Luận văn thạc sĩ Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại các doanh nghiệp chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh Bình Định

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH



PHM TH LAI

HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÁC DOANH NGHIP CH BIN G TRÊN
A BÀN TNHăBỊNHăNH



LUNăVNăTHC S KINH T



Tp. H Chí Minh - Nmă2013

B GIÁO DC VÀ ẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH



PHM TH LAI

HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B

TI CÁC DOANH NGHIP CH BIN G TRÊN
A BÀN TNHăBỊNHăNH

LUNăVNăTHC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: K TOÁN
MÃ S: 62340301
Ngiăhng dn khoa hc: TS. NGUYN TH KIM CÚC

Tp. H Chí Minh - Nmă2013





LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
Các s liu, kt qu nêu trong lun vn là trung thc và cha tng đc ai
công b trong bt k công trình nào khác.

Tác gi lun vn


Phm Th Lai

MC LC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
TRANG PH BÌA
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V
DANH MC CÁC PH LC
M U 1
CHNGă1:ăTNG QUAN V H THNG KIM SOÁT NI B 6
1.1 . Khái quát v kim soát ni b 6

1.1.1. Lch s hình thành và phát trin 6
1.1.2. Các khái nim v kim soát ni b 8
1.2. Các b phn cu thành h thng kim soát ni b theo COSO 1992 9
1.2.1. Môi trng kim soát 9
1.2.2. ánh giá ri ro 12
1.2.3. Hot đng kim soát 15
1.2.4. Thông tin và truyn thông 15
1.2.5. Giám sát 17
1.3. Kim soát ni b đi vi mt s chu trình ch yu trong doanh nghip sn
xut, ch bin 18
1.3.1. Chu trình chi phí 18
1.3.2. Chu trình sn xut 23
1.3.3. Chu trình doanh thu 27
KT LUNăCHNGă1 32



CHNGă2:ăTHC TRNG V H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÁC DOANH NGHIP CH BIN G TRểNăA BÀN TNH
BỊNHăNH 33
2.1. Tng quan v các doanh nghip ch bin g trênăđa bàn tnhăBìnhănh . 33
2.1.1. Quy mô ca ngành g 33
2.1.2. Ế đim sn xut, ch bin ca ngành g 33
2.1.3. Ế đim hot đng kinh doanh 34
2.1.4. Ế đim th trng ngành ch bin g 36
2.1.5. Vai trò ca ngành công nghip ch bin g đi vi s phát trin kinh t
- xã hi ca tnh Bình nh 37
2.2. Thc trng v h thng kim soát ni b ti các doanh nghip ch bin g
trênăđa bàn tnhăBìnhănh 38
2.2.1. Kho sát các b phn cu thành h thng kim soát ni b ti các

doanh nghip ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh 38
2.2.2. Kho sát h thng kim soát ni b đi vi mt s chu trình ch yu ti
các doanh nghip ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh 49
2.3.ăánhăgiáăchungă v thc trng h thng kim soát ni b ca các doanh
nghip ch bin g trênăđa bàn tnhăBìnhănh 54
2.3.1 Thành tu 54
2.3.2 Hn ch 56
2.3.3 Nguyên nhân ca nhng hn ch 58
2.4ăCácăquyăđnh caăNhƠănc và tnhăBìnhănhăđi vi ngành, doanh nghip
ch bin g 62
CHNGă3:ăMT S GII PHÁP VÀ KIN NGH NHM HOÀN
THIN H THNG KIM SOÁT NI B TI CÁC DOANH NGHIP
CH BIN G TRểNăA BÀN TNHăBỊNHăNH 65



3.1ăQuanăđim xây dng gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b ti các
doanh nghip ch bin g trênăđa bàn tnhăBìnhănh 65
3.2. Mt s gii pháp nhm hoàn thin h thng kim soát ni b ti các doanh
nghip ch bin g trênăđa bàn tnhăBìnhănh 66
3.2.1. Các gii pháp v các b phn cu thành h thng kim soát ni b 66
3.2.2. Các gii pháp liên quan mt s chu trình kinh doanh ch yu 82
3.3 Mt s kin ngh 85
3.3.1. Kin ngh vi Nhà nc, Hip hi và đa phng 86
3.3.2. Kin ngh vi doanh nghip 89
KT LUNăCHNGă3 92
KT LUN 93
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT

Ch vit
tt
Ch vităđyăđ ting Vit
Ch vităđyăđ
ting Anh
BCTC
BHTDXK
CCN
CNTT
COC
COSO


DN
DNTN
FSC


HQT
K-CCN
KCN
KNXK
KSNB
NVL
SX

TNHH
TSC
Báo cáo tài chính
Bo him tín dng xut khu
Cm công nghip
Công ngh thông tin
Chng ch h thng chui hành trình sn phm
Mt y Ban thuc Hi đng quc gia Hoa k
v vc chng gian ln v BCTC

