B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
PHM TH M HNH
NÂNG CAO GIÁ TR CM NHN CA
KHÁCHăHẨNGăI VI TH TÍN DNG TI
VIETCOMBANK CHI NHÁNH TP.HCM
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s : 60340201
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS. TS PHMăVNăNNG
TP.H Chí Minh ậ Nmă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Nâng cao giá tr cm nhn ca khách hàng
đi vi th tín dng ti Vietcombank chi nhánh TP.HCM” là công trình
nghiên cu ca bn thân.
Các s liu và thông tin s dng trong nghiên cu này đu có ngun gc,
trung thc và đc phép công b.
Tác gi lunăvn
Phm Th M Hnh
MC LC
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ch vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc s đ
M đu 1
CHNGă1: 4
CăS LÝ LUN V GIÁ TR CM NHN, S HÀI LÒNG VÀ LÒNG
TRUNG THÀNH CA KHÁCH HÀNG 4
1.1 Khái nim và các nghiên cu v giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng
trung thành ca khách hàng. 4
1.1.1 Khái nim và các nghiên cu v giá tr cm nhn ca khách hàng 4
1.1.1.1 Khái nim giá tr cm nhn ca khách hàng 4
1.1.1.2 Cách thc đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng 6
1.1.2 Khái nim và các nghiên cu v s hài lòng ca khách hàng 10
1.1.3 Khái nim và các nghiên cu v lòng trung thành ca khách hàng 10
1.1.4 Mi quan h gia giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành
ca khách hàng 12
1.2 Các gi thuyt và mô hình nghiên cuăđ xut v giá tr cm nhn, s
hài lòng, lòng trung thành caăkháchăhƠngăđi vi th tín dng 13
1.2.1 Các gi thuyt v giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành
ca khách hàng 13
1.2.1.1 Quan h gia giá tr cm nhn và các yu t cu thành 13
1.2.1.2 Quan h gia giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành ca
khách hàng đi vi th tín dng 15
1.2.2 Mô hình nghiên cu v giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung
thành ca khách hàng đi vi th tín dng 16
1.3 Kin thc tng quát v th tín dng 17
1.3.1 Khái nim th tín dng 17
1.3.2 c đim cu to ca th tín dng 18
1.3.3 Phân bit th tín dng và các loi th khác 18
1.3.4 Các ch th tham gia vào th trng th tín dng 20
1.3.5 Li ích ca th tín dng 23
CHNGă2: 29
THC TRNG HOTăNG KINH DOANH TH TÍN DNG VÀ GIÁ TR
CM NHN CAăKHÁCHăHẨNGăI VI TH TÍN DNG TI
VIETCOMBANK CHI NHÁNH TP.HCM 29
2.1 Gii thiu v Vietcombank chi nhánh TP.HCM 29
2.2 Thc trng hotăđng kinh doanh th tín dng ti VCB HCM 30
2.3 S cnh tranh caăcácăngơnăhƠngătrênăđa bàn TP.HCM trong hot
đng kinh doanh th tín dng 31
2.4 ánhăgiáăthc trng v giá tr cm nhn caăkháchăhƠngăđi vi th tín
dng ti VCB HCM 33
CHNGă3: 38
PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU VÀ KT QU NGHIÊN CU V GIÁ TR
CM NHN, S HÀI LÒNG, LÒNG TRUNG THÀNH CA KHÁCH
HẨNGăI VI TH TÍN DNG TI TP.HCM 38
3.1 Phngăphápănghiênăcu 38
3.1.1 Thit k nghiên cu 38
3.1.1.1 Quy trình nghiên cu 38
3.1.1.2 Phng pháp nghiên cu 39
3.1.2 Xây dng thang đo v giá tr cm nhn, s hài lòng, lòng trung thành
ca khách hàng đi vi th tín dng. 40
3.1.2.1 Thang đo giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi th tín dng 40
3.1.2.2 Thang đo s hài lòng ca khách hàng đi vi th tín dng 43
3.1.2.3 Thang đo lòng trung thành đi vi th tín dng 44
3.2 Kt qu nghiên cu v giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung
thành caăkháchăhƠngăđi vi th tín dng ti TP.HCM 45
3.2.1 Thông tin mu nghiên cu 45
3.2.2 ánh giá thang đo giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành
ca khách hàng 48
3.2.2.1 ánh giá thang đo bng h s tin cy Cronbach’s alpha 48
3.2.2.2 ánh giá thang đo bng phân tích nhân t khám phá (EFA) 51
3.2.3 Kim đnh mô hình và các gi thuyt v giá tr cm nhn, s hài lòng
và lòng trung thành ca khách hàng đi vi th tín dng ti TP.HCM
60
3.2.3.1 Hi quy mô hình các yu t tác đng lên giá tr cm nhn ca khách
hàng (M1) 61
3.2.3.2 Kim đnh các gi thuyt v mi quan h gia giá tr cm nhn ca
khách hàng và các yu t ca nó. 63
3.2.3.3 Hi quy mô hình mi quan h gia giá tr cm nhn, s hài lòng và
lòng trung thành ca khách hàng. 64
3.2.3.4 Kim đnh các gi thuyt v mi quan h gia giá tr cm nhn, s
hài lòng và lòng trung thành ca khách hàng. 66
3.2.4 Tho lun kt qu nghiên cu 67
3.2.4.1 Mc đ tác đng ca các thành phn lên giá tr cm nhn ca khách
hàng. 67
3.2.4.2 Mc đ tác đng ca giá tr cm nhn lên s hài lòng ca khách
hàng. 68
3.2.4.3 Mc đ tác đng ca s hài lòng lên lòng trung thành ca khách
hàng 69
CHNGă4: 71
GII PHÁP NÂNG CAO GIÁ TR CM NHN CAăKHÁCHăHẨNGăI
VI TH TÍN DNG TI VIETCOMBANK CHI NHÁNH TP.HCM 71
4.1 nhăhng thit k các gii pháp cho Vietcombank chi nhánh
TP.HCM 71
4.2 Các nhóm gii pháp c th nâng cao giá tr cm nhn ca khách hàng
đi vi th tín dng ti Vietcombank chi nhánh TP.HCM 72
4.2.1 Nhóm gii pháp làm gia tng cht lng dch v 72
4.2.2 Nhóm gii pháp v giá 74
4.2.3 Nhóm gii pháp v nng lc nhân viên 75
4.2.4 Nhóm gii pháp làm gia tng li ích cho khách hàng. 75
4.3 Mt s kin ngh đi vi Vietcombank Hi s chính nhm toăđiu kin
nâng cao giá tr cm nhn caăkháchăhƠngăđi vi th tín dng ti VCB
HCM 76
Kt lun 79
Tài liu tham kho
Ph lc I: Bng câu hi kho sát giá tr cm nhn ca khách hàng v sn phm th
tín dng
Ph lc II: Danh sách khách hàng kho sát
Ph lc III: Kt qu phân tích EFA thang đo các nhân t thành phn ca giá tr
cmnhn ca khách hàng.
DANH MC CH VIT TT
VCNT : n v chp nhn th
EFA : Phân tích nhân t khám phá
Vietcombank : Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
VCB HCM : Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng Vit Nam
chi nhánh TP.HCM
DANH MC BNG BIU
Bng 1.1 : Các yu t thành phn ca giá tr cm nhn khách hàng trong các
nghiên cu trc đây
Bng 2.1 : Mt s ch tiêu hot đng ca VCB HCM t 2010 đn nay
Bng 2.2 : Kt qu hot đng kinh doanh dch v th ca VCB HCM t nm
2011 đn nay.
Bng 2.3 : Mt s ch s cnh tranh ca VCB HCM trên đa bàn TP.HCM
Bng 2.4 : Các ngân hàng cnh tranh trc tip v hot đng kinh doanh th vi
VCB HCM nm 2011 và nm 2012
Bng 2.5 : Tình hình phát hành và lu hành th tín dng ca VCB HCM 2013
Bng 3.1 : Thang đo cm nhn v môi trng giao dch
Bng 3.2 : Thang đo giá tr chc nng ca nng lc nhân viên
Bng 3.3 : Thang đo giá tr chc nng ca cht lng dch v
Bng 3.4 : Thang đo giá tr chc nng ca giá c
Bng 3.5 : Thang đo giá tr chc nng ca giá tr cm xúc
Bng 3.6 : Thang đo giá tr chc nng ca giá tr xã hi
Bng 3.7 : Thang đo giá tr cm nhn tng quát
Bng 3.8 : Thang đo s hài lòng ca khách hàng
Bng 3.9 : Thang đo lòng trung thành ca khách hàng
Bng 3.10 : Thng kê mu theo thi gian s dng
Bng 3.11 : Thng kê mu theo mc đ s dng thng xuyên
Bng 3.12 : Thng kê mu theo s lng ngân hàng s dng
Bng 3.13 : Thng kê mu theo ngân hàng s dng thng xuyên nht
Bng 3.14 : Thng kê mu theo ngh nghip
Bng 3.15 : Thng kê mu theo thu nhp bình quân tháng
Bng 3.16 : Thng kê mu theo trình đ hc vn
Bng 3.17 : Kt qu kim đnh Cronbach’s alpha đi vi thang đo giá tr cm
nhn ca khách hàng
Bng 3.18 : Kt qu kim đnh Cronbach’s alpha cho thang đo s hài lòng ca
khách hàng
Bng 3.19 : Kt qu kim đnh Cronbach’s alpha cho thang đo lòng trung thành
ca khách hàng
Bng 3.20 : Kt qu KMO và Barlett’s Test trong EFA thang đo giá tr cm nhn
ca khách hàng sau khi loi bin
Bng 3.21 : Kt qu phng sai gii thích trong EFA thang đo giá tr cm nhn
ca khách hàng sau khi loi bin
Bng 3.22 : Kt qu các thành phn đư xoay trong EFA thang đo giá tr cm nhn
ca khách hàng sau khi loi bin
Bng 3.23 : B thang đo giá tr cm nhn ca khách hàng đư điu chnh
Bng 3.24 : Kt qu KMO và Barlett’s Test ca thang đo giá tr cm nhn
Bng 3.25 : Kt qu phng sai gii thích ca thang đo giá tr cm nhn
Bng 3.26 : Ma trn thành phn ca thang đo giá tr cm nhn
Bng 3.27 : Kt qu KMO và Barlett’s Test ca thang đo s hài lòng
Bng 3.28 : Kt qu phng sai gii thích ca thang đo s hài lòng
Bng 3.29 : Ma trn thành phn ca thang đo s hài lòng
Bng 3.30 : Kt qu KMO và Barlett’s Test ca thang đo lòng trung thành
Bng 3.31 : Kt qu phng sai gii thích ca thang đo lòng trung thành
Bng 3.32 : Ma trn thành phn ca thang đo lòng trung thành
Bng 3.33 : Kt qu tóm tt mô hình M1
Bng 3.34 : Kt qu phân tích Anova mô hình M1
Bng 3.35 : H s hi quy mô hình M1
Bng 3.36 : Kt qu kim đnh mô hình M1
Bng 3.37 : Kt qu tóm tt mô hình M2
Bng 3.38 : Kt qu phân tích Anova mô hình M2
Bng 3.39 : H s hi quy mô hình M2
Bng 3.40 : Kt qu tóm tt mô hình M3
Bng 3.41 : Kt qu phân tích Anova mô hình M3
Bng 3.42 : H s hi quy mô hình M3
Bng 3.43 : H s hi quy mô hình M2 và M3
Bng 3.44 : Mc đ tác đng ca các thành phn lên giá tr cm nhn tng quát
ca khách hàng
DANH MCăSă
S đ 1.1 : Xác đnh giá tr cm nhn ca khách hàng
S đ 1.2 : Mô hình các thành phn ca giá tr cm nhn ca khách hàng ca
Roig et al. (2006)
S đ 1.3 : Mô hình mi quan h gia 3 yu t Giá tr cm nhn, S hài lòng,
Lòng trung thành ca khách hàng theo Gallarza and Saura (2006).
S đ 1.4 : Mi quan h gia gi tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành
ca khách hàng.
S đ 1.5 : Mô hình nghiên cu đ xut
S đ 3.1 : Quy trình nghiên cu
S đ 3.2 : Mô hình các nhân t tác đng lên giá tr cm nhn ca khách hàng
sau khi điu chnh
S đ 3.3 : Tóm tt kt qu mô hình nghiên cu
1
M U
Lý do chn đ tài
Vic s hu và s dng th tín dng đang tr thành xu hng ti Vit Nam
trong nhng nm gn đây khi thu nhp và trình đ ca ngi dân ngày càng đc
nâng cao. Nhng tin li ca vic dùng th tín dng ngày càng khin nhiu ngi
s dng phng thc này đ chi tiêu, mua sm. Do đó, hot đng kinh doanh th tín
dng ti th trng Vit Nam nói chung và th trng TP.HCM nói riêng đang thc
s din ra sôi đng vi nhiu loi hình th tín dng và s tham gia chy đua ca hu
ht các ngân hàng. Phn ln các ngân hàng xác đnh đây là mt trong s các sn
phm bán l chin lc đóng vai trò m rng th phn.
Không nm ngoài xu th chung đó, Vietcombank vi truyn thng là ngân
hàng bán buôn cng nhn thy đc s thay đi ca th trng và s cnh tranh t
các ngân hàng đi th, đc bit là khi ngân hàng thng mi c phn đang phát
trin và gia tng th phn mnh m thông qua hot đng ngân hàng bán l. T nm
2008, sau khi c phn hóa, ban lưnh đo Vietcombank đư ch trng chin lc chú
trng và phát trin ngân hàng bán l nhm gi vng và m rng th phn, trong đó
sn phm th tín dng là mt trong s các sn phm bán l ch đo. Thc hin ch
trng ca ban lưnh đo ngân hàng, trong 5 nm qua Vietcombank chi nhánh
TP.HCM (VCB HCM) đư tin hành đy mnh hot đng tip th phát hành/thanh
toán th tín dng và đt đc nhiu kt qu kh quan. Tuy nhiên, vic thc hin ch
mang tính s v, t phát theo tng s kin, hoàn cnh c th ch cha có đnh
hng phát trin rõ ràng. iu này va làm tn kém chi phí mà không to đc hiu
qu lâu dài. Do đó, mt yêu đt ra là cn có mt nghiên cu đ đnh hng gii
pháp phát trin cho chi nhánh nhm đem li hiu qu kinh doanh cao nht trong dài
hn.
Mt s nghiên cu (Reichheld, 1996; Oliver,1997) đư ch ra rng lòng trung
thành ca khách hàng là nhân t quan trng trong hot đng kinh doanh ca doanh
2
nghip và đc xem nh là mt trong nhng mc tiêu chin lc trng yu mà
doanh nghip cn hng ti. Nhiu nghiên cu đư nhn mnh đn mi quan h tích
cc gia lòng trung thành ca khách hàng và hiu qu kinh doanh ca doanh
nghip. Áp dng các kt qu này, nhiu ngân hàng đư tp trung duy trì mi quan h
dài hn vi khách hàng thông qua vic gia tng lòng trung thành vi nim tin rng
s trung thành càng cao thì giá tr đem li cho ngân hàng càng ln (Jacoby &
Robert, 1978). Trong khi đó, mt s nghiên cu khác cho rng s tha mãn là yu
t đng trc và là ch báo cho lòng trung thành (Cronin et al,2000; Oliver, 1999;
Boomlertvanich, 2009 …). Do đó, nhiu ngân hàng đư c gng ci thin mc đ hài
lòng t đó gia tng lòng trung thành ca khách hàng. Tuy nhiên, lý thuyt marketing
hin đi cho rng đ d báo lòng trung thành thì không ch đo lng s hài lòng mà
còn hng ti đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng. Giá tr cm nhn ca
khách hàng là mt trong nhng thc đo quan trng nht hiu qu chin lc
marketing cng nh là nn tng xây dng mi quan h dài hn vi khách hàng, hay
nói cách khác là to dng lòng trung thành ca khách hàng.
Vi nhng lí do đó, nghiên cu này đc thc hin nhm phân tích các nhân
t đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng cng nh nh hng ca nó đn s hài
lòng và lòng trung thành ca khách hàng. T đó đ xut các gii pháp hp lý nhm
nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh th tín dng ti VCB HCM
Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu đ tài là gii quyt các vn đ sau:
- Th nht, xây dng thang đo các yu t tác đng lên giá tr cm nhn ca
khách hàng đi vi sn phm th tín dng trên đa bàn TP.HCM
- Th hai, xây dng và kim đnh mô hình (i) mi quan h gia các yu t cu
thành tác đng lên giá tr cm nhn ca khách hàng; (ii) mi quan h gia giá
tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành ca khách hàng.
3
- Th ba, trên c s kt qu có đc, rút ra nhn xét và đ xut các gii pháp
nhm nâng cao giá tr cm nhn ca khách hàng đi vi th tín dng ti VCB
HCM.
Phng pháp nghiên cu
Bên cnh vic s dng nghiên cu đnh tính đ xây dng b thang đo các khái
nim nghiên cu t các nghiên cu đư có trc đây, đ tài này ch yu s dng
phng pháp nghiên cu đnh lng đ kim đnh các thang đo, xây dng các mô
hình nghiên cu và kim đnh mc đ tác đng ca các nhân t thành phn lên giá
tr cm nhn ca khách hàng cng nh tác đng ca giá tr cm nhn lên s hài lòng
và tác đng ca s hài lòng lên lòng trung thành ca khách hàng. S liu kho sát
thu thp đc x lý bng phn mm SPSS 20.0
Kt cu đ tài
Gm 4 chng nh sau:
Chng 1: Trình bày c s lý lun và mô hình nghiên cu đ xut
Chng 2: Gii thiu v VCB HCM và trình bày thc trng kinh doanh th tín
dng ti VCB HCM, trong đó nêu lên (i) Kt qu đt đc; (ii) S cnh tranh vi
các ngân hàng khác; (iii) Xác đnh các thun li và khó khn ca chi nhánh.
Chng 3: Trình bày phng pháp và kt qu nghiên cu
Chng 4: xut phng hng và các nhóm gii pháp c th nhm nâng cao
hiu qu hot đng kinh doanh th tín dng ti VCB HCM
4
CHNGă1:
CăS LÝ LUN V GIÁ TR CM NHN, S HÀI LÒNG VÀ LÒNG
TRUNG THÀNH CA KHÁCH HÀNG
1.1 Khái nim và các nghiên cu v giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng
trung thành ca khách hàng.
1.1.1 Khái nim và các nghiên cu v giá tr cm nhn ca khách hàng
1.1.1.1 Khái nim giá tr cm nhn ca khách hàng
T nhng nm cui th k 20 khái nim “giá tr cm nhn” đư đc các nhà
nghiên cu trên th gii quan tâm đn, nó ni lên nh mt yu t đóng vai trò quan
trng đi vi s sng còn ca t chc, doanh nghip. Các nhà nghiên cu đư s
dng nhiu thut ng khác nhau đ đnh ngha “giá tr cm nhn” ca khách hàng.
Thut ng thng dùng trong khá nhiu nghiên cu là giá tr cm nhn (perceived
value) hay giá tr cm nhn ca khách hàng (customer perceived value). Tuy nhiên
mi nghiên cu li đnh ngha giá tr cm nhn mt cách khác nhau. làm rõ các
quan đim khác nhau và nhng đim chung ca các đnh ngha v giá tr cm nhn
trong các nghiên cu trc đây, chúng ta xem xét hai đc đim quan trng trong giá
tr cm nhn ca khách hàng.
- Th nht, giá tr cm nhn gn lin vi vic s dng sn phm và khác nhau
đi vi các khách hàng khác nhau.
- Th hai, giá tr cm nhn đc nhn thc bi khách hàng và không th đc
xác đnh khách quan bi ngi bán (Zeithaml, 1988; Monroe, 1990; Lovelook,
1991). Ch có khách hàng mi có th nhn thc đc giá tr mà sn phm hoc
dch v mang li cho h (Gale, 1994; Bigne’et al., 2000; Teas & Agarwal,
2000).
Khái nim giá tr cm nhn ph bin nht là ca Zeithaml (1988): “Giá tr cm
nhn là s đánh giá tng th ca ngi tiêu dùng v tin ích ca mt sn phm hay
dch v da trên s so sánh ca h v nhng gì nhn đc và nhng gì phi b ra”.
5
Nghiên cu lp lun rng mt s ngi tiêu dùng cm nhn đc giá tr khi có mt
mc giá thp, nhng ngi khác cm nhn đc giá tr khi có mt s cân bng gia
cht lng và giá c. Nh vy nhng ngi tiêu dùng khác nhau, các thành phn
ca giá tr cm nhn có th là khác bit.
Giá tr cm nhn ca khách hàng là giá tr đc cm nhn tính theo đn v tin
t ca li ích v mt k thut, kinh t, dch v và xã hi mà khách hàng có th nhn
đc so vi giá mà h tr cho mt sn phm, đt trong vic xem xét giá c và chào
hàng ca các nhà cung cp sn có (Anderson, Jain and Chintagunta 1993).
Nhn thc ca ngi mua v giá tr là s cân đi gia cht lng sn phm
hoc li ích mà h cm nhn đc t sn phm và chi phí mà h phi tr cho sn
phm đó (Monroe 1990).
Giá tr cm nhn ca khách hàng là mi quan h cm xúc đc thit lp gia
khách hàng và nhà cung cp sau khi khách hàng đư s dng mt sn phm hay dch
v ca nhà cung cp và thy rng sn phm hay dch v đó to ra giá tr gia tng
(Butz and Goodstein 1990).
Theo Woodruff (1997), “giá tr cm nhn ca khách hàng là s yêu thích, cm
nhn và đánh giá ca khách hàng v các đc tính ca sn phm, s th hin ca đc
tính và nhng kt qu đt đc (hoc hu qu phát sinh) t vic s dng đó to điu
kin thun li đt đc mc tiêu và mc đích ca khách hàng trong các trng hp
s dng”. Khái nim này kt hp cht ch giá tr mong mun và giá tr nhn đc
và nhn mnh rng giá tr xut phát t nhn thc, s a thích và đánh giá ca khách
hàng.
Có rt nhiu khái nim giá tr cm nhn ca khách hàng khác nhau. Giá tr
cm nhn luôn thay đi, nó khác nhau gia các khách hàng, vn hóa và thi gian
(Sanchez et al 2006). Tuy vy, các khái nim đu có đim chung khi nói v giá tr
cm nhn ca khách hàng là s so sánh gia nhng gì khách hàng nhn đc
(li ích) và nhng gì h b ra (s hy sinh) đ có đc sn phm hay dch v. S
hy sinh đây không ch là giá c mang tính tin t mà còn bao gm c nhng chi
6
phí c hi không mang tính tin t đc gi là giá c hành vi: đó là thi gian, n
lc b ra đ có đc dch v.
S đ 1.1: Xác đnh giá tr cm nhn ca khách hàng
Giá tr sn phm/
dch v
Giá tr tinh thn
Giá tr v nhân s
Giá tr v hình nh
Giá mua
Chi phí thi gian
Chi phí công sc
Chi phí tinh thn
Tng giá tr
khách hàng
cm nhn
Tng chi phí
khách hàng
cm nhn
Giá tr khách
hàng cm
nhn đc
1.1.1.2 Cách thcăđoălng giá tr cm nhn ca khách hàng
đo lng giá tr cm nhn, có hai phng pháp tip cn:
- Phng pháp tip cn đu tiên xác đnh giá tr cm nhn bao gm hai phn,
mt là li ích nhn đc và hai là s hy sinh (Dodds et al, 1991;. Cronin et al,
2000). Zeithaml (1998) quy đnh các li ích ca khách hàng nh cm nhn v
cht lng dch v và mt lot các li ích tâm lý. i vi các thành phn hy
sinh, có th là mt hình thc ca giá tr tin t và phi tin t nh thi gian, các
ri ro gp phi và s tin li (Dodds et al, 1991).
- Phng pháp tip cn th hai quan đim giá tr cm nhn ca khách hàng nh
là mt cu trúc đa chiu (Mattson nm 1991, Sheth et al. nm 1991, Woodruff,
7
nm 1997; De Ruyter et al, 1997 và 1998;. Sweeney Soutar nm 2001; Roig et
al, 2006,…).
Bng 2.1: Các yu t thành phn ca giá tr cm nhn khách hàng trong
các nghiên cu trc đây.
