KIỂM ĐỊNH HIỆU QUẢ BAN HÀNH THÔNG TIN CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI SỰ BIẾN ĐỘNG GIÁ VÀNG TẠI THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



ÀO TRN PHNG LINH




KIM NH HIU QU BAN HÀNH THÔNG TIN
CHÍNH SÁCH CA NHÀ NC I VI S
BIN NG GIÁ VÀNG TI TH TRNG
VIT NAM


LUN VN THC S KINH T



TP. H CHÍ MINH – NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



ÀO TRN PHNG LINH

KIM NH HIU QU BAN HÀNH THÔNG TIN
CHÍNH SÁCH CA NHÀ NC I VI S
BIN NG GIÁ VÀNG TI TH TRNG

VIT NAM


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201
LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. H VIT TIN

TP. H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “Kim đnh hiu qu ban hành thông tin chính
sách ca Nhà nc đi vi s bin đng giá vàng ti th trng Vit Nam” là
công trình nghiên cu nghiêm túc ca tôi di s hng dn tn tình ca PGS. TS.
H Vit Tin. Các kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và cha tng
đc ai công b trong bt k công trình nào khác. Các s liu đc trình bày
trong lun vn là hoàn toàn trung thc, có ngun trích dn rõ ràng và đáng tin cy.

Tác gi


ào Trn Phng Linh




MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN

MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
TÓM LC
PHN M U 1
 Lý do chn đ tài 1
 Mc tiêu nghiên cu 2
 i tng, phng pháp, phm vi nghiên cu 2
 Ý ngha bài nghiên cu 4
 im mi ca đ tài 4
 Câu hi nghiên cu 4
 Kt cu ca lun vn 5
CHNG 1: TNG QUAN TH TRNG VÀNG VÀ CÁC NGHIÊN CU V
VÀNG TRÊN TH GII 6
1.1. Tng quan th trng vàng 6
1.1.1. Vai trò ca vàng đi vi nn kinh t 6
1.1.2. Các yu t tác đng đn giá vàng 9
1.1.2.1. Cung – cu trên th trng vàng 9
1.1.2.2. Tác đng ca đng USD lên giá vàng 11
1.1.2.3. S can thip ca Nhà nc - Ngân hàng trung ng đi vi th trng
vàng 12
1.1.3. Tng quan th trng vàng Vit Nam trong thi gian qua 14



1.1.4. Chính sách ca Nhà nc tác đng đn th trng vàng Vit Nam trong thi
gian qua 19
1.2. Mt s nghiên cu trc đây trên th gii liên quan đn giá vàng 23
1.2.1. Nghiên cu giá vàng bng phng pháp nghiên cu s kin 23

1.2.2. Kt qu nghiên cu v giá vàng bng mt s phng pháp khác 24
CHNG 2: C S D LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 28
2.1. C s d liu 28
2.2. Phng pháp nghiên cu 32
2.2.1. Phng pháp nghiên cu s kin - Event Study và ng dng vào nghiên cu
bin đng giá ti th trng vàng Vit Nam 33
2.2.1.1. Tng quan v phng pháp nghiên cu s kin (Event Study) 33
2.2.1.2. Quy trình nghiên cu s kin theo Campbell, Lo và MacKinlay (1997)
35
2.2.1.3. ng dng phng pháp nghiên cu s kin nhm thc hin nghiên
cu th trng vàng Vit Nam giai đon 2009 – 2013 37
2.2.2. Phng pháp đo lng ri ro bin đng chênh lch gia giá vàng Vit Nam
và giá vàng th gii khi Nhà nc thc hin đu thu vàng 43
CHNG 3: KT QU NGHIÊN CU VÀ BÀN LUN 47
3.1. Tác đng ca vic công b thông tin chính sách qun lý th trng vàng lên s
bin đng giá vàng Vit Nam 47
3.1.1. i vi chui s kin các chính sách qun lý th trng vàng ca Nhà nc
trong giai đon 2009 – 2013 47
3.1.2. i vi chui s kin đu thu vàng ca Ngân hàng Nhà nc 52
3.2. Ri ro bin đng chênh lch giá vàng Vit Nam so vi giá th gii sau khi Nhà
nc thc hin chính sách đu thu vàng 57
KT LUN VÀ KIN NGH 64
TÀI LIU THAM KHO
PH LC



DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT

AAR: Sut sinh li bt thng trung bình (Average Abnormal Return)
AR: Sut sinh li bt thng (Abnormal Return)
CAR: Sut sinh li bt thng trung bình tích ly (Cummulative Abnormal Returns)
EMH: Gi thuyt th trng hiu qu (Effective Market Hypothesis)
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
SJC: Công ty vàng bc đá quý Sài Gòn (Saigon Jewelry Company Limited)
TCTD: T chc tín dng
USD: ôla M
VN: Vit Nam ng
WGC: Hi đng vàng th gii (World Gold Council)










DANH MC CÁC BNG

Bng 3.1: Sut sinh li bt thng và kt qu kim đnh AAR đi vi 40 s kin công
b chính sách 48
Bng 3.2: Kim đnh CAR 2 ngày liên tip đi vi 40 s kin công b chính sách 50
Bng 3.3: Kim đnh CAR 3 ngày liên tip đi vi 40 s kin công b chính sách 51
Bng 3.4: Sut sinh li bt thng và kt qu kim đnh AAR đi vi 60 s kin đu
thu vàng 52
Bng 3.5: Kim đnh CAR 2 ngày liên tip đi vi 60 s kin đu thu vàng 55

