B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
NGUYN TRUNG HOÀNG
NGHIÊN CU S TÁC NG CA
GIÁ BT NG SN N TÍN DNG
NGÂN HÀNG TI TP.HCM
LUN VN THC S KINH T
Tp.H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
NGUYN TRUNG HOÀNG
NGHIÊN CU S TÁC NG CA
GIÁ BT NG SN N TÍN DNG
NGÂN HÀNG TI TP.HCM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân Hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS TRM TH XUÂN HNG
Tp.H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng tt c ni dung ca đ tài này là hoàn toàn đc hình thành và
phát trin t nhng quan đim ca cá nhân, do chính Tôi thc hin; các s liu thu thp
và kt qu phân tích trong đ tài là trung thc Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim.
Ngày 11 tháng 11 nm 2013
Sinh viên thc hin
Nguyn Trung Hoàng
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các ch vit tt
Danh mc các hình v, bng biu
LI M U 1
CHNG 1 - C S LÝ LUN S TÁC NG CA GIÁ BT NG SN N TÍN
DNG NGÂN HÀNG 5
1.1 Giá bt đng sn 5
1.1.1 Khái nim giá bt đng sn 5
1.1.2 Các yu t nh hng đn giá bt đng sn 6
1.1.2.1 Các yu t có mi liên h trc tip vi bt đng sn 9
1.1.2.2 Các yu t v pháp lý liên quan đn bt đng sn 10
1.1.2.3 Các yu t bên ngoài 11
1.1.3 Phng pháp xác đnh giá bt đng sn 12
1.2 Tín dng ngân hàng 15
1.2.1 Khái nim 15
1.2.2 c đim ca tín dng ngân hàng 16
1.2.3 Phân loi 17
1.2.4 Vai trò ca tín dng ngân hàng 19
1.2.4.1 i vi ngân hàng 19
1.2.4.2 i vi nn kinh t 20
1.3 S tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng 21
1.3.1 Mi quan h tng tác ln nhau gia tín dng ngân hàng và giá bt đng sn 21
1.3.2 S tác đng t giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng 23
1.3.3 Mt s kt qu nghiên cu thc nghim trên th gii v s tác đng ca giá bt
đng sn đn tín dng ngân hàng 24
Kt lun chng 1 28
CHNG 2 S TÁC NG CA GIÁ BT NG SN N TÍN DNG NGÂN
HÀNG TI TP.HCM 29
2.1 Thc trng giá bt đng sn ti TP.HCM 29
2.2 Thc trng tín dng ngân hàng ti TP.HCM 34
2.2.1 Quá trình hình thành và phát trin ca NHTM trên đa bàn TP.HCM 34
2.2.1.1 H thng NHTM trên đa bàn TP.HCM 34
2.2.1.2 Phát trin quy mô hot đng 36
2.2.2 Din bin hot đng tín dng NHTM ti TP.HCM 38
2.3 Thc trng s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti TP.HCM 45
2.4 Kim đnh s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti TP.HCM 48
2.4.1 Phng pháp nghiên cu 48
2.4.2 Các bc thc hin nghiên cu 50
2.4.3 S liu nghiên cu 50
2.4.4 Thc hin nghiên cu 51
2.4.4.1 Kim đnh tính dng ca các bin s dng trong mô hình 51
2.4.4.2 c lng đ tr ca các bin s dng trong mô hình 52
2.4.4.3 Kim đnh nhân qu Granger cho các bin s dng trong mô hình 53
2.4.4.4 S dng mô hình VAR đ c lng tác đng 54
2.4.5 ánh giá kt qu 57
2.5 ánh giá s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti TP.HCM 57
2.3.1 Nhng thành qu đt đc 57
2.3.2 Mt s tn ti 59
2.3.3 Nguyên nhân 59
Kt lun chng 2 61
CHNG 3 – CÁC KHUYN NGH CHO HOT NG TÍN DNG NGÂN HÀNG
TI TP.HCM TNG TRNG N NH VÀ BN VNG TRC S TÁC NG
CA CHU K TNG TRNG TH TRNG BT NG SN TRONG
TNG LAI 62
3.1 Các khuyn ngh cho hot đng tín dng ngân hàng trong thi đim th trng bt đng
sn tng trng âm nh hin nay 62
3.1.1 i vi hot đng tín dng ca ngân hàng 63
3.1.1.1 Phân khúc khách hàng 63
3.1.1.2 nh hng lãi sut 64
3.1.1.3 H tr gii quyt đu ra cho các doanh nghip bt đng sn 64
3.1.1.4 y mnh công tác x lý n xu 65
3.1.1.5 Thc hin gim lãi sut cho vay 66
3.1.1.6 Nâng cao nng lc qun tr ri ro, tng cng giám sát, kim tra hot đng
tín dng 66
3.1.2 i vi hot đng kinh doanh ca các doanh nghip bt đng sn 66
3.1.2.1 Gii quyt hàng tn kho bt đng sn, to điu kin cho ngi có thu nhp
thp 66
3.1.2.2 Phát trin th trng cn h cho thuê giá r 67
3.1.2.3 Nâng cao nng lc v vn 68
