B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
LÂM V LINH
NÂNG CAO HIU QU
TÍN DNG U ÃI TRONG CÔNG TÁC XÓA ÓI GIM
NGHÈO TI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
HUYN CH PH – TNH GIA LAI
LUN VN THC S KINH T
TP.H CHÍ MINH, NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
LÂM V LINH
NÂNG CAO HIU QU
TÍN DNG U ÃI TRONG CÔNG TÁC XÓA ÓI GIM
NGHÈO TI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
HUYN CH PH – TNH GIA LAI
Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS TRN HUY HOÀNG
TP.H CHÍ MINH, NM 2013
LI CÁM N
Trc tiên tôi xin gi li cám n đn gia đình và bn bè ca tôi, đc bit là
v tôi đã luôn đng viên, to điu kin cho tôi trong sut quá trình thc hin lun
vn và các anh, ch công tác ti NHCSXH huyn Ch Ph, giúp tôi thun li trong
vic phân tích và đánh giá hiu qu tín dng u đãi trong công tác xóa đói gim
nghèo ti NHCSXH huyn Ch Ph mt cách chính xác.
Tôi xin trân trng cám n quý thy cô trng i hc Kinh t TP. H Chí
Minh đã truyn đt nhng kin thc chuyên ngành làm nn tng giúp tôi thc hin
lun vn này. Và trên ht, tôi xin trân trng cám n PGS. TS. Trn Huy Hoàng -
ngi thy đã luôn tn tình hng dn và góp ý đ tôi hoàn thành lun vn đúng
thi hn.
Trong quá trình thc hin, mc dù đã c gng đ hoàn thin nhng lun vn
không th tránh khi nhng hn ch và sai sót. Rt mong nhn đc ý kin đóng
góp t quý thy cô và bn bè.
Xin chân thành cám n.
Tác gi lun vn
Lâm V Linh
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng cá nhân
tôi, cha tng đc công b hay bo v trc đây. Các tài liu và d liu khác s
dng trong lun vn này đu đc ghi ngun trích dn và đc lit kê trong danh
mc tài liu tham kho.
Tác gi lun vn
Lâm V Linh
MC LC
Ni dung Trang
Trang ph bìa
Li cám n
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, t vit tt
Danh mc các hình
Danh mc các bng
M U 1
CHNG 1 :C S LÝ LUN V HIU QU TÍN DNG U ÃI TRONG
CÔNG TÁC XÓA ÓI GIM NGHÈO 7
1.1. Nghèo đói và s cn thit phi gim nghèo 7
1.1.1. Khái nim v nghèo đói 7
1.1.1.1. Khái nim nghèo 7
1.1.1.2. Khái nim v đói 9
1.1.2. Khái nim v xóa đói gim nghèo 9
1.1.2.1. Khái nim v xóa đói 9
1.1.2.2. Khái nim v gim nghèo 10
1.1.3. Chun nghèo 10
1.1.3.1. Chun nghèo ca quc t 10
1.1.3.2. Chun nghèo ca Vit Nam 12
1.1. 4. c trng ca nghèo đói 15
1.1.5. Nguyên nhân gây ra nghèo đói 18
1.1.6. c tính ca ngi nghèo 19
1.1.7. S cn thit phi gim nghèo và h tr ngi nghèo 19
1.1.8. Chính sách ca ng và Nhà nc v công tác xóa đói gim nghèo 20
1.1.9. Cam kt thc hin mc tiêu thiên niên k ca Vit Nam vi Liên hip quc
v công tác xóa đói, gim nghèo 21
1.2. Tín dng và vai trò tín dng đi vi h nghèo 21
1.2.1. Tín dng đi vi h nghèo 21
1.2.1.1 Khái nim tín dng đi vi h nghèo 21
1.2.2. Vai trò tín dng đi vi h nghèo 23
1.2.2.1. Tín dng u đãi đi vi h nghèo góp phn ci thin đi sng, gia tng thu
nhp cho ngi nghèo 23
1.2.2.2. Tín dng u đãi đi vi h nghèo góp phn tng cng khi đi đoàn kt
trong cng đng dân c 23
1.2.2.3. Tín dng u đãi đi vi h nghèo góp phn xóa đói gim nghèo bn vng 24
1.2.3. Hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo 24
1.2.3.1. Khái nim hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo 24
1.2.3.2. Mt s ch tiêu đánh giá hiu qu tín dng đi vi ngi nghèo 25
1.2.3.3. Các nhân t nh hng đn hiu qu tín dng u đãi đi vi ngi nghèo . 27
1.2.4. Kinh nghim quc t trong vic xóa đói gim nghèo và bài hc cho Vit Nam
29
1.2.4.1 Kinh nghim quc t trong vic xóa đói gim nghèo 29
1.2.4.1 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 34
Kt lun chng 1 36
CHNG 2: THC TRNG VÀ HIU QU CA TÍN DNG U ÃI
TRONG CÔNG TÁC XÓA ÓI GIM NGHÈO TI NGÂN HÀNG CHÍNH
SÁCH XÃ HI HUYN CH PH, TNH GIA LAI 37
2.1. c đim t nhiên, kinh t - xã hi ca huyn Ch Ph 37
2.1.1. c đim t nhiên 37
2.1.1.1. V trí đa lý 37
2.1.1.2. a hình 37
2.1.1.3. Khí hu 39
2.1.2. c đim kinh t - xã hi 39
2.1.2.1. c đim kinh t 39
2.1.2.2. c đim xã hi 39
2.1.3. Tình hình an ninh – chính tr 40
2.1.4. Thc trng nghèo đói ca đa phng 41
