HOÀN THIỆN HỆ THỐNG XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI BỘ TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ.PDF

B GIỄOăDC VĨ ĨO TO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH




BỐIăTH HNG GM



HOĨNăTHIN H THNG XP HNGăTệNă
DNG NI B TIăNGỂNăHĨNGăTMCPă
UăTăVĨăPHỄTăTRIN VIT NAM




LUNVNăTHC S KINH T




TP.HCHệăMINHăậNMă2013
B GIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH



BỐIăTH HNG GM

HOĨNăTHIN H THNG XP HNGăTệNă
DNG NI B TIăNGỂNăHĨNGăTMCPă
UăTăVĨăPHỄTăTRIN VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mư s: 60340201


LUN VNăTHCăSăKINHăT



NGIăHNG DN: TS NGUYNăVNăLNG



TP.H CHệăMINHăậ NMă2013

LI CAM OAN

Tác gi xin cam đoan s liu trong lun vn này là chính xác, trung thc và đ
tài “Hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b ti Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam” đc trình bày là nghiên cu ca tác gi, cha đc công b
trong bt c công trình nghiên cu nào.
 tài nghiên cu này đc hoàn thành nh s giúp đ ca Ngân hàng TMCP
u t và Phát trin Vit Nam đư h tr tác gi tip cn các tài liu cn thit. Tác
gi xin chân thành cm n s tn tình hng dn ca Tin s Nguyn Vn Lng
trong sut quá trình hoàn thành đ tài.
Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét và
đánh giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau đc ghi nhn trong
phn tài liu tham kho. Ngoài ra, trong lun vn còn s dng mt s nhn xét,

đánh giá cng nh s liu ca các tác gi và c quan khác, đu có chú thích ngun
gc sau mi trích dn đ d tra cu, kim chng. Nu phát hin bt k s gian ln
nào, tác gi xin chu hoàn toàn trách nhim trc Hi đng.
BỐIăTH HNG GM


MC LC
TRANG PH BỊA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MCăCỄCăKụăHIU, CH VIT TT
DANH MCăCỄCăBNG
DANH MCăCỄCăHỊNH
LI M U 1
CHNGă 1:ă Că S Lụă LUN V H THNG XP HNGă TệNă DNG
NI B TIăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI 4
1.1. Kháiănim v h thng xp hngătínădng ni b 4
1.2. Vaiătròăca h thng xp hngătínădng ni b 4
1.2.1. H tr cho vic xét duyt tín dng 5
1.2.2. Qun lỦ cht lng tín dng 6
1.2.3. C s phân loi n và trích lp d phòng ri ro 6
1.3. Cácănhơnăt nhăhngăđn h thng xp hngătínădng ni b 7
1.4. Ni dung ca h thng xp hngătínădng ni b 8
1.4.1. Mô hình t chc xp hng tín dng ni b 8
1.4.2. i tng xp hng tín dng ni b 8
1.4.3. Phng pháp xp hng tín dng ni b 9
1.4.3.1. Phng pháp lun 9
1.4.3.2. Các phng pháp xp hng tín dng 11
1.4.4. Cn c xp hng tín dng ni b 12
1.4.5. Cu trúc ca h thng xp hng tín dng ni b 13

1.4.6. Tn sut xp hng tín dng ni b 16
1.4.7. Quy trình xp hng tín dng ni b 17
1.5. Quyăđnh ca Basel v h thng xp hngătínădng ni b 18
1.6. Nghiênăcu thc nghim mt s môăhìnhăxp hngătínădng ph bin 20
1.6.1. Các mô hình xp hng tín dng trên th gii 20

1.6.1.1. Các mô hình xp hng tín dng doanh nghip 20
1.6.1.2. Các mô hình xp hng tín dng cá nhân 22
1.6.2. Các mô hình xp hng tín dng  Vit Nam 23
1.6.2.1. Mô hình áp dng ti Trung tâm Thông tin Tín dng 23
1.6.2.2. Mô hình xp hng tín dng ca Công ty Ernst & Young Vit Nam 23
1.6.3. Bài hc kinh nghim v vic xây dng và vn hành h thng XHTDNB
đi vi Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam 25
CHNGă2:THC TRNG H THNG XP HNGăTệNăDNG NI B
TIăNGỂNăHĨNGăTMCPăUăTăVĨ PHỄTăTRIN VIT NAM 28
2.1. Kháiăquátăv NgơnăhƠngăTMCPăuătăvƠăPhátătrin Vit Nam 28
2.1.1. Gii thiu chung 28
2.1.2. Mô hình t chc hot đng 28
2.1.3. Tình hình hot đng trong giai đon 2008-2012 30
2.2. Tìnhăhìnhăhotăđngătínădng 31
2.2.1. Mô hình t chc hot đng tín dng 31
2.2.2. Chính sách tín dng 31
2.2.3. Quy trình tín dng 32
2.2.4. Kt qu hot đng tín dng ca BIDV t nm 2008-2012 33
2.3. Tìnhăhìnhăh thng xp hngătínădng ni b 37
2.3.1. Quá trình trin khai h thng xp hng tín dng ni b 37
2.3.2. Thc trng h thng xp hng tín dng ni b 38
2.3.2.1. Mô hình t chc xp hng tín dng ni b 38
2.3.2.2. i tng xp hng tín dng ni b 39
2.3.2.3. Phng pháp xp hng tín dng ni b 40