Bng 3.6: Kim đnh CAR 3 ngày liên tip đi vi 60 s kin đu thu vàng 56
Bng 3.7: Kim đnh chênh lch giá vàng thi k trc và trong giai đon din ra 60
phiên đu thu 60
Bng 3.8: Kim đnh ri ro bin đng chênh lch giá vàng thi k trc và trong giai
đon din ra 60 phiên đu thu 61











DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

Hình 1.1: Giá vàng giao ngay t tháng 1/1975 đn tháng 3/2012 8
Hình 1.2: Cung vàng th gii trung bình 5 nm (2008 – 2012) 10
Hình 1.3: Cu vàng th gii trung bình 5 nm (2008 – 2012) 11
Hình 1.4: Nhu cu vàng ti Vit Nam giai đon 2003 – 2013 16
Hình 1.5: Din bin chênh lch giá vàng Vit Nam và giá vàng th gii giai đon
tháng 1/2011 – tháng 9/2013 17
Hình 3.1: Chênh lch giá vàng Vit Nam và th gii giai đon 28/9/2012 đn
19/9/2013 59

TÓM LC

Bài nghiên cu “Kim đnh hiu qu ban hành thông tin chính sách ca Nhà nc
đi vi s bin đng giá vàng ti th trng Vit Nam” s dng phng pháp
nghiên cu s kin (Event Study) đc phát trin bi Campbell và cng s (1997)
nhm phân tích phn ng ca giá vàng trc các thông tin công b chính sách ca
Nhà nc trc tip liên quan đn th trng vàng trong giai đon t tháng 11 nm
2009 đn tháng 9 nm 2013. Qua thng kê, chn lc ca tác gi, chui s kin đc
đa vào mu nghiên cu bao gm 40 s kin ban hành chính sách ca Nhà nc có
liên quan và tác đng đn th trng vàng Vit Nam t nm 2009 đn nm 2013 cùng
vi chui s kin 60 phiên đu thu vàng ca Ngân hàng Nhà nc (NHNN) t ngày
28/3/2013 đn ngày 19/9/2013. D liu đ tin hành nghiên cu đo lng là giá bán
vàng SJC theo ngày đc công b trên trang web chính thc ca Công ty Vàng Bc
á Quý Sài Gòn (SJC) và giá vàng th gii theo ngày đc thng kê trên trang web
ca Hi đng vàng th gii (WGC) trong thi gian t tháng 7/2009 đn tháng 9/2013.
Kt qu nghiên cu cho thy giá vàng trong nc phn ng mnh vi thông tin công
b chính sách ca NHNN ngay trc, trong và sau ngày công b thông tin 1 ngày theo
chiu hng nghch chiu th hin s không hiu qu  mc trung bình ca th trng
vàng do đã có xut hin du hiu “rò r” thông tin. C th, giá tng mnh trc ngày
ban b thông tin và gim mnh ngay sau khi thông tin đc ban hành cho thy có hin

tng mt b phn nhà đu c li dng bt cân xng thông tin đ thao túng th trng
và hng li qua vic ban hành chính sách ca Nhà nc. i vi s kin đu thu
vàng ca Ngân hàng Nhà nc, làn sóng tng, gim giá din ra ngn hn và rõ ràng
hn ch yu vào nhng ngày trc khi đu thu, ngày đu thu giá phn ng mt cách
không rõ rt.
Ngoài ra, tác gi còn khai thác hng nghiên cu bin đng trong chênh lch giá vàng
Vit Nam và th gii trc và trong sut thi gian din ra 60 phiên đu thu vàng ca
NHNN đ phân tích hiu qu v mt chính sách trong vic bình n th trng vàng.



ây cng là vn đ thi s nóng bng đã và đang gây nhiu tranh cãi trong d lun
cng nh gii phân tích chuyên môn v tính hiu qu ca các chính sách qun lý th
trng vàng ca Nhà nc trong thi gian gn đây đc bit là chính sách đu thu đ
tng cung vàng ming ra th trng.
Kt qu kim đnh thc nghim cho thy chênh lch giá vàng bin đng tng đáng k
trong thi gian din ra các phiên đu thu vàng so vi gian đon trc khi thc hin
đu thu (trc ngày 28/3/2013). iu này tip tc dy lên quan ngi v mc tiêu bình
n th trng vàng, đa giá vàng bám sát giá th gii ca Nhà nc liu có đt đc
hay không trong thi gian sp ti và đn khi nào thì NHNN s ngng đu thu vàng
đ th trng t vn đng theo quy lut ca nó.

