MỨC ĐỘ TRUYỀN DẪN CỦA GIÁ DẦU VÀO LẠM PHÁT VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2001 - 2013 LUẬN VĂN THẠC SĨ.PDF

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
฀฀

LÊ TH TRANG NHUNG


MC  TRUYN DN CA GIÁ DU VÀO
LM PHÁT VITăNAMăGIAIăON 2001 - 2013



LUNăVNăTHCăSăKINHăT






TP. H CHÍ MINH, THÁNG 09 NMă2013



B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
฀฀

LÊ TH TRANG NHUNG


MC  TRUYN DN CA GIÁ DU VÀO LM
PHÁT VITăNAMăGIAIăON 2001 ậ 2013

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


Ngiăhng dn khoa hc: GS.TS. Trn NgcăTh




TP. H CHệăεINH,ăNεăβ01γ




LIăCAMăOAN


Tôiăxinăcamăđoanărng đ tàiă“MCă TRUYN DN CA GIÁ DU VÀO
LM PHÁT VITăNAMăGIAIăON 2001 ậ 2013“ălà công trình nghiên cu ca
tôi, di s hng dn t GS.TS Trn NgcăTh.ăCácăni dung và kt qu trong
lunăvn là trung thcăvàăchaătngăđc ai công b trong bt c công trình nào.
Ngoài ra, trong lunăvnăcònăs dng mt s nhnăxét,ăđánhăgiáăcngănhăs liu

ca các tác gi khác,ăcăquan t chcăkhác,ăvàăđu có chú thích ngun gc sau mi
trích dnăđ d tra cu, kim chng.
Nu phát hin có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhimătrc
Hiăđng,ăcngănhăkt qu lunăvnăca mình.

TP.HCM, ngày tháng nm 2013
Tác gi



Lê Th Trang Nhung










LI CMăN



Tôi xin chân thành cmănăThy Trn NgcăThăđưătnătìnhăhng dn tôi trong
sut quá trình thc hin lunăvnătt nghip này.
Nhână đây,ătôiă cngăxinăgi li cmă năđn các Thyăcôăđưă truyn đt kin thc
trong sut các khóa hc.
Sau cùng, tôi xin cmănăgiaăđình, bnăbèăđưăht lòng quan tâm và toăđiu kin tt

nhtăđ tôiăhoànăthànhăđc lunăvnătt nghip này.
Lê Th Trang Nhung






MCăLC
TÓM TT 1
M U 2
CHNGă1 5
TNG QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY 5
1.1 Các nghiên cu trên th gii 5
1.1.1 Phng pháp hi qui tuyn tính 5
1.1.2 Phng pháp VAR 9
1.2 Các nghiên cu v mcăđ truyn dn vào lm phát ti Vit Nam 12
1.3 Các yu t nhăhngăđn mcăđ truyn dn 13
1.3.1 Môi trng lm phát ca nn kinh t 13
1.3.2  chênh sn lng (output gap 14
1.3.3 Bin đng giá du 15
KT LUNăCHNGă1 16
CHNGă2 17
Oă LNG MCă  TRUYN DN CA GIÁ DU VÀO LM PHÁT
VIT NAM THEO MÔ HÌNH ECM 17
2.1 Mcăđ truyn dn ca giá du vào lm phát ca Vit Nam trong giai
đon 2001 - 2013 17
2.1.1 Mô hình nghiên cu 17
2.1.2 D liu nghiên cu 19
2.1.3 Các bc thc hin trong quá trình chy mô hình 19

2.1.4 Kim đnh nghim đn v 19
2.1.5 Chn bc tr ti u cho các bin trong mô hình 20
2.1.6 Kim đnh đng liên kt theo phng pháp Johasen 21
2.1.7 Mc đ truyn dn ca giá du vào lm phát trong dài hn 22
2.1.8 Mc đ truyn dn trong ngn hn: mô hình hiu chnh sai s ECM . 23




2.2 Truynădnătrongăngnăhn:ăGiaiăđonăgiáăduăbinăđngămnhăvƠăgiaiă
đonăgiáăduăcao 26
2.2.1 Giai đon giá du bin đng mnh 26
2.2.2 Giai đon giá du cao 27
KT LUNăCHNGă2 29
CHNGă 3 ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ30
XÁCă NH MCă  TÁCă NG CA GIÁ DU VÀO LM PHÁT VIT
NAM THEO MÔ HÌNH VAR 30
3.1 Mô hình nghiên cu 30
3.2 D liu và các bc thc hin 31
3.3 Kimăđnh nghimăđnăv 32
3.4 Chnăbc tr tiăuăchoăcácăbin trong mô hình 32
3.5 Kimăđnh Granger 33
3.6 Hàm phn ng xung 34
3.7ăăăPhơnărƣăphngăsai 36
3.8ăăTácăđngăkhôngăđi xng (Asymmetric) ca giá du 37
KT LUNăCHNGă3 41
KT LUN CHUNG 42
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 43
PH LC 1 45
PH LC 2: 46

PH LC 3: 46
PH LC 4: 47
PH LC 5: 48
PH LC 6: 48
PH LC 7: 48
PH LC 8 49
PH LC 9: 50




PH LC 10 50
PH LC 11: 51
PH LC 12 : 55
PH LC 13 : 59

DANH MC T VIT TT
- ADB: Ngân hàng phát trin Châu Á
- ADF: Augmented Dickey-Fuller
- CPI: Ch s giá tiêu dùng
- OPGAP:ă chênh snălng
- OIL: Giá du th gii
- ECM: Error correction model
- VAR: Vector Autoregression Model
- SRPT: Mcă đ truyn dn ca giá du trong ngn hn (short-run pass
through)
- GOS: Tng cc thng kê Vit Nam
- IFS: Thng kê tài chính
- IMF: Qu tin t quc t
- IP: Snălng công nghip
- M2: Lng cung tin
- R: Lãi sut ngn hnăliênăquanăđn chính sách tin t
- P-P: Phillips - Perron
- VN: Vit Nam

DANH MC BNG
- Bng 2.1: Ktăquăkimăđnhănghimăđnăvă
- Bng 2.2: Bngăđ tr tiăuă
- Bng 2.3: Kt qu kimăđng liên ktătheoăphngăphápăJohasen
- Bng 2.4: Mcăđ truyn dn ca giá du vào lm phát trong dài hn.
- Bngă β.5:ă  ln mc truyn dn giá du theo nghiên cu ca Chou, Tseng
(2011)
- Bng 2.6: Kt qu kimăđnh tính dng ca giá tr EC trongăphngătrìnhă(γ)
- Bng 2.7: Kt qu mô hình hiu chnh sai s ECM
- Bng 2.8: Giá du binăđng mnhăvàăđng Phillips
- Bngăβ.9:ăGiaiăđon giá duăcaoăvàăđng Phillips
- Bngăγ.1:ăKtăquăkimăđnhănghimăđnăvăcácăbinătrongăphngătrìnhă(7)
- Bng 3.2:  tr tiăuătrongămôăhìnhăVAR
- Bng 3.3: Kt qu kimăđnh Granger
- Bng 3.4: Phn ngătíchălyăca binăđng giá du
- Bng 3.5: Kimăđnh nghimăđnăv trong chuiăthayăđi giá du
- Bng 3.6: Kimăđnh Granger vi CPI và chui giá du chuynăđi

DANH MC HÌNH V
- Hình 1: Binăđng giá du th gii và lm phát Vit Nam t M1 2001-M6 2013.
- Hình 2: Hàm phn ng xung ca cú sc giá du OIL
-
Hìnhăγ:ăPhânărưăphngăsaiăca GDP và CPI

-
Hình 4: Phn ng xung ca CPI và O
+
- Hình 5: PhnăngăxungăcaăCPIăvàăO
-

1



TịMăTT
Thc t khi theo dõi din bin giá du th gii và lm phát ti Vit Nam trong giai
đon 2001 – 2013 có s trùng hp. T nmăβ001ăđnăđu 2004, lm phát Vit Nam
daoăđng quanh mcă4%/nm,ătrongăkhiăđó giá du thô trên th trng th gii dao
đng khá năđnh di mc 37$/thùng;ăgiaiăđonăđnhăđim ca giá du bình quân
là 97$/thùng vàoănmăβ008ăcngălàăgiaiăđon lm phát ti VităNamăđt mc cao
nht (19,95%/nm);ăgiaiăđon tip theo giá du th giiăđiăxungăcngătrùngăkhp
vi mcăđiăxung ca lm phát Vit Nam. Chính vì vy, tác gi da theo bài nghiên
cu ca Chou,Tseng (2011) và Du và cng s (2010) đ đoălng mcăđ truyn
dn ca giá du vào lm phát VităNamătrongăgiaiăđon 2001-2013.
Hình 1 : Giá du thô th gii và lm phát Vit Nam

(Ngun: IFS)

0
5
10
15
20
25
0
20
40
60
80
100
120
2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
G  TG
CPI V N
2



MăU
1. Lý do chnăđ tài
óngăgópăchoănn kinh t Vit Nam ph thuc lnăvàoălng xut khu du thô.
Vit Nam xut khu khong 8-10 triu tn duăthôăhàngănm,ăchim khong 6-8%
doanh s xut khu, đóngăgópăkhong 18-20% snălng GDP hàngănm,ăđóngăgópă
25% tngă thuă ngână sáchă Nhàă nc. Trongă khiă đó,ă tiêuă dùngă nngă lng li ph
thucă hoànă toànă vàoă lng nhp khuă xngă du thành phm. T nmă 2009 Vit

Namăđưăsn xutăđcăxngădu thành phm t nhà máy lc du Dung Qut, ngày
ββăthángăβănmăβ009ănhàă máyăđưăchoăraă lòă dòngăsn phmă đu tiên. Tuy nhiên,
công sut thit k ca nhà máy mi ch đápăng 1/3 nhu cu tiêu th xngădu trên
th trng. Vì vy nn kinh t Vit Nam vn ph thuc nhiuăvàoălng nhp khu
xngădu và binăđngăgiáăxngădu trên th gii.
Trongăkhiăđó,ăVit Nam là mt trong nhngănc có t l lm phát cao nht so vi
các nn kinh t trong khu vcăôngăNamăÁ.ăLm phát nmă2008 ca Vit Nam lên
đn 19,95%/nm,ăđâyălàăt l lm phát cao nht k t nmăβ000.ăMt khác, giáăxngă
du liên tcăgiaătngătrongăgiaiăđon gnăđây,ăđiu này nhăhng không nh đn
đi sngăngi dân. Thc t ti Vit Nam, mi ln khi giáăxng du tngăthì giá các
mt hàng tiêu dùng khác t đng tngătheo.ăδiuăgiáăxng du th gii có mi liên
h gì không vi lm phát ti Vit Nam?. Tr li cho câu hi này, tác gi đưăthc
hin nghiên cu: Mcăđ truyn dn ca giá du vào lm phát Vit Nam trong
giaiăđon 2001 ậ 2013 đ làm lunăvnăbo v khóa hc thcăsăca mình.
2. iătng và phm vi nghiên cu
iătng nghiên cu ca lunăvnăbaoăgm:
- Ch s giá tiêu dùng (CPI) ca Vit Nam
-  chênh snălng (Output gap).
- Giá du thô th gii
Phm vi nghiên cu: d liu t tháng 1 nmăβ001 đn tháng 6 nmăβ01γ
3



3. Phngăphápănghiênăcu
- Phngăphápăsoăsánhăđi chng: Da trên s liu thc t thu thpăđc tác
gi so sánh vi mc tiêu
- Phngăphápămôăhìnhăhoá:ăPhngăphápănàyăđc s dngăđ làm rõ nhng
phânătíchăđnh tính bng các hình v c th đ vnăđ tr nên d hiuăhn;
- Phngăphápăphânătíchăkinhăt lng:

+ Tác gi s dng mô hình ECεăđ đoălng mcăđ truyn dn trong
ngn hn t 2001 - 2013.
+ Tác gi s dng mô hình đng cong Phillips đ đoălng mcăđ
truyn dn trong dài hn t 2001 – 2013.
+ Tác gi s dngămôăhìnhăVARăđ xem xét mcăđ tácăđng ca giá
du lên ch s CPI t 2001 – 2013.
4. D liu nghiên cu
Trong lunăvnătácăgi đưăs dng s liu thng kê t các ngun d liu: Tng cc
thng kê Vit Nam (GSO), Qu Tin t quc t (IMF), Ngân hàng th gii (WB),
Ngân hàng phát trin Châu Á trong khong thi gian t nmăβ001 đn 2013.
5. B cc ca lunăvn
Ngoài phn m đu, kt lun và tài liu tham kho, b cc ca lunăvnăgm các
phn sau:
- Chngă1:ăTng quan các nghiên cuătrcăđây.
- Chngăβ:ăoălng mcăđ truyn dn ca giá du lên lm phát Vit Nam
trongăgiaiăđon t 2001-2013 theo mô hình ECM.
- Chngă γ:ă Xem xét mcăđ tácă đng ca giá du lên lm phát Vit Nam
trongăgiaiăđon t 2001-2013 theo mô hình VAR.
6. Nhngăđóngăgópăca lunăvn
- Th nht, lunăvnăđưăcungăcp phngăphápăhi quy tuyn tính bng mô
hìnhăECεăđ đoălng mcăđ truyn dn trong ngn hn.
4



- Th hai, tác gi dùngăthêmămôăhìnhăVARăđ xem xét mcăđ tácăđng ca
giá du lên CPI.
- Hiuăđc mi quan h thc t gia giá du và t l lmăphátăgiúpănhàăđiu
hành chính sách gi lm phát  mc kimăsoátăvàăđiu tit chính sách vi
nhng cú sc này.

5



CHNGă1
TNGăQUANăCÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY
1.1 Cácănghiênăcu trênăthăgii
1.1.1 Phngăphápăhiăquiătuynătính
Hamilton (1996): Khiăxemăxétătngăgiáădu trong quá kh, tác gi thyăcóătngă
quan gia giá du và suy thoái kinh t. Hu ht s giaătngătrongăgiáădu k t nmă
1986 ngay lp tc kéo theo s st gim. Suy thoái kinh t M bt ngun t vic giá
duătngătrongăchin tranh Iran-Iraqăvàoănmă1980.ăGiá duătngăcóătácăđng nh
hnăti nn kinh t sauănmă197γ.ăKhiăIraqăxâmălcăKuwwaităvàoănmă1990ăthìă

binăđng giá du là nguyên nhân gây ra suy thoái. Thi gian gnăđây,ătìnhăhìnhăbt
n  Trungăôngălàănguyênănhânăchính tácăđngăđn ngun cung du và gây ra suy
thoái ti M.
Barsky, Kilian (2004): Nhnă đnh mt s giaă tngă trongă giáă duă đaă ti s suy
thoái, thi k lm phát cao, gim snălngăvàătngă trng kinh t thp. Tác gi
xem xét vai trò trung tâm ca binăđng giá du trong vic gii thích binăđng ca
nn kinh t vămô; s dng binăđng giá du khiăđánh giá nn kinh t M; bin
đng giá du có th là nguyên nhân gii thích cho lmăphátăđìnhăđn (stagflation)
M nhngănmă1970.
Bng chng là s binăđng mnh ca CPI theo sau s thayăđi ca giá du (Barsky
và Kilian, 2002).
Binăđng giá du có th tácăđngăđnătngătrng kinh t. S giaătngăgiáădu vào
nhng nmă1974ăkéo theo s st gim sn xut nhngăchaăcóămt mô hình thc
nghim nào cng c cho gi thuyt này khi mà chiăphíănngălng quá nh trong
thành phn GDP.
Rõ ràng có mi quan h gia thc hin chính sách  Trungăôngăvàăs thayăđi ca
giá du s tácăđng ti nn kinh t M. Chính tr tiăTrungăôngălàămt trong nhng
yu t giaătngăgiáădu vi nhng binăđng trong nhu cu th trng du vàăđiu
kin nn kinh t toàn cu. Có s phù hp gia thiăgianăgiaătngă giáă du và suy
6



thoái. Bină đng giá du không nhng cn thit mà còn hiu qu trong vic gii
thích lmăphátăđìnhăđn vi GDP thc và c ch s gim phát GDP. Cui cùng, bin
đng ca giá duăítăcóătácăđngăđn nn kinh t M nhăchúngătaăngh.
Chou, Tseng (2011): Tác gi nghiên cu truyn dn giá du vào lm phát CPI  12
quc gia Châu Á mi ni gm Trung Quc, nă, Indonesia, Israel, Jordan, Hàn
Quc, εalaysia,ăPakistan,ăPhilippines,ăSingapore,ăàiăδoan,ăTh NhăK bng mô
hìnhăđng Phillips. Kt qu cho thy truyn dn dài hnăcóăỦănghaăvi lm phát

CPI  hu htăcácănc, truyn dn ngn hn thìăkhôngăcóăỦăngha. Trong dài hn
truyn dn  Th Nhă K là cao nht 0.273, thpă hnă  khu vcă ôngă NamăÁă
(Indonesia là 0.021,Hàn Quc 0.093, Malaysia 0.001,Philippinesă0.07βăvàăàiăδoană
0.053)
 đoălng mc truyn dn trong ngn hn, tác gi nghiên cu trên hai khía cnh:
cú sc giá du binăđng mnh và thi k giá du cao, rõ ràng h s truyn dn
trong ngn hnăthìăcaoăhnătrongăsut thi k giá du cao. H s truyn dn trung
bình  1βănc là 0.0129 trong thi k giá du cao và –0.0047ătrongăgiaiăđon còn
li. iu này th hin s btăđi xng trong truyn dn ngn hn ca giá du, và ch
ra rng giá duăcaoăđóngăgópăđángăk áp lc lên lm phát.
De Gregorio, Landerretche, Neilson (2007): Tác gi tìm ra bng chng v s st
gim trong truyn dn giá du sută γ0ă nmă qua. u tiên, tác gi đánhă giáă nh
hng ca giá du bngăđng cong Phillip vi cú sc cu trúc xy ra  γ4ănc
gmăβ4ănc công nghipăvàă1βănc mi ni. Kt qu cho thy có s st gim
bình quân trong truyn dn  hu htăcácănc công nghip và mc nh hnă các
nc mi ni. Th hai, bngă đánhă giáă rollingăVARsă vi các mu thi gian khác
nhau t 1960-1974 đ kim tra tính hiu qu d liu, tác gi thyătácăđng ca cú
sc giá du vào lm phát thì yuăhnăhu ht  1βănc trong 24 tháng.ăiu này có
th gii thích là do st gim binăđng du trong nn kinh t toàn cu, s gim trong
truyn dn t giá,ămôiătrng lm phát thp,ătácăđng ca giá du hin ti thì ln do
nhu cu tiêu dùng mnh.
Cú sc cuătrúcăđcăxácăđnh xyăraăvàoănmă1980ăsauăcúăsc du m  Iran,ăc
tính truyn dn gim t 0.15 tiă 0.0γ.ă Nghaă là,ă trcă nmă 1980ă 100%ă giaă tngă
7



trong giá du làm lmăphátătngă15%.ăSauănmă1980,ăvi cú scătngăt làm lm
phát tng  cácănc công nghip ch còn 3%. Ti M mc st gim truyn dn là
t 0.07 xungă0.0γăsauănmă1981.

Khi kimăsoátăđ mnh ca du, tác gi nhn thy s st gim trong hotăđng kinh
t, t đóăgiúpăgiiăthíchătácăđng hn ch ca binăđng giá du gnăđâyăvàoălm
phát. Doăđó,ăs st gim truyn dn duăđc gii thích bi s st gim truyn dn
t giá và gimăđ mnh ca du. Tuy nhiên, khi kim soát các yu t trên thì phn
st gim trong truyn dn vn không giiăthíchăđc. Giá du gnăđâyăcaoăcóăth là
do cu nhiuăhnăcung.
Hooker (2002): da trên mô hình ca Fuhrer (1995) tác gi nghiên cu truyn dn
giá du bngămôăhìnhăđng Phillips vi d liu t 196β:Qβăđn 2000:Q1. Tác gi
xácăđnh cú sc cu trúc trong lmăphátăcăbn ca M và cho thy tácăđng ca giá
duă làă đángă k trcă nmă 1981,ă nhngă k t đó truyn dn làă khôngă đángă k.
NhngălỦăthuytăđngăcongăPhillipăđưăb qua bng chng là giá duăthìăkhôngăđi
xng và phi tuyn,ăcngănhănhng bt n trong cu trúc này. Chính sách tin t ít
điu tităđi vi binăđng giá du trongăgiaiăđon t nmă1979, nhngăcóăth giúp
to ra mt ch đ niămàălm phát ít nhy cm vi nhng cú sc giá du.
S thayăđi ca th trngă nngă lng và binăđng nn kinh t M nhngă nmă
1980ăđaăraămt s gii thích cho s st gim mnh ca truyn dn. S st gim
mcă đ nngă lng không phi là nguyên nhân chính gây ra s st gim trong
truyn dn  M. Nu b qua yu t nngălng tiêu dùng và sn xut là nhân t
quan trng thì s st gim truyn dn tpătrungăvàoăgiáănngălng,ănhngăbng
chng cho thy s st gim truyn dn cng bt ngun t binăđng giá các mt
hàng khácătrongăgiaiăđon này. GingănhăTaylor’(β000)ăs st gim truyn dn bt
ngun t môiătrng lm phát thp là kt qu caăthayăđi chính sách tin t,ănhngă
không th loi tr kh nngătruyn dn đc hãm bi các yu t khác.
Chen (2009): Nghiên cu truyn dn giá du vào lm phát tiă19ănc công nghip
(Úc, Áo, B,ăCanada,ăanăεch, Phnăδan,ăPháp,ăc, Ireland, Ý, Nht Bn, Hà
Lan, Na Uy, B àoăNha,ăTâyăBanăNha,ăăThyăin, Thy S, Anh và M) trong
giaiăđon t Q2:1962-Q1:2000 bngămôăhìnhăđng Phillips đ tr li cho câu hi:
8

(1) Truyn dn giá duăthayăđiănhăth nào theo thi gian, (2) có phi s st gim
truyn dn xy ra  cácăncăđưăphátătrin, (3) nhng yu t nàoătácăđngăđn s
thayăđi ca truyn dn?.Tác gi xem xét: (1): s thayăđi trong truyn dnătrc
đây bng tip cn state space đ tính toán s thayăđi t t ca truyn dn giá du
vào CPI. (2): S dng d liuăđánhăgiáătng th mc truyn dn và xem xét các gi
thuyt cho s thayăđi này.
Kt qu cho thy trong dài hn 100% giá du tngăs làm lm phát gia tngă17%.
Truyn dn giá du trong ngn hn trung bình là 0.004925 caoăhnătrongădàiăhn 
tt c cácănc, ngoi tr B àoăNha. D liu t 1960-2004 còn cho thy quc gia
nhp khu nhiuănngălngăcóăxuăhng truyn dnăcaoăhn. Các quc gia Châu
Âu có mc truyn dnăcaoăhnăε. Tác gi đaăraăbng chng s thayăđi trong
truyn dn giá du t nmă1970,ăs truyn dn xy ra t t và có s st gim trong
truyn dn (trung bình 69,772%)  hu htăcácănc. Nhng yu t liênăquanăđn s
st gim này gm: (1)εôiătrng lm phát thp, (2)Th phnătiêuădùngănngălng
trong nn kinh t, (3)Vai trò ca binăđng t giá, (4) m giao thng,ă(5)Vai trò
điu tit ca chính sách tin t.
S giaătngăđng tinătrongănc, chính sách tin t linh hot, đ m giao dch ln
làănguyênănhânăchínhăđaăđn s st gim trong truyn dn giá du. Ngoàiăra,ăđ
ln caănngălng có th gi vai trò chính trong vicăđánh giá truyn dn theo thi
gian. Cui cùng, trái viăTayloră(β000’),ătácăgi tht bi trong kt lunămôiătrng
lm phát thp có th mc truyn dn thpăhn.
Tác gi kt lun truyn dn là khác nhau giaăcácăncăvàăcóătngăquanădngăvi
nngălng nhp khu.
Bng chng qua các bài nghiên cu trên là truyn dn giá du vào lmăphátăthayăđi
theo thi gian.
Taylor (2000): Có s st gimăđángăk trong mcăđ truyn dn chi phí vào giá ca
các công ty,ăđóălàădoăs st gim trong quynăđnh giá ca các công ty và có liên
quanăđn s st gim trong lm phát  nhiuănc. S st gimăcóăỦănghaăquană
trngăđi vi chính sách tin t bi vì nó nhăhngăđn d báo v lm phát và nh

hng ca nhngăthayăđi trong chính sách tin t đi vi lm phát. Tác gi cho
9



rng s st gim trong truyn dn hoc quynăđnhăgiáălàădoămôiătrng lm phát
thp mà gnăđâyăđưăđtăđc trong nhiu quc gia. Lm phát thp và chính sách tin
t đưăđaăđn gim pass-through thông qua vic gimătrongăthayăđi chi phí và giá
d kin. Mô hình gii thích truyn dn t giá rt thp k t nhngă nmă 1990ă 
nhngănc có lm phát thp. Mô hình thc nghimăcngăchoăthy nhăhng ca
mc k vng trên truyn dn làăđángăk khi xét quan h gia tng snălng và mc
giá
1.1.2 PhngăphápăVAR
Blanchard, Gali (2007):ă gii thích s khác bit bină đng giá du trong nn
kinh t giaănmă1970ăvàănmăβ000,ătácăgi s dng mô hình VAR cu trúc vi d
liu  cácănc công nghip (M,ăPháp,ăAnh,ăc, Ý và Nht Bn) vi 6 binăđoă
lng gm giá du, lm phát CPI, ch s lm phát GDP, lm phát tinălng,ălogăs
thayăđi trong GDP và vic làm. Tp trung vào nhngătácăđng khác nhau ca bin
đng giá du vào lm phát và hotăđng kinh t theo thiăgian.ăaăraă4ăgi thit tác
đngăđn binăđng giá du: s thayăđi t nhiên ca giá du, thành phn du chim
t l nh trong sn xut, th trngălaoăđng binăđng linh hot,ăđi mi ca chính
sách tin t và c bn gi thită đuă đóngă mt vai trò quan trng. Có bină đng
ngc vào nhngănmă1970,ăgiáădu ch gii thích mt phn trong lmăphátăđìnhă
đn.ăTácăđng ca binăđng giá du thì st gim theo thi gian.
Ti M trcănmă1984ălmăphátăCPIăthayăđi tcăthìăvàăduyătrìădngămt thi k;
lm phát GDP và tinălngăthìătngăt. Snălng và vic làm st gim liên tc
mc dù vi mtăđ tr.ăGiaiăđonăsauănmă1984,ătácăđng ca binăđng giá du yu
hn.ăTi Pháp s khác bitătrongăgiaiăđonătrc và sau th hin  c giá và sn
lng.  Anh kt qu bin lm phát không tn ti  giaiăđon sau, có mt vài bng
chng cho thy có s st gim trong snălng và vic làm (mc dù nh hnăgiaiă

đonăđu). Có s giaătngănh trong snălng và vic làm thi k sau 1984  c.
Trcănmă1984ă Ý có ít vicălàmăhn.ăTi Nht, nhăhng ti lm phát yu và
không rõ ràng  c hai thi k.
10



Tác gi tp trung vào ba thành phnăthayăđi trong nn kinh t. Th nht,ăvàoănmă
1970ăcôngăđoànăhotăđng mnh và tinălngăcaoăhnănmăβ000.ăTh hai, xem xét
vai trò ca chính sách tin t. Cui cùng, tác gi xem xét s lng tiêu dùng du
trong nn kinh t, s giaătngăgiáăduăđaăđn các sn phm thay th và gim th
phn du trong tiêu dùng và sn xut.
Kt lun ca tác gi gmănmăỦăchínhăsau:
u tiên, nhngătácăđng ca cú sc giá du phi trùng hp thi gian vi nhng cú
sc ln có tính cht khác nhau. Bng chng là vicăgiaătngăgiáăc hàng hóa khác là
quan trng trong nhngănmă1970.ă
Th hai,ăcácătácăđng ca các cú sc giá duăđưăthayăđi theo thi gian, vi hiu
ngăđuăđn nh hnăv giá c và tinălng,ăcngănhăv snălng và vic làm.
Th ba, nguyên nhân chính cho nhngăthayăđi này là s st gim trong tinălngă
cng nhc.
Th t,ănguyênănhânăkhácăchoănhngăthayăđiănàyălàătngăđ tin cy ca chính sách
tin t. Tác gi cho thy phn ng ca lm phát k vng vi nhng cú sc duăđưă
gimăđángăk theo thi gian.
Th nm,ămt nguyên nhân hp lý th ba cho nhngăthayăđi này ch đnăgin là
gim t l du trong tiêu dùng và sn xut.
Du và các cng s (2010): Xem xét mi quan h gia giá du và nn kinh t Trung
Quc theo tháng trongăgiaiăđon 1995:1-2008:1 bng mô hình VAR. Kt qu cho
thy giá du th giiătácăđngăđángăk đnătngătrng kinh t và lm phát ti Trung
Quc. Do mc tiêu dùng du ca Trung Quc là cao mà ph thuc ch yu vào
ngun du nhp khuăvàăcăch đnh giá duătheoăhng th trng. Mt khác, hot

đng kinh t ca Trung Quc không nhăhngăđn giá du th gii, Trung Quc
vnăchaăcóămt sc mnh giá du trong th trng du m th gii. Tác gi thc
hinăcácăbc gm kimăđnh nhân qu Granger, hàm phn ng xung và phân rã
phngăsai,ăkt qu nhăsau:
Th nht, ci cách v căch giáăxngăduătrongăncăđưătri qua trong nhng thp
k qua  Trung Qucăđưăthayăđi mi quan h gia giá du th gii và kinh t vămôă
11



ca Trung Qucăđángăk.ăTrc ngày xy ra cú sc cuătrúcă(β00β:1),ătácăđng ca
giá du th gii v kinh t vămôăca Trung Qucălàăkhôngăđángăk. Sau ngày này
mi quan h gia giá du th gii và kinh t vămôăca Trung Quc tr nên mnh
hn vì s ci cách giá du. Mô hình VAR năđnh trong giai đon 2002:1-2008:12
Th hai, quan h nhân qu Granger cho thy kinh t vămôăca Trung Quc không
nhă hngă đn giá du th gii, mc dù Trung Qucă đangă tr thànhă nc quan
trngăhnătrongăcácăth trng du m th giiăvìălng tiêu dùng du ln, nó vn
chaăđtăđc quynăđnh giá trên th trng du th gii.
Th ba, hàm phn ng xung cho thy c GDPăvàăCPIăđuăcóătngăquanădngăvi
giá du th gii,ătácăđng ln nht t sau 2 tháng và bin mt hoàn toàn sau khong
1βătháng.ă100%ăgiaătngătrongăgiáădu th giiălàmăGDP,ăCPIătngătngăng là 9%
vàăβ,08%.ăTácăđng ca giá duăvàoăGDPălàăkhôngăđi xng.
Herrera, Pesavento (2007) : s dng mô hình VAR nghiên cu nn kinh t M
trongăgiaiăđon 1959:Q1 ti 2006:Q4 phát hin ra cú sc giá du lnăvàădàiăhnăđi
vi các binăvămôănh:ătngătrng snălng, mcăgiáăchungăvàăđuătăvàoăhàngă
tn kho trong thi k trc Volcker 1959-1979. Nn kinh t M đưătri qua mt
binăđng gim t giaănmă1980.ăTácăgi đánhăgiáănhngăthayăđi trong phn ng
ca nn kinh t ti cú sc giá du và vai trò ca h thng chính sách tin t đ tính
toán s thayăđi ca snălng, giá c, hàng tn kho, doanh s và s suy gim tng
th trong binăđng. Kt qu cho thy mt phn ng nh hnăvàăthi gian ngnăhnă

ca hu ht các bin s vă môătrongă thi k Volcker-Greenspan. H thng chính
sách tin t đưălàmăgim binăđng trong hotăđng kinh t nhngănmă1970,ănóăđưă
huănhăkhôngăcóăhiu lc sau thi k "Greatăεoderationă'.ăc tính s chm tr
mtănmătrongă phn ng chính sách tin t s gim s thayăđi ca tcă đ tngă
trngăGDPăβ7%ăvàă8%ătrongăgiaiăđonătrcănmă1980ăvàăsauănmă1984.ăTácăgi
tp trung vào binăđng giá du vì hai lý do sau: Th nht, s giaătngăgiáădu có
th làănguyênănhânălàmătngăbinăđng ca nn kinh t M, có kh nngăgii thích
s giaătngălm phát và st gim kinh t nhngănmă1970,ăđc bit là lm phát cao
12



và s st gimătngătrng snălng. Th hai,ăgiaiăđon giá duătngăcóăphn d
dàngăxácăđnhăhnănhng cú sc cu trúc khác. Gii thích cho cú sc cu trúc trong
ba loi: công ngh ttăhn,ăchínhăsáchăttăhnăvàămôiătrng t nhiên.
Khiăphânătíchăđóngăgópăca binăđng giá du và h thng chính sách tin t ti thi
k “Greatăεoderation”,ăthy rng mt s giaătngă10%ătrongăgiáădu thc thì có nh
hng lnăhnăvàădàiăhnătiătngătrng snălng, mcăgiáăchung,ătngătrng
doanh s sn xutăvàăđuătăhàngătnăkhoătrongăgiaiăđonătrc Volcker
C phn ngă xungă vàă phână rưă phngă saiă choă thy rng sau thi k “Greată
εoderation”,ăvaiătròăca chính sách tin t trong vic gim nh tácăđng ca cú sc
giá du là nh hnă đángăk. Ch trongănmăβ006,ănhngă đóngăgópăca h thng
chính sách tin t dngănhăđóngămt vai trò quan trng trong vic gii thích s
đóngăgópănhng cú sc giá duăđn binăđng kinh t .
1.2 Cácănghiênăcuăvămcăđătruynădnăgiáăduăvào lmăphát tiăVităNam.
Trênă thă giiă đưă cóă nhiuă bàiă nghiênă cuă vă tácă đngă caă giáă duă lênă lmăphát,ă
nhngătiăVităNamănhngăbàiănghiênăcuăriêngăvănhăhngăcaăgiáăduăvàoălmă
phátăchaăcó,ăđaăphnălàăcácătácăgiănghiênăcuănhăhngăcaătăgiáăhocăcácăyuă
tătácăđngăđnălmăphátătrongăđóăcóăđánhăgiáănhăhngăcaăgiáăduătiălmăphát.ă
TácăgiăNarayan,Narayan (β010)ăđưăcóăbàiănghiênăcuăvănhăhngăcaăbinăđngă

giáăduălênăgiáăchngăkhoánăVităNamătrongăthiăgianătăβ000-β008ăvàăchoăthyăcó
miăquanăhăđngăliênăktăgia giáădu,ăgiáăchngăkhoánăvàătăgiáădanhăngha.Trongă
dàiăhn,ătăgiáăvàăgiáăduăđuătácăđngădngăvàăkhôngăcóăỦănghaăthngăkêăviăgiáă
chngăkhoán,ănhngătrongăngnăhnăthìăcó.
Bch Th Phngă Tho (2011): tác gi đưă s dngă phngă phápă VARă đ tính
“Truyn dn ca t giá hiăđoáiăvàoăcácăch s ti VităNamăgiaiăđon 2001-β011”ă
Kt qu nghiên cu cho thy: mcăđ truyn dn ca t giá vào ch s giá nhp
khu là ln nht (IMP), k tip là ch s giá sn xut (PPI) và nh nht là ch s giá
tiêu dùng (CPI). Nn kinh t Vit Nam ph thuc ln vào nhp khu,ămàătrongăđóă
mt hàng nhp khu ch yuălàăphânăbón,ăxngădu, nha, cht doầTácăgi cngă
13



phân tích các yu t nhăhng ti lm phát và cho thy lmăphátăcngăchu nh
hng ca giá du và giá hàng hóa th gii.
Nguyn Th Liên Hoa, TrnăngăDngă(2013):ăTác gi nghiên cu lm phát ti
VităNamătheoăphngăphápăSVARăvi d liu t 2001:M1-2011:M6. Kt qu cho
thy CPI có chu nhăhng t cú sc giá khu vcăncăngoài,ăđc bit là giá du.
Tácăđng ca cú sc giá du lên lmăphátătrongănc là sau khong 6 tháng và dai
dng.
Le Viet Trung, Nguyen Thi Thuy Vinh (2011):Tác gi dùng mô hình VAR vi d
liu theo tháng t 1995-β009ăđánhăgiáătácăđng ca giá du, t giá thc và lm phát
trong nn kinh t Vit Nam. Tác gi tìm thy mi quan h dài hn gia giá du, lm
phát, t giá và hotăđng kinh t. Kt qu nghiên cu cho thyă10%ăgiaătngătrongă
giá duăthôălàmăgiaătngăhotăđng kinh t 1,81%ăvàă10%ăgiaătngătrongămc lm
phát CPI s làmătngăγ,7%ătrongăhot đng kinh t.ăNgc li, t giáătngă10%ăs
làm gim rong hotăđng kinh t là 10,78%. Nn kinh t Vit Nam chu nhăhng
t t giá nhiuăhnălàăt giá du và lm phát. Lmăphátătácăđngădngăti nn kinh
t nhngăkhôngăcóăỦănghaăcao.ă

1.3 Cácăyuătănhăhngăđnămcăđătruynădn
Tác gi da theo bài nghiên cu ca Chou và Tseng (2011) đánhăgiáătruyn dn ca
giá du vào lmăphátătheoămôăhìnhăđng Phillip vi nhng yu t sau:
1.3.1 Môiătrngălmăphátăcaănnăkinhăt
Theo Taylor (2000), môiătrng lm phát thp làm xut hin ít chi phí c đnh, kh
nngăđnh giá ca công ty thp, vì vy có th là nguyên nhân làm cho mcăđ truyn
dn thp.
Xngăduăđc xem là mt mtăhàngăđcăthù,ăliênăquanăđnăanăninhănngălng
quc gia. Ngàyă 15ă thángă 10ă nmă 2009, Chính ph đưă bană hànhă ngh đnh s
84/β009/N-CP v kinhădoanhăxngăduătheoăcăch th trng có s qun lý ca
14



Nhàănc, khngăđnh s trao quyn t quytăđnh giá cho các Doanh nghip. Li
ích ca vic th ni giá xngădu nhm gim các khon thâm ht do bù l giá du
ca Chính ph, nhngămt khác cácăcôngătyăxngădu s tngăgiáăbán. Ti thiăđim
nghiên cu, theo Hip hiăXngădu Vit Nam, hin Doanh nghip đangălưiăgn 500
đng/lítăxngăA9β.ăGiáăxngăth gii nhng ngày qua gim mnh, Doanh nghip
xngăduăđưăcóălưiănhngăchaăđ xut gim giá bán. Th trngăxngădu Vit Nam
không phiălàăđc quynănhngăPetrolimexăchimălnhăth trng viăhnă50%ăth
phn. Doăđó,ăvicătngăgiáăbánăxngădu và gi  mcăcaoălàmătngă chiăphíăchoă
ngi tiêu dùng và tngăgiáăcácămt hàng khác. Vic bãi b căch kim soát giá
này có th s làmăgiaătngălm phát k vng t đóălàmăgiaătngămcăđ truyn dn
ca giá du vào giá c hàng hóa. Ngoài ra, vic bãi b kim soát giá ca các mt
hàngăkhácănh st, thép, thanầăcngălàmătngăgiáătiêuădùng vìăđâyălàănhng mt
hàng tham gia vào quá trình sn xut, cu thành chi phí và giá các mt hàng khác.
Mt yu t khác làmăgiaătngălm phát k vng là vicătngătin lngăcăbn dn
đnătngălm phát tinălng. Ngoài ra, đ tr ca lm phát k trc và yu t lm
phát k vngăcngălàmănhăhng ti giá tiêu dùng thiăđim hin ti.

1.3.2 ăchênhăsnălngă(outputăgap)
Mi quan h giaă đ chênh snă lng (output gap) ca nn kinh t và mcă đ
truyn dn ca giá du vào lm phát có th là thun hoc nghch. Nhăkt qu trong
bài nghiên cu ca Chen (2009) phn lnăđ chênh snălngălàădng,ăch có 3
ncălàăâm;ătrongăkhiăđóătheoăDuăvàăcng s (β011)ă7ătrongă1βănc mc truyn
dn caăđ chênh snălngălàăâm.ăiu này có th lý giiănhăsau: Khi snălng
thc t thpăhnăsnălng timănng,ănhuăcu v hàng hóa gimăquaăđóăcóăth làm
gim giá hàng tiêu dùng.ăTrongătrng hp này, mi quan h giaăđ chênh sn
lng và mc truyn dn là nghch.ăNgc li, khi snălng thc t caoăhnăsn
lng timănng,ănhuăcu v hàngăhóaătngăquaăđóălàmătngăgiáătiêuădùng;ămt khác
khi snălng thc t caoăhnăsnălng timănngăcácădoanhănghip gp phi vn
đ v gii hn sn xut, phiăthuêăthêmălaoăđng,ăđuătăthêmămáyămócăthit b làm
15



cho chi phí sn xutătngă lên,ăquaăđóăcngălàmătngăgiáă tiêuădùngăca hàng hóa.
Trongătrng hpănày,ăđ chênh snălng s có mi quan h cùng chiu vi mc
đ truyn dn.
1.3.3 Binăđngăgiáădu
Trong s các cú sc cung nghiêm trng nht ca nn kinh t th gii k t chin
tranh th gii th hai là s giaătngănhanhăchóngătrong giá du và các sn phm
nngălng khác. Giá xngăduătácăđng trc tip và gián tipăđn nn kinh t Vit
Namăvìăxngădu va là mt hàng tiêu dùng cui cùng, va là mt hàng trung gian
cho quá trình sn xut.ăGiáăxngădu cao có th làm gimătngătrng kinh t, nh
hng ti th trng chng khoán Vit Nam (Narayan, Narayan 2010)
Khi giá duătngălàmăgim tng cu do thu nhp thc t gim. Vicătngăgiáădu
cngălàmăgim tng cung vì khiăgiáănngălngăcaoăhnăcácăcôngătyămuaăítănngă
lngăhn,ădoăđóănngăsut ca đng vnăvàălaoăđng gim và snălng timănngă
gim kéo theo s gim sút trong tinălngăthc t.

Nhng nghiên cu thy rng nhng cú sc giá duăđưănhăhngăđn snălng và
lm phát (Hamilton, 2004 ; Hooker, 2002). Ngoài ra, giá duătngălàmătngăchiăphíă
sn xutăđuăvàoăđaăđn giá hàng hóa và dch v tngăcao.ă
Phn ln tr lng duăđcăđt ti các khu vc bt n v chính tr, vi nhngăcngă
thng  Trungăông, Venezuela và Nigeria Bi vì các cuc tn công khng b
thng xuyên, sn xut du m ca Iraq chu s giánăđon,ătrongăkhiănguyăcăca
các vnăđ chính tr ti  RpăSaudiătngălên.ăThi gian cho nhng ri ro này là
không chc chnăvàăkhóăđnhălng và các hiu ng s có nhiu nhăhng sâu rng
hnăch đnăgin là giá duătng.ăTrong nn kinh t m ca toàn cu, mt cú sc
du có th có nhăhng khác nhau trên mi quc gia tùy vào thành phn ngành
kinh t ca tngănc, đng trên vai trò là nhà nhp khu du hoc xut khu hoc
s khác bit trong cu trúc thu, cách qun lý giá mt hàng này.
16



KTăLUNăCHNGă1

Trên th gii các nghiên cu v truyn dn giá du vào lm phát thng s dng
môăhìnhăđng Phillips và mô hình VAR. Kt qu cho thy truyn dn giá du vào
lmăphátăthayăđi theo thi gian và có s st gim trong truyn dn  cácănc và
mc truyn dn trong dài hnăcaoăhnătrongăngn hn (Chen, 2009; Du và công s
2011; Gregorio và cng s 2007).
Nhng nghiên cu riêng v truyn dn giá du vào lm phát VităNamăchaăcó.ăTác
gi xem xét truyn dn giá du vào lm phát theo mô hình nghiên cu ca Chou,
Tseng (2011) diămôăhìnhăđng Phillip vi các yu t tácăđng ti lm phát là
lm phát k trc,ăđ chênh snălng và binăđng giá du.ăNgoàiăra,ăđ xem xét
thêmătácăđng ca giