Luận văn thạc sĩ Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại các ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



TRN XUỂN KHANH




GI I PH ÁP H N CH RI RO TÍN
DNG TI NGỂN HÀNG TMCP SÀI
GÒN THNG TÍN


LUN VN THC S KINH T







TP. H CHÍ MINH, NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

TRN XUỂN KHANH


GI I PH ÁP H N CH RI RO TÍN

DNG TI NGỂN HÀNG TMCP SÀI
GÒN THNG TÍN

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mƣ s: 60340201

LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc:
PGS.TS Bùi Kim Yn





TP. H CHÍ MINH, NM 2013
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s Kinh t “Gii pháp hn ch ri ro tín dng
ti ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín (Sacombank)” là do chính Tôi nghiên
cu và thc hin. Các s liu trong lun vn đc thu thp t thc t có ngun
gc rõ ràng, đáng tin cy, đc x lý trung thc và khách quan. Tôi xin t chu
trách nhim v tính xác thc và tham kho tài liu khác.

TPHCM, ngày 09 tháng 09 nm 2013
Tác gi



TRN XUỂN KHANH

MC LC
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng, biu, hình v
Li cm n
M U 1
I. LÝ DO CHN  TÀI 1
II. MC TIÊU NGHIÊN CU 2
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU 2
IV. MÔ HÌNH NGHIÊN CU 2
V. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 3
VI. KT CU  TÀI 3
CHNG 1: TNG QUAN LÝ THUYT V RI RO TÍN DNG VÀ HOT NG QUN
TR RI RO TÍN DNG 4
1.1. Ri ro tín dng ti các ngân hàng thng mi 4
1.1.1 Khái nim ri ro tín dng 4
1.1.2 Phân loi ri ro tín dng và nh hng ri ro tín dng đn hot đng ngân hàng 4
1.1.3 Du hiu nhn bit ri ro tín dng và nguyên nhân dn đn ri ro tín dng 6
1.2. Qun tr ri ro tín dng ti NHTM 8
1.2.1. Khái nim qun tr ri ro tín dng trong NHTM 8
1.2.2. Mc tiêu ca công tác qun tr ri ro tín dng 8
1.2.3. Các công c chính đ qun tr ri ro tín dng: 8
1.2.4. Các cách tip cn chính trong qun tr ri ro tín dng 10
1.2.4.1 Qun tr ri ro tín dng theo yu t tác đng 10
1.2.4.2. Qun tr theo phân đon cp tín dng 11

1.2.4.3. Qun tr theo thi đim phát sinh ri ro tín dng 11



1.2.5. o lng ri ro tín dng 12
1.2.5.1. Mô hình đnh tính v ri ro tín dng - mô hình 6C 12
1.2.5.2. Các mô hình lng hóa ri ro tín dng 12
1.3 Quy trình qun tr ri ro tín dng theo y ban Basel: 14
1.3.1 Nhn din và phân loi ri ro 15
1.3.2 Tính toán, cân nhc các mc đ ri ro và mc đ chu đng tn tht khi xy ra ri ro 15
1.3.3 Áp dng các chính sách, công c phòng chng thích hp vi tng loi ri ro và tài tr ri
ro 18
1.3.4 Theo dõi, đánh giá và điu chnh phng pháp phòng chng 19
1.4 Kinh nghim qun tr ri ro tín dng  mt s nc trên th gii 20
1.4.1 Kinh nghim ca Trung Quc 20
1.4.2 Kinh nghim ca Nht Bn 21
1.4.3 Kinh nghim ca M 22
Kt lun chng 1 25
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP SÀI
GọN THNG TÍN 26
2.1 Tình hình hot đng Sacombank 26
2.1.1 S lc v Sacombank 26
2.1.2 Kt qu hot đng Sacombank 27
2.1.2.1 Huy đng vn 27
2.1.2.2 Hot đng tín dng 28
2.1.2.3 Kt qu hot đng kinh doanh 29
2.2 Thc trng qun tr ri ro tín dng ti Sacombank 30
2.2.1 H thng nhn din ri ro tín dng ti Sacombank 30
2.2.1.1 Chính sách tín dng hin hành ca Sacombank 30
2.2.1.2 Quy trình cp tín dng 32

2.2.1.3 T chc thc hin 33
2.2.2 H thng đánh giá ri ro tín dng (Xp hng tín dng ni b) 34



2.2.3 C cu danh mc cho vay và vic phân loi n, trích lp d phòng ri ro 36
2.2.4 Cht lng tín dng ti Sacombank 40
2.3 Kho sát các yu t tác đng đn ri ro tín dng ti Sacombank: 42
2.3.1 Thit k kho sát 43
2.3.1.1 Thang đo 44
2.3.2 Kt qu kho sát các yu t tác đng đn ri ro tín dng ti Sacombank. 46
2.4 Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng ti Sacombank 54
2.4.1 Nhóm nguyên nhân ch quan 54
2.4.1.1 Nguyên nhân t phía khách hàng vay 54
2.4.1.2 Nguyên nhân t phía ngân hàng cho vay 57
2.4.2 Ri ro tín dng do nguyên nhân khách quan 59
2.4.2.1 Ri ro do môi trng kinh t không n đnh 59
2.4.2.2 Ri ro do môi trng pháp lý cha thun li 60
2.5. Nhng mt đt đc và hn ch ca công tác qun tr ri ro tín dng ti Sacombank 61
2.5.1 Nhng mt đt đc 61
2.5.1.1 Qun tr ri ro tín dng theo chun mc và thông l quc t 61
2.5.1.2 Yu t ri ro con ngi đc đt lên hàng đu 61
2.5.2 Nhng mt còn hn ch 62
2.5.2.1 Qun tr ri ro tín dng tuy đã tuân theo chun mc và thông l quc t nhng còn
mang tính hình thc, cha thc s c th và chính xác 62
2.5.2.2 Quá trình qun tr ri ro tín dng trên thc t vn cha cht ch nh lý thuyt nêu ra,
dn đn phát sinh các ri ro trong vic cp phát tín dng 63
2.5.3 Nguyên nhân hn ch 63
2.5.3.1 Nguyên nhân ch quan 63
2.5.3.2 Nguyên nhân khách quan 64

