B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN ANH KIT
NGHIÊN CU TRUYN DN TIN T
VIT NAM
Chuyên ngành: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Mã s ngành: 60.34.02.01
LUN VN THC S TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Hng dn khoa hc
PGS. TS PHAN TH BÍCH NGUYT
THÀNH PH H CHÍ MINH – 2013
i
LI CM N
Trc tiên, tôi xin chân thành cm n PGS. TS Phan Th Bích Nguyt đã tn
tình hng dn, góp ý và đng viên tôi trong sut quá trình thc hin lun vn tt
nghip này.
Tôi cng xin chân thành cm n đn Quý thy cô, nhng ngi đã tn tình
truyn đt kin thc cho tôi trong nhng nm hc cao hc va qua.
Sau cùng, lòng bit n sâu sc ca tôi xin đc gi đn nhng ngi đã luôn
thng yêu và to điu kin tt nht cho tôi hc tp. c bit, cm n cuc đi đã
cho tôi mt chút nim tin đ tôi hoàn thành bài lun vn này cho dù trong sut quá
trình hc tp tôi có tri qua nhiu khó khn trong công vic và cuc sng. Gia đình
là ngun đng lc to ln giúp tôi hoàn thành lun vn này.
TP H Chí Minh, tháng 2 nm 2013
Nguyn Anh Kit
ii
LI CAM KT
Tôi tên: Nguyn Anh Kit, tác gi ca lun vn tt nghip ắNghiên cu
truyn dn tin t Vit Nam”.
Tôi xin cam đoan: Ni dung ca lun vn là kt qu nghiên cu ca cá nhân
di s hng dn khoa hc ca PGS. TS Phan Th Bích Nguyt. Lun vn đc
thc hin và hoàn tt mt cách đc lp, t bn thân tác gi thu thp, thc hin. Tt
c s liu, kt qu đc tác gi thu thp trung thc. Tt c tài liu tham kho đc
s dng trong lun vn này đu có trích dn đy đ và rõ ràng.
Ngi cam đoan
Nguyn Anh Kit
iii
NHN XÉT CA GIÁO VIểN HNG DN
TP. HCM, ngày ……… tháng ……….nm 2013
iv
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN PHN BIN
TP. HCM, ngày ……… tháng ……….nm 2013
v
DANH MC CÁC CH VIT TT
VAR : Vector t hi quy
ADF : Kim đnh Dickey – Fuller m rng
CSTT : Chính sách tin t
DTBB : D tr bt buc
IFS : Ngun d liu tài chính quc t ca IMF
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTW : Ngân hàng trung ng
VND : ng Vit Nam
USD : ng Dollar M
TTTT : Th trng tin t
vi
DANH MC CÁC HÌNH, BNG BIU VÀ TH
Hình 1.1. S đ kênh truyn dn chính sách tin t ca NHTW Châu Âu 5
Hình 1.2. S đ kênh truyn dn chính sách tin t ca NHNN Vit Nam 7
Bng 1.1. Các bin trong mô hình cu trúc t hi quy véc t 17
Bng 2.1. Bng s liêu thu thp 28
Bng 2.2. Ma trn tng quan gia các bin thuc nn kinh t trong nc 29
Bng 2.3. Ma trn tng quan gia các bin thuc kênh truyn dn 30
Bng 2.4. Ma trn tng quan gia các bin thuc kênh thay đi ca nn kinh t th
gii 31
Hình 2.1. Quan h nhân qu và phân tích bin đng trong mô hình kênh c bn sau
bin đng 10 quý 33
th 2.1. Hàm phn ng xung ca mô hình kênh c bn 34
Hình 2.2. Quan h nhân qu và phân tích bin đng trong mô hình kênh lãi sut sau
bin đng 10 quý 35
th 2.2. Hàm phn ng xung ca mô hình kênh lãi sut 37
Hình 2.3. Quan h nhân qu và phân tích bin đng trong mô hình kênh t giá sau
bin đng 10 quý 39
th 2.3. Hàm phn ng xung ca mô hình kênh t giá hi đoái 40
Hình 2.4. Quan h nhân qu và phân tích bin đng trong mô hình kênh tín dng
sau bin đng 10 quý 42
th 2.4. Hàm phn ng xung ca mô hình kênh tín dng 44
vii
MC LC
Li cm n i
Li cam kt ii
Nhn xét ca giáo viên hng dn iii
Nhn xét ca giáo viên phn bin iv
Danh mc các ch vit tt v
Danh mc các hình, bng biu và đ th vi
Mc lc vii
Li m đu 1
1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu ca đ tài 3
