B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
PHAN TH THÚY NGA
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNG
TI NGÂN HÀNG PHÁT TRIN TÂY NINH
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH – NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
PHAN TH THÚY NGA
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNG
TI NGÂN HÀNG PHÁT TRIN TÂY NINH
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS. BÙI KIM YN
TP. H CHÍ MINH – NM 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi, cha
công b ti bt k ni nào. Mi s liu s dng trong lun vn này là nhng thông
tin xác thc.
Tôi xin chu trách nhim v li cam đoan ca mình.
Tác gi lun vn
Phan Th Thúy Nga
MC LC
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU, BIU , S
PHN M U
1. Lý do chn đ tài
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Kt cu ca lun vn
CHNG 1: TNG QUAN V HIU QU TÍN DNG NHÀ NC 1
1.1 Khái nim v tín dng Nhà nc 1
1.2 S cn thit ca tín dng Nhà nc 3
1.3 Vai trò ca tín dng Nhà nc 3
1.4 c đim ca tín dng Nhà nc 5
1.5 Các hình thc TDT ca Nhà nc 8
1.5.
1 Cho vay đu t 9
1.5.
2 H tr sau đu t 10
1.5.
3 Bo lãnh TDT 11
1.6 Các hình thc tín dng xut khu ca Nhà nc 12
1.6.
1 Cho vay xut khu 12
1.6.
2 Bo lãnh tín dng xut khu 14
1.6.
3 Bo lãnh d thu và bo lãnh thc hin hp đng xut khu 15
1.7 Các ch tiêu đánh giá hiu qu tín dng 16
1.7.
1 Ch tiêu đánh giá hiu qu tín dng đi vi Ngân hàng Phát trin 16
1.7.
1.1- Ch tiêu đnh tính 16
1.7.
1.2- Ch tiêu đnh lng 18
1.7.
2 Ch tiêu đánh giá hiu qu tín dng đi vi khách hàng 19
1.7.3 Ch tiêu đánh giá hiu qu tín dng đi vi kinh t xã hi đa phng 20
1.8 Kinh nghim v tín dng N
hà nc ca Ngân hàng Phát trin mt s nc trên
th gii và bài hc kinh nghim đi vi Vit Nam 20
1.8.
1 Kinh nghim v tín dng Nhà nc ca Ngân hàng Phát trin mt s nc
trên th gii 20
1.8.
2 Bài hc kinh nghim đi vi Vit Nam 22
KT LUN CHNG I 23
CHNG 2: THC TRNG HOT NG TÍN DNG TI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIN TÂY NINH 24
2.1 Gii thiu khái quát v Ngân hàng Phát trin Vit Nam 24
2.1.
1 Quá trình hình thành và phát trin 24
2.1.
2 Vai trò ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam 25
2.1.
3 Ngun vn tín dng ca VDB 26
2.1.
4 Kt qu hot đng ca Ngân hàng Phát trin Vit Nam sau 5 nm thành
lp 27
2.2 Thc trng hot đng tín dng ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh
33
2.2.
1 Thc trng hot đng tín dng ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh 33
2.2.
1.1 ánh giá hiu qu hot đng tín dng ti NHPT Tây Ninh theo ch
tiêu đnh tính 34
2.2.
1.2 ánh giá hiu qu hot đng tín dng đi vi NHPT Tây Ninh theo
ch tiêu đnh lng 36
2.2.
2 ánh giá hiu qu tín dng đi vi khách hàng 47
2.2.
3 ánh giá hiu qu tín dng đi vi kinh t xã hi đa phng 48
2.3 ánh gi
á v hot đng tín dng ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh 50
2.3.
1 Kt qu đt đc 50
2.3.
2 Nhng tn ti 51
2.3.
3 Nguyên nhân nhng tn ti trong hot đng tín dng ti Ngân hàng Phát
trin Tây Ninh 53
2.3.
3.1- Nguyên nhân ch quan 53
2.3.3.2- Nguyên nhân khách quan 53
KT LUN CHNG 2 54
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNG TI NGÂN
HÀNG PHÁT TRIN TÂY NI
NH 56
3.1 Mt s gii phá
p đi vi Ngân hàng Phát trin Vit Nam 56
3.1.
1- y mnh công tác huy đng vn 56
3.1.
2- i mi và hoàn thin c ch, chính sách tín dng đu t và tín dng xut
khu 56
3.1.
3- Hoàn thin quy ch, quy trình nghip v ca Ngân hàng Phát trin Vit
Nam 58
3.1.
4- Tng cng công tác Marketing v h thng Ngân hàng Phát trin 60
3.1.
5- Phân cp mnh hn, to tính ch đng cho Chi nhánh 60
3.1.
6- Trin khai nghip v thanh toán trong nc và thanh toán quc t cho các
Chi nhánh 61
3.1.
7- u t hin đi hóa công ngh trong công tác qun lý, điu hành và đào
to ngun nhân lc trong h thng Ngân hàng Phát trin 61
3.2- Mt s gii phá
p đi vi Ngân hàng Phát trin Tây Ninh 62
3.2.
1- Nâng cao cht lng công tác thm đnh d án 62
3.2.
2- Tng cng công tác giám sát tín dng 63
3.2.
3- y mnh công tác kim tra, kim soát ni b 65
3.2.
4- y mnh công tác Marketing 66
3.2.
5- Công tác t chc, đào to cán b 66
3.2.
6- M rng mi quan h đi ngoi 68
3.3- Mt s gii phá
p đi vi doanh nghip 68
3.3.
1- Xây dng chin lc kinh doanh 68
3.3.