Kt lun Chng 2 64
CHNG 3: GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN
THNG TÍN 65



3.1 Gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Sacombank 65
3.1.1 Chun hóa các chính sách, quy đnh đi vi hot đng cp tín dng 65
3.1.1.1 Hoàn thin chính sách tín dng 65
3.1.1.2 Nâng cao hiu qu thc thi ca quy trình cp tín dng 68
3.1.2 Hoàn thin quy trình qun tr ri ro tín dng theo chun mc quc t 71
3.1.2.1 H thng nhn din ri ro 71
3.1.2.2 Hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b 72
3.1.2.3 H thng kim soát ri ro tín dng 73
3.1.2.4 H thng theo dõi giám sát ri ro tín dng 75
3.1.3 Nâng cao cht lng ngun nhân lc và t chc li c cu b máy 76
3.1.3.1 Phân công công vic và trách nhim rõ ràng gia các b phn, các phòng ban 77
3.1.3.2 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 77
3.1.4 Các gii pháp h tr 79
3.2 Kin ngh đi vi NHNN 80
3.2.1 Hoàn thin h thng pháp lut ngân hàng 80
3.2.2 Nâng cao cht lng qun lý và điu hành 80
3.2.3 Tng cng công tác thanh tra, kim soát 80
3.2.4 Nâng cao cht lng ca Trung tâm thông tin tín dng (CIC) 81
Kt lun chng 3 82
KT LUN 83
Tài liu tham kho
Ph lc
1

M U

I. Lụ DO CHN  TÀI
Quá trình toàn cu hóa làm tng thêm mc đ ph thuc ln nhau gia các nn
kinh t trên th gii. Trong lnh vc tài chính, ngân hàng (NH) cng không ngoi l.
Vi nhng bin đng khôn lng ca nn kinh t, nht là th trng tài chính đã to
ra nhng ri ro khó tránh khi cho các doanh nghip (DN). Nhm hn ch nhng
điu này, các quc gia phi thc hin ci cách, xây dng h thông qun lý tài chính
và c ch phòng nga ri ro tài chính, công khai, minh bch trong hot đng NH đ
tránh nhng nguy c bin đng mnh ca th trng tài chính.
Trong nhng nm qua, tình hình tng nóng tín dng (TD) đã cha đng nhiu
nguy c ri ro cao trong hot đng ca các NH. Ri ro tín dng (RRTD) luôn tn ti
và n xu là mt thc t hin nhiên  bt c NH nào, k c các NH hàng đu trên
th gii bi có nhng ri ro nm ngoài tm kim soát ca con ngi. Tuy nhiên, s
khác bit c bn ca các NH có nng lc qun tr ri ro tín dng (QTRRTD) là kh
nng qun tr n xu  mt t l có th chp nhn đc nh xây dng mt mô hình
QTRR hiu qu, phù hp vi môi trng kinh doanh và nng lc hot đng ca NH
mình.
Hin nay, vn đ n xu ca Ngân hàng thng mi (NHTM) đang là đ tài
nóng bng đc đng ti thng xuyên trên các phng tin truyn thông, và cách
thc x lý nhng khon n xu này vn đang đc tranh lun rt gay gt mà cha
đi đn đc mt s thng nht nào. Do vy, mun phòng tránh tình trng n xu tái
din trong tng lai, chúng ta cn phi nâng cao hiu qu trong vic QTRRTD da
trên nn tng là s hiu rõ và áp dng các mô hình QTRR c v mt đnh tính ln
đnh lng, đng thi vi vic hc hi kinh nghim QTRRTD  các nc phát trin
đ làm bài hc cho các NHTM  Vit Nam.
 đi sâu vào nghiên cu vn đ này, tác gi quyt đnh bt đu t vic tìm hiu
c s lý thuyt v QTRRTD và nguyên nhân gây ra các RRTD  các quc gia phát
trin. T đó, phát hin nhng kinh nghim, nhng bài hc đ đa ra các gii pháp

2


hn ch RRTD cho Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
(Sacombank)
II. MC TIÊU NGHIÊN CU
- Góp phn làm rõ các lý lun v RRTD và hot đng QTRRTD.
- Phân tích nguyên nhân dn đn RRTD, thc trng RRTD ti Sacombank.
- Trên c s lý lun, phân tích thc trng và nguyên nhân, đ tài nêu ra các gii
pháp toàn din nhm hn ch RRTD ti Sacombank.
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- i tng: H thng lý lun v RRTD, h thng pháp lut, h thng các chun
mc đánh giá, giám sát v RRTD.
- Phm vi: Nguyên nhân dn đn RRTD ti Sacombank trong giai đon 2009–
2012, t đó đ xut các gii pháp nhm hn ch RRTD ti Sacombank. Tuy
nhiên,  đây tác gi ch yu đi sâu vào phân tích ri ro trc tip khi cp TD
đi vi các doanh nghip và cá nhân, không phân tích sâu vào:
 Cho vay bng hình thc phát hành th TD.
 Cho vay bng hình thc TD xut khu.
IV. MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Tìm hiu nhng nhân t gây ri ro cho hot đng TD NH và đo lng mc
đ nh hng tng nhân t, xem xét c th trng hp ti Sacombank. Qua đó, tác
gii kin ngh các gii pháp ngn nga và phòng chng RRTD phù hp vi
Sacombank.
3


