B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
HUNH THU THY
MT S HÀM Ý NÂNG CAO GIÁ TR CM
NHN CA KHÁCH HÀNG I VI DCH V
THÔNG TIN DI NG TI BN TRE
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
HUNH THU THU
MT S HÀM Ý NÂNG CAO GIÁ TR CM
NHN CA KHÁCH HÀNG I VI DCH V
THÔNG TIN DI NG TI BN TRE
Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60340102
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
TS: TRN HÀ MINH QUÂN
TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn ắ Mt s hàm ý nâng cao giá tr cm nhn ca khách hàng
đi vi dch v thông tin di đng ti Bn Tre” là công trình nghiên cu khoa hc ca
bn thân tôi. Tôi đã t nghiên cu tìm hiu vn đ, vn dng kin thc đã hc, trao đi
vi Ngi hng dn, bn bè, và các ngun tài liu hp pháp đ thc hin đ tài.
Các kt qu nghiên cu đc trình bày trong lun vn này không sao chép ca bt k
lun vn khác.
Tp. H Chí Minh, ngày 11 tháng 12 nm 2013
Ngi thc hin
Hunh Thu Thy
DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: Thang đo cht lng cm nhn……………………………………………27
Bng 3.2: Thang đo phn ng cm xúc………………………………………………28
Bng 3.3: Thang đo giá c bng tin…………………………………………………28
Bng 3.4: Thang đo giá c hành vi………………………………………………… 29
Bng 3.5: Thang đo danh ting ca nhà cung cp……………………………………29
Bng 3.6: Thang đo cm nhn ca khách hàng………………………………………29
Bng 4.1: c đim mu kho sát……………………………………………………31
Bng 4.2 Kim đnh Cronbach Alpha ca các thang đo ln 1……………………… 36
Bng 4.3: Bng phân tích nhân t khám phá ln 1………………………………… 39
Bng 4.4: Bng kt qu phân tích nhân t đi vi các thành phn giá tr cm nhn ln
2………………………………………………………………………………………41
Bng 4.5: Cronbach alpha ca thang đo Cht lng cm nhn và giá c tin t sau khi
loi bin QP1, QP2, QP8, PR3……………………………………………………….42
Bng 4.6: Kt qu phân tích nhân t đi vi thang đo bin ph thuc……………….44
Bng 4.7: Tóm tt kt qu kim đnh thang đo……………………………………….45
Bng 4.8: Kt qu phân tích tng quan Mô Hình ….……………………………….49
Bng 4.9: Kt qu các trng s hi quy Mô hình .………………………………… 50
Bng 5.1 Các yu t tác đng đn giá tr cm nhn………………………………… 59
Bng 5.2 Thang đo đánh giá ca khách hàng v cht lng dch v.…………… 60
Bng 5.3 Thang đo phn ng cm xúc ca khách hàng………………………….… 61
Bng 5.4 Thang đo đánh giá ca khách hàng v giá c cm nhn……………………62
Bng 5.5 Thang đo đánh giá ca khách hàng v Danh ting nhà cung cp………….62
Bng 5.6 Thang đo đánh giá ca khách hàng v giá c hành vi ……………………63
DANH MC HÌNH
Hình 2.1: Mô hình nghiên cu đ xut……………………………………………….20
Hình 4.1: Mô hình nghiên cu điu chnh……………………………………………62
CH VIT TT, KÍ HIU
B Thông Tin và Truyn Thông:BTTTT
Cht lng cm nhn( perceived quality): QP
Phn ng cm xúc( emotional response): ER
Giá c bng tin( monetary price): PR
Giá c hành vi( behavioural price): BP
Danh ting(reputation): RE
Giá tr cm nhn ca khách hàng(customer perceived value): CV
S hài lòng( satisfaction): SA
ụ đnh hành vi( behavioural intentions): BI
1
CHNG 1
TNG QUAN V TÀI NGHIÊN CU
Gii thiu
Chng 1 s trình bày s lc v tình hình phát trin ca dch v trong thi gian qua và
nhng xu hng phát trin th trng trong tng lai.
1.1. Th trng thông tin di đng vit nam nm 2012- 2013
1.1.1. Tng quan
Nm 2012, lnh vc vin thông di đng đã chng kin s tht bi ca các mng di đng
nh. Nhà đu t VimpelCom rút khi th trng Vit Nam sau khi xây dng mng
Beeline ti Vit Nam nhng kinh doanh không hiu qu. Gmobile - thng hiu mi thay
th Beeline đã hot đng tr li t gia tháng 9-2012 bng vic tip ni ra mt gói cc
vi nhiu u đãi hp dn. Hin nay, th phn ca th trng dch v thông tin di đng ch
yu do ba nhà ln là Viettel, Mobifone, Vinaphone nm gi (ph lc 1).
Theo báo cáo ca B Thông tin và Truyn Thông, đn đu nm 2013 tng s thuê bao
đin thoi đc đng ký và đang hot đng trên toàn quc là 148,5 triu, trong đó di đng
chim 93,3%. Th trng vin thông Vit Nam đang có s cnh tranh khc lit và s
thuê bao đã đt gn ngng bão hòa. Khong trng đ phát trin th trng ngày càng b
thu hp. Thng kê ca các nhà cung cp dch v thông tin di đng cho thy, vic phát
trin thuê bao mi t đu nm 2013 đn nay đã st gim mnh, ch bng khong 1/10 so
vi nm ngoái.
Nm 2013 cng là nm Nhà Nc bt đu can thip sâu và quyt lit hn vào lnh vc
vin thông di đng vi vic Thông t s 14/2012/TT-BTTTT bt đu có hiu lc (Thông
t 14). Thông t này quy đnh v giá cc thông tin di đng, cc hoà mng, sit cht
2
đng ký thông tin chính ch s tác đng đn vic phát trin sim khuyn mãi, đnh hng
các chng trình khuyn mãi ca nhà mng…Nhng thay đi này đc k vng s giúp
th trng dch v di đng Vit Nam phát trin n đnh và lành mnh hn.
1.1.2. Nhng xu hng phát trin ca th trng trong thi gian ti
Nhà mng thay đi chin lc phát trin dch v di đng
Theo thng kê ca các nhà cung cp dch v thông tin di đng, hin nhu cu s dng
thoi ca khách hàng không nhng không tng lên mà có chiu hng suy gim. Trong
nm 2012, nh hng ca suy thoái kinh t cng đã tác đng đn các doanh nghip cung
cp dch v vin thông. Trong khi đó, th trng di đng Vit Nam đang bc vào thi
k bão hoà tng đi, tc đ tng trng b chm li. Xu hng dch v d liu đang
tng lên, các công ngh mi chy trên mng 3G bt đu xut hin rm r khin các đi
gia di đng phi chuyn hng chin lc.
Dch v giá tr gia tng đã tr thành đòn by tng trng cho các nhà mng trong bi
cnh nn kinh t còn nhiu khó khn, và s tip tc phát trin mnh m hn na trong và
nhng nm tip theo.
VinaPhone là nhà mng có nhng công b rõ nht v s tng trng ca mng dch v
phi thoi. Nm 2012, doanh thu ca nhà cung cp này đt gn 25.000 t đng thì trong đó
dch v phi thoi đã chim 52% doanh thu. Nu so vi t trng doanh thu t dch v phi
thoi ca chính VinaPhone ba nm v trc, t l trên đã tng hn gp đôi. Hin
VinaPhone có khong 80 dch v giá tr gia tng, MobiFone có khong 50 và Viettel có
trên 50… Nhiu dch v trong s đó chy trên nn 3G. Theo B TTTT, dch v 3G vn
tng trng khá tt trong bi cnh kinh t khng hong, đt 25% trong nm 2012. Riêng
nhà mng VinaPhone, mng dch v 3G đã đt tng trng đn 60% trong nm va qua.
Trong khi đó, Viettel cho bit trên 50% doanh thu trong nm 2012 ti t dch v 3G.
Nh vy, theo các nhà cung cp dch v thông tin di đng ln Vit Nam, hin nay th
trng Vit Nam phát trin nhiu sn phm, thit b s dng Sim di đng nh ô tô, USB
3
3G, máy tính bng, Vì th, thuê bao di đng gi đây đang đc các nhà cung cp đnh
ngha li bi cm t này không ch là ngi s dng mà còn c các thit b khác nh ô tô
và ngôi nhà thông minh cng đc kt ni qua mng di đng.
Phát trin các tin ích thanh toán trên di đng
Theo báo cáo ca các ngân hàng thng mi Vit Nam, tính đn tháng 7/2012, có 26
ngân hàng thng mi cung ng dch v SMS Banking vi s lng khách hàng s dng
dch v trên 4,1 triu khách hàng, thc hin trên 2,2 triu giao dch; có 19 ngân hàng
thng mi cung ng dch v Mobile Banking vi trên 2,9 triu khách hàng, thc hin
trên 11,9 triu giao dch. SMS Banking là dch v ngân hàng đc thc hin thông qua
tin nhn đin thoi di đng, cho phép khách hàng thc hin đc các giao dch vi ngân
hàng nh truy vn thông tin tài khon, truy vn lch s giao dch, chuyn khon ni b
ngân hàng, np tin cho tài khon tr trc (cc vin thông; game; phn mm) qua vic
son tin nhn…
M-Payment hin nay là mt thut ng đc dùng đ ch v dch v thanh toán hin đi
da trên nn tng công ngh vin thông không dây ca mng đin thoi di đng, cho
phép khách hàng s dng thc hin các giao dch thanh toán, chuyn tin thông qua các
thit b di đng nh đin thoi di đng, máy tính bng hay các thit b di đng cá nhân
khác ti bt c đâu, bt c khi nào mt cách nhanh chóng, an toàn mà không cn thông
qua các kênh thanh toán truyn thng qua ngân hàng nh tin mt, séc hay th. ây cng
là mt trong nhng kênh dch v hin đi vi kh nng tng tác và phn ng nhanh, có
nhiu tin ích đc các ngân hàng ch đng đu t phát trin trong bi cnh có nhiu
cnh tranh hin nay.
Theo thng kê ca Ngân hàng Th gii nm 2012, đã có hn 120 sn phm, dch v M-
Payment đc trin khai trên 70 nc và vùng lãnh th, mang li thành công và nhng
li ích to ln v mt kinh t xã hi.
4
Ti Vit Nam, nhà cung cp dch v VinaPhone và ngân hàng Vietcombank đã phi hp
vi M-Service ra mt dch v ắChuyn tin di đng MoMo”. Theo đó, khi s dng tài
khon MoMo trên SIM VinaPhone, khách hàng còn có th thanh toán các dch v vin
thông, đin, đin thoi, Internet, vé máy bay… mt cách đn gin và nhanh chóng.