Chng 1. C s lý lun v c ch truyn dn chính sách tin t 4
1.1. Chính sách tin t 4
1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Kênh truyn dn chính sách tin t 4
1.2. Các kênh truyn dn ca chính sách tin t 4
1.3.1. Kênh lãi sut 7
1.3.1.1. Kênh lãi sut tác đng đn tiêu dùng và đu t 7
1.3.1.2. Kênh lãi sut tác đng đn thu nhp 8
1.3.2. Kênh t giá hi đoái 8
viii
1.3.2.1. Kênh t giá hi đoái tác đng đn xut khu thun: 9
1.3.2.2. Kênh t giá hi đoái tác đng đn bng cân đi tài sn ca các đn v: 9
1.3.3. Kênh giá tài sn 9
1.3.4. Kênh tín dng 10
1.3.4.1. Kênh tín dng ngân hàng 11
1.3.4.2. Kênh bng cân đi tài sn 11
1.3. im li các nghiên cu - phân tích da trên kinh nghim ca các nc v
c ch truyn dn chính sách tin t 12
1.4.1. Singapore 13
1.4.2. n 13
1.4.3. Các nc ông Á 14
1.4.4. Ý 14
1.4.5. Nht Bn 15
1.4.6. Thái Lan 15
1.4.7. Trung Quc 16
Kt lun chng 1 19
Chng 2. Phân tích c ch truyn dn ca chính sách tin t Vit Nam 20
2.1. Tóm tt thc trng chính sách sách tin t 20
2.1.1. Chính sách tin t Vit Nam t nm 1986 đn nm 1999 20
2.1.2. Chính sách tin t Vit Nam t nm 2000 đn nm 2005 20
2.1.3. Chính sách tin t Vit Nam t nm 2006 đn nm 2011 22
2.1.4. ánh giá tác đng ca CSTT đn nn kinh t qua kênh lãi sut 26
2.1.5. ánh giá tác đng ca CSTT đn nn kinh t qua kênh t giá 26
2.1.6. ánh giá tác đng ca CSTT đn nn kinh t qua kênh tín dng 27
2.2. Phân tích c ch truyn dn ca chính sách tin t Vit Nam 27
2.2.1. Phng pháp và d liu nghiên cu 27
ix
2.2.2. H s tng quan gia các bin 29
2.2.3. Mô hình kênh c bn 32
2.2.4. Mô hình kênh lãi sut 34
2.2.5. Mô hình kênh t giá hi đoái 38
2.2.6. Mô hình kênh tín dng 41
Kt lun chng 2 45
Chng 3. Gii pháp nâng cao hiu qu c ch truyn dn chính sách tin t 47
3.1. nh hng phát trin kinh t 47
3.1.1. Bi cnh trong nc và quc t 47
3.1.2. nh hng ca hi nhp đn c ch truyn dn chính sách tin t 47
3.1.3. Mt hn ch trong điu hành chính sách tin t hin nay 48
3.1.4. Mt s đnh hng 50
3.2 Gii pháp hoàn thin c ch truyn dn chính sách tin t 51
3.2.1. Nhóm gii pháp hoàn thin và nâng cao nng lc điu hành chính sách
tin t ca Ngân hàng Nhà nc 51
3.2.2. Nhóm gii pháp v vic hoàn thin các công c ca chính sách tin t 52
3.3. Bài hc v c ch truyn dn chính sách tin t 54
Kt lun chng 3 57
Kt lun 58
Tài liu tham kho 59
Ting Vit 59
Ting Anh 61
Ph lc 63
Ph lc 1. Bng s liu thng kê 63
Ph lc 2. Mô hình nghiên cu 65
Ph lc 3: Kt qu phân tích thc nghim 74
1
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Chính sách tin t là tng th các bin pháp mà Ngân hàng trung ng thc hin
thông qua vic s dng các công c chính sách tin t tác đng đn mc tiêu hot
đng làm thay đi cung tin, qua đó đt đc mc tiêu cui cùng là kim soát lm
phát, tng trng kinh t và hn ch tht nghip. Vn đ mà tt c các ngân hàng
trung ng trên th gii quan tâm đ đm bo thc thi chính sách tin t đt mc
tiêu mong mun, đó là cách thc chính sách tin t tác đng đn nn kinh t, hay
kênh truyn dn mà chính sách tin t tác đng đn. Vic Vit Nam hi nhp kinh t
quc t đc bit t lúc gia nhp WTO là mc khi đim ca quá trình hi nhp sâu
vào nn kinh t th gii, hi nhp mang li nhiu c hi nhng cng không ít khó
khn trong điu kin chính sách tin t hin ti cha n đnh, vic điu hành vi
vic s dng các công c chính sách tin t cha rõ ràng, mang tính b đng, ngn
hn, vic xác đnh c ch truyn dn chính sách tin t qua các kênh và còn hn ch.