2.3.2.4. Cn c xp hng tín dng ni b 41
2.3.2.5. Cu trúc ca h thng xp hng tín dng ni b 42
2.3.2.6. Tn sut xp hng 49
2.3.2.7. Quy trình xp hng tín dng ni b 50
2.3.2.8. Các công c h tr h thng xp hng tín dng ni b 51

2.4. ánhăgiáăh thng xp hngătínădng ni b tiăNgơnăhƠngăTMCPău
tăvƠăPhátătrin Vit Nam 52
2.4.1. So sánh h thng xp hng tín dng ni b ca Ngân hàng TMCP u
t và Phát trin Vit Nam vi các Ngân hàng Thng Mi Vit Nam khác 52
2.4.2. Kt qu đt đc ca h thng xp hng tín dng ni b 53
2.4.3. Hn ch và nguyên nhân ca h thng xp hng tín dng ni b 56
2.4.3.1. Hn ch 56
2.4.3.2. Nguyên nhân 60
CHNGă 3:ă GIIă PHỄPă HOĨNă THIN H THNG XP HNGă TệNă
DNG NI B TIăNGỂNăHĨNGăTMCPăUăTăVĨăPHỄTăTRIN VIT
NAM 64
3.1. nhă hng phátă trin caă Ngơnă hƠngă TMCPă uă tă vƠăPhátă trin
Vit Nam 64
3.1.1. nh hng phát trin chung 64
3.1.2. nh hng hot đng tín dng 65
3.1.3. nh hng v h thng xp hng tín dng ni b 66
3.2. GiiăphápăhoƠnăthin h thng xp hngătínădng ni b đi viăNgơnă
hƠngăTMCPăuăTăVƠăPhátăTrin Vit Nam 67
3.2.1. Xây dng mô hình t chc xp hng tín dng phù hp 67
3.2.2. Hoàn thin quy đnh v đi tng xp hng 69
3.2.2.1. i vi khách hàng cá nhân và t chc tín dng 69
3.2.2.2. i vi khách hàng doanh nghip 69
3.2.3. Hoàn thin phng pháp xp hng tín dng ni b 71
3.2.4. Hoàn thin phng pháp thu thp thông tin làm cn c xp hng 72

3.2.5. Hoàn thin cu trúc ca h thng xp hng tín dng ni b 73
3.2.5.1.  xut xây dng h thng xp hng cho tài sn đm bo 73
3.2.5.2. Hoàn thin h thng ch tiêu và thang đo, thang đim 73
3.2.6. Tng cng tn sut xp hng tín dng ni b 75
3.2.7. Ban hành vn bn c th v quy trình xp hng 76

3.2.8. Nâng cao cht lng ca cán b xp hng 77
3.2.8.1. Nâng cao trình đ chuyên môn ca cán b xp hng 77
3.2.8.2. Tng cng đo đc ngh nghip ca cán b xp hng 78
3.2.9. Nâng cp h thng công ngh thông tin 79
3.3. Kin ngh đi viăcácăcăquanăhu quan 80
3.3.1. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 80
3.3.2. Kin ngh đi vi B tài chính 83
3.3.3. Kin ngh đi vi các Ban ngành khác 83
KT LUN 85
TĨIăLIU THAM KHO
PH LC


DANH MCăCỄCăKụăHIU, CH VIT TT
ACB : Ngân hàng TMCP Á Châu
Agribank : Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam
BCTC : Báo cáo tài chính
BIDV : Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
CIC : Trung tâm thông tin tín dng ca Nhà nc
CIF : Customer Information File- H s thông tin khách hàng
CNTT : Công ngh thông tin
DNVVN : Doanh nghip va và nh
HDBank : Ngân hàng TMCP Phát trin Nhà TP.HCM
Maritimebank : Ngân hàng TMCP Hàng Hi Vit Nam

MB : Ngân hàng TMCP Quân i
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
QHKH : Quan h khách hàng
QLRR : Qun lỦ ri ro
QLRRTD : Qun lí ri ro tín dng
RRTD : Ri ro tín dng
S&P : Standard & Poor
SIBS : Silverlake Integrate Banking System- h thng thông tin tích hp
các nghip v ngân hàng ca BIDV
TCTD : T chc tín dng
TSB : Tài sn đm bo
XHTDNB : Xp hng tín dng ni b
Vietcombank : Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
Vietinbank : Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
VN :Vit Nam

DANH MCăCỄCăBNG
Bng 1.1: Ngun thông tin làm cn c xp hng tín dng ni b ca các NHTM 13
Bng 1.2: H thng xp hng tín dng cá nhân ca Công ty Ernst & YoungVN 24
Bng 1.3: H thng XHTD doanh nghip ca Công ty Ernst & Young VN 25
Bng 2.1. Tình hình tài chính và kt qu kinh doanh ca BIDV giai đon 2008-2012
30
Bng 2.2: Tình hình d n tín dng theo đi tng khách hàng ca BIDV giai đon
2008-2012 35
Bng 2.3: Tình hình phân loi n ca BIDV giai đon 2008-2012 36
Bng 2.4: H thng th hng trong mô hình xp hng tín dng ni b ca BIDV 43
Bng 2.5: T trng đim trong mô hình XHTDNB cá nhân ca BIDV 44
Bng 2.6: H thng thang đim và th hng trong mô hình XHTDNB cá nhân ca
BIDV 45

