Luận văn thạc sĩ Mối quan hệ giữa chi đầu tư của chính phủ và tăng trưởng kinh tế nghiên cứu trường hợp 5 nước Asean


TRNGăIăHCăKINHăTăTPHCε






CHI 
  










TP.ăHăCHÍăεINHă- Nεă2013

TRNGăIăHCăKINHăTăTPHCε





CHI 
 


Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
εãăs:ă60340201




 


TP.ăHăCHÍăεINHă- Nεă2013
L

Tôiăxinăcamăđoanăđâyălàăcôngătrìnhănghiênăcu ca riêng tôi và hoàn toàn do tôi
hoàn thành. Các s liu nghiên cu và kt qu thc nghim nêu trong lunăvnălàă
trung thc, có ngun gc rõăràngăvàăchaătngăđc ai công b trong bt k công
trình nghiên cu nào khác.

TÁC GI LU


LÊ TH THÙY TRANG


LI M U 1
1. Lý do ch tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. Tng quan lý thuyt 3
u 3
ng và phm vi nghiên cu 4

c tin c tài 5
7. B cc ca lu 5

TNG QUAN LÝ THUYT V NG KINH
T 7
 lý thuyt v u  7
1.1.1 Khái nim và quan đim chung v đu t công 7
1.1.2 C s lý thuyt v đu t công 8
1.1.3 Mi quan h tác đng ca đu t công và tng trng kinh t 12
1.2 Các nghiên cu thc nghim v mi quan h gi
ng kinh t 13
1.2.1 Các nghiên cu thc nghim  các nc phát trin 13
1.2.2 Các nghiên cu thc nghim  các nc đang phát trin 14
1.2.3 Các nghiên cu thc nghim  trong nc 15

THC TRNG V NG KINH T  VIT
NAM C ASEAN 18
2.1 Tình hình kinh t  c ASEAN 18
2.2 Thng kinh t  Vit Nam và mt s c
ASEAN 19
2.2.1 Tác đng ca đu t công đn tng trng 19
2.2.2 Thu và chi ngân sách nhà nc 21
2.u qu  24
2.3.1 u t công đi vi tng trng kinh t 24
2.3.2 Thc đo hiu qu ca vn đu t 25

N VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 28
n 28
3.2 Mô hình nghiên cu 29
3.2.1 Kim đnh tính dng ca các chui thi gian 29

3.2.2 Mô hình hiu chnh sai s (Error Correction Model) 30
3.2.3 Kim đnh tính nhân qu Granger 31

D LIU NGHIÊN CU VÀ KT QU THC NGHIM 34
4.1 D liu nghiên cu thc nghim 34
ng 39
4.3 Áp dng mô hình hiu chnh sai s (ECM) 43
4.3.1 Phng trình hi qui các bin trong dài hn 43
4.3.2 Phng trình hi qui các bin trong ngn hn 46
4.4 Kinh mi quan h nhân qu Granger gi
ng kinh t 48
4.5 Tng hp kt qu và mt s gi ý v mt chính sách công 49
4.5.1 Tng hp kt qu nghiên cu 49
4.5.2 Ý ngha v mt chính sách công liên quan đn tng trng kinh t và đu
t công  các nc ASEAN 46
KT LUN 52
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 54
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

ADB
Ngân hàng phát trin Châu Á
ADF
Kimăđnh Augmented Dickey – Fuller
ECM
Mô hình hiu chnh sai s
DNNN
Doanh nghipănhàănc
NSNN
Ngânăsáchănhàănc
GDP

Tng sn phm quc dân
NHNN
Ngânăhàngănhàănc
PPP
Các d án kt hp giaănhàăncăvàătănhân

DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 2.1: Thu chi ngân sách so vi GDP ca mt s ncăôngăÁăvàă
ôngăNamăÁ (%)
22
Bng 2.2: So sánh ICOR ca Vit Nam và ca mt s nc ASEAN
26
Bng 4.1 Thng kê mô t các bin trong mô hình
35
Bng 4.2 Kimăđnh tính dng Fisher thuc tính Phillips-Perron không xu
th, đ tr 2 (bin gc)
40
Bng 4.3 Kimăđnh tính dng Fisher thuc tính Phillips-Perron có xu th,
đ tr 2 (bin gc)
41
Bng 4.4 Kimăđnh tính dng Fisher thuc tính Phillips-Perron không xu
th, đ tr 2 (bin sai phân)
42
Bng 4.5 Kimăđnh tính dng Fisher thuc tính Phillips-Perron có xu th,
đ tr 2 (bin sai phân)
42
Bng 4.6 Kt qu hi qui mô hình cân bng trong dài hn (ECM) có phân
tíchăđ mnh (robust)
43
Bng 4.7 Thng kê mô t phnădăResăca mô hình cân bng trong dài hn

(ECε)ăcóăphânătíchăđ mnh
44
Bng 4.8 Kimăđnh tính dng Fisher thuc tính Phillips-Perron không xu
th, đ tr 2 (bin phnăd)
45
Bng 4.9 Kimăđnh tính dng Fisher thuc tính Phillips-Perron có xu th,
đ tr 2 (bin phnăd)
45
Bng 4.10 Kt qu hiăquiămôăhìnhătácăđng trong ngn hn (ECM) có
phânătíchăđ mnh (robust)
46
Bng 4.11 Kt qu hi qui cho mô hình ràng bucăcóăphânătíchăđ mnh
cho quan h nhân qu Granger
48
DANH M TH

Hình 1.1 Các quan h ngi ch - ngi thaăhànhătrongăđuătăcông
9
Hình 2.1 T l tngătíchălyătàiăsn trongănc so vi GDP ca mt s
nc (%)
20
Hình 2.2 Thu ngân sách t thu so viăGDPănmă2008ăca mt s nc
ôngăÁăvàăôngăNamăÁă(%)
23
Hình 2.3 uătăt ngân sách so vi GDP ca mt s nc (%)
24
 th 4.1 GDP thc caă5ănc ASEAN trongăgiaiăđon 1983 - 2011
36
 th 4.3 Chi tiêu công thc caă5ănc ASEAN trongăgiaiăđon 1983 –
2011

37
 th 4.2ăuătăcôngăthc caă5ănc ASEAN trongăgiaiăđon 1983 –
2011
38
 th 4.4 Ngun thu thu thc caă5ănc ASEAN trongăgiaiăđon 1983 –
2011
38


1

LI M ĐU

1. Lý do chn  tài
NnăkinhătăôngăNamăÁăđangătngătrngăcaoăchoăthyăkinhătăcaăcăkhuăvcă
ôngăÁăđangăcóăsăthayăđiăvăktăcu.ăKinhătăkhuăvcănày săkhôngăchăyuădaă
vàoămărngăxutăkhuăsangăchâuăÂuăvàăε,ăthayăvàoăđóăsătpătrungăgiaătngăđuă
tăvàătiêuădùngăcngănhăđuătăvàăthngămiăgiaăcácănnăkinhătătrongăkhuăvc.ă
Doăđó,ăvicădaăvàoăđuătăchoăcăsăhătngăđăthúcăđyătngătrngăkinhătăgnă
nhălàăsăuătiênăxemăxétăcaăhuăhtăcácăncăASEAN.
Miăquanăh giaăđuăt công vàătngătrngăkinhătăđãăđcănghiênăcu khá
rngărãi vàăcngăđãăcóărtănhiuăcucătranhălunăxyăra.ăTuyănhiên, cóămtăvàiăvnă
đ vn chaăđcăgiiăquyt,ăchngăhnănh:ămtăsăgiaătng thngătrc trong đuă
tăcông săgâyăra mtăsăgiaătng tmăthi hayăvnhăvin trong tngătrngăkinhăt;ă
hayăhiuăquăca đuătăcông có phăthucăvào nngăsut biênătngăđiăcaăvn
nhàănc vàăt nhân; hay hiuăquăcaăđuăt công lên tngătrngăkinhăt cònăphă
thuc vàoăvicăgiaătngăchiătiêu tăngun tàiătr…Bênăcnhăđó,ănhiuănghiênăcuă
trcăđâyăcngăđãăgpăphiănhngăhnăchănhtăđnhănh:ămuăquanăsátănh,ăsăliuă
thuăthpăkhôngăđyăđăvàăchínhăxác,ăphmăviănghiênăcuăbăgiiăhnăhayănghiênăcuă
chăđcăthcăhinăphnălnăăcácăncăphátătrin và còn thiuănhngănghiênăcuă

thcănghimăătrongănc.
Viămongămunătìmăhiuărõăhnăniădungă“cóăhayăkhôngăs tácăđng caăđuătă
côngălênătngătrng kinh t cngănhămi quan h giaăđuătăcôngăvàătngătrng
kinh t”ăvàănhmăkhcăphcănhngăhnăchăcaăcác nghiên cuătrcăđây.ăTácăgiă
đãăchnănghiênăcuăvnăđănày, tuy nhiên doăsăhnăchăvăkinăthc và thiăgiană
nênătácăgiăchăthcăhinănghiênăcuă“Mi quan h gia chi đu t ca chính ph
và tng trng kinh t - Nghiên cu trng hp 5 nc ASEAN” trong giai đon
1983 – 2011.
2

2. Mc tiêu nghiên cu
Phânătíchătácăđng caăđuătăcông lênătngătrng kinh t trong ngn hn và dài
hn thông qua mô hình hiu chnh sai s (ECε).ăng thi, phânătíchămiăquanăhă
nhânăquăgiaăđuătăcôngăvàătngătrngăkinhăt.ă
 giiăquytămcătiêuătrênăđătàiăhngăđnăcácăcâuăhiănghiênăcuăsau:
- uătăcôngăcóănhăhngălênătngătrngăkinhătăhayăngcăliătngătrngă
kinhătăcóălàmăgiaătngăđuătăcông vàăcóăhayăkhôngămiăquanăhănhânăquăgiaă
chúng?
- Hàmăýă vămtăchínhăsáchăcôngăliênăquanăđnătngătrngăkinhătăvàăđuătă
công?
Ktăquănghiênăcuăsăđcăđúcăkt,ălàmăcăsăchoănhngăgiăýăvămtăchínhă
sáchăliênăquanăđnăđuătăcôngăcaăChínhăphăăcácă ncăASEAN,ăđcăbităcho
ChínhăphăVităNamăvăcácăgiiăphápăđăhotăđngăđuătăcôngăđcăhiuăquăhnă
gópăphnăthúcăđyăphátătrinăkinhătăxãăhiăcaăđtănc.

Hinănay,ătrênăthăgiiăcóărtănhiuătácăgiănghiênăcuăvămiăquanăhătácăđngă
caăđuătăcôngăđnătngătrngăkinhăt,ămtăvàiănghiênăcuăđinăhìnhăvăvnăđă
nàyăsăđcătácăgiătrìnhăbàyătómălcăsauăđây:
Barroă(1991)ăxemăxétătácăđngăcaăđuătăcôngăvàăchiătiêuăcôngălênătcăđăphátă
trinăkinhătăgiaăcácănc.ăSauăkhiăcăđnhămtăsăbin,ătácăgiăphátăhinăraăđuătă

côngăkhôngăcóătácăđngăcóăýănghaălênătcăđătngătrng,ătrongăkhiătngătrngă
kinhătăliăcóătácăđngăâmălênăchiătiêuăcaăchínhăph.ă
Canning và Fay (1993), Easterlyă vàă Rebeloă (1992)ăsă dngă dă liuă bngă đă
nghiênăcuăsăđóngăgópălênătngătrngăkinhătăcaăđuătămngăliăgiaoăthông.ă
Phátăhinăchínhăcaănghiênăcuălàămiăquanăhămnhămăgiaătngătrngăkinhătăvàă
đuătăcôngălnhăvcăgiaoăthôngăvàăvinăthông.ă
3

Devarajan vàăcngăs (1996)ătrìnhăbàyăbngăchngăchoă43ăqucăgiaăđang phát
trin,ă chă raă rngătngă chiătiêuă caă chínhăphă (gmăchiă tiêuădùngă vàă chi đuă t)ă
khôngăcóătácăđngăýănghaălênătngătrngăkinhăt.ăTuyănhiên,ătácăgiăphátăhinăraă
tácăđngăriêngăphn quanătrngăcaăchiătiêuăchínhăphăđóălà:ăsăgiaătngătrongăchiă
tiêuădùngăcóătácăđngădngălênătngătrngăkinhătătrongăkhiăsăgiaătngătrongăchiă
đuătăcôngăcóătácăđngăâm.ăTácăđngăâmăcngăđúngăchoămiăthànhăphnăchínhăcaă
đuătăcôngăăgmăgiaoăthôngăvàăvinăthông.ă
Khan (1996) phát hin ra tm quan trngătngăđi caăđuătăcôngăvàătătrongă
vică thúcă đyă tngă trng kinh t cho mt nhóm lnă cácă ncă đangă phátă trin.
Nghiên cu s dng b d liu caă95ăncăđangăphátătrin thi k 1970 - 1990.
Các kt qu ca nghiên cu ch raălàăđuătăcôngăvàătăcóătácăđng khác bit lên
tngătrng kinh t,ătrongăđóăđuătătănhânăcóătácăđngălênă tngătrng kinh t
nhiuăhnăsoăviăđuătăcông.
Nhăvy, các nghiên cu trên ca các tác gi đuăđiăđn kt lun rngăđuătă
côngătuyăcóătácăđng tích ccăđnătngătrng kinh t,ănhngătácăđng này là không
đángă k hocă ítă hnă soă viă đuă tă tănhân. T các kt lun trên và k tha các
nghiên cu này, tác gi mun tìm hiuărõăhnăv tácăđng caăđuătăcôngălênătngă
trng kinh t cngănhămi quan h giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh t đc
nghiên cu  trng hpăcácănc ASEAN.
4u
Phngăphápălunăđc s dngătrongăđ tài là áp dng mô hình hiu chnh sai
s (ECM) đ xemăxétătácăđng ca các binăđuătăcông,ăchiătiêuăcôngăvàăngun thu

ngân sách t thu lênătngătrng kinh t trong ngn hn và dài hn, t đóătínhătoánă
tcăđ hiu chnh và thi gian hiu chnh ca mô hình.
Vi mi quan h giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh t,ăđ tài s dng kim
đnh nhân qu Granger viăcácătácăđng c đnh (fixed effects) cho phân tích d liu
bng không cân bng.
Theoăđó,ăđ tàiăđc thc hin quaăcácăbc nhăsau:
4

Bcă1,ăđ tài kimăđnh tính dng cho các binăđc s dng trong mô hình.
Doăđc tính không cân bng ca d liu bngăđc s dngătrongăđ tài, kimăđnh
Fisher vi thuc tính Phillips-Perronăđc chn s dng.ăTheoăđó,ămt s bin dng
 mcăýănghaăcóăbc tích hp I(0) và mt s bin dng  mc sai phân có bc tích
hpăI(1).ăiuănàyăcóănghaălàăcácăbinăcóăđng liên kt (co-integration).
Bc 2, áp dng mô hình hi qui tuyn tính d liu bng viăcácătácăđng c
đnh cho các binăđ xácăđnhătácăđng caăđuătăcông,ăchiătiêuăcôngăvàăngun thu
ngân sách t thu lênătngătrng kinh t trong dài hn theo mô hình hiu chnh sai
s (ECM).
Bc 3, t phngătrình cân bng trong dài hn  bcă2,ătínhătoánăđc phn
dă(s kt hp tuyn tính ca các bin trong mô hình) và kimăđnh tính dng ca
phnădăđ tái khngăđnh các binăcóăđng liên kt.
Bc 4, áp dng mô hình hi qui tuyn tính d liu bng vi các tácăđng c
đnh cho các bin  mcăsaiăphânăvàăđ tr bc nht ca phnădăđ xácăđnh tác
đng ca các binălênătngătrng kinh t trong ngn hn, t đóătínhătoánăđc tc
đ hiu chnh và thi gian hiu chnh ca mô hình.
Bc cui cùng, áp dng mô hình hi qui tuyn tính d liu bng vi các tác
đng c đnh (mô hình ràng buc) giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh t đ kim
đnh mi quan h nhân qu Granger.
Vic phân tích và x lý s liuăđc thc hin bng phn mm Stata phiên bn 11.
5 Đi tng và phm vi nghiên cu
- iătng nghiên cu:ăTácăđng ca các binăđuătăcông,ăchiătiêuăcôngăvàă

ngun thu ngân sách t thu lênătngătrng kinh t trong ngn hn và dài hnăcngă
nhămi quan h nhân qu giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh t.
- Phm vi nghiên cu: Tácăđng caăđuătăcông lênătngătrng kinh t và mi
quan h nhân qu giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh tăthôngăquaăphânătíchăbngă
dăliuăhàngănmăca 5 quc gia ASEAN (Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Vit Nam
5

và Campuchia) trong giaiăđon t nmă1983ăđn 2011. Các d liuănàyăđc trích
xut t bng d liuăhàngănmăca Ngân hàng Phát trin Châu Á (ADB).
Do s liu ca các nc thành viên còn li ca khiă ASEANănh:ăSingapore,ă
Brunei, Philippines, Lào và Myanmar khôngăđyăđ nên đãă khôngăđcăđaă vàoă
kho sát.
6 Ý nghĩa thc tin ca đ tài
- Làm rõ mcăđ tácăđng caăđuătăcông,ăchiătiêuăcôngăvàăngun thu ngân sách
t thu lênătngătrng kinh t trong ngn hn và dài hn, t đóătínhăđc tcăđ
hiu chnh và thi gian hiu chnh ca mô hình.
- Xácăđnh mi quan h nhân qu hai chiu giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh
t.
-  xut các khuyn ngh cho các chính ph,ăđc bit là Chính ph Vit Nam,
liênăquanăđnăchínhăsáchăđuătăcôngăđ vic vay n nhm thúcăđyătngătrng
kinh t, to vic làm phiăđc xem xét thn trng và vic s dng n vayăchoăđu
tăcôngăphi boăđm hiu qu đ giúp cho vicătngătrng kinh t năđnh và bn
vngăhn.
7. B cc ca lun văn
Kt cu ca lunăvnăđcătrìnhăbàyănhăsau:ă
Chngă1: Trình bày tng quan lý thuyt v đuătăcông vàătngătrng kinh t,
làm rõ khái nimăvàăquanăđim chung v đuătăcông,ăcăs lý thuyt v đuătă
côngăcngănhămi quan h tácăđng caăđuătăcôngălênătngătrng kinh t. Ghi
nhn các nghiên cuătrcăđóă trongăvàăngoàiănc v mi quan h giaăđuătă
côngăvàătngătrng kinh t.

