HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM.PDF

BỘ GIÁO DỤCVÀĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH




ĐẶNG TRẦN VÂN ANH


HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT
NỘI BỘ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU
TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ


TP.HCM ậ Nmă2013


BỘ GIÁO DỤCVÀĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH


ĐẶNG TRẦN VÂN ANH

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT
NỘI BỘ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU
TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

Chun ngành: Kătốn
Mƣăs:ă60340310

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngiăhngădnăkhoaăhc:ăPGS.TSăNguynăXuơnăHng

TP.HCM ậ Nmă2013

- i-

L
ÔØI CAM ÑOAN

Tôi xin cam đoan bn lun vn là công trình nghiên cu đc lp ca riêng tôi.
Các s liu, kt qu nêu trong lun vn là trung thc và có ngun gc rõ ràng
TP. H Chí Minh, ngày … tháng … nm 2013
Tác gi



ng Trn Vân Anh


- ii-

M
UÏC LUÏC


Li cam đoan i
Mc lc ii
Danh mc các ch vit tt v
Danh mc các bng và biu đ vi
M U 1
1. Tính cp thit caăđ tài 1
2. Mt s công trình bài vităliênăquanăđnăđ tài 2
3. Mc tiêu nghiên cu caăđ tài 4
4. Phngăphápănghiênăcu 5
5. Phm vi nghiên cu 5
6. Kt cu lunăvn 6
CHNGă1ă- NHNG VNă CHUNG V KIM SOÁT NI B I
VI HOTăNG TÍN DNG TRONG NGÂN HÀNG 7
1.1. Că S LÝ LUN V KSNB VÀ KSNB TRONG HOTă NG
CA NHTM 8
1.1.1. H thng KSNB theo Coso 8
1.1.1.1. Lch s ra đi và phát trin lý lun v kim soát ni b 8
1.1.1.2. nh ngha h thng KSNB 10
1.1.1.3. Các thành phn ca h thng KSNB theo Coso 2004 13
1.1.2. H thng lý lun KSNB trong ngân hàng theo Báo cáo Basle 17
1.1.2.1. S hình thành và hot đng ca y ban Basel 17
1.1.2.2. Mc tiêu và vai trò ca nguyên tc KSNB trong ngân hàng 19
1.1.2.3. Các nguyên tc KSNB trong ngân hàng 20
1.1.2.4. Thc tin vn dng Báo cáo Basle trong mt s NH trên th gii 23

- iii-

1.2. KIM SOÁT NI B I VI HOTă NG TÍN DNG
TRONG NGÂN HÀNG 25
1.2.1. Khái nim hot đng tín dng ngân hàng 25

1.2.2. Khái nim ri ro tín dng 26
1.2.2.1. nh ngha ri ro tín dng 26
1.2.2.2. Các yu t to nên ri ro tín dng 28
1.2.2.3. Qun lý ri ro tín dng 30
1.2.3. Kim soát ni b đi vi hot đng tín dng trong ngân hàng 31
1.2.3.1. Thit lp quy trình tín dng cht ch 35
1.2.3.2. Thit lp h thng kim soát ni b và h thng qun lý ri ro tín
dng hiu qu 35
Kt lun chng 1 39
CHNGă 2 - THC TRNG H THNGă KSNBă I VI HOT
NG TÍN DNG TI BIDV 40
2.1. TNG QUAN V NGÂN HÀNG BIDV 41
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca BIDV 41
2.1.2. Tng quan v hot đng kinh doanh và hot đng tín dng BIDV
Vit Nam qua các nm 44
 Ch tiêu hot đng kinh doanh 44
 Ch tiêu hot đng tín dng 46
2.2. THC TRNG H THNGă KSNBă I VI HOTă NG TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG 49
2.2.1. Kho sát vic qun lý ri ro tín dng ti ngân hàng BIDV 49
2.2.1.1. Môi trng qun lý 49
2.2.1.2. Thit lp mc tiêu 56
2.2.1.3. Nhn din s kin tim tàng 58
2.2.1.4. ánh giá ri ro 61
2.2.1.5. Phn ng ri ro 67

- iv-

2.2.1.6. Hot đng kim soát 68
2.2.1.7. Thông tin truyn thông 78

2.2.1.8. Hot đng giám sát 79
2.2.2. ánh giá tn ti ca KSNB đi vi nghip v tín dng ti BIDV 81
2.2.2.1. Bài hc t các v án tín dng ln xy ra ti BIDV 81
2.2.2.2. Mt s sai phm do kim toán phát hin thông qua kim tra tín
dng hàng nm 84
2.2.2.3. Nhn xét v các tn ti hin hu, đánh giá nhng tn ti ca
KSNB đi vi hot đng tín dng ti BIDV 85
Kt lun chng 2 87
CHNGă3 - GII PHÁP HOÀN THIN H THNGăKSNBăI VI
HOTăNG TÍN DNG TI BIDV 88
3.1. QUANăIM HOÀN THIN H THNGăKSNBăI VI HOT
NG TÍN DNG TI BIDV 89
3.2. GII PHÁP HOÀN THIN H THNGă KSNBă I VI HOT
NG TÍN DNG TI NGÂN HÀNG BIDV 89
3.2.1. Hoàn thin môi trng qun lý ca BIDV 89
3.2.2. Nâng cao vic nhn dng các s kin tim tàng 93
3.2.3. Nâng cao cht lng đánh giá ri ro tín dng 93
3.2.4. Nâng cao hot đng kim soát 95
3.2.5. Nâng cao hiu qu ca thông tin và truyn thông 97
3.2.6. Nâng cao hot đng giám sát 99
Kt lun chng 3 104
KT LUN 105
TÀI LIU THAM KHO 107