3.1.3 i vi chính sách ca c quan Nhà nc 68
3.1.3.1 Thc hin quá trình tái cu trúc h thng ngân hàng 68
3.1.3.2 Tng cng giám sát ngân hàng chp hành các quy đnh ca Ngân hàng Nhà
nc 69
3.1.3.3 Thc hin rà soát li các d án đư giao 69
3.1.3.4 H tr vn trung dài hn cho các ngân hàng 69
3.1.3.5 Hoàn thin vn bn pháp lý liên quan đn th trng bt đng sn 70
3.1.3.6 Tng cng x lý n xu trong nn kinh t 70
3.1.3.7 Tip tc gim lãi sut, cung cp thêm các gói u đưi cho th trng bt đng
sn 72
3.1.3.8 H tr liên kt các ch th trong nn kinh t 74
3.1.3.9 Thc hin đánh giá, phân loi ngân hàng đ giao ch tiêu tng trng tín
dng 74
3.2 Các khuyn ngh cho hot đng tín dng ngân hàng trong thi đim th trng bt đng
sn tng trng n đnh 74
3.2.1 Gim tn sut đnh giá tài sn đm bo 75
3.2.2 Cam kt lãi sut cho vay n đnh trong thi gian dài 75
3.2.3 Bo đm v hn mc tín dng và m rng cho vay vi quy mô ln 75
3.3 Các khuyn ngh cho hot đng tín dng ngân hàng trong thi đim th trng bt đng
sn tng trng bùng n 75
3.3.1 Thng xuyên kim tra t l cho vay trên tài sn đm bo 75
3.3.2 Tng cng công tác đnh giá tài sn đm bo 76
3.3.3 Chú trng thm đnh nng lc tài chính khách hàng vay vn 76
3.3.4 Thng xuyên theo dõi đánh giá khon vay ca khách hàng 76
Kt lun chng 3 77
Kt lun 78
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC T VIT TT
1. BS : Bt đng sn
2. GDP : Tng sn phm quc ni
3. GTGT : Giá tr gia tng
4. HTX : Hp tác xã
5. IRF : Hàm phn ng đy (Impulse Response Function)
6. NHNN : Ngân hàng Nhà nc
7. NHTM : Ngân hàng thng mi
8. TCTD : T chc tín dng
9. TCTD : T chc tín dng
10. TMCP : Thng mi c phn
11. TNDN : Thu nhp doanh nghip
12. TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
13. USD : ôla M
14. VAMC : Công ty Qun lý và Khai thác tài sn ca TCTD Vit Nam
15. VAR : Vec- t t hi quy (Vector Autoregression Model)
16. VN : Vit Nam đng
DANH MC CÁC HÌNH V, BNG BIU
I. Hình v
1. Hình 2.1 : Din bin tín dng ngân hàng ti TP.HCM
2. Hình 2.2 : D n tín dng BS theo nhu cu vay vn đn 31/12/2011
3. Hình 2.3 : Din bin tc đ tng trng ch s giá BS và tín dng ngân hàng ti
TP.HCM
4. Hình 2.4 : Din bin lãi sut cho vay và tín dng ngân hàng ti TP.HCM
5. Hình 2.5 : c lng đ tr ca các bin s dng trong mô hình
6. Hình 2.6 : Kim đnh nhân qu Granger cho các bin s dng trong mô hình
7. Hình 2.7 : Phn ng đy ca các bin s dng trong mô hình
8. Hình 2.8 : Phân rư phng sai ca các bin s dng trong mô hình
II. Bng biu
1. Bng 2.1 : Th trng nhà bán TP.HCM Q4/2010
2. Bng 2.2 : Th trng nhà bán TP.HCM Q.4/2011
2. Bng 2.3 : Th trng nhà bán TP.HCM Q.2/2012
3. Bng 2.4 : Th trng nhà gn lin vi đt (bit th/nhà ph) TP.HCM Q2/2012
4. Bng 2.5 : T l th chp BS trong tng tài sn th chp ca mt s ngân hàng
4. Bng 2.6 : Ngun vn huy đng ca các ngân hàng trên đa bàn TP.HCM
5. Bng 2.7 : D n tín dng ca các ngân hàng trên đa bàn TP.HCM
6. Bng 2.8 : D n tín dng BS theo nhu cu vay vn ti thi đim 30/09/2011
7. Bng 2.9 : Thng kê mô t các bin trong mô hình
8. Bng 2.10 : Kim đnh tính dng ca các bin s dng trong mô hình
1
LI M U
1. LÝ DO LA CHN TÀI:
Sau mi cuc khng hong tài chính trên th gii các nhà kinh t xác đnh
nguyên nhân gây ra, nhng hu qu do cuc khng hong mang đn và quá trình
hi phc ca nn kinh t di s điu hành chính sách t Chính ph ca các nc,
rút ra các bài hc nhm tng thêm kh nng chng chi, hn ch nh hng trc
các cuc khng hong trong tng lai. c trng nh cuc khng hong cui thp
niên 1990 ti Châu Á vi vic tng trng kinh t nhanh chóng trong mt thi gian
dài, t do hóa tài khon vn, lãi sut các nc này cao hn các nc phát trin
đư kéo theo mt dòng vn ln đ vào thông qua h thng ngân hàng, s gia tng
giá tài sn nhanh chóng, đc bit là trong lnh vc bt đng sn bt ngun t vic