Chngă2: Phân tích thc trngăđuătă công vàătngătrng kinh t cngănhă
khái quát tình hình kinh t  Vit Nam và so sánh vi mt s nc ASEAN, quaăđóă
đánhăgiáăhiu qu đuătăcông và nêu mt s vn đ tn ti caăđuătăcôngăhin
nay.
6

Chngă3: Trìnhăbàyăphngăphápălun và mô hình nghiên cuătrongăđóămôăt
chi tit v cách thc hin mô hình hiu chnh sai s (ECM) và mô hình kimăđnh
tính nhân qu Granger.
Chngă4: Mô t d liu nghiên cu và kt qu thc nghimătrongăđóăch rõ
cách thc ly s liu, x lý s liu, kt qu đtăđc thông qua phân tích hi qui và
bàn lun cho phn gi ý chính sách công.
Phn Kt lun, xácăđnh li nhng phát hin caăđ tài nghiên cuăvàăcácăđ xut
đcăđaăraăchoăcácăchínhăsáchăca Chính ph,ăđc bit là Chính ph Vit Nam liên
quanăđnăđuătăcôngătrongătng lai.
7


TNG QUAN LÝ THUYT V  VÀ
NG KINH T

1.1 C s lý thuyt v đu t công
1.1.1 Khái nim và quan đim chung v đu t công
uătăcôngă(thun)ăđc hiuănhălàăphnăchiătiêuăcôngăđcăthêmăvàoălng
vn vt chtăđ to ra các dch v xã hi, chng hn xây dngăđng xá, cu cng,
trng hc, bnh vinăv.v…ăNgun vnăđuătăcôngăthng bao gm ngân sách nhà
nc, trái phiu chính ph hoc vin tr phát trin caănc ngoài. Tùy theo quan
nim ca tng qucăgiaămàăđuăt công có th bao gm các d án cho các mcăđíchă
kinh doanh (qua khu vc DNNN) hoc các d án ch thun túy mcăđíchăcôngăích.ă
 VităNam,ăđuătăcôngăđc hiuătheoănghaăhp.ăuătăcôngălàăđuătăt

ngun vn caăNhàăncăvàoăcácălnhăvc phc v li ích chung, không nhm mc
đíchăkinhădoanhă(Nguyn Xuân T, 2010).
Các nghiên cu gnăđâyăchoăthyăđuătăcôngănhăhng tiăđuătăca khu vc
tănhânătheoănhiuăkênhăkhácănhauă(BlejerăvàăKhan,ă1984;ăAschauer,ă1989).ăuătă
côngăthúcăđyăđuătătănhânănu nó có tính b tr choăđuătătănhân.ăiu này ch
xy ra nuăđuătăcôngătoăraăđc các hiu ng lan taă(spilloverăeffect)ăđi vi
nn kinh t. Doanh nghipătănhânăs thuăđc li nhunăcaoă hnăkhiăcóăđuătă
công, do vy thúcăđyăđuătătănhân.ăTuyănhiên,ăđuătăcôngăcóăth dnăđn hin
tngăchènăépăđuătătănhânănuănhănóăcnh tranh ngun lc viăđuătătănhân.ă
Kh nngăchènăépăđuătătănhânăs ln nuănhăđuătăcôngăđc thc hin bi các
doanh nghipănhàănc hoc thông qua hình thc doanh nghipănhàănc. Dch v
cung cp t khu vc doanh nghipănhàănc s cnh tranh vi khu vcătănhân,ălàmă
gimăđngăcăthamăgiaăđu tăca khu vcătănhân.ă
8

Nhăvy, v căbn, các qucăgiaăđuăhngăđn qunălýăđuătăcôngăđ h tr
tngănngăsut cho khu vcătănhânăvàătoànăb nn kinh t. Ngoài ra, nó có th dùng
đ bùăđp tht bi ca th trng trong mt s th trngăđc bit.
1.1.2 C s lý thuyt v đu t công
Vài nét v lý thuyt quan h ngi ch - ngi tha hành (principal - agent
theory)
uătăcôngălàămtăđin hình ca quan h ngi ch - ngi thaăhành.ăNgi
dânăvàăngiăđóngăthu trao tin và y thác cho chính quyn các cpătrungăngă
và/hocăđaăphngă(di hình thc các khon thu ngân sách t thu và khai thác tài
nguyên)ăđ thc hin các d án cung cp dch v công cng. Chính quyn cp trung
ngăsauăđóăli có th y thác cho chính quyn cpăđaăphngăđ thc hin các d
án cung cp dch v công cng. Biăcácăcăquanăchínhăquyn không th trc tip
thc hin vicănàyănênăđnăltăcácăcăquanănàyăli y thác cho các nhà thu d án
đ xây dng công trình, sau khi công trình hoàn thành, nó s đc bàn giao cho mt
đnăv khác ca chính quyn qun lý.

Bn cht ca quan h ngi ch - ngi tha hành là btă đi xng thông tin.
Ngi ch munăngi tha hành n lc thc hin ht mình công vicăđc giao.
Nhngă vìă ngi tha hành có thông tin riêng v chi phí sn xut màă ngi ch
không bitănênăngi thaăhànhăthngăcóăxuăhngă“bp”ăngi ch.ă gii quyt
vnăđ này, các lý thuyt gia ch ra rngăngi ch s thc hin các bin pháp khác
nhau, ph thuc vào tng tình hung hay tng d án.
- Trng hp có th giám sát:ă tngăcng minh bch thông tin thông qua các
hình thc khuynăkhíchăđ gim thông tin riêng.
- Trongătrng hp không th giám sát ttănhngăcóăth đaăraămt hpăđng rõ
ràng v trách nhim ca miăbên:ăngi ch s khoánăchoăngi tha hành mt hp
đng vi chi phí c đnh (Holmstrom, 1982; Baron và Myerson, 1982).
9

- Trongătrng hp không th hìnhăthànhăđc hpăđngărõăràng:ăngi ch s
đ ngh ngi tha hành hpă đng hp tác dngăđng ch s hu đ tngătráchă
nhim và chia s ri ro (Grossman và Hart, 1986).