Vì vy, đ có mt chính sách tin t phù hp, đòi hi các nhà hoch đnh chính sách
phi có mt s hiu bit v c ch truyn dn tin t và tm quan trng ca các
kênh truyn dn khác nhau nh lãi sut cho vay, tín dng ni đa, t giá hi đoái…
và nh hng ca các kênh truyn dn này đn các khu vc ca nn kinh t, đc bit
là khu vc sn xut. ng trc thc tin trên, đ tài ắNghiên cu truyn dn tin
t Vit Nam” đc la chn nghiên cu.
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài
H thng hóa nhng vn đ cn bn có liên quan đn đ tài nh chính sách tin
t, c ch truyn dn ca chính sách tin t và mt s vn đ liên quan ca th gii
đn Vit Nam nh giá go, giá du, lãi sut.
2
ánh giá thc trng quá trình thc thi và s dng các công c ca chính sách
tin t và c ch tác đng truyn dn ca nó đn nn kinh t Vit Nam thông qua
các ch s thng kê chính nh GDP, ch s giá tiêu dùng và cung tin M2.
T kt qu nghiên cu, da vào tính truyn dn ca chính sách tin t, tác gi
đa ra các gii pháp nhm góp phn nâng cao hiu qu điu hành chính sách tin t
ca Ngân hàng nhà nc trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Nghiên cu nhng vn đ v lý lun liên quan đn chính sách tin t và c ch
truyn dn tin t, nhng vn đ v kinh t hi nhp và nh hng ca nó đn chính
sách tin t và c ch truyn dn tin t theo phng din lý thuyt cng nh thc
tin ca Vit Nam. Trong phm vi ca đ tài tp trung vào các yu t nh: CPI,
GDP, cung tin M2, lãi sut cho vay, tín dng ca Vit Nam, giá du thô th gii,
giá go th gii và lãi sut ca qu liên bang Hoa K. Toàn b d liu đc ly theo
bình quân quý.
4. Phng pháp nghiên cu
tài s dng phng pháp nghiên cu đnh tính kt hp vi phân tích đnh
lng. Trong phân tích đnh tính, lun vn tp trung vào khía cnh các nhân t tác
đng trong điu kin lch s c th, trên c s các lý thuyt kinh t v mô, chính
sách tin t và ngân hàng. Trong phân tích đnh lng, lun vn s dng mô hình
VAR đ phân tích, mô hình VAR đc xem là linh hot vì nó có th cha nhiu mi
quan h qua li gia các bin s kinh t v mô, da trên lý thuyt kinh t và ln lt
cho phép ta xác đnh đc nhng cú sc tin t trc giao. Trong mô hình này, tác
gi thit lp các điu kin cn thit đ tìm ra nhng cú sc tin t, sau đó đánh giá
hiu qu tác đng ca chính sách tin t và các kênh truyn dn khác nhau đn giá
c hàng hóa và các hot đng sn xut kinh doanh ca nn kinh t trong nc da
trên ngun s liu thu thp t Qu Tin T Quc T (IMF), thng kê tài chính Quc
3
T (IFS), ngoi tr GDP (t Tng cc Thng kê Vit Nam) và REER (CPI-based,
tính toán vi s liu thu thp t IFS ca IMF và c s d liu Direction of Trade).
5. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun và danh mc tài liu tham kho, lun vn đc kt
cu thành 3 chng, bao gm:
Phn m đu
Chng 1: C s lý lun v c ch truyn dn tin t
Chng 2: Phân tích c ch truyn dn ca chính sách tin t Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu c ch truyn dn chính sách tin t
Phn kt lun
4
CHNG 1. C S LÝ LUN V C CH TRUYN DN
CHÍNH SÁCH TIN T
1.1. Chính sách tin t
1.1.1. Khái nim
Chính sách tin t là h thng các bin pháp, các công c do Ngân hàng trung
ng thc hin đ điu tit cung tin, nhm thc hin các mc tiêu ca chính sách
tin t, thng là hng ti mt lãi sut mong mun đ đt đc nhng mc đích
n đnh và tng trng kinh t nh kim ch lm phát, duy trì n đnh t giá, đt
đc toàn dng lao đng.
1.1.2. Kênh truyn dn chính sách tin t
Cách mà Ngân hàng trung ng s dng các công c chính sách tin t tác đng
đn mc tiêu hot đng làm thay đi cung tin, qua đó đt đc mc tiêu cui cùng
là kim soát lm phát, tng trng kinh t và hn ch tht nghip.
1.2. Các kênh truyn dn ca chính sách tin t
Chính sách tin t đc thc hin thông qua các công c và các kênh truyn dn
ca nó, t đó tác đng đn các yu t ca nn kinh t nh lãi sut, t giá, đ thc
hin mc tiêu ca NHTW. các nc phát trin, công c ph bin ca chính sách
tin t thng đc s dng bt đu t kênh truyn dn lãi sut.