2.2. Công tác trin khai thc hin các chng trình d án có liên quan đn chính
sách xóa đói gim nghèo ti huyn Ch Ph 42
2.2.1. Thc hin d án khuyn nông – lâm và h tr phát trin sn xut, phát trin
ngành ngh trong nhng nm gn đây 42
2.2.1.1. Công tác khuyn nông, khuyn lâm 42
2.2.1.2. Chính sách tr cc, tr giá và cp không thu tin mt s mt hàng chính
sách theo Quyt đnh 86 ca UBND tnh Gia Lai 42
2.2.1.3. Chng trình đnh canh đnh c – đnh c 43
2.2.2. Thc hin chng trình 135 giai đon II 43
2.2.3. D án h tr phát trin sn xut 44
2.2.4. D án phát trin c s h tng 44
2.2.5. Chng trình 134 45
2.2.6. Chng trình 167 45
2.2.7. D án dy ngh cho ngi nghèo 45
2.2.8. Chng trình mc tiêu quc gia (MTQG) v giáo dc đào to 45
2.2.9. Chng trình MTQG v y t, dân s và k hoch hóa gia đình 46
2.2.10. Kt qu đt đc và nhng tn ti, hn ch 46
2.3. Thc trng v ngun vn, công tác huy đng và s dng vn u đãi ti Ngân
hàng chính sách xã hi (NHCSXH) huyn Ch Ph giai đon 2003 - 2012 48
2.3.1. S lc v NHCSXH huyn Ch Ph 48
2.3.2. Ngun vn và công tác huy đng vn tín dng u đãi cho vay h nghèo và
đi tng chính sách 49
2.3.3. V s dng vn 51
2.3.3.1 Cho vay h nghèo 51
2.3.3.2 Cho vay gii quyt vit làm 53
2.3.3.3 Cho vay hc sinh, sinh viên có hoàn cnh khó khn 53
2.3.3.4 Cho vay h sn xut kinh doanh vùng khó khn theo quyt đnh
31/2007/Q-TTg ca Chính ph 53
2.3.3.5 Cho vay nc sch và v sinh môi trng nông thôn 54
2.3.3.6 Cho vay h đng bào dân tc thiu s đc bit khó khn theo Quyt đnh
32/2007/Q-TTg ca Chính ph 54
2.3.3.7 Cho vay xut khu lao đng 55
2.3.3.8 Cho vay h nghèo v nhà theo Quyt đnh 167/2008/Q-TTg, Quyt đnh
67/2010/Q-TTg ca Chính Ph 55
2.3.3.9 Cho vay thng nhân vùng khó khn 55
2.3.4. Cht lng tín dng u đãi 56
2.3.5. Phng thc tín dng đi vi cho vay h nghèo và các đi tng chính sách
khác 56
2.3.6. Tình hình thu chi qua các nm 2006 – 2012 60
2.3.7. Nhng kt qu đt đc 61
2.3.8. Kt qu điu tra, kho sát v mt s ch tiêu đánh giá hiu qu t ngun vn
tín dng ca NHCSXH trên đa bàn huyn Ch Ph 61
2.3.9. Mt s tn ti hn ch 63
2.4. Nghiên cu tác đng ca tín dng u đãi đn xác sut thoát nghèo k vng 64
2.4.1 Gii thiu s lc cuc nghiên cu 64
2.4.2. Lc trích Kt qu ca nghiên cu 65
Kt lun chng 2 67
CHNG 3 : GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU TÍN DNG U ÃI
TRONG CÔNG TÁC XÓA ÓI GIM NGHÈO TI NHCSXH HUYN
CHPH 69
3.1. C s xây dng mt s gii pháp nâng cao hiu qu tín dng u đãi trong công
tác xóa đói gim nghèo ti NHCSXH huyn Ch Ph giai đon 2013 – 2020 69
3.1.1. Mc tiêu chung 69
3.1.2. Mc tiêu c th 69
3.2. Mt s gii pháp nâng cao hiu qu tín dng u đãi trong công tác xóa đói gim
nghèo ti Ngân hàng chính sách xã hi huyn ChPh tnh Gia Lai giai đon 2013 –
2020 70
3.2.1. Tuyên truyn và ph bin các chng trình tín dng u đãi đn ngi nghèo
và đi tng chính sách 70
3.2.2. Gii pháp v huy đng và qun lý ngun vn cho vay 71
3.2.2.1. V huy đng ngun vn 71
3.2.2.1. V qun lý ngun vn cho vay 71
3.2.3. Hoàn thin mng li hot đng 72
3.2.3.1. im giao dch ti xã 72
3.2.3.2. T tit kim và vay vn 73
3.2.4. y mnh tín dng y thác qua các t chc chính tr - xã hi 74
3.2.5. Hoàn thin quy trình và th tc vay vn 75
3.2.6. Nâng cao hiu qu s dng vn vay cho h nghèo và đi tng chính sách 76
3.2.7. Quan tâm đn nhu cu vay vn ca ngi đng bào dân tc thiu s 77
3.2.8. y mnh cho vay theo d án 78
3.2.9. Nâng sut cho vay h nghèo 78
3.2.10. a dng hóa các ngành ngh đu t 78
3.2.11. Tng cng h thng kim tra, giám sát 79
3.2.11.1. Ban đi din HQT huyn Ch Ph 79
3.2.11.2. Các t chc nhn y thác 80
3.2.11.3. NHCSXH huyn Ch Ph 81
3.2.11.4. Cung cp thông tin đ ngi dân kim tra hot đng ngân hàng 81
3.2.12. y mnh công tác đào to 81
3.2.12.1. ào to cán b NHCSXH 82
3.2.12.2. ào to ban qun lý t vay vn 82
3.2.12.3. ào to cán b nhn y thác 83
3.2.13. Thc hin công khai hóa - xã hi hóa hot đng NHCSXH 83
3.2.14. Xây dng hòm th góp ý 83
3.2.15. Tng cng s tham gia ca chính quyn và các ban ngành vào hot đng
xóa đói gim nghèo 84
3.2.15.1. Quan tâm đn nhu cu vn đ sn xut kinh doanh ca h nghèo 84
3.2.15.2 y mnh đu t, chm lo giáo dc và đào to 84
3.2.15.3 Tích cc tuyên truyn chính sách dân s, xây dng đi sng vn hóa nông
thôn 85
3.2.15.4 y mnh chuyn giao khoa hc công ngh 85
3.2.15.5 Th trng tiêu th sn phm cho h nghèo 86
3.3. Kin ngh đi vi NHCSXH Vit Nam 87
3.4. Kin ngh đi vi NHCSXH Vit Nam Chi nhánh Gia Lai 87
3.5. Kin ngh đi vi cp y ng, chính quyn đa phng các cp 88
Kt lun chng 3 89
KT LUN 90
Danh mc tài liu tham kho 93
Ph lc 1.1 96
Ph lc 2.1 97
Ph đính 2.1 110
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT
Ký hiu, t vit tt Ch vit đy đ
MTQG Mc tiêu quc gia
NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hi
HQT Hi đng qun tr
UNDP
United Nations Development Programme
WB World Bank
UN United Nations
TK&VV Tit kim và vay vn
NS&VSMTNT
Nc sch và v sinh môi trng nông thôn
BAAC Bank for Agriculture and Agricultural Cooperatives
NHNg
Ngân hàng ngi nghèo
XGN Xóa đói gim nghèo
HND - UBND Hi đng nhân dân - y ban nhân dân
TCTD T chc tín dng
SXKD Sn xut kinh doanh
NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn
TW Trung ng
DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1 Chun nghèo qua các giai đon t 1993 đn nay
Bng 1.2 T l h nghèo
Bng 2.1: Tình hình dân s huyn Ch Ph
Bng 2.2 : Thng kê h nghèo trên đa bàn huyn Ch Ph t nm 2010 – 2012
Bng 2.3: Tng trng ngun vn qua 10 nm hot đng t 2003 -2012
Bng 2.4 Tng trng d n qua các nm 2003 – 2012
Bng 2.5 Tình hình n quá hn qua các nm 2008, 2010, 2012
Bng 2.6 Phân loi d n cho vay theo đn v y thác và NHCSXH Ch Ph trc
tip qun lý
Bng 2.7 Tình hình thu chi qua các nm 2006 – 2012
Bng 2.8 kt qu điu tra, kho sát v mt s ch tiêu đánh giá hiu qu t ngun
vn tín dng ca NHCSXH (giai đon 2003-2012)
Bng 2.9 - Gii thích các bin trong mô hình
Bng 2.10 - Tng hp các phiu kho sát
Bng 2.11 – S phiu kho sát các xã th trn :
Bng 2.12 - Phân tích các h s theo kim tra Omnibus
Bng 2.13 Kt qu phân tích hi quy tuyn tính vi các quan h phi tuyn
Bng 2.14 Kim đnh Hosmer and Lemeshow Test
Bng 2.14 Bng d báo
Bng 2.15 – Kim đnh Wald v ý ngha ca các h s hi quy tng th
1
M U
1. TÍNH CP THIT CA TÀI:
Công cuc i mi kinh t và chính tr bt đu trin khai t nm 1986 đã đa
Vit Nam t mt trong nhng quc gia nghèo nht trên th gii vi thu nhp bình quân
đu ngi di 100 đô la M, tr thành quc gia có thu nhp trung bình thp ch trong
vòng 25 nm vi thu nhp đu ngi lên ti 1.130 đô la M vào cui nm 2010.
Vit Nam, mi nm bình quân to thêm 1,5 triu vic làm mi, góp phn xoá đói, gim
nghèo. T l h nghèo đã gim nhanh trong thi gian qua: t 20% nm 2001 xung
còn 18,1% nm 2004; 15,5% nm 2006; 14,8% nm 2007; 13,5% nm 2008; 12,3%
nm 2009 và 9,5% nm 2010 (theo chun nghèo c ca Chính ph giai đon 2006 -
2010). Nm 2011, t l h nghèo theo chun nghèo mi là 14,5% nhng theo chun
nghèo c ch còn 8,5%. Vi kt qu đó, Vit Nam luôn đc cng đng quc t đánh
giá là mt trong nhng nc gim t l nghèo đói nhanh nht th gii vi tc đ
2%/nm .
Tuy nhiên, bên cnh nhng kt qu đã đt đc trong công tác xóa đói gim
nghèo, vn còn mt s tn ti nh kt qu gim nghèo cha vng chc, t l h nghèo
còn cao, ngun vn h tr gim nghèo còn ch, đi sng ca mt b phn dân c, đt
bit là ngi dân min núi, vùng sâu, vùng xa còn nhiu khó khn. Mt khác, mt s
chính sách còn bt cp, không phù hp vi tình hình thc t nhng cha đc sa đi,
b sung kp thi.
Chính sách xóa đói và gim nghèo là ch trng nht quán ca ng. thc
hin ch trng ca ng, đu nm 1998, Chính ph chính thc phê duyt Chng
trình mc tiêu quc gia v xoá đói gim nghèo (Chng trình 133) cho giai đon
1998-2000. Tháng 7/1998, Th tng Chính ph tip tc b sung Chng trình 135 -
Chng trình h tr phát trin c s h tng thit yu các xã min núi, vùng sâu, vùng
xa, vùng đc bit khó khn. Mc tiêu chính ca Chng trình này là h tr xây dng
2
h thng c s h tng nh: h thng đin, đng giao thông, trng hc, trm y
t ti 1.715 xã nghèo nói trên. Kt qu là đn nm 2000 t l nghèo ca c nc còn
10% theo chun c.