- 1 -

PHN M U
 Lý do chn đ tài:
Trong bi cnh th trng chng khoán mt nim tin và đng ôla M đang có
khuynh hng bin đng bt n, vàng đã tr thành mt trong nhng kênh đu t thay
th đc quan tâm nhiu nht. Cng ging nh chng khoán, lnh vc đu t vàng đòi
hi các nhà đu t am hiu v cách thc vn đng ca th trng vàng Vit Nam và

trên th gii. c xem nh mt kênh đu t thay th hiu qu, vàng đóng vai trò là
mt loi tài sn đu t an toàn khi th trng chng khoán lao dc hay th trng bt
đng sn đóng bng. Ngoài ra, theo truyn thng ca ngi Vit Nam, vàng vn luôn
là mt loi tài sn có giá tr đ tích tr lâu dài, th hin s no đ và to tâm lý an tâm
hn cho ngi dân, đc bit là trong giai đon nn kinh t đang gp nhiu khó khn và
bt n.
Trong thi gian gn đây, đc bit là t khi Ngh đnh 24/2012/N-CP v qun lý hot
đng kinh doanh vàng ra đi, Nhà nc đã và đang n lc ban hành các chính sách
điu tit nhm đnh hng qun lý th trng vàng vi mc tiêu chính là to lp khuôn
kh pháp lý cht ch cho hot đng kinh doanh vàng ti Vit Nam. Tuy nhiên, thc t
li cho thy di tác đng ca các chính sách điu tit này, giá vàng vn tip tc bin
đng, to nên chênh lch không n đnh gia giá vàng trong nc và th gii, gây
hoang mang cho nhiu nhà đu t. Nh vy, vic ban hành thông tin chính sách nh
hng nh th nào đn s bin đng giá vàng trên th trng hay th trng vàng Vit
Nam có hiu qu không khi Nhà nc ban hành chính sách qun lý th trng vàng?
Và liu rng chính sách đu thu vàng ca Ngân hàng Nhà nc trong thi gian gn
đây có thc s mang li s bình n cho th trng vàng Vit Nam, đa giá vàng Vit
Nam ngày càng tim cn vi giá vàng th gii không hay ngày càng bó hp khin th
trng không th vn đng theo quy lut ca nó? Làm th nào đ Nhà nc thc hin
chính sách bình n th trng vàng, đm bo s thông sut trong phm vi nn kinh t
và liên thông vi th trng quc t, hn ch các tác đng tiêu cc và tng cng đóng
góp ca th trng vàng vào s phát trin ca đt nc?

- 2 -

ó là lý do tác gi mong mun thc hin đ tài KIM NH HIU QU BAN
HÀNH THÔNG TIN CHÍNH SÁCH CA NHÀ NC I VI S BIN
NG GIÁ VÀNG TI TH TRNG VIT NAM nhm phân tích phn ng ca
giá vàng trc nhng thông tin công b liên quan đn chính sách điu tit th trng
vàng ca Nhà nc. T đó tác gi đa ra mt s nhn đnh v tính hiu qu v mt

thông tin ca th trng vàng cng nh đ xut mt s kin ngh nhm nâng cao tính
hiu qu ca th trng vàng Vit Nam trong thi gian ti.
 Mc tiêu nghiên cu:
 Nghiên cu nh hng ca vic công b thông tin các chính sách v qun lý
th trng vàng đn s bin đng giá vàng ti th trng Vit Nam trong
giai đon t tháng 11 nm 2009 đn tháng 9 nm 2013, t đó đa ra kt
lun kim đnh gi thuyt hiu qu bc trung bình (Semi-Strong Form of
Efficient Market Hypothesis) ca th trng vàng Vit Nam trong thi gian
qua.
 Nghiên cu bin đng chênh lch giá vàng Vit Nam và giá vàng th gii
di tác đng ca chính sách đu thu vàng ca Ngân hàng Nhà nc trong
thi gian gn đây.
 i tng, phng pháp và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu:
 Bài nghiên cu tp trung quan sát và phân tích phn ng ca th trng vàng
đc phn ánh qua bin đng giá vàng trong nc trc hàng lot các s kin
công b thông tin ca Nhà nc liên quan đn th trng vàng. Chui s kin
đc tác gi chn lc quan sát bao gm 40 s kin công b chính sách nh quy
đnh v qun lý hot đng kinh doanh vàng, lu thông vàng ming; quy đnh v
xut nhp khu vàng; quy đnh đc quyn sn xut và đc quyn thng hiu
kinh doanh vàng ming,… trong giai đon t tháng 11/2009 đn tháng 9/2013

- 3 -

và 60 s kin đu thu vàng ming ca Ngân hàng Nhà nc trong thi gian t
tháng 3/2013 đn tháng 9/2013.
 Bài nghiên cu tp trung vào 60 s kin đu thu đ nghiên cu ri ro bin
đng chênh lch giá vàng Vit Nam và giá vàng th gii di tác đng ca
chính sách can thip trc tip ca Nhà nc vào th trng vàng.
- Phng pháp nghiên cu:

 Phng pháp nghiên cu thng kê, mô t, so sánh, tng hp.
 Phng pháp nghiên cu s kin (Event Study) đc phát trin bi Campbell
và cng s (1997) kt hp c lng, kim đnh thc nghim đ kim đnh
sut sinh li bt thng trung bình (AAR) và sut sinh li bt thng trung
bình tích ly (CAR) nhm nghiên cu phn ng giá vàng trong khung thi gian
[-2;+2] vi ngày 0 là ngày s kin đc công b hoc ngày đu thu.
 Phng pháp kim đnh thng kê nhm xác đnh xu hng bin đng chênh
lch giá vàng Vit Nam và giá vàng th gii qua chui s kin đu thu vàng.
- Phm vi nghiên cu: Bài nghiên cu tp trung vào giai đon t tháng 11 nm 2009
đn tháng 9 nm 2013 đi din cho giai đon Nhà nc bt đu thc hin hàng lot
chính sách can thip vào th trng vàng Vit Nam.
- Ngun d liu: Tác gi s dng d liu th cp đc tng hp t các ngun: Hi
ng Vàng Th Gii (World Gold Council - WGC), Công ty Vàng Bc á Quý Sài
Gòn (Saigon Jewelry Company Limited - SJC), Ngân hàng Ngoi Thng Vit Nam
(Vietcombank), các website trong và ngoài nc.
- Gii hn nghiên cu: Bài nghiên cu ch tp trung nghiên cu tính hiu qu v mt
thông tin ca th trng vàng trong ngn hn, tc mc đ phn ánh thông tin chính
sách vào trong giá vàng vi gi đnh giá th gii tham chiu trong khung ca s s
kin là n đnh và không chu tác đng bi các s kin ti Vit Nam.
Tính hiu qu v mt t chc tc hiu qu chính sách đi vi vic bình n th trng
vàng, làm gim đ bin đng ca giá vàng và gim chênh lch giá vàng trong và ngoài

- 4 -

nc đc tác gi khai thác nghiên cu và phân tích thông qua chính sách đu thu
vàng ca Ngân hàng Nhà nc.
 Ý ngha bài nghiên cu:
 Bng phng pháp nghiên cu s kin, tác gi đánh giá tính hiu qu ca
th trng vàng di nh hng ca các thông tin v chính sách Nhà nc
trong thi gian qua. T đó, tác gi đa ra mt s khuyn ngh v vic ban

b thông tin chính sách ca Nhà nc đ hn ch ti đa vn đ “bt cân
xng thông tin” và góp phn giúp th trng vàng ngày càng minh bch và
hiu qu hn.
 Ngoài ra, tác gi tin hành nghiên cu kim đnh thc nghim đi vi chui
thi gian din ra s kin đu thu vàng đ đa ra mt s nhn đnh v hiu
qu chính sách trong vic bình n giá vàng, đa giá vàng Vit Nam bám sát
giá vàng th gii. T đó, tác gi đa ra mt s khuyn ngh nhm đm bo
s thông sut trong phm vi nn kinh t và liên thông vi th trng quc t.
 im mi ca đ tài: S dng phng pháp nghiên cu s kin (Event Study
Methodology) ca Campbell và cng s (1997) đ nghiên cu tính hiu qu ca th
trng vàng Vit Nam thông qua vic tính toán sut sinh li bt thng (AR) ca
giá vàng Vit Nam vi đi lng tham chiu chun là sut sinh li ca giá vàng
th gii. Phng pháp này ban đu hng đn đnh giá c phiu thng trong bi
cnh nhng s kin công ty nh phát hành b sung, chi tr c tc tin mt, thay
đi hi đng qun tr , dn dn đc trin khai sang các lnh vc tài sn khác nh
t giá, bt đng sn, vàng… và hu nh cha tng đc áp dng đ nghiên cu
cho th trng vàng ti Vit Nam.
 Câu hi nghiên cu:
 Th trng vàng Vit Nam có hiu qu hay không đc bit là khi Nhà
nc ban hành các thông tin công b v chính sách liên quan đn th
trng vàng và t chc đu thu vàng?

- 5 -

 Chênh lch gia giá vàng Vit Nam và giá vàng th gii đã bin đng
nh th nào k t khi Ngân hàng nhà nc tin hành các phiên đu thu
vàng?
 Kt cu ca lun vn:
- Chng 1: Tng quan th trng vàng và các nghiên cu v vàng trên
th gii

1.1. Tng quan th trng vàng
1.2. Mt s nghiên cu trc đây trên th gii liên quan đn giá vàng
- Chng 2: C s d liu và phng pháp nghiên cu
2.1. C s d liu
2.2. Phng pháp nghiên cu
- Chng 3: Kt qu nghiên cu và bàn lun
3.1. Tác đng ca vic công b thông tin chính sách qun lý th trng vàng
lên s bin đng giá vàng Vit Nam
3.2. Ri ro bin đng chênh lch giá vàng Vit Nam so vi giá th gii sau
khi Nhà nc thc hin chính sách đu thu vàng
Kt lun và kin ngh








- 6 -

CHNG 1
TNG QUAN TH TRNG VÀNG VÀ CÁC NGHIÊN CU
V VÀNG TRÊN TH GII

1.1. Tng quan th trng vàng
1.1.1. Vai trò ca vàng đi vi nn kinh t
 Vàng là phng tin ct gi giá tr
Trong bi cnh suy thoái kinh t đang lan rng trên toàn cu, các quc gia có khuynh
hng gia tng d tr vàng. Lch s kinh t th gii cho thy có nhiu quc gia đã liên