Mt s đ mô t
các c ch truyn dn chính sách tin t t lãi sut mc tiêu đ thay đi giá c th
trng. Nhng cú sc kinh t có nh hng đn giá c, nhng ngân hàng trung
ng không th kim soát, bao gm các thay đi ln trong nn kinh t toàn cu, vn
ngân hàng, chính sách tài khóa, và giá c hàng hóa:
5
(Ngun:
Hình 1.1. S đ kênh truyn dn chính sách tin t NHTW Châu Âu
1
Trong lch s, ngân hàng trung ng Châu Âu đã s dng các mc tiêu trung
gian, đ đt đc mc tiêu chính sách. Tuy nhiên, đôi khi mi liên kt gia các công
c điu hành và các mc tiêu trung gian hoc các mc tiêu trung gian và mc tiêu
cui cùng là mong manh, vi kt qu đôi khi không th đoán trc. Vì vy, NHTW
Châu Âu hin nay tp trung vào mc tiêu cui cùng, đó là n đnh giá c. Theo s
đ, c ch truyn dn chính sách tin t NHTW Châu Âu bao gm các bc thay
đi trong chính sách tin t dn đn mt thay đi trong nn kinh t nh sau:
- Thay đi lãi sut tái cp vn trc tip nh hng đn t l lãi sut th trng
tin t.
1
Chính sách tin t ca NHTW Châu Âu, đc ti
T
Lãi sut k vng
Lãi sut th ng
Lãi sut chính thc
Tin & tín dng
Giá tài sn
Lãi sut ngân hàng
Lààà nh
Cung và cu
Gààc
Giá nhp khu
Tài giá
T giá hà
6
- Nhng k vng lãi sut và lm phát trong tng lai, nh hng trc tip đn lãi
sut trung và dài hn.
- Nhng thay đi quyt đnh tit kim và đu t ca c h gia đình và các công
ty khi lãi sut tng cao, vi mc tit kim và đu t ngày càng tng trong khi tiêu
th gim. Lãi sut cao làm tng nguy c không tr đc n ca ngi đi vay.
- Lãi sut nh hng đn giá tài sn, nht là tài sn đc mua bng tin vay.
- Lãi sut cng nh hng đn tng cu và tng cung, nh hng đn tin lng
và giá c chung.
- Lãi sut thp làm gia tng các khon vay do s gia tng giá tr tài sn đc s
dng nh tài sn th chp, vic thm đnh t tin hn cho c khách hàng vay và
ngi cho vay, vì ngi cho vay sn sàng chp nhn ri ro đ kim đc mt khon
li cao hn. Kt qu ca vic gi lãi sut thp quá lâu là mt phn gây ra cuc
khng hong tín dng nm 2008.
Ti nhng nc có nn tài chính cha phát trin, công c chính sách tin t trc
tip thng đc áp dng, Vit Nam là mt đin hình. Theo s đ hình 1.2, c ch
truyn dn CSTT bao gm các bc thay đi cung tin c bn dn đn thay đi lãi
sut, t giá, tín dng, giá c tài sn, t đó tác đng đn tng cu đ đt đc mc
tiêu cui cùng là n đnh giá c (kim soát lm phát). Tuy nhiên, trong thi gian qua
công tác điu hành CSTT nc ta tùy mi thi k mà có nhng mc tiêu khác nhau,
thm chí theo đui cùng mt lúc nhiu mc tiêu.
7
Hình 1.2. S đ kênh truyn dn chính sách tin t NHNN Vit Nam
2
1.3.1. Kênh lãi sut
Theo Mishkin (2004)
3
, chính sách tin t m rng làm cho mc lãi sut thc (i
r
)
gim xung, có ngha là chi phí vn đc h xung. Gim t l lãi sut thc khuyn
khích các ch th trong nn kinh t chi tiêu và đu t nhiu hn. S gia tng chi tiêu
và đu t (I) ln lt dn đn s gia tng tng hp nhu cu và tng sn lng (Y).
Quá trình này đc minh ha theo s đ sau:
M => i
r
=> I => Y
Có hai cách tác đng thông qua kênh lãi sut:
1.3.1.1. Kênh lãi sut tác đng đn tiêu dùng vƠ đu t
Khi khi lng cung tin tng lên làm cho mc lãi sut gim xung, khuyn
khích các ch th trong nn kinh t chi tiêu đu t nhiu hn, v phía cá nhân h gia
2
PGS. TS. S ĐàTàTSàVàT Minh Hng (2008), Nhp môn tài chính tin tàNXBài hc Quc Gia TP HCM, trang
137.
3
Frederic S. Mishkin (2004), The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Pearson – Addition
Wesley.