Bng 2.7: H thng thang đim và th hng TSB trong mô hình XHTDNB cá
nhân ca BIDV 45
Bng 2.8: Mi quan h gia đ tin cy ca BCTC và h thng thang đim trong mô
hình XHTDNB doanh nghip ca BIDV 46
Bng 2.9: Mi quan h gia hình thc s hu và h thng thang đim phi tài chính
trong mô hình XHTDNB doanh nghip ca BIDV 47
Bng 2.10: H thng thang đim và th hng trong mô hình XHTDNB doanh
nghip ca BIDV 47
Bng 2.11: Mi quan h gia đ tin cy ca BCTC và h thng thang đim trong
mô hình XHTDNB đi vi khách hàng là TCTD ca BIDV 48
Bng 2.12: H thng thang đim, th hng trong mô hình XHTDNB đi vi TCTD
ca BIDV 49
Bng 2.13: Tn sut xp hng tín dng ni b đnh k ca BIDV 49
Bng 2.14: So sánh h thng XHTDNB ca Vietcombank, Vietinbank và Agribank
vi BIDV 52

Bng 2.15: Kt qu xp hng tín dng ni b ca BIDV giai đon 2008-2012 54
Bng 2.16: Chính sách tín dng da trên kt qu xp hng tín dng ni b ca
BIDV 54
Bng 2.17: Chính sách phân loi n và trích lp d phòng da trên kt qu xp hng
tín dng ni b ca BIDV 56
Bng 3.1: Các ch tiêu c bn theo k hoch ca BIDV đn 2015 65
Bng 3.2:  xut bng đim quy mô đi vi khách hàng doanh nghip 70
Bng 3.3:  xut h thng ch tiêu và thang đim ca TSB trong mô hình
XHTDNB 73
Bng 3.4:  xut h thng th hng TSB trong mô hình XHTDNB 73
Bng 3.5:  xut h thng ch tiêu và thang đim đi vi các ch tiêu phi tài chính
ca khách hàng doanh nghip trong mô hình XHTDNB 74
Bng 3.6:  xut v tn sut xp hng ca mô hình XHTDNB 75

DANH MCăCỄCăHỊNH
Hình 2.1: Mô hình c cu t chc ti hi s chính BIDV 29
Hình 2.2: C cu t chc ti Chi nhánh ca BIDV 29
Hình 2.3: Tình hình d n cho vay ca BIDV giai đon 2008-2012 34
Hình 2.4: Tình hình d n tín dng theo k hn ca BIDV giai đon 2008-2012 35
Hình 2.5: Tình hình d n và t l n xu ca BIDV giai đon 2008-2012 36
1
LI M U
1. LỦădoăchnăđ tƠi
Hot đng tín dng là mt trong nhng hot đng kinh doanh quan trng ca
các NHTM vi d n tín dng thng chim trên 50% tng tài sn. ây cng là
hot đng đem li thu nhp ln cho ngân hàng (t 50% đn 70% tng thu nhp).
Tuy nhiên, cùng vi vic đem li thu nhp đáng k thì lnh vc này cng tim n
nhiu ri ro. RRTD nu xy ra s có tác đng rt ln, nh hng trc tip đn s
tn ti và phát trin ca ngân hàng cng nh ca toàn nn kinh t. Vì vy, qun tr
RRTD luôn là vn đ cp thit đi vi NHTM.
Hip c Basel II khuyn khích các ngân hàng xây dng và phát trin h
thng XHTDNB nhm phc v cho công tác qun tr ri ro tr nên hiu qu. BIDV
là ngân hàng đu tiên xây dng và trin khai h thng XHTDNB nhm nhn dng,
đo lng và cnh báo RRTD. Tuy nhiên, h thng này bc l mt s hn ch nht
đnh cha đáp ng đc mc tiêu đ ra. T nhng vn đ trên, tác gi quyt đnh
chn đ tài “Hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b ti Ngân hàng TMCP
u t và Phát trin Vit Nam”.
2. Mcătiêuăcaăđ tƠiănghiênăcu
Trên c s tip cn lỦ lun hin đi v xp hng tín dng, t vic nghiên cu
các mô hình xp hng tín dng trên th gii và ca Vit Nam, lun vn s đi sâu
phân tích h thng XHTDNB ti BIDV, đ rút ra nhng đc trng c bn, các u
đim cng nh hn ch còn tn ti ca h thng xp hng này. T đó đ xut mt s
gii pháp nhm hoàn thin h thng XHTDNB ca BIDV.

3. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: h thng XHTDNB ti BIDV.
Phm vi nghiên cu: nghiên cu mô hình xp hng tín dng ca mt s t
chc trong nc và th gii. Trong đó, tp trung nghiên cu và kho sát mô hình
XHTDNB ca BIDV.

2
4. Phngăphápănghiênăcu
Bên cnh phng pháp quan sát và phng vn thc t, tác gi s dng phng
pháp thng kê, mô t, tng hp và phân tích d liu v các mô hình xp hng tín
dng. Qua đó, áp dng vào phân tích, so sánh vi mô hình XHTDNB ti BIDV và
da vào phng pháp suy lun nhm đa ra các đ xut và gii pháp hu hiu.
Các s liu nghiên cu đc thng kê t nm 2008 đn 2012.
5. Kt cu ca lunăvn
B cc ca lun vn đc chia thành phn gii thiu và ba chng vi kt cu
chi tit đc xây dng bao gm:
Phn gii thiu là các ni dung nhm s lc lỦ do nghiên cu, xác đnh đ tài
nghiên cu, đi tng và mc tiêu nghiên cu, các phng pháp đc s dng
trong nghiên cu, Ủ ngha và thc tin ca đ tài.
Chng 1: C s lỦ lun v h thng XHTDNB ti Ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng h thng xp hng tín dng ni b ti Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b ti Ngân
hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
6. Cácănghiênăcuătrc
Hin nay, có nhiu kt qu nghiên cu khác nhau v H thng XHTDNB ti
các Ngân hàng thng mi. Các nghiên cu xem xét nhng khía cnh khác nhau v
mô hình t chc xp hng, đi tng xp hng, phng pháp xp hng, cn c xp
hng, cu trúc ca h thng xp hng, tn sut và quy trình thc hin ca h thng
XHTDNB đi vi khách hàng cá nhân, khách hàng doanh nghip ti các Ngân hàng

thng mi đư đc công b ti các công trình sau:
i. Lâm Thanh Phi Qunh (2008), “Xây dng h thng xp hng tín dng
ni b ti Ngân hàng TMCP ông Á”.
ii. Nguyn Tân Sn (2008), “Xây dng h thng xp hng tín dng ni b
cho T chc tín dng ti Vit Nam - ng dng cho Ngân hàng TMCP ông Á”.
3
iii. Trn Th Nam Trung (2011), “Hoàn thin h thng xp hng tín dng ni
b ti Ngân hàng TMCP Á Châu”.
iv. Nguyn Phúc Th c (2008), “Hoàn thin h thng chm đim xp loi
khách hàng nhm gim thiu ri ro tín dng ti h thng Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam”.
v. Lê Minh Vng (2011), “Hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b
đi vi khách hàng doanh nghip ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam –
Chi nhánh Kon Tum”.
vi. Trn Th Thúy Hà (2011), “Nghiên cu v h thng xp hng tín dng
ni b ca Ngân hàng Thng mi C phn Nhà Hà Ni”.
vii. V Th Tng Linh (2012), “Hoàn thin công tác xp hng tín dng ni
b đi vi doanh nghip ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit
Nam – Chi nhánh Tnh Gia Lai”.
7. ụănghaăkhoaăhcăvƠăthc tin
Lun vn trình bày s cn thit phi hoàn thin h thng XHTDNB ti BIDV.
 tài nghiên cu tp trung vào mô hình xp hng t đó đa ra gii pháp nhm hoàn
thin h thng này vi mc đích nâng cao hiu qu qun tr RRTD bng công c
tiên tin phù hp vi thông l quc t. Kt qu nghiên cu ca đ tài này có th
đc áp dng vào công tác thc tin vì BIDV đang trong quá trình hoàn thin h
thng XHTDNB nhm phù hp vi mô hình t chc cng nh tình hình kinh t
hin ti.

4
CHNGă1:ăCăS LụăLUN V H THNG XP HNG

TệNăDNG NI B TIăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI
1.1. Kháiănim v h thng xp hngătínădng ni b
Xp hng tín dng là vic đa ra các nhn đnh hin ti v mc đ RRTD ca
nhà phát hành đi vi mt trách nhim tài chính nào đó, hoc là đánh giá mc đ
ri ro gn lin vi các loi đu t khác nhau, có th di dng chng khoán nh là
trái phiu, c phiu, giy nhn n, hoc các công c khác nh vay và tin gi ti
ngân hàng, thng phiu.
Vic xp hng tín dng đc thc hin trong mi quan h mt thit gia quá
kh và hin ti, trên c s đó đa ra các d đoán v ri ro thanh toán hin ti và
tng lai ca nhà phát hành. Trong kt qu đó cha đng Ủ kin ch quan ca các
chuyên gia xp hng.
Xp hng tín dng thng đc các t chc xp hng chuyên nghip xp hng
ri cung cp sn phm xp hng ra th trng đ các t chc và cá nhân s dng.
Hin ti có ba t chc ln trong lnh vc xp hng tín dng là S&P, Moody và
Fitch. Trong khi đó XHTDNB ti các NHTM là do ngân hàng t xp hng khách
hàng ca mình nhm phc v cho chính hot đng kinh doanh ca chính mình.
H thng XHTDNB ti NHTM là mt h thng bao gm các ch tiêu tài chính
và phi tài chính, các quy trình đánh giá khách hàng trên c s đnh tính và đnh
lng v mt tài chính, tình hình kinh doanh, qun tr, uy tín ca khách hàng. H
thng XHTDNB phi đc xây dng cho tng đi tng khách hàng khác nhau.
Qua h thng ch tiêu này ngân hàng có th tin hành so sánh, lng hóa mc đ ri
ro cho tng đi tng khách hàng đ t đó có nhng chính sách tín dng phù hp
cho khách hàng.
1.2. Vaiătròăca h thng xp hngătínădng ni b
H thng XHTDNB vi chc nng đánh giá nng lc tài chính, tình hình hot
đng hin ti và trin vng phát trin trong tng lai ca khách hàng qua đó xác
5
đnh đc mc đ RRTD ca khách hàng. Nh vy vi chc nng này, h thng
XHTDNB đm nhim vai trò h tr cho vic xét duyt cp tín dng, qun lỦ cht
lng tín dng và xây dng chính sách d phòng ri ro phù hp vi phm vi hot