2- Hin đi hóa công ngh sn xut 69
3.3.
3- u t hin đi hóa công ngh trong công tác qun lý, điu hành, đào to
nhân viên. 69
KT LUN CHNG 3 69
KT LUN 70
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
CCKT C cu kinh t
CNH – HH Công nghip hóa – hin đi hóa
DNNVV Doanh nghip nh và va
DSCV Doanh s cho vay
GDP Tng sn phm ni đa
HTD Hp đng tín dng
HTST H tr sau đu t
KT – XH Kinh t - Xã hi
NSNN Ngân sách nhà nc
NHPT Ngân hàng Phát trin
NHTM Ngân hàng thng mi
ODA H tr phát trin chính thc
TCTD T chc tín dng
TDT Tín dng đu t
TDNN Tín dng nhà nc
TD
XK Tín dng xut khu
TPCP Trái phiu Chính ph
VDB Ngân hàng Phát trin Vit Nam
DANH MC CÁC BNG BIU, BIU , S
Danh mc bng biu:
Bng 1.1 S khác nhau gia TDNN ti VDB vi các hình thc tín dng khác ti
NHTM
Bng 2.1 Bng đánh giá hiu qu hot đng tín dng theo ch tiêu đnh tính
Bng 2.2. Doanh s cho vay, thu n TDT nm 2007-2012
Bng 2.3. D n vn TDT nm 2007-2012
Bng 2.4. Tình hình n quá hn TDT nm 2007-2012
Bng 2.5. Doanh s cho vay, thu n TDXK nm 2007-2012
Bng 2.6. D n, n quá hn vn TDX
K nm 2007-2012
Bng 2.7. Bng đánh giá hiu qu vn vay đi vi khách hàng
Danh
mc biu đ:
Biu đ 2.1. Doanh s cho vay, thu n, d n TDT
Biu đ 2.2. Tình hình n quá hn TDT
Biu đ 2.3. Doanh s cho vay, thu n, d n TDXK
Biu đ 2.4. Doanh s cho vay TDXK theo th trng
Biu đ 2.5. Doanh s cho vay TDXK theo mt hàng
Biu đ 2.6. Tình hình n quá hn TDXK
Danh mc s đ:
S đ 2.1 S đ t chc b máy
ca VDB
S đ 2.2 Quy trình nghip v cho nhà xut khu vay
PHN M U
1. Lý do chn đ tài:
Ngân hàng phát trin Vit Nam - VDB (trc đây là Qu h tr phát trin -
DAF) là mt t chc tài chính Nhà nc đc Chính ph giao nhim v thc hin
Chính sách tín dng đu t và tín dng xut khu ca Nhà nc. Trong thi gian
qua Ngân hàng phát trin Vit Nam đã đóng góp tích cc vào trin khai các d án
phát trin kinh t thuc các lnh vc thy đin, c khí, đóng tàu, giao thông, ch
bin nông, lâm, thy sn, tng nng lc cho mt s ngà
nh hàng xut khu… đng
thi cng khng đnh tín dng đu t phát trin ca Nhà nc là công c quan trng
ca Chính ph trong vic ch đo, điu hành và trin khai các d án ln, các chng
trình, d án trng đim quc gia, góp phn chuyn dch c cu kinh t, khai thác
tim nng kinh t ca tng vùng, min, thúc đy xã hi
hóa giáo dc, y t. Ngun
vn tín dng đu t phát trin ca Nhà nc còn góp phn thc hin các mc tiêu
mang tính xã hi nh xóa đói gim nghèo thông qua vic đu t xây dng các d án
thuc chng trình kiên c hóa kênh mng, phát trin đng giao thông nông
thôn, c s h tng nuôi trng thy sn và c s h tng làng ngh nông thôn,
trm bm đin phc v ti tiêu sn xut nông nghip đc bit là vic đu t phát
trin khu vc min núi, tây nguyên, vùng sâu, vùng xa.
Trong quá trình thc thi chính sách tín dng đã cho thy còn nhiu tn ti t
c ch, chính sách, nng lc chuyên môn, trình đ qun lý làm nh hng đn hiu
qu tín dng. T nhng hn ch đó, chính sách đu t phát trin ca Nhà nc đã
không th khai thác ht đ
c nhng d án đem li hiu qu cao.
Vic phân tích nhng yu t nh hng đn hiu qu tín dng đ đa ra
nhng gii pháp nhm nâng cao hiu qu tín dng là cn thit. Vì vy đ tài “Gii
pháp nâng cao hiu qu tín dng ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh” đc nghiên
cu nhm đa ra nhng gii pháp cho hot đng tín dng ti NHPT Tây Ninh.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài:
Thông qua
hot đng tín dng đu t phát trin và tín dng xut khu ca
Ngân hàng Phát trin Tây Ninh, lun vn phân tích nhng thc trng và nguyên
nhân làm nh hng đn hot đng tín dng, t đó đa ra nhng gii pháp nâng cao
hiu qu tín dng ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu là hiu qu tín dng đu t và tín dng xut khu ca
vn tín dng Nhà nc ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh.
Nghiên cu thc trng hot đng tín dng đu t và tín dng xut khu giai
đon 2007-
2012 ti Ngân hàng Phát trin Tây Ninh.
4. Phng pháp nghiên cu:
tài s dng các phng pháp phân tích đnh tính thông qua nghiên cu:
thng kê mô t, so sánh, phân tích, đánh giá tng hp và đa ra các gii pháp.
5. Kt cu ca lun vn:
Lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v Tín dng Nhà nc.
Chng 2: Thc trng trong hot đng tín dng ti Ngân hàng Phát trin Tây
Ninh.
Chng 3: Nhng gii pháp nâng cao hiu qu tín dng ti Ngân hàng Phát
trin Tây N
inh.
1
CHNG 1: TNG QUAN V HIU QU
TÍN DNG NHÀ NC
1.1 Khái nim v tín dng Nhà nc
Tín dng là mt phm trù kinh t, ra đi và tn ti qua nhiu hình thái kinh
t xã hi. T “tín dng” có ngun gc t ting Latinh là creditium có ngha là s tin
tng, tín nhim, da trên s tin tng tín nhim đó s thc hin các quan h vay
mn mt lng giá tr biu hin di hình thái tin t hoc vt cht trong mt thi
gian nht đnh. Ngi cho va
y da trên c s tín nhim ngi đi vay, đó là hoàn tr
đúng hn, s chuyn giao mt lng giá tr tín dng cho ngi đi vay. Nim tin đó
có th đc thc hin trn vn khi có s vn đng ngc chiu ca mt lng giá
tr t ngi đi vay tr v ngi cho vay đúng hn. Ngc li, nim tin y s không
đ
c thc hin trn vn hoc không đc thc hin nu giá tr ca khon vay
không đc hoàn tr hoc hoàn tr sai hn. Nh vy “Tín dng là mt phm trù
kinh t ch mi quan h vay mn da trên nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi sau
mt thi gian nht đnh”.
Trong quan h tín dng, ngi cho vay ch chuyn giao quyn s dng vn
cho ngi đi vay trong mt thi gian nht đnh, không chuyn giao quyn s hu
vn cho va
y. Ngi đi vay ch nhn đc quyn s dng không nhn đc quyn
s hu vn vay y, cho nên h phi có trách nhim hoàn tr li vn vay khi đn hn
nh đã tha thun. Lng giá tr đc hoàn tr bao gm: lng giá tr vn gc ban
đu và mt phn giá tr tng t
hêm di dng li tc tín dng. Do đó tín dng cng
đc hiu là s vn đng đc lp tng đi ca các lung giá tr t ch th cho vay
sang ch th đi vay và s quay v ngi cho vay c vn và lãi sau mt thi gian xác
đnh. iu này cho thy, s vn đng các lung giá tr trong quan h tín dng khác
vi s vn đng trong các quan h phân phi khác nh phâ
n phi NSNN hoc bo
him, mang tính không hoàn tr hoc hoàn tr có điu kin.
Trong thc t hình thc hot đng ca tín dng rt phong phú, đa dng nh:
tín dng nng lãi, tín dng thng mi, tín dng ngân hàng, tín dng Nhà nc.
2
Mc dù các quan h tín dng đc biu hin qua các phng thc rt đa dng và
phong phú, nhng vn mang ba đc trng c bn:
- Ch làm thay đi quyn s dng, không làm thay đi quyn s hu vn.
- Quá trình chuyn giao vn phi có thi hn và thi hn này đc xác đnh
da trên s tha thun gia các bên tham gia quan h tín dng.
- Ch s hu vn đc nhn li mt phn thu nhp di dng li tc tín
dng.
T khái nim “Tín dng” có th đa ra khái nim v TDNN bao gm TDT
và TDXK ca Nhà nc. TDT và TDXK ca Nhà nc là mt hình thc tín dng
trong nn kinh t nhm thc hin chính sách đu t phát trin ca Nhà nc, biu
hin mi quan h vay mn gia Nhà nc và các ch th trong và ngoài nc da
trên nguyê
n tc hoàn tr có thi hn c gc và lãi, lãi sut cho vay là lãi sut u đãi
cho tng đi tng c th nhm thc hin mc tiêu phát trin KT - XH trong tng
thi k nht đnh theo đnh hng ca Nhà nc. Hot đng TDT và TDXK ca
Nhà nc nhm thc hin mc tiêu đu t phát trin KT - XH ca đt nc, h tr
cho các d án đu t ca các thành phn kinh t thuc mt s ngà
nh, lnh vc quan
trng, các chng trình kinh t ln có tác đng trc tip đn chuyn dch CCKT,
thúc đy tng trng kinh t bn vng.
Hot đng TDT và TDXK ca Nhà nc gm hai mt: mt mt Nhà nc
vay vn t các ch th trong và ngoài nc đ to lp qu tín dng nhm thc hin
nhim v đu t phát trin, mt khác Nhà nc cho vay li đi vi các ch th trong
nn ki
nh t đ thc hin các d án đu t có kh nng thu hi vn trc tip (các d
án không có kh nng thu hi vn thuc nhim v chi đu t phát trin ca NSNN).
TDT và TDXK ca Nhà nc s tp trung vào các lnh vc mà tín dng NHTM
không mun đu t hoc không th đu t (do d án đu t có quy m
ô quá ln, thi
hn cho vay dài, hiu qu kinh t đôi khi không đc đm bo ) đ gii quyt các
vn đ mang tính xã hi ca đt nc nh gii quyt vic làm, xóa đói gim nghèo,
nâng cao cht lng dch v chm sóc sc khe nhân dân, đm bo an sinh xã
hi…
3
1.2 S cn thit ca tín dng
Nhà nc
Trong giai đon kinh t th trng phát trin, Nhà nc là mt ch th kinh
t không th thiu tham gia trên th trng, thc hin các hot đng kinh t nhm
đm bo cho s phát trin n đnh ca nn kinh t xã hi. TDNN đc s dng nh
mt công c tài chính đ thc hin các mc tiêu này.