Ngoài ra, khách hàng có th đn các đim giao dch MoMo ca VinaPhone gn nht đ
chuyn tin cho gia đình, bn bè, đi tác. Ngi đc gi tin s đn mt đim giao dch
MoMo gn nht ti đa phng đ nhn tin. Mi giao dch nhn - gi tin đu đc xác
nhn qua tin nhn đn đin thoi ca khách hàng Khác vi dch v chuyn tin qua ngân
hàng, chuyn tin qua h thng này ch có th chuyn s tin ti đa là 5 triu đng mt
ngày cho mi khách hàng và có th chuyn tin mà không cn tài khon ngân hàng. Ví
MoMo s đóng vai trò nh mt công c trung gian đ thc hin các giao dch chuyn tin
và thanh toán.
Viettel cng đã đa ra th trng mt dch v tng t có tên là BankPlus, và đn nay
dch v này đã thu hút 1,3 triu khách hàng s dng. BankPlus cho phép khách hàng
chuyn tin, kim tra tài khon ngân hàng, thanh toán cc vin thông mà không cn
phi cài đt phn mm hoc kt ni internet cho đin thoi di đng. Dch v s dng
đc trên tt c các dòng máy đin thoi hin có trên th trng.
Thanh toán qua đin thoi di đng có nhiu li th do mng li đim giao dch ca các
nhà cung cp dch v thông tin di đng có đ bao ph ln, h tng vin thông sn có và
s lng ngi s dng đin thoi di đng rt ln, thanh toán có mc phí rt r, do đây là
mt dch v giá tr gia tng vi c s h tng sn có và tin li.
Hin nay, s lng các khách hàng s dng đin thoi thông minh ngày càng gia tng,
đc kt hp vi nhiu tính nng tin ích, nhiu ng dng thì vn đ bo mt thông tin
rt đc quan tâm đi vi khách hàng s dng dch v di đng bên cnh nhng mi
quan tâm v cht lng thoi, cc…
Vn đ bo mt thông tin
5
Nhng ng dng, tin tích thanh toán trên di đng phát trin ngày càng đa dng, phong
phú thì vn đ bo mt thông tin ngày càng đc khách hàng quan tâm nhiu hn. Hin
nay, ngi dùng cá nhân cng nh các doanh nghip s dng ngày mt ph bin di đng
đ truy cp vào các tin ích nh Internet Banking, Mobile Banking…đang đi din vi
mt trong nhng rc ri ln là nguy c b đánh cp hoc b mt đin thoi, mt thông tin
quan trng, tài khon ngân hàng…
Qua mt vài s c khách hàng b mt tin trong tài khon ngân hàng khi b ly cp thông
tin trên sim di đng, khách hàng s dng dch v di đng ngày càng quan tâm nhiu hn
đn quy trình qun lý thông tin thuê bao ca các nhà mng khi ngày càng nhiu tin ích
đc tích hp trên sim di đng.
Chuyn mng thông tin di đng gi nguyên s đin thoi
B Thông Tin và Truyn Thông va có quyt đnh phê duyt đ án trin khai dch v
chuyn mng thông tin di đng gi nguyên s thuê bao ti Vit Nam, nhm cung cp cho
ngi dùng kh nng t la chn đn v cung cp dch v cho mình mà không phi thay
đi s đin thoi. Quyt đnh trên giúp nâng cao tính cnh tranh gia các doanh nghip,
thúc đy s phát trin n đnh, bn vng ca th trng vin thông và nâng cao hiu qu
s dng tài nguyên.
Tt c các doanh nghip cung cp dch v thông tin di đng mt đt (nhà mng) trên c
nc đu trin khai đ án chuyn mng gi s. Trên th gii có khong 70 quc gia cung
cp dch v chuyn mng gi s nh Thy in, M, Nht Bn, Anh, Australia…Nu đ
án đc thc thi, khách hàng s dng dch v thông tin di đng s đc li ích rt nhiu
bi t lâu đã mun thay đi nhà cung cp nhng b vng s thuê bao không th thay
đc.
Theo B Thông tin và Truyn Thông, chuyn mng gi s s góp phn gim thiu hin
tng sim rác, giúp c quan chc nng qun lý và tit kim tài nguyên s. Chính sách
này to sân chi công bng cho các doanh nghip cung cp dch v thông tin di đng.
6
Nhà mng cnh tranh trc tip bng giá cc, cht lng sóng, dch v hu mãi đ thu
hút khách hàng, không còn lo rào cn ngi thay đi sim đã dùng lâu nm ca ngi tiêu
dùng. Theo đó, khách hàng đc t do la chn, thay đi đn v cung cp dch v đ phù
hp vi nhu cu và mc đích s dng mà vn không nh hng đn công vic, cuc
sng. Dch v này chia làm 3 loi c bn cho phép thuê bao đin thoi thay đi v trí đa
lý, nhà cung cp dch v hoc loi dch v s dng mà vn gi nguyên s đin thoi ca
mình.
- Chuyn v trí đa lý gi nguyên s: ch thuê bao gi nguyên s đin thoi c đnh ca
mình khi chuyn t v trí đa lý này sang v trí đa lý khác.
- Chuyn dch v gi nguyên s: thuê bao đng ký mt s dch v t nhà cung cp dch
v khác đ s dng trên s đin thoi sn có ca mình.