tc s dng vàng nh mt loi tài sn thay cho n khi h gp khó khn trong cán cân
thanh toán và khi h cn vay vn t các th trng vn quc t. Theo Mani và
Vuyyuri (2002), mc dù ch đ bn v vàng đã không còn đc duy trì, vn còn nhiu
nguyên nhân khin cho nhu cu vàng không h b suy gim. Theo s liu ca Qu
Tin T Quc T nm 2001, gn 58% s nc trên th gii vn đang nm gi vàng
nh mt phn d tr quc gia.
 Vàng giúp đa dng hóa danh mc đu t
Chua và cng s (1990) đã chng minh rng vàng cung cp li ích cho vic đa dng
hóa. Ti các th trng phát trin, vàng mang đn các c hi đu t và cng đc xem
nh mt phn cng thêm vào trong danh mc. Nhng  n  không có các qu đu
t tng h vàng cng nh chng khoán ca các công ty khai thác vàng. Do vy, các
nhà đu t ch có th đu t vào vàng thi. Nhng qu tng h vàng cng nh bn
thân vàng không mang li ri ro đng nht cho mt danh mc đu t (Blose 1996). Do
vy vàng cng đc hiu là mt công c phòng chng ri ro hu hiu đc bit là trong
thi k nn kinh t bt n.
Blose (1996) nghiên cu 27 qu h tng đu t vào các công ty khai thác vàng.

Các kt qu nghiên cu ch ra rng nhà đu t nào mun s dng li nhun t vàng

- 7 -

nh mt công c phòng nga (hoc đa dng hóa) cho danh mc đu t ca mình hay
mun đu c giá vàng thì đu có th tn dng các qu tng h. Blose cng tranh lun
rng c phiu ca công ty vàng và các qu h tng vàng không th thay th tt hn
cho vic đu t bng vàng thi bi l  n , ngi ta không có qu tng h hay
nhng công ty khai thác vàng.
 Vàng là công c phòng chng lm phát
Trong mt vài nghiên cu trc đây trong nhng nm 1980 và 1990, vàng đc đánh
giá là công c phòng nga lm phát gia tng và nhng bt đnh trong nn kinh t.
Hi đng vàng th gii (2005) tuyên b vàng là mt hàng rào hiu qu chng lm phát,

có tng quan nghch vi đng ôla M và do đó là tin t trú n chng li lm phát
tt. Nu vàng là hàng rào hoàn ho trong ni b mt quc gia thì giá vàng tính theo
đng tin trong nc đó nên tng  mc tng t nh ch s giá trong nc. Nu vàng
là hàng rào hoàn ho bên ngoài mt quc gia thì giá vàng tính theo đng tin nc đó
nên tng cùng mt t l tng t nh t giá ca nc đó. Vàng đc coi là mt hàng
rào chng li lm phát nu nhng thay đi trong li nhun trên đu t vàng có th bù
đp đc nhng thay đi trong mc giá chung ca mt quc gia c th.
Mt trong nhng qu đc nghiên cu bi Blose (1996) là Qu Vàng và Chính Ph
(“The Gold and Government Fund”), đu t vào c trái phiu chính ph và vàng.
Vàng có khuynh hng di chuyn cùng hng vi lm phát và trái phiu thì có
khuynh hng ngc chiu vi chng khoán. Do vy, ri ro lm phát đi vi vàng có
th đc phòng nga bi mt qu đu t nào đó.
Theo Ghura (1990) và Chirstie và cng s (2000), giá vàng có xu hng gia tng nu
lm phát và tng sn lng đu ra ca M gia tng đt bin hay nu th trng lao
đng b thu hp li hn so vi d kin ca th trng.


- 8 -




Hình 1.1 cho thy trong sut thi k t tháng 1/1975 đn tháng 3/2012, giá vàng có xu
hng ngày càng gia tng khi ch s tiêu dùng ca M tng theo thi gian. ng
màu đ cho thy giá vàng dao đng xoay quanh ch s CPI ca M. Do vy, vàng
đc xem là mt công c phòng nga lm phát hu hiu.
 Vàng là công c đu t thay th đng USD
Vàng thng đc s dng nh mt công c đu t hiu qu thay th đng USD –
đng tin đc giao dch ph bin trên th gii. Thông thng, nu đng USD tng
giá thì vàng s gim giá và ngc li. Hin ti, đng USD đang b đnh giá thp do

lm phát và nhng khon tài tr cho thâm ht ngân sách chính ph, nhng khon n
cá nhân cng nh khon n công khác. ng thi, lm phát đã làm gim sc mua ca
USD theo thi gian. Do vy, ngày càng có nhiu ngi quay tr li vi vàng nh là
mt loi tài sn đc a chung hn và đu t vào vàng đc xem là mt trong nhng
cách đu t hiu qu trong vic phòng chng ri ro gim giá ca đng USD. c bit
Ch s giá tiêu dùng M (Tháng 1/1975 đn tháng 3/2012)

Hình 1.1: Giá vàng giao ngay t tháng 1/1975 đn tháng 3/2012
“Ngun: Bloomberg”

Giá vàng giao ngay

- 9 -

trong thi bui suy thoái kinh t, khi đng USD b st gim giá tr thì vàng li đóng
vai trò là mt tài sn thay th hu hiu. Eeden (2000) kt lun rng vàng là tin và hn
na nó luôn luôn không h b st gim vai trò ct gi giá tr. Nu đng USD gim giá
thì theo nh bài nghiên cu, giá vàng s tng vt lên.
1.1.2. Các yu t tác đng đn giá vàng
1.1.2.1. Cung – cu trên th trng vàng