Doanh nghip
Doanh nghip t nhân
Chng ch phát trin rng bn vng


Hi đng qun tr
Khu – Cm công nghip
Khu công nghip
Kim ngch xut khu
Kim soát ni b
Nguyên vt liu
Sn xut
Trách nhim hu hn
Tài sn c đnh




Chain of Custody
Committee of

Sponsoring
Organization


The Forest
Stewardship
Council





Các ký hiu trong v săđ dòng d liu

DANH MC CÁC BNG BIU


S hiu
bng
Tên bng
Ph lc
1.1
Nm b phn ca h thng kim soát ni b
04
1.2
Kim soát hot đng kinh doanh mua hàng
06
1.3
Kim soát hot đng sn xut
08
1.4
Hot đng kim soát chu trình doanh thu
10
2.1
Giá tr sn xut ngành ch bin g t nm 2007 – 2012 (giá c
đnh 1994)
11

2.2
Tr giá hàng xut nhp khu Nông –Lâm-Thy hi sn tnh Bình
nh 2007 – 2012
2.3
Kim ngch xut khu Lâm sn và g ch bin t nm 2007 - 2012
2.4
Mt s kt qu sn xut kinh doanh ca các doanh nghip ch
bin g ti Bình nh
14
2.5
Bng lit kê loi hình doanh nghip kho sát
38 (*)

Ghi chú: (*) là trang chính trong ni dung ca bài lun vn.












DANH MC CÁC HÌNH V

S hiu
Hình v

Tên biuăđ
Ph
lc
1.1
S đ dòng d liu tng quát chu trình chi phí
05
1.2
S đ dòng d liu cp 0 chu trình chi phí
1.3
S đ dòng d liu cp 1 x lỦ đt hàng
1.4
S đ dòng d liu cp 1 x lý nhn và bo qun hàng
1.5
S đ dòng d liu cp 1 x lý chp nhn hóa đn và theo dõi
công n phi tr
1.6
S đ dòng d liu cp 1 x lý thanh toán tin
1.7
S đ dòng d liu khái quát chu trình sn xut
07
1.8
Các hot đng ca chu trình sn xut
1.9
Thit k sn phm
1.10
Lp k hoch sn xut
1.11
Thc hin sn xut
1.12
Tính giá thành sn phm

1.13
Chu trình doanh thu và các chu trình khác
09
1.14
Hot đng và dòng thông tin trong chu trình doanh thu
1.15
S đ dòng d liu cp 1 x lỦ đt hàng
1.16
S đ dòng d liu cp 1 x lý xut kho, cung cp hàng hóa và
dch v
1.17
S đ dòng d liu cp 1 x lý lp hóa đn, theo dõi công n
1.18
S đ dòng d liu cp 1 x lý thu tin




DANH MC CÁC PH LC
S hiu
Ph lc
Tên Ph lc
01
Bn yu t cn lu Ủ trong đnh ngha v KSNB theo COSO 1992
02
Các mc tiêu ca doanh nghip
03
Hot đng kim soát
04
Nm b phn ca h thng kim soát ni b theo COSO 1992

05
S đ dòng d liu chu trình chi phí
06
Kim soát hot đng kinh doanh mua hàng
07
S đ dòng d liu chu trình sn xut
08
Kim soát hot đng sn xut
09
S đ dòng d liu chu trình doanh thu
10
Hot đng kim soát trong chu trình doanh thu
11
Các bng biu v quy mô ca ngành g
12
Phng pháp ch bin g
13
Th trng xut khu
14
Bng mt s kt qu sn xut kinh doanh ca các doanh nghip ch bin
g ti Bình nh
15
Danh sách các doanh nghip tin hành kho sát
16
Kho sát h thng kim soát ni b ti các doanh nghip ch bin g trên
đa bàn tnh Bình nh
17
Ngun nguyên liu đu vào
18
Liên kt các doanh nghip