GII PHÁP HN CH RRTD TI
NHTM C PHN SÀI GÒN
THNG TÍN

C s lý lun:
- Ri ro tín dng.
- Qun tr ri ro tín dng.
- Các mô hình đnh tính,
đnh lng ri ro tín dng,
Kinh nghim qun tr ri
ro tín dng ti mt s
quc gia trên th gii:
- Trung Quc
- Nht Bn
- M
Thc trng qun tr
ri ro tín dng ti
Sacombank
Nguyên nhân gây ra ri ro
tín dng ti Sacombank
Gii pháp hn ch ri ro
tín dng ti Sacombank

S đ: Mô hình nghiên cu

V. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
S dng tng hp các phng pháp nghiên cu khoa hc kt hp vi các
phng pháp thng kê, so sánh, phân tích,ầ đi t c s lý thuyt đn thc t nhm
gii quyt và làm sáng t mc đích nghiên cu ca lun vn.
VI. KT CU  TÀI
 tài bao gm 03 chng đc phân chia nh sau:
o Chng I: Tng quan lý thuyt v RRTD và hot đng QTRRTD
o Chng II: Thc trng QTRRTD ti Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng
Tín

o Chng III: Gii pháp hn ch RRTD ti Ngân hàng TMCP Sài Gòn
Thng Tín.
4


CHNG 1: TNG QUAN Lụ THUYT V RI RO TÍN DNG VÀ HOT
NG QUN TR RI RO TÍN DNG
1.1. Ri ro tín dng ti các ngân hàng thng mi
1.1.1 Khái nim ri ro tín dng
y ban Basel (2001) đnh ngha RRTD là kh nng mt mt phn hoc hoàn
toàn d n cho vay, bi tác đng ca các s kin TD (ri ro v n). RRTD là mt
yu t bên trong tác đng đn hiu qu hot đng ca NH. Theo Chen và Pan
(2012), RRTD là mc đ bin đng giá tr ca công c n và các sn phm phái
sinh do nhng thay đi c bn trong cht lng TD ca KH vay và đi tác. Còn
Coyle (2000) thì cho rng RRTD là s tn tht t vic t chi hoc không có kh
nng tr n đy đ, đúng thi gian ca KH. RRTD là điu mà các NH phi đi mt
khi ngi vay (khách hàng) phi thc hin ngha v thanh toán n vào ngày đn hn
hoc ngày đáo hn.
Ti Vit Nam, theo Ngân hàng Nhà nc (NHNN) đnh ngha RRTD là khon
l tim tàng ca vn đc to ra khi NH cp TD. Là nhng thit hi, mt mát NH
gánh chu do ngi vay vn không thc hin đúng ngha v cam kt trong hp đng
TD. Theo điu 2/Khon 1/Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ca NHNN thì
RRTD là kh nng xy ra tn tht trong hot đng NH do khách hàng (KH) không
thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt.
Vy, theo tác gi thì RRTD là mc đ bin đng giá tr ca công c n và các
sn phm phái sinh do nhng thay đi c bn trong cht lng TD do vic t chi
hoc không có kh nng tr n đy đ, đúng thi gian ca KH.
1.1.2 Phân loi ri ro tín dng và nh hng ri ro tín dng đn hot đng ngân
hàng
Tùy thuc vào mc đích, yêu cu nghiên cu mà phân loi RRTD theo các cách

khác nhau. Nu cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro thì RRTD đc phân
thành các loi sau:


5


Hình 1.1: Phân loi RRTD NH

Ri ro giao dch: nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong quá trình
giao dch, xét duyt cho vay và đánh giá KH. Ri ro giao dch bao gm ri ro la
chn, ri ro đm bo và ri ro nghip v:
- Ri ro la chn là ri ro có liên quan đn đánh giá và phân tích TD khi NH la
chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt đnh cho vay.
- Ri ro đm bo phát sinh t các tiêu chun bo đm nh các điu khon trong
hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo (TSB), ch th đm bo, hình thc
đm bo và mc cho vay trên giá tr ca TSB.
- Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lý
các khon vay có vn đ.
Ri ro danh mc: nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong qun lý
danh mc cho vay ca NH, đc phân chia thành ri ro ni ti và ri ro tp trung:
- Ri ro ni ti xut phát t các yu t, đc đim riêng bên trong ca mi ch th
đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut phát t đc đim hot đng hoc đc
đim s dng vn ca KH vay.
- Ri ro tp trung là trng hp NH tp trung cho vay quá nhiu đi vi mt s
KH, cho vay quá nhiu KH hot đng trong cùng mt ngành, lnh vc kinh t hoc
trong cùng mt vùng đa lý nht đnhầ
6