- v-

D
ANH MỤCCÁC CHỮ VIẾT TẮT


1. Basel : y ban Basel v giám sát ngân hàng
2. BIDV : Ngân hàng TMCP u t và phát trin Vit Nam
3. CAR : T l an tồn vn
4. CBTD : Cán b tín dng
5. COSO : Committee of Sponsoring Organizations
6. DN : Doanh nghip
7. DPRR : D phòng ri ro
8. HQT : Hi đng Qun tr
9. HTXHTDNB : H thng xp hng tín dng ni b
10. KQKD : Kt qu kinh doanh
11. KSNB : Kim sốt ni b
12. NH : Ngân hàng
13. NHNN : Ngân hàng Nhà nc
14. NHTM : Ngân hàng Thng mi
15. No&PTNT : Ngân hàng Nơng Nghip và Phát trin Nơng Thơn
16. QLRR : Qun lý ri ro
17. QTRR : Qun Tr Tín Dng
18. RRTD : Ri ro tín dng
19. SXKD : Sn xut kinh doanh
20. TSB : Tài sn đm bo


- vi-

D
ANH MỤC
C
ÁC BẢNGVÀBIỂU ĐỒ

 Danh mc Bng

1. Bng 2.1 : Chng đng phát trin ca Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam 41
2. Bng 2.2 : Kt qu hot đng kinh doanh ca BIDV qua 2 nm
2011-2012 45
3. Bng 2.3 : C cu tín dng ca BIDV theo nhóm n 2009-2012 48
4. Bng 2.4 : Trit lý ca Ban lưnh đo BIDV v qun tr ri ro tín
dng 50
5. Bng 2.5 : Nhim v ca phòng qun lý ri ro ti BIDV 55
6. Bng 2.6 : Mc tiêu ca BIDV 57
7. Bng 2.7 : Bng xp hng tín dng ni b 63
8. Bng 2.8 : Cách thc phn ng vi ri ro tín dng ti BIDV 67
9. Bng 2.9 : Th tc kim sốt ti BIDV 68
10. Bng 3.1 : Báo cáo kin ngh hot đng giám sát 101
 Danh mc Hình
1. Hình 2.1 : Biu đ din bin d n 47
2. Hình 2.2. : T l n xu BIDV 2009 – 2012 48

- vii-

 Danh mcăLuăđ
1. Lu đ 2.1 : Lu đ quy trình phê duyt tín dng ti chi nhánh 73
2. Lu đ 2.2 : Lu đ quy trình phê duyt tín dng ti hi s chính 74
 Danh mc Săđ
1. S đ 2.1 : Mô hình t chc tín dng ti chi nhánh 52
2. S đ 2.2 : Mô hình t chc tín dng ti Hi s chính 53
3. S đ 2.3 : Quy trình nhn bit ri ro tín dng ti BIDV 60
4. S đ 2.4 : Chm đim ca h thng xp hng ni b 62
5. S đ 2.5 : Quy trình vn hành h thng xp hng tín dng 64
6. S đ 3.1 : Mô hình t chc ca b phn qun lý ri ro 91

- 1 -



MÔÛ ÑAÀU

1. Tính cp thit ca đ tài
Hot đng ngân hàng là hot đng kinh doanh ri ro và có tác đng ln đn tình
hình kinh t và an ninh trt t. Cùng vi quá trình hi nhp quc t, t do hóa tài chính,
loi b các rào cn thng mi, tài chính và ranh gii toàn cu đư dn đn s tng
trng nhanh chóng, đa dng, phc tp trong hot đng ngân hàng. Hot đng ngân
hàng đang phi đi mt ngày càng nhiu ri ro gm ri ro tín dng, ri ro th trng, ri
ro thanh khon, ri ro hot đng và các ri ro khác vi nhiu mc đ khác nhau,
nhng có nh hng sâu rng và trm trng nht vn là ri ro tín dng bi hot đng
tín dng là hot đng cn bn và ch yu to ra khi lng li nhun ln nht cng nh
tn tht ln nht cho ngân hàng.
Cuc khng hong kinh t tài chính toàn cu ngày càng tác đng mnh m đn
mi lnh vc và ngành ngân hàng - tài chính là ngành chu tác đng đu tiên. in hình
cuc khng hong tài chính-ngân hàng toàn cu khi đu t M nhng nm gn đây đư
và đang cho thy ngày càng nhiu ngân hàng trên th gii công b các khon n xu và
thua l ln k lc, trong đó có rt nhiu ngân hàng trong khu vc và trên th gii b phá
sn, k c nhng ngân hàng ln tm c th gii vi b dày hot đng hàng trm nm.
Vì vy vn đ nâng cao kh nng qun lý ri ro tín dng, hn ch đn mc thp nht
nhng nguy c tim n gây nên ri ro tín dng ca các ngân hàng thng mi đang và
ngày càng tr nên cp thit.  hn ch và ngn nga ri ro tín dng, ngoài các bin
pháp k thut nghip v tín dng thì vic thit k mt h thng KSNB hiu qu dành
cho hot đng tín dng s góp phn quan trng trong vic kim soát, giám sát ri ro tín
dng, đa hot đng này phát trin bn vng trong tng lai. Xut phát t thc t trên