19
Tng cng đu t và đy mnh sn xut mt hàng ni tht
20
y mnh hot đng nghiên cu và phát trin
1



M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Trong xu hng toàn cu hóa và suy thoái kinh t nh hin nay, bên cnh
nhng li ích, c hi mà nó mang li thì các doanh nghip (DN) trong nc còn
phi đi mt vi nhiu ri ro, thách thc mi đc bit là kh nng cnh tranh. Nh
vy đ các DN trong nc có th tn ti và ngày càng phát trin không nhng trong
nc mà còn  nc ngoài thì các DN cn có mt công c qun lý hu hiu và hiu
qu các ngun lc kinh t ca mình. Chính vì vy mà h thng kim soát ni b
(KSNB) ngày càng đóng mt vai trò quan trng trong các DN bi vì KSNB là mt
công c qun lỦ, giúp ngn nga, hn ch và phát hin các yu kém và sai phm,
gim thiu ri ro và tn tht, nâng cao hiu qu giúp DN đt đc các mc tiêu đt
ra.
Xut phát t đc đim t nhiên và xã hi cùng vi nhng tim nng, li th
ca mt tnh duyên hi Nam Trung B thì Bình nh đư xác đnh g là mt ngành
kinh t quan trng ca tnh. Do vy mà ngành ch bin đ g ca Bình nh là
ngành xut khu ch lc, có t trng xut khu ln trong c cu ngành ngh ca
tnh. Tuy nhiên, do nh hng ca nn kinh t nên các DN ch bin g  Bình nh
cng đang gp nhiu khó khn và ri ro. Thêm vào đó các DN ch bin g  tnh
Bình nh ch yu qun lý theo kiu gia đình, nhng DN có vn đu t ln nhng
vn cha xây dng đc h thng KSNB hoàn chnh cho DN mình.
Nhn thc tm quan trng ca h thng KSNB trong DN cng nh vai trò
ca ngành ch bin g ti tnh Bình nh. Vì vy, tác gi đư chn đ tài: “ảoàn

thin h thng kim soát ni b ti các doanh nghip ch bin g trên đa bàn
tnh Bình nh”.
2. Mc tiêu caăđ tài
- H thng hóa lý thuyt v KSNB, đc bit là tìm hiu h thng KSNB theo báo
cáo COSO nm 1992.
- Da trên lý thuyt khuôn mu v KSNB ca COSO nm 1992 và kt qu v
kho sát và đánh giá thc trng h thng KSNB ti các DN ch bin g trên đa bàn
2



tnh Bình nh đ xác đnh nguyên nhân nh hng đn tính hu hiu và hiu qu
ca h thng KSNB ti các DN này.
- Tìm hiu, phân tích, đánh giá các chu trình KSNB trong h thng KSNB ca
các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh thông qua kt qu kho sát thc
trng.
- a ra mt s gii pháp và kin ngh nhm hoàn thin h thng KSNB ti các
DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh.
3. Câu hi nghiên cu
- Thc trng ca h thng KSNB ti các DN ch bin g tnh Bình nh hin ti
nh th nào?
- Nguyên nhân nào dn đn thc trng ca h thng KSNB ti các DN ch bin
g tnh Bình nh nh vy?
- Gii pháp nào đc đa ra đ hoàn thin h thng KSNB ti các DN ch bin
g tnh Bình nh?
4.ăiătng nghiên cu
4.1. i tng nghiên cu
H thng KSNB ca DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh.
+ Các b phn cu thành h thng KSNB: môi trng kim soát, đánh giá ri ro,
hot đng kim soát, thông tin và truyn thông, giám sát.

+ Mt s chu trình sn xut kinh doanh ch yu: chu trình chi phí, chu trình sn
xut, chu trình doanh thu.
4.2. i tng kho sát
Lun vn tp trung nghiên cu h thng KSNB ca 40 DN ch bin g trên
đa bàn tnh Bình nh và nghiên cu ba chu trình: Chu trình chi phí, chu trình sn
xut và chu trình doanh thu.
5. Phm vi nghiên cu
Ti các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh trong thi gian t 2012
đn 2013.
6.ăPhngăphápănghiênăcu
3



- V phng pháp đnh tính: thông qua các tài liu sách báo tác gi s dng
các phng pháp khác nhau đ thu thp d liu, gii quyt các vn đ lý lun liên
quan đn h thng KSNB.
+ Phng pháp thu thp d liu: thu thp d liu tng hp v các c s lý lun
liên quan đn h thng KSNB.
+ Phng pháp phân tích: phân tích nhng d liu thu thp đc đ đánh giá
thc trng v h thng KSNB trong các DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình
nh.
- V phng pháp đnh lng đc s dng thông qua vic kho sát kt hp
vi phng pháp phng vn và phng pháp thng kê v h thng KSNB ti các
DN ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh.
Ngun d liu thu thp ch yu t t liu thng kê, điu tra kinh t - xã hi
ca Cc Thng kê tnh Bình nh, niên giám thng kê tnh Bình nh, t liu ca
Ngành, kt hp s liu điu tra thc t đ chng minh. Lun vn có k tha và phát
trin kt qu ca các công trình nghiên cu trc đây.
Ngoài ra, tác gi còn tng hp và phân tích các bài vit liên quan đn h