Nghiên cu
CácăyuătăcuăthƠnhăgiáătrăcmănhnă
caăkháchăhƠng
Ngành nghiên
cu
Chcă
nng
Cmă
xúc
Hpă
lý
iu
kin
Xã
hi
Tri
thc
Mattson (1991)
X
X
X
Sheth et al (1991a)
X
X
X
X
X
Thuc lá
De Ruyter et al (1997)
X
X
X
Bo tàng
Sweeney và Soutar (2001)
X
X
X
Hàng hóa bn
Sanchez et al (2006)
X
X
X
Du lch
Trong đó:
o Chc nng: Nhn thc các thuc tính ca sn phm.
o Cm xúc: Các cm xúc hay nhng trng thái tình cm to ra bi kinh
nghim tiêu th.
o Hp lý: To ra cht lng dch v, các giá tr nói trên so vi s tin b ra
o iu kin: cp đn trng hp hoc yu t tình hung nh bnh tt hoc
tình hung xư hi c th
o Xư hi: Tin ích cp đ các mi quan h ca cá nhân vi môi trng xư
hi ca mình
o Tri thc: Kh nng ca sn phm hoc dch v mang đn s bt ng, khi
dy s tò mò hoc đáp ng mong mun v kin thc
Nhìn chung các tác gi đnh ngha khái nim giá tr nh mt s đa chiu đu
đng ý rng hai chiu có th đc phân bit:
8
- Giá tr chc nng (li ích ca sn phm/ dch v mang li khi s dng) bao
gm: Giá tr bng tin (Sweeney et al, 1999.), cht lng sn phm (Sweeney
et al, 1999; Sweeney và Soutar nm 2001;. Petrick, 2002), tính linh hot
(Sweeney et al, 1999), cht lng dch v (Sanchez và cng s, 2006), chi phí
không bng tin (Sweeney et al, 1999;. Petrick nm 2002)
- Giá tr v tình cm bao gm: Yu t cm xúc liên quan đn cm xúc bên trong
hoc cm giác, và Yu t xư hi, liên quan đn tác đng xư hi (Sa'nchez et al,
2006).
Gn đây nht, Roig et al. (2006) đư phân tích các giá tr nhn thc ca ngi
tiêu dùng trong lnh vc ngân hàng và thy rng giá tr cm nhn ca khách hàng là
kt qu t s kt hp gia giá tr chc nng, giá tr tình cm và giá tr xư hi tng
t nh nghiên cu ca Sanchez et al. (2006) trong ngành công nghip du lch. Giá
tr chc nng có th đc xác đnh thông qua đánh giá v tính hp lý và tit kim
ca mt khách hàng da trên giá c và cht lng ca mt sn phm hay dch v.
Giá tr tình cm và giá tr xư hi là vô hình và có th đc xem là giá tr đc đánh
giá bi cm giác ca khách hàng đi vi vic mua mt sn phm hoc dch v t
mt doanh nghip, t chc. Giá tr tình cm có th đc xem nh là mt giá tr đnh
hng bi các yu t bên trong, còn giá tr xư hi là mt giá tr đnh hng bi các
yu t bên ngoài. Nghiên cu đư đa ra kt lun giá tr cm nhn ca khách hàng là
mt cu trúc đa chiu bao gm sáu nhân t:
- Bn nhân t giá tr chc nng: Môi trng giao dch, nng lc nhân viên giao
dch, cht lng dch v, giá c.
- Giá tr xư hi
- Giá tr cm xúc
S đ 1.2: Mô hình các thành phn ca giá tr cm nhn ca khách hàng
trong ngành ngân hàng ca Roig et al. (2006)
9
Môi trng
giao dch
Nng lc
nhân viên
Cht lng
dch v
Giá c
Giá tr cm
xúc
Giá tr xư hi
Giáătrăcmănhnă
caăkháchăhƠng
Nghiên cu ca Roig, et al (2006) đư giúp hình thành mt công c đ đo lng
giá tr cm nhn ca ngi tiêu dùng trong các t chc tài chính. Mô hình nghiên
cu ca Roig đư đc chính tác gi kim đnh và nhiu nghiên cu tip theo ca
nhiu hc gi trên th gii đư chng minh s phù hp ca mô hình này. Hin nay có
rt nhiu mô hình đo lng giá tr cm nhn ca khách hàng nhng mô hình giá tr
cm nhn ca khách hàng trong ngành ngân hàng ca Roig, et al đc đánh giá cao.
Trong bi cnh cnh tranh gay gt gia các ngân hàng hin nay, vic khám phá ra
nhng nhân t tác đng đn giá tr cm nhn ca ngân hàng s giúp cho các nhà
qun tr ngân hàng ra nhng quyt đnh phù hp đ ci thin s hài lòng ca khách
hàng.
10
1.1.2 Khái nim và các nghiên cu v s hài lòng ca khách hàng
S hài lòng là cm giác hnh phúc khi mt ngi đt đc mc đích hoc
nhng điu h mun. Nó th hin loi cm xúc tích cc khi nhn đc s phc v
tt và mt đi khi nhu cu không đc đáp ng. Mi ngi đu mun đc hài lòng,
tuy nhiên s hài lòng ca mi ngi trong tng trng hp c th li khác nhau ph
thuc vào thái đ, trình đ hc vn và tình hung tng tác.