đng và tình hình thc t ca ngân hàng.
1.2.1. H tr cho vicăxétăduytătínădng
Th nht, h thng XHTDNB góp phn đnh hng trong vic thu thp h s
thông tin khách hàng, h tr đc lc trong vic ra quyt đnh tín dng. H thng này
giúp hn ch nhng sai sót trong quá trình thm đnh ca các cán b tín dng. ng
thi giúp cho ngân hàng có cái nhìn toàn din hn, chính xác hn v tình hình tài
chính, sn xut kinh doanh, mc đ tín nhim ca mt khách hàng, hay mc đ ri
ro ca mt khon vay.
Th hai, h thng XHTDNB có th góp phn đn gin hóa quá trình kim tra
khon vay đi vi khách hàng và nâng cao tc đ x lỦ h s tín dng, góp phn
đáng k trong vic nâng cao kh nng cnh tranh trong hot đng tín dng ca ngân
hàng.
Th ba, h thng XHTDNB giúp ngân hàng d dàng so sánh mc đ tín
nhim gia nhng khách hàng vi nhau, đây là c s đ đa ra chính sách khách
hàng. Chính sách khách hàng bao gm:
 Chínhăsáchăcpătínădng: Thông qua vic chm đim và xp hng khách
hàng, ngân hàng s đa ra quyt đnh có cp tín dng hay không và nu có thì cp
theo hình thc nào, thi hn cp tín dng, loi hình tín dng…
 Chínhă sáchă v TSB: h thng XHTDNB s cung cp thông tin cho
ngân hàng và đa ra đánh giá v mc đ ri ro ca khách hàng t đó quyt đnh các
chính sách TSB nh t l d n/giá tr TSB c th, hình thc đm bo…
 Chínhăsáchăv giá: Lưi sut cho vay đc hiu là giá c ca khon vay
và ph thuc ln vào mc đ ri ro ca khon vay đó. i vi khách hàng đc
6
đnh hng cao (ri ro thp) thì ngân hàng s xem xét có nhng chính sách u đưi v
giá (lưi sut cng nh phí).
1.2.2. QunălỦăchtălngătínădng
Da vào h thng XHTDNB, ngân hàng có th giám sát riêng r tình hình tài
chính ca tng khách hàng vay đ phát hin kp thi nhng du hiu xu v cht
lng khon vay qua đó đa ra nhng bin pháp qun lỦ và thu hi n thích hp

nhm ngn chn ri ro có th xy ra.
Trên c s kt qu xp hng tín dng, ngân hàng có th đánh giá toàn b danh
mc tín dng ca ngân hàng, t đó giúp nhà qun tr ngân hàng so sánh khách quan
mc đ ri ro ca các sn phm tín dng hin ti đ phân b ngun vn hiu qu
nhm cân bng gia li nhun k vng và mc đ ri ro có th chp nhn đc.
1.2.3. Căs phơnăloi n vƠătríchălp d phòngări ro
Phân loi n đóng vai trò rt quan trng trong vic đánh giá cht lng hot
đng tín dng; đng thi thông qua vic phân loi n, ngân hàng tin hành trích lp
d phòng nhng tn tht có th xy ra, đm bo an toàn cho hot đng kinh doanh
tin t tín dng.
Thông thng có hai phng pháp phân loi n đó là theo phng pháp da
trên tình trng ca khon n (tc là da trên lch s thanh toán gc và lưi ca khách
hàng) và phng pháp phân tích dòng tin tng lai.
H thng XHTDNB giúp đánh giá mt cách toàn din và nht quán tình hình
sc khe tài chính ca khách hàng vay da trên c s chm đim vi rt nhiu ch
tiêu tài chính và phi tài chính, không nhng ch rõ ra tình trng n (theo phng
pháp th nht) mà còn đánh giá các thông s tài chính, trin vng kinh doanh, trin
vng ngành, cht lng qun lỦ ni b… ca khách hàng t đó đánh giá đc dòng
tin trong tng lai (theo phng pháp th hai). Vì vy, h thng XHTDNB góp
phn làm cho vic phân loi n đm bo tính khoa hc, đánh giá sát thc và quan
7
trng là có tính d báo cao. Do đó, h thng XHTDNB là c s đ phân loi n và
trích lp d phòng.
Vy, thông qua vic h tr vic xét duyt tín dng, qun lỦ cht lng tín
dng, h tr phân loi n và trích lp d phòng, h thng XHTDNB hoàn toàn có
kh nng tác đng và nâng cao hiu qu qun tr RRTD thông qua vic nhn dng
ri ro, thit k và vn hành các chính sách, quy trình tín dng.
1.3. Cácănhơnăt nhăhngăđn h thng xp hngătínădng ni b
Khi xây dng mt h thng xp hng tín dng ni b, các ngân hàng đu cân
nhc đn các yu t nh: chi phí và li ích ca vic thu thp và đánh giá thông tin,

tính nht quán ca các tiêu chí đánh giá, tính hp lỦ ca các mc xp hng tng
ng vi các mc ri ro xác đnh, các chính sách và chin lc hot đng kinh doanh
ca ngân hàng cng nh vic ng dng các kt qu xp hng vào hot đng qun tr
ngân hàng. Các nhân t nh hng đn kt qu ca h thng xp hng tín dng ni
b bao gm các nhân t bên trong và bên ngoài ngân hàng:
- Các nhân t bên trong ngân hàng thng mi:
+ Yu t k thut: Mô hình t chc xp hng, đi tng xp hng, phng
pháp xp hng, cu trúc ca h thng xp hng (h thng ch tiêu, h thng thang
đo, thang đim, h thng các th hng), tn sut và quy trình xp hng.
+ Yu t con ngi: Nng lc ca đi ng xây dng, vn hành, kim tra –
giám sát h thng xp hng tín dng ni b.
+ Yu t khác: các công c h tr nh h thng công ngh thông tin…
- Các nhân t t bên ngoài ngân hàng thng mi
+ V khung pháp lỦ.
+ Cht lng ngun thông tin…

8
1.4. Ni dung ca h thng xp hngătínădng ni b
1.4.1. Môăhìnhăt chc xp hngătínădng ni b
Mô hình t chc XHTDNB ca mi ngân hàng có th khác nhau nhng phi
có 3 b phn c bn là b phn xây dng, b phn vn hành và b phn giám sát -
kim đnh li h thng XHTDNB. Tham gia vào công tác vn hành h thng
XHTDNB có b phn trc tip xp hng, b phn kim soát vic chm đim xp
hng và b phn phê duyt kt qu xp hng.
 h thng XHTDNB đt hiu qu cao, mô hình t chc xp hng phi đm
bo các yêu cu sau:
+ Tính đc lp, minh bch, công khai.
+ Tuân th các nguyên tc đo đc ngh nghip trong khi xp hng.
+ Tính cht chuyên nghip ca đi ng xp hng.
+ i ng xp hng phi có kh nng tip cn thông tin.

1.4.2. iătng xp hngătínădng ni b
V nguyên tc, vic xp hng đc áp dng cho c ngi đi vay và giao dch
tín dng (khon vay). Tuy nhiên, vic xp hng đi vi tt c các khon vay có th
s rt tn kém. Hn na, khi mt khon vay ca mt khách hàng phát sinh ri ro thì
rt d dn đn ri ro kéo theo cho các khon vay còn li ca khách hàng đó. Vì vy,
các ngân hàng thng xp hng theo khách hàng vay. Có th h thng các đi tng
XHTDNB thành 2 nhóm đó là cá nhân và doanh nghip.
i vi doanh nghip, do có cu trúc và quy mô phc tp nên có th tip tc
đc chia nh thành nhiu nhóm khác nhau da trên nhng tiêu chí nht đnh. Các
tiêu chí đc la chn đ phân nhóm phi tha mưn điu kin là sau khi đư phân
chia thì các nhóm đc phân chia s có nhng đc trng riêng bit, d nhn bit và
các tiêu chí đánh giá áp dng cng phân bit rõ mc đ cho tng nhóm. Các đi
9
tng xp hng có th đc phân loi cn c trên nhng tiêu chí v quy mô, ngành
ngh kinh doanh và hình thc s hu.
1.4.3. Phngăphápăxp hngătínădng ni b
1.4.3.1. Phng pháp lun
Hin nay có nhiu phng pháp xây dng mô hình xp hng nhng nhìn
chung các phng pháp xây dng mô hình có đc đim sau:
 nh chun khi xp hngă tínă dng:  có th đánh giá chính xác h
thng xp hng phi đnh chun. “nh chun là xác đnh các yu t quy chiu, tc là
các yu t đc dùng làm c s đ so vi kt qu mong mun”. Nói cách khác, chun
là mô hình ca đi tng. Chun thng có hai yu t: nh tính và đnh lng.
nhătính:ăMi chun thng cha nhiu tiêu chí đc xp thành tng
nhóm bao gm nhng tiêu chí có cùng tính cht, các tiêu chí này phi tha mưn hai
yêu cu sau:
 Tính mc tiêu: Các tiêu chí đc chn tùy thuc vào mc tiêu.
 Tính quan sát đc: Các tiêu chí la chn phi quan sát đc t đó có
th nhn đnh đc đi tng xp hng.
nhălng: nh lng va phn ánh mc tiêu mong mun, va phn

ánh kh nng đt đn mc tiêu ca đi tng. Vi mt s tiêu chí đnh lng có th
tính toán đ lng hóa trc tip đc. Vi mt s tiêu chí đnh tính thì có th lng
hóa bng cách gán cho mt giá tr nào đó. nh lng đc áp dng trong các
trng hp các d liu trong quá kh không có sn hoc đi vi các vn đ mà mi
quan h gia các bin s không có tính n đnh. Thông thng có các cách đnh
lng nh sau:
 o lng:
- Tính hu ích: Vic đo lng phi giúp ngi phân tích đánh giá kt qu
khi cn đo lng.
10
- Tính tin cy: o lng bng nhiu cách khác nhau thì các kt qu thu
thp đc phi nm trong phm vi sai s cho phép.  tin cy ph thuc vào công
c đo lng, cách đo và sai s.
- Tính tit kim: Khi đo lng đ có kt qu chính xác càng cao, tn phí
càng ln, vì th phi cân nhc gia li ích do đo lng chính xác đem li và tn tht
do phí tn gây ra.
 nh lng hóa tiêu chí hoc nhóm tiêu chí: nh lng hóa tiêu chí
hoc nhóm tiêu chí là biu hin mi quan h gia các tiêu chí hoc nhóm các tiêu
chí trong chun. Có hai cách đnh lng hóa:
- Cách th nht là đnh lng hóa bng cách cho đim, xác đnh đim ti
đa cho mi tiêu chí hoc nhóm mô t trình đ đt đc tng ng vi mi đim.
- Cách th hai là đnh lng hóa bng cách phân loi: thông thng
ngi ta hay s dng cách phân chia t 3 đn 5 loi, mô t mc đ đt đc  mi
loi, ngi ta cng có th đnh lng theo cách cho đim ri sau đó xp thành loi.
 ánhăgiáăbngălng chunăhóa:
 đánh giá tng hp cn phi đnh lng hóa chun. nh lng hóa chun
biu hin mi quan h các tiêu chí hoc các nhóm tiêu chí trong chun. Có hai cách
đnh lng hóa chun:
Mt là, đnh lng hóa chun bng cách cho đim: Mun đnh lng hóa
chun, trc tiên phi đnh lng hóa các tiêu chí hoc các nhóm tiêu chí. Có th

chn cùng thang đim kèm theo h s hoc khác thang đim đi vi các tiêu chí
hoc nhóm các tiêu chí trong cùng chun đó. Vì tm quan trng và Ủ ngha ca mi
tiêu chí hoc nhóm các tiêu chí có s khác nhau nên tiêu chí hoc nhóm tiêu chí nào
càng quan trng thì đim ti đa hoc h s ca nó càng ln.
 u đim ca cách này: d làm, đn gin, d thc hin.
 Nhc đim: Khi cng đim thì mc nhiên công nhn ly mt này bù
cho mt kia.
11
Hai là, đnh lng hóa chun bng cách phân loi:  thun tin cho vic
lng hóa tng hp, s loi ca tng tiêu chí không phn ánh quan h gia các tiêu
chí đu bng nhau. S loi ca mi tiêu chí không phn ánh quan h gia các tiêu
chí nh cách cho đim mà đc biu th qua cách phân loi tng hp. Hình thc này
thng đc trình bày bng ma trn, trong đó mi dòng biu th mt loi chun còn
các ct biu th loi các tiêu chí tng ng.
 u đim: Tránh đc nhc đim ca cách đnh lng hóa chun
bng cách cho đim.
 Nhc đim: Khá phc tp.
 Xp loi kt qu đánhăgiá:ăTng ng vi cách đánh giá ngi ta cng
có th đt nhiu ngng cp đ đ xp loi các tiêu chí.  xp loi thông thng
ngi ta s dng h thng kỦ hiu đ ch ra kt qu đánh giá.
1.4.3.2. Các phng pháp xp hng tín dng
Hin ti, có nhiu phng pháp xp hng tín dng nhng chúng ta có th chia
phng pháp xp hng thành 3 nhóm chính là: phng pháp chuyên gia, phng
pháp mô hình hóa và phng pháp kt hp:
 Nhómăphngăphápăchuyênăgia: Quá trình xp hng da trên vic thu
thp và x lỦ nhng đánh giá bng cách tp hp và hi Ủ kin ca các chuyên gia
gii thuc lnh vc hp ca khoa hc k thut, sn xut… v đi tng xp hng.
Trong trng hp các s liu thc nghim không đáp ng đc yêu cu nghiên cu
hoc đi tng xp hng là mt tp hp các du hiu cht lng không th đnh
lng, hoc có th đnh lng nhng rt tn kém thì phi s dng nhóm phng