thng KSNB ti DN và các bài vit v ngành ch bin g ca Bình nh nói riêng
và c nc nói chung.
7. Tng quan các nghiên cuătrc
Cho đn nay, nc ta đư có khá nhiu các công trình nghiên cu đ cp v h
thng KSNB. Các công trình này đư nghiên cu h thng KSNB theo quy mô hp 
tng DN, tng lnh vc ngành ngh, tng b phn,…hoc theo quy mô tng th là
các tp đoàn kinh t, đa bàn tng tnh hoc trên phm vi c nc theo hng hoàn
thin quy trình hay theo hng đi phó vi ri ro. Chng hn, nh: “Nâng cao tính
hiu qu ca h thng KSNB ti các doanh nghip va và nh  tnh Lâm ng
hin nay” ca T Th Thùy Mai (2008), “nh hng và gii pháp hoàn thin
KSNB ti doanh nghip dch v  Vit Nam” ca Trn Th Thanh Th (2009),
“Thit lp các quy trình KSNB trong h thng KSNB cho các công ty dt may đa
bàn thành ph H Chí Minh” ca Nguyn Th Ngc Hng (2010), Hoàn thin mt
4



s quy trình h thng KSNB ti các doanh nghip sn xut, ch bin ca Lê Th
Nh Vân (2010), “Hoàn thin h thng KSNB ti ngân hàng đu t và phát trin
Vit Nam theo hng đi phó vi ri ro hot đng” ca Phm Qunh Nh Sng
(2010), “c đim h thng KSNB trong các tp đoàn kinh t” ca Nguyn Th
Phng Hoa (2011), “KSNB công c hu hiu hn ch ri ro và gian ln ti doanh
nghip” ca Phm Châu Thành (2011), …
c bit trong lnh vc g có đ tài “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti
doanh nghip sn xut, ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng (2012) vit theo
COSO 2004 theo hng đánh giá ri ro và đ cp đn hai chu trình mua hàng – tr
tin và chu trình bán hàng – thanh toán.
8. Nhngăđóngăgópăca lunăvn
Nhìn chung, các công trình nghiên cu trc đây đu nhn mnh đn tm
quan trng ca KSNB trong qun lý DN, hn ch ri ro và da trên c s lý thuyt

nn là báo cáo COSO 1992 hoc báo cáo COSO 2004. T đó, các tác gi đư tin
hành nghiên cu theo hng tip cn ln lt đn các b phn ca h thng KSNB
đ phù hp vi mc tiêu nghiên cu. Tuy nhiên, cha có công trình nghiên cu
đánh giá riêng cho h thng KSNB ngành ch bin g v kt hp gia chiu dc các
b phn cu thành ca h thng KSNB và chiu ngang các chu trình sn xut kinh
doanh, đc bit là chu trình sn xut theo COSO 1992.
Chính vì vy, da trên hng tip cn ca nghiên cu này s giúp ch ra nhng
đc thù riêng có trong h thng KSNB ca ngành ch bin g. T đó, giúp cho các
DN g kim soát tt chi phí sn xut, chi phí qun lỦ đ cnh tranh vi các DN
trong và ngoài nc đ có th đng vng và ngày càng phát trin, cng nh đt
đc các mc tiêu mà DN đ ra.
9. Kt cuăđ tài
Ngoài phn m đu, kt lun và các ph lc, Lun vn thc s “ảoàn thin
h thng kim soát ni b ti các doanh nghip ch bin g trên đa bàn tnh
Bình nh” gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v h thng kim soát ni b
5



Chng 2: Thc trng v h thng kim soát ni b ti các doanh nghip ch bin
g trên đa bàn tnh Bình nh
Chng 3: Mt s gii pháp và kin ngh nhm hoàn thin h thng kim soát ni
b ti các doanh nghip ch bin g trên đa bàn tnh Bình nh.
6



CHNGă1:ăTNG QUAN V H THNG KIM SOÁT NI B
1.1 . Khái quát v kim soát ni b

1.1.1. Lch s hình thành và phát trin
Lch s hình thành và phát trin ca KSNB chia làm hai giai đon.
 Giaiăđon tin COSO (T nmă1992ătr v trc )
- u th k 20, s quan tâm ca Kim toán đc lp v KSNB mà hình thc
ban đu là kim soát tin.
- Nm 1905, xut hin t KSNB trong “LỦ thuyt và thc hành kim toán”
ca Robert Montgomery.
- Nm 1929, Công b ca Cc D tr Liên bang Hoa K (Federal Reserve
Bulletin): KSNB là công c đ bo v tin và các tài sn khác đng thi thúc đy
nâng cao hiu qu hot đng.
- Nm 1936, Hip hi k toán viên công chng Hoa K (AICPA – American
Institute of Certified Public Accountants): KSNB là các bin pháp và cách thc
đc thc hin trong mt t chc đ bo v tin và các tài sn khác, cng nh kim
tra s chính xác trong ghi chép ca s sách.
- Nm 1949, công trình nghiên cu ca AICPA đnh ngha: “Kim soát ni
b là c cu t chc và các bin pháp, cách thc liên quan đc chp nhn và thc
hin trong mt t chc đ bo v tài sn, kim tra s chính xác và đáng tin cy ca
s liu k toán, thúc đy hot đng có hiu qu, khuyn khích s tuân th các chính
sách ca ngi qun lý.
Sau đó, AICPA đư son tho và ban hành nhiu chun mc kim toán đ cp
đn nhng khái nim và khía cnh khác nhau ca KSNB.
- Nm 1958: y ban th tc kim toán (CAP - Committee on Auditing
Procedure) trc thuc AICPA ban hành báo cáo v th tc kim toán 29 (SAP-
Statement Auditing Procedure) v: “Phm vi xem xét KSNB ca kim toán viên đc
lp”, trong đó ln đu tiên phân bit KSNB v qun lý và KSNB v k toán.
- n nm 1962, CAP tip tc ban hành SAP33 (1962), đư làm rõ hn v vn
đ này.
7

