Luận văn thạc sĩ Lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất tại Tổng Công ty du lịch Sài Gòn - TNHH một thành viên - Thực trạng và giải pháp hoàn thiện

B
B




G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D


C
C


V
V
À
À



À
À
O
O


T
T


O
O


T
T
R
R




N
N
G
G





I
I


H
H


C
C


K
K
I
I
N
N
H
H


T
T



T
T
p
p
.
.
H
H
C
C
M
M








N
N
G
G
U
U
Y
Y



N
N


T
T
H
H




V
V




N
N
H
H
Â
Â
N
N

LP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP
NHT TI TNG CÔNG TY DU LCH SÀI GÒN-
TNHH MT THÀNH VIÊN - THC TRNG VÀ
GII PHÁP HOÀN THIN


LUN VN THC S KINH T












TP. H Chí Minh - Nm 2013


B
B




G

G
I
I
Á
Á
O
O


D
D


C
C


V
V
À
À




À
À
O
O

T
T


O
O


T
T
R
R




N
N
G
G






I
I

H
H


C
C


K
K
I
I
N
N
H
H


T
T




T
T
p
p
.

.
H
H
C
C
M
M








N
N
G
G
U
U
Y
Y


N
N


T

T
H
H




V
V




N
N
H
H
Â
Â
N
N



LP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP
NHT TI TNG CÔNG TY DU LCH SÀI GÒN-
TNHH MT THÀNH VIÊN - THC TRNG VÀ
GII PHÁP HOÀN THIN

Chuyên ngƠnh: K toán

Mã s: 60340301
LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS BÙI VN DNG








TP. H Chí Minh - Nm 2013



LI CAM OAN
“Lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty Du lch Sài Gòn –
TNHH Mt thành viên - Thc trng và gii pháp hoàn thin” là đ tài lun vn Thc s
kinh t, chuyên ngành K toán-Kim toán. ây là công trình nghiên cu khoa hc đc
lp ca tôi. Lun vn cha đc ai công b di bt k hình thc nào.
Tác gi: Nguyn Th V Nhân

MC LC
Trang
Trang ph bìa

Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các kỦ hiu, ch vit tt

M U
1. S cn thit ca đ tài 1
2. Tng quan lý thuyt 2
3. Mc tiêu nghiên cu 3
4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Phng pháp nghiên cu 4
6. Ý ngha ca lun vn 4
7. Kt cu ca đ tài 5

CHNG 1: TNG QUAN LÝ THUYT V LP VÀ TRỊNH BÀY BÁO CÁO
TÀI CHÍNH HP NHT
1.1. Các khái nim liên quan đn Báo cáo tài chính hp nht 6
1.1.1. Thc th báo cáo, Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht 6
1.1.1.1. Thc th báo cáo 6
1.1.1.2. Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht 7
1.1.1.2.1. Khái nim 7
1.1.1.2.2. Mc đích ca Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht 8
1.1.2. Nhóm công ty m - công ty con 8
1.1.2.1. Khái nim nhóm công ty m - công ty con 8
1.1.2.2. Các dng liên kt trong nhóm công ty m - công ty con 9
1.1.2.3. Cu trúc t chc ca nhóm công ty m - công ty con 10
1.1.3. Hp nht kinh doanh 11
1.1.4. Kim soát 12
1.1.5. C quyn thiu s 14
1.1.6. Li th thng mi 15
1.2. LỦ thuyt tip cn Báo cáo tài chính hp nht 17

1.2.1. LỦ thuyt thc th 17
1.2.2. LỦ thuyt công ty m 18
1.2.3. LỦ thuyt li ích ch s hu 18
1.3. Vai trò và h thng Báo cáo tài chính hp nht 19
1.3.1. Vai trò ca Báo cáo tài chính hp nht 19
1.3.2. H thng Báo cáo tài chính hp nht 21
1.4. Lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht 26
1.4.1. Các nguyên tc lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht 26
1.4.1.1. Các nguyên tc chung khi lp và trình bày Báo cáo tài chính và Báo
cáo tài chính hp nht 26
1.4.1.2. Các nguyên tc riêng khi lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht
27
1.4.2. Phng pháp lp Báo cáo tài chính hp nht. 28
1.4.2.1. Phng pháp chung đ lp Báo cáo tài chính hp nht. 28
1.4.2.2. nh hng ca Lý thuyt hp nht đi vi k toán lp và trình bày
Báo cáo tài chính hp nht. 30
1.4.2.3. Các bút toán loi tr trong giao dch ni b nhóm Công ty m – Công
ty con chu nh hng ca các lỦ thuyt hp nht 32
1.4.2.4. K toán hp nht kinh doanh theo phng pháp mua 33
1.4.2.5. K toán các khon đu t vào công ty liên kt, liên doanh trên Báo cáo
tài chính riêng và Báo cáo tài chính hp nht 33
1.4.2.6. Chuyn đi Báo cáo tài chính ca các c s   nc ngoài 35
Kt lun Chng 1 36