Mi quan h ngi ch - ngi tha hành trên rt huăíchăđ bàn lun v căch
đuătăcông.ăV mt lý thuytăcăch đuătăcôngăbaoăgm hai nhómăcăch liên
quanăđn hai giaiăđon caăđuătăcông.ăNhómăth nhtălàăcăch xácăđnh cách thc
phân b các ngun vn caănhàănc sao cho hiu qu. Nhóm th haiălàăcăch thc
hin các d ánăđuătăcông.ăBênăcnhăcăch ra quytăđnhăvàăcăch thc hin ti
haiăgiaiăđonălàăcácăcăch giámăsátăđ đm bo rng vic ra quytăđnh và thc hin
các d ánăđuătăcôngăđtăđc mcătiêuăđ ra vi mc tht thoát là thp nht.
* C ch phân b ngun vn:
Trên bình din lý thuytăngi ch - ngi thaăhành,ăcăch phân b ngun vn
phn ánh mi quan h giaăngi dân y thác cho chính quyn các cp thc hin
- 
10

vicăxácăđnh các d án cung cp dch v công cngăchoăngi dân. Trong mi quan
h này, chính quyn các cp có li th hoàn toàn v thông tin. Giaăngi dân và
chính quynăcngăkhôngăth hìnhăthànhăđc hpăđng rõ ràng. Vì vy, cách thc
đ gii quyt mi quan h này là tp trung vào vic gim thông tin riêng cngănhă
tngăcng s tham gia caăngi dân vào quá trình ra quytăđnh.
Cách gii quyt tng quát vnăđ này là phân quyn.ăâyălàăxuăhng chung trên
th gii k t thp niên 1980. Các d án đuătăcôngăcóăquiămôăvùngăhoc quc gia
thì do chính quynătrungăngăquytăđnh trong khi các d ánăđuătăcôngăcóăquiă
môăđaăphngăthìădoăđaăphngăquytăđnh.
Mcăđíchăca vic phân quynălàătngăhiu qu phân b đuătăda trên ngun tri
thc mà các cp có th bit ttăhnăcngănhăđc nhiuăngi dân bităđnăhn.ă
Trungăngăhiu bit rõ v tng th nn kinh t, mi liên kt gia các vùng min,
xây dng k hoch v căs h tngăcngănhăcácăvùngăkinhăt đ tngăhiu ng
hp tri (synergy effects). D án có qui mô qucăgiaăcngănhnăđc s quan tâm
ca nhiuăngi dân. Mcăđ phn bin nhng lý l phân b ca chính quyn trung
ngăs đaădngăhn.
Trongăkhiăđóăngiădânăđaăphngăđcăcoiănhălàăđiătng hiu nhu cu  đa
phngămìnhănht, h cngăhiu bit rõ các ngun lcăđc thù caăđaăphng.ăKhiă
đc phân quyn, h s có kh nngăđaăraăquytăđnhăđúngăđnăhnăngayăc khi là
khôngăđúngăt quanăđim ca chính quynătrungăngă(BirdăvàăVaillancourt,ă1998).ă
Ngoàiăraă đ tngăcng s tham giaăđóngă gópă caăngiă dânăđaăphngă vàoă
kim soát ri ro, kinh nghim th gii cho thy vic phân quynăđuătăcôngăcn
phi tngăng vi ngun thu ca chính quynăđaăphng.ăNuăđaăphngăđóngă
góp ít hocăkhôngăcóăđóngăgópăchoăcácăd ánăđuătăthucăđaăphngămìnhăthìăs
thiu trách nhim trong vic kim soát ri ro. Vì vy, vic phân quynăđuătăcôngă
choăđaăphngănênăcânăbng vi kh nngăhuyăđng ngân sách caăđaăphng.ă
* C ch thc hin đu t công:
11

Mt khi d ánăđuătăđc quytăđnh, tùy theo tính cht ca d án, chính quyn
s quytăđnh thc hin d án theo hình thc s hu nào.
- Hình thc s hu th nhtălàănhàănc nm 100% vn ch s hu d án và thuê
các doanh nghip thc hin.ăThôngăthngăđâyălàănhng d án ít phc tp, có thi
gian thc hin ngn; hocăđóălàăcácăd án không to ra dch v cóătínhăthngămi.
Trongătrng hp này, chính quyn và doanh nghip có th đaăraăđc mt hp
đngătngăđiăđyăđ v trách nhim gánh chu ri ro caăcácăbênăliênăquanăđn d
án. Chính quyn s chn nhà thu có kh nngăthc hin d án viăchiăphíăđuătăc
đnh thp nht.
- Hình thc s hu th hai là chia s s hu d án vi khu vcătănhân.ăâyălàă
các loi d án có thiăgianăkéoădàiăvàătngăđi phc tp, chaăđng nhiu ri ro
trong quá trình thc hin. Tuy nhiên, li ích ca d án liăcóătínhăthngămi có kh
nngă hp dnă tă nhână thamă gia.ă Cácă d án kt hp giaă nhàă ncă vàă tă nhână
(public-private partnership - PPP) s giúpăchoănhàănc gim gánh nng ngân sách,
khuyn khích s phát trin ca khu vcătănhânăvàăquanătrng là s phân b đc
ri ro cho bên có kh nngăkim soát ttăhn.ă
Vi các d án PPP, la chnănhàăđuătătănhânăcóănngălcătàiăchínhăcngănhă
nngălc thc thi là rt quan trng. Mu chtăđ mt d án PPP có th tin hành là
phiăđm bo t sut li nhunăchoănhàăđuătătănhânăcaoăhnălãiăsut trái phiu
chính ph. Hình thcăPPPă đãă tr nên rt ph bin trên th gii t thp k 1990.
Khiăđu t Anh Qucădi hình thcăPublicăFinancialăInitiativeă(PFI),ăPPPăđãălană
rng ra khp th giiănhăÚc,ăChiăδê,ăδiênăhip Châu Âu và gnăđâyănht là M.
Nóăthngăđcădùngăđ thc hin các d ánăliênăquanăđn giao thông.
* C ch giám sát quá trình đu t công:
Vi c haiăgiaiăđon, phân b vnăđuătăcôngăvàăthc hinăđuătăcông, vai trò
giám sát ca bên th ba là rt quan trng. Bi c chính quynăvàăđnăv thc hin
trên nguyên tcă đuă làă “ngi thaă hành”ă đi viă ngi dân trong mi quan h
ngi ch - ngi tha hành, nên rt có th c hai bên s cu kt trc li vi nhau
12