- n 1972, CPA tip tc ban hành SAP54 (1972) “Tìm hiu và đánh giá
kim soát ni b”, trong đó đa ra bn th tc kim soát k toán, đó là đm bo
nghip v ch đc thc hin khi đư đc phê chun, ghi nhn đúng đn mi nghip
v đ lp báo cáo, hn ch s tip cn tài sn và kim kê.
S raăđi caăBáoăcáoăCOSOă(nmă1992)
- Nguyên nhân dn đn vic thành lp y ban COSO là: Gian ln ti các
công ty và S quan tâm ca xã hi đn KSNB. Do đó, cn mt khuôn kh chung v
KSNB.
- Sau Watergate (1973), vào nm 1977, lut v chng hi l nc ngoài
(Foreign Corrupt practices act) ra đi.
- Sau đó, y ban chng khoán Hoa K (SEC – Securities and Exchange
Commission) đa ra bt buc các công ty phi báo cáo v KSNB đi vi công tác
k toán  đn v mình (1979).
- y ban COSO (The Committee of Sponsoring Organizations of the
Treadway Commission) là mt y ban thuc Hi đng quc gia Hoa K v chng
gian ln trên BCTC, thng gi là y ban Treadway, đc thành lp vào nm 1985
di s bo tr ca nm t chc ngh nghip, mi t chc này đư ch đnh mt đi
din đ lp ra y ban COSO. Nm t chc đó là: Hip hi K toán viên công chng
Hoa K (AICPA), Hip hi K toán Hoa K (AAA – American Accounting
Association), Hip hi Qun tr viên tài chính (FEI – Financial Executives
Institute), Hip hi K toán viên qun tr (IMA – Institute of Management
Accountants), Hip hi kim toán viên ni b (IIA – Institute of Internal Auditors).
Sau mt thi gian dài làm vic, đn nm 1992, COSO đư phát hành báo cáo
nm 1992. Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th gii đư đa ra khuôn
mu lý thuyt v KSNB mt cách đy đ và có h thng. COSO đư đnh ngha đy
đ v KSNB và dùng t KSNB thay vì KSNB v k toán. Báo cáo COSO đa ra
nm b phn ca KSNB bao gm: Môi trng kim soát, đánh giá ri ro, các hot
đng kim soát, thông tin và truyn thông, giám sát.
Cu trúc ca Báo cáo COSO (1992): gm bn phn đó là:

8



Phn 1: Tóm ttădƠnhăchoăngiăđiu hành: Cung cp cái nhìn tng quát v
KSNB  mc đ cao dành riêng cho các nhà qun lý cao cp và Giám đc điu
hành, và các c quan qun lý Nhà nc.
Phn 2: Khuôn mu ca KSNB: Là ni dung c bn ca báo cáo COSO,
trong đó đnh ngha v KSNB và các tiêu chun đ giúp Ban Giám đc, nhà qun lý
và các đi tng khác nghiên cu đ thit k, vn hành hay đ đánh giá h thng
KSNB.
Phn 3: Báo cáo choăđiătng bên ngoài: Là tài liu b sung nhm hng
dn cho các t chc cn báo cáo v KSNB cho bên ngoài.
Phn 4: Công c đánhăgiáăh thng KSNB: a ra các hng dn, gi ý
thit thc cho vic đánh giá h thng KSNB.
 Giaiăđon hu COSO ( t nmă1992ăđn nay):
Sau khi báo cáo COSO 1992 đc phát hành thì tip đó hàng lot nghiên cu
phát trin v KSNB trong nhiu lnh vc khác nhau đư ra đi. COSO phát trin v
qun tr, v DN nh (2006), v Công ngh Thông tin, Kim toán đc lp, chuyên
sâu vào nhng ngành ngh c th và giám sát (2008).
1.1.2. Các khái nim v kim soát ni b
1.1.2.1. nh ngha v kim soát ni b theo COSO 1992
Quá trình nhn thc và nghiên cu v KSNB đư dn đn s hình thành các
đnh ngha khác nhau. Hin nay, đnh ngha đc chp nhn rng rưi là đnh ngha
ca COSO nm 1992.
Báo cáo COSO đc công b di tiêu đ Kim soát ni b - Khuôn kh
hp nht (Internal Control – Intergrated framework) đư đnh ngha v KSNB:
“Kim soát ni b: Là mt quá trình b chi phi bi ngi qun lý, Hi đng
qun tr và các nhân viên ca đn v, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo
hp lý nhm đt đc các mc tiêu sau đây:

- S hu hiu và hiu qu ca hot đng
- S tin cy ca báo cáo tài chính (BCTC)
- S tuân th pháp lut và các quy đnh.” (Ph lc 01)
9



1.1.2.2. nh ngha v kim soát ni b theo COSO 2004
Xây dng h thng KSNB hu hiu giúp các DN kim soát các mc tiêu đ
ra, kim soát đc nhng ri ro và phc v tt hn trong công tác qun lỦ DN. Nm
2004, COSO công b báo cáo tng th vi tiêu đ: Qun tr ri ro doanh nghip –
khuôn kh hp nht (Enterprise Risk Management ậ Intergrated Frameword).
Báo cáo nm 2004 đc phát trin da trên c s Báo cáo COSO 1992 và tích hp
vi qun tr ri ro ti các đn v. Mt khác báo cáo COSO nm 2004 cng đư xác
đnh đc nhng tiêu chun làm c s đ đánh giá ri ro cng nh đ xut xây
dng chu trình qun lý ri ro hiu qu trong công tác qun lý.
nhănghaăQun tr ri ro DN: Qun tr ri ro DN là mt quá trình chu
nh hng ca Hi đng qun tr (HQT), Ban Giám đc và các nhân viên khác
đc áp dng trong vic xác đnh chin lc và bao trùm lên mi hot đng ca
DN, đc thit k đ nhn dng các s kin tim tàng có th nh hng đn đn v
và qun tr ri ro trong mc đ cho phép nhm cung cp mt s bo đm hp lỦ đt
đc các mc tiêu ca DN.
Trit lý ca Qun tr ri ro DN:
- Bt k đn v nào, ngay c t chc phi li nhun đu tn ti đ mang li giá tr
cho các nhà u t.
- Giá tr đc to ra, duy trì hay b xóa mòn qua các quyt đnh ca nhà qun lý
trong tt c các hot đng, t vic xác lp chin lc cho đn vic điu hành các
hot đng hng ngày ca đn v.
- Qun tr ri ro DN giúp cho vic to ra giá tr bng cách h tr nhà qun lý:
+ Nhn dng các s kin tim tàng trong tng lai.

+ ng phó sao cho gim tn tht và tng cng kt qu.
1.2. Các b phn cu thành h thng kim soát ni b theo COSO 1992
Theo Báo cáo COSO 1992, h thng KSNB gm 5 b phn có quan h cht
ch vi nhau, đó là: Môi trng kim soát, đánh giá ri ro, hot đng kim soát,
thông tin và truyn thông, giám sát.
1.2.1. Môi trng kim soát
10



Môi trng kim soát phn ánh sc thái chung ca mt DN, đt ra nn tng ý
thc ca DN và tác đng đn ý thc kim soát ca cán b nhân viên trong DN. Môi
trng kim soát là nn tng cho các b phn khác trong h thng KSNB ca DN
nhm xây dng nhng nguyên tc và c cu hot đng phù hp thông qua nng lc
nhân viên, tính chính trc và các giá tr đo đc, phân công quyn hn và trách
nhim, trit lỦ kinh doanh và phong cách điu hành,
1.2.1.1. Tính chính trc và các giá tr đo đc
Tính chính trc và các giá tr đo đc là nhân t quan trng ca môi trng
kim soát, tác đng đn vic thit k, thc hin và giám sát các nhân t khác ca
KSNB.
+ Các chun mc ng x v đo đc cn cao hn vic tuân th pháp lut.
+ Nhà qun lý có vai trò quan trng trong vic xây dng và to lp nn tng,
n np vn hóa t chc đ ngn cn các hành vi thiu đo đc hoc phm pháp.
+ Khi xây dng các giá tr đo đc, nhà qun lý cn dung hòa li ích ca các
bên đng thi phi loi tr hoc gim thiu nhng sc ép hay điu kin có th dn
đn nhân viên có nhng hành vi thiu trung thc thì mi đa đn s phát trin lâu
dài cho t chc.
+ Bên cnh vic xây dng, nhà qun lý cn phi truyn đt hng dn đ nhân
viên có hiu bit đy đ, ý thc đc cái gì đúng và cái gì sai.
Chính vì vy, các nhà qun lý cn phi làm gng cho cp di v vic tuân

th các chun mc và cn phi ph bin nhng quy đnh, chính sách, điu l qun
lỦ,… đn mi thành viên bng các th thc thích hp.
1.2.1.2. Cam kt v nng lc
Nng lc phn ánh kin thc và k nng cn có đ hoàn thành mt nhim v
nht đnh.
+ Nhà qun lý cn xác đnh rõ yêu cu v nng lc cho mt công vic nht
đnh và c th hóa nó thành các yêu cu v kin thc và k nng.
11