CHNG 2: THC TRNG LP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHệNH HP
NHT TI TNG CÔNG TY DU LCH SÀI GÒN – TNHH MT THÀNH VIÊN.
2.1. Tng quan v Tng Công ty Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên 37
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 37
2.1.2.Các lnh vc hot đng kinh doanh chính 38
2.1.3.T chc nhân s 40

2.1.4.C cu t chc và đc đim ca công tác k toán ti Tng Công ty Du lch
Sài Gòn – TNHH Mt thành viên 41
2.1.4.1. B máy k toán 41
2.1.4.2. c đim công tác k toán 42
2.2. Nguyên tc và phng pháp lp Báo cáo tài chính hp nht theo Chun mc K
toán Vit Nam và các thông t hng dn có liên quan 43
2.2.1.Phm vi các công ty phi lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht 43
2.2.2.Phm vi hp nht Báo cáo tài chính 44
2.2.3.Lý thuyt hp nht áp dng 45
2.2.4.Các bc lp Báo cáo tài chính hp nht 46
2.3. Thc trng lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty Du lch Sài gòn –
TNHH Mt thành viên 53
2.3.1.Phng pháp lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty Du lch Sài
gòn – TNHH Mt thành viên 53
2.3.2.Các bc lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty Du lch Sài gòn
– TNHH Mt thành viên 53
2.4. Mt s u đim và nhc đim trong quá trình lp Báo cáo tài chính hp nht
ti Tng Công ty Du lch Sài gòn – TNHH Mt thành viên 68
2.4.1. u đim 68
2.4.2. Nhc đim 68
Kt lun Chng 2 71

CHNG 3: HOÀN THIN VIC LP BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT TI
TNG CÔNG TY DU LCH SÀI GÒN- TNHH MT THÀNH VIÊN



3.1. Quan đim và nguyên tc lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty Du
lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên……………………………………………72
3.1.1. Quan đim v vic lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng công ty Du lch

Sài Gòn – TNHH Mt thành viên 72
3.1.2. Nguyên tc lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng công ty Du lch Sài
Gòn – TNHH Mt thành viên 73
3.2. Gii pháp hoàn thin vic lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty Du
lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên 74
3.2.1. Hoàn thin phm vi hp nht Báo cáo tài chính 74
3.2.2. Hoàn thin các bút toán điu chnh trc hp nht 74
3.2.3. Hoàn thin k thut lp báo cáo lu chuyn tin t hp nht 77
3.2.4. Hoàn thin các bng biu 78
3.2.5. Hoàn thin c cu t chc phc v cho vic lp Báo cáo tài chính hp
nht 79
3.2.6. Hoàn thin c cu t chc nhân s 80
3.3. Mt s kin ngh hoàn thin vic lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht ti
Tng Công ty Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên theo mô hình Công ty m –
Công ty con 81
3.3.1. i vi Tng Công ty Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên 81
3.3.2 Mt s kin ngh hoàn thin vic lp và trình bày báo cáo tài chính hp
nht đi vi B Tài Chính 82
Kt lun chng 3 86
KT LUN 87
Tài liu tham kho
Ph lc

PH LC

 Ph lc 1: Báo cáo tài chính
 Ph lc 2: Bng hp cng các ch tiêu trc điu chnh
 Ph lc 3: Tng hp phn s hu ca Công ty m trong tài sn thun ca
công ty con
 Ph lc 4: Bng hp cng theo hàng ngang các ch tiêu trên BCKT
 Ph lc 5: Bng tng hp các ch tiêu trên BCKQKD nm 2011
 Ph lc 6: Bng tng hp các ch tiêu trên BCLCTT theo phng pháp
gián tip
 Ph lc7: Phân b các khon phát sinh khi mua đu t vào công ty con,
công ty liên kt
 Ph lc 8: Bng tính li ích c đông thiu s nm 2011
 Ph lc 9: C tc đc chia trong nm 2011
 Ph lc 10: Bng xác đnh khon đu t vào công ty con, công ty liên kt
theo phng pháp vn ch s hu
 Ph lc 11: T l vn trong vn ch s hu trong các liên doanh liên kt
 Ph lc 12: u t ra ngoài doanh nghip

 Ph lc 13: Bng hp cng các ch tiêu trc và sau điu chnh













DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

VAS : Chun mc K toán Vit Nam
IAS : Chun mc K toán Quc t
IFRS : Chun mc Báo cáo tài chính Quc t
CMKT : Chun mc K toán
CMBCTC : Chun mc Báo cáo tài chính
BCTC : Báo cáo tài chính
BCTCHN : Báo cáo tài chính hp nht
BCKT : Bng cân đi k toán
BCKTHN : Bng cân đi k toán hp nht
BCLCTT : Báo cáo lu chuyn tin t
BCKQKD : Báo cáo kt qu kinh doanh
LTTM : Li th thng mi
CQTS : C quyn thiu s
CTS : C đông thiu s

TSC : Tài sn c đnh
TNDN : Thu nhp doanh nghip
Tng Công ty : Tng Công ty Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên






