Ngoài ra, còn có nhiu hình thc phân loi khác nh phân loi cn c theo tính
khách quan, ch quan ca nguyên nhân gây ra ri ro, theo c cu các loi hình ri
ro, theo ngun gc hình thành, đi tng s dng vn vayầ
1.1.3 Du hiu nhn bit ri ro tín dng và nguyên nhân dn đn ri ro tín dng
Hu ht RRTD xy ra đu có du hiu báo trc, song cán b TD thng ít khi
nhn din đc dn đn không phát hin sm ri ro và đ ra các bin pháp x lý kp
thi. Nhn din ri ro, qua đó có gii pháp ti u giúp ngn nga và x lý các
khon cho vay ri ro là khâu quan trng, quyt đnh đn hiu qu kinh doanh TD
ca NH. Du hiu nhn bit RRTD bao gm: du hiu tài chính và du hiu phi tài
chính.
Du hiu tài chính:
Th hin qua các ch tiêu đc rút ra t s liu báo cáo tài chính (BCTC) ca
KH. Tuy nhiên phn ln BCTC các doanh nghip (DN) Vit Nam thng không
đc kim toán, do vy đ đánh giá chính xác, cán b TD phi xác đnh đc mc
đ tin cy ca BCTC KH cung cp.
Du hiu v x lý thông tin tài chính bao gm: các ch s phn ánh kh nng
thiu thanh khon ca KH; c cu vn th hin s mt cân đi, kh nng t ch tài
chính ca KH; các vòng quay khon phi thu, hàng tn kho, vòng quay vn lu
đng chm th hin s trì tr trong hot đng, kh nng thu hi vn khó, phi thu
tng nhanh và thi hn thanh toán n kéo dài, hàng tn kho luân chuyn chm; các
ch s kh nng sinh li ROE, ROA thp th hin kh nng tng trng và trin
vng phát trin tng lai ca DN yu.
i vi KH cá nhân, du hiu tài chính chính là ngun tr n thng xuyên và
hp pháp ca KH, đng tr n suy gim; tài sn tích lu KH th hin nng lc tài
chính cng nh ngun thu ph NH có th đàm phán vi KH s dng trong trng
hp xut hin n quá hn.
7

Du hiu phi tài chính:
o Nhóm các du hiu phát sinh ri ro t phía KH: KH trì hoãn cung cp thông
tin, gây tr ngi cho vic kim tra đnh k, đ ngh gia hn n, điu chnh k hn tr
n thiu cn c thuyt phc, chây  trong vic tr n.
o Nhóm du hiu liên quan đn giao dch NH: nhng thay đi bt thng trong
tài khon tin gi thanh toán, có du hiu tìm kim ngun tài tr bt thng, chm
thanh toán n gc và lãi cho NHầ
o Nhóm du hiu liên quan đn hot đng kinh doanh, tình hình tài chính và
phng pháp qun lý ca KH: khó khn trong vic phát trin sn phm, sn phm
có tính thi v cao, phát sinh chi phí bt thng, thay đi c cu t chc, thuyên
chuyn nhân viên quá thng xuyên, chy theo trào lu, vn đ th hiuầ
o Nhóm du hiu phát sinh t chính sách TD ca NH: đánh giá và phân loi
không chính xác và ri ro KH, du hiu che giu n có vn đ, h s TD không đy
đ, phát trin TD quá mcầ Chp nhn s dng ngun tài tr lãi sut cao, d n
gia tng bt thng, mc đ vay thng xuyên trong khi KD không phát trin,
doanh thu gim, yêu cu khon vay vt quá nhu cu d kin.
Khi phát hin thy các du hiu phát sinh ri ro, cán b TD phi tin hành ngay
các bc xác đnh mc đ nghiêm trng và nguyên nhân, đng thi phi tái phân
loi khon vay. Các nguyên nhân gây ra ri ro có th do:
o Nhóm các nguyên nhân ni ti t phía KH: thông tin gian di, thiu trung
thc; KH không hp tác; s yu kém trong qun lý; s đ v ca đi tác; sn phm
và công ngh ca DN lc hu, thiu vn trong đu t dài hn, yu t cnh tranh, s
phn đi, ty chay ca công chúng đi vi tác đng xu trong sn phm/ hành vi
DN. Hay các nguyên nhân phát sinh t thái đ, uy tín và kh nng thanh toán ca
đi tác đu vào, đu ra gián tip nh hng kh nng tr n KH.
o Nhóm nguyên nhân ni ti t phía NH: Vic NH không thu hi đc vn có
th do đã buông lng qun lý, cp TD không minh bch; áp dng mt chính sách
TD kém hiu qu; trình đ, nng lc yu kém, thiu trách nhim, mt phm cht ca
mt s nhân viên NH tham gia cp TDầ
8

o Nhóm nguyên nhân khách quan bên ngoài: Suy thoái kinh t hoc do ri ro
th trng; tình hình chính tr bt n đnh; chính sách, c ch ca Nhà nc thay
đi; nguyên nhân bt kh kháng (ha hon, thiên tai, chin tranhầ)
o Nhóm nguyên nhân t phía bo đm TD: Giá tài sn th chp, cm c bin
đng nhiu, khó đnh giá, tài sn mang tính chuyên dng, tính kh mi thp, tranh
chp v pháp lý hoc bo lãnh bên th 3 có vn đ nh mt kh nng tài chính, tài
sn gim giá tr, thay đi hin trng ầ
1.2. Qun tr ri ro tín dng ti NHTM
1.2.1. Khái nim qun tr ri ro tín dng trong NHTM
QTRRTD trong NHTM là quá trình NH tác đng đn hot đng TD thông qua
b máy và công c qun lý đ phòng nga, cnh báo, đa ra các bin pháp nhm
hn ch đn mc ti đa vic không thu đc đy đ c gc và lãi ca khon vay
hoc thu gc và lãi không đúng hn.
1.2.2. Mc tiêu ca công tác qun tr ri ro tín dng
Mc tiêu công tác QTRRTD trong NHTM là đm bo hot đng cho vay phát
trin, an toàn và hiu qu cao; hn ch và kim soát đc nhng tn tht phát sinh
t hot đng TD; t đó đem li li nhun cao nht cho hot đng NH.
 ti đa hóa giá tr cho ch s hu ca NH (các c đông), hot đng TD ngoài
mc tiêu to ra giá tr và bo toàn đc giá tr đó, còn phi bo v đc thng hiu
NH. Nh vy, mc tiêu ca QTRRTD là ti đa hóa t l thu nhp đã đc điu
chnh ri ro ca NH bng vic duy trì mc đ RRTD trong phm vi chp nhn
đc. Do vy, các NH cn QTRR vn có, hin hu c danh mc đu t cng nh
trong tng khon vay, tng hot đng kinh doanh riêng l. RRTD cn đc xem xét
trong mi tng quan vi các loi ri ro khác.
1.2.3. Các công c chính đ qun tr ri ro tín dng:
 qun tr ri ro tín dng, mi ngân hàng phi nghiên cu và đa ra nhng
công c qun lý phù hp vi quy mô và tính cht hot đng ca ngân hàng đó. Sau
đây là mt s công c chính đ qun tr ri ro trong hot đng tín dng ca mt