Quan đim gim nghèo bn vng đã đc đ cp và th hin trong Ngh quyt
i hi IX ca ng là: “Tip tc thc hin có hiu qu chng trình xóa đói gim
nghèo. Quan tâm xây dng kt cu h tng cho các vùng nghèo, xã nghèo; đng thi
nâng cp, ci to các tuyn trc giao thông ni vùng nghèo, xã nghèo vi ni khác, to
điu kin thun li cho vùng nghèo, vùng khó khn phát trin. i đôi vi vic xây
dng kt cu h tng, phi rt coi trng vic to ngun lc cn thit đ dân c các
vùng nghèo, xã nghèo đy mnh sn xut, phát trin ngành ngh, tng nhanh thu
nhp…Nâng dn mc sng ca các h đã thoát nghèo, tránh tình trng tái nghèo”.
Ngh quyt i hi X ca ng ch rõ: "Trong điu kin xây dng nn kinh t
th trng và hi nhp kinh t quc t, phi luôn coi trng yêu cu nâng cao các phúc
li xã hi c bn ca nhân dân, đc bit là đi vi ngi nghèo, vùng nghèo, các đi
tng chính sách Nhà nc tng đu t t ngân sách tip tc phát trin c s vt cht
- k thut đ nâng cao phúc li chung cho toàn xã hi và bo đm cung ng các dch
v xã hi c bn, trc ht là v y t, giáo dc cho ngi nghèo, vùng nghèo, các đi
tng chính sách và dch v công cng liên quan trc tip đn đi sng nhân dân và
là yu t quan trng góp phn n đnh xã hi.
Ngh quyt i hi i biu toàn quc ln th XI đã khng đnh: “Thc hin có
hiu qu hn chính sách gim nghèo phù hp vi tng thi k; đa dng hóa ngun lc
và phng thc đ đm bo gim nghèo bn vng, nht là ti các huyn nghèo nht và
các vùng đc bit khó khn, khuyn khích làm giàu theo pháp lut, tng nhanh s h
có thu nhp trung bình khá tr lên. Có các chính sách và gii pháp phù hp nhm hn
ch phân hóa giàu nghèo, gim chênh lch mc sng gia nông thôn và thành th”.
c th hóa hn đnh hng ca ng, Chính ph đã đa ra mc tiêu cn đt
đc trong gim nghèo t 2011 đn 2020: Gim nghèo bn vng là mt trong nhng
3
trng tâm ca Chin lc phát trin kinh t - xã hi giai đon 2011 – 2020 nhm ci
thin và tng bc nâng cao điu kin sng ca ngi nghèo, trc ht khu vc
min núi, vùng đng bào dân tc thiu s; to s chuyn bin mnh m, toàn din
các vùng nghèo; thu hp khong cách chênh lch gia thành th và nông thôn, gia các
vùng, các dân tc và các nhóm dân c. C th cn đt đc: Thu nhp ca h nghèo
tng lên 3,5 ln; t l h nghèo c nc gim 2%/nm, riêng các huyn nghèo, xã
nghèo gim 4%/nm theo chun nghèo tng giai đon;
thc hin đc các mc tiêu trên, trong giai đan 2011 – 2015 s tip tc
thc hin nhng chng trình, d án, chính sách gim nghèo đã và đang thc hin:
Chng trình mc tiêu quc gia v gim nghèo, thc hin Chng trình 135 giai đon
3, tip tc thc hin Ngh quyt 30a ca chính ph và các chng trình phát trin kinh
t xã hôi khác. Ngun lc đ thc hin công tác gim nghèo s đc huy đng ti đa,
không ch bng Ngân sách Nhà nc mà còn huy đng đc s tham gia vi tinh thn
trách nhim cao ca các tp đoàn kinh t, các Tng Công ty nhà nc, Ngân hàng
thng mi…và đc bit là t chính bn thân ngi nghèo. Phi hp nhiu phng
thc h tr ngi nghèo nh h tr ngi nghèo trong vay vn tín dng u đãi, h tr
v nhà , h tr v cung cp và to điu kin duy trì vi các loi dch v, h tr giao
đt, giao rng; v đào to ngun nhân lc…
c th hóa nhng chính sách xóa đói gim nghèo ca ng và Nhà nc,
Huyn ChPh đã trin khai đng b các chng trình, đa ch tiêu gim nghèo vào
Ngh quyt ca Huyn ng b hng nm. Tuy nhiên, là mt huyn min núi thành lp
nm 1997, dân s đa phng ch yu là ngi đng bào dân tc thiu s, trình đ dân
trí thp, đa s là làm nông nên đi sng còn nhiu khó khn. Nhu cu vn đ đáp ng
phát trin kinh t nông thôn, ci thin cuc sng, xóa đói gim nghèo là rt ln. Bên
cnh đó, ngun vn h tr ca Nhà nc theo các chng trình nh 134,135 vn còn
nhiu hn ch nh: Các chng trình gim nghèo trin khai cha toàn din, nhiu
chính sách, chng trình gim nghèo đc ban hành nhng còn mang tính ngn hn,
4
chng chéo, ngun lc cho gim nghèo cha đáp ng yêu cu, li b phân tán, dàn tri,
thiu gii pháp c th gn kt vic thc hin chính sách gim nghèo vi chính sách an
sinh xã hi, vic phi hp ch đo thc hin gia các b, ngành, đa phng cha cht
ch, hiu qu Thc s cha đáp ng đc nhu cu vn ca ngi dân đa phng
trong công cuc xóa đói gim nghèo, nâng cao đi sng, n đnh thu nhp, vng lên
thoát nghèo nhm mc tiêu phát trin kinh t - xã hi bn vng và n đnh ti huyn
Ch Ph tnh Gia Lai.
