ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ CỦA HỢP TÁC XÃ TRONG VIỆC GIẢM CHI PHÍ TRUNG GIAN CỦA CHUỖI GIÁ TRỊ LÚA GẠO Ở TỈNH ĐỒNG THÁP TRƯỜNG HỢP HUYỆN TAM NÔNG.PDF

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH



TRN NHTăTRNG

ÁNHăGIÁăVAIăTRọăCA HP TÁC XÃ
TRONG VIC GIM CHI PHÍ TRUNG GIAN CA
CHUI GIÁ TR LÚA GO  TNHăNG THÁP
TRNG HP HUYN TAM NÔNG



LUNăVNăTHCăSăCHÍNH SÁCH CÔNG


TP. H Chí Minh - Nmă2013

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT


TRN NHTăTRNG

ÁNHăGIÁăVAIăTRọăCA HP TÁC XÃ
TRONG VIC GIM CHI PHÍ TRUNG GIAN CA

CHUI GIÁ TR LÚA GO  TNHăNG THÁP
TRNG HP HUYN TAM NÔNG

Ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402


LUNăVNăTHCăSăCHÍNH SÁCH CÔNG
Ngiăhng dn khoa hc: TS. Trn Tin Khai



TP. H Chí Minh - Nmă2013

i



LI CAMăOAN

TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyăhoƠnătoƠnădoătôiăthc hin.ăCácăđon trích dn và s liu
s dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvƠăcóăđ chính xác cao nht trong phm vi
hiu bit ca tôi. LunăvnănƠyăkhôngănht thit phnăánhăquanăđim caăTrngăi hc
Kinh t thành ph H ChíăMinhăhayăChngătrình Ging dy Kinh t Fulbright.

TP. H ChíăMinh,ănmă2013
Tác gi


Trn NhtăTrng

ii



LIăCMăN
Tôi xin gi li cmănăđn quý thyăcôăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbrightăđưătn
tình truynăđt kin thc, toămôiătrng thun li nht trong sut quá trình hc tpăcngă
nhăthc hin lunăvnănƠy.
Vi lòng kính trng và bităn,ătôiăxinăđc giăđn TinăsăTrn Tin Khai li cmănă
chân thành, thyăđưătoăđiu kin, khuynăkhích,ăđnhăhng và ch dn tn tình cho tôi
trong sut thi gian thc hin nghiên cu này.
Xin chân thành cmănăcácăt chc, cá nhân, doanh nghipăđưăhp tác chia s thông tin,

cung cp cho tôi nhiu ngunătăliu, tài liu hu ích phc v choăđ tài này.
c bităxinăđc gi li cmănăđn tt c các anh ch trongăVnăphòngăHiăđng nhân
dân và y ban nhân dân huyn Tam Nông, tnhăngăThápăđưătoăđiu kinăchoătôiăđc
thamăgiaăchngătrìnhăhc lý thú và b ích này.
Cui cùng, tôi xin gi li tri ân sâu scăđnăgiaăđìnhăvƠănhngăngi bnăđưăh tr tôi rt
nhiu trong sut quá trình hc tp và hoàn thành lunăvn.
















iii



TịMăTT
ng bng sông Cu Long (BSCL)ălƠăniăsn xutăraăhnăỮăsnălngălúaăthngăphm
ca c nc,ănhngăđi b phn nông dân  BSCLăli sn xut nh l, gp rt nhiu khó
khnăkhiăth trng yêu cu vi s lng ln, thi gian giao hàng ngn, chtălng đng

nht. ThêmăvƠoăđó, s binăđngăkhóălng v giá trên th trng th gii, mngăli kinh
doanh hàng nông sn va thiu, va yu và có quá nhiu khâu trung gian đưălƠmăchoăgiá tr
giaătngăcaăcácănhómăđiătng tham gia chui giá tr lúa go  BSCLăgim xung.
 tnhăng Tháp, sn xut nông nghip có vai trò rt quan trng trong phát trin kinh t,
doăđóăphátătrin nông nghip theo chiu sâu, gn sn xut vi tiêu th và ch bin là mc
tiêu tnh hng ti, vic liên kt ngang và liên kt dc trong chui giá tr lúa goăđưăđc
các HTX NN thc hin nhm gim chi phí trung gian, mang li li nhunăcaoăhnăchoăxưă
viên HTX vƠăđangădn hình thành chui giá tr lúa go mi vi ít tác nhân tham tham gia
hnăsoăvi chui giá tr lúa go truyn thng.
Trong chui giá tr lúa go  tnhăng Tháp nói chung, huyn Tam Nông nói riêng, các
HTXăNNăđưăth hin vai trò trung gian liên kt các nhân t còn li ca chui giá tr lúa
go, mc dù liên kt ngang và liên kt dc trong chui giá tr lúa go  huyn Tam Nông
đưăđc các HTX NN thc hin và mang li nhng kt qu tích ccănhăgimăchiăphíăđu
vào, năđnhăvƠătngăliăíchăđu ra cho sn phm lúa go, loi các tác nhân trung gian là
thngăláiătrongăchui giá tr. Ngoài ra, viăvaiătròătrungăgian,ăcácăHTXăNNăcngăđưămangă
li li ích cho tt c các nhóm nhân t tham gia vào chui giá tr. Tuy nhiên, ch mt vài
HTXăNNăcóăđ nngălc v tài chính, kh nngăđiuăhƠnhăđ trin khai liên kt các h xã
viênăhìnhăthƠnhăcánhăđng ln cùng sn xut theo quy trình hinăđi nhmăđápăng nhu cu
ca doanh nghip. Nhiu HTX NN  huyn Tam Nông ch hotăđng vi dch v bmăti
và mt vài HTX hotăđng mang tính cht hình thc,ăkhôngăhuyăđngăđc vn góp ca xã
viênăđ m rng sn xutăkinhădoanh.ăThêmăvƠoăđó,ăcácăHTXănƠyăkhôngăquanătơmăđiu
hành sn xut do thiu cán b cóănngălc qunălỦăvƠăđiu hành các hotăđng dch v.
Mc khác, mi liên kt trong chui giá tr lúa goăchaăth hinăđc tính bn vng và d
b phá v khi có s binăđng mnh ca th trng.
Doăđó,ăđ các mi liên kt trong chui giá tr lúa go phát trin bn vng, cn phi có
nhng chính sách h tr t các th ch,ătrongăđóăba nhân t quan trng quytăđnh s gn
kt ca chui giá tr lúa go là nông dân, HTX NN và doanh nghip tiêu th sn phm.
iv