NHTM:
9


 Quy trình tín dng: đ chun hoá quá trình tip xúc, phân tích, cho vay và
thu hi n đi vi khách hàng các ngân hàng thng đt ra quy trình tín
dng. ó chính là các bc (hoc ni dung công vic) mà các b phn tín
dng, các phòng, ban liên quan phi thc hin khi tin hành tài tr. V c
bn, mt quy trình tín dng đc chia làm 3 giai đon: trc, trong và sau
khi cho vay.
 Chính sách tín dng: Bao gm các quy đnh v cho vay ca ngân hàng.
Chính sách này đc xây dng nhm thc hin mc tiêu, chin lc kinh
doanh ca ngân hàng, đng thi hình thành c ch đ đm bo nâng cao li
nhun và hn ch ri ro. Chính sách tín dng bao gm các ni dung chính
sau đây:
o Chính sách khách hàng
o Chính sách quy mô và gii hn tín dng
o Lãi sut và các loi biu phí liên quan đn vic cp tín dng
o Thi hn tín dng và k hn tr n
o Các loi bo đm tin vay
o iu kin gii ngân và điu kin thanh toán
o Chính sách đi vi các khon n xu
 Mô hình đánh giá ri ro tín dng: đ xác đnh mt cách tng đi chính
xác mc đ ri ro ca mt khon vay, các ngân hàng thng áp dng mt s
mô hình c th đ đánh giá ri ro tín dng. Các mô hình này rt đa dng, bao
gm c mô hình phn ánh v mt đnh tính và mô hình phn ánh v mt đnh
lng. c đim ca các mô hình này là không mang tính loi tr ln nhau,
nên mt ngân hàng có th s dng cùng lúc nhiu mô hình khác nhau đ h
tr, b sung trong vic phân tích và đánh giá mc đ ri ro ca các khon
vay.

 Nh vy, các công c qun tr ri ro tín dng là rt quan trng trong hot
đng tín dng ca NHTM. Mc tiêu cui cùng ca các công c này là phc
10


v khách hàng trên c s an toàn, gim thiu ri ro tín dng và nâng cao kh
nng sinh li ca NHTM.
1.2.4. Các cách tip cn chính trong qun tr ri ro tín dng
-  thc hin tt các nhim v trên, công tác QTRRTD trc ht phi đm bo
các bc ca qun tr nói chung, bao gm: hoch đnh, t chc, b trí, lãnh đo và
kim tra.
- Bên cnh đó, vi tính cht đc thù ca RRTD, đng  nhiu góc đ khác nhau,
các cách tin cn trong QTRRTD cng đc nhìn nhn và đc thc hin phi hp
theo nhiu hng:
1.2.4.1 Qun tr ri ro tín dng theo yu t tác đng
Là phng pháp nhm nhn dng và qun tr nhng yu t có tác đng, gây nh
hng đn RRTD. Bao gm các nhóm yu t sau:
- Yu t thuc v NH: Chính sách TD, mô hình QTRR, cht lng ngun nhân
lc, công tác thm đnh TD, công tác giám sát-kim tra sau, tc đ tng trng TD,
đi tng KH, thi hn cho vay, đi tng cho vay, đnh giá khon vay, tài sn th
chp, đa dng hóa danh mc, ri ro đo đc, chính sách qun tr ngun nhân lc,ầ
- Yu t th trng: Chu k kinh t, lm phát, lãi sut, hi đoái, giá c và th
trng, ri ro chính sách,ầ
- Yu t thuc v KH: Tính kh thi, hiu qu ca phng án vay, tài sn đm
bo, kh nng thanh khon, kh nng sinh li, h s đòn by, hiu qu qun lý vn,
dòng tin, đo đc ch doanh nghip, nng lc trình đ qun lý, trin vng ngành,
kh nng cnh tranh, đa dng hóa kinh doanh,ầ
- Yu t khác: Tính chính xác và sn có ca thông tin, hành lang pháp lý, vai trò
giám sát ca NHNN,ầ
i vi tng loi yu t, NH cn la chn bin pháp qun tr thích hp. Chng

hn, đi vi các yu t thuc v NH thì ch đng điu chnh, các yu t th trng
thì phòng nga hoc né tránh, các yu t thuc v KH thì ngn chn, các yu t
thuc v chính sách thì kin ngh,ầ
11


1.2.4.2. Qun tr theo phân đon cp tín dng
Công tác qun tr TD đc thc hin khác nhau  tng phân đon cp TD. Bao
gm:
- Trc khi gii ngân: Bao gm t công tác hoch đnh chính sách đn trin khai
thc hin thm đnh và ra quyt đnh cp TD. ây là giai đon mang tính quyt
đnh đi vi toàn b quá trình (mc dù nhng phân đon sau ca quá trình cp TD
cng không th xem nh).
- Trong khi gii ngân: Bao gm công tác thit lp h s và kim tra trong khi
gii ngân. Nhng công vic trong phân đon này mang tính th tc và pháp lý cao.
- Sau khi gii ngân: Nguyên nhân ri ro có th đã tim n ngay t trong hai phân
đon đu (trc và trong khi gii ngân), tuy nhiên RRTD ch thc s bc l và phát
sinh sau khi gii ngân. Chính vì vy, công tác kim tra giám sát khon vay và phân
loi n đc chú trng  phân đon này.
1.2.4.3. Qun tr theo thi đim phát sinh ri ro tín dng
- Trc khi ri ro xy ra:
 Nhn đnh và đánh giá ri ro.
 Xác đnh mc đ chu ri ro.
 Nm bt và thc hành các bc d báo.
 Loi b nu ri ro quá ln.
 Tài tr nhng ri ro chp nhn đc bng cách chn phng pháp t tài tr,
bo him, phân tán ri ro.
- Sau khi ri ro xy ra:
 Qun tr thit hi, lên k hoch phc hi.
Tóm li, nhim v ca công tác QTRRTD là d báo, phát hin ri ro tim n,

phát hin nhng bin c không có li, ngn chn các tình hung không có li đã và
đang xy ra và có th lan ra phm vi rng, gii quyt hu qu ri ro đ hn ch các
thit hi đi vi tài sn và thu nhp ca NH. ây là quá trình logic cht ch và đ
hn ch RRTD, nhà qun tr phi làm tt t khâu d báo, phòng nga cho đn khâu
gii quyt hu qu do ri ro gây ra.
12


1.2.5. o lng ri ro tín dng
Trên thc t có th s dng nhiu mô hình khác nhau đ đo lng RRTD. Các
mô hình này rt đa dng bao gm mô hình đnh tính và mô hình đnh lng.
1.2.5.1. Mô hình đnh tính v ri ro tín dng - mô hình 6C
i vi mi khon vay câu hi đu tiên ca NH là liu KH có thin chí và kh
nng thanh toán khi khon vay đn hn hay không. iu này liên quan đn vic
nghiên cu chi tit “6 khía cnh – 6C” ca KH bao gm:
- T cách ngi vay (Character): CBTD phi chn chn rng ngi vay có mc
đích TD rõ ràng và có thin chí nghiêm chnh tr n khi đn hn.
- Nng lc ca ngi đi vay (Capacity): ngi đi vay phi có nng lc pháp lut
và nng lc hành vi dân s, ngi vay có phi là đi din hp pháp ca doanh
nghip.
- Thu nhp ca ngi đi vay (Cashflow): xác đnh ngun tr n ca KH vay.
- Bo đm tin vay (Collaterral): là ngun thu th hai có th dùng đ tr n vay
cho NH.
- Các điu kin (Conditions): NH quy đnh các điu kin tùy theo chính sách TD
tng thi k.
- Kim soát (Control): đánh giá nhng nh hng do s thay đi ca lut pháp,
quy ch hot đng, kh nng KH đáp ng các tiêu chun ca NH.
Vic s dng mô hình này tng đi đn gin song hn ch ca mô hình này là
nó ph thuc vào mc đ chính xác ca ngun thông tin thu thp, kh nng d báo
cng nh trình đ phân tích, đánh giá ca CBTD.

1.2.5.2. Các mô hình lng hóa ri ro tín dng
Hin nay hu ht các NH đu tip cn vi các phng pháp đánh giá ri ro hin
đi. Sau đây là mt s mô hình lng hóa RRTD thng đc s dng nhiu nht.
 Mô hình xp hng ca Moody và Standard & Poor:
RRTD trong cho vay và đu t thng đc th hin bng vic xp hng trái
phiu và khon cho vay. Trong đó Moody và Standard & Poor là nhng công ty
cung cp dch v này tt nht. Moody và Standard & Poor xp hng trái phiu và
13


khon cho vay theo 9 hng và theo cht lng gim dn trong đó 4 hng đu thì NH
nên cho vay còn các hng sau thì không nên đu t, cho vay.
Tóm li, vic mt NH đánh giá xác sut ri ro ca ngi đi vay, trên c s đó
đnh giá các khon vay hoc khon n chính xác đn đâu ph thuc vào quy mô ca
khon đu t và chi phí thu thp thông tin. Các yu t liên quan đn quyt đnh đu
t gm:
- Nhóm các yu t liên quan đn ngi vay vn:
+ Uy tín ca ngi đi vay: th hin qua lch s vay tr ca KH. Nu trong sut
quá trình đi vay KH luôn tr đ và đúng hn thì s to đc nim tin đi vi NH.
+ C cu vn ca KH: th hin thông qua t s gia vn lu đng/ vn t có.
Nu t l càng cao thì xác sut ri ro càng ln.
+ Mc đ bin đng ca thu nhp: vi bt k c cu vn nào, thu nhp có nh
hng rt ln đn kh nng tr n ca ngi vay. Chính vì vy thng các công ty
có lch s thu nhp n đnh thng xuyên lâu dài s hp dn các nhà đu t hn.
+ Tài sn đm bo: là điu kin ch yu trong bt k quyt đnh cho vay nào
nhm khuyn khích vic s dng vn có hiu qu và nâng cao trách nhim ca KH
trong vic tr n NH.
- Nhóm các yu t liên quan đn th trng:
+ Chu k kinh t: Chu k kinh t có nh hng rt ln đn tình hình sn xut
kinh doanh ca doanh nghip. Do đó NH cn phân tích chu k kinh t nhm lc

chn quyt đnh vào đúng thi đim và nên đu t vào ngành nào có mc đ ri ro
thp.
+ Mc lãi sut: mt mc lãi sut cao biu hin ca chính sách tht cht tin t,
thng gn vi mc đ ri ro cao. Trong khi nhà đu t thng b hp dn bi
nhng DA mang li nhiu li nhun mà quên đi li nhun càng cao thì đ ri ro
càng ln.
 Mô hình đim s TD tiêu dùng
Các yu t quan trng liên quan đn KH s dng trong mô hình cho đim TD
tiêu dùng bao gm: h s TD, tui đi, trng thái tài sn, s ngi ph thuc, s
14


hu nhà, thu nhp, đin thoi c đnh, s tài khon cá nhân, thi gian công tác (chi
tit tham kho ph lc 2: Mô hình đim s tín dng tiêu dùng). KH có đim s
cao nht theo mô hình vi 8 hng mc nêu trên là 43 đim, thp nht là 9 đim. Gi
s NH bit rng, mc 28 là ranh gii gia KH có TD tt và KH có TD xu; trên c
s đó, NH hình thành 1 khung chính sách TD tiêu dùng theo mô hình đim s nh
sau:
Bng 1.1 ánh giá theo mô hình đim s TD
Tng đim s ca KH
Quyt đnh TD
T 28 đim tr xung
T chi TD
29 – 30 đim
Cho vay đn $500
31 – 33 đim
Cho vay đn $1500
34 – 36 đim
Cho vay đn $2500
37 – 38 đim

Cho vay đn $3500
39 – 40 đim
Cho vay đn $5000
41 – 43 đim
Cho vay đn $8000

Mô hình đim s đã loi b đc s phán xét ch quan trong quá trình cho vay
và gim đáng k thi gian quyt đnh TD ca NH. Tuy nhiên, mô hình này cng có
mt s nhc đim nh không th t điu chnh mt cách nhanh chóng đ thích ng
vi nhng thay đi trong nn kinh t và nhng thay đi trong cuc sng gia đình
ngi vay. Mt mô hình đim s không linh hot có th đe da đn chng trình TD
tiêu dùng ca NH, b sót nhng KH lành mnh.
1.3 Quy trình qun tr ri ro tín dng theo y ban Basel:
y ban Basel v giám sát NH là mt y ban bao gm các chuyên gia giám sát
hot đng NH đc thành lp nm 1975 bi các Thng đc NH Trung ng ca
nhóm G10 (B, Canada, Pháp, c, Ý, Nht, Hà Lan, Thy in, Anh và M). y
ban t chc các cuc hp thng niên ti tr s NH thanh toán quc t (BIS) ti
Washington (M) hoc ti Thành ph Basel (Thy S).
15


1.3.1 Nhn din và phân loi ri ro
Nhn dng ri ro bao gm các bc: Theo dõi, xem xét, nghiên cu môi trng
hot đng và quy trình cho vay đ thng kê các dng RRTD, nguyên nhân tng thi
k và d báo đc nhng nguyên nhân tim n có th gây ra RRTD.
 nhn dng ri ro, nhà qun tr phi lp đc bng lit kê tt c các dng ri
ro đã, đang và s có th xut hin bng các phng pháp: lp bng câu hi nghiên
cu, tin hành điu tra, phân tích các h s TD, đc bit quan tâm điu tra các h s
đã có vn đ. Kt qu phân tích cho ra nhng du hiu, biu hin, nguyên nhân
RRTD, t đó nhm tìm ra bin pháp hu hiu nht đ phòng chng ri ro.

1.3.2 Tính toán, cân nhc các mc đ ri ro và mc đ chu đng tn tht khi
xy ra ri ro
 đo lng ri ro, cn thu thp s liu và phân tích đánh giá mc đ ri ro da
trên các tiêu chun đc đt ra.
o ánh giá ri ro KH vay :
 Hip c Basel 2 cho phép NH la chn gia “đánh giá tiêu chun” và “xp
loi ni b”. V c bn có 2 công c là xp loi TD (Credit rating) đi vi KHDN
và chm đim TD (Credit scoring) đi vi KHCN. V bn cht c 2 công c đu
dùng đ xp loi TD.
- Chm đim TD ch áp dng trong h thng NH đ đánh giá mc đ
RRTD đi vi khon vay ca doanh nghip nh và cá nhân. Chm đim TD ch
yu da vào thông tin phi tài chính v KH do NH thu thp đc.
 Xp loi TD áp dng đi vi doanh nghip ln, có đ báo cáo tài chính, s
liu thng kê tích ly nhiu thi k phc v cho vic xp loi
 Ti các NH có th khác nhau v cách thc hin, tên gi, ch tiêu đánh giá,
nhng luôn cùng chung mt mc đích là xác đnh kh nng, thành ý ca KH trong
hoàn tr tin vay, lãi vay theo hp đng TD đã ký kt. T đó xác đnh phn bù ri
ro và gii hn TD an toàn ti đa đi vi mt KH cng nh đ trích lp d phòng ri
ro. Bao gm 2 loi phân tích:
16


- Phân tích phi tài chính: S dng các mô hình nh 6C, 5P,… Tuy tên gi
các tiêu chun khác nhau, nhng v bn cht, cách xem xét các yu t đ cp TD
thì các mô hình trên đu tng đng nhau
- Phân tích tài chính: i vi khon vay ca doanh nghip, thì ngoài các
yu t phi tài chính, NH còn s dng các ch tiêu tài chính đ đánh giá kh nng tr
n ca doanh nghip. Mt s ch tiêu phân tích tài chính thng áp dng là: Nhóm
ch tiêu thanh khon; Nhóm ch tiêu hot đng; Nhóm ch tiêu cân n; Nhóm ch
tiêu doanh li, ầ