1



PHN M U

1. S cn thit ca đ tài
Vi quá trình toàn cu hóa ngày càng mnh, ngày càng có nhiu doanh
nghip, t chc nc ngoài gia tng đu t làm n vi các doanh nghip Vit Nam,
phát sinh nhiu hot đng nghip v mi, yêu cu tuân th các chun mc mi theo
thông l quc t. Quá trình tái c cu nn kinh t Vit Nam thi gian qua cng đư
khai sinh nhiu doanh nghip hot đng theo mô hình Công ty m – Công ty con, c
trong khu vc nhà nc và khu vc t nhân.  khu vc nhà nc, đin hình nht là
vic chuyn đi các Tng công ty Nhà nc hot đng theo mô hình c sang mô
hình Công ty m – Công ty con nhm nâng cao hiu qu hot đng sn xut kinh
doanh đư và đang đc đy mnh đ thích ng vi tình hình mi.  khu vc t
nhân, vic hình thành các “Tp đoàn kinh t” cng đang dn đnh hình đa ngành, đa
lnh vc.
Mô hình t chc sn xut kinh doanh thay đi dn đn các hot đng nghip
v tài chính cng có nhiu bin đi, đc bit là công tác xây dng BCTCHN, tuân
th theo các CMKT Vit Nam, đư thay th cho công tác lp BCTC tng hp trc
đây.
Tuy nhiên, k t khi 26 Chun mc K toán Vit Nam (VAS) đc ban hành
t cui nm 2005 đn nay, vic áp dng các CMKT Vit Nam vn còn là vn đ ít
nhiu phc tp khi trin khai trong thc tin. Hn na, khi xem xét s tng đng
gia vic áp dng h thng CMKT Vit Nam vào công tác lp BCTCHN ca doanh
nghip và công tác tng t, khi lp BCTCHN theo các Chun mc K toán Quc t
(IAS) và Chun mc Báo cáo Tài chính Quc t (IFRS), thc t cho thy vn còn ít
nhiu khong cách.
Nguyên nhân do CMKT Vit Nam đc ban hành t cui nm 2005 đn nay
cha đc điu chnh, bin đi tng ng vi s phát trin chung, cho dù Vit Nam
đư có khá nhiu vn bn qui phm pháp lut đ điu chnh. Trong thi gian này, rt
nhiu thay đi, cp nht đư đc công b ti CMKT Quc t và CMBCTC Quc t.
Chính vì vy, thc t là các doanh nghip Vit Nam vn lp và trình bày BCTCHN
2

theo CMKT Vit Nam và, d nhiên, vn tip tc có mt khong cách nht đnh vi
CMKT Quc t và CMBCTC Quc t. Nói cách khác, s hi nhp ca các doanh
nghip Vit Nam vào sân chi quc t vn còn bt cp.
Sn sàng cho công cuc hi nhp vào sân chi mi này chính là điu mà các
doanh nghip ln ca Vit Nam cn phi ch đng tip cn, thích ng đ tn ti và
phát trin.
 nhn din rõ hn v nhng khong cách gia các h thng CMKT Vit
Nam, CMKT Quc t và CMBCTC Quc t, tôi chn đ tài “Hoàn thin h thng
Báo cáo tài chính hp nht theo mô hình Công ty m - Công ty con ti Tng Công ty
Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên” đ tìm hiu, phân tích các đim khác bit
và tng đng ca các h thng CMKT đư nêu t mt trng hp c th trong thc
tin. Qua đó, đ xut các ni dung cn thc hin đ Tng Công ty Du lch Sài Gòn –
TNHH Mt thành viên nói riêng và các doanh nghip ln ca Vit Nam nói chung
có thêm điu kin đ hòa nhp tt vi các hot đng k toán đang đc chp nhn
ph bin theo thông l trên trng quc t.

2. Tng quan lý thuyt
Hp nht báo cáo tài chính ca công ty m và các công ty con nhm ci thin
tính minh bch và trách nhim gii trình kt qu hot đng kinh doanh ca doanh
nghip trong mt niên đ k toán, qua đó cung cp các thông tin hu ích, h tr hu
hiu cho vic ra quyt đnh ca các nhà qun lý. Mc đích hp nht cung cp mt
toàn b thông tin v các ngun tài sn và ngha v v báo cáo tài chính ca c tp
đoàn kinh t, mt bc tranh tng th ca c nhóm công ty trong niên đ báo cáo.
Mt s lun vn trc đây cng có đ cp đn quá trình lp báo cáo tài chính hp
nht ti mt s doanh nghip nh: Hoàn thin h thng báo cáo tài chính hp nht
theo mô hình công ty m công ty con ti Tng công ty Khánh Vit (Cao Thanh
Hin, 2006), T chc lp báo cáo tài chính hp nht ti tp đoàn COTEC (Phm Th
Huyn, 2010), Mt s gii pháp phc v cho vic lp và trình bày báo cáo tài chính

hp nht ti Tng công ty in lc Min Nam (Võ Thu Phng, 2010).
3



Vi các s liu c th ti Tng Công ty Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành
viên, cng nh các lun vn đư đ cp, tác gi nêu lên các u nhc đim trong quá
trình lp BCTCHN, qua đó đa ra gii pháp hoàn thin hn trong quá trình lp
BCTCHN ti Tng công ty. Tuy nhiên, ti đ tài này, tác gi đư phân tích rõ v lý
thuyt hp nht và nh hng ca lý thuyt này đn vic lp và trình bày BCTCHN
ti Tng công ty, t đó đa ra nhng kin ngh cho quá trình sa đi chun mc k
toán theo xu hng hi nhp vi th gii trong tình hình hin nay.