Theo Roache và Rossi (2009), vàng cng có khuynh hng nhy cm vi nhng
thông tin liên quan đn cung và cu. C th, mt vài nghiên cu đã ch ra rng nhng
công b ca ngân hàng trung ng liên quan đn vic bán ra lng vàng d tr có
khuynh hng gây ra s st gim giá vàng – Cai, Cheung và Wong (2001).
- Tình hình cung vàng trên th gii
Cng nh các loi hàng hóa khác, giá vàng vn hot đng thông qua quy lut cung cu.
Tuy nhiên, s lng vàng trên th gii là hu hn và ngày nay, sn lng khai thác
vàng đang có khuynh hng st gim.
Nm 2013 đc cho là mt nm tiêu th vàng ít nht trong vòng 5 nm k t nm

2008 sau khi vàng ri vào tình trng đi xung. Ngun cung vàng đã qua s dng
chim khong 1/3 ngun cung vàng toàn cu. Theo nhn đnh ca các chuyên gia phân
tích và đu t, xu hng gim lng vàng khai thác s tip tc cho đn ht nm 2013.
1

Theo Hi đng vàng th gii – WGC (2013) vàng đc cung cp ch yu thông qua
các hình thc: khai thác m, tái ch vàng. Trong đó, lng vàng khai thác t các m
khá n đnh và chim phn ln t trng trong tng lng cung, đt trung bình xp x
2.547 tn vàng mi nm tng đng 61.4% tng lng cung vàng trên toàn th gii
tính trong quãng thi gian 2008 – 2012. Phn ln còn li là vàng tái ch mang ý ngha
ln v mt kinh t vì có kh nng phc hi li t nhng hình thc s dng khác bng
vic nung chy, tinh ch và tái ch. Trong giai đon 2008-2012, vàng tái ch chim
khong 38.6% ngun cung vàng hàng nm.

1
Theo “

- 10 -



- Nhu cu vàng trên th gii
Theo báo cáo mi đây nht ca WGC v nhu cu vàng trong quý 2 nm 2013, Trung
Quc và n  vn tip tc dn đu v cu tiêu dùng trên th trng vàng toàn cu
trong đó 2 quc gia này chim ti 60% nhu cu vàng trang sc th gii và khong ½
nhu cu vàng ming và xu. Tuy nhiên báo cáo cng cho thy, tng nhu cu tiêu th
vàng (trang sc, thi và xu) ca mi quc gia ch bng 50% so vi cùng k nm 2012.
Theo WGC (2013), nhu cu vàng th hin qua các hình thc: nhu cu vàng trang sc,
nhu cu đu t, nhu cu s dng công ngh, công nghip, nhu cu d tr vàng ca các
Ngân hàng trung ng. Trong đó, nhu cu s dng vàng làm đ trang sc chim phn

ln trong nhu cu tiêu th vàng nói chung (khong 49% tng nhu cu vàng). Nm
2012, nhu cu tiêu th vàng trang sc lên ti 2,002 tn, tng đng giá tr 101.8 t
USD, chim gn mt na tng nhu cu toàn cu. c bit, n  tiêu th nhiu vàng
trang sc nht, chim 28% tng nhu cu vàng trang sc trong nm 2012, xut phát t
nhng yu t vn hóa truyn thng tín ngng. Ngoài ra, nhu cu vàng cho đu t
cng tng trng mnh m và xp th hai trong c cu nhu cu tiêu th vàng nói
chung, chim 36.3% tng cu vàng trên th gii. Trong giai đon 2008 – 2012, giá tr

Lng vàng khai thác t hm m (2,547
t

n) 61.4%

Hình 1.2: Cung vàng th gii trung bình 5 nm (2008 – 2012)
“Ngun: Thomson Reuters GFMS, Hi ng Vàng Th Gii”
Vàng tái ch (1,600 tn) 38.6%


- 11 -

vàng đu t tng trng gn 435%. Vic s dng vàng trong các ngành đin t, công
nghip, y t và nha khoa chim khong 10.8% tng nhu cu, trung bình hàng nm tiêu
th khong 439 tn vàng giai đon nm 2008-2012. Phn nhu cu vàng còn li thuc
v các Ngân hàng trung ng và các t chc đa quc gia (nh Qu Tin T Quc T)
đ làm tài sn d tr. Hin nay, các nn kinh t mi ni phát trin nhanh chóng và có
nhu cu đi vi vàng ngày càng cao nhm cân đi vi lng ngoi t nm gi và tr
thành phng tin d tr an toàn. Ngoài ra, các ngân hàng trung ng châu Âu cng
tng cng tích tr vàng sau khng hong tài chính nghiêm trng, đng Euro mt giá.