MC LC

LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC CÁC CH VIT TT vi
DANH MC BNG vii
DANH MC HÌNH vii
DANH MC HP vii
CHNGă1ăGII THIU 1
1.1 Bi cnh nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 Câu hi nghiên cu 3
1.4ăPhng pháp nghiên cu 3
1.4.1ăiătng và phm vi nghiên cu 3
1.4.1.1ăiătng nghiên cu 3
1.4.1.2 Ni dung và phm vi nghiên cu 3
1.4.2ăPhngăphápănghiênăcu 4
1.4.2.1 Khung phân tích 4
1.4.2.2ăPhngăphápăphơnătích 6
1.5 Cu trúc ca nghiên cu 6
CHNGă2ăCăS LÝ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRC 7
2.1 Lý thuyt v chui giá tr 7
2.2 Chui giá tr lúa go  BSCLăvƠăcácăvnăđ liên kt 8
2.3 S hình thành, hotăđng và phát trin ca HTX trên th gii 10
CHNGă3ăVAIăTRÒăCA HTX TRONG VIC GIM CHI PHÍ TRUNG GIAN CA
CHUI GIÁ TR LÚA GO  HUYN TAM NÔNG 12
3.1 S hình thành và phát trin mô hình HTX  Vit Nam 12

3.2 Tình hình phát trin HTX NN  tnhăng Tháp 13
3.3 Vai trò ca HTX trong t chc sn xut nông nghip 13
3.4 S khác bit giaăcánhăđng liên kt ca các HTX NN và sn xut cá th  huyn
Tam Nông 19
v



3.4.1ăHTXăđóngăvaiătròăliênăkt ngang trong chui giá tr 19
3.4.1.1 19
3.4.1.1 Gieo s bng công c s hàng 20
3.4.1.2 Áp dng các k thut mi trong sn xut 21
3.4.2ăHTXăđóngăvaiătròăliênăkt dc trong chui giá tr 24
3.4.2.1 Liên kt vi doanh nghip cung cp nguyên vt liuăđu vào 24
3.4.2.2 Liên kt vi doanh nghip tiêu th sn phm 25
3.5 Hình thành chui giá tr lúa go mi  huyn Tam Nông 28
3.6 S h tr t các th ch trong chui giá tr lúa go  huyn Tam Nông 29
3.6.1ăNhƠănc 29
3.6.2 Nhà khoa hc 30
CHNGă4ăKT LUN VÀ KHUYN NGH 31
4.1 Kt lun 31
4.2 Khuyn ngh 32
4.2.1ăi vi nông dân 32
4.2.2ăi vi HTX NN 32
4.2.3ăi vi doanh nghip 33
TÀI LIU THAM KHO 36
PH LC 38


vi

DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT
BVTV: Bo v thc vt
BSCL:ăng bng sông Cu Long
GlobalGAP (Global Good Agriculture Practice): Thc hành nông nghip tt toàn cu
HTX NN: Hp tác xã nông nghip
ICA (International Cooperative allied): Liên minh Hp tác xã quc t
IPM (Integrated Pests Management): Qun lý dch hi tng hp
M4P (Making Maket Work for the Poor): Nâng cao hiu qu th trngăchoăngi nghèo
PTNT: Phát trin nông thôn
VietGAP (Viet Nam Good Agriculture Practice): thc hành nông nghip tt theo tiêu
chun Vit Nam
VFA (Viet Nam Food Association): Hip hiăLngăthc Vit Nam













vii

DANHăMCăBNG
Bngă1.1ăCăcu muăđiu tra nông h 5
Bng 3.1 Doanh nghip hpăđngăthuămuaălúaăthngăphm  HTX dch v nông nghip
TơnăCng t nmă2008ăăđn 2011 16
Bng 3.2 Snălng lúa v ôngăXuơnă2012ă - 2013ăđc thu mua thông qua hpăđng
trc vi doanh nghip 18
Bng 3.3 So sánh s lng và chi phí phân bón trong và ngoài mô hình 22
Bng 3.4 So sánh chi phí thuc BVTV trong và ngoài mô hình 22
Bng 3.5 Soăsánhăchiăphíălaoăđng trong và ngoài mô hình 23
Bng 3.6 So sánh chi phí và li nhunăcánhăđng liên kt vi doanh nghip và bên ngoài 27

DANHăăMCăHỊNH
Hìnhă2.1ăSăđ hóa chui giá tr 7
Hìnhă2.2 Chui giá tr lúa go hàng hóa  BSCL 9
Hìnhă3.1 Chui giá tr lúa go miăđangăhìnhăthƠnhăti huyn Tam Nông 29

DANHăMCăHP
Hp 3.1 Nhng ch trng,ăchínhăsáchăthúcăđy phát trin nông nghip 14
Hp 3.2 So sánh li ích gia ging lúa chtălng thp và ging lúa chtălng cao 20

1



CHNGă1
GIIăTHIU

1.1 Biăcnhănghiênăcu

Vit Nam chính thc xut khu go tr li t nmă1989ăvƠăduyătrìăliênătcăđn nay. Xut
khu go VităNamăđưăcóănhngăđóngăgópăquanătrng vào kinh t đtănc,ăđm bo an
ninhălngăthc qucăgia,ăthamăgiaăvƠoăanăninhălngăthc toàn cu, là mt trongămi
mt hàng chính có kim ngch xut khu ln ca Vit Nam trong nhiuănmăqua.
 ng bng sông CuăLongă(BSCL), niăchim ½ snălng lúa, có gn 2 triu h dân
vi gn 2 triuăhaăđt canh tác,
1
nông dân có nhiuăcăhiăđ sn xut lúa goăhƠngăhóaăđiă
vào th trng th gii.ăTuyănhiên,ăđi b phn nông dân  BSCLăsn xut nh l, gp rt
nhiuăkhóăkhnăkhiăth trng yêu cu vi s lng ln, thi gian giao hàng ngn, cht
lngăcao,ăđm bo tínhăđng b, s binăđngăkhóălng v giá hàng nông sn trên th
trng th gii, mngăli kinh doanh hàng nông snătrongănc va thiu, va yu, nhiu
khâu trung gian H cngăđangăđi mt vi nhng thách thc v thiu k nngăt chc
sn xut và qun lỦ,ăđc bit thiu thông tin v th trng, chính nhngăđiuănƠyăđưătácă
đng tiêu ccăđn sn xutăvƠăđi sng ca nông dân.
Chui giá tr thngămi lúa go  BSCLăch yu có hai kênh chính là xut khu và th
trng niăđa.
2
Kênh xut khu qua các khâu t ngi nông dân qua các nc trung gian là
thngălái,ădoanhănghip kinh doanh thc hinăsăch và xut khu. Các doanh nghip ch
yu tp trung vào thu mua và xut khu hàng hóa nông snăthô,ăchaăquaăch bin, không
cóăthngăhiu nên giá tr thp. Rt ít doanh nghip tpătrungăđuătăvƠoăsn xut, bo
qun, ch bin và xây dngăthngăhiu. i vi kênh th trng niăđa qua các khâu t
ngi sn xut (ch yu là nông h, trang tri, HTX) qua các ncătrungăgianălƠăthngălái,ă
doanh nghip kinh doanh ch bin,ăđnătayăngiătiêuădùngăquaăcácăkênhănhăch, siêu th.
Hình thc giao dch nông sn ph bin hin nay là mua bán t do giao hàng ngay và không
có hpăđng gia nông dân vi nhngăngiăthuăgomă(thngălái),ăchaăph bin mua bán
thông qua ký kt hpăđng gia doanh nghip vi h nông dân. Chính vic có quá nhiu
trung gian tham gia vào chui giá tr đưălƠmăchoăli nhun caăngi nông dân (tác nhân
chính sn xut ra sn phm) b gim xung.