3. Mc tiêu nghiên cu
H thng hóa các phng pháp lp và trình bày BCTCHN đc thc hin
theo CMKT Quc t, CMBCTC Quc t và CMKT Vit Nam.
Phân tích mi tng quan gia lp và trình bày BCTCHN đc thc hin
theo CMKT Quc t, CMBCTC Quc t và CMKT Vit Nam ti mt đn v c th.
Trên c s đó, đa ra mt s đ xut nhm góp phn thúc đy vic đi mi,
b sung các CMKT Vit Nam tng ng vi s phát trin ca các CMKT Quc t
và CMBCTC Quc t.

4. i tng và phm vi nghiên cu
4.1. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu ca lun vn là CMKT Vit Nam và CMKT Quc t
và CMBCTC Quc t v lp và trình bày BCTCHN.
Vn dng vào thc t k toán lp và trình bày BCTCHN ca Tng Công ty
Du lch Sài gòn – TNHH Mt thành viên

4.2. Phm vi nghiên cu:

Gii hn trong vic lp, trình bày, phân tích BCTCHN ca Tng Công ty Du
lch Sài gòn – TNHH Mt thành viên theo CMKT Vit Nam và CMKT Quc t,
CMBCTC Quc t s dng các s liu tài chính trong nm 2011.
4



Tp trung nghiên cu các ni dung: kt cu ca BCTCHN; trình t và
phng pháp lp BCTCHN; k toán hp nht kinh doanh ca công ty m - công ty
con; k toán đu t vào công ty liên kt, liên doanh trên BCTCHN; k toán chuyn
đi BCTC ca công ty con, công ty liên kt,… trc khi hp nht vào BCTCHN.

5. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đnh tính đc tác gi s dng trong quá trình thu
thp, phân tích, tng hp lý thuyt t các bài ging ca Thy Cô, các giáo trình, các
bài báo, các lun vn trc đây, CMKT Vit Nam, CMKT Quc t và các s tài liu
quan trng khác đ h thng hóa và đ ra các gii pháp hoàn thin. Tác gi s dng
s liu th cp, quan sát và tng hp s liu đ lp BCTC ti Tng Công ty Du lch
Sài Gòn – TNHH Mt thành viên nm 2011 đ phân tích và mô t quá trình lp báo
cáo, t đó kin ngh gii pháp ti u hn cho Tng Công ty trong vic lp báo cáo
hàng nm.
Phng pháp quan sát: quan sát và thu thp thông tin và s liu t các bng
BCTC tng hp và BCTC riêng ca các đn v ph thuc, các công ty con, liên
doanh, liên kt gi v Tng Công ty.
Phng pháp phân tích so sánh: phng pháp này s dng đ phân tích thc
trng lp BCTCHN ti Tng Công ty t đó so sánh vi CMKT và đa ra gii pháp
hoàn thin trong quá trình lp BCTCHN ti Tng Công ty.
Phng pháp tng hp: Tng hp và đánh giá nh hng ca lý thuyt hp
nht đn quá trình lp BCTCHN trong CMKT Quc t và CMKT Vit Nam t đó
kin ngh mt s thay đi mi trong xu th hin nay.

6. Ý ngha ca lun vn
C th hóa phng pháp xây dng BCTCHN theo các h thng CMKT Vit
Nam và CMKT Quc t ti mt đn v xác đnh, Tng công ty Du lch Sài gòn –
TNHH Mt thành viên, cung cp mt ví d trc quan, sinh đng cho nhng ngi
5



quan tâm đn vic xây dng BCTCHN theo các h thng CMKT,  các góc nhìn
toàn din và chi tit.

7. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, mc lc, danh mc các ch vit tt, ph lc, tài
liu tham kho đ tài đc b cc theo ba chng nh sau:
Chng 1: Tng quan lý thuyt v lp và trình bày Báo cáo tài chính hp
nht
Chng 2: Thc trng lp và trình bày Báo cáo tài chính hp nht ti Tng
Công ty Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên.
Chng 3: Hoàn thin vic lp Báo cáo tài chính hp nht ti Tng Công ty
Du lch Sài Gòn – TNHH Mt thành viên

6






Chng 1: TNG QUAN LÝ THUYT V LP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO
TÀI CHÍNH HP NHT.

1.1. Các khái nim liên quan đn Báo cáo tài chính hp nht
1.1.1. Thc th báo cáo, Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht
1.1.1.1. Thc th báo cáo
"Thc th" là bt k c cu t chc có tính pháp lý, hành chính, hoc y thác,
hoc bên đi tác (có ti thiu mt ngi) có kh nng trin khai các ngun lc khan
him đ đt đc mc tiêu (Definition of the Reporting Entity, Australian
Accounting Research Foundation, 8/1990, trang 5).
“Thc th báo cáo” là thc th có trách nhim thc hin các BCTC, cung cp
thông tin v các ngun lc kinh k (tài sn) ca thc th , yêu sách đi vi các
ngun này (các khon n và c phiu). (Preliminary Views on An Improved
Conceptual Framework for Financial Reporting 9/2008, đon 12-13).
Mt thc th báo cáo cn đáp ng ba yu t:

- Các hot đng kinh t ca thc th đư, đang và s tip tc din ra;
- Các hot đng kinh t ca thc th này có th nhn dng tách bit vi các
hot đng kinh t ca các thc th khác và tách khi môi trng kinh t mà thc th
đó đang tn ti;
- Thông tin tài chính v các hot đng kinh t này hu ích cho các nhà đu t,
ch s hu vn, ch n hin ti và tng lai. Nhng đi tng này không trc tip
có đc các thông tin cn thit khi ra các quyt đnh phân b ngun lc cho thc
th, cng nh khi đánh giá hiu qu kinh t ca quá trình qun lý và s dng ngun
lc đc cung cp cho thc th.
Tip cn theo góc đ hp nht, thc th báo cáo đc hiu là:
7



- Mt cuc hp nht kinh doanh đư đa hai công ty riêng r cùng đt di s
kim soát ca mt ban qun lý chung (là Hi đng qun tr ca công ty m). Mc dù
c hai công ty vn tn ti nh nhng đn v pháp lý riêng l, nhng vic mua bán đư
to ra mt thc th báo cáo mi chu s kim soát ca bên mua.
- Khi vic mua bán c phiu to ra mi quan h Công ty m – Công ty con thì
thc th mua (là công ty m) và thc th bán (là công ty con) vn tn ti nh các
thc th riêng l vi t cách pháp nhân riêng, có h thng s sách riêng. BCTC riêng
ca công ty m và công ty con đc chuyn đi sang BCTCHN, phn ánh tình hình
tài chính và kt qu hot đng kinh doanh ca thc th hp nht (bao gm c công
ty m và công ty con). Công ty m chính là thc th mi, có trách nhim lp báo
cáo.
Tóm li, các khái nim v thc th báo cáo đư đc công b chính thc đu
thng nht  hai đim sau:
- Thc th báo cáo không đng ngha vi thc th pháp lý;
- Mt thc th đc xem là thc th báo cáo nu trong thc th tn ti các
nhà đu t, ch n, và các đi tng khác cn có BCTC đ ra quyt đnh.

1.1.1.2. Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht
1.1.1.2.1. Khái nim
BCTC là phng pháp k toán tng hp s liu t các s k toán theo các ch
tiêu kinh t tài chính tng hp, phn ánh tình hình tài sn, công n, ngun vn ti
mt thi đim, tình hình s dng vn và kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca
mt thc th trong mt thi k nht đnh, theo h thng các biu mu báo cáo đư
quy đnh.
BCTCHN đc xem nh BCTC ca mt nhóm thc th kinh t duy nht
(IAS 27, 2008). Mc đích ca BCTCHN là trình bày v kt qu hot đng và tình
hình tài chính ca công ty m và tt c công ty con nh mt đn v kinh t duy nht,
phc v cho li ích chính yu ca các ch s hu và ch n ca công ty m. Có ý
kin cho rng BCTCHN có Ủ ngha quan trng hn các BCTC riêng bit ca tng
8



đn v và thng chúng rt cn khi có mt đn v trong nhóm hp nht có quyn
kim soát trc tip hoc gián tip li ích tài chính  các đn v còn li. Báo cáo hp
nht đc lp nhm phc v ch yu cho nhà đu t và ch n ca công ty m hn
là cho c đông không kim soát và ch n ca công ty con. Công ty con, nh mt
đn v pháp nhân riêng, tip tc báo cáo kt qu các hot đng ca nó cho các c
đông không kim soát.
BCTCHN là BCTC ca mt nhóm công ty trong đó tài sn n phi tr,vn
ch s hu, doanh thu, chi phí và các dòng tin ca công ty m và các công ty con
đc trình bày nh là mt thc th kinh t duy nht. (IFRS 10, 5/2011, Ph lc A,
Các thut ng, trang 13).
Tt c các đnh ngha trên đu cho thy BCTCHN là BCTC, phn ánh tình
hình tài chính, kt qu hot đng kinh doanh, nhng bin đi trong tình hình tài
chính ca công ty m và các công ty con nh là mt thc th báo cáo duy nht.