m rng cho vay trong nc vi tc đ rt nhanh. Qua đó đư có rt nhiu mi quan
tâm, nghiên cu đc thc hin liên quan đn cho vay và giá bt đng sn và s
tng tác qua li ln nhau. Nhu cu v bt đng sn có nhiu kh nng b nh
hng bi môi trng kinh doanh và nim tin vào nn kinh t. S trùng hp ca
chu k trong th trng tín dng và bt đng sn đư đc ghi nhn rng rãi và tho
lun trong rt nhiu tài liu. c bit là các nghiên cu ti các nc Châu Á nh
Hong Kong, ài Loan, Trung Quc, các bài vit này la chn giá bt đng sn và
d n cho vay ti các thành ph ln trong nc đ đi din đa vào các mô hình
nghiên cu … đa ra nhng quan đim khác nhau v mi tng quan thc nghim
này, h đu tìm thy mi quan h cht ch gia cho vay ngân hàng và giá BS
nhng chiu hng nh hng li không đng nht các giai đon trc, trong và
sau các cuc khng hong kinh t lý do là vic tng trng cho vay quá mc đư
bm phng bong bóng giá bt đng sn hay chính giá bt đng sn đư thi bùng
cn st vay n ca h gia đình và doanh nghip. Ví d nh nghiên cu Hong
Kong ca (Stefan Gerlach and Wensheng Peng, 2005) đư đa ra quan đim rng
giá bt đng sn nh hng mt chiu đn cho vay nhng ti Trung Quc thì theo
mt chiu ngc li (Qi Liang and Hua Cao, 2007) và các nc ông Á là nh
2
hng hai chiu (Charles Collyns and Abdelhak Senhadji, 2002). Tuy nhiên còn
ph thuc rt ln vào mi quan h là dài hn hay ch trong ngn hn nht thi nh
trong bài nghiên cu ca (Hofmann, 2003) thì giá BS nh hng đn cho vay ca
ngân hàng trong mi quan h dài hn nhng trong ngn hn li là tác đng qua li
ln nhau. Tính phc tp trong tng giai đon s đánh giá mc đ nh hng mnh
yu chiu hng gia các yu t này.
Các kt qu nghiên cu thc nghim trc đây cho thy mi liên h ca hai
bin s này hu nh không có mt xu hng chung cho tt c các th trng. Xut
phát t các bng chng các nc Châu Á vy Vit Nam thì nh th nào. Thêm
vào đó mi quan h này li đc nhc đn mt ln na trong cuc khng hong
toàn cu nm 2008 mt phn nguyên nhân xut phát t bong bóng giá bt đng
sn, lãi sut r, cho vay th chp di chun vào th trng bt đng sn. tài
nghiên cu ti TP.HCM làm trng hp đi din bi vì b s liu đy đ chui d
liu t tháng 1 nm 2009 đn tháng 5 nm 2012. ó là lý do tôi chn đ tài
“Nghiên cu s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti
TP.HCM” rt mong nhn đc nhiu ý kin đóng góp đ vn đ nghiên cu đc
hoàn thin hn.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU:
- tài tp trung nghiên cu s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân
hàng ti TP.HCM trong thi gian qua là mnh hay yu vi mt đ tr nht đnh.
Trên c s đó đa ra các gii pháp thit thc giúp cho hot đng tín dng ngân hàng
ti TP.HCM tng trng n đnh và bn vng trc s tác đng ca chu k tng
trng th trng bt đng sn.
3. CÂU HI NGHIÊN CU:
- Ti TP.HCM có tn ti tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng
hay không ? Nu có thì tác đng này là mnh hay yu ?
- Tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng vi đ tr là bao nhiêu ?
3
4. PHM VI NGHIÊN CU:
- i tng nghiên cu: hot đng tín dng ngân hàng và giá bt đng sn trên
đa bàn TP.HCM.
- Phm vi nghiên cu: tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti
TP.HCM. Chui s liu t tháng 1 nm 2009 đn tháng 5 nm 2012 trên đa bàn
TP.HCM
5. PHNG PHỄP NGHIểN CU:
- Phng pháp nghiên cu:
Xây dng mô hình VAR không cn phi lo lng v vic xác đnh các bin
nào là bin ni sinh và bin nào là bin ngoi sinh. Tt c các bin trong VAR đu
là bin ni (đôi khi các bin ngoi sinh thun túy đc đa vào mô hình đ tính ti
các yu t xu hng và yu t mùa). Các d báo tính đc bng phng pháp này,
trong nhiu trng hp, tt hn các d báo tính đc t các mô hình phng trình
đng thi phc tp hn. Trong phép lp mô hình VAR, giá tr ca mt bin đc
biu din là mt hàm tuyn tính ca các giá tr quá kh hay tr ca bin đó và tt c
các bin khác trong mô hình.