đ làmătngăchiăphíăd án. Vì l đó,ăgiámăsátăđuătăcôngăthngăđcăxemănhălàă
mt trong nhng khâu quytăđnhăđn chtălngăđuătăcông.ănălt, vic giám
sát hiu qu góp phn làm gim n công và thâm ht ngân sách.
 giámăsátăđuătăcôngăhiu qu, nhim v tiên quyt là to ra mt qui trình
minh bch, có kh nngăgii trình t khâu phân b đuătăchoăđn khâu thc hin
đuăt.ăTínhăminhăbch và kh nngăgiiătrìnhătrongăđuătăcôngăgiúpăngi dân
(báoăchí,ăcácăchuyênăgiaăđc lp) có kh nngătheoădõi các hành vi ca các bên tha
hành.ăTrc áp lc phi gii trình, các bên tha hành s gim bt vic lm dng
thông tin ni b đ trc li.
Vic xây dngăcácăcăquanăgiámăsátăđuătăcôngăchuyênătráchătheoăcácăcp qun
lý d ánăđuătăcôngălàărt cn thităđ gim các hành vi trc li. Bn cht ca vic
hìnhăthànhăcăquanăgiámăsátălàătp trung tri thc chuyên sâu vào mtăniănàoăđóă
nhmălàmăđi trng vi các bên tha hành (agents) có nhiu thông tin ni b. Vic
phân cp giámăsátăgiúpăchoăcácăcăquanăgiámăsátătrungăngătp trung vào giám sát
các d án qui mô ln,ătrongăkhiăcácăcăquanăgiámăsátăcpăđaăphngătn dng tri
thc bnăđaăđ giám sát các d án cpăđaăphng v vn ti, bnh vin,ătrng hc
và các công trình xây dng công cng.
1.1.3 Mi quan h tác đng ca đu t công và tng trng kinh t
Vnăđuătăcôngălàămtăthànhăphnăquanătrngătrongătngăvnăđuătătoànăxãăhi,ă
mtănhânătăcóătácăđngăthúcăđyătngătrngăkinhătăăhaiămt:ătngăcungăvàătngă
cu.ă
TheoăAdamăSmithă(đuăthăkă18)ăthìăvicătngăvnăđuătăsădnăđnătngăscă
laoăđngăvàătngăcôngăcăsnăxutăcăvăsălngălnăchtălng,ătăđóămărngăsnă
xut.ăTiăthăkă19,ăK.εarxăđãăđăcpăđnăvnănhălàămtătrongăbnăyuătătácăđngă
đnăquáătrìnhătáiăsnăxutăgmăđtăđai,ălaoăđng,ăvnăvàătinăbăkhoaăhcăkăthut.ă
Kă thaă nhngă tă tngă trênă cácă nhàă kinhă tă tână că đină tiêuă biuă làă Cobbă vàă
Douglasăđãăphânătíchărõăvaiătròăcaăvnăthôngăquaăhàmăsnăxut.ăNhăvy,ătngăquyă
môăvnăđuătălàănguyênănhânătrcătipălàmătngătngăcungăcaănnăkinhătănuăcácă
13

yuătăkhácăkhôngăthayăđi.ăεtăkhác,ătácăđngăcaăvnăđuătăcònăđcăthcăhină
thôngăquaă hotă đngă đuă tă nângă caoă chtă lngă ngună nhână lc,ă điă miă côngă
ngh…ăDoăđó,ăđuătăliăgiánătipălàmătngătngăcungăcaănnăkinhăt.
Ngoài ra, đuătăcònălàămtăthànhăphnăquanătrngăcaătngăcu.ăTheoăKeynes,ă
tngăsnălngăcaănnăkinhătăhìnhăthànhănhăvàoăvicăhinăthcăhóaănhngăquytă
đnhăchiătiêuănh:ăchiătiêuătiêuădùngăcaăhăgiaăđình,ăchiătiêuăchoăđuătămărngă
kinhădoanhăcaădoanhănghip,ăchiătiêuăcaăChínhăphăvàăchiătiêuăròngăcaănnăkinhă
tăbênăngoàiăđiăviăsnăphmăniăđaă(ADă=ăCă+ăIă+ăGă+ăXă– M)
Nhăvy,ăgiaătngăđuătăsălàmăchoătngăcuătngătrongăđiuă kinăcácăyuătă
khácăkhôngăđi.ăSăthayăđiătngăcung,ătngăcuăđcăphnănhăquaătcăđătngă
trngăkinhăt.ăThayăđiăquyămôăvnăđuătăcngălàănguyênănhânălàmăthayăđiătcă
đătngătrngăkinhăt.
εiăquanăhăgiaăđuătăviătngăcungăvàătngăcuăcaănnăkinhătălàămiăquană
hăbinăchng,ănhânăqu,ăcóăýănghaăquanătrngăcăvălý lunăvàăthcătin.ăâyălàăcă
sălýălunăđăgiiăthíchăchínhăsáchăkíchăcuăđuătăvàătiêuădùngăănhiuăncătrongă
thiăkănnăkinhătătngătrngăchm.
1.2 Các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia đu t công và tăng
trng kinh t
Mtălng ln các nghiên cu thc nghimă trcă đâyă nghiênă cu liuă đuă tă
côngăcóăđóngăgópăriêngăbitănàoăhayăkhôngălênătngătrng kinh t. Sauăđâyălàămt
vài nghiên cuăđinăhìnhăđc tác gi trìnhăbàyătómălcănhăsau:
1.2.1 Các nghiên cu thc nghim  các nc phát trin
Trong mt nghiên cu có nhăhng, bng cách s dng d liuăhàngănmăchoă
giaiăđon 1949 - 1985 cho Hoa K, Aschauer (1989a) phát hin mt mi quan h
dngămnh giaănngăsut và t s vn công trên vnăt.ăAaronă(1990)ăvàăTatomă
(1991)ăđt câu hi cho các phát hin caăAschauerătrênăcăs đc tính không dng
ca chui thiăgian,ăđiu mà có th toănênătngăquanăgi mo gia vnăđuătă
14