1.1.1.2.2. Mc đích ca Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht
Tùy theo đi tng s dng mà BCTC và BCTCHN có các mc đích khác
nhau:
- Theo IASB và FASB thì đi tng s dng BCTC và BCTCHN là các nhà
đu t, ngi cho vay và các ch n khác (c hin ti ln tng lai) do đó mc đích
ca BCTC và BCTCHN là cung cp các thông tin tài chính v thc th báo cáo mt
cách hu ích cho các đi tng trên, giúp h đa ra các quyt đnh cung cp ngun
lc cho thc th (ví d nh quyt đnh mua, bán hay nm gi c phiu, các công c
n, cung cp hay thu hi các khon vay, cho vay, ).
- Ti Vit Nam, đi tng s dng là ch doanh nghip, c quan nhà nc và
nhng ngi s dng khác. Do đó, mc đích ca BCTC và BCTCHN là cung cp
các thông tin v tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các dòng tin ca doanh
nghip nhm đáp ng nhu cu hu ích cho các đi tng nêu trên.

1.1.2. Nhóm Công ty m - Công ty con
9



1.1.2.1. Khái nim nhóm Công ty m - Công ty con
Theo đnh ngha ti IFRS 10 “Công ty m là mt thc th mà thc th này
kim soát mt hoc nhiu thc th khác; Công ty con là mt thc th chu s kim
soát ca mt thc th khác; Nhóm công ty bao gm công ty m và các công ty con
ca nó”. Vy, nhóm công ty chính là s liên kt gia nhiu công ty có t cách pháp
nhân riêng l trong cùng mt ngành hoc nhiu ngành khác nhau, trong đó công ty
nm quyn kim soát là công ty m và công ty b kim soát là công ty con, và liên
kt này đc hình thành vì mt mc đích chung là li ích kinh t.
iu 146 Lut Doanh nghip Vit Nam nm 2005 có đnh ngha: “Nhóm
công ty là tp hp các công ty có mi quan h gn bó lâu dài vi nhau v li ích

kinh t, công ngh, th trng và các dch v kinh doanh khác. Nhóm công ty bao
gm các hình thc: Công ty m - công ty con; Tp đoàn kinh t; và Các hình thc
khác.”
Công ty m – Công ty con là mt hình thc liên kt và chi phi ln nhau bng
vic đu t, góp vn, bí quyt công ngh, thng hiu hoc th trng gia các công
ty có t cách pháp nhân, trong đó có mt công ty gi quyn chi phi các công ty
thành viên khác gi là công ty m và các công ty thành viên khác b công ty m chi
phi gi là công ty con hoc có mt phn vn góp ca công ty m gi là công ty liên
kt hoc liên doanh (Trn Qunh Hng, 2010, trang 15).

1.1.2.2. Các dng liên kt trong nhóm Công ty m - Công ty con
- Liên kt theo chiu ngang: là liên kt các công ty trong nhóm hot đng 
cùng mt cp ca cùng mt ngành.
- Liên kt theo chiu dc: là liên kt các công ty trong nhóm hot đng 
nhiu cp ca cùng mt ngành.
- Liên kt hn hp: là liên kt các công ty trong nhóm hot đng  nhiu cp
ca nhiu lãnh vc ngành ngh khác nhau, liên kt này là đa dng hóa ngành ngh
hot đng nhm hn ch ri ro.

10







1.1.2.3. Cu trúc t chc ca nhóm Công ty m - Công ty con
- Cu trúc mt cp

Kim soát Kim soát


- Cu trúc hai cp



Kim soát Kim soát


Kim soát Kim soát



- Cu trúc nhiu cp




ng kim soát
Kim soát Kim soát nh hng đáng k


Kim soát Kim soát
Công ty m A
Công ty con B
Công ty con C
Công ty con B
Công ty con C

Công ty m A
Công ty cháu D
Công ty cháu E

Công ty con B
Công ty con C
Công ty m A
Công ty Liên kt
Công ty liên doanh
11







1.1.3. Hp nht kinh doanh
Hp nht kinh doanh là mt giao dch hoc mt s kin khi mt bên mua đt
đc quyn kim soát mt hoc nhiu đn v khác (bên b mua), hoc tài sn thun
ca các đn v trong giao dch đc đa v thành mt thc th báo cáo chu s kim
soát chung ca Hi đng Qun tr bên mua.
Mt doanh nghip có th la chn đ m rng t bên trong (xây dng nhà
máy riêng) hoc t bên ngoài (mua li quyn kim soát ca các doanh nghip khác
qua hình thc hp nht kinh doanh) nhm mc tiêu mong mun gia tng li nhun
cho c đông. Hình thc hp nht là phng thc đúng đn, đt hiu qu kinh t cao
so vi các phng thc khác, vì:
- Li th v chi phí: ít tn chi phí cho vic xây dng mi vn có nhiu ri ro
và tn dng đc nhng c s có sn;
- Gim ri ro: mua li các công ty đang hot đng (trong nhiu ngành khác

nhau), có sn th trng thì ít ri ro hn trong vic nghiên cu phát trin sn phm
mi, khi mc tiêu là đa dng hóa sn phm;
- Li th v thi gian: mua li doanh nghip đang hot đng trong hp nht
giúp tha mãn yêu cu v môi trng, nhng yêu cu, th tc phê duyt ca chính
quyn; tránh đc các chm tr thng gp trong trng hp xây dng mi, do đó
rút ngn đc thi gian tung sn phm ra th trng;
- Tránh đc s thôn tính: nhiu công ty có quy mô nh hp nht li nhm
tránh s thâu tóm ca các tp đoàn ln;
- Li ích v tài sn vô hình: bên cnh tài sn hu hình, hp nht kinh doanh
còn mang li c tài sn vô hình. Do đó, đng c thúc đy doanh nghip hp nht là
vic s hu các bng sáng ch, quyn khai thác tài nguyên, công trình nghiên cu,
các chuyên gia qun lỦ hàng đu, ;
Công ty cháu D
Công ty cháu E

12



- Li ích khác: nhiu doanh nghip la chn phng thc hp nht kinh
doanh hn nhng phng thc m rng kinh doanh khác vì có li v thu thu nhp
doanh nghip, thu thu nhp cá nhân, thu bt đng sn, qu hu trí,…
- Ngoài ra hp nht cng có th đa đn kt qu:
+ Sáp nhp khi mt doanh nghip (công ty sáp nhp) tip qun toàn b quyn,
ngha v, li ích hp pháp, tài sn ca doanh nghip khác (công ty b sáp nhp),
đng thi công ty b sáp nhp này gii th;
+ Hp nht khi mt pháp nhân mi đc thành lp, tip qun toàn b tài sn,
hot đng kinh doanh ca hai hay nhiu công ty riêng bit và chm dt s tn ti
ca các công ty này. Hp nht kinh doanh thng din ra theo hai phng pháp:
phng pháp hp lưi và phng pháp mua. Hin nay, theo yêu cu ti IFRS 3, hp

nht kinh doanh s dng phng pháp mua và đc bit cm s dng phng pháp
hp lãi;
Hp nht kinh doanh theo phng pháp mua là mt công ty mua li đa s c
phiu đang lu hành (t 50% tr lên) ca mt công ty khác. Sau khi mua li công ty
mua tr thành công ty m và công ty b mua là công ty con. Vic mua bán có th
thc hin bng vic phát hành c phiu, thanh toán bng tin…

1.1.4. Kim soát
Kim soát là quyn hay kh nng ca mt thc th, có th đu khin hoc chi
phi hot đng ca mt thc th khác theo ý mun, s thích, nhu cu ca chính
thc th đó. Vì vy, vic kim soát chính là quyn chim hu, quyn chi phi mt
thc th nào đó.
IFRS 10 đa ra đnh ngha v kim soát: “Bên đu t kim soát bên nhn đu
t, chu ri ro hoc có quyn đi vi các thu nhp bin đi t vic tham gia ca bên
đu t vào bên nhn đu t, và có kh nng chi phi đn thu nhp, làm cho nó thay
đi thông qua quyn ca mình đi vi bên nhn đu t”. Ba yu t cn có đ nhn
bit bên đu t có kh nng kim soát đi vi bên nhn đu t là:
13



- Có quyn lc đi vi bên nhn đu t: tc là có quyn, có kh nng chi
phi, điu khin các hot đng trng yu, có nh hng đáng k đi vi bên nhn
đu t, làm thay đi thu nhp theo hng có li cho bên đu t;
- Chu ri ro hoc có quyn đi vi các thu nhp bin đi t vic tham gia
đu t vào bên nhn đu t, thu nhp ca bên đu t t vic tham gia đu t vào bên
nhn đu t có kh nng bin đi theo kt qu hot đng ca bên nhn đu t;
- Bên đu t có kh nng s dng quyn phát sinh t đu t ca mình đ
quyt đnh các khon thu nhp thuc v nhà đu t t bên nhn đu t.
Tip cn “kim soát” theo quan đim ca hp nht kinh doanh thì khi mt

thc th mun kim soát mt hoc nhiu thc th khác thì thc th đó phi nm gi
trên 50% quyn biu quyt ti thc th b kim soát. Hoc, có th nói rng hp nht
kinh doanh ch xy ra khi thc th kim soát (công ty m) s hu trên 50% quyn
biu quyt trc tip hoc gián tip ti thc th b kim soát (công ty con) (theo IFRS
3 và IAS 27).
Trong k toán, khi lp và trình bày BCTCHN, công ty m phi hp nht
BCTC riêng ca công ty m vi tt c BCTC riêng ca các công ty con, ngoi tr
mt s trng hp công ty con không đc hp nht nh sau:
- Khi quyn kim soát không thuc v ch s hu đa s;
- Thành lp theo hình thc liên doanh;
- Mua li mt tài sn hoc mt nhóm tài sn mà không hình thành mt doanh
nghip;
- Mt s hp nht gia các công ty di s kim soát chung; và
- Hp nht gia các đn v phi li nhun hoc mua li mt đn v kinh doanh
ca mt đn v phi li nhun.
VAS 11 đnh ngha hp nht kinh doanh là vic chuyn các doanh nghip
riêng bit hoc các hot đng kinh doanh riêng bit thành mt đn v báo cáo.
Hp nht kinh doanh liên quan đn các doanh nghip hoc các hot đng
kinh doanh di s kim soát chung, trong đó các doanh nghip hoc hot đng
14



kinh doanh tham gia hp nht chu s kim soát ca mt bên hoc mt nhóm các
bên c trc và sau khi hp nht kinh doanh và s kim soát đó là lâu dài.