pháp chuyên gia.
 Nhómăphngăphápămôăhìnhăhóa:
Mô hình kinh t lng: là phng pháp da trên lỦ thuyt kinh t lng
đ lng hóa thông qua phng pháp thng kê. Thc cht ca phng pháp này là
12
mô t các mi quan h gia các đi lng kinh t bng mt phng trình hoc mt
h phng trình đng thi.
Mô hình nhân t: Là phng pháp phân tích tng quan gia các ch tiêu
(nhân t) vi nhau và lng hóa mi quan h này.
 Nhómăphngăphápăkt hp: Phng pháp này cho phép kt hp nhng
th mnh ca hai phng pháp trên là mô hình hóa và phng pháp chuyên gia.
Vic kt hp này có th kt hp theo nhiu hng khác nhau.
Phng pháp kt hp này đc tin hành theo mt quy trình cp nhm
thc hin vic xích li gn nhau gia các phng án nhn đc t vic mô phng
theo mô hình hóa vi các Ủ kin ca chuyên gia cho đn khi đt đc s thng nht
chp nhn đc, ngha là c hai phng pháp cùng đc thc hin đ gii quyt
mt ni dung, mt vn đ nhm to nên mt s thng nht cao nht.
Phng pháp kt hp thc hin tun t, thông thng phng pháp theo
Ủ kin chuyên gia là phng pháp thc hin trc nhm xác đnh các ch tiêu đnh
tính, khung phân tích, hng tip cn vn đ và phng pháp mô hình đc s
dng đ làm rõ, c th hóa các ni dung theo các hng tip cn.
Phng pháp kt hp đan xen gia các phng pháp. Theo cách kt hp
này, quá trình xp hng s đc xem xét c th mà tùy trng hp, tùy tiêu chí, thi
đim… mà có th áp dng phng pháp chuyên gia hay phng pháp mô hình hóa
hay cùng thc hin c hai phng pháp.
1.4.4. Cnăc xp hngătínădng ni b
Thông tin là cn c quan trng đc bit trong xp hng tín dng, thm chí
quyt đnh đn cht lng xp hng tín dng.  thc hin công tác XHTDNB
đc hiu qu thì c s d liu, ngun thông tin làm cn c xp hng phi phù
hp, rõ ràng và đáng tin cy. Cn c đ xp hng là ngun thông tin thu thp đc

bao gm:

13
Bng 1.1: NgunăthôngătinălƠmăcnăc xp hngătínădng ni b caăcácăNHTM

Niădungăthôngătin
Cáchăthc thu thp
Ngun thu thpăthôngătin
- Thông tin v pháp lỦ v
khách hàng.
- Thông tin v tình hình tài
chính và tình hình hot
đng kinh doanh ca khách
hàng…
- Thông tin v quan h tín
dng vi các khách hàng và
các TCTD khác.
- Thông tin khác nh thông
tin v môi trng kinh
doanh…
- Nghiên cu tài liu.
- Phng pháp phng vn.
- Phát phiu câu hi.
- Kho sát thc t.

- Khách hàng.
- CIC.
- i tác kinh doanh ca khách
hàng.
- TCTD mà khách hàng đang có

quan h.
- C quan qun lỦ cp trên hoc
c quan ch qun, c quan qun
lỦ Nhà nc/c quan qun lỦ
chuyên ngành.
- Báo chí và phng tin thông
tin đi chúng.
- Báo cáo nghiên cu th trng
ca các t chc chuyên nghip.
- Công ty bo him mà khách
hàng kỦ hp đng bo him.
- Các ngun khác.

1.4.5. Cuătrúcăca h thng xp hngătínădng ni b
 H thng ch tiêu
Tùy thuc vào đi tng XHTDNB là cá nhân hay t chc kinh t mà h
thng ch tiêu xp hng khác nhau.
i viăkháchăhƠngăcáănhơn: Các ch tiêu c bn đ xp hng tín dng
khách hàng cá nhân bao gm:
 Tình trng nhân thân.
 Kh nng tr n và ngun thu nhp.
 Lch s quan h tín dng.
 Tình hình TSB.
i viăkháchăhƠngădoanhănghip
14
 Nhómăch tiêuătƠiăchính
Các ch tiêu tài chính đc phn ánh trong BCTC ca doanh nghip.
Thông qua vic phân tích các t s tài chính có th xác đnh tình hình tài chính
ca doanh nghip  thi đim hin ti. ng thi, các t s tài chính cng to
điu kin cho vic so sánh sc khe tài chính ca các doanh nghip gia các thi

k khác nhau và so sánh vi các doanh nghip khác. Các ch s tài chính doanh
nghip bao gm các ch s nh sau:
- Ch tiêu thanh khon.
- Ch tiêu hot đng.
- Ch tiêu cân n và c cu tài sn, ngun vn.
 Nhómă ch tiêuă phiă tƠiă chính: Nhóm các ch tiêu phi tài chính là
nhóm ch tiêu không đc phn ánh trc tip trong các BCTC ca doanh nghp
nhng có nh hng quan trng và trc tip đn kh nng thc hin các cam kt tài
chính ca doanh nghip. Các nhóm ch tiêu phi tài chính bao gm:
- Kh nng tr n t lu chuyn tin t.
- Trình đ qun lỦ và môi trng ni b ca doanh nghip.
- Quan h vi các TCTD.
- Các nhân t bên ngoài.
- Các đc đim hot đng khác
 H thngăthangăđim: Xây dng h thng thang đim là vic đnh chun
cho h thng XHTDNB. H thng thang đim phi đm bo mc đ chi tit cao, d
phân nhóm và thun tin trong vic tính toán.
i vi nhóm các ch tiêu phi tài chính, ngân hàng s dng thang đo đnh
danh và thang đo th bc đ thun tin trong vic đánh giá và nhn xét. Bi vì bn
thân các ch tiêu này không t th hin qua các con s c th, do đó không th trc
tip thc hin các phép tính thông thng. Tuy nhiên, thông qua các ch tiêu này,