1
VõăHùngăDngă(2010, tr.2).
2
Võ Th Thanh Lc và Nguyn Phú Son (2011, tr.99).
2



 tnhăng Tháp nói chung và huyn Tam Nông nói riêng, nhiu Hp tác xã nông nghip
(HTXă NN)ă đưă thc hină đc mt chui các hotă đngă đng b nh:ălƠmă thy li ni
đng, sp xp lch gieo s hp lý, chn chng loi ging thích hp viăđiu kin t nhiên,
tp quán canh tác caănôngădơnăvƠăđápăng nhu cuăđt hàng caăthngăláiăhayădoanhă
nghip, cung cp vtătăđu vào, t chc chuyn giao các gói gii pháp k thutănh:ă1ă
phi 5 gim,ăchmăsócăvƠăbo v kp thi v lúaăđ giúpănôngădơnăđtănngăsut và cht
lng cao, lên lch thu hoch và ch đng tìm doanh nghipăhayăthngăláiătiêuăth sn
phmăchoăxưăviênăầ.ăChínhănhng hotăđngănƠyăđưăgópăphn gimăchiăphíăđu vào trong
sn xutăvƠătngăhiu qu đu ra cho sn phm nông nghip ca xã viên HTX.
Hinănay,ătrongăđiu kin hotăđng ca chui giá tr lúa go còn phi qua rt nhiu khâu
trung gian thì hotăđng ca HTX NN là nhân t tích cc,ăchínhăcácăHTXăNNăđưăto ra liên
kt ngang và liên kt dc trong chui giá tr, gim các khâu trung gian. Vic liên kt ngang
và liên kt dc trong chui giá tr lúa goăđưăđc các HTX NN thc hinăvƠăđangădn hình
thành chui giá tr lúa go mi, tuy nhiên s gn ktănƠyăchaăbn vng, do miăbênăđu
đt li ích caămìnhălênăhƠngăđuănênăchaăcóăting nói chung, vic t chc thu mua ca
mt s doanh nghipăchaăhp lý, ràng buc trong hpăđng giaăcácăbênăthng không
cht ch, d dnăđnăđ v. Ngoài ra, do tp quán sn xut caănôngădơnăthng mang tính
nh l, nên ch mtăvƠiăHTXăNNăđ kh nngăđiu hành sn xut và vnăđng nhân dân
thng nht thc hină đng b cùng loi ging, cùng quy trình sn xut nhm to vùng
nguyên liu lnăđ liên kt tiêu th vi doanh nghip.ăThêmăvƠoăđóăcóănhiu ch trng,ă

chính sách caănhƠănc nhmătácăđng, h tr chui giá tr lúa go phát trin, tuy nhiên
vic h tr thng mang tính cht ri rc và thiu đng b.
Doăđó,ăđ các liên kt trong chui giá tr lúa go  tnhăng Tháp nói chung và huyn
TamăNôngănóiăriêngăđc bn cht, gimăcácăđiătng trung gian tham gia vào chui thì
cn phi có nhng chính sách phù hpăhnătácăđng vào chui sao cho li ích gia các bên
trong chui phi đc chia s hài hòa, góp phnătngăgiáătr giaătngăca cácănhómăđi
tng tham gia vào chui giá tr lúa go.
1.2 Mcătiêuănghiênăcu
1) ánhăgiáăvaiătròăca HTX trong vic liên kt các tác nhân trong chui giá tr lúa
go  huyn Tam Nông.
2) Khuyn ngh nhng chính sách phù hpă hnănhmă tngăhiu qu hotăđng ca
HTX, nâng cao v th ca HTX trong chui giá tr đ thúcăđy vic liên kt gia
3



nông dân và doanh nghip trong chui giá tr lúa go  huyn Tam Nông nhm góp
phn phát trin bn vng chui.
1.3 Cơuăhiănghiênăcu
1) Các HTX  huynăTamă Nôngăđóngăvaiă tròănhă th nào trong vic gim chi phí
trung gian ca chui giá tr lúa go?
2) Vic liên kt gia HTX và doanh nghip trong chui giá tr s đemăli nhng li
íchăgìăchoăngi nông dân trong HTX?
3) Cn có nhngăchínhăsáchăgìăđ thúcăđy vic liên kt gia nông dân, HTX và doanh
nghip trong chui giá tr lúa go đc bn vng?
1.4 Phngăphápănghiênăcu
1.4.1 iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
1.4.1.1 iătngănghiênăcu
iătng nghiên cu chính caă đ tài là các HTX NN trênăđa bàn huyn Tam Nông,
ngoƠiăraăđ tƠiăcngătp trung phân tích các tác nhân chính tham gia vào chui giá tr lúa

go  huyn Tam Nông, tnhăng Tháp.
1.4.1.2 NiădungăvƠăphmăviănghiênăcu
 tài tp trung nghiên cu,ă đánhă giáă nhng hotă đng ca các HTXă NNă trênă đa bàn
huyn Tam Nông trong liên kt ngang giaăHTXăvƠăcácăxưăviênăđ điu hành sn xut, áp
dng các tin b khoa hc k thut,ăcăgii hóa trong sn xut nhm gimăchiăphíăđu vào
và liên kt dc gia HTX vi các doanh nghip trong và ngoài tnhăngăThápăđ tiêu th
hàng hóa, toăđu ra năđnh, gimăcácăđiătng trung gian, nâng cao li nhun cho các h
xã viên trong chui giá tr.
ng thi nghiên cu s h tr ca các th ch đi vi chui giá tr nh:ă nhng ch
trng,ăchínhăsáchăca chính quyn các cp, s h tr v mt h tng k thutăcngănhă
quy hoch li vùng sn xut, vic chuyn giao khoa hc, k thut trong sn xut ca nhà
khoa hc,ầ.ă
Doăngi nông dân không có thói quen ghi chép nhng thông s k thutăcngănhănhng
chi phí trong sn xută nênă đ tài ch tp trung nghiên cu t thángă 9/2012ă đn tháng
02/2013, ng vi thi v lúaăôngăXuơnă2012ă- 2013  huyn Tam Nông.
4



1.4.2 Phngăphápănghiênăcu
1.4.2.1 Khung phân tích
Lòngătinătng và các mi liên ktăđc kt ni cht ch trong chui giá tr. Các t chc
không có các mi liên ktă thìă cóă ítă lỦădoă đ tină tngă nhau.ă Ngc li, nhng t chc
không có nhng mi liên kt có th không cnăđnălòngătinătngăđ làm kinh doanh nu
h cóăvƠiăcăch thiăhƠnhăđ đm bo tuân theo nhng nguyên tcăđư đcăđ raăđ qun tr
mi quan h ca h (hpăđngăvƠăcácăquyăđnh pháp lut khác). Tuy nhiên, nu thiuăcă
ch thi hành hiu qu thì liên kt không có s tinătngălúcănƠoăcngăyu. Vic phân tích
các mi liên kt không ch xácăđnh t chcăvƠăngi tham gia nào liên kt vi nhau mà
cònăxácăđnh nguyên nhân ca nhng liên kt này và nhng liên kt này có mang li li ích
hay không.