Th nht, tác gi tin hành kim đnh nghim đn v ca tng bin riêng bit
đ xác đnh thuc tính dng ca chui s liu các bin quan sát; phng pháp s
dng ph bin đ kim đnh nghim đn v là phng pháp ADF (Augmented
Dickey-Fuller).
Th hai, tác gi tin hành tìm s nh hng ca các bin s thông qua mô
hình kim đnh nhân qu theo đ xut ca Granger (1969) đ khng đnh tác đng
mt chiu ca các bin s.
Th ba, tác gi s dng hàm phn ng đy và phân rư phng sai đ xác đnh
tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng.
4
- S liu nghiên cu:
GDP, tín dng ngân hàng: s liu th cp đc thu thp t Cc Thng kê
TP.HCM.
Lãi sut cho vay: s liu th cp đc thu thp t IMF.
Ch s giá bt đng sn: ngun s liu đc thu thp t Công ty bt đng sn
Vinaland.
6. ụ NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA TÀI:
- Kim đnh s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti TP.HCM
- a ra đánh giá v s tác đng giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti
TP.HCM.
- T kt qu nghiên cu đa ra các gii pháp thit thc giúp cho hot đng tín
dng ngân hàng ti TP.HCM tng trng n đnh và bn vng trc s tác đng
ca chu k tng trng th trng bt đng sn.
7. KT CU LUN VN :
Lun vn đc chia thành 3 chng vi ni dung c th nh sau:
- Chng 1: C s lý lun s tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân
hàng
- Chng 2: S tác đng ca giá bt đng sn đn tín dng ngân hàng ti
TP.HCM
- Chng 3: Các khuyn ngh cho hot đng tín dng ngân hàng ti TP.HCM
tng trng n đnh và bn vng trc s tác đng ca chu k tng trng th
trng bt đng sn
5
CHNG 1: C S LÝ LUN S TỄC NG CA GIÁ BT NG SN
N TÍN DNG NGÂN HÀNG
1.1 Giá bt đng sn
1.1.1 Khái nim giá bt đng sn
Khái nim: Giá BS là giá tr ca BS thông qua giá bán. S tin này có th
khác vi giá tr th trng tùy thuc vào mt s yu t, chng hn nh nhng
nhng b ca ngi bán đ bán nhanh (George H.Miller and Katy R.Gallagher,
1998).
Ti Vit Nam có các khái nim nh sau:
Giá c BS là s biu hin bng tin ca giá tr hàng hoá BS đc tha
nhn trên th trng. Trong nn kinh t th trng giá c tài sn BS là giá th
trng ca BS đó, nó đc xác đnh là s tin có th nhn đc t mt hoc nhiu
ngi sn sàng và có th mua mt BS nào đó khi tài sn này đc đa ra bán. Giá
c th trng gn ngi kinh doanh và ngi tiêu dùng BS li vi nhau, giá này
va phn ánh giá tr va phù hp vi sc mua ca đng tin và cng chu tác đng
ca quy lut cung – cu. Giá th trng ca BS cng là giá mua và giá bán BS
đó và giá này ch có khi mà giao dch đc hoàn tt và đó cng là giá tt nht đc
đa ra trên th trng. Các bên giao dch đu t nguyn và có thông tin hoàn ho v
BS mà mình s tham gia mua hoc bán (Vietnam Open Educational Resources).
Cng nh các hàng hoá thông thng khác, giá c BS đc hình thành trên
c s quan h cung-cu v BS trên th trng. Bn cht ca giá c BS: giá c là
biu hin bng tin giá tr ca tài sn mà bên bán và bên mua có th chp nhn. Bao
gm giá ca đt và giá nhà. t đai không có giá thành sn xut. Giá tr ca đt đai
mt phn do t nhiên sinh ra, mt phn do con ngi khai thác s dng đt đai
mang li đc gi là "giá tr đt đai" (đa tô t bn hoá). Li ích thu đc t đt đai
càng ln thì giá tr ca nó càng cao. Trong nn kinh t th trng, đt đai đc mua
bán, chuyn nhng dn ti đt đai có "giá tr trao đi". Giá tr ca đt đai đc
biu hin di hình thc tin t, đó chính là "giá c ca đt đai" thng gi là giá
6
đt. Còn giá nhà đc tính bng các chi phí v nguyên vt liu và các chi phí khác
cn thit đ xây dng nên ngôi nhà (Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B Xây
dng, 2009).
1.1.2 Các yu t nh hng đn giá bt đng sn
Giá ca tt c BS nh hng bi yu t vt cht, kinh t, chính tr và xư hi:
Yu t vt cht:
- Kích thc, hình dáng và v trí ca BS.
- H thng thoát nc, ngun nc.
- Khoáng sn di lòng đt, thành phn ca đt.
- Khí hu.
- Gn trng hc, mua sm và vui chi gii trí…
Yu t kinh t:
- M rng hay thu hp sn lng công nghip c bn.
- M rng hay thu hp các hot đng ca chính quyn đa phng.
- Phát hin mi hay cn kit các ngun tài nguyên hin có.
- Tính sn có hay không có ca th trng th chp đ m rng tín dng.
- T l tht nghip.
Yu t chính tr:
- S đm bo tài chính.
- Chính sách quy hoch, xây dng đa phng.