i vi các nc đa
ng phát trin, vic đu t xây dng và phát trin h
thng kt cu c s h tng đng b to đà thúc đy và duy trì tng trng kinh t
n đnh, bn vng là nhim v trng tâm ca mi quc gia. Nhà nc đu t cho
phát trin KT - XH ch yu di hai hình thc là cp phát không hoàn li và cho
vay vi lãi sut u đãi thông qua hot đng TDNN. TDNN là kê
nh h tr vn quan
trng đ phát trin nhng ngành, nhng lnh vc trng yu ca nn kinh t hoc
nhng lnh vc mang tính xã hi. Tùy theo tng giai đon phát trin, tùy vào đc
đim tng thi k mà Nhà nc có s h tr khác nhau nhm phát huy mt cách có
hiu qu ngun vn thuc NSNN.
Trong nn kinh t th trng phát trin, trc nhng đòi hi v tính cnh
tranh ngày càng cao và gay gt trong khi tim lc tài chính ca các doanh nghip
trong nc còn quá nh bé, c
ông ngh lc hu, c s h tng kinh t ca đt nc
còn yu kém… Nhà nc cn thc hin vai trò điu tit v mô nn kinh t ca mình
thông qua kênh TDNN, Nhà nc cho doanh nghip vay vn đu t c s h tng,
đi mi công ngh nhm h giá thành sn phm, tng tính cnh tranh gi
úp các
doanh nghip vt qua khó khn đ hi nhp.
1.3 Vai trò ca tín dng Nhà nc
- TDN
N là công c đáp ng nhu cu vn cho NSNN đ đu t phát trin,
thúc đy quá trình tích t, tp trung vn, tp trung sn xut.
Mt trong nhng nhim v quan trng ca Nhà nc là trc tip đu t xây
dng các công trình trng đim quc gia, các d án thuc kt cu h tng. Nhng
công trình này đòi hi mc vn đu t ln, thi gian đu t dài, t sut sinh li thp
hoc không sinh li, thi gian thu hi vn chm các thành phn ki
nh t khác không
mun hoc không có kh nng đu t. Trong điu kin thu NSNN có hn thì TDNN
4
chính là gii pháp tích cc đ gii quyt bài toán vn đu t cho các d án quan
trng này. Thông qua công c TDNN, Nhà nc có th huy đng mi ngun vn
trong và ngoài nc tp trung thành mt ngun vn ln đ đáp ng nhu cu đu t
phát trin kinh t.
- TDNN là mt công c đ Nhà nc qun lý và điu tit nn kinh t v mô,
thúc đy chuyn dch CCKT theo hng công nghip hóa – hin đi hóa.
thc hin vai trò điu tit kinh t v m
ô bên cnh các công c tài chính
vn có nh thu, phí, chi NSNN, Nhà nc còn s dng công c quan trng khác
là TDNN. Vai trò điu tit kinh t v mô ca TDNN th hin các mt sau:
Thông qua hot đng cho vay cung ng vn đu t cho nn kinh t, TDNN
đã góp phn thúc đy tng trng kinh t, to vic làm. ng thi, vi c ch cho
vay u đãi TD
NN còn góp phn đnh hng đu t cho nn kinh t.
Thông qua vic huy đng vn và cho vay, TDNN tác đng trc tip đn cung
- cu vn trên th trng, t đó nh hng đn t l lm phát và mt bng lãi sut
trên th trng. Vic đu t cho các d án phc v xut khu hoc đu t ra nc
ngoài di hình thc h tr phát trin chính thc, TDNN tác đng đn cán cân
thanh toán và t giá hi đoái.
Hot đng to ngun t
hông qua kênh phát hành TPCP có nh hng rt ln
đn th trng vn. Vic xut hin TPCP do c quan qun lý ngun vn TDNN
phát hành đã góp phn làm đa dng lng hàng hóa trên th trng chng khoán.
ng thi, nghip v s dng vn TDNN s to ra ngun đm bo ngha v n đi
vi lng TPCP đã phát hà
nh, t đó làm cho giá tr TPCP trên th trng ngày càng
tng, góp phn thúc đy th trng ngày càng phát trin.
Trong nn kinh t th trng, các nhà đu t thng tp trung vn đu t vào
nhng ngành có li nhun cao, vào nhng vùng có điu kin thun li. Trong khi
chin lc kinh t đòi hi phi có s phát trin cân đi, đng b gia các ngành, các
vùng, đòi hi phi có nhng ngà
nh kinh t mi nhn đ to th cho nn kinh t phát
trin nhanh chóng. Thông qua vn TDNN, Nhà nc thc hin vic khuyn khích
5
phát trin KT - XH ca ngành, vùng, lnh vc nht đnh theo ch trng, chin lc
ca mình.
TDNN là mt công c đc lc, trc tip, rt hiu qu đ Nhà nc điu tit
nn kinh t v mô, thúc đy chuyn dch CCKT theo hng CNH - HH thông qua
vic cung cp tín dng u đãi cho các ngành, vùng, lnh vc KT - XH cn u tiên
phát trin và cn có s h tr ca N
hà nc; đng thi TDNN là công c đ Nhà
nc đu t tp trung vào nhng ngành ngh, lnh vc công ngh mi, có tác dng
thúc đy tng nng sut lao đng, tng sn phm xã hi, to ra bc đt phá, thúc
đy các ngành, các sn phm khác phát trin. Phng thc tác đng trc tip bc
đu có th mang li hiu qu chuyn dch CCKT nhanh chóng theo k hoch ca
Nhà nc.