3

Khung phân tích M4P (Making Maket Work for the Poor), Nâng cao hiu qu th trng
choăngi nghèo -  chui giá tr hiu qu hnăchoăngi nghèo - S tay thc hành phân
tích chui giá tr có 8 công c đ phân tích chui giá tr, gm:
1) Công c 1 - La chn các chui giá tr uătiênăđ phân tích
2) Công c 2 - Lpăsăđ chui giá tr
3) Công c 3 - Chi phí và li nhun
4) Công c 4 - Phân tích công ngh, kin thc và nâng cp
5) Công c 5 - Phân tích các thu nhp trong chui giá tr
6) Công c 6 - Phân tích vic làm trong chui giá tr
7) Công c 7 - Qun tr và các dch v
8) Công c 8 - S liên kt
Chui giá tr có th đc phân tích t gócăđ ca bt k ngi nào trong s nhiuăngi
tham gia trong chui,ăđiu này có th lƠmăcăs cho vic hình thành các d ánăvƠăchngă
trình h tr cho mt chui giá tr hoc mt s chui giá tr nhmăđtăđc mt kt qu
mong mun. Mc tiêu cui ca vic nghiên cu này nhmăđtăđc hai khía cnh:ă1)ăTngă
s lng và giá tr sn phmămƠăngi nghèo bán ra trong chui giá tr,ăđiu này s làm
tngăthuănhp thc t caăngiănghèoăcngănhănhng ngi tham gia khác vào chui giá
tr. 2) Gi nguyênăđc th phn caăngi nghèo trong ngành hocătngăli nhun biên

3
M4P (2008, tr.76).
5



trên mtăđnăv sn phmăđ ngi nghèo không ch có thu nhp thc t caoăhnămƠătngă
c thu nhpătngăđi so vi các bên tham gia khác trong chui giá tr.
Doăđó,ăđ tƠiăđc thc hin da trên khung phân tích M4P, đng thi s dng các công

c:ă1,ă2,ă3,ă7ăvƠă8ăđ đánhăgiáăs tngătácăgia các nhóm tác nhân trong chui giá tr và h
thng th ch tácăđngăđn nó.
1.4.2.2ăPhngăphápăchn mu và ngun thông tin
Tác gi điu tra nông h bng phiu phng vn đ thu thpăthôngătinăliênăquanăđn các hot
đng sn xut và tiêu th lúa go, s dngăphngăphápăchn mu ngu nhiên 120 h nông
dơn,ătrongăđóă60ăh nông dân tham gia sn xut trongăcánhăđng liên kt và 60 h nông
dân sn xut t doăcóăcùngăđiu kin sn xutănhăđa hình, th nhng, ging Bng 1.1.
Bng 1.1 Căcu muăđiu tra nông h
iu kin sn xut
aăđim
S mu
Nông dân sn xutătrongăcánhăđng
liên kt
HTX NN Tân Tin,ăxưăPhúăc
30 h
HTXăNNăPhúăBình,ăxưăPhúăc
30 h
Nông dân sn xut t do
xưăPhúăc
60 h
Do HTXNN Tân Tin và HTX NN Phú Bình có hpăđng liên kt tiêu th nhiu v vi
doanh nghip, xã viên  hai HTX này có s đng thun cao trong liên kt sn xut và liên
kt tiêu th vi doanh nghip,ăngoƠiăraăđ cóăcùngăđiu kin sn xut nên tác gi đưăla
chn các h nông dân sn xut t do  xưăPhúăcăđ so sánh.
ThêmăvƠoăđó,ătácăgi điu tra tình hình hot đng ca 08 HTXăNNătrênăđa bàn huyn đ
so sánh, đánhăgiáăvaiătròăca HTX,ătrongăđóă04ăHTXăcóăliênăkt tiêu th lúa go trc tip
vi doanh nghip và 04 HTX không có liên kt tiêu th (Ph lc 2.1).
Tác gi phng vnă03ăthngăláiăhotăđng thu mua lúa go, 02 doanh nghip hotăđng
trongălnhăvc sn xut, kinh doanh lúa goătrênăđa bàn huyn. Ngoài ra, tác gi cngăthuă
thp thêm thông tin t vic phng vnă đi dină lưnhă đo mt s xư,ă đi dinălưnhă đo

UBND huyn, phòng Nông nghip và PTNT, phòng Kinh t và H tng, Trung tâm Phát
trin Cm công nghip, phòng Tài chính - K hoch, Chi cc thu, Ban ch đo Phát trin
6



kinh t tp th, Chi cc Thng kê huyn v nhng thông tin, chính sách h tr doanh
nghip,ăHTX,ănôngădơnătrênăđa bàn huyn (Ph lc 2.2).
Các báo cáo tng kt ca các S, ngành tnh và huyn, thông tin t các nghiên cuătrc,
t cácăđ tài, sách báo, tp chí khác và t Internet.
1.4.2.2 Phngăphápăphơnătích
 tài s dngăphngăphápăthng kê mô t, tng hp và phân tích thông tin, s dng
phngă phápă kimă đnh thng kê so sánh v trung bình ca hai tng th đc lp
Independent Samples T-test bng phn mmăSPSSăđ so sánh chi phí - li nhun ca nhóm
h nông dân sn xutătrongăcánhăđng liên kt và nhóm h nông dân sn xut t do. Trong
đó,ăchi phí bao gmăcácăchiăphíăđuăvƠoănh:ămuaăging, phân bón, thuc BVTV, công lao
đng, thu hoch và các chi phí khác, li nhun gm doanh thu tr tng chi phí.
1.5 Cuătrúcăcaănghiênăcu
Chngă1.ăGii thiu
Chngă2.ăCăs lý thuyt và tng quan các nghiên cuătrc
Chngă3. Vai trò ca HTX trong vic gim chi phí trung gian ca chui giá tr lúa go 
huyn Tam Nông
Chngă4. Kt lun và khuyn ngh

7



CHNGă2
CăSăLụăTHUYT VÀăTNGăQUANăCÁCăNGHIÊNăCUăTRC

2.1 LỦăthuytăvăchuiăgiáătr
Chui giá tr ám ch đn mt lot nhng hotăđng cn thităđ mang mt sn phm (hoc
mt dch v) t lúc còn là khái nim,ă thôngăquaăcácă giaiă đon sn xută khácănhauă đn
ngi tiêu dùng cui cùng và vt b sauăkhiăđưăs dng.
Cách tip cn chui giá tr theoăphngăphngăphápăắfilière”ă- Phân tích ngành hàng -
(CommodityăChainăAnalysis)ăcóăcácăđcăđim chính là: 1) Tp trung vào nhng vnăđ ca
các mi quan h đnhălng và vt cht trong chui. 2) Tóm tt trong các biuăđ dòng
chy ca hàng hóa vt cht.ă3)ăSăđ hóa các quan h chuyn dng sn phm.
H nhă2.1 Săđ hóa chui giá tr