Ngân hàng chính sách xã hi huyn ChPh đc thành lp và đi vào hot đng
(tháng 06 nm 2003) c bn đã đáp ng đc nhu cu vn vay cho các h nghèo trong
vic phát trin kinh t vn lên thoát nghèo, vi c ch vn u đãi đc giám sát chc
ch và trách nhim trong vic s dng vn ca ngi dân, ngun vn u đãi này đã
giúp cho ngi nghèo trên đa bàn huyn Ch Ph có cách ngh, cách làm mi, t duy
trong trong sn xut, kinh doanh nhm đt hiu qu kinh t vng lên thoát nghèo bn
vng.
T thc t hot đng ca Ngân hàng chính sách xã hi huyn Ch Ph, nhm
đánh giá thc tin vic tip cn, gii ngân ngun vn tín dng u đãi và thc t s
dng ngun vn này, đ xut nhng gii pháp nâng cao hiu qu tín dng u đãi trong
công tác xóa đói gim nghèo, hc viên chn đ tài: “Nâng cao hiu qu tín dng u
đãi trong công tác xóa đói gim nghèo ti Ngân hàng chính sách xã hi huyn
ChPh” đ làm lun vn thc s kinh t. Vic thc hin đ tài này có ý ngha lý lun
và thc tin cho mc tiêu xóa đói, gim nghèo ti tnh Gia Lai nói chung và đa bàn
huyn Ch Ph nói riêng.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU:
2.1 Mc tiêu chung:
Mc tiêu tng quát ca đ tài là, t vic qun lý, tip cn và s dng vn tín
dng u đãi dành cho ngi nghèo đ tài nghiên cu nhng nh hng, tác đng ca
5
tín dng u đãi trong công tác xóa đói gim nghèo t đó đ xut nhng gii pháp nâng
cao hiu qu tín dng u đãi góp phn gim nhanh t l nghèo mt cách bn vng.
2.2 Mc tiêu c th :
- H thng hóa nhng vn đ lý lun chung v nghèo, tín dng u đãi và hiu
qu tín dng u đãi đi vi ngi (h) nghèo trong công tác xóa đói gim nghèo, tng
hp kinh nghim gim nghèo ca mt s nc.
- ánh giá đc nh hng và hiu qu ca tín dng u đãi ti Ngân hàng
chính sách xã hi huyn Ch Ph đn t l nghèo trên đa bàn. tài cng nghiên cu
tác đng ca tín dng u đãi đn kh nng thoát nghèo ca h nghèo
- xut gii pháp nhm nâng cao hiu qu tín dng u đãi trong công tác xóa
đói gim nghèo ti Ngân hàng chính sách xã hi huyn ChPh.
3. CÂU HI NGHIÊN CU:
- Tín dng u đãi có tác đng nh th nào đn t l nghèo ti huyn ChPh?
- Nhng nhân t nào nh hng đn hiu qu ca tín dng u đãi ?
- Mc đ tác đng ca tng nhân t đn hiu qu tín dng u đãi nh th nào?
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU:
a. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài là lý lun , thc tin ca tín dng u đãi và
nhng tác đng ca tín dng u đãi vi t l nghèo.
b. Phm vi nghiên cu:
- Phm vi không gian: tài ch thc hin nghiên cu ti Ngân hàng chính sách
huyn ChPh và các h nghèo ti các xã, th trn trên đa bàn huyn Ch Ph.
- Phm vi thi gian: tài thc hin nghiên cu, phân tích và đánh giá s liu
t nm 2003 cho đn nay.
5. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
- Phng pháp nghiên cu đc s dng xuyên sut trong đ tài là phng
pháp duy vt bin chng và phng pháp duy vt lch s, ngoài ra đ tài còn s dng
6
các phng pháp thu thp thông tin d liu, đi chiu, so sánh, thng kê, tham kho
chuyên gia và kho sát thc t bng bng câu hi chi tit.
- tài áp dng mô hình mô hình Binary logistic đ đánh giá tác đng ca tín
dng u đãi đn kh nng thoát nghèo ca h nghèo.
6. Ý NGHA THC TIN CA TÀI:
- Kt qu nghiên cu ca đ tài các nhà hoch đnh chính sách xóa đói gim
nghèo nhìn nhn mt cách toàn din v tác dng ca tín dng u đãi trong công tác
xóa đói gim nghèo ti đa bàn huyn Ch Ph.
- xut các gii pháp nhm nâng cao hiu qu tín dng u đãi trong công tác
xóa đói gim nghèo ti ngân hàng chính sách huyn Ch Ph tnh Gia Lai
7. KT CU LUN VN:
M đu.
Chng I: C s lý lun v hiu qu tín dng u đãi trong công tác xóa đói
gim nghèo
Chng II: Thc trng và hiu qu ca tín dng u đãi trong công tác xóa đói
gim nghèo ti Ngân hàng chính sách xã hi huyn Ch Ph -tnh Gia Lai.
Chng III: Mt s gii pháp đ xut nhm nâng cao hiu qu tín dng u đãi
trong công tác xóa đói gim nghèo ti ngân hàng chính sách huyn Ch Ph tnh Gia
Lai
Kt lun.