1.1.2.2. Tác đng ca đng USD lên giá vàng
Sjaastad và Scacciallani (1996) đã tìm hiu mi quan h gia vàng và th trng ngoi
hi trong giai đon 1982 – 1990 và phát hin rng giá vàng thng đc tính bng
USD nhng vic tng hay gim giá ca đng tin chung Châu Âu li mi thc s nh
hng lên giá vàng và đng USD ch có nh hng rt nh đn giá vàng. Các nhà
nghiên cu cng cho rng t giá th ni cng góp phn gây nên s bt n ca giá vàng
* Nhu cu đu t không bao gm đu t trên th trng phi chính thc và các loi chng khoán khác
Hình 1.3: Cu vàng th gii trung bình 5 nm (2008 – 2012)
“Ngun: Thomson Reuters GFMS, Hi ng Vàng Th Gii”

u t * (1,483 tn) 36.3%
Công ngh (439 tn) 10.8%
Trang sc (2,002 tn) 49.0%
Ngân hàng trung ng (160 tn) 3.9%

- 12 -

trong k nghiên cu. Bin đng t giá thc ca hu ht các đng tin mnh đu tác
đng gn nh là mt na đn s bin đng ca giá vàng.
 mt nghiên cu khác sau đó, Capie và cng s (2005) đã s dng d liu t nm
1971 đn nm 2002 áp dng các k thut thng kê đ nghiên cu mi quan h gia
vàng và t giá ca nhiu đng tin so vi đng ôla M. c bit tác gi chú trng
đn đc tính phòng nga ca vàng trong nhng thi k khng hong kinh t hoc
chính tr. Nhóm tác gi đã ch ra rng giá ca vàng tính bng đng ôla M di chuyn
ngc chiu vi đng ôla M và do vy vàng đc xem nh mt công c phòng
nga ri ro bin đng t giá ngoi t so vi đng ôla M. Tuy nhiên mc đ đi lp
gia vàng và ôla M ph thuc vào tng thi k, mnh nht là vào nhng thi đim
có nhiu bt n v kinh t, chính tr.
1.1.2.3. S can thip ca Nhà nc - Ngân hàng trung ng đi vi th trng

vàng
ng thái ca Ngân hàng trung ng cng nh các khu vc công khác có th có
nhng tác đng quan trng lên giá vàng. Mt trong nhng lý do là vì Ngân hàng trung
ng là ngi nm gi vàng vi mt lng ln, khong 30,500 tn vào nm 2010
tng đng khong 15% toàn b tr lng vàng trên mt đt. Vì vy, nhng chính
sách ca Ngân hàng trung ng lên hot đng mua và bán trên th trng vàng có th
có nhng nh hng đáng k và các chính sách này cng thay đi theo nhiu thp k
qua (Oxford Economics, 2011).
Vì sao các Ngân hàng trung ng can thip vào th trng vàng?
i vi nhiu quc gia, vàng đc xem là thc đo dùng đ đo lng liu đng tin
ca quc gia đó có đc qun lý tt hay không. Vì vy vic can thip vào th trng
vàng cng khá phù hp vi quan nim ca mt s chính ph. Vi chc nng là c
quan thc thi chính sách tin t quc gia, hu ht Ngân hàng trung ng các nc đu
có chính sách qun lý đi vi hot đng kinh doanh vàng thông qua vic qun lý vàng
thuc d tr ngoi hi quc gia và qun lý th trng vàng trong nc.

- 13 -

Theo Mani và Vuyyuri (2002), mt s nguyên nhân khin cho các ngân hàng trung
ng, các t chc tài chính và cá nhân trên th gii vn đang nm gi vàng đó là:
- S an toàn: Vàng vn luôn mang li s an toàn tuyt đi ti chng nào mà các
ngân hàng trung ng vn còn nm gi chúng. Không h có mt s ri ro tín dng
nào liên quan đn vàng.
- Kh nng thanh khon: Vàng vn có th duy trì tính thanh khon ngay c trong
thi k khng hong chng hn nh lm phát toàn cu gia tng hay có hn lon v
chính tr. Vàng có th không phi là mt tài sn có tính thanh khon cao nht nhng
nó hoàn toàn gi v th cao hn các mt hàng khác v phng din này. Nm gi vàng
có th không mang li li nhun tuy nhiên đó là chi phí c hi mà ngi ta sn sàng
tr đ nm gi vàng bi vì các nhà qun lý qu luôn phi đa dng hóa ri ro ca mình.
- To dng mt danh mc đa dng hóa: Trong dài hn, vàng th hin mi tng

quan nghch vi đng USD và vi trái phiu kho bc M - T-bills. i vi bt k mt
quc gia nào, vàng không b nh hng bi các quyt đnh chính tr và cng không b
đóng bng hay b khc t nh trng hp ca các loi chng khoán ngoi bn khác.
Mt s bin pháp Nhà nc s dng đ can thip vào th trng vàng?
Salant và Henderson (1978) nghiên cu tác đng ca các d báo v chính sách kinh
doanh ca chính ph đi vi giá vàng thc. Mc dù ri ro nhng cuc đu thu vàng
ca chính ph s gây áp lc lên giá vàng, vic này cng s gây ra s tng giá vàng
nhanh hn tc đ tng ca lãi sut thc. Ngay c nhng nhà đu t bàng quan vi ri
ro cng đòi hi mc li nhun này nh mt khon đn bù cho vic nm gi vàng và
phi đi mt vi ri ro h thng ca vic st gim giá. Các công b đã khin cho vic
đu thu vàng ca chính ph càng là nguyên nhân rõ ràng cho vic st gim đt ngt
trong giá vàng. Chính ph c gng kìm gi giá vàng  mt mc giá trn thông qua
vic tung bán vàng s tt yu dn đn s phn ng ca các nhà đu c.
Trong thp niên 1950 và 1960, thi hoàng kim ca ch đ Bretton Woods – h thng
t giá c đnh thì Ngân hàng trung ng đóng vai trò là ngi mua vàng ch yu và

