, iu này cho thy r!ng phát trin tài chính theo sau tng
trng kinh t, tng trng kinh t s∗ làm thay (i và phát trin các th ch tài
chính.
Mishra và cng s (2010) nghiên cu “Tác ng ca hiu sut th
trng vn n tng trng kinh t ca n ” (Capital Market Efficiency
and Economic Growth: The Case of India)
Ni dung: Xem xét tác ng ca hiu sut th trng vn n tng
trng kinh t ti 4n giai on t quý )u tiên ca nm 1991 n quý )u
tiên ca nm 2010.
Phng pháp: Tác gi s dng mô hình hi quy phân tích d liu
chui thi gian. V#i các ch s vn hóa th trng, t(ng giá tr th trng và ch
s giá chng khoán trong giai on t quý )u tiên ca nm 1991 n quý )u
tiên ca nm 2010.
Kt qu: Nghiên cu ca các ông cho thy r!ng có mi quan h gia
hiu sut th trng vn và tng trng kinh t ti 4n . Mi quan h này
c thit l p thông qua t, l vn hóa th trng cao và t(ng giá tr th trng.
Quy mô ca th trng vn l#n thì t, l vn hóa th trng càng l#n hn và t,
l thu n v#i kh nng huy ng vn và a dng hóa ri ro trên din rng ca
nn kinh t. Vn hóa th trng ngày càng tng ti 4n ch∀c ch∀n s∗ mang
li hiu qu cho th trng vn và c&ng góp ph)n vào s tng trng kinh t
ca t n#c.
Ewah et al, (2009)“ánh giá v tính hiu qu ca th trng vn n
tng trng kinh t ca Nigeria” (Appraisal of Capital Market Efficiency on
growth in Nigeria).
Ni dung: Bài nghiên cu nh!m ánh giá v tính hiu qu ca th trng
vn n tng trng kinh t ca Nigeria. V#i các bin c s dng trong mô
hình là: Vn hóa th trng, cung tin, lãi sut, t(ng giá tr giao dch và trái
phiu chính ph.
Phng pháp: Tác gi s dng d liu chui thi gian t nm 1963 n
nm 2004. Mô hình c s dng phân tích là mô hình hi quy a nhân t
và phng pháp bình phng bé nht (OLS).
Kt qu: Các tác gi nh n thy r!ng th trng vn Nigeria có tim
nng gây tng trng nhng nó ã không óng góp áng k vào s phát trin
kinh t ca Nigeria vì vn hóa th trng thp, vn hóa hp th thp và thiu
tính thanh khon.
Laura O. B., Victor D. và Delia C. (2008) nghiên cu “Mi tng quan
gia phát trin th trng vn và tng trng kinh t: Trng hp ca
Romania” (Correlations between capital market development and economic
growth: the case of Romania).
Ni dung: Kim tra mi tng quan gia phát trin th trng vn và
tng trng kinh t ti Romania. Các bin s c s dng trong bài nghiên
cu là th trng vn và tng trng kinh t. Trong ó, bin i din cho th
trng vn là: Vn hóa th trng, s lng c( phiu niêm yt, khi lng
giao dch, ch s thanh khon, ch s giá chng khoán (BET). Và bin s i
din cho tng trng kinh t là t(ng sn ph∋m quc ni (GDP).
Phng pháp: D liu c t p hp theo quý giai on t nm 2000 n
nm 2006. Hàm hi quy và mô hình VAR c s dng kim nh mi
tng quan gia phát trin th trng vn và tng trng kinh t.
Kt qu: Phát trin th trng vn có tng quan tích cc n tng
trng kinh t. ng thi, tng trng kinh t c&ng có tác ng ngc li n
th trng vn. Tuy nhiên, mi tng quan t tng trng kinh t n phát
trin th trng vn thì mnh hn. iu này cho thy r!ng tng trng kinh t
s∗ kéo theo phát trin th trng vn và tng trng kinh t s∗ quyt nh s
thay (i và phát trin ca các t( chc tài chính.
Wan-Chun Liu and Chen-Min Hsu (2006) nghiên cu “Vai trò ca
phát trin tài chính n tng trng kinh t: Kinh nghim ca ài Loan, Hàn