7
CHNG 1 :C S LÝ LUN V HIU QU TÍN DNG U ÃI TRONG
CÔNG TÁC XÓA ÓI GIM NGHÈO
1.1 Nghèo đói và s cn thit phi gim nghèo
1.1.1 Khái nim v nghèo đói.
1.1.1.1 Khái nim nghèo
Hin nay, có rt nhiu khái nim khác nhau v nghèo tùy theo quan đim, mc
đích nghiên cu ca mi tác gi và mc tiêu nhm gii quyt vn đ đói nghèo, da
trên bn cht mi quan h gia con ngi vi con ngi, con ngi vi xã hi, quan
đim ca các chính ph, ca các đnh ch quc t nh Ngân hàng th gii, Qu tin t
quc t hay Liên hip quc v các khía cnh khác nhau ca đói nghèo.
- “Khái nim nghèo đc bin đi theo thi gian. Trc đây, nghèo vn thng
đc xem là ch liên quan đn thu nhp, ngày nay nó đc nhìn nhn nh mt khái
nim đa cp bt ngun và gn cht vi chính tr, đa lý, lch s, vn hóa và các đc
đim xã hi. nhng nc đang phát trin, nghèo rt ph bin và đc biu hin
nhng vn đ nh đói, thiu đt và ngun sinh k, chính sách tái phân b không hiu
qu, tht nghip, mù ch, dch bnh, thiu dch v y t và nc sch an toàn. nhng
nc phát trin, nghèo đc th hin di dng loi tr khi xã hi, tht nghip gia
tng và lng thp”(Wolfgang Benedek, 2006, trang 13)
- Theo Báo cáo phát trin con ngi ca Chng trình phát trin Liên hip quc
nm 1997có mt vài khái nim v nghèo nh sau:
“Nghèo có ngha là c hi và la chn c bn nht đ phát trin con ngi b t
chi” ; “Nghèo có ngha là không bao gi có đ n” (UNDP ,1997, p15-16)
Liên Hip Quc đã đnh ngha nghèo nh sau:
“c trng bi tình trng thiu thn nghiêm trng các nhu cu c bn ca con
ngi, bao gm thc phm, nc ung an toàn, công trình v sinh, y t, ch , giáo
8
dc và thông tin. Nó ph thuc không ch vào thu nhp mà còn tip cn vi các dch
v” (UN,1995, p57).
Ngân hàng Th gii đnh ngha “nghèo là không có kh nng đ đt đc mt
tiêu chun ti thiu ca cuc sng” (World Bank, 1990, p.26)
phc v cho công tác nghiên cu và thc hin chính sách xóa đói gim
nghèo Vit Nam, theo Chin lc xóa đói gim nghèo nm 2002
1
Vit Nam tha
nhn đnh ngha chung v đói nghèo do Hi ngh chng nghèo đói khu vc châu Á –
Thái Bình Dng do ESCAP
2
t chc ti Bng Cc, Thái Lan (tháng 9/1993) đã đa
ra đnh ngha nh sau: Nghèo là tình trng mt b phn dân c không đc hng và
tha mãn các nhu cu c bn ca con ngi mà nhng nhu cu này đã đc xã hi
tha nhn tùy theo trình đ phát trin kinh t xã hi và phong tc tp quán ca đa
phng.
Tuy nhiên, theo khái nim này không có chun nghèo
3
chung cho mi quc
gia, chun nghèo cao hay thp ph thuc vào điu kin c th ca tng quc gia và nó
thay đi theo thi gian và không gian.
Hi ngh thng đnh th gii v phát trin xã hi t chc ti Copenhagen -
an Mch nm 1995 đã đa ra mt đnh ngha c th hn v nghèo nh sau: "Ngi
nghèo là tt c nhng ai mà thu nhp thp hn 1 đô la (USD) mi ngày cho mi
ngi, s tin đc coi nh đ đ mua nhng sn phm thit yu đ tn ti".
Bn thân khái nim nghèo nó cng bao hàm mc đ nghèo khác nhau, vì trong
các nhóm dân c có ngi thuc nhóm nghèo nhng cha phi nghèo nht trong xã
hi mà b ri vào tình trng đói kém, do đó, vi cách tip cn khác nhau v tình trng
thiu thn s phân bit ngng nghèo khác nhau.
1
Chin lc toàn din v tng trng và xóa đói gim nghèo đc Th tng Chính ph Vit Nam phê duyt ti
Vn bn s 2685/VPCP-QHQT, ngày 21 tháng 5 nm 2002
2
Economic and Social Commission for Asia and Pacifíc : y ban kinh t xã hi châu Á và Thái Bình Dng
3
Chun nghèo đc phân tích trong phn 1.1.3
9
Nghèo đc nhn din trên 2 khía cnh: nghèo tuyt đi (Absolute Poverty) và
nghèo tng đi (Relative Poverty).
- Theo Robert McNamara, khi là giám đc ca Ngân hàng Th Gii, đã đa ra
khái nim Nghèo tuyt đi: "Nghèo tuyt đi là sng ranh gii ngoài cùng ca tn
ti. Nhng ngi nghèo tuyt đi là nhng ngi phi đu tranh đ sinh tn trong các
thiu thn ti t và trong tình trng b bê và mt phm cách vt quá sc tng tng
mang du n ca cnh ng may mn ca gii tri thc chúng ta".
“ Nghèo tng đi: có th đc xem nh là vic cung cp không đy đ các
tim lc vt cht và phi vt cht cho nhng ngi thuc v mt s tng lp xã hi nht
đnh so vi s sung túc ca xã hi đó” (Nghèo, [online]
xác đnh nghèo tuyt đi ngi ta thit lp chun nghèo mt s tin nht
đnh hoc thu nhp có đc đ chi tiêu cho mi ngày da trên giá tr c tính cho mt
r hàng hóa
4
ti thiu cn thit cho cuc sng.