- 2 -



tôi chn đ tài “Hoàn thin h thng KSNB đi vi hot đng tín dng ti Ngân hàng
TMCP u t & Phát trin Vit Nam” làm đ tài thc s.
2. Tng quan các nghiên cu
Qun lý ri ro tín dng và hoàn thin h thng KSNB đi vi hot đng tín dng
đang là vn đ đc s quan tâm ca nhiu nhà nghiên cu cng nh các lưnh đo
Ngân hàng. Hin ti có nhiu công trình nghiên cu v hot đng tín dng đin hình
nh:
2.1. ắMt s gii pháp hoàn thin kim soát ni b đi vi nghip v tín dng ti
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit NamẰă- Lunăvnăthcă
s kinhătăcaătácăgiăNguynăThăDiuăHin nmă2009.
Lun vn kho sát h thng KSNB đi vi nghip v tín dng ti Ngân hàng
No&PT NT VN thông qua tho lun vi mt s nhà qun lý, kim soát viên ni b và
mt s cán b tín dng ti chi nhánh ngân hàng No&PTNT Gia nh đng thi tng
hp báo cáo các s liu liên quan đn tình hình d n ti chi nhánh ngân hàng
No&PTNT Gia nh. Tác gi đư tp trung vào hot đng kim soát trong ngân hàng đi
vi hot đng tín dng: môi trng kim soát, vn đ thông tin truyn thông, b phn
kim soát, các hot đng kim soát.
Tác gi đư
ch rõ ra nguyên nhân ca ri ro tín dng, các u đim, nhc đim ca hot đng
kim soát trong ngân hàng t đó đa ra các gii pháp hoàn thin v môi trng kim
soát, chính sách nhân s, các hot đng kim soát. Tuy nhiên hng hoàn thin ca đ
tài tp trung vào các th tc hn là đa ra cho ngi đc có mt cái nhìn toàn din hn
v h thng KSNB ti Ngân hàng No& PTNT Gia nh theo Coso và Basel.

- 3 -

2.2. ắGii pháp kim soát ri ro tín dng ti chi nhánh Ngân hàng u t và phát
trin Thành Ph H Chí MinhẰă- LunăvnăThcăs kinhătăcaătácăgiăTrnă
Thái Trúc Lam nmă2010.
Lun vn đ cp đn công tác qun tr ri ro tín dng ti chi nhánh Ngân hàng
u t và Phát trin Thành ph H Chí Minh. Tác gi s dng phng pháp duy vt
bin chng và duy vt lch s, phng pháp phân tích s liu đng thi s dng bng
câu hi v các nguyên nhân gây ra ri ro tín dng ti Chi nhánh đ kho sát thc trng
hot đng kim soát ri ro tín dng ti chi nhánh.
Lun vn đư ch ra đc nhng yu kém ca hot đng kim soát ri ro tín dng
nh: chi nhánh cha có mt quy đnh c th v tài sn đm bo, b máy kim soát cha
có s phân đnh rõ ràng gia các chc nng, công tác thu thp, lu tr thông tin khách
hàng còn mang tính t phát, quy trình tín dng thiu cht ch đ t đó đa ra các gii
pháp c th nhm tng cng kim soát ri ro tín dng ti chi nhánh.
2.3. ắHoàn thin h thng kim soát ni b đi vi hot đng tín dng ti NH
TMCP ông Á-Chi nhánh Bình nhẰă- Lunăvnăthcăs kinhătăcaătácăgiă
LêăThăThanhăM nmă2010.
Da trên nghiên cu lý thuyt liên quan đn hot đng tín dng, KSNB và KSNB
đi vi hot đng tín dng kt hp vi kho sát thc t thc trng KSNB ti Ngân hàng
ông Á chi nhánh Bình nh, tác gi đư làm rõ nhng mc tiêu nghiên cu đ tài:
 Nghiên cu ni dung và phân tích vai trò ca KSNB đi vi hot đng tín
dng trong ngân hàng.
 ánh giá nhng u đim, nhc đim ca h thng KSNB đi vi hot
đng tín dng ti ngân hàng ông Á chi nhánh Bình nh.
 a ra các biên pháp thc tin nhm hoàn thin KSNB bao gm các nhóm
gii pháp liên quan đn nhà nc và các nhóm gii pháp lên quan đn ngân hàng nh:

- 4 -

hoàn thin v môi trng kim soát, hoàn thin chc nng giám sát, hoàn thin quy
trình tín dng cng nh nâng cao cht lng thông tin trong ngân hàng.
Tuy đ tài đư đ cp đn tt c các yu t ca h thng KSNB nhng các nhóm
gii pháp li mang tm v mô, không c th hóa ti ngân hàng ông Á nói chung và chi
nhánh Bình nh nói riêng.
2.4. ắHoàn thin h thng kim soát ni b đi vi nghip v tín dng ti các
ngân hàng thng mi trên đa bàn Thành Ph H Chí MinhẰă- Lunăvnă
thcăs kinhătăcaătácăgiăNguynăThăThanhăTho nmă2010.
Tác gi tp trung nghiên cu v h thng KSNB ca các ngân hàng trên đa bàn
Thành Ph H Chí Minh đ đánh giá chung v u nhc đim ca tng mô hình qun
lý ca tng ngân hàng. T đó đánh giá các mt nhc đim còn tn ti chung ca các
ngân hàng đ đa ra kin ngh các gii pháp:
 i vi Ngân hàng nhà nc: đa ra nhng kin ngh đi vi NHNN ci
thin hn na môi trng pháp lý cho hot đng tín dng, nhng bin pháp v thanh
tra, giám sát đi vi các NHTM, to các kênh thông tin cho các NHTM.
 i vi các ngân hàng thng mi: đa ra kin ngh đ hoàn thin hn na
h thng KSNB nói chung và KSNB đi vi hot đng tín dng nói riêng.
Trên c s nhng u và nhc đim ca các đ tài đư tham kho, tác gi vit đ
tài “Hoàn thin HTKSNB đi vi hot đng tín dng ti NHTMCP u t và Phát trin
VN” theo nguyên tc k tha nhng u đim và khc phc nhng hn ch ca các đ tài
trên, c th: H thng hóa các vn bn quy đnh ca BIDV liên quan đn hot đng tín
dng, la chn đi tng kho sát là toàn b nhng nhân viên có liên quan đn hot
đng tín dng ti các chi nhánh ca BIDV, đ tài mà mang tính cht ng dng cho
BIDV gm tt c các thành phn ca HTKSNB theo COSO 2004 và Basel.
3. Mc tiêu nghiên cu

- 5 -

Vic nghiên cu đ tài này hng đn các mc đích sau:
 Lun vn nghiên cu lý thuyt v kim soát ni b trong ngân hàng nhm
hoàn thin h thng KSNB đi vi hot đng tín dng ti ngân hàng BIDV.
 Lun vn phn ánh và đánh giá thc trng hot đng KSNB ca ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam (BIDV) đi vi hot đng tín dng, nhn bit
nhng hn ch và nguyên nhân nhng hn ch ca h thng KSNB ti ngân hàng này.
 Trên c s lý lun và thc tin lun vn đa ra nhng gii pháp nhm hoàn
thin h thng KSNB ti BIDV Vit Nam.
 Câu hi nghiên cu ca đ tài:
1) Các ni dung cn đ thit lp đc mt h thng kim soát ni b hu hiu
đi vi hot đng tín dng trong ngân hàng?
2) Nhng nhc đim còn tn ti ca h thng kim soát ni đi vi hot đng
tín dng ti BIDV cn phi khc phc?
3) Các gii pháp đ hoàn thin h thng KSNB đ ngn nga ri ro trong hot
đng tín dng ti BIDV?
4. Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu đc s dng trong đ tài là nghiên cu đnh tính kt
hp vi nghiên cu đnh lng , c th:
nh tính:
 Nghiên cu lý thuyt liên quan đn KSNB, KSNB đi vi hot đng tín dng.
 Nghiên cu quy trình KSNB đi vi hot đng tín dng, quy trình cho vay
ca BIDV nhm kim soát ri ro tín dng.
nh lng:

- 6 -

 S dng bng câu hi v h thng KSNB đ kho sát thc trng kim soát ni
b đi vi hot đng tín dng ti BIDV.
 Tng hp, phân tích kt qu kho sát đ đánh giá nhng u và nhc đim
ca HTKSNB.
5. iătng và phm vi nghiên cu
 tài nghiên cu h thng KSNB đi vi hot đng tín dng ti Ngân hàng da
trên 8 yu t ca Coso 2004 là: Môi trng qun lý, thit lp các mc tiêu, nhn dng
các s kin tim tàng, đánh giá ri ro, ng x vi ri ro, hot đng kim soát, thông tin
truyn thông và giám sát.
Phm vi gii hn ca đ tài nghiên cu lý lun và thc tin v h thng KSNB,
quan đim v ri ro tín dng và cách thc qun lý ri ro trong hot đng tín dng ti
Ngân hàng TMCP u T và Phát Trin Vit Nam.
6. Kt cu lunăvn
• Chng 1: Nhng vn đ chung v kim soát ni b đi vi hot đng tín dng
trong ngân hàng.
• Chng 2: Thc trng h thng KSNB liên quan đn hot đng tín dng ti Ngân
hàng BIDV.
• Chng 3: Gii pháp hoàn thin h thng KSNB liên quan đn hot đng tín
dng ti Ngân hàng BIDV.