- TDNN không ch thc hin mc tiêu tng trng kinh t mà thc hin c
mc tiêu phát trin xã hi.
Vic phân b và
s dng vn TDNN còn nhm khuyn khích phát trin
nhng vùng kinh t có điu kin khó khn, vùng biên gii, hi đo; vn TDNN còn
góp phn gii quyt các vn đ xã hi thông qua chng trình xóa đói gim nghèo,
chng trình quc gia gii quyt vic làm, chng trình phát trin Doa
nh nghip
va và nh…
- TDNN giúp các Doanh nghip thuc đi tng u đãi m rng đu t, phát
trin sn xut kinh doanh, nâng cao nng lc cnh tranh.
Vic các Doanh nghip tip cn đc vi ngun vn TDNN thông qua các
hình thc vay đu t, bo lãnh TDT hay đc cp HTST s góp phn quan trng
đ gii quyt các vn đ v vn, to điu kin đ h hin đi hóa m
áy móc thit b,
công ngh, nâng cao nng sut, cht lng sn phm t đó góp phn nâng cao kh
nng cnh tranh trong nc và trên th trng th gii.
- TDNN là mt trong nhng phng tin kt ni nn kinh t quc gia vi nn
kinh t ca cng đng th gii, góp phn phát trin mi quan h đi ngoi.
1.4 c đim ca tín dng Nhà nc
TDNN có các đc đim c bn sau:
6
- Th nht, vic huy đng vn và s dng vn có s kt hp gia các nguyên
tc tín dng và chính sách tài chính-tin t ca Nhà nc.
Quan h TDNN đc thit lp da trên các nguyên tc c bn ca tín dng
nh: t nguyn, có lãi, có thi hn, hoàn tr Tuy nhiên, do nhu cu đu t phát
trin các chng trình mc tiêu KT - XH phi đt đc đôi khi nguyên tc t
nguyn không đc tuân th tuyt đi. Vì mc tiêu phát trin kinh t và li ích
chung ca toàn xã hi, Chính ph có th ch đnh các mi qu
an h tín dng cn thit
vi các ch th nht đnh nhm tp trung ngun vn đ thc hin các chng trình
trng đim quc gia đem li li ích chung cho toàn xã hi.
- Th hai, hình thc tín dng đa dng, phm vi huy đng vn rng, ngun
vn đ cho vay đu t phát trin đc huy đng t trong nc và ngoài nc. Trong
nc, TDNN có th huy đng vn nhàn ri t các t chc, t phá
t hành trái phiu
trong nc. Ngoài nc, TDNN có th huy đng vn thông qua vay n hoc nhn
vin tr t các Chính ph, các t chc tài chính - tin t quc t.
- Th ba, đi tng cho vay ca TDNN là nhng d án thuc các ngành cn
h tr đu t, các chng trình mc tiêu theo ch trng đu t ca Nhà nc
, các
chng trình này nm trong chin lc phát trin tng th KT - XH do Nhà nc
xác đnh nhm thúc đy quá trình chuyn dch CCKT quc dân theo đnh hng
chin lc phát trin KT - XH trong tng giai đon. i tng cho vay ca TDNN
ch yu tp trung vào các lnh vc kinh t then cht, cn thit, có tác đng đn tng
trng kinh t hoc các đi tng xã hi cn có s đu t ca Nhà nc đ thc
hin các chính sách xã hi
- Th t, c ch cho vay TDN
N vi nhiu u đãi nh: thi hn cho vay dài,
lãi sut cho vay thp hn lãi sut th trng, u đãi v bo đm tin vay, v quy mô
vn vay
- Th nm, lãi sut cho vay ca TDNN là lãi sut u đãi do Chính ph quy
đnh phù hp vi yêu cu, mc tiêu và đc đim ca phát trin K
T - XH trong tng
thi k, tng giai đon phát trin ca đt nc
.
7
- Phân bit tín dng Nhà nc ti NHPT vi các hình thc tín dng
khác ti NHTM
Bng 1.1 S khác nhau gia TDNN ti NHPT vi các hình thc tín dng khác
ti NHTM:
Ch tiêu so sánh Tín dng Nhà nc
ti NHPT
Hình thc tín dng khác
ti NHTM
Mc đích cho vay cho vay theo ch trng ca
Nhà nc nên mc đích cho
vay không vì li nhun
mc đích cho vay ch yu là
tìm kim li nhun
i tng cho vay B gii hn theo danh mc
quy đnh ca Chính ph
Theo chin lc kinh doanh
ca ngân hàng phù hp vi
quy đnh ca pháp lut
Thi hn cho vay Ch yu đu t cho các d
án vay trung và dài hn
Cho vay các k hn phù hp
vi đnh hng hot đng
ca ngân hàng, ch yu là
ngn hn và trung hn
Lãi sut cho vay Lãi sut u đãi do Nhà nc
quy đnh, phù hp vi yêu
cu và mc tiêu phát trin
kinh t tng thi k, tng
đi tng mà Nhà nc cn
khuyn khích và lãi sut cho
vay thng c đnh và thp
hn lãi sut th trng
Cho vay theo lãi sut th
trng
Xét duyt khon vay Theo tiêu chí ca ngân hàng
hoc theo ch đnh ca
Chính ph
Theo tiêu chí ca ngân hàng
Ngun vn cho vay Ngun vn ca Nhà nc,
vay t các t chc tài chính,
Ngun vn huy đng t th
trng theo các kênh khác
8
tín dng trong và ngoài
nc và các ngun vn khác
theo quy đnh ca pháp lut
nhau
m bo tin vay Ch yu bo đm bng tài
sn hình thành t vn vay
hoc khách hàng dùng tài
sn khác thuc quyn s
hu hp pháp ca mình đ
bo đm cho khon vay theo
t l rt thp
Ngoài tài sn hình thành t
vn vay, khách hàng phi
dùng tài sn khác thuc
quyn s hu hp pháp ca
mình đ bo đm cho khon
vay theo t l nht đnh
Th tc vay vn Th tc vay vn phc tp
hn, khách hàng phi tuân
th các quy đnh v th tc
đu t xây dng tng t
nh nhng d án s dng
vn ngân sách.