côngăvàătngătrng kinh t. Sturm và De Haan (1995) khngăđnh nu mô hình ca

Aschauerăđcăcălng  các sai phân bc nht – điu cn thit khi các binăđc
dùng không dngăvàăcngăkhôngătíchăhp – mô hình ch to ra các kt qu măh.
Tuy nhiên, Munnell (1992) ch ra rng, các sai phân bc nhtăcngăcóăvnăđ ca nó
vìănóăkhôngăchoăphépăcălng mi quan h dài hn căbn gia sn xut và các
yu t đu vào. Duggal và cng s (1995) khngăđnhălàăcácăphngătrìnhăsaiăphână
bc nht toănênădaoăđngăuătiênăđángăng và các h s co giãn vnăđuăra,ăđiu
nàyăđ đ đt câu hi v kh nngăcaăcácăphngătrìnhăsaiăphânăbc nht bt ly
đc các mi quan h dài hn.
Bng cách s dng mô hình VAR, Sturm (1998) phát hinălàăđuătăcăs h tng
nhăhngădngălênăsnălng  Hà Lan và bng cách s dngămôăhìnhătngăt
đ phânătíchăcácătácăđng caăđuătăcôngăchoăsáuănc công nghip, Mittnik và
Neumann (2001) cho rngăđuătăcôngăcóăxuăhng gây ra mt nhăhngădngă
lên GDP. Ngoài ra, h không phát hin hiu ng chèn ln giaăđuătăcôngăvàăđu
tăt.ăNavyă(2002)ăkim tra mi quan h giaătngătrng kinh t,ăđuătăcông và
đuătătănhânăbng cách s dng mô hình VAR. Da trên chui d liu thi gian
hàngănmăchoăPakistan,ăphânătíchăđ ngh làăđuătăcôngăcóătácăđngădngălênăđu
tătăvàătngătrng kinh t đnhăhng c đuătătăvàăđuătăcôngănhăđc d
đoánăbi các mô hình da trên s tngătc.
1.2.2 Các nghiên cu thc nghim  các nc đang phát trin
Devarajan và cng s (1996) trình bày bng chng cho 43 qucăgiaăđangăphátă
trin, ch ra rng tng chi tiêu ca chính ph (gmăchiătiêuă dùngă vàă chiă đuăt)ă
không có tácăđngăýănghaălênătngătrng kinh t. Tuy nhiên, các tác gi phát hin
raătácăđng riêng phn quan trng ca chi tiêu chính ph:ăđóălàăs giaătngăphn chi
tiêuădùngăcóătácăđngădng,ăýănghaălênătngătrng kinh t trong khi s giaătngă
trongăchiăđuătăcôngăcóătácăđngăâm.ăTácăđngăâmăcngăđúngăchoămi thành phn
chính caăđuătăcông,ăbaoăgm giao thông và vinăthông.ăiuănàyăđaăđn mt
qui tcăhiăđángăngc nhiên là Chính ph  cácăncăđangăphátătrin ttăhnănênă
15

đcătăvn là dch chuyn các ngun lc công t đuătăcôngăsangăchiătiêuădùngă

công.
Pritchettă (1996)ă đ ngh mt lý gii khác cho các phát hin ca Devarajan và
cng s (1996) – gi thuytă“whiteăelephant”.ăÔngătaălp lun rngăđuătăcôngă
cácăncăđangăphátătrinăthngăđc s dng cho các d án không thích hp và
không hiu qu. Kt qu là, phnăđuătăcôngăcóăth làăthcăđoărt kém ca s gia
tngăthc trong vnăđuătăhiu qu v mt kinh t. Mt mt,ăđuătăcôngăcaoăhnă
giaătngătcăđ tíchălyăvn quc gia trên mcăđc chn (vi gi đnh theo cách
hp lý) bi khu vcăt;ăvìăth, chi tiêu vn công có th gây ra s chèn lnăchiăđuătă
tănhân.ăεt khác, vn công – đc bit vnăđuătăh tngănhăđng cao tc, h
thngănc, cng rãnh và sân bay – có v có mi quan h b sung vi vnătătrongă
công ngh sn xutătănhân.ăVìăth,ăđuătăcôngăcaoăhnăcóăth giaătngănngăsut
biên ca vnătăvàăquaăđóăh tr đuătătănhân.
Khan (1996) phát hin ra tm quan trngătngăđi caăđuătăcôngăvàătătrongă
vică thúcă đyă tngă trng kinh t cho mt nhóm lnă cácă ncă đangă phátă trin.
Nghiên cu s dng b d liu caă95ăncăđangăphátătrin thi k 1970 – 1990.
Các kt qu ca nghiên cu ch raălàăđuătăcôngăvàătăcóătácăđng khác bit lên
tngătrng kinh t,ătrongăđóăđuătătănhânăcóătácăđngălênătngătrng kinh t
nhiuăhnăsoăviăđuătăcông.
1.2.3 Các nghiên cu thc nghim  trong nc
- NghiênăcuăcaătácăgiăNguynăThăδoană(2012)ăviăđătàiă“Tácăđngăcaăđuă
tăcôngăđnătngătrngăkinhătăăVităNam”.ăTácăgiăsădngăphngăpháp đngă
tíchăhpă(Cointegration)ăcaăEngleă– Granger (1987) và mô hìnhăhiuăchnhăsaiăsă
(ECε)ăđăthitălpămiătngăquanăcânăbngătrongădàiăhnăgiaăchăsătngătrngă
kinhătăvàăcácănhânătănhăhngătrongăđóăcóăbinăđuătăcôngăcngănhătínhătoánă
mcăđătácăđngăcaăcácănhânătăđnăbinăđngăcaăcaătngătrngăkinhătătrongă
ngnăhn.ăTácăgiăsădngămôăhìnhănghiênăcuăviăgiăđnhălàătngătrngăkinhătă
chuănhăhngăbiăcácăbinăkinhătăvămôănh:ăđuătăcông,ăđuătătănhân,ăđuătă
16