Ngun: Trn Tin Khai (2011-2013)
u vào
Săđ
Hotăđng
Tác nhân tham gia
Sn xut
Thu gom
Cung cp: thit b,
dch vầ
Trng,ăchmăsóc,ă
thu hoch,ăsăch
Thu mua, bo qun
Ch bin
Thngămi
Tiêu th cui cùng
Phân loi, ch
bin,ăđóngăgói
Vn chuyn, phân
phi, bán hàng
S dng sn phm
Nhà cung cpăđu vào
c th
Nông dân (sn xut)
Ngi thu gom/lái buôn
(thu gom nh, thu ln)
Ngiăđóngăgói,ăch

bin, bo qun
Thngănhơn
Ngi tiêu th
8



Chui giá tr ám ch đn mt lot nhng hotăđng cn thităđ mang mt sn phm (hoc
mt dch v) t lúc còn là khái nim,ă thôngăquaăcácă giaiă đon sn xută khácănhauă đn
ngi tiêu dùng cui cùng và vt b sauăkhiăđưăs dng.
4

2.2 ChuiăgiáătrălúaăgoăăBSCLăvƠăcácăvnăđăliênăkt
Chui giá tr lúa go  BSCLăgmăcácăkhơu:ăđu vào (ging, phân bón, thuc tr sâu,
ryầ),ăkhâu sn xut (nông dân, câu lc b nôngădơnăầ),ăkhơuăthuăgomă(thngălái/hƠngă
xáo), khâu ch bină(nhƠămáyăxayăxát,ălauăbóngăvƠăcôngăty),ăkhơuăthngămi (công ty, bán
s/l)ăvƠătiêuădùngă(nôiăđa và xut khu). Ngoài ra, các th ch h tr chui giá tr gm: vin,
trng, khuyn nông, hip hi, ngân hàng, chính quyn các cpầ
Tuyăngi nông dân có giá tr giaătngătngăđi ln trong chuiănhngăvi s lng lúa
ca mi h nông dân không nhiu, thi gian sn xut liăkéoădƠiăhnă3ătháng,ătrongăkhiăchuă
k kinh doanh caăthngăláiăvƠădoanhănghip cung ng go thành phm ngnăhnănhiu
so vi chu k sn xut caănôngădơn,ălng lúa go mà h mua bán lnăhnărt nhiu so
vi snălng lúa go mi h nôngădơnălƠmăra.ăDoăđó,ătrongămi chu k kinh doanh, mc
li nhun ca nhng thành phn này lnăhnănhiu so vi li nhun ca nông dân. Trong
chui này, nông dân và doanh nghipălƠăhaiăđiătng có giá tr giaăgiaătngăcaoănht, tuy
nhiên c haiăđu có nhng thun liăvƠăkhóăkhnăriêng.ăNôngădơnăsn xut lúa có li th v
kinh nghim và k thutăcanhătác,ăđc h tr tt v thy li niăđng, la chnăđu vào d
dƠng,ăđc vay vn,ăcăgii hóa, tiêu th sn phmăthngălái ănhngăli gpăkhóăkhnă
dch bnh trong sn xut,ăchiăphíăđuăvƠoăluônătngăcaoăvƠăđc bit đu ra sn phm không
năđnh. Nhng nmăgnăđơyăChínhăph thngăquyăđnhăgiáăsƠnăthuămuaălúaăđ nông dân

có mc li nhun năđnh, tuy nhiên phn ln vic thu mua này li thông qua h thng
thngălái.ăCóăđn 91,3% lúa hàng hóa phi thông qua khâu thu gom caăthngălái,ăch
khongă4,2%ălúaăhƠngăhóaăđc nông dân trong vùng ký hpăđng thu mua trc tip vi
doanh nghipăvƠă2,7%ălngălúaăhƠngăhóaăđn vi nhà máy xay xát,
5
điu này đưălƠmăchoă
giá tr giaătngăcaăngi dân trong chui gim xung (Hình 2.1).





4
Trn Tin Khai (2011-2013).
5
Võ Th Thanh Lc và Nguyn Phú Son (2011, tr.100).
9



H nhă2.2 Chui giá tr lúa go hàng hóa  BSCL

Ngun: Võ Th Thanh Lc và Nguyn Phú Son (2011)
im yu nht trong giá tr lúa go  BSCLălƠănhngăngi trngălúa,ăđóălƠătp hp ri
rc hàng triu h sn xut trên mnh rung caămình.ăVùngăBSCLăcóăgn 2 triu h sn
xut lúa, vi snălng chim ½ snălng lúa ca c ncănhngăli là mt tp hp ri
rc. Do sn xut nông nghip ph thuc nhiu vào thi tit,ămaăbưo,ălălt, thiu h thng
bo him riăro,ăgiaoăthôngăđiăliăkhóăkhn,ăthiu vn, thiu tài sn,ătrìnhăđ hc vn thp
và thiu kh nngătip cn tín dng,ălƠăngi chuătácăđng mnh nht khi yu t đu vào
tngăgiá,ăkhiăgiáălúaătngăh không phiălƠăngiăhng li trn vn, khi giá lúa gim thì

thit hi ca h rt ln. Chính nhngăđiu này nên nông dân tr thành nhóm sn xut d b
tnăthngănht trong chui giá tr lúa go.
ThngăláiătrongăngƠnhălúaăgo  BSCLăđưăxut hin t rt smădoăđcăđim mngăli
sông rch chng cht và giao thông ch yu da vào mng sông rch này. Kt qu ca 20
nmăliênătc xut khu lúa go, chng t đơyălƠămt chui khá bn vngăvƠăthngăláiăđưă
là mt thành phnăđóngăgópătrongăđó.ăDoăhotăđngănƠy,ăngi nông dân ngày càng tách
ri vi các nhà xut khu, các nhà xut khuăthìăcngăchng có mi quan h gì vi nông
dơn.ăThngăláiăđưătr thành lcălng trung gian, nmăđc thông tin và mi quan h  c
10



haiăđuănênăđưătr thành lcălng không th thiu trong t chc vnăhƠnhănhăca th
trng lúa go  Vit Nam hin nay.
6

i vi doanh nghip có li th v kinh nghim kinh doanh, có hu cnătngăđi tt,
đc h tr ca Chính ph và Hip hiăLngăthc VităNamă(VFA);ăđcăuăđưiăvn
vay Song doanh nghip không kim soátăđc chtălng đu vào do thu mua lúa go
phi thông qua h thngăthngăláiănênăchtălngăkhôngăđngăđu, d b trn ln nhiu
ging khác nhau, thiu vn sn xut, thiu công ngh sy, thiu kho d tr,ăluônăđi mt
vi giá c không năđnh, thiu vn, b cnh tranh caoăvƠăthng b đng trong xut khu.
Vì vy, vicătngăcng phát trin liên kt dc gia nông dân và doanh nghip là ht sc
quan trngăđ tngăli nhun,ătngăchtălng và gim chi phí trung gian.
2.3 Săh nhăthƠnh,ăhotăđngăvƠăphátătrinăcaăHTXătrênăth gii
Liên minh HTX quc t (ICA)ăđnhănghaăHTXălƠămt t chc t ch ca nhngăngi t
nguyn liên kt li vi nhau nhmăđápăng nhng nhu cu và nguyn vng chung v kinh
t,ăvnăhoá,ăxưăhi thông qua vic thành lp mt t chc kinh doanh s hu tp th và qun
lí mt cách dân ch. HTX daătrênăcăs các giá tr: t lc, t chu trách nhim, dân ch,
công bng,ăbìnhăđngăvƠăđoƠnăkt.