Ngoài ra, s hài lòng còn ph thuc vào k vng ca khách hàng. ó là mt
cm giác có đc t kt qu so sánh gia k vng và tri nghim thc t. Tri
nghim thc t càng tt hn so vi k vng thì s hài lòng càng cao. S hài lòng
đc lp đi lp li cui cùng s dn đn s hài lòng đi vi nhãn hiu sn phm
dch v trong dài hn (Kotler & Keller, 2003).
Hin nay nhiu doanh nghip hng đn mc tiêu to mc đ hài lòng cao
hn cho khách hàng bi đôi khi nu ch tha mãn thì khách hàng rt d chuyn sang
mt s la chn khác. i vi các khách hàng đc tha mưn vt tri s mong đi
thì xác sut chuyn đi là rt thp. S hài lòng cao hn k vng s to ra mt s
cam kt đi vi nhãn hiu và chính điu đó to nên lòng trung thành ca khách
hàng. Hay nói cách khác, ngun gc ca lòng trung thành là s cung ng mt giá tr
cao cho khách hàng.
1.1.3 Khái nim và các nghiên cu v lòng trung thành ca khách hàng
Lòng trung thành là s sn lòng tip tc s dng dch v t cùng nhà cung ng
c, là la chn đu tiên mc dù có nhiu s la chn khác hay gii thiu/nói điu tt
vi ngi khác. Lòng trung thành đc hình thành da trên c thái đ và hành vi
tích cc đi vi mt nhà cung ng dch v nht đnh và cn tr khách hàng chuyn
sang mt nhà cung ng khác. i vi các sn phm dch v có mc ri ro cao,
khách hàng thng gn bó vi mt doanh nghip mà h trung thành và sn lòng
chp nhn mc giá/phí cao hn đ gim bt ri ro. Các khách hàng trung thành s
to ra giá tr rt ln cho doanh nghip. Lòng trung thành không t nhiên đc to ra
11
mà t s tng hòa ca mi quan h khng khít gia khách hàng và nhân viên giao
dch, s hiu rõ và đáp ng tt nhu cu khách hàng, và cung ng dch v tn tâm.
Hin nay, khi s cnh tranh ngày càng gay gt, các ngân hàng ngày càng khó
làm hài lòng khách hàng. Khách hàng ngày càng bit rõ hn v giá c, tri nghim
nhiu nên h có nhiu đòi hi kht khe hn, và đc nhiu đi th cnh tranh tip
cn vi các sn phm, dch v tng đng hoc tt hn. Theo Jeffrey Gitomer,
thách thc bây gi không phi là làm hài lòng khách hàng vì các đi th cnh tranh
cng làm đc điu đó; mà thách thc chính là to ra các khách hàng trung thành.
Vic gi đc khách hàng và tng s tha mãn ca h s giúp công ty phát trin
bn vng hn. Frederick (The loyalty effect, 1996) kt lun:
- Chi phí đ thu hút khách hàng mi gp 5 ln so vi chi phí tha mưn và duy trì
khách hàng c
- C 5% khách hàng gim đi s dn đn s gim sút li nhun t 25% đn 85%
tùy thuc vào tng ngành.
- T l li nhun trên khách hàng có khuynh hng gia tng theo mc đ trung
thành ca khách hàng.
Nh vy, trong mt chui mi quan h dch v tt, li nhun và tng trng
ca doanh nghip là kt qu ca lòng trung thành ca khách hàng. Trong khi lòng
trung thành li là kt qu ca s hài lòng ca khách hàng, đc to ra t giá tr cm
nhn ca khách hàng.
Có hai phng pháp đ gia tng lòng trung thành ca khách hàng. Th nht,
to ra mt rào cn vng chc đi vi s chuyn đi. Khách hàng s ít có c hi đ
chuyn đi nhà cung cp vì phi tn nhiu chi phí hn nh chi phí tìm kim hay mt
các u đưi cho khách hàng trung thành. Tuy nhiên, cách này không hiu qu và chi
phí cao khi các ngân hàng đu chy đua đ gim chi phí chuyn đi. Mt cách u
vit hn là mang đn cho khách hàng s tha mưn cao hn mong đi. iu này s
gây khó khn cho các đi th cnh tranh khi mun phá v rào cn bng các cách
thc thông thng nh bán giá thp hn hoc n lc lôi kéo khách hàng.
12
Trong nghiên cu này, lòng trung thành ca khách hàng đc đo lng bng ý
đnh hành vi bao gm:
- ụ đnh mua li
- Truyn ming
- La chn đu tiên
Các yu t đo lng này đư đc chng minh có hiu qu trong các nghiên
cu trc đó (Bloemer et al.,1988; De Ruyter et al., 1998; Yang & Peterson, 2004).
1.1.4 Mi quan h gia giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành
ca khách hàng
Vi các đnh ngha và phân tích trên, ta có th thy 3 khái nim Giá tr cm
nhn, s hài lòng và lòng trung thành ca khách hàng tác đng vi nhau theo s đ
1.3 di đây.