- Nhà giá r và tr cp.
- Chính sách bo v môi trng.
- Thu đa phng.
7
- Các quy đnh ca đa phng v kinh doanh và công nghip.
Yu t xư hi
- Nim t hào v quyn s hu.
- Thái đ ca con ngi.
- S thay đi dân s, kích thc ca gia đình (George H.Miller and Katy
R.Gallagher, 1998).
Bên cnh đó, còn có các yu t khác nh:
Tng trng kinh t:
- Nhu cu nhà ph thuc vào thu nhp. Nn kinh t tng trng mnh và thu
nhp tng, con ngi s chi tiêu nhiu hn cho nhà ; vic này s làm tng nhu cu
và đy giá tng cao.
- Thc t, nhu cu nhà thng co giưn vi thu nhp, tng thu nhp dn đn
tng % ln hn v chi tiêu vào nhà trong thu nhp.
- Trong mt cuc suy thoái cng tng t nh vy, thu nhp gim làm cho
ngi dân không còn kh nng mua nhà và nhng ngi b mt vic s chìm sâu
trong nhng khon thanh toán th chp và kt thúc là ngôi nhà ca h s b ly li
(Pettinger, 2013)
Lưi sut:
Mc lưi sut nh hng đn khon chi phí ca các khon thanh toán th chp
hàng tháng. Giai đon lưi sut cao s làm tng chi phí ca các khon thanh toán th
chp và s làm gim nhu cu mua nhà. Lưi sut cao s khin vic thuê nhà hp dn
hn mua nhà (Pettinger, 2013).
Nim tin tiêu dùng:
Nim tin là quan trng đ quyt đnh liu có nên chp nhn ri ro khi th
chp tài sn hay không. c bit, là s mong đi vào th trng BS là rt quan
trng; nu ngi mua s giá nhà gim xung, thì h s trì hoưn vic mua BS.
8
Tính sn có ca cho vay th chp:
- Trong giai đon bùng n kinh t, nhiu ngân hàng đư rt quan tâm đn vic
cho vay th chp. H cho phép vay gp nhiu ln thu nhp. Ngoài ra ngân hàng yêu
cu khon tin gi rt thp (ví d nh cho vay ti đa 100% tài sn th chp). iu
này có ngha là d dàng có đc 1 khon vay th chp, nhu cu nhà s tng lên,
nhiu ngi hn s có th mua nhà.
- Tuy nhiên, nu sau mt cuc khng hong tín dng, các ngân hàng tht cht
tiêu chun cho vay, đòi hi phi có mt khon tin gi ln hn đ mua mt ngôi
nhà. iu này làm gim s sn có ca các khon vay th chp và nhu cu vay n s
gim. (Pettinger, 2013)
Ngun cung BS:
Khi ngun cung BS vt quá lng cu s dn đn giá BS gim. Ngc
li, khi cung không đ đáp ng cu, tình trng thiu nh th s dn đn giá nhà
tng. (Pettinger, 2013)
Mt s yu t c th tác đng đn giá BS ti Vit Nam:
Giá c BS tu thuc mt phn ln vào quan h cung - cu trên th trng.
Khi cu ln hn cung, giá BS thng b đy cao lên; ngc li, khi cu thp hn
cung, giá BS có xu hng gim xung. Tuy nhiên, giá c còn ph thuc vào nhiu
yu t khác nh nhng yu t xut phát t nhng khuyt tt ca th trng nh "đc
quyn", "đu c", "cnh tranh không lành mnh" có nhng yu t xut phát t s
can thip ca Nhà nc nh đu t ca Nhà nc vào vic nâng cp c s h tng
khu dân c (đng giao thông, cp và thoát nc, cp đin ), tng hoc min gim
thu cho các doanh nghip kinh doanh đa c, áp dng vic bán đu giá tài sn BS
thuc s hu Nhà nc, chính sách nhà cho ngi có thu nhp thp ; có nhng
yu t bt ngun t tâm lý, thói quen ca ngi dân nh không mun bán nhà đt
do cha ông đ li, hoc không thích nhà chung c, hoc ham mun có nhà nm
trên quc l, tnh l (Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B Xây dng, 2009)
9
Có 3 nhóm nhân t tác đng nh hng đn giá BS nói riêng cng nh đi
vi BS nói chung, c th là:
1.1.2.1. Các yu t có mi liên h trc tip vi bt đng sn
Nhóm các yu t t nhiên:
- V trí ca BS: kh nng sinh li do yu t v trí BS mang li càng cao thì
giá tr ca BS càng ln. Mi BS luôn đng thi tn ti 2 loi v trí, v trí tuyt
đi và v trí tng đi. Xét trên phng din tng quát, c 2 loi v trí nói trên đu
có vai trò quan trng trong vic xác lp giá tr ca BS. Nhng BS nm ti trung
tâm đô th hay mt vùng nào đó s có giá tr ln hn nhng BS nhà đt cùng loi
nm các vùng ven trung tâm (v trí tng đi). Nhng BS nm ti các ngư 4 hay
ngư 3, trên các trc l giao thông quan trng li có giá tr cao hn nhng BS nm
v trí khác (v trí tuyt đi). Vic xem xét đánh giá u th v v trí BS là cc k
quan trng, đc bit là đi vi vic xác đnh giá đt.