+ Nhà qun lý ch nên tuyn dng các nhân viên có kin thc và kinh nghim
phù hp vi nhim v đc giao, phi cân nhc gia nng lc và chi phí, phi giám
sát và hun luyn đy đ và thng xuyên.
+ Mc khác nhà qun lỦ cng phi quan tâm đn phm cht đo đc ca cán
b nhân viên.
1.2.1.3. Hi đng qun tr và Ban kim soát
Môi trng kim soát chu nh hng đáng k bi Hi đng qun tr và Ban
kim soát. Nhân t này hu hiu ph thuc vào s đc lp ca HQT và Ban kim
soát vi Ban điu hành, kinh nghim, uy tín và v trí ca các thành viên trong
HQT, mc đ tham gia, mc đ giám sát vic lp BCTC hay s tuân th pháp
lut, các hành đng ca HQT đi vi hot đng công ty; s phi hp gia HQT,
y ban kim toán và ngi qun lý trong vic gii quyt các khó khn liên quan
đn vic thc hin k hoch cng nh s phi hp gia HQT và Ban kim soát
vi kim toán ni b và kim toán đc lp.
Các nhân t đc xem xét đ đánh giá s hu hiu ca HQT hoc Ban kim
soát gm mc đ đc lp, kinh nghim và uy tín ca các thành viên trong HQT
hoc Ban kim soát, và mi quan h ca h vi b phn kim toán ni b và kim
toán đc lp.
1.2.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành ca nhà qun lý

Trit lý qun lý th hin quan đim và nhn thc ca nhà qun lý. Phong cách
điu hành th hin qua thái đ, cá tính, t cách ca nhà qun lỦ khi điu hành DN.
Trit lý qun lỦ và phong cách điu hành tác đng đn cách thc DN đc điu
hành nh: Mc chp nhn ri ro kinh doanh, cách thc DN kim soát.
Ngoài ra trit lý qun lý còn th hin thông qua thái đ, quan đim ca ngi
qun lý v vic lp và trình bày BCTC, vic la chn các chính sách k toán, các
c tính k toán và vic phân nhim k toán viên.
Trit lý qun lỦ và phong cách điu hành cng đc phn ánh trong cách thc
nhà qun lý s dng các kênh thông tin và quan h vi cp di nh: Có nhà qun
12



lý tip xúc và trao đi trc tip vi nhân viên hoc có nhà qun lý li thích điu
hành công vic theo mt trt t đư xác đnh trong c cu t chc ca đn v.
1.2.1.5. C cu t chc
C cu t chc thc cht là s phân chia trách nhim và quyn hn gia các
b phn trong đn v to nên c ch hot đng sn xut kinh doanh.
Mt c cu t chc phù hp s là c s đ lp k hoch, điu hành, thc hin,
kim soát, giám sát và góp phn rt ln trong vic đt đc mc tiêu.
 thit lp c cu t chc thích hp cn xác đnh rõ quyn hn và trách
nhim đi vi tng hot đng, xác đnh cp bc cn báo cáo thích hp. C cu t
chc thng đc mô t thông qua s đ t chc.
Nhìn chung c cu t chc ph thuc quy mô và đc thù hot đng ca DN.
C cu t chc phi giúp DN thc hin chin lc đư hoch đnh đ đt đc mc
tiêu đ ra.
1.2.1.6. Phân chia quyn hn và trách nhim
Phân chia quyn hn và trách nhim là vic xác đnh quyn hn và trách
nhim ca tng thành viên trong các hot đng ca DN, giúp cho mi thành viên
hiu đc h có nhim v gì, công vic ca h nh hng nh th nào đn ngi

khác và trách nhim báo cáo vi các cp có liên quan.
Mt xu hng ph bin hin nay là y quyn cho cp di trong hot đng
hàng ngày đ tng cng quyn lc, khuyn khích s ch đng sáng to và có các
phn ng kp thi t cp di.
1.2.1.7. Chính sách nhân s
Chính sách nhân s là các chính sách và th tc ca các nhà qun lý v tuyn
dng, đào to, hun luyn, đánh giá, sa thi, đng viên, khen thng, k lut. Chính
sách nhân s nh hng đáng k đn s hu hiu ca môi trng kim soát thông
qua vic tác đng đn các nhân t khác trong môi trng kim soát nh: m bo
v nng lc, tính chính trc và các giá tr đo đc, kinh nghim công vic.
1.2.2. ánh giá ri ro
13