- Chuyn mng gi nguyên s: thuê bao gi nguyên s đin thoi di đng hoc c đnh
ca mình khi thay đi nhà cung cp dch v.
1.2. Lý do chn đ tƠi
có th tn ti và phát trin, tt c các doanh nghip đu phi canh tranh nhm giành
và gi đc khách hàng. Cnh tranh là mt tt yu, mc đ cnh tranh ngày càng tng
khi khách hàng ngày nay có nhiu s la chn hn đi vi cùng mt loi sn phm hay
dch v đc cung cp bi ngày càng nhiu doanh nghip. Mi doanh nghip phi xây
dng cho mình mt chin lc cnh tranh hiu qu; chin lc y cn đc to dng trên
nhng cn c vng chc. ó là khi công ty tr li đc câu hi yu t nào quyt đnh vc
khách hàng la chn, s dng và tr nên trung thành vi sn phm /dch v ca công ty.
Trong nhiu tài liu v Marketing, Qun tr đu nhn mnh ti đnh hng khách hàng.
Quan đim Marketing đnh hng khách hàng đã ch ra rng s tn ti và phát trin ca
mi doanh nghip đu ph thuc vào vic có giành đc khách hàng không, có tho mãn
đc nhng yêu cu thay đi ca h không và có duy trì đc lòng trung thành ca khách
7
hàng không. C gng tho mãn nhu cu ca khách hàng đã là cách thc mà rt nhiu
doanh nghip la chn đ cng c lòng trung thành ca khách hàng. Tuy nhiên, ch dng
li vic tho mãn cho khách hàng là cha đ, các nhà nghiên cu Marketing còn cho
rng làm cho khách hàng hài lòng vi sn phm và dch v ca doanh nghip mình mi
ch là bc đu tiên. Sn phm và dch v ca mt doanh nghip tt, nu mt doanh
nghip khác cng tt nh vy, chc chn s có mt s khách hàng chuyn đi. Do đó, cao
hn na doanh nghip phi chim đc trái tim và tâm trí ca khách hàng. là đc
điu đó, thu hút và to lp đc nhng khách hàng trung thành, doanh nghip phi mang
đn cho khách hàng nhng cm nhn v mt giá tr hn hn t sn phm, dch v ca
doanh nghip mình.
Do đó, tm nhìn chin lc hay đnh hng chin lc ca mt doanh nghip phi hng
v khách hàng trc tiên, phi mang li giá tr cho h. Mc tiêu ca doanh nghip là phi
làm ra và đa đn cho khách hàng nhng giá tr gia tng t ý mun ca khách hàng và
dành cho khách hàng. Thêm na, nhng giá tr gia tng đó phi có nhng tính cht, ni
dung đc khách hàng đánh giá là cao hn nhng giá tr gia tng mang đn bi các đi
th cnh tranh. Nh vy, giá tr mà doanh nghip mun mang đn cho khách hàng không
phi là nhng gì ch quan doanh nghip t ngh ra mà c bn phi da trên nhng gì
khách hàng coi là quan trng đi vi h, nu không s không đc khách hàng la chn.
Khi khách hàng đánh giá giá tr, đó chính là giá tr cm nhn ca khách hàng dành cho
sn phm ca doanh nghiêp. Giá tr cm nhn là chênh lch gia tng giá tr mà khách
hàng cm nhn đc và tng chi phí ca khách hàng đ có đc mt sn phm/dch v
nào đó. Giá tr này s quyt đnh vic khách hàng la chn sn phm, dch v ca doanh
nghip nào và có trung thành vi h hay không .ây chính là c s lý thuyt chính cho
nghiên cu ca đ tài. Mun đt đc điu này công ty phi dành cho khách hàng nhng
giá tr phù hp và vt tri hn so vi các đi th. C s cho vic sáng to giá tr dành
cho khách hàng phi xut phát t chính khách hàng. Công ty phi thu hiu đc khách
hàng khái nim giá tr nh th nào, t đó công ty có th xây dng đc nhng chin lc
cnh tranh có cn c vng chc nhm nm gi và thu hút thêm khách hàng, th phn, li
nhun và chin thng trc các đi th cnh tranh.
8
i vi dch v thông tin di đng, bên cnh vic gia tng s lng thuê bao thì các nhà
cung cp dch v( nhà mng) hin nay có xu hng tp trung vào vic gi khách hàng,
phát trin nhng khách hàng có giá tr li nhun cao vì chi phí cho vic phát trin khách
hàng mi thng cao hn doanh thu h mang li. Nh vy, nghiên cu tác đng ca giá
tr cm nhn khách hàng s dng dch v thông tin di đng là rt cn thit cho các nhà
cung cp dch v. Hn th na, t trc nay các nhà cung cp dch v thng ch tp
trung phát trin ti các thành ph ln nh Hà Ni, Tp. HCM… mà cha quan tâm đúng
mc đn đi tng khách hàng ti các khu vc khác. Trong điu kin cnh tranh mi, các
nhà cung cp dch v đanh hng đn nhng th trng mà trc đây cha quan tâm
đúng mc đ tìm kim li th và th phn.Vi đ tài ắMt s hàm ý nâng cao giá tr cm
nhn ca khách hàng đi vi dch v thông tin di đng ti Bn Tre ” mong rng s
giúp tìm ra nhng thông tin hu ích v cm nhn ca khách hàng đi vi dch v thông
tin di đng hin nay giúp các nhà cung cp dch v có hng phát trin phù hp cho
khách hàng ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
tài đc thc hin vi nhng mc tiêu sau:
- Xác đnh các thành phn to nên giá tr cm nhn khách hàng đi vi dch v vin
thông di đng ti Bn Tre.