- 14 -

tích ly vàng nh mt phn thit yu trong d tr quc gia (Oxford Economics, 2011).
Tha thun v vàng ca các ngân hàng trung ng đc ký kt ln đu tiên vào ngày
26/09/1999 bi Ngân hàng trung ng EU và Thy S (không bao gm an Mch và
Hy Lp) theo đó nhn mnh vai trò ca vàng nh mt tài sn d tr quc gia và các
nc cam kt duy trì lng vàng d tr  mt mc đ tha thun (Ngân hàng trung
ng Châu Âu, 1999). Hoa K, Qu Tin T Quc T - IMF và Ngân Hàng Thanh
Toán Quc T - BIS cng đã cam kt tôn trng tha thun này và không bán hay mua
vàng trong khi tha thun còn có hiu lc. Theo sau cam kt này, tha thun trên đã
bao trùm toàn b 85% tng lng vàng d tr trên th gii. ng thi tha thun này
cng đã nh hng lên giá vàng bi vì ngi ta tin rng mt lng vàng khng l
đc Ngân hàng trung ng d tr là mt ngun cho vay vô tn. Nu giá vàng tng
cao, lng vàng d tr s đc tung ra nhiu hn trên th trng vàng và giá vàng s

gim tr li. (Cross, 2000)
1.1.3. Tng quan th trng vàng Vit Nam trong thi gian qua
Th trng vàng Vit Nam hin nay là mt th trng nh vi các hình thc giao dch
vn còn lc hu so vi th gii. Nm 2006, Ngân hàng Nhà nc đã ban hành quyt
đnh 03/2006/Q-NHNN ngày 18/01/2006 cho phép các doanh nghip và t chc tín
dng (TCTD) có đ điu kin đc kinh doanh vàng trên tài khon  nc ngoài. ây
là bc đi tích cc ca C quan qun lý Nhà nc trong vic đy mnh hot đng
kinh doanh vàng theo hng hi nhp quc t, góp phn gn kt th trng vàng Vit
Nam vi th trng vàng quc t.
T nm 2006 đn 2010, kinh doanh vàng qua tài khon din ra rt sôi đng trên các
sàn giao dch đn l trong nc, do mt s ngân hàng, công ty hoc t chc kinh
doanh vàng thành lp, qun lý. Tuy nhiên, do thiu khung pháp lý qun lý cht ch
nên th trng vàng đã tr nên phc tp và tim n nhiu ri ro đc bit là trong giai
đon 2008-2009, th trng có hn 20 sàn giao dch trc khi Chính ph ban hành
lnh cm vào cui nm 2009. T nm 2010 đn nay, Chính ph đã ra quy đnh cm
sàn giao dch và kinh doanh vàng qua tài khon kèm theo nhiu quy đnh khác v

- 15 -

qun lý xut nhp khu vàng, huy đng vn bng vàng ca các t chc tín dng nhm
qun lý th trng vàng tp trung và thng nht hn. Và đc bit là sau khi Ngh đnh
24/2012/ N-CP ra đi, Ngân hàng Nhà nc đã chính thc gom vàng v mt mi, và
mc dù chp nhn quyn s hu và các giao dch mua bán vàng ming ca mi t
chc cá nhân nhng ch mua bán đi vi thng hiu vàng ming quc gia SJC. n
nay, sau hn 1 nm t khi Ngh đnh 24/2012/N-CP đc ban hành, th trng vàng
đã có nhiu din bin mi theo hng tích cc hn trong ngn hn nh giá vàng đã
bt bin đng mnh và không còn nhng cn st giá nh trc nhng v dài hn thì
vn rt khó đ có th d báo chính xác liu th trng vàng có th phát trin n đnh
và hiu qu hay không.
Nhu cu vàng ti Vit Nam

Trong bi cnh nn kinh t th gii vn cha thc s bc qua giai đon khng hong
cng vi chin tranh và nhng din bin phc tp v tình hình kinh t - chính tr - xã
hi  nhiu quc gia, Vit Nam không tránh khi chu tác đng t nhng nhân t bên
ngoài. C th tc đ tng trng GDP trong 6 tháng đu nm 2013 vn nm  mc
4.9% - thp nht trong thi k t nm 2007 đn na đu nm 2013 (theo s liu Tng
cc thng kê Vit Nam). Trong thi bui khó khn này, vàng vn đc xem là mt
phng tin “trú n an toàn” và cng chính vì th nhu cu vàng ca Vit Nam theo
báo cáo ca Hi đng vàng th gii vn ngày mt tng cao.
V nhu cu ca th trng, báo cáo va công b ca Hi đng Vàng th gii (WGC) -
Quý 2 nm 2013 đã cho thy, tng nhu cu vàng c tính ti Vit Nam nm 2013 đt
77,4 tn cao hn so vi c nm 2012 là 0,4 tn. c bit, th trng không có ngun
cung mi k t khi chính ph ngng hn vic cp phép nhp khu t cui nm 2011
và do vy k t đu nm 2012 tr đi, chính ph là ngi duy nht thc hin vic nhp
khu vàng.