Mi DN luôn phi đi mt vi hàng lot ri ro t bên trong ln bên ngoài
trong quá trình hot đng kinh doanh. Vì vy phi đánh giá, phân tích nhng nhân
t to nên ri ro nh hng đn mc tiêu ca DN. ánh giá ri ro là quá trình nhn
dng và phân tích nhng ri ro nh hng đn vic đt đc mc tiêu, t đó có th
qun tr đc ri ro.
1.2.2.1. Xác đnh mc tiêu
Mc tiêu không phi là nhân t ca KSNB nhng là điu kin tiên quyt đ
đánh giá ri ro. Mt s kin đc xem là ri ro nu nó đe da đn vic đt đc
mc tiêu ca đn v. Mc tiêu phi đc thit lp  các mc đ khác nhau và phi
nht quán.
Mc tiêu có 2 mc đ: Mc tiêu  mc đ toàn đn v và mc tiêu  mc đ
tng b phn.  mc đ toàn đn v, mc tiêu đc trình bày thông qua s mng
ca t chc và các cam kt v giá tr ca t chc đi vi xã hi.  mc đ tng b
phn, mc tiêu thit lp cho các hot đng khác nhau nh: Mua hàng, bán hàng, …
Mc tiêu đc chia làm 3 loi: Mc tiêu hot đng, mc tiêu BCTC và mc

tiêu tuân th (Ph lc 02).
Các mc tiêu không đc lp mà b sung và liên kt vi nhau thì cn xác đnh
v trí u tiên ca mc tiêu và ni kt gia mc tiêu và ngun lc. n v ch có th
đm bo hp lý s đt đc mt s mc tiêu nht đnh, ch không th đm bo đt
đc tt c mc tiêu.
1.2.2.2. Ri ro
Da trên mc tiêu đư thit lp, nhà qun lý cn nhn dng, phân tích ri ro đ
đa ra các bin pháp qun tr ri ro.
- Nhn dng ri ro
Ri ro đc nhn dng thông qua vic xem xét các nhân t bên ngoài và bên
trong DN nh hng trc tip đn các hot đng ca DN. Ri ro có th tác đng đn
t chc  mc đ toàn đn v hay ch nh hng đn tng hot đng c th.
Ri ro  mc đ toàn đn v có th phát sinh t các nhân t bên trong và bên
ngoài. Các nhân t bên ngoài có th là: S phát trin k thut, thay đi nhu cu và
14



s mong đi ca khách hàng, thay đi chin lc hot đng ca đi th cnh tranh,
s thay đi trong chính sách ca Nhà nc, các quy đnh mi ca lut pháp, s thay
đi trong nn kinh t, Các nhân t bên trong nh thay đi ngi qun lỦ, nng lc
ca nhân viên, s gián đon h thng x lý thông tin, ý thc kim soát,…
Ri ro nên đc nhn dng  mc đ tng b phn, tng hot đng hay tng
chc nng kinh doanh nh ri ro  b phn sn xut, b phn tip th, k thut
nghiên cu phát trin,…Ri ro có th phát sinh và tác đng đn bn thân tng hot
đng trc khi nh hng dây chuyn đn toàn đn v. Vì vy, đánh giá đúng đn
ri ro  mc đ hot đng s góp phn duy trì ri ro  mc đ toàn đn v mt cách
hp lý.
- Phân tích và đánh giá ri ro
Ri ro rt khó đnh lng nên phân tích và đánh giá ri ro là công vic khá

phc tp và có nhiu phng pháp khác nhau. Quá trình phân tích ri ro thng có
ba bc, đó là: ánh giá tm quan trng ca ri ro, đánh giá kh nng ri ro có th
xy ra và xem xét các phng pháp qun tr ri ro. Phng pháp qun tr ri ro có
th làm gim thiu ri ro, chia s ri ro hoc có th chp nhn ri ro. Cùng vi các
bin pháp đ qun tr ri ro, nhà qun lý cn thit lp các th tc đ xem xét s đy
đ và nâng cao tính hu hiu ca nhng bin pháp đi phó.
Phân tích ri ro là vn đ quan trng nh hng đn s thành công ca đn v.
 phân tích ri ro hu hiu cn nhn dng tt c các quá trình kinh doanh ch
yu làm phát sinh ri ro t đó thit lp các bin pháp kim soát thích hp.
1.2.2.3 Qun tr s thay đi
S thay đi và phát trin ca nn kinh t, ngành ngh kinh doanh, môi trng
pháp lý dn đn KSNB hu hiu trong điu kin này li không hu hiu trong điu
kin khác. Vì vy, nhn dng ri ro cn tin hành mt cách liên tc, đó là qun tr
s thay đi.
Qun tr s thay đi là vic thu nhn, x lý và báo cáo thông tin v nhng s
kin, hot đng và điu kin ch ra nhng thay đi mà đn v phi phn ng li liên
quan đn s thay đi môi trng hot đng, s thay đi s thích khách hàng,…