- Xây dng thang đo, kim đnh thang đo và kim đnh mô hình lý thuyt v mi quan h
gia các thành phn to giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi dch v thông tin di
đng.
- a ra mt s hàm ý qun tr nhm gia tng giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi
dch v thông tin di đng
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là giá tr cm nhn ca khách hàng trong lnh vc thông
tin di đng. Nghiên cu nhm khám phá các yu t cu thành giá tr cm nhn ca khách
hàng đang s dng dch v ca các nhà mng trên th trng hin nay(Viettel,
9
Vinaphone,Mobifone…).
i tng kho sát ca đ tài: khách hàng s dng mng di đng. tài ch
tp trung vào kho sát nhóm khách hàng cá nhân đang s dng mng di đng ti Bn Tre.
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu s dng phng pháp hn hp, kt hp c nghiên cu đnh tính và đnh
lng. Mc tiêu chính ca đ tài là xác đnh các thành phn to giá tr cm nhn ca
khách hàng, kim đnh thang đo đo lng các yu t, đa ra mt s hàm ý qun tr nhm
nâng cao giá tr khách hàng cm nhn ca đi vi mng di đng. Mt nghiên cu đnh
lng đc thc hin nhm nghiên cu giá tr cm nhn ca khách hàng vi dch v
thông tin di đng. Trên c s kt qu ca nghiên cu đnh lng, phn phân tích đnh
tính đc thc hin đ đa ra mt s hàm ý nhm nâng cao giá tr cm nhn ca nhà cung
cp dch v. C th nghiên cu đc thc hin theo 3 bc:
Bc 1: Phân tích đnh tính đc thc hin trên c s ngun d liu th cp là các tài
liu hc thut và các nghiên cu trc đây nhm hoàn chnh c s lý thuyt, đa ra mô
hình lý thuyt v giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi dch v thông tin di đng và
các gi thuyt ca mô hình.
Bc 2: Nghiên cu đnh lng đc thc hin thông qua hai bc chính:
1) Nghiên cu s b đc thc hin thông qua tho lun nhóm tp trung và tham
kho ý kin chuyên gia nhm khám phá, điu chnh, b sung bin đo lng các
khái nim nghiên cu và hình thành thang đo nháp.
2) Nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp đnh lng nhm kim
tra mô hình đo lng cng nh mô hình lý thuyt và các gi thuyt trong mô hình.
Thông tin thu thp đc x lý bng phn mm SPSS.
Bc 3: Trên c s đánh giá kt qu nghiên cu đnh lng và xu hng phát trin ca
th trng, mt s hàm ý v qun tr đc đa ra nhm gia tng giá tr cm nhn ca
khách hàng vi dch v thông tin di đng ti Bn Tre.
10
KT CU LUN VN
Chng 1: Tng quan v đ tài nghiên cu
Chng 2: C s lý thuyt và Mô hình nghiên cu
Chng 3 : Phng pháp nghiên cu
Chng 4 : Phân tích kt qa nghiên cu
Chng 5: Hàm ý qun tr và kt lun nghiên cu.
Tóm tt chng 1:
Chng 1 đã trình bày khái quát v th trng dch v thông tin di đng ti Vit Nam,
tình hình phát trin ca nhng nhà cung cp dch v. Qua đó, chng 1 cng cho bit v
nhng thay đi và xu hng phát trin ca th trng trong tng lai. Chng tip theo
s trình bày v ni dung v nn tng lý thuyt nghiên cu ca đ tài.
11
CHNG 2
C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Trong chng 2, nghiên cu s trình bày ni dung c bn ca lý thuyt liên quan đn các
khái nim nn tng bao gm: Giá tr cm nhn ca khách hàng, mi quan h gia các
khái nim cng nh cách thc đo lng các khái nim. Bên cnh đó, chng này cng s
đa ra các gi thuyt và mô hình nghiên cu.
2.1. Dch v thông tin di đng (vin thông di đng)
2.1.1. Dch v thông tin di đng
Dch v thông tin di đng là mt dng đc bit ca dch v. ây là dch v truyn ký
hiu, tín hiu, ch vit, âm thanh, hình nh…gia các đim kt ni ca mng vin thông.
Dch v thông tin di đng còn đc cu thành bi nhiu thành phn khác nh các dch v
giá tr gia tng, con ngi, h thng thit b đ bo đm cho hot đng ca dch v này(
Pháp lnh Bu chính Vin Thông, 2002).
Dch v vin thông di đng có th phân loi nh sau :
Dch v vin thông c bn bao gm: dch v đin thoi; dch v fax; dch v
truyn s liu; dch v truyn hình nh; dch v nhn tin và các dch v vin thông
c bn khác theo quy đnh ca B Thông tin và Truyn Thông.
Dch v vin thông giá tr gia tng bao gm: dch v th đin t; dch v th thoi;
dch v fax gia tng giá tr; dch v truy nhp Internet, gm dch d truy nhp
Internet, các dch v vin thông giá tr gia tng khác theo quy đnh ca B Thông
tin và Truyn Thông;
Dch v vin thông cng thêm bao gm: dch v hin th s ch gi; dch v giu
s gi; dch v bt s; dch v ch cuc gi; dch v chuyn cuc gi; dch v
chn cuc gi; dch v quay s tt và các dch v vin thông cng thêm khác theo
quy đnh ca B Thông tin và Truyn Thông.