1.1.1.2 . Khái nim v đói.
ói là mt khái nim biu đt tình trng con ngi n không đ no, không đ
nng lng ti thiu cn thit đ duy trì s sng hàng ngày do đó không đ sc đ lao
đng và tái sn xut sc lao đng. (Nguyn Th Hoa, 2009).
H đói: “là h cm không đ n, áo không đ mc, con cái tht hc, m đau
không có tin cha tr, nhà rách nát”
5
1.1.2 Khái nim v xóa đói, gim nghèo.
1.1.2.1. Khái nim v xóa đói.
Xóa đói là làm cho b phn dân c nghèo sng di mc ti thiu và thu nhp
không đ đm bo nhu cu v vt cht đ duy trì mc sng, tng bc nâng cao mc
4
R hàng hóa bao gm các nhu yu phm hàng ngày nh thc n, ch , đin, nc sinh hot…
5
Chng trình quc gia xóa đói gim nghèo giai đon 1998 – 2000 đc Chính ph phê duyt theo Quyt đnh
s 133/1998/Q-TTg ngày 23 tháng 07 nm 1998
10
sng đn mc ti thiu và có thu nhp đ đ đm bo nhu cu v vt cht đ duy trì
cuc sng (Nguyn Th Hoa, 2009)
1.1.2.2. Khái nim v gim nghèo.
Gim nghèo là làm cho b phn dân c nghèo nâng cao mc sng, tng bc
thoát khi tình trng nghèo. iu này đc th hin t l phn trm và s lng
ngi nghèo gim xung. Hay gim nghèo là quá trình chuyn b phn dân c nghèo
lên mc sng cao hn.
S thng nht gia hai mc tiêu này: Nu gim nghèo đt đc mc tiêu thì
đng thi cng xóa đói luôn. Do vy thc cht gim nghèo và xóa đói là đng ngha.
(Nguyn Th Hoa, 2009)
1.1.3 Chun nghèo
Tính đn nay trên th gii có hai phng pháp c bn đ xác đnh chun nghèo,
đó là phng pháp da vào nhu cu chi tiêu ca con ngi đ bo đm mc sng ti
thiu ca mt con ngi và phng pháp da vào thu nhp đ bo đm mc sng ti
thiu. Tuy nhiên, chun nghèo không phi là mt đi lng c đnh mà nó luôn bin
đng theo thi gian và không gian, tùy thuc vào trình đ phát trin kinh t - xã hi và
phong tc tp quán ca tng quc gia.
1.1.3.1 Chun nghèo ca quc t.
T nm 1985, Ngân hàng th gii xem thu nhp 1 USD/ngày/ngi đ tha
mãn nhu cu sng ti thiu nh là chun tng quát cho nghèo đói toàn cu (WB,
2004).
Khi đánh giá theo sc mua tng đng (PPP)
6
ca đng tin ni đa so vi đô
la M, chun nghèo 1993 có hiu lc t Chng trình So sánh Quc t, chun nghèo
6
PPP (Purchasing Power Parity) Là mt lý thuyt kinh t và k thut đc s dng đ xác đnh tng đi giá
tr ca đng tin, c tính s lng điu chnh cn thit v t giá hi đoái gia các nc đ trao đi tng đng
(hoc ngang) mi tin t ca sc mua . S tin cn thit đ mua các hàng hóa và dch v hai nc, và s dng
11
quc t đã đc đánh giá li. Áp dng nguyên tc tng t và s dng các thit lp
ban đu ca chun nghèo quc gia, các chun nghèo tng đng nm 1993, PPP xác
đnh đc là 1,08 $/ ngày/ngi (hoc 32,74$/mt tháng/ngi) theo giá c nm 1993.
Chun này là trung bình ca 10 chun nghèo đói thp nht trong cùng mt tp hp ca
các nc s dng (Ravallion, Datt, and van de Walle, 1991). Kt qu đánh giá li này
ln đu tiên đc công b trong Báo cáo Phát trin Th gii: Tn công nghèo đói
(WB, 2000) và ch s Phát trin Th gii (2001).
Nhng ch s Phát trin Th gii b sung nm 2008 đã cung cp các c tính
chun nghèo đói toàn cu, mt đánh giá đu tiên ca Ngân hàng Th gii là "1 đô
la/ngày/ngi" chun nghèo t nm 1999. Chun nghèo quc t đã đc đánh giá li
là 1,25/ngày/ngi, bng cách s dng d liu mi trên sc mua tng đng (PPP),
đc thc hin bi Chng trình So sánh Quc t, và thit lp mt cuc điu tra
7
m
rng v thu nhp và chi tiêu ca h gia đình. Các đo lng mi v mc đ và chiu
sâu ca đói nghèo đc kho sát 115 quc gia phát trin, cùng vi các phép đo v
nghèo da trên chun nghèo quc gia ca h.
Chun nghèo 1,25 đô la / ngày thc hin nm 2005 thay th cho chun nghèo $
1,08/ ngày theo giá nm 1993. Thng đc mô t nh "1đôla/ngày/ngi” hay" 1,08
đôla/ngày/ngi” đã đc chp nhn rng rãi nh là tiêu chun quc t đi vi nghèo
tuyt đi và đc thành lp đu tiên ca các Mc tiêu Phát trin Thiên niên k
8
. Mc
đó đ tính toán mt t giá hi đoái ngm nc ngoài. Mt khon tin nh vy, có sc mua tng t các quc
gia khác nhau.
7
chuyn đi giá tr danh ngha ca chun nghèo đc đo bng tin t khác nhau cho mt đn v ph bin
trong tính toán, Ngân hàng Th gii s dng sc mua tng đng (PPPs) t nm 2005 ca Chng trình So
sánh Quc t, đã kho sát giá 146 quc gia.