- 7 -

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ ĐỐI
VƠ
ÙI HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
TRON
G NGÂN HÀNG



- 8 -



1.1. CăS LÝ LUN V KSNB VÀ KSNB TRONG HOTăNG CA
NHTM
1.1.1. H THNG KSNB THEO COSO
1.1.1.1. Lch s raăđi và phát trin lý lun v kim soát ni b
Khái nim KSNB xut hin đu th k XX, trong các tài liu v kim toán vi ý
ngha rt đn gin: các bin pháp nhm bo v tin không b nhân viên bin th. Sau
đó khái nim này đc m rng và đ cp chính thc trong Federal Reserve Bulletin
nm 1992, ngi ta cho rng KSNB không dng li  vic bo v tài sn mà còn đm
bo vic ghi chép k toán chính xác, nâng cao hiu qu hot đng và tuân th các chính
sách ca nhà qun lý.
T thp niên 1940, các t chc k toán công và kim toán ni b ti Hoa K đư
xut bn mt lot báo cáo, hng dn và tiêu chun v tìm hiu KSNB trong các cuc
kim toán.
n gia thp niên 1970, kim soát ni b đc quan tâm đc bit trong các lnh
vc thit k h thng và kim toán, ch yu hng vào cách thc ci tin h thng

KSNB và vn dng trong các cuc kim toán. o lut chng hành vi hi l  nc
ngoài 1977 đc ban hành, các báo cáo ca Cohen Commission và Hip hi các nhà
qun tr tài chính FEI đu đ cp đn vic hoàn thin h thng k toán và KSNB.
Nm 1979 U ban chng khoán Hoa K (SEC) đa ra các điu lut bt buc các
nhà qun tr phi báo cáo v h thng KSNB ca t chc. Cng trong nm này, Hip
hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA) đư thành lp u ban t vn đc bit v
KSNB nhm đa ra hng dn v vic thit lp và đánh giá h thng KSNB.
T nm 1980 đn 1985, trc s sp đ ca công ty c phn có niêm yt thì
KSNB đc quan tâm nhiu hn. Các chun mc kim toán liên quan đn KSNB đc
phát trin và sàn lc thông qua các ban hành và sa đi nh:

- 9 -



 Nm 1980, Hip hi Kim toán viên công chng Hoa K (AICPA) đư ban
hành chun mc v đánh giá KSNB ca kim toán viên đc lp.
 Nm 1982, AICAP ban hành và sa đi hng dn v trách nhim ca kim
toán viên đc lp trong vic nghiên cu và đánh giá KSNB khi kim toán
báo cáo tài chính .
T nm 1985 tr đi, s quan tâm tp trung vào KSNB vi cng đ mnh m
hn. Nm 1985 Hi đng quc gia chng gian ln v báo cáo tài chính còn gi là U
ban Treadway
1
(National Commission of Financial Reporting hay còn gi là Treadway
Commission) đc thành lp nhm kho sát các nguyên nhân dn đn vic gian ln v
báo cáo tài chính và tìm cách khc phc. Nm 1987, báo cáo ca Hi đng có liên quan
đn nhiu t chc ngh nghip đư đa ra hàng lot vn đ v KSNB, nhn mnh vai trò
ca môi trng kim soát, các quy tc v đo đc, và các vn đ có liên quan đn các
y ban kim toán và chc nng ca kim toán ni b. y ban t chc đng bo tr

COSO
2
thuc Hi đng quc gia v chng gian ln báo cáo tài chính đư đc thành lp
nhm nghiên cu v kim soát ni b, c th là:
 Thng nht đnh ngha v KSNB đ phc v cho nhu cu ca các đi tng
khác nhau.
 Cung cp đy đ mt h thng tiêu chun đ giúp các đn v có th đánh giá
h thng KSNB đ tìm gii pháp hoàn thin.
1
y ban Treadway là Hi đng Quc gia Hoa K v chng gian ln báo cáo tài chính (National
Commission on Financial Reporting), đc liên kt trách nhim bi Hip hi k toán viên công chng
Hoa K (AICPA), Hip hi k toán Hoa K (AAA) American Accounting Association, Hip hi qun
tr viên tài chính (FEI), Hip hi k toán viên ni b (IIA) và Hip hi k toán viên qun tr (IMA)
Institule of Management Account; đc thành lp, kho sát các nguyên nhân dn đn vic gian ln báo
cáo tài chính và tìm cách khc phc.
2
COSO-Committee of Sponsoring Organizations – là mt y ban thuc Hi đng quc gia Hoa K v
vic chng gian ln v báo cáo tài chính (thuc Treadway Commision).