12
2.1.2. Nhng đc đim riêng ca dch v thông tin di đng :
Dch v thông tin di đng có tính bo mt cao do thông tin đã đc mã hóa trong
quá trình truyn ti giúp khách hàng an tâm khi s dng dch v.
Dch v thông tin di đng giúp ngi s dng ch đng thc hin và nhn đc
kt ni mi lúc, mi ni mang li hiu qu thông tin liên lc cao, vì th nó tr
thành công c liên lc ngày càng ph bin.
Dch v thông tin di đng là dch v thông tin liên lc hin đi. Ngoài chc nng
chính là đàm thoi và nhn tin khách hàng có th s dng rt nhiu nhng dch v
giá tr gia tng nh: truy cp internet, cp nht thông tin t giá, thi tit, t
vn…nhanh chóng, tin li nu s dng cùng thit b máy đu cui phù hp.
Nhu cu s dng dch v thông tin di đng ca các vùng min không ging nhau
tùy theo đc đim kinh t, chính tr xã hi đc trng. Do đó sn phm thông tin di
đng mang tính cht vùng min cao.
2.2. Khái quát v giá tr cm nhn ca khách hƠng
2.2.1. Giá tr cm nhn ca khách hàng
2.2.1.1. Khái nim
Khái nim ắgiá tr cm nhn” đã đc các nhà nghiên cu trên th gii quan tâm đn, nó
đc xem nh mt yu t đóng vai trò quan trng đi vi s sng còn ca t chc, doanh
nghip. Các nhà nghiên cu đã s dng nhiu thut ng khác nhau đ đnh ngha ắgiá tr
cm nhn” ca khách hàng. Chng hn nh: giá tr cm nhn(perceived value), giá tr ca
khách hàng (customer value), giá tr cm nhn ca khách hàng (customer perceived
value), giá tr khách hàng cm nhn (perceived customer value), giá tr ca ngi tiêu
dùng (consumer value),…
Thut ng thng đc dùng nhiu trong các nghiên cu là giá tr cm nhn ca
khách hàng (customer perceived value) hay giá tr cm nhn (perceived value). Mi
nghiên cu li có nhng đim tng đng và khác bit khi đinh ngha giá tr cm nhn
ca khách hàng. Giá tr cm nhn đc nhn thc bi khách hàng,vì nó có th đc xác
13
đnh bi ngi bán mt cách không khách quan (Zeithaml, 1988; Monroe, 1990;
Lovelook, 1991). Ch có khách hàng mi có th nhn thc giá tr ca sn phm hoc dch
v (Gale, 1994; Bigne’et al., 2000; Teas & Agarwal, 2000).
Khái nim giá tr cm nhn ph bin nht là ca Zeithaml (1988): ắGiá tr cm nhn
là s đánh giá tng th ca ngi tiêu dùng v tin ích ca mt sn phm hay dch v da
vào nhn thc ca h v nhng gì nhn đc và nhng gì phi b ra”. Zeithaml (1988)
lp lun rng mt s ngi tiêu dùng cm nhn đc giá tr khi có mt mc giá thp,
nhng ngi khác cm nhn đc giá tr khi có mt s cân bng gia cht lng và giá
c. Nh vy, đi vi nhng ngi tiêu dùng khác nhau, các thành phn ca giá tr cm
nhn có th là khác bit.
Giá Tr cm nhn ca khách hàng là nhn thc ca ngi mua v giá tr, miêu t s
cân đi gia cht lng sn phm hoc li ích mà h cm nhn đc t sn phm và chi
phí mà h phi tr cho sn phm đó (Monroe, 1990, p. 46).
Theo Woodruff (1997,p. 142), ắgiá tr cm nhn ca khách hàng là s yêu thích,
cm nhn và đánh giá ca khách hàng v các đc tính ca sn phm, s th hin ca đc
tính và nhng kt qu đt đc t vic s dng đó to điu kin thun li đt đc mc
tiêu và mc đích ca khách hàng trong các trng hp s dng”. Khái nim này kt hp
cht ch giá tr mong mun và giá tr nhn đc và nhn mnh rng giá tr xut phát t
nhn thc, s a thích và đánh giá ca khách hàng.
Theo Sanchez (2006) giá tr cm nhn có tính đng, luôn thay đi, nó khác nhau
gia các khách hàng, vn hóa và thi gian. Giá tr cm nhn thay đi theo thi gian vì s
thay đi liên tc ca nhu cu và mong mun ca khách hàng v sn phm/dch v. S
thay đi này nh hng đn nhn thc khách hàng v giá tr (Soutar,2000). Kt qu là các
tiêu thc đo lng giá tr cm nhn phi luôn đc sa đi cho phù hp vi s thay đi
không ngng này. Khách hàng có s khác bit v môi trng, v vn hóa, nhng điu
này tác đng đn hành vi tiêu dùng và nh hng đn bin s đo lng giá tr cm nhn
14
bi vì giá tr cm nhn ph thuc vào kinh nghim và đc tính ca khách hàng
(Sanchez,2006; William & Soutar,2000)
Các khái nim trên đu có đim chung khi nói v giá tr cm nhn ca khách hàng
là s so sánh gia nhng gì khách hàng nhn đc (li ích) và nhng gì h b ra (s hy
sinh) đ có đc sn phm hay dch v. S hy sinh đây không ch là giá c bng tin
mà còn bao gm c nhng chi phí c hi không mang tính tin t đc gi là giá c hành
vi: đó là thi gian, n lc mà khách hàng b ra đ có đc dch v( Keller,1998;
Kotler,1999; Petrick,2002).