8
còn gi là Mc tiêu Thiên niên k là 8 mc tiêu đc 189 quc gia thành viên Liên hp quc nht trí phn đu
đt đc vào nm 2015. Nhng mc tiêu này (gi tt là MDGs t ting Anh: Millennium Development Goals)
đc ghi trong bn Tuyên ngôn Thiên niên k ca Liên hp quc ti Hi ngh thng đnh Thiên niên k din ra
t ngày 6 đn ngày 8 tháng 9 nm 2000 ti tr s i hi đng Liên hp quc New York, M
12
tiêu này kêu gi xóa b nghèo đói cùng cc và đt ra mt mc tiêu gim mt na, gia
nm 1990 và 2015, t l ngi có thu nhp di 1 USD mt ngày. Chun nghèo mi
duy trì cùng mt tiêu chun nghèo tuyt đi đin hình ca các nc nghèo nht trên
th gii, nhng cp nht s dng mi nht thông tin v chi phí sinh hot các nc
đang phát trin.
Tuy nhiên, hu ht nhng ngi đã thoát khi đói nghèo cùng cc vn còn rt
nghèo theo các tiêu chun ca nn kinh t có thu nhp trung bình. Chun nghèo trung
bình cho các nc đang phát trin trong nm 2005 là 2,00 $/ngày/ ngi. (Worldbank,
2008). Các nc Châu Âu là 4,00 $/ngày/ ngi, các nc công nghip phát trin là
14,4 $/ngày/ ngi (Báo cáo Chính ph v chun nghèo giai đon 2006 -2010, 2005)
1.1.3.2. Chun nghèo ca Vit Nam
“Chun nghèo là thc đo đ phân bit ai nghèo, ai không nghèo t đó có
chính sách bin pháp tr giúp phù hp và đúng đi tng” (Báo cáo Chính ph v
chun nghèo giai đon 2006-2010)
9
T nm 1993 đn nay, Chính ph Vit Nam đã sáu ln nâng mc chun nghèo
(xem bng 1.1). Ngày 27/9/2001 Th tng Chính ph ký Quyt đnh s
143/2001/Q-TTg trong đó phê duyt "Chng trình mc tiêu quc gia xóa đói và
gim nghèo giai đon 2001-2005" theo đ ngh ca B Lao đng - Thng binh và xã
hôi, B K hoch – u t, theo đó chun nghèo giai đon 2001 - 2005
10
đc xác
đnh nh sau: nhng h gia đình có thu nhp bình quân đu ngi khu vc nông
thôn min núi và hi đo t 80.000 đng/ngi/tháng (960.000 đng/ngi/nm) tr
xung là h nghèo, khu vc nông thôn đng bng nhng h gia đình có thu nhp
bình quân đu ngi t 100.000 đng/ngi/tháng (1.200.000 đng/ngi/nm) tr
9
S 21/LTBXH-BTXH ngày 25 tháng 04 nm 2005 ca B Lao đông – Thng binh và xã hi
10
Chun nghèo giai đon 2001 - 2005 đc ban hành theo Quyt đnh s: 1143/2000/Q-LTBXH ngày
1/11/2000 ca B Lao đng – Thng binh và Xã hi
13
xung là h nghèo, khu vc thành th nhng h có thu nhp bình quân đu ngi t
150.000 đng/ngi/tháng (1.800.000 đng/ngi/nm) tr xung là h nghèo.
Trc đó, chun nghèo giai đon 1993 – 1995 quy đnh h nghèo là h có thu
nhp bình quân đu ngi quy theo go/tháng di 20 kg đi vi thành th và di 15
kg đi vi khu vc nông thôn; chun nghèo giai đon 1996 – 1997 thì vùng nông thôn,
min núi, hi đo di 15 kg, vùng nông thôn đng bng trung du di 20 kg, vùng
thành th di 25 kg; chun nghèo giai đon 1998 - 2000 chun nghèo Vit Nam
đc xác đnh theo mc nhng h gia đình có thu nhp bình quân đu ngi nông
thôn, min núi và hi đo quy theo go di 15 kg tng đng 55.000 đng
/ngi/tháng tr xung là h nghèo, khu vc nông thôn đng bng, trung du nhng
h gia đình có thu nhp bình quân đu ngi quy theo go di 20 kg tng đng
70.000 đng/ngi/tháng tr xung là h nghèo, khu vc thành th nhng h gia
đình có thu nhp bình quân đu ngi quy theo go di 20 kg tng đng t 90.000
đng/ngi/tháng (Báo cáo Chính ph v chun nghèo giai đon 2006 -2010, 2005)
Theo Quyt đnh s 170/2005/Q-TTg ca Th tng Chính ph ngày 8 tháng
7 nm 2005 v vic ban hành chun nghèo áp dng cho giai đon 2006-2010 thì khu
vc nông thôn nhng h có mc thu nhp bình quân t 200.000 đng/ngi/tháng
(2.400.000 đng/ngi/nm)tr xung là h nghèo, khu vc thành th nhng h có
thu nhp bình quân t 260.000 đng/ngi/tháng (di 3.120.000 đng/ngi/nm)
tr xung là h nghèo.
Ngày 21/9/2010, Th tng Chính ph đã ban hành Ch th s 1752/CT-TTg v
vic t chc tng điu tra h nghèo trên toàn quc phc v cho vic thc hin các
chính sách an sinh xã hi giai đon 2011 – 2015. Ngày 30/1/2011, Th tng Chính
ph đã ban hành Quyt đnh s 09/2011/Q-TTg v vic ban hành chun h nghèo, h
cn nghèo áp dng cho giai đon 2011 – 2015.