- 10 -



Báo cáo COSO nm 1992 cha tht s hoàn chnh nhng đư to lp mt c s lý
thuyt rt c bn v KSNB. Trên c s Báo cáo COSO 1992, hàng lot các nghiên cu
phát trin v KSNB trong nhiu lnh vc khác nhau đư ra đi, chng hn nh:
 Phát trin theo hng công ngh thông tin: Nm 1996, báo cáo COBIT
nhn mnh kim soát trong môi trng máy tính.
 Phát trin theo hng quc gia: COSO 1992 là mt báo cáo ca Hoa K,
vì vy nhiu quc gia trên th gii có khuynh hng xây dng mt khuôn kh lý thuyt

riêng v KSNB, đin hình nh Báo cáo COSO 1995 ca Canada, Báo cáo Turnbull
1999 ca Anh. Các báo cáo này không có d khác bit ln so vi Báo cáo Coso 1992.
 Phát trin theo hng chuyên sâu vào ngành ngh c th: Báo cáo Basel
1998 ca y ban Basel các Ngân hàng Trung ng đư công b khuôn kh KSNB
trong ngân hàng. Báo cáo Basel 1998 không đa ra nhng lý lun mi mà là s vn
dng các lý lun c bn ca COSO vào các ngân hàng.
 Phát trin theo hng qun tr: Nm 2001, COSO tip tc trin khai
nghiên cu h thng đánh giá ri ro doanh nghip trên c s Báo cáo COSO 1992.
Nm 2004 COSO công b báo cáo tng th di tiêu đ: Qun tr ri ro doanh
nghip-khuôn kh hp nht. Báo cáo nm 2004 đc xây dng trên c s phát trin
báo cáo nm 1992 và tích hp vi qun tr ri ro ti các đn v. Mt khác báo cáo
COSO nm 2004 cng đư xác đnh đc nhng tiêu chun làm c s đ đánh giá ri ro
cng nh đ xut xây dng chu trình qun lý ri ro hiu qu trong công tác qun lý.
1.1.1.2. nhănghaăh thng KSNB
Theo báo cáo COSO nm 1992, kim soát ni b đc hiu nh sau:

- 11 -



Kim soát ni b là mt quá trình do ngi qun lý, hi đng qun tr và các
nhân viên ca đn v chi phi, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo hp lý
nhm thc hin ba mc tiêu di đây:
 Báo cáo tài chính đáng tin cy.
 Các lut l và quy đnh đc tuân th.
 Hot đng hu hiu và hiu qu.
Trong đnh ngha trên, kim soát ni b phn ánh các khái nim ch yu sau:
- Kim soát ni b là mt quá trình. Kim soát ni b bao gm mt chui
hot đng kim soát hin din  mi b phn trong đn v và đc kt hp vi nhau
thành mt th thng nht. Quá trình kim soát là phng tin đ giúp cho đn v đt

đc mc tiêu ca chính mình.
- Kim soát ni b đc thit k và vn hành bi con ngi. Kim soát ni
b không ch đn thun là nhng chính sách, th tc, biu mu…mà phi bao gm c
nhng con ngi trong t chc nh Hi đng Qun tr, Ban Giám đc, các nhân viên
khác…Chính con ngi đnh ra mc tiêu, thit lp c ch kim soát  mi ni và vn
hành chúng.
- Kim soát ni b cung cp mt s đm bo hp lý, mà không phi đm bo
tuyt đi là các mc tiêu s đc thc hin. Vì khi vn hành h thng kim soát ni b,
nhng yu kém có th xy ra do các sai lm ca con ngi nên dn đn không th thc
hin đc các mc tiêu. Kim soát ni b có th ngn chn và phát hin nhng sai
phm nhng không th đm bo là chúng không bao gi xy ra. Hn na mt nguyên
tc c bn trong vic đa ra quyt đnh qun lý là chi phí cho quà trình kim soát
không th vt quá li ích mong đi t quá trình kim soát. Do đó tuy ngi qun lý
có th nhn thc đy đ v các ri ro nhng nu chi phí cho quá trình kim soát quá
cao thì h vn không áp dng các th tc đ kim soát ri ro…

- 12 -



 Khái nim kim soát ni b theo Báo cáo COSO nm 2004
Nm 2004, sau mt thi gian dài phát trin COSO b sung thêm khuôn kh h
thng kim soát ni b nm 1992 bng mt khuôn kh b sung bao gm qun tr ri ro
và ri ro chin lc, và đt tên nh là phng pháp tip cn vi qun tr ri ro doanh
nghip.
Khuôn kh ERM 2004 (qun tr ri ro) xác đnh h thng kim soát ni b là
mt phn không th tách ri vi qun tr ri ro. Nó xem xét qun tr ri ro đi vi các
ri ro bên trong và bên ngoài có liên quan đn vic xác đnh chin lc ca đn v đ
đt đc mc tiêu ca mình. Khuôn kh cho rng, h thng kim soát ni b là mt
phn trong quán trình này, theo đó chc nng và các th tc kim soát ni b là công