7

Vi lch s gnă200ănmăphátătrin, hinănayăphongătrƠoăHTXăđangătip tc phát trin 
trên 100 quc gia, thu hút trên 1 t xưăviênăvƠăngiălaoăđng tham gia HTX, góp phn ci
thin cuc sng ca gn 1/2 dân s th gii.
8
HTX là mt loi hình kinh t tp th khá ph
bin, hotăđng trên nhiuălnhăvcăđi sng xã hi và hin din  các nn kinh t có trình
đ phát trin khác nhau. Kinh nghim th gii cho thy,ăđn nay HTX vn t ra là mô hình
hotăđng hiu qu, phù hp viăđiu kin cnh tranh ngày càng gay gt. Và quan trng
hnăna, thông qua hp tác xã, các h nông dân, các doanh nghip nh hp tác vi nhau,
tngăsc mnhăđ đi phó viăkhóăkhnăvƠătránhăcácănguyăcăthuaăl.
Vi nguyên tcăkinhădoanhăắli th nh quy mô,ămuaăbánăsăttăhnămuaăbánăl”,ăthƠnhă
viênăHTXăcngăchínhălƠănhng khách hàng quan trng ca HTX. Vì vy, bt c nhu cu
nào caăthƠnhăviênăđc phát sinh là HTX có th thit k sn phm nhmăđápăng phc v.
HTX NN ch yu cung cp các dch v mang tính h tr cho các thành viên ca mình,
thngăđm nhn các dch v ắđuăvƠo”ăca sn phm nông nghipănh:ăThy li,ăđin,


6
VõăHùngăDng (2010, tr.3).
7
Bá Tú (2013).
8
ƠoăXuơnăCn (2012).
11



ht ging, cây ging, con ging, phân bón, thuc tr sâu, thcănăgiaăsúcầ;ătăvn, h tr,

chuyn giao k thut, công ngh mi (cây, con ging mi, k thutăchmăsóc,ăs dng máy
móc, thit b hinăđiầ),ănhƠăkho,ăbo qunăđôngălnh, h tr cung cp các dch v tài
chính (vay vn, bo him)ầăBênăcnhăđóăcònăcóăcácăHTXăNNăcungăcp các dch v khác
nh:ălƠmăđt, cung cp máy nông nghip, dng c laoăđng, vtătăchung tri,ăxngădu,
chtăđt,ầ
Vi s h tr ca HTX, sn xut nông nghipăđc thun liăhn,ăhiu qu hn.ăBênăcnhă
đó,ăHTXăcònăcóătráchănhimăchmăloăđiăsngăvnăhoá,ătinhăthn,ăanăsinhăxưăhiăcaănôngă
dơnăvƠăthúcăđyăsăphátătrinăcaăcácăcngăđngănôngăthôn.


















12

CHNGă3
VAIăTRọăCAăHTXăTRONGăVICăGIMăCHIăPHệăTRUNGăGIANăCAă
CHUIăGIÁăTRăLỎAăGOăăHUYNăTAMăNỌNG

3.1 Săh nhăthƠnhăvƠăphátătrinămôăh nhăHTXăăVităNamă
 Vit Nam HTX NN chính thcăđc hình thành và phát trin t đu nhngănmă1958,
9

đn nay các HTX  Vit Nam không ngngăđi mi và phát trin ln mnh. Hin pháp
nmă1992ăkhngăđnh: ắkinh kinh t tp th do công dân góp vn, góp sc hp tác sn
xut,ăkinhădoanh.ăHTXăđc t chcădi nhiu hình thc trên nguyên tc t nguyn, dân
ch và cùng có li.ăNhƠănc toăđiu kinăđ cng c và m rng các HTX hotăđng có
hiu qu”.
Trênăcăs đó,ăngƠyă20/3/1996ăLutăHTXăđc thông qua, LutănƠyălƠăcăs phápălỦăbc
đu cho vic chuynă đi mô hình HTX kiuă că sang mô hình HTX kiu mi. Ngày
26/11/2003, Lut HTX saăđiăđc thông qua và có hiu lc thi hành t ngày 01/7/2004.
LutănƠyăđưăcóănhiuăthayăđi tích cc, to ra nhiu thun liăvƠăthôngăthoángăhnăchoăcácă
HTX phát trin. Theo LutănƠy,ăHTXăcóăđc khuôn kh pháp lý hoàn chnh phù hpăhnă
viăcăch th trng và các chun mc quc t.
Tính đn tháng 8/2012 c nc có 19.500 HTX hotă đng trong nhiuă lnhă vc, ngành
ngh,ăđa bàn, thu hút trên 12,5 triu xã viên, h xưăviênăvƠăngiălaoăđng.
10
Các HTX
hotăđng vi nhiu ngành ngh,ănhngăphn ln hotăđngătrongălnhăvc nông nghip.
Ngoài vic góp phn to ra vic làm, phát trin th trng, ci thin thu nhp  nông thôn
cngănhătrongăvic tip cn các dch v xã hiăchoăngi dân, HTX NN cngăđc xem
nhălƠănhng t chc quan trng nht trong vic h tr phát trin nông thôn nói chung và
nông nghip nói riêng. Tuy nhiên, phn ln các HTX NN hinănayăchaămangăli hiu qu
caoănhămongăđiăchoăngi dân, các HTX hotăđng còn mang tính phong trào và hình
thc.ăTrìnhăđ nngălc ca Ban ch nhim còn yu,ăHTXăkhôngăhuyăđngăđc ngun

vn t xưăviên,ăphngătin phc v cho hotăđng ca các HTX huănhăkhôngăcóăgì.ăXưă
viên tham gia còn mang tính phong trào, trông ch h tr t bên ngoài, manh ai ny làm và
sn xut theo cách riêng ca mình mà không theo k hoch hay quy trình c th nào.
11



9
Trn QucăNhơn,ăLêăDuy,ă VnăHoƠngăvƠăNguyn Duy Cn (2012, tr.283).
10
ƠoăXuơnăCn (2012).
11
Trn QucăNhơn,ăLêăDuy,ă VnăHoƠngăvƠăNguyn Duy Cn (2012, tr.284).
13



3.2 T nhăh nhăphátătrinăHTXăNN ătnhăngăTháp
 tnhăngăTháp,ătínhăđn ngày 31/12/2012 toàn tnh có 161 HTX hotăđngătrongălnhă
vc nông nghip vi 18.312 xã viên và h xã viên, cung cp dch v cho 41.317 ha, tng
doanhăthuănmă2012ălƠă108.809ătriuăđng vi li nhun là 20.749 triuăđng.
12
Các HTX
NN không ch đóngăvaiătròăquanătrng trong phát trin các hotăđng dch v ca mình mà
còn góp phn to ra vic làm, phát trin th trng, ci thin thu nhp caăngiădơn,ăcngă
nhătrongăvic tip cn các dch v xã hiăchoăngi dân  khu vc nông thôn.
 huynă Tamă Nông,ă HTXă NNă đc thành lpă đuă tiênă vƠoă nmă 1998,ă đn ngày
31/12/2012ăsauă14ănmătoƠnăhuynăđã có 31 HTX hotăđngătrongălnhăvc nông nghip
vi 5.038 h xã viên t chc sn xut trên 10.814 haăđt trng lúa, chim khong 36% tng
din tích sn xut nông nghip.

13

Ti tiêu là dch v chính ca tt c các HTX NN  huyn Tam Nông, ngoài dch v này
mt s HTX còn cung cp các dch v khácănhălƠmăđt, gtăđp liên hp, sn xut và tiêu
th ging lúa, sy, tín dng ni b, cung cpănc sch sinh hot,ăầăphc v các h xã
viên và cnh tranh viăcácăđnăv cung cp dch v trênăcùngăđa bàn. Bên cnhăđó,ăcácă
HTXăđưăkhôngăch gii hn phm vi hotăđng ca mình trong ni b ngƠnhămƠăđưăm
rng sang cung cp dch v tng hp cho các xã viên ca mình và cho th trng. Trong
HTX, tp hp xã viên có tính cht rtăđc bit, xã viên vaălƠăngiăđng s hu, qun lý
HTX theo nguyên tc dân ch, vaălƠăngi s dng dch v ca HTX. HTXăđc hình
thƠnhăđ đápăng nhu cu caăxưăviênăđiăđôiăvi vic xã viên có quynăvƠănghaăv quan h
giao dch (mua, bán hay s dng dch v) vi HTX khi có nhu cu. Vic phân phi li
nhun ca các HTX theo hai hình thc song song: th nht, phân phi li li nhun theo
vn góp, th hai, phân phi theo mcăđ s dng dch v,ănghaălƠăxưăviênăs dng càng
nhiu dch v ca HTX thì liăíchăcƠngătngădoădch v ca HTX cung cp có chi phí thp
hnăbênăngoƠi.ăiu này góp phnăgiaătngămcăđ trung thành ca xã viên vi các dch v
ca HTX.
3.3 VaiătròăcaăHTXătrongătăchcăsnăxutănôngănghip
ătngăkhănngăcnhătranhăcaăsnăxutănôngănghip, ngƠyă24/6/2002ăThătngăChínhă
phăbanăhƠnhăQuytăđnhăsă80/2002/Q-TTg văchínhăsáchăkhuynăkhíchătiêuăthănôngă


12
S Nông nghip và PTNT tnhăng Tháp (2012).
13
Phòng Nông nghip và PTNT huyn Tam Nông (a) (2012).
.
14

snăthôngăquaăhpăđngăvƠăchătrngăắliênăktă4ănhƠ”ăgmănhƠănc,ănhƠănông,ănhƠăkhoaă
hcăvƠănhƠădoanhănghip.ăChătrngăliênăktănƠyănhmămcăđíchăđăcácădoanhănghipăcóă
ngunănguyênăliuăvƠăhƠngăhóaănăđnhăphcăvăchăbinăvƠăxutăkhu,ăngiănôngădơnă
đcăchuynăgiaoăkhoaăhcăkăthut,ăcôngănghăsnăxut,ăđcăhătrăvtăchtăvƠăđcăbită
lƠăsnăphmăđcătiêuăthănăđnh.ă
NguyênătcăliênăktălƠăsăthaăthun,ăđôiăbênăhocăcùngănhiuăbênăcùngăcóăli.ăLiênăktăbaoă
gmăliênăktăgiaănhƠăkhoaăhcăviădoanhănghip,ăviătrangătriăvƠăcácăhănôngădơnăđă
chuynăgiaoăkhoaăhcăkăthut,ăliênăktăgiaăcácădoanhănghipăviăcácăhănôngădơnăđăsnă
xutăvƠătiêuăthăsnăphm.ăLiênăktătrongăniăbănôngădơn,ădoanhănghipăviădoanhănghip,ă
giaăcácătrangătriăviănhauăvƠăgiaăHTXăviăHTXăđătngăthêmătimălcầăCácămiăliênă
ktăcƠngăđaădng,ăchtăch,ăcƠngăbnăvngăs cƠngămangăliăktăquăcao.ăCácămiăliênăktă
trênăđcăthcăhinădiăsăhngădn,ăqunălỦăcaăcácăcăquanănhƠăncănhmăđmăboă
choăcăchăliênăktăluônăđcăbnăvngăvƠăphátătrin.

Hp 3.1 Nhng ch trng,ăchínhăsáchăthúcăđy phát trin nông nghip
NgƠyă21/01/2009ăcaăThătngăChínhăphăbanăhƠnhăQuytăđnhăsă13/2009/Q-TTgăvă
vicăsădngăvnătínădngăđuătăphátătrinăcaăNhƠăncăđătipătcăthcăhinăcácăchngă
trìnhăkiênăcăhoáăkênhămng,ăphátătrinăđngăgiaoăthôngănôngăthôn,ăcăsăhătngănuôi
trngăthuăsnăvƠăcăsăhătngălƠngănghăănôngăthônăgiaiăđonă2009ă- 2015ăvƠăQuytăđnhă
să56/2009/Q-TTgăngƠyă15/4/2009ăcaăThătngăChínhăphăvăvicăsaăđi,ăbăsungă
mtăsăđiuăcaăQuytăđnhăsă13/2009/Q-TTgăngƠyă21/01/2009ăcaăThătngăChínhă
phăvăvicăsădngăvnătínădngăđuătăphátătrinăcaăNhƠăncăđătipătcăthcăhinăcácă
chngătrìnhăkiênăcăhoáăkênhămng,ăphátătrinăđngăgiaoăthôngănôngăthôn,ăcăsăhătngă
nuôiătrngăthuăsn vƠăcăsăhătngălƠngănghăănôngăthôn giaiăđonă2009ă- 2015.
Ngày 15/10/2010 Th tng Chính ph ban hành Quytăđnh s 63/2010/Q-TTg v chính
sách h tr nhm gim tn tht sau thu hochăđi vi nông sn, thy sn và Quytăđnh s
65/2011/Q-TTg ngày 02/12/2011 ca Th tng Chính ph v vic saăđi, b sung mt
s điu ca Quytăđnh s 63/2010/Q-TTgăngƠyă15ăthángă10ănmă2010ăca Th tng
Chính ph v chính sách h tr nhm gim tn tht sau thu hochăđi vi nông sn, thy
sn. Nhng chính sách, ch trngătrên đưăm raăhngăđiătíchăcc giúp cho sn xut nông
nghip gn vi ch bin tiêu th, thu hút nhiu doanh nghip và nông dân tham gia. Thông
qua hpăđng tiêu th nông sn,ăbcăđuăđưăgn trách nhim gia các doanh nghip vi
ngi sn xut, nh đóănôngădơnăcóăđiu kinăđ tip nhn và h tr vnăđuăt,ăkhoaăhc
k thut,ăđng thi các doanh nghipăđưăch đngăđc nguyên liu, m rng quy mô sn
xut,ănơngăcaoănngălc cnh tranh.
15



Hin nay  tnhăng Tháp nói chung và huyn Tam Nông nói riêng, các HTX NN ngày
càng th hin rõ vai trò ca mình trong vic làm trung gian liên kt 4 nhà, HTX liên kt

ngang gia nhng h nôngădơnătrongăHTXăđ điu hành sn xut theo nhng quy trình tiên
tin có s h tr ca các nhà khoa hcăvƠăđaăcăgii hóa vào sn xut nhm gim chi phí
đu vào, to vùng nguyên liu ln vi chtălngăcaoăđápăng yêu cu xut khu, liên kt
dc vi các doanh nghip cung cp nhng sn phmăđu vào vi giá thpăhnăth trng và
tiêu th sn phm ca xã viên. Ngoài ra, các HTX NN còn tranh th s h tr t nhng ch
trngăchínhăsách,ănhng h tr v h tng k thut t các nhà qun lý đ điu hành sn
xut trong HTX nhm mang li hiu qu cao nht cho xã viên.
Nmă2008, tnhăngăThápăđưătrinăkhaiăthíăđimămôăhìnhăcánhăđng mu ln  huyn
Tam Nông vi din tích 200 ha  1 HTX dch v nông nghipăTơnăCng,ăxưăPhúăCng
và dn dn nhân rng ra các huyn khác trong tnhăngăTháp.ăn nay, mô hình cánh
đng mu ln  huynăTamăNôngăđc phát trinăthƠnhăcánhăđng liên kt sn xut theo
hng tiêu chun VietGAP, vi vicăhìnhăthƠnhăcánhăđng liên kt to vùng nguyên liu
ln, chtălngăđng nhtăđưăto tinăđ đ cácăHTXăNNătrênăđa bàn huyn Tam Nông
liên kt vi các doanh nghip tiêu th sn phm.ăn cui nmă2011, sauăhnă03ănmătrin
khai thc hin HTX dch v nông nghipăTơnăCng vi tng dinătíchăhnă3.000ăha (06
v), HTX dch v nông nghipăTơnăCng đưăkỦănhiu hpăđng vi các doanh nghip
trong và ngoài tnhăđ thuămuaălúaăthngăphm caăxưăviên,ătuyănhiênălngălúaăthngă
phmăđc các doanh nghip thu mua rt khiêm tn, ch 1.550 tnălúaă(trongăđóăcóă200ătn
lúa ging) viă giáă caoă hnă thngă láiă thuă muaă bênă ngoƠiă t 100 - 200ă đng/kg (Bng
3.1).
14








14

Phòng Nông nghip và PTNT huyn Tam Nông (b) (2012).
16



Bng 3.1 Doanh nghip hpăđng thuămuaălúaăthngăphm  HTX dch v nông
nghipăTơnăCng t nmă2008ăăđn 2011
TT
Tên doanh nghip thu mua
S lng thu mua (tn)
1
Trung tâm Ging nông nghipăng Tháp
200
2
CôngătyăLngăthcăVnhăLong
600
3
Doanh nghipătănhơnăC May
50
4
Công ty C phn Tam Nông
700
Ngun: Phòng Nông nghip và PTNT huyn Tam Nông
HnăchătrongăliênăktătiêuăthăsnăphmăăhuynăTamăNôngănhngănmăquaălƠădoăgia
HTXăNNăvƠădoanhănghipăkhôngăcóăhpăđngărƠngăbucătătrc,ăchăthngănhtăviănhauă
trongăcácăcucăhpăbƠnămƠăkhôngăcóăbiênăbnăghiănhăhocăhpăđngăkhôngăcóăsărƠngă
bucăchtăch,ănênăkhiăgiáălúaătrênăthătrngădaoăđngăthìăcădoanhănghipăvƠăxưăviênăđuă
cóăxuăhngăpháăv.ăKhiăgiáăthătrngătngălên,ănôngădơnăcóăxuăhngăbánăsnăphmăchoă
doanhănghipăhayăthngăláiăkhácăcóăgiáăthuămuaăcaoăhn,ăngcăliănuăgiáăgimăxungă
thpăhnăsoăviăgiáăđưăđcăthngălngătrcăthìădoanhănghipăliăcóăxuăhng kăkèoă

vƠăkimăsoátăchtălngătheoănhiuătiêuăchunărtăkhcăkheănhăđăsángăhtălúa,ăđăm,ătă
lăhtăchcầ.lƠmănôngădơnăkhôngăthăbánăsnăphmăchoădoanhănghipăhocăbánăviăgiáă
thpăhnăsoăviăgiaoăcătătrc.ăThêmăvƠoăđó,ădoăkhôngăcóăhpăđngăhocăhpăđngă
khôngăchtăchăgiaăcácăbên,ănênăkhiămtăbênăpháăvăhpăđngăthìăbênăcònăliăkhôngăcóă
cnăcăđăkinăraătòaăán.
Nmă2012,ădinătíchăcánhăđngăliênăktăăhuynăTamăNôngăđcămărngăviă6.900ăhaăă
07ăHTXăNNătrênăđaăbƠnăhuyn.ăRútăkinhănghimătă nhngăthtăbiădoăpháăvăcácăhpă
đngătrongăliênăktătiêuăth,ăcácăHTXăNNăđưăchăđngăkỦăktăhpăđngăngayătăđuăvăđă
cóăsăthngănhtăgiaăhaiăbênăvƠăđyăđăcácărƠngăbucătráchănhimăgiaădoanhănghipăvƠă
hănôngădơnănhădinătích, gingălúa,ăđăm,ătpăcht,ăthiăgianăthuăhoch,ăphngăthcă
vnăchuynătrênăđng,ăbătríănhiuăđimăthuămuaăthíchăhp,ầăViăphngăthcătngăt,ă
HTXăNNăkỦăhpăđngărƠngăbucăviătngăxưăviênătrongăHTXăđăcóăthăđápăngăcácăyêuă
cuăcaădoanhănghip.
TrongăhpăđngăvicăxácăđnhăgiáăthuămuaăđăcóăsăthngănhtăgiaăhaiăbênălƠărtăquană
trng.ăHinăgiáăthuămuaălúaăthngăphmăăhuynăTamăNôngăvƠădoanhănghipăđcăcnăcă