8
đình đc li do chi phí vn vay đ mua hàng gim xung, do đó s khuyn khích
chi tiêu. Hn na lãi sut tit kim gim, không khuyn khích gi tit kim, tiêu
dùng hin ti s tng. i vi doanh nghip, lãi sut đi vay thp, khuyn khích đu
t, m rng d án kinh doanh. Ngoài ra vi mc lãi sut thp cng làm gim chi phí
lu gi vn lu đng và do đó các khon đu t di dng vn lu đng tng lên.
1.3.1.2. Kênh lãi sut tác đng đn thu nhp
Khi lãi sut thc gim xung ngi gi tin tit kim s bt li, nhng ngi đi
vay thì đc li dn đn s phân phi li thu nhp t ngi cho vay sang ngi đi
vay, ngi đi vay s tng cng vay đ phc v tiêu dùng, đu t vào nhng d án
tng thu nhp, trong khi ngi gi tit kim chi tiêu b hn ch do thu nhp t tin
lãi gim. tuy nhiên, s gim chi tiêu này thp hn nhiu so vi nhu cu đu t, tiêu
dùng ca ngi đi vay, dn đn chi tiêu tng, GDP tng.
Vic lãi sut có tác đng đn chi tiêu, đu t là lãi sut thc ch không phi lãi
sut danh ngha, khi lãi sut danh ngha mc 0%, mt s m rng cung tin t
(M) có th tng mc giá d kin (P
e
) khin làm phát d kin tng (
), qua đó gim
lãi sut thc (i
r
); ngay c khi lãi sut danh ngha c đnh 0%, vn khuyn khích
ch tiêu thông qua kênh truyn dn bng lãi sut đã nêu trên. Vì vy, c ch này
ch ra rng chính sách tin t vn có th có hiu qu ngay c khi lãi sut danh ngha
b đy xung 0%. Nhìn chung, hiu qu ca kênh truyn dn này ph thuc vào
mc đ phát trin ca th trng tài chính.
1.3.2. Kênh t giá hi đoái
S bin đng ca cung tin s làm thay đi t giá hi đoái, t giá hi đoái thay
đi có liên quan đn lãi sut, khi lãi sut thc trong nc gim, tin gi bng ni t
s kém hp dn hn so vi tin gi bng ngoi t, dn ti s st gim giá tr ca tin
gi bng ni t so vi tin gi bng ngoi t, giá tr ca đng ni t thp hn làm
cho hàng hóa nc đó tr nên r hn so vi hàng hóa nc ngoài và do đó làm tng
9
xut khu ròng và tng GDP. S đ hot đng c ch truyn dn tin t thông qua t
giá hi đoái đc minh ha nh sau:
M => i
r
=> E => NX => Y
Kênh t giá hi đoái truyn dn qua hai kênh c bn:
1.3.2.1. Kênh t giá hi đoái tác đng đn xut khu thun:
Nn kinh t càng m ca thì c ch truyn dn tin t qua kênh này càng ln.
Khi thc hin chính sách tin t m rng dn đn lãi sut đng ni t gim, kéo theo
đng tin ni t gim giá so vi đng ngoi t. S gim giá đng ni t làm cho
hàng hóa trong nc r hn hàng hóa nc ngoài, xut khu ròng gia tng, và vì th
gia tng sn lng (Y). S đ truyn dn nh sau:
M=> E=> NX=>Y
1.3.2.2. Kênh t giá hi đoái tác đng đn bng cơn đi tài sn ca
các đn v:
Bin đng t giá có th ci thin hoc làm xu đi tình trng tài chính ca các
ch th. i vi các ch th có các khon vay bng ngoi t, khi thc hin chính
sách tin t m rng s làm gim giá tr đng ni t, gia tng gánh nng n vay
bng ngoi t, kéo theo là giá tr tài sn thun gim (NW), dn đn vay mn gim
(L), gim đu t (I) và gim sn lng (Y). Có th tóm lc c ch truyn dn
nh sau:
M=> NW=>L=>I=>Y
1.3.3. Kênh giá tài sn
Khi lãi sut th trng thay đi s nh hng đn giá tr th trng ca các tài
sn tài chính nh: c phiu, trái phiu …và tài sn thc nh: bt đng sn…do đó
s nh hng đn quyt đnh đu t, chi tiêu ca các ch th kinh t. Mi quan h
gia lãi sut và giá c th trng là quan h nghich chiu, khi lãi sut th trng
10
gim xung, các ch th s chuyn vn sang các kênh đu t tài sn tng lên, xu
hng đu t, tiêu dùng tng lên s làm tng GDP, và ngc li khi lãi sut th
trng tng s làm gim GDP.
Mt cách tip cn khác là xem xét nh hng ca chính sách tin t đn giá c
phiu ca công ty, th hin t l gia giá tr th trng ca công ty vi giá thay th
tài sn. Khi NHTW gim cung tin s làm giá c phiu gim theo hai cách: (i) Khi
cung tin gim làm cho các cá nhân, h gia đình thiu phng tin thanh toán, buc
h phi gim chi tiêu và các khon gim trc tiên là c phiu hoc trái phiu, cu
chng khoán gim, dn đn giá chng khoán gim. (ii) Khi cung tin gim làm lãi
sut th trng tng, lãi sut tit kim ngân hàng tng, s hp dn và khuyn khích
cá nhân gi tin ti ngân hàng hn là đu t chng khoán, do đó giá chng khoán
gim. Ngc li, cung tin tng làm giá chng khoán tng. Khi giá chng khoán
tng lên có tác dng nâng cao giá tr ca công ty trên th trng, giá tr này ca công
ty có th cao hn giá thay th tài sn (q > 1), điu này kích thích doanh nghip m
rng đu t nhà xng, máy móc, trang thit b… bi giá đu vào ca nhng khon
này r mt cách tng đi so vi giá c phiu, đu t lúc này tng, sn lng tng.
Và ngc li, ch s q < 1 nhu cu đu t mi ca doanh nghip s gim. C ch
truyn dn qua kênh này nh sau:
M=> P
e
=> q => I => Y
1.3.4. Kênh tín dng
Các trung gian tài chính trong đó ch yu là các ngân hàng đóng vai trò quan
trng trong vic cung cp ngun vn cho nn kinh t. S m rng hay thu hp quy
mô tín dng quyt đnh đn quy mô ca tng cu, t đó quyt đnh đn tng trng
kinh t. Tín dng là kênh truyn dn nh hng ca chính sách tin t đn kh nng
cp tín dng ca các trung gian tài chính. Kênh này truyn dn qua hai kênh:
11
1.3.4.1. Kênh tín dng ngân hàng
Trong bi cnh th trng tài chính còn phát trin trình đ thp, th trng tin
t cha to đc tin đ cho s phát trin nng đng và hiu qu, th trng vn
cha phi là kênh phân b vn đa dng và có hiu qu ca nn kinh t, th trng c
phiu và trái phiu điu quá nh bé, khi lng hàng hóa cha đ đ to mt th
trng vn sôi đng và hp dn. Trong bi cnh đó, th trng tín dng có vai trò
rt ln trong vic cung ng ngun vn cho hot đng đu t, đc bit là tín dng
ngân hàng. Do đó kênh tín dng ngân hàng đóng vai trò rt quan trng trong kênh
truyn dn chính sách tin t. Kênh truyn dn này nh hng theo hng: khi thc
hin chính sách tin t ni lng bng cách ni lng tín dng ngân hàng, làm tng d
tr ngân hàng và tin gi ngân hàng, tng các khon cho vay ca ngân hàng, chính
vic tng các khon vay ca ngân hàng s dn đn tng các khon đu t dn đn
tng sn lng. Theo s đ truyn dn ca chính sách tin t qua kênh tín dng
ngân hàng nh sau:
M => Tin gi ngân hàng => Các khon vay ngân hàng => I => Y
1.3.4.2. Kênh bng cơn đi tài sn
Khi tin hành cho vay ti các công ty có giá tr ròng càng thp thì các vn đ la
chn đi nghch và ri ro đo đc càng cao, có ngha là ngi đi vay có ít tài sn th
chp cho các khon vay ca h, và vì vy khi ri ro xy ra thì s la chn đi
nghch s cao hn. Giá tr ròng ca các công ty thp cng làm tng vn đ ri ro đo
đc, bi vì ngi ch s hu có c phn hoc tài sn có giá tr thp trong công ty
khin h có nhiu đng lc tham gia vào các d án đu t nhiu ri ro. Do thc hin
các d án đu t ri ro cao có th dn đn vic không tr đc n, làm gim giá tr
ròng ca các công ty s dn đn gim cho vay và vì th gim chi đu t. Kênh
truyn dn này nh hng theo hng: Khi thc chính sách tin t ni lng dn đn
giá c phiu tng, và vì vy dn đn cho vay, đu t cao hn và tng sn lng,
12
gim la chn đi nghch và ri ro đo đc. S đ truyn dn CSTT qua kênh bng
cân đi tài sn nh sau:
M => Pe => La chn đi nghch và ri ro đo đc => Cho vay => I
=> Y
1.3. im li các nghiên cu - phân tích da trên kinh nghim ca các nc
v c ch truyn dn chính sách tin t
Qua nghiên cu lý thuyt v c ch truyn dn ca chính sách tin t, cho thy
có rt nhiu kênh tim nng truyn dn khác nhau ca chính sách tin t tác đng
đn nn kinh t. Và qua các các nghiên cu thc nghim ti các nc đ rút ra
nhng bài hc kinh nghim đ xem nhng yu t nào là quan trng đi vi tác đng
truyn dn tin t ca mi quc gia trong tng thi k c th. Các phân tích v c
ch truyn dn tin t đã đc đt ra trong mt s nghiên cu, chng hn nh Taylor
(1995), trong đó đ xut mt khuôn kh thc nghim đ phân tích các c ch và tìm
thy ý ngha mt s chính sách. Các nghiên cu xem xét các c ch truyn dn Hoa
K bao gm Bernanke và Blinder (1992) và ông Bernanke và Gertler (1995). Hsing
(2004) nghiên cu trng hp ca Argentina; Goh, Chong và Yong (2007) xem xét
các kênh cho vay ngân hàng Malaysia; Morsink và Bayoumi (2001) cung cp mt
phân tích lp trng ca Nht Bn; Disyatat và Vongsinsirikul (2003) phân tích các
chính sách tin t và c ch truyn dn ti Thái Lan; Poddar, Sab và Khatrachyan
(2006) nghiên cu c ch truyn dn tin t ti Jordan và Hwee (2004) xem xét các
trng hp Singapore, Sims (1980). Leeper et al (1998) và Christiano et al (2000),
Crosby và Otto (2001) đã s dng mt mô hình VAR đ kim tra tc đ phc hi
ca đu ra sau mt cú sc lãi sut trong mt s nn kinh t châu Á. Nhìn chung, các
nghiên cu thc nghim ch yu s dng cách tip cn VAR và tp trung ch yu
vào mi quan h gia chính sách tin t và sn lng quc gia, bng cách thu thp
các bin nh: sn lng quc gia, ch s lm phát, lãi sut tín dng, tng trng tín
dng, t giá hiu dng thc, d tr ngoi hi và ch s th trng chng khoán.
im qua mt s nghiên cu đin hình ti mt s quc gia và nhng phát hin.
13
1.4.1. Singapore
Hwee Kwan Chow (2004)
4
s dng các ch s: ch s sn phm công nghip
(ip), ch s giá tiêu dùng (cpi), t l lãi sut liên ngân hàng (ir) và t giá hi đoái
thc hiu dng, và các bin thay đi trong nn kinh t th gii: giá du, lãi sut qu
liên bang Hoa K và ch s sn xut công nghip M, đ đo lng tác đng truyn
dn ca chính sách tin t. D liu đc ly theo bình quân tháng t tháng 01 nm
1989 đn tháng 10 nm 2003. Kt qu nghiên cu cho thy sn lng phn ng
ngay lp tc khi thc hin chính sách tin t tht cht, t giá ngoi hi là ngun
truyn dn mnh hn lãi sut tác đng đn sn lng. Mô hình nghiên cu này có
nhc đim là ch tp trung vào phân tích tác đng truyn dn ca t giá hi đoái
đn chính sách tin t mà ít quan tâm đn các yu t khác và chui giá tr d liu
nghiên cu ngn, tác gi cng đ xut trong các nghiên cu sau, nên dùng chui giá
tr các bin vi thi gian dài hn.
1.4.2. n
Montial Bicchal (2010)
5
, s dng phng pháp VAR đ phân tích c ch truyn
dn chính sách tin t. Mc đích ca nghiên cu này là đ cung cp mt phân tích
VAR ca lm phát và chính sách tin t ti n . Nghiên cu s dng các bin
nh: ch s sn xut công nghip (y), t giá hi đoái danh ngha, cung tin m rng,
ch s giá tiêu dùng, lãi sut trong nc, giá c mt s hàng hóa chính ca th gii,
d liu đc thu thp theo tháng t tháng 4 nm 1998 đn tháng 4 nm 2009. Kt
qu nghiên cu cho thy lãi sut và ngun cung tin có nh hng mnh đn lm
phát.
4
Hwee Kwan Chow (2004), A VAR Analysis of Singapore’s Moneytary Trasmission Mechanism. SMU–
Singapore Management University, economics and Social Sciences, paper No – 19 (2004).
5
Motilal Bicchal (2010), PhD Research scholar, Department of Economics, University of Hyderabad, P.O
Central University, Prof. C.R. Rao Road, Hyderabad-500046.
14
1.4.3. Các nc ông Á
Ben SC Fung (2002)
6
, s dng phng pháp VAR đ nghiên cu nh hng
nhng cú sc tin t ca by nn kinh t ông Á nh: Indonesia, Hàn Quc,
Malaysia, Philippines, Singapore, ài Loan, Trung Quc và Thái Lan. Vào đu
nhng nm 1990 các nc này đã có quy đnh v t do hóa lãi sut và th trng m
phát trin mnh. Trong báo cáo VAR này, các bin sau đây đc s dng: ch s giá
c hàng hóa th gii (PCOM), sn lng công nghip (Y), ch s giá tiêu dùng (P)
và cung tin c bn và các bin nh hng bên ngoài nh: ch s giá tiêu dùng, sn
lng công nghip và lãi sut qu liên bang Hoa K. Tác gi tp trung phân tích vai
trò ca lãi sut và t giá trong các nghiên cu v nh hng ca chính sách tin t.
Kt qu phân tích cho thy: (i) Lãi sut có tác đng mnh đn tng trng kinh t và
lm phát ti các nn kinh t ngoi tr Singapore, (ii) t giá hi đoái là kênh truyn
dn có tác đng mnh đn sn lng hu ht các nc nghiên cu.
1.4.4. Ý
Giuseppe De Arcangelis và Giogio Di Giogio (December 1999)
7
, nhóm tác gi
dùng b d liu t tháng tháng 6 nm 1989 đn tháng 5 nm 1998, d liu đc ly
hàng tháng theo s cui tháng. Các bin đc s dng là ch s giá tiêu dùng, ch s
sn xut công nghip, lãi sut cho vay ca ngân hàng thng mi, t l lãi sut qua
đêm ca NHTW và cui cùng là t giá hi đoái thc. Kt qu nghiên cu cho thy,
lãi sut qua đêm có nh hng mnh đn lm phát (ch s giá tiêu dùng) và tác đng
truyn dn đn các bin v mô khác. Lãi sut qua đêm ca NHTW tng lên có tác
đng đn lãi sut cho vay ca NHTM trong ngn hn (3 – 6 tháng). T l lãi sut có
tác đng mnh đn lm phát trong nc.
6
Ben SC Fung (2002), Monetary and Economic Department, đc t www.bis.org
7
Giuseppe De Arcangelis và Giorgio Di Giorgio (1999), Báo cáo Hi ngh "Ricerche Politica Economica",
đc tài tr bi Ngân hàng ca Ý và CIDE
15
1.4.5. Nht Bn
James Morsink, và Tamim Bayoumi (2003)
8
s dng mô hình VAR theo quý, d
liu điu chnh t quý 1 nm 1980 đn quý 3 nm 1998, s dng đ tr là 2 đ phân
tích tác đng ca cú sc tin t đi vi nn kinh t Nht Bn. Nhóm tác gi đã s
dng các bin gíá c, lãi sut và cung tin là nhng bin c bn trong mô hình
nghiên cu ca mình. Nhóm tác gi sau khi phân tích các bin cho thy rng c hai
bin mc lãi sut và cung tin nh hng mnh đn sn lng ca nn kinh t. Sau
khi kim tra các mô hình c bn, nhóm tác gi cng m rng mô hình VAR bao
gm kênh khác nhau ca c ch truyn dn tin t và kt lun rng c cung tin và
bng cân đi ca ngân hàng là ngun quan trng ca cú sc đi vi sn lng ca
nn kinh t quc gia (GDP), các ngân hàng đóng mt vai trò quan trng trong vic
truyn dn nhng cú sc tin t đn hot đng kinh t và vic đu t kinh doanh đc
bit nhy cm vi nhng cú sc tin t.
1.4.6. Thái Lan
Disyatat , P và Vongsinsirikul, P (2003)
9
cng đã s dng cách tip cn VAR, s
dng d liu điu chnh theo quý t quý 1 nm 1983 đn quý 4 nm 2004 vi đ tr
là 2 đ phân tích c ch truyn dn ca chính sách tin t Thái Lan. Các bin
trong mô hình c bn bao gm sn lng thc t, các mc giá, mà h gi đnh là
các bin pháp ca chính sách tin t. Nhóm nghiên cu chng minh rng chính sách
tht cht tin t s làm gim sn lng, mà đáy xy ra sau khong 4-5 quý và mt đi
sau khong mi mt quý. Mc giá tng hp ban đu phn ng rt ít, nhng cui
cùng bt đu gim sau khong mt nm. u t là thành phn nhy cm nht ca
tng sn phm trong nc (GDP) vi nhng cú sc ca chính sách tin t. Phát hin
ca h đã thng nht vi các nc khác và vi nhng gì ca lý thuyt tin t.
8
James Morsink and Tamim Bayoumi (2003). A Peek inside the black box: The monetary transmission
mechanism in Japan. (IMF staff papers, Vol. 48, No 1), Washington, DC: IMF.
9
Disyatat, P., and Vongsinsirikul, P. (2003), Monetary policy and the transmission mechanism in Thailand. The
Journal of Asian Economics, 14 (2003), 389 – 418.