c trong vic đm bo đt các mc tiêu.
Theo báo cáo ca COSO nm 2004, “qun tr ri ro doanh nghip là mt quá
trình do hi đng qun tr, các cp qun lý và các nhân viên ca đn v chi phi, đc
áp dng trong vic thit lp các chin lc liên quan đn toàn đn v và áp dng cho tt
c các cp đ trong đn v, đc thit k đ nhn dng các s kin tim tàng có th nh
hng đn đn v và qun tr ri ro trong phm vi chp nhn đc ca ri ro nhm
cung cp mt s đm bo hp lý v vic đt đc các mc tiêu ca đn v”.
Nh vy, h thng kim soát ni b theo báo cáo COSO 2004 (qun tr ri ro –
ERM) đc đnh ngha gm 8 b phn: Môi trng ni b, Thit lp mc tiêu, Nhn
dng các s kin, ánh giá ri ro, i phó vi ri ro, Hot đng kim soát, Thông tin
và truyn thông, Giám sát.
Vi đnh ngha trên, 3 b phn mi ca h thng kim soát ni b so vi Báo
cáo COSO 1992 đó là: Thit lp mc tiêu, Nhn dng các s kin, i phó vi ri ro
đc phát trin và b sung thêm t b phn Phân tích và đánh giá ri ro. Ngoài ra, đnh
ngha v h thng kim soát ni b trong COSO 2004 còn có nhng đim mi sau:

- 13 -



 Ngoài 3 mc tiêu: báo cáo tài chính, hot đng và tuân th thì mc tiêu
ca báo cáo COSO nm 2004 còn có mc tiêu chin lc. Mc tiêu chin lc đc
xác đnh  cp đ cao hn so vi các mc tiêu còn li ca qun tr ri ro. Các mc tiêu
chin lc đc xây dng da trên s mng ca đn v. Các mc tiêu v hot đng,
báo cáo và tuân th phi phù hp vi các mc tiêu chin lc này.
 M rng hng tip cn chin lc v ri ro. Qun tr ri ro đc áp
dng trong vic thit lp các mc tiêu chin lc và các chin lc đ thc hin cng
nh trong các hot đng nhm đt đn các mc tiêu liên quan. Nh vy, các mc tiêu
trong qun tr ri ro bao trùm hn, xuyên sut hn so vi các mc tiêu trong kim soát
ni b, do đó mc đ bao quát rng hn đi vi nhng ri ro có kh nng phát sinh.

 M rng cp đ xem xét đi vi ri ro. S kin tác đng không ch
đc xem xét riêng l cho tng b phn trc tip liên quan mà còn xem xét cho tt c
các cp đ hot đng trong đn v. Khi đó s tác đng ca ri ro đc xem xét ht t
b phn, chi nhánh…đn toàn doanh nghip.
 Nhng đi mi trong quan đim v kim soát ni b ca COSO 2004 là
s tích hp hoat đng ca đn v vi qun tr ri ro.
1.1.1.3. Các thành phn ca h thng KSNB theo Coso 2004
 Môi trng ni b: Môi trng ni b phn ánh sc thái chung ca mt đn
v, nó chi phi ý thc kim soát ca mi thành viên trong đn v và là nn tng đi vi
các b phn khác ca kim soát ni b. Môi trng ni b bao gm các nhân t chính
sau: Trit lý ca nhà qun lý v qun tr ri ro, Ri ro có th chp nhn, Hi đng Qun
tr và Ban Kim soát, Tính chính trc và các giá tr tr đo đc, m bo v nng lc,
C cu t chc, Phân chia quyn hn, trách nhim và chính sách nhân s.
Theo đó QTRR nhìn nhn quan đim ca nhà qun lý v ri ro là yu t hp
thành ca môi trng qun lỦ. iu này cho thy QTRR nhìn nhn ri ro là tt yu và

- 14 -



không th xóa b, đn v phi luôn tính đn trong quá trong hot đng ca mình. Trên
quan đim cho rng không th xóa b đc ri ro, đn v xác đnh mc ri ro có th
chp nhn cho toàn b đn v và cho tng cp đ c th đ xây dng các ngng chu
đng đi vi ri ro trong quá trình hot đng ca mình.
Vic xác đnh trit lý v ri ro và xác đnh mc đ ri ro có th chp nhn
cng giúp đn v xác đnh phng hng chung trong vic ng phó ri ro ch không
ch là tp trung x lý nhng ri ro c th và ngn hn.
 Thit lp mc tiêu: Thit lp mc tiêu là điu kin đu tiên đ nhn dng,
đánh giá và phn ng vi ri ro. Các mc tiêu đc thit lp đu tiên  cp đ mc tiêu
chin lc, t đó đn v xây dng các mc tiêu liên quan: hot đng, báo cáo, tuân th.