Th tc vay vn đn gin
hn
Lut điu chnh Lut riêng v TDNN, Lut
các TCTD
Lut các TCTD
(Ngun: Ngân hàng Phát trin Vit Nam và tác gi t tng hp) [12], [13]
1.5 Các hình thc TDT ca Nhà nc
Theo iu 1 Ngh đnh 151/2006/N-CP ngày 20/12/2006 ca Chính ph v
TDT và tín dng xut khu ca Nhà nc quy đnh các hình thc TDT và tín
dng xut khu ca Nhà nc bao gm:
- TDT, bao gm: cho vay đu t, bo lãnh TDT, HTST.
Theo iu 1 Ngh đnh 75/2011/N-CP ngày 30/8/2011 ca Chính ph v
TDT và tín dng xut khu ca Nhà nc (Ngh đnh 75/2011/N-CP thay th
Ngh đnh 151/2006/N-CP) quy đnh các hình thc TDT và t
ín dng xut khu
ca Nhà nc bao gm:
- TDT gm: cho vay đu t và h tr sau đu t.
9
1.5.1 Cho vay đu t
Cho vay đu t là vic VDB cho các ch đu t vay đ thc hin các d án
đu t. ây là loi hình cho vay nhm đy nhanh quá trình đu t c s h tng và
phát trin sn xut cho nn kinh t.
i tng cho vay: là ch đu t các d án vay vn thuc Danh mc các d
án vay vn TDT đc Chính ph quy đnh theo tng thi k.
iu kin cho va
y: các d án vay vn thuc Danh mc các d án vay vn
TDT, thc hin đy đ th tc đu t theo quy đnh ca pháp lut, d án, phng
án sn xut, kinh doanh có hiu qu, bo đm tr đc n; đc VDB thm đnh
phng án tài chính, phng án tr n và chp thun cho vay. Ch đu t có vn
ch s hu tham gia d án ti thiu 20% và phi bo đm đ ngun vn đ thc
hin d án, các điu kin tài chính c th ca phn vn đu t ngoài phn vn va
y
TDT ca Nhà nc. Ch đu t thc hin bo đm tin vay theo các quy đnh ca
VDB và ca pháp lut; Ch đu t phi mua bo him tài sn ti mt doanh nghip
bo him h
ot đng hp pháp ti Vit Nam đi vi tài sn hình thành t vn vay
thuc đi tng mua bo him bt buc trong sut thi hn vay vn. Ch đu t
phi thc hin ch đ hch toán k toán, báo cáo tài chính theo quy đnh ca pháp
lut; báo cáo tài chính hàng nm phi đc kim toán bi c quan kim toán đc
lp; trng hp d án đu t ra nc ngoài
theo Hip đnh gia hai Chính ph và
d án đu t ra nc ngoài theo quyt đnh ca Th tng Chính ph thì thc hin
theo quy đnh ca iu 11 Ngh đnh 75/2011/N-CP.
Mc vn cho vay đi vi tng d án ti đa bng 70% tng mc vn đu t
ca d án (không bao gm vn lu đng), đng thi phi đm bo mc vn cho va
y
ti đa đi vi mi ch đu t không đc vt quá 15% vn điu l thc có ca
VDB. Trng hp đc bit, d án, ch đu t nht thit phi vay vi mc cao hn
mc ti đa theo quy đnh nêu trên, VDB báo cáo B Tài chính đ trình Th tng
Chính ph xem xét, quyt đnh.
10
Thi hn cho vay: thi hn cho vay đc xác đnh theo kh nng thu hi vn
ca d án và kh nng tr n ca ch đu t phù hp vi đc đim sn xut, kinh
doanh ca d án nhng không quá 12 nm.
Lãi sut cho vay đu t không thp hn lãi sut bình quân các ngun vn
cng vi phí hot đng ca VDB, B Tài chính công b lãi sut cho vay TDT
tng thi k. Trng hp lãi sut huy đng bình quân có bin đng ln B Tài
chính điu chnh lãi sut cho phù hp. Lãi sut cho vay đc ghi trong hp đng tín
dng. Mc lãi sut cho vay đc điu chnh theo tng ln gii ngân theo lãi sut
cho vay đc công b. Lãi sut n quá hn đi vi mi khon gii ngân bng 150%
lãi sut cho vay trong hn đi vi tng khon gii ngân.
Bo đm tin vay: ch đu t va
y vn TDT ca Nhà nc phi thc hin
các bin pháp bo đm tin vay ti VDB theo quy đnh ca pháp lut v giao dch
bo đm. Các bin pháp bo đm tin vay bao gm: cm c tài sn, th chp tài sn,
s dng tài sn hình thành trong tng lai và các bin pháp bo đm khác (nu có)
theo quy đnh ca pháp lut v gi
ao dch bo đm.
1.5.2 H tr sau đu t
H tr sau đu t là vic VDB h tr mt phn lãi sut cho ch đu t vay
vn ca t chc tín dng đ đu t d án, sau khi d án đã hoàn thành đa vào s
dng và tr đc n vay.
i tng đc HTST là các ch đu t có d án trong Danh mc d án
đ
c vay vn TDT, tr các d án cho vay theo hip đnh ca Chính ph, các d
án đu t ra nc ngoài theo Quyt đnh ca Th tng Chính ph.
iu kin HTST: D án thuc đi tng HTST theo quy đnh ca VDB,
đc VDB thm đnh và ký kt hp đng HTST, d án đu t đã hoàn thành đa
vào s dng, có quyt đnh phê duyt quyt toán đu t ca c qua
n có thm quyn
và đã tr đc n vay.
Nguyên tc HTST: Ch đu t ch đc HTST đi vi s vn vay ca
TCTD đ đu t tài sn c đnh và trong phm vi tng s vn đu t tài sn c đnh
ca d án. Thi gian tính HTST là thi gian thc vay vn trong hn ca d án.
11
Mc HTST: B Tài chính quyt đnh mc HTST trên c s chênh lch
gia lãi sut vay vn đu t ca các TCTD và lãi sut vay vn TDT ca Nhà nc
và đ ngh ca Ch tch Hi đng qun lý VDB. Thi đim công b mc HTST
cùng vi thi đim công b lãi sut TDT. VDB xem xét quyt đnh cp HTST
theo kt qu tr n ca ch đu t.
1.5.
3 Bo lãnh TDT
Bo lãnh TDT là cam kt ca VDB vi t chc cho vay vn v vic s tr
n thay cho ch đu t trong trng hp ch đu t không tr hoc tr n không đ
cho t chc cho vay vn.
Quy ch bo lãnh cho doanh nghip vay vn ca NHTM đc ban hành kèm
theo Quyt đnh s 03/2011/Q-TTg ngày 10/01/2011 ca Th tng C
hính ph
quy đnh c th v bo lãnh nh sau:
i tng đc bo lãnh vay vn: doanh nghip thuc các thành phn kinh
t (k c Hp tác xã) có vn điu l ti đa 20 t đng và s dng ti đa 500 lao
đng. Không bo lãnh cho các doanh nghip hot đng trong lnh vc t vn, kinh
doanh bt đng sn, kinh doanh chng khoán; dch v (tr dch
v vn ti hàng hóa,
giáo dc đào to và y t); vay vn đ thanh toán n vay ca các hp đng tín dng
khác.
iu kin đc bo lãnh vay vn: doanh nghip thuc đi tng đc bo
lãnh vay vn theo quy đnh ca Chính ph, có d án đu t phát trin sn xut kinh
doanh, phng án sn xut kinh doanh hiu qu, quy mô d án đu t phát trin sn
xut kinh doanh ti thiu là 100 t
riu đng. Doanh nghip đc bo lãnh vay vn
không có n quá hn ti các TCTD và t chc kinh t, không n đng thu, có vn
ch s hu tham gia d án đu t sn xut kinh doanh, phng án sn xut kinh
doanh ti thiu 10%, s dng 100% giá tr tài sn hình thành t vn vay (ti đa
90%) và vn ch s hu (ti thiu 10%) đ th chp bo đm bo lãnh ti VDB.
Thi hn bo lãnh va
y vn phù hp vi thi hn cho vay ca NHTM và
không vt quá thi hn thu hi vn (đi vi trng hp vay vn đ đu t tài sn
c đnh) và chu k sn xut kinh doanh (đi vi trng hp vay vn lu đng).
12
Mc bo lãnh vay vn ti đa bng 100% s n gc và lãi phát sinh theo
HTD đã ký gia doanh nghip vay vn và NHTM.
Phí bo lãnh vay vn: ti đa bng 0,5%/nm/s tin đc bo lãnh. Vic thu
phí phù hp thi gian bo lãnh, đc tha thun trong hp đng bo lãnh vay vn.
Doanh nghip vay vn đc min, gim phí bo lãnh trong trng hp doanh
nghip gp ri ro bt kh kháng (thiên tai, ha hon ). VDB đ
c s dng 25%
phí thu đc đ bù đp chi phí qun lý có liên quan đn hot đng bo lãnh, phn
còn li đc trích vào Qu d phòng ri ro bo lãnh vay vn.
1.6 Các hình thc tín dng xut khu ca Nhà nc
Theo iu 1 Ngh đnh 151/2006/N-CP ngày 20/12/2006 ca Chính ph v
TDT và tín dng xut khu ca Nhà nc quy đnh các hình thc TDT và tín
dng xut khu ca Nhà nc bao gm:
- Tín dng xut khu,
bao gm: cho vay xut khu (cho nhà xut khu và
nhà nhp khu vay), bo lãnh tín dng xut khu, bo lãnh d thu và bo lãnh thc
hin hp đng.
Theo iu 1 Ngh đnh 75/2011/N-CP ngày 30/8/2011 ca Chính ph v
TDT và tín dng xut khu ca Nhà nc (Ngh đnh 75/2011/N-CP thay th
Ngh đnh 151/2006/N-CP) quy đnh các hình thc TDT và t
ín dng xut khu
ca Nhà nc bao gm:
- Tín dng xut khu bao gm: cho vay xut khu (cho nhà xut khu và nhà
nhp khu nc ngoài vay).
1.6.1 Cho vay xut khu
Các chng trình phát trin xut khu không th thiu đc vic cp tín
dng ca Chính ph theo điu kin u đãi. iu đó gim đc các chi phí xut khu
do lãi sut u đãi. Cho va
y xut khu bao gm cho vay nhà xut khu trc hoc
sau khi giao hàng và cho vay nhà nhp khu nc ngoài.
Cho vay xut khu trc khi giao hàng: VDB cho vay nhà xut khu đ thu
mua nguyên vt liu và các yu t sn xut, kinh doanh đ thc hin hp đng xut
khu.
13
Cho vay xut khu sau khi giao hàng: VDB cho vay nhà xut khu sau khi
hàng hóa đã đc xut khu và đã có b chng t hàng xut.
Cho vay xut khu trc và sau khi giao hàng theo mc lãi sut u đãi
không ch giúp các doanh nghip xut khu thc hin đc chng trình xut khu
ca mình, mà còn giúp các doanh nghip xut khu gim chi phí v vn cho hàng
xut khu cng nh gim giá thành xut khu. Ngoài ra, TDXK còn làm cho các
doanh nghip xut khu có kh nng bá
n đc hàng hóa theo điu kin dài hn,
hàng hóa có sc cnh tranh th trng nc ngoài.
Cho vay nhà nhp khu nc ngoài: VDB cho nhà nhp khu nc ngoài có
hp đng nhp khu hàng hóa thuc Danh mc mt hàng vay vn tín dng xut
khu vay tin vi lãi sut u đãi đ s dng s tin đó mua hàng hóa do Vit Nam
sn xut.
i tng cho vay: Nhà xut khu c
ó hp đng xut khu và nhà nhp khu
nc ngoài có hp đng nhp khu hàng hóa thuc Danh mc mt hàng vay vn tín
dng xut khu đc Chính ph quy đnh tng thi k.
iu kin cho vay: thuc đi tng vay vn theo quy đnh ca Chính ph,
nhà xut khu có hp đng xut khu, nhà nhp khu nc ngoài có hp đng nhp
khu đã ký kt vi doanh nghip, t chc kinh t Vit Nam. Phng án sn xut
kinh doanh có hiu qu đ
c VDB thm đnh và chp thun cho vay. Nhà xut
khu, nhà nhp khu nc ngoài có nng lc pháp lut, nng lc hành vi dân s đy
đ. Nhà xut khu phi thc hin các quy đnh v bo đm tin vay ca VDB; phi
mua bo him tài sn ti mt doanh nghip bo him hot đng hp pháp ti V
it
Nam đi vi tài sn hình thành vn vay thuc đi tng mua bo him bt buc
trong sut thi hn vay vn. Nhà nhp khu nc ngoài phi đc Chính ph hoc
ngân hàng trung ng hoc các t chc tài chính thc hin chc nng TDT,
TDXK, ca nc bên nhà nhp khu bo lãnh vay vn. Nhà xut khu phi thc
hin ch đ hch toán k toá
n, báo cáo tài chính theo đúng quy đnh ca pháp lut;
báo cáo tài chính hàng nm phi đc kim toán bi c quan kim toán đc lp.
14
Mc vn cho vay: ti đa bng 85% giá tr hp đng xut khu, nhp khu đã
ký hoc giá tr L/C đi vi cho vay trc khi giao hàng hoc tr giá hi phiu hp l
đi vi cho vay sau khi giao hàng, đng thi phi đm bo mc vn cho vay ti đa
đi vi mi nhà xut khu, nhà nhp khu nc ngoài không vt quá 15% vn
điu l thc có ca VDB. Trng hp đc bit, nhà xut khu, nhà nhp khu nc
ngoài nht thit phi vay vi mc cao
hn ti đa theo quy đnh nêu trên, VDB báo
cáo B Tài chính đ trình Th tng Chính ph xem xét, quyt đnh.
Thi hn cho vay: xác đnh theo kh nng thu hi vn phù hp vi đc đim
ca tng hp đng xut khu và kh nng tr n ca nhà xut khu hoc nhà
nhp
khu nc ngoài nhng thi hn cho vay ca tng khon vay không quá 12 tháng.
Thi hn cho vay đi vi mt hàng tàu bin xut khu ti đa là 24 tháng. ng tin
cho vay: là đng Vit Nam
Lãi sut cho vay xut khu do Ch tch Hi đng qun lý VDB báo cáo B
Tài chính công b theo nguyên tc phù hp vi lãi sut th trng. Lãi sut n quá
hn đi vi mi khon gii ngân bng 150%
lãi sut cho vay trong hn theo HTD
đã ký vi VDB. Lãi sut đi vi các khon vay theo ch đnh hoc theo hip đnh
Chính ph thc hin theo quy đnh ca cp có thm quyn.
1.6.2 Bo lãnh tín dng xut khu
Hu ht các doanh nghip kinh doanh xut nhp khu thuc các nc đang
phát trin khi thc hin các thng v đu phi vay vn các NHTM. Nhng mun
ngâ
n hàng cp tín dng cn phi th chp hoc cn có s bo lãnh.
Bo lãnh tín dng xut khu là cam kt ca VDB vi t chc cho vay vn
thc hin hp đng xut khu v vic s tr n thay cho nhà xut khu trong trng
hp nhà xut khu không tr hoc tr n không đ cho t chc cho vay vn.
i tng bo lãnh tín dng xut khu: N
hà xut khu có hp đng xut
khu hàng hóa nm trong danh mc hàng hóa vay vn TDXK nhng không vay vn
TDXK ca Nhà nc.
iu kin bo lãnh TDXK: nhà xut khu thuc đi tng bo lãnh tín dng
xut khu và có nhu cu bo lãnh đ vay vn ca các TCTD khác, có nng lc hành