Tóm li, giá tr cm nhn là kin thc ca khách hàng trong vic mua và s dng
dch v, mt s đánh đi gia li ích và chi phí. Giá tr cm nhn là khái nim đa hng.
Vì th, nhng nhà tip th cn phi khám phá và hiu đc nhn thc ca ngi tiêu dùng
v giá tr đ có nhng chin lc phát trin phù hp cho sn phm/dch v ca mình.
2.3. Các Mô hình đo lng giá tr cm nhn
2.3.1. Các mô hình nghiên cu trên th gii
Nm 1988, Zeithaml đã đa ra mô hình gm bn yu t đo lng giá tr cm nhn ca
khách hàng nh sau: nhng thuc tính vn có bên trong (li ích có đc khi mua sn
phm), nhng thuc tính bên ngoài nh danh ting sn phm/dch v, cht lng cm
nhn( tin ích có đc bt ngun t đc tính ca sn phm), giá c (bao gm chi phí tin
t và phi tin t nh thi gian, n lc,… khách hàng b ra đ có sn phm).
Sheth, Newman và Gross(1991) đã phát trin lý thuyt gii thích v giá tr khi khách
hàng la chon dch v( trong nghiên cu ắ Why we buy and what we buy: a theory of
consumption value”): Lý thuyt này đo lng giá tr cm nhn đi vi sn phm/ dch v
bao gm nm yu t phc tp, phân bit đi vi các khách hàng và trong nhng điu kin
khác nhau. Nm yu t này đc xây dng da trên nghiên cu ca Zeithaml (1988) bao
gm: giá tr chc nng, giá tr xã hi, giá tr cm xúc, giá tr tri thc, giá tr điu kin.
15
Giá tr chc nng: liên quan đn li ích gn vi vic s hu sn phm/dch v nh
s tin cy tính lâu bn, giá c…
Giá tr xã hi: li ích khách hàng có đc khi gn kt vi nhng nhóm khách hàng
c th nh bn bè và nhóm có liên quan, giá tr này đóng vai trò quan trng trong
đánh giá ca khách hàng v sn phm/dch v.
Giá tr cm xúc: là kh nng ca sn phm/ dch v gi lên cm xúc, tình cm đo
lng theo n tng chung v cm xúc ca khách hàng đi vi sn phm/ dch v.
Giá tr tri thc: kh nng sn phm/ dch v cung cp s mi l hay nhu cu hiu
bit. Giá tr này đc xem nh chc nng c bn ca giá tr có th nh hng đn
hành vi và điu chnh hành vi ca khách hàng.
Giá tr điu kin: tp hp nhng tình hung mà khách hàng đi mt khi la chn
sn phm/ dch v. Giá tr này tác đng vào đánh giá ca khách hàng v li ích
ca sn phm dch v.
Sweeney và Soutar (2001) đã đ xut mô hình gm ba yu t: chc nng giá tr
(functional value), giá tr xã hi (social value) và giá tr cm xúc (emotional value). Các
tác gi thit k mt thang đo đo lng giá tr PERVAL. Giá tr chc nng bao gm các
yu t nh giá c (giá tr ca tin), cht lng (cm nhn cht lng và nng sut d kin
ca sn phm hoc dch v), và tính linh hot (kh nng thích ng và thc tin ca sn
phm). Giá tr xã hi và giá tr cm xúc đc đi din bi các thit lp ca tài sn vô hình
có nh hng đn mi quan h.
Trong nhng nghiên cu trên, các tác gi đã xây dng thang đo nhm đo lng giá tr
cm nhn ca khách hàng đi vi sn phm hu hình mà cha có thang đo đo lng giá
tr cm nhn đi vi lnh vc dch v. Da trên mô hình lý thuyt ca Zeithaml (1998),
cùng nhng mô hình lý thuyt hin ti và đc tính ca dch v, Petrick (2002) đã xây
dng thang đo đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi dch v gi là thang đo
SERV - PERVAL gm nm yu t:
1. Phn ng cm xúc: mô t nim vui mà dch v mang li cho khách hàng (
Sweeney et al,1997).
16
2. Cht lng cm nhn: đánh giá ca ngi tiêu dùng v s ni tri hay u th
tng quát v cht lng ca dch v ( Zeithaml,1988).
3. Danh ting: là uy tín, v trí ca sn phm/ dch v đc cm nhn bi ngi
mua da vào hình nh nhà cung cp ( Dodds,1997).
4. Giá c mang tính tin t: là chi phí bng tin mà khách hàng b ra đ có đc
dch v.
5. Giá c hành vi: là chi phí không bng tin nh thi gian, n lc,… mà khách
hàng b ra đ có đc dch v ( Zeithaml,1988).
Có nhng khách hàng có th nh chính xác giá tr dch v mà h mua, còn nhng
ngi khác thì ch nh là h mua dch v đó mc hay r. Nhiu khách hàng đánh giá
cm nhn ca h đi vi sn phm dch v không ch có chi phí bng tin mà còn
thông qua nhng chi phí không mang tính tin t nh thi gian, hình nh thng
hiu, s thun tin. Do đó, chi phí bng tin và chi phí hành vi nh hng đn nhn
thc ca khách hàng v giá tr dch v.