- Kích thc, hình th, din tích tha đt hoc lô đt: mt kích thc và din
tích tha đt ti u khi nó tho mưn mt loi nhu cu c th ca đa s dân c trong
vùng. Ví d: ti Hà Ni, vi nhu cu đ , thì loi kích thc và din tích ti u khi
mt tin tha đt t 4m-5m và chiu sâu tha đt là t 10m-15m.
- a hình BS ta lc: đa hình ni BS to lc cao hay thp so vi các BS
khác trong vùng lân cn có tác đng đn giá tr BS. nhng khu vc thp, thng
hay b ngp nc vào mùa ma hay b hin tng triu cng thì giá ca BS s
thp, ngc li giá ca nó s cao hn.
- Hình thc (kin trúc) bên ngoài ca BS (đi vi BS là nhà hoc là các
công trình xây dng khác): nu 2 BS có giá xây dng nh nhau, BS nào có kin
trúc phù hp vi th hiu thì giá tr ca nó s cao hn và ngc li.
- c đim trên mt đt và di lòng đt (đ dày ca lp b mt, tính cht th
nhng, tính cht vt lý ). Mc đ nh hng ca các yu t trên đn giá tr ca
BS tu thuc vào mc đích s dng đt. Ví d: đ màu m ca đt có th rt quan
10
trng đi vi giá tr đt khi s dng vào mc đích nông nghip, nhng li không
quan trng khi s dng đt cho xây dng.
- Tình trng môi trng: môi trng trong lành hay b ô nhim nng, yên tnh
hay n ào đu nh hng trc tip đn giá tr BS.
- Các tin li và nguy c ri ro ca t nhiên: nhng BS nm nhng vùng
thng hay b các s c ca thiên tai (bưo, lt, đng đt, khí hu khc nghit ) làm
cho giá tr BS b sút gim và ngc li.
Nhóm các yu t kinh t:
- Kh nng mang li thu nhp t BS: mc thu nhp hàng nm t BS mang
li s có nh hng quan trng đn giá tr ca BS đó. Khi kh nng to ra thu
nhp t BS càng cao thì giá chuyn nhng ca nó càng cao và ngc li.
- Nhng tin nghi gn lin vi BS: nh h thng đin, nc, v sinh, điu
hoà nhit đ, thông tin liên lc. H thng tin nghi càng đy đ và cht lng càng
tt thì càng làm cho giá tr BS càng gia tng.
Nhóm các yu t liên quan đn th trng:
- Tính hu dng ca BS;
- Nhu cu loi BS trên th trng. (Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B
Xây dng, 2009)
1.1.2.2 Các yu t v pháp lý liên quan đn BS
Tình trng pháp lý ca BS: các giy t chng th pháp lý v quyn s dng
đt, s hu nhà, giy phép xây dng v.v hin có.
Các quy đnh v xây dng và kin trúc gn vi BS, các hn ch v quyn
s dng đt, s hu nhà và công trình xây dng khác gn vi BS: tình trng cho
thuê, th chp BS, tình trng tranh chp quyn s dng đt, s hu nhà, s hn
ch quyn s hu chung (ví d nhà xây dng các khu vc là đng bng lên
11
xung ca máy bay không đc cao quá 3 tng ) (Cc Qun lý nhà và Th trng
BS - B Xây dng, 2009).
1.1.2.3 Các yu t bên ngoài
Các yu t chính tr pháp lý: s thay đi v đng li chính sách ca Nhà nc
và chính quyn đa phng có th có nhng tác đng đn hot đng ca th trng
BS nói chung và s đu t vào lnh vc BS nói riêng. C th là:
- Các chính sách có tác đng gián tip nh: s khuyn khích đu t bên ngoài
vào đa phng có th làm tng nhu cu v BS qua đó có th làm cho giá BS gia
tng.
- Các chính sách tác đng trc tip nh:
+ Chính sách cho phép Vit kiu mua BS ti Vit Nam
+ Chính sách cho phép nhng ngi không có h khu thành ph đc mua
nhà ti thành ph.
+ Chính sách tài chính áp dng đi vi nhng ngi đc nhà nc giao đt,
cho thuê đt
+ Chính sách tín dng đi vi hot đng đu t vào lnh vc BS .
+ Các chính sách thu ca Nhà nc đi vi BS.
Các yu t thuc v kinh t v mô:
ó là các yu t kinh t liên quan nh:
- Tình hình cung - cu BS trong khu vc.
- c đim ca nhng ngi tham gia th trng BS trong khu vc.
- Các điu kin ca th trng BS trong khu vc.
- Hin trng vùng lân cn (c s h tng nh đng, h thng cp thoát nc,
cp đin, thông tin liên lc ).
12
- Mc đ tng trng GDP hàng nm ca vùng nh hng đn thu nhp, nim
tin v kinh t trong tng lai và t đó s tác đng đn cung cu BS.
- Thu nhp bình quân hàng nm ca ngi dân trong vùng (thuc nhóm cao,
trung bình hay thp) so vi các vùng khác.