S đ 1.3: Mi quan h gia các nhân t giá tr cm nhn, s hài lòng và
lòng trung thành ca khách hàng.
Tng li ích khách
hàng cm nhn
Tng chi phí khách
hàng cm nhn
Giá tr khách hàng
cm nhn đc
K vng ca khách hàng
S hài lòng ca
khách hàng
Lòng trung thành
ca khách hàng
LIă
NHUN
Theo s đ trên, ta thy khách hàng là đi tng s dng và cm nhn v dch
v. Giá tr cm nhn ca khách hàng bao gm c cm nhn li ích mà dch v đem
li cho h và cm nhn v chi phí/tn tht mà khách hàng mt đi (tin, thi gian,
công sc). Vic giá tr cm nhn bng hoc ln hn s k vng s đem li cho
khách hàng s hài lòng v sn phm. ng thi, khi s hài lòng càng cao và càng
vt s k vng thì lòng trung thành dn đc hình thành. Khi này, li nhun do
khách hàng mang li là kt qu tt yu.
13
Nghiên cu ca Gallarza and Saura, 2006 đư xác đnh mi quan h gia giá tr
cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành ca khách hàng trong ngành du lch. Mô
hình ca tác gi bao gm 3 bin: giá tr khách hàng cm nhn; S hài lòng và lòng
trung thành. Kt qu nghiên cu cho thy tn ti mi quan h gia giá tr cm nhn
và s tha mãn ca khách hàng, cng nh gia s tha mãn và lòng trung thành ca
khách hàng. Trong đó, 3 bin tác đng vi nhau theo s đ di đây:
S đ 1.4: Mô hình mi quan h gia 3 yu t Giá tr cm nhn, S hài
lòng, Lòng trung thành ca khách hàng theo Gallarza and Saura (2006).
Giá tr
cm nhn
Lòng trung
thành
S hài
lòng
- Mi quan h th nht: Giá tr cm nhn tác đng trc tip lên s tha mưn ca
khách hàng
- Mi quan h th 2: S hài lòng tác đng trc tip lên lòng trung thành ca
khách hàng hay nói cách khác là hành vi ca khách hàng trong tng lai.
Do đó nghiên cu này cng xây dng các gi thit da trên c s ca mô hình
nghiên cu này.
1.2 Các gi thuyt và mô hình nghiên cuăđ xut v giá tr cm nhn, s hài
lòng, lòng trung thành ca khách hàng đi vi th tín dng
1.2.1 Các gi thuyt v giá tr cm nhn, s hài lòng và lòng trung thành ca
khách hàng
1.2.1.1 Quan h gia giá tr cm nhn và các yu t cu thành
Da trên mô hình nghiên cu ca Roig, et al (2006) v đo lng giá tr cm
nhn ca khách hàng trong ngành ngân hàng, nghiên cu này đa ra các gi thuyt
cn kim đnh nh sau:
Giá tr chc nng ca môi trng giao dch
14
Giá tr chc nng ca môi trng giao dch là cm nhn ca khách hàng v các
điu kin thun li mà ngân hàng mang li khi s dng dch v th tín dng nh: c
s vt cht, công ngh hin đi, đa đim giao dch rng khp… Giá tr này càng
càng cao thì giá tr cm nhn tng quát ca khách hàng đi vi dch v càng cao. Vì
vy ta có gi thuyt đu tiên:
Gi thuyt H1.1: Giá tr chc nng ca môi trng giao dch tác đng tích
cc lên giá tr cm nhn ca khách hàng.
Giá tr chc nng ca đi ng nhân viên tip xúc khách hàng
Giá tr chc nng ca đi ng nhân viên tip xúc khách hàng là đánh giá ca
khách hàng v nng lc/s chuyên nghip nhân viên và s hu ích mà h mang li
cho khách hàng trong quá trình s dng sn phm. Giá tr này càng cao thì giá tr
cm nhn tng quát ca khách hàng v dch v càng cao. Do đó ta có gi thuyt th
hai:
Gi thuyt H1.2: Giá tr chc nng ca đi ng nhân viên tip xúc khách
hàng có tác đng tích cc lên giá tr cm nhn ca khách hàng.
Giá tr chc nng ca cht lng dch v:
Giá tr chc nng ca cht lng dch v là đánh giá ca khách hàng v s ni
tri hay u th ca sn phm. Khách hàng càng cm nhn v cht lng dch v tt
thì giá tr cm nhn tng quát v dch v càng cao. Vì vy ta có gi thuyt th 3:
Gi thuyt H1.3: Giá tr chc nng ca cht lng dch v tác đng tích cc
lên giá tr cm nhn tng quát ca khách hàng.
Giá tr chc nng ca giá c dch v:
Giá tr chc nng ca giá c dch v là đánh giá ca khách hàng v s tng
xng gia chi phí b ra vi li ích t dch v th tín dng mà khách hàng nhn
đc. Chi phí đây bao gm c chi phí mang tính tin t (lãi, phí) và chi phí phi
tin t (thi gian). Khách hàng càng cm nhn giá c tng xng vi dch v h