Nghiên cu giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi dch v thông tin di đng là
nghiên cu giá tr cm nhn đi vi dch v nên tác gi s s dng mô hình nghiên
cu giá tr cm nhn ca Petrick (2002) làm c s đ xây dng thang đo và kim tra
thang đo, kim đnh s phù hp ca mô hình.
Thang đo đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi ba n đc phc v ca
Petrick (2002) gm 5 thành phn vi 25 bin:
- Cht lng cm nhn gm 4 bin quan sát
- Phn ng cm xúc gm 5 bin quan sát
- Giá c mang tính tin t gm 6 bin quan sát
- Thành phn giá c hành vi gm 5 bin quan sát
- Thành phn danh ting nhà cung cp gm 5 bin quan sát
17
2.3.2. Các nghiên cu v giá tr cm nhn ti Vit Nam
Ti Vit Nam khái nim ắgiá tr cm nhn” vn cha đc các nhà nghiên cu quan tâm
nhiu; các nghiên cu v đ tài này còn hn ch, ch yu nhiu nghiên cu v s hài
lòng hay lòng trung thành ca khách hàng đi vi sn phm/dch v mà cha tìm hiu
sâu v yu t giá tr cm nhn – đây là thành phn tác đng đn s hài lòng cng nh ý
đnh hành vi ca khách hàng ( Sweeney & Soutar,2001). Tác gi đã tìm thy mt s đ
tài nghiên cu v giá tr cm nhn trong lnh vc dch v trong thi gian gn đây.
Nghiên cu ca Nguyn Th Hng Thm v giá tr cm nhn ca khách hàng ti siêu th
Co.op Mart Thành Ph H Chí Minh, nm 2009. Tác gi Hng Thm s dng mô hình
giá tr cm nhn ca Petrick (2002) làm c s xây dng thang đo đo lng giá tr cm
nhn đi vi dch v ca siêu th. Kt qu nghiên cu cho thy giá tr cm nhn ca
khách hàng đi vi dch v ca siêu th chu tác đng bi 5 yu t: cht lng cm
nhn, giá c bng tin, giá c hành vi, phn ng cm xúc và danh ting nhà cung cp vi
mc d tác đng khác nhau.
Nm 2012, tác gi oàn Th Thanh Hng, i Hc Kinh T TP.HCM nghiên cu vi
đ tài ắ Các yu t to giá tr cm nhn c khách hàng đi vi dch v vin thông di
đng ti TP.HCM”, trong nghiên cu này tác gi Thanh Hng cng da vào thang đo
Petrick (2002) là c s lý thuyt xây dng mô hình nghiên cu vi mt s điu chnh
bin quan sát nhm phù hp th trng dch v vin thông. Kt qu nghiên cu cung cp
thang đo đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi dch v vin thông ti
Tp.HCM gm 5 thành phn: cht lng cm nhn, giá c bng tin, giá c hành vi, phn
ng cm xúc và danh ting nhà cung cp, vi 20 bin quan sát .
Trên đây là nhng nn tng lý thuyt quan trng đc rút ra đ tác gi la chn mô hình
nghiên cu và xây dng thang đo phù hp vi đ tài nghiên cu dch v thông tin di
đng ti Bn Tre .
18
2.4. Các gi thuyt ca mô hình nghiên cu
2.4.1. Mi quan h gia giá tr cm nhn ca khách hàng vi các yu
t tác đng:
- Cht lng cm nhn:
Là đánh giá ca ngi tiêu dùng v s ni tri hay u th tng quát v cht lng mt
sn phm hay dch v (Zeithaml,1988). Sweeney(1997)khng đnh cht lng ca dch
v có nh hng quan trng đn giá tr cm nhn ca khách hàng. Tng t, nhng kt
qu thc nghim cng ch ra rng cht lng cm nhn nh hng tích cc đn giá tr
cm nhn(Gallarza,2006; Petrick,2002). Khách hàng càng cm nhn cht lng ca dch
v tt thì giá tr cm nhn ca h càng cao. T đó ta có gi thuyt nghiên cu:
H1: Cht lng cm nhn tác đng cùng chiu lên giá tr cm nhn ca khách hàng.
- Phn ng cm xúc:
Là nim vui thích mà dch v mang li cho khách hàng (Sweeney,2001).Trong nghiên
cu ca Petrick(2002), phn ng cm xúc đc đnh ngha là s đánh giá ca khách hàng
đi vi dch v khi nó làm cho h thoi mái, vui v. Theo đó, phn ng cm xúc ca
khách hàng đi vi dch v càng tt khi s dng dch v thì giá tr cm nhn ca khách
hàng v dch v đó càng cao.
H2: Phn ng cm xúc có tác đng cùng chiu lên giá tr cm nhn ca khách hàng.
- Giá c mang tính tin t ( giá c bng tin)
Giá c bng tin thng là thc đo chính th hin s hy sinh ca khách hàng đ đc s
dng dch v (Tam,2004). Giá c mang tính tin t có tác đng ngc chiu lên giá tr
cm nhn ca khách hàng. Tuy nhiên, trong thang đo ca Petrick(2002), yu t giá c
đc khách hàng xem xét theo hng giá c đó có tng xng, hp lý vi dch v khách
hàng nhn đc hay không. Ngha là, giá c mang tính tin t đc khách hàng cm nhn