- Kh nng đáp ng nhu cu tín dng ca h thng tín dng trong khu vc;
- Mc giá bình quân các loi đt v trí trong cùng khu vc.
- T l thu và mc thu sut.
- Mc đ lm phát chung.
- Tình hình th trng lao đng, th trng chng khoán, th trng tín dng
trong khu vc.
Các yu t xư hi:
Các yu t xư hi cng tác đng ln đn giá tr BS. Mt khu vc mà mt
đ dân s đt nhiên tng cao do tc đ tng ca dân s c hc thì giá tr BS ni đó
s tng lên do cân bng cung - cu b phá v. Mt khác các yu t khác trong vùng
nh: cht lng dch v y t, giáo dc, trình đ dân trí, vn đ an ninh, tp quán
ngi dân trong vùng cng có nh hng đn giá tr ca BS. Tình trng nhng
ngi sng trong BS, tình trng sc kho, ngh nghip và tình trng vic làm, các
mi quan h tình cm gia đình, xư hi ca nhng ngi đang chung sng Nhng
vn đ liên quan đn thuyt phong thu. (Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B
Xây dng, 2009)
1.1.3 Phng pháp xác đnh giá bt đng sn
Có 5 phng pháp c bn đ đnh giá BS:
Phng pháp so sánh:
Cách tip cn th trng là tt nht trong 5 phng pháp, vì nó là trc tip
nht. đt đc hiu qu, phi có 3 điu kin: đu tiên, phi có mt con s đúng
ca giá bán gn đây, thng là t 3 đn 5 giá. Th hai, thông tin v giá bán phi có
13
sn đ thc hin đnh giá. Trong mt s trng hp, và vì mt vài lý do khác nhau,
thông tin này không đc tit l ra ngoài bi nhng ngi am hiu v giá c và các
điu khon trong kinh doanh. Th ba, vic phân tích nhng giá bán có sn phi
đc thc hin bi mt ngi am hiu v các vn đ nh vy.
Phng pháp tip cn th trng là mt mô hình ca s đn gin hóa. Nó ch
yêu cu vic thu thp s liu bán hàng cho nhng phn đt tng đng nhau đư
đc bán gn đây. Nhng giá bán này sau đó đc so sánh vi nhng lô đt đc
đa ra bàn bc. Vn đ hu ht các khu vc là s khó khn trong vic tìm kim đ
giá bán gn đây ca nhng lô đt trng. Mt khi đư tìm kim đ d liu, bc th
hai ch liên quan đn vic đánh giá bi cá nhân có thm quyn.
Phng pháp phân b:
Phng pháp phân b ch đnh mt t l nht đnh ca tng giá tr tài sn trên
ming đt. Ví d, trong mt khu vc dân c, giá bán trung bình ca nhng tài sn
đc ci thin vào khong 200,000 USD. Trong nhiu khu vc dân c, t l ca
tng giá tr trên giá tr khu đt khong 4:1. Nu toàn b tài sn có giá 200,000 USD
thì phn đt ch có giá 50,000 USD. T l này thay đi không đáng k nhng
vùng lân cn, hu ht các thm đnh viên & nhà chng khoán đu bit rõ v khu vc
ca h. mt s vùng mà nhu cu đt đai và kh nng mua đt không nhiu bng
nhng vùng khác, thì t l tài sn trên đt s là 6:1 hoc cao hn.
Phng pháp phát trin đt:
Phng pháp này đc áp dng tt nht cho vic thm đnh nhng khu đt
ln hoc đt trng. Gi s bn đc yêu cu thm đnh lô đt 25 mu vi kh nng
cao là phát trin thành khu dân c.
Phng pháp đt thng d:
Phng pháp đt thng d đc gi là khái nim ca các đi lý trong sn
xut. Nó là mt loi tng t phng pháp phát trin đt; tuy nhiên, nó đc s
dng tt nht trong vic c tính giá tr ca các khu vc cá nhân. Mc dù phng
14
pháp này đc s dng hiu qu trong vic đánh giá mt khu vc thng mi, nh
là khu vc ga dch v, khu vc nhà hàng, hoc kh nng thng mi hay công
nghip, thì điu chúng ta bàn bc đây là s áp dng ca nó cho vic đánh giá khu
vc cn h.
Vn hóa đt thuê:
Phng pháp quyt đnh giá tr đt này có th đc s dng khi ch tài sn
gi li quyn s hu ca ming đt, trong khi cho thuê quyn phát trin và s dng
nó. Quy đnh cho thuê đt và s tin thuê đc quyt đnh bi v trí và loi hình
phát trin mà khu đt nhm ti. Hu ht các vùng đu ra quy đnh v điu khon
cho thuê. (George H.Miller and Katy R.Gallagher, 1998)
Ti Vit Nam thng áp dng các phng pháp đnh giá BS sau:
Phng pháp so sánh/ so sánh trc tip:
Phng pháp này da trên c s giá đư đc bán trên th trng ca các BS
có nhiu đc đim tng đi ging so vi BS thuc đi tng xem xét, đ c
tính giá tr thc ca BS đó, đây là phng pháp đc s dng rng rưi nhiu
nc trên th gii (Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B Xây dng, 2009).