- Các mc tiêu chin lc là nhng mc tiêu cp cao ca đn v, các mc
tiêu này phù hp và ng h cho s mng mà đn v đư đ ra. Nó th hin s la chn
ca nhà qun lý v cách thc đn v to lp giá tr cho ch s hu ca mình.
- Các mc tiêu liên quan: là nhng mc tiêu c th hn so vi mc tiêu
chin lc và phù hp vi mc tiêu đư đc lp. Mc dù các mc tiêu trong đn v rt
đa dng, nhng các mc tiêu liên quan đn mc tiêu chin lc bao gm các mc tiêu
v hot đng, báo cáo và tuân th.
 Nhn dng các s kin: Nhn dng s kin là vic xem xét các s kin có
kh nng nh hng dn vic thc hin các mc tiêu, các tình hung trong tng lai có
th ti đa hóa giá tr doanh nghip, gm c ri ro và c hi. Các s kin đc xem xét
có th nh hng tích cc hoc tiêu cc đn hot đng ca đn v, bao gm các nhân t
bên trong và bên ngoài đn v.
KSNB thì nhìn nhn s kin tim tàng là nhng s kin đe da đn vic thc
hin mc tiêu ca đn v. Còn QTRR xem s kin tim tàng là s kin có kh nng tác
đng đn vic thc hin mc tiêu, không phân bit là ri ro hay c hi. iu này cho

- 15 -



thy QTRR xem xét ht các tình hung t đó có th ti đa hóa vic to lp giá tr cho
mi tình hung trong tng lai. Các thành phn ca nhn dng các s kin tim tàng
bao gm:
- Các yu t nh hng: Có nhiu yu t có th dn đn các s kin tác
đng đn vic thc hin mc tiêu ca đn v. Vic xác đnh đc các yu t bên trong
và bên ngoài tác đng đn đn v có tác đng quan trng đn vic nhn dng các s
kin tim tàng. Mt khi các yu t nh hng đư đc nhn dng, nhà qun lý có th
xem xét tm quan trng ca chúng và tp trung vào các s kin có th nh hng đn
vic thc hin các mc tiêu ca đn v.
- S ph thuc ln nhau gia các s kin: Các s kin liên quan đn đn v

thng không xut hin đc lp mà có s tng tác ln nhau. Mt s kin xut hin có
th to ra, tác đng đn mt s kin khác và các s kin có th xut hin đng thi.
Trong vic nhn dng các s kin, đn v phi bit đc s liên quan gia các s kin
là nh th nào. Bng cách đánh giá s liên quan gia các s kin, đn v có th bit ni
nào cn tp trung cn thit đ qun tr ri ro.
- Phân bit c hi và ri ro: S kin tim tàng nu xut hin s tác đng
tiêu cc hoc tích cc đn đn v hoc tác đng c hai. Nu s kin có tác đng tiêu
cc, đe da nguy c đt đc mc tiêu ca đn v thì đòi hi đn v phi đánh giá ri
ro và phn ng vi ri ro. Nu s kin có tác đng tích cc đn đn v, to ra giá tr
cho đn v thì phi xem xét tr li đi vi các chin lc đư đc xây dng.
 ánh giá ri ro: n v đánh giá ri ro da trên các s kin đư đc nhn
dng và xem xét trong điu kin c th ca đn v. Vic đánh giá ri ro bao gm các
ni dung sau:
Ri ro tim tàng và ri ro kim soát: ri ro tim tàng là ri ro do thiu các
hot đng ca đn v nhm thay đi kh nng hoc s tác đng ca các ri ro đó. Ri
ro kim soát là ri ro vn còn tn ti sau khi đn v đư phn ng vi ri ro. n v cn

- 16 -



xem xét c ri ro tim tàng và ri ro kim soát, đu tiên là xem xét ri ro tim tàng, sau
đó khi đư có phng án phn ng vi ri ro tim tàng thì tip tc xem xét đn ri ro
kim soát.
c lng kh nng và nh hng: các s kin tim tàng phi đc đánh giá
trên hai khía cnh: kh nng xy ra và mc đ tác đng ca nó. Nhng s kin mà kh
nng xut hin thp và tác đng ít đn đn v thì không cn phi tip tc xem xét.
Ngc li các s kin vi kh nng xut hin cao và tác đng ln thì phi xem xét k
càng. Các s kin nm gia hai thái cc này đòi hi s đánh giá phc tp, điu quan
trng là phi phân tích k lng và hp lý.

S liên h gia các s kin: i vi nhng s kin đc lp vi nhau thì các
đn v đánh giá các s kin mt cách đc lp. Nhng nu có s liên h gia các s kin
hoc các s kin cùng kt hp li vi nhau s to nên nhng tác đng ln thì đn v
phi đánh giá đc tác đng tng hp đó.
 ng x vi ri ro: Trên c s đánh giá các ri ro và các tác đng ca chúng,
đn v tin hành đ ra các bin pháp đ đi phó vi ri ro. Cách thc đi phó bao gm:
Né tránh ri ro: Không thc hin các hot đng mà có ri ro cao nh sn
xut mt mt hàng mi, gim doanh s  mt s khu vc ca th trng…
Gim bt ri ro: các hot đng nhm làm gim thiu kh nng xut hin hoc
mc đ tác đng ca ri ro hoc c hai. Hot đng này liên quan đn điu hành hàng
ngày ti đn v.
Chuyn giao ri ro: Làm gim thiu kh nng xut hin và mc đ tác đng
ca ri ro bng cách chuyn giao hoc chia s mt phn ri ro.
Chp nhn ri ro: n v không làm gì c đi vi ri ro.
 Hot đng kim soát: là nhng chính sách và th tc đ đm bo cho các ch
th ca nhà qun lỦ đc thc hin. Các chính sách và th tc này giúp thc thi nhng