1.1.5. C quyn thiu s
CQTS là quyn s hu mt phn vn c phn trong doanh nghip và phn s
hu này là không đáng k so vi tng s c phiu ca doanh nghip đang lu hành

bên ngoài. Nhà đu t s hu phn vn này đc gi là CTS và không có quyn
kim soát công ty. Trong BCTC HN, CQTS là phn vn ch ca CTS trong công
ty con, không nh hng đn quyn kim soát ca công ty m.
Công ty m phi trình bày CQTS trên BCTC HN trong phn vn ch s hu
và tách bit vi vn ch ca công ty m. Lãi, l và các thu nhp khác ca công ty
con đc phân chia cho công ty m và CTS theo t l phn trm nm gi tng
ng.
Theo lý thuyt hp nht, vic ghi nhn li ích CTS nh mt khon n phi
tr, mt khon chi phí trên BCKT HN thì không phù hp vì li ích CTS th hin
vn đu t ch s hu trong tài sn thun ca công ty con. K toán nên ghi nhn:
- Li ích CTS trong mt công ty con nên đc trình bày và lit kê vào
BCKT HN nh là mt khon mc riêng ca vn ch s hu;
- Thu nhp cho li ích CTS không phi là mt khon chi phí hoc mt
khon l nhng là mt khon khu tr vào thu nhp thun hp nht đ tính toán thu
nhp quy cho li ích c đông;
- Các khon mc ca thu nhp thun hp nht (thu nhp tính cho li ích ca
CTS và thu nhp thun tính cho li ích c đông) nên đc trình bày trên phn Báo
cáo thu nhp hp nht.
Theo quan đim ca IAS 27 (2008): CQTS là li ích (quyn) ca công ty con
trên t l vn góp, không b s hu trc tip hoc gián tip bi công ty m thông qua
công ty con. CQTS đc trình bày trên BCTC HN, ghi nhn  mc vn ch s hu
15



thành mt dòng, tách bit vi vn ch s hu thuc v các ch s hu ca công ty
m.
Theo quan đim ca IFRS 10: CQTS là vn c đông trong công ty con, không
quy trc tip hoc gián tip v cho công ty m, và đc công ty m trình bày trên
BCTC HN,  phn vn ch và tách bit so vi vn ch ca công ty m.

Ti Vit Nam, VAS 11 đnh ngha: “Li ích ca CTS là mt phn ca kt
qu hot đng thun và giá tr tài sn thun ca công ty con, đc xác đnh tng
ng vi các khon li ích không do công ty m s hu mt cách trc tip hoc gián
tip thông qua các công ty con”.

1.1.6. Li th thng mi
LTTM hình thành t hp nht kinh doanh. Trong quá trình thâu tóm các
doanh nghip vi nhau s phát sinh LTTM. IAS 22(1998) và IFRS 3(2004) xem
LTTM nh phn chênh lch gia giá mua đư thanh toán (cho vic thu mua doanh
nghip) so vi giá tr hp lỦ ca tài sn thun nhn đc (t hot đng mua doanh
nghip đó) và chp nhn LTTM là tài sn, đc ghi nhn trong k toán nh là tài
sn. Giá tr ghi nhn ban đu đc tính bng cách ly chi phí mua trong hp nht
kinh doanh tr đi phn giá tr hp lỦ thuc v bên mua nm trong tài sn, n phi
tr, n tim tàng có th xác đnh đc.
n ngày 10 tháng 01 nm 2008, IFRS 3 đc sa đi (gi là IFRS 3R), cho
rng khi phn chênh lch gia tng các giá tr: (i) Giá tr hp lý ti các ngày mua
ca các tài sn mang trao đi + (ii) giá tr thuc v CTS + (iii) giá tr hp lý ti
ngày mua các c quyn trong doanh nghip b mua ti ngày mua trc đó (nu quá
trình hp nht xy ra trong nhiu giai đon) tr đi tng giá tr thun ti ngày mua
(giá mua) ca các tài sn nhn đc và n phi tr xác đnh đc là mt s dng,
đc gi là LTTM, khi phn chênh lch này là s âm thì gi là bt li thng mi
(thua l).
 Vit Nam, LTTM đc đnh ngha trong VAS 11 nh sau: “LTTM là
nhng li ích kinh t trong tng lai, phát sinh t các tài sn không xác đnh đc