Phng pháp thu nhp (còn gi là phng pháp đu t hoc phng pháp vn
hoá):
Phng pháp này da trên c s thu nhp ròng trung bình hàng nm trong
tng lai t mt BS, tng ng vi mt t l (%) thu hi vn nht đnh đi vi
BS đó (còn gi là t l vn hoá) đ tính ra giá tr ca BS đó. Mt hn ch ca
chính phng pháp này là các tham s đ tính toán giá tr BS đòi hi đ chính xác
cao, trong khi vic xác đnh chúng li phi tin hành trong điu kin d kin trc,
vì vy đ chính xác ca kt qu tính toán thng b hn ch, có th khc phc bng
cách s dng các phng pháp đnh giá khác đ kim tra, trong trng hp kt qu
kim tra có s chênh lch ln thì phi áp dng các phng pháp khác đ tính toán
(Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B Xây dng, 2009).
15
Phng pháp chi phí (phng pháp giá thành):
Phng pháp này ch yu đc áp dng đ đnh giá nhng BS không có
hoc rt ít khi xy ra vic mua bán chúng trên th trng BS (nhà th, trng hc,
bnh vin, công s ). Da trên nguyên tc thay th, phng pháp giá thành cho
phép gi đnh rng, giá tr ca mt tài sn hin có, có th đo bng chi phí làm ra mt
tài sn tng t có vai trò nh là mt vt thay th, ngha là giá tr ca khu đt thay
th cng vi chi phí xây dng hin hành (Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B
Xây dng, 2009).
Phng pháp li nhun:
Phng pháp này đc s dng đ xác đnh giá ca các tài sn đc bit nh
rp chiu phim, khách sn và nhng tài sn khác mà giá tr ca nó ch yu ph
thuc vào kh nng sinh li t tài sn đó; mt hn ch ca phng pháp này là ch
áp dng đ xác đnh giá tr cho nhng BS mà hot đng ca nó có to ra li nhun
(Cc Qun lý nhà và Th trng BS - B Xây dng, 2009).
Phng pháp thng d (hay phng pháp phân tích kinh doanh/phát trin gi
đnh):
Phng pháp này thng đc áp dng đ tính toán giá tr ca nhng BS
không phi theo hin trng s dng mà cn c vào mc đích s đc s dng chúng
trong tng lai, theo quy hoch đư đc cp có thm quyn phê duyt. Thc cht
phng pháp thng d là mt dng ca phng pháp giá thành, chúng thc hin
theo nguyên tc: Giá tr đt đai đc xác đnh trên c s giá tr còn li sau khi ly
giá tr công trình BS tr đi tng s chi phí và li nhun (Cc Qun lý nhà và Th
trng BS - B Xây dng, 2009).
1.2. Tín dng ngân hàng
1.2.1 Khái nim
Tín dng ngân hàng là giao dch tài sn gia ngân hàng vi bên đi vay (là
các t chc kinh t, cá nhân trong nn kinh t) trong đó ngân hàng chuyn giao tài
16
sn cho bên đi vay s dng trong mt thi gian nht đnh theo tho thun, và bên đi
vay có trách nhim hoàn tr vô điu kin c vn gc và lãi cho ngân hàng khi đn
hn thanh toán. Xut phát t đc trng ca hot đng ngân hàng là kinh doanh trên
lnh vc tin t nên tài sn giao dch trong tín dng ngân hàng ch yu là di hình
thc tin t. Tuy nhiên trong mt s hình thc tín dng, nh cho thuê tài chính thì
tài sn trong giao dch tín dng cng có th là các tài sn khác nh tài sn c đnh
(Dân Kinh T, 2013). Trong lun vn ch đ cp đn tín dng ngân hàng di hình
thc tin t.
1.2.2 c đim ca tín dng ngân hàng
Ba đc đim chung v tín dng là lãi sut, thi gian đáo hn và các điu
khon thanh toán. Mi yu t s nh hng đn khon cp tín dng s đc hoàn
tr nh th nào.
Lãi sut:
Lãi sut là mt khon phí (có th có phí và l phí khác), ngi đi vay s tr
tin đ s dng vn ca TCTD. Lãi sut đc tính da trên s d hàng ngày hoc s
d trung bình hàng tháng ca khon vay. Có hai loi lãi sut là lãi sut c đnh và
lãi sut linh hot:
- Lãi sut c đnh: là khi th trng thay đi thì lãi sut vn đc gi c đnh
theo đ dài ca khon vay. i vi tín dng m - kt thúc thì khi mun thay đi lãi
sut thì TCTD thông báo đn khách hàng trc v s thay đi này.
- Lãi sut linh hot: là t l thay đi da trên mt ch s hay công thc. Bng
cách s dng lãi sut linh hot mà ngân hàng hn ch ri ro lãi sut (Credit Union
National Association, 2001).
Lãi sut dành cho hình thc cp tín dng BS thng đc áp dng lãi sut
cho vay trung dài hn tùy vào quy đnh ca ngân hàng mà lãi sut cho vay trung dài
hn đc c đnh mi nm hay th ni theo tình hình bin đng ca lãi sut huy
đng đu vào.