trcătipăncăngoài,ăxutăkhu,ăngunănhânălcăvàănăncăngoài.ăSăliuătănmă

1986 – 2011.ăKtăquătrongădàiăhn,ăđuătăcông,ăđuătătănhân,ăđuătătrcătipă
ncăngoàiăvàănăncăngoàiăcóătácăđngănhiuăđnătngătrngăkinhăt.ăTrongăngnă
hn,ăchăcóănăncăngoàiăăk trcăcóănhăhngăđnătngătrngăkinhătăhinăti,ă
cònăđuătăcôngătácăđngăđnătngătrngăkinhătăkhôngăcóăýănghaăthngăkê.ăngă
thi,ătrongăcácăbinăvămôăđcăchn,ăbinăđuătăcôngătácăđngăđnătngătrngă
kinhătăítăhnăsoăviăbinăđuătătănhân.ăDoăđó,ăđăđmăboănnăkinhătăVităNamă
tngătrngănhanh,ăbnăvng,ăChínhăphăcnăcóănhngăgiiăphápăthíchăhpănhmă
đyămnhăđuătăkhuăvcătănhânăđngăthiătngăcngămnhămăhiuăquăđuătă
caăkhuăvcăNhàănc.ă
- NghiênăcuăcaăTS.TôăTrungăThànhă(2011)ăviăđătàiă“uătăcôngălnăátăđuă
tă tă nhân?ă Gócă nhìnă tă môă hìnhă thcă nghimă VECε”.ă εôă hìnhă că thă trongă
nghiênăcuănày,ătácăgiăsădngămôăhìnhăVECεăviăbaăbinăsălà:ăđuătăkhuăvcă
Nhàăncă(GI),ăđuătăkhuăvcătănhână(PI)ăvàăGDPă(Y),ăsăliuăsădngătănmă
1986 - 2010ăđăcălngăcácăhàmăphnăngăvàăcácăhăsăcoădãn.ăTheoăđó,ăhină
tngăđuătăcôngă“lnăát”ăđuătătănhânăđcăthăhinărõănét.ăTrungăbìnhăcămt
thpăniên,ă 1%ă tngăvnăđuă tăcôngăbană đuăsă khinăđuă tă tănhânăbă thuă hpă
0,48%. ngăthi,ătácăđngăđnăGDPăcaăđuătăcôngălàăthpăsoăviătácăđngăcaă
đuătătănhân.ăBàiăvităhàmăýătrongăquáătrìnhăchuynăđiăkinhăt,ăcnăgimădnătă
trngăđuătăcông,ăđngăthiătngăcngămnhămăhiuăquăvàăchtălngăcaăđuă
tăkhuăvcăNhàănc.ă
- TácăgiăNgôă δýăHóaă (2008)ă viăđă tàiă “Tácăđngăcaă đuă tă côngăđnă tngă
trngăkinhătătnhăδongăAn”.ăTrongănghiênăcuătácăgiăngădngămôăhìnhăHarrod-
Domarăđăphânătíchămiătngăquanăgiaăđuătăcôngăvàătngătrngăkinhătătnhă
δongăAn.ăεôăhìnhăcăthăgmă3ăbin:ăđuătăkhuăvcăcôngă(Ig),ăđuătăkhuăvcătă
(Ip)ăvàăGDP,ăsăliuăsădngătănmă1987ă - 2007.ăTácăgiăsădngăphngăphápă
bìnhăphngăbéănhtă(OδS)ăđăcălngăcácăbinătrongămôăhình.ăKtăqu,ăđuătă
côngăvàăđuătătănhânăđuătácăđngătíchăcc đnătngătrngăkinhătăcaătnh,ătuyă
nhiênăđuătăcôngătácăđngăítăhnăđuătătănhân.
17

Tóm li, mi quan h giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh t vn còn là vnăđ
tranh lun c v lý thuyt ln thc tin. Các kt qu t minh chng thc nghim liên
quanăđn mi quan h giaăđuătăcôngăvàătngătrng kinh t là hn hp. Trong
mi nghiên cu, các nhà kinh t lng s dngăcácăphngăphápăcălng khác
nhau, mu nghiên cu khác nhau tùy thucăvàoăphngăphápăvàăd liu mà h s
dng.ăDoăđó,ăđ xácăđnh đc kt qu nghiên cuănàoăđángătinăcy hnălàăđiu khó
khnăbi ngun d liuăthng không nhtăquán,ăđng thi miăphngăphápăc
lngăcngăcóănhng đim yu nhtăđnh.
Kt lu
Trongăchngănàyălunăvnăđãăđ cpăđn tng quan lý thuyt v đuătăcôngăvàă
tngătrng kinh t, làm rõ khái nimăvàăquanăđim chung v đuătăcông,ăcăs lý
thuyt v đuă tăcôngăcngănhă mi quan h tácă đng caă đuă tă côngălênă tngă
trng kinh t. Ghi nhn và đánhăgiáăcác nghiên cuătrcăđóăv mi quan h gia
đuătăcôngăvàătngătrng kinh t,ăquaăđóăchoăthy hiu ngăđuătăcôngălênătngă
trng kinh t vn còn là vnă đ tranh lun v c lý thuyt ln thc tin. Minh
chng thc nghimăliênăquanăđn hiu ngăđuătăcôngălênătngătrng kinh t là
hn hp.