 Tùy theo tng loi hình TD mà NH quan tâm đn các ch s khác nhau: cho
vay ngn hn thì lu ý đn các ch s lu đng, ch s v n; cho vay dài hn thì
quan tâm đn ch s sinh li, kh nng tr n. Bên cnh đó, tùy theo loi hình doanh
nghip (doanh nghip ln, doanh nghip va và nh, ầ), loi hình kinh doanh
(thng mi, sn xut) đ xây dng nhóm t s trung bình ngành, t đó có bc so
sánh trong khi phân tích.
o Tính toán tn tht TD: Theo Basel 2, các NH s dng h thng c s d liu
ni b đ đánh giá RRTD, t đó xác đnh h s an toàn vn ti thiu, kh nng tn
tht TD:
Vi mi k hn xác đnh, tn tht có th đc tính da trên công thc sau:
EL = PD x EAD x LGD
EL: Expected Loss: Tn tht TD c tính
PD: Probability of Default: Xác xut không tr đc n
EAD: Exposure at Default: Tng d n ca KH ti thi đim không tr đc n
LGD: Loss Given Default: T trng tn tht c tính
* PD:  tính toán n trong vòng 1 nm ca KH, NH phi cn c trên s liu d
n ca khách trong vòng ít nht là 5 nm. T nhng d liu trên, NH nhp vào mt
mô hình đnh sn, t đó tính xác xut không tr đc n ca KH.
* EAD: i vi các khon vay có k hn, vic xác đnh EAD là d dàng. Tuy
nhiên, đi vi khon vay theo hn mc TD thì li khá phc tp. Theo thng kê ca
17


Basel thì ti thi đim không tr đc n, KH thng có xu hng rút vn vay xp
x hn mc đc cp:
EAD = D n bình quân + LEQ x Hn mc TD cha s dng bình quân
LEQ: Loan Equivalent Exposure: T trng phn vn cha s dng
(LEQ x Hn mc TD cha s dng bình quân): Là phn KH rút thêm ti thi
đim không tr đc n ngoài mc d n bình quân.
Vic xác đnh LEQ có ý ngha quyt đnh đi vi đ chính xác ca c lng v

d n ca KH ti thi đim không tr đc n. C s xác đnh LEQ là các s liu
quá kh. iu này gây khó khn trong tính toán. Chng hn nh, KH uy tín, tr n
đy đ thng ít khi ri vào trng hp này, nên không th tính chính xác LEQ.
Ngoài ra, loi hình kinh doanh ca KH, kh nng KH tip cn vi th trng tài
chính, quy mô hn mc TD, t l d n đang s dng so vi hn mc,ầ làm cho
vic xác đnh LEQ tr nên phc tp hn.
* LGD gm tn tht v khon vay và các tn tht khác phát sinh khi KH không
đc tr n, đó là lãi sut đn hn nhng không đc thanh toán và các chi phí hành
chính có th phát sinh nh chi phí x lý tài sn th chp, chi phí cho dch v pháp lý
và mt s chi phí liên quan:
LGD = (EAD - S tin có th thu hi)/EAD
S tin có th thu hi: gm các khon tin mà KH tr và các khon tin thu đc
t x lý tài sn th chp, cm c
LGD = 100% - t l vn có th thu hi đc
Kh nng thu hi vn ca NH thng rt cao hoc rt thp nên không th tính
bình quân. Hai yu t gi vai trò quan trng trong quyt đnh kh nng thu hi vn
khi KH không tr đc n là tài sn đm bo ca khon vay và c cu tài sn ca
KH.
Tóm li, khi NH cho vay các KH tt, h s ri ro gim xung, và tt yu dn đn
RRTD gim.
o Xác đnh tn tht c tính, NH s thc hin đc thêm các mc tiêu sau:
 Tng cng kh nng qun tr nhân s, c th là đi ng cán b TD.
18


 Giúp NH xác đnh chính xác giá tr khon vay, phc v hiu qu cho vic
chng khoán hóa các khon vay sau này.
 Xác đnh tn tht c tính s giúp NH xây dng hiu qu hn Qu d
phòng RRTD.
 Xác đnh xác sut v n (PD) giúp NH nâng cao đc cht lng ca vic

giám sát và tái xp hng KH sau khi cho vay, hay tái xp hng KH.
1.3.3 Áp dng các chính sách, công c phòng chng thích hp vi tng loi ri
ro và tài tr ri ro
o Kim soát ri ro là vic s dng các bin pháp, k thut, công c, chin
lc và các chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh, gim thiu ri ro. Cn
c vào mc đ ri ro đã đc tính toán, các h s an toàn tài chính, và kh nng
chp nhn ri ro mà có nhng bin pháp phòng chng khác nhau nhm làm gim
mc đ thit hi, có nhiu la chn:
 Không làm gì bng cách ch đng hay th đng chp nhn ri ro: NH né
tránh ri ro bng cách hn ch hoc t chi cp TD đi vi nhng khon vay nh
hoc xác sut xy ra ri ro cao.
 Vi nhng khon vay còn li, khi đó các công c phòng chng ri ro đc
bit hu hiu đ ngn nga, né tránh hoc gim thiu kh nng xy ra ri ro cng
nh tn tht. Các bin pháp bao gm: ngn nga ri ro, bán n, phân tán ri ro, và
qun tr ri ro thông qua công c phái sinh.
o Tài tr ri ro:
 Tùy theo tính cht ca tng loi tn tht, NH đc s dng nhng ngun
vn thích hp đ bù đp:
- i vi các tn tht đã lng trc đc ri ro, NH có th s dng
ngun vn t qu d phòng ri ro n xu đã đc xp loi theo tiêu chun đ bù
đp.
- i vi các tn tht không lng trc đc ri ro, NH phi dùng vn t
có làm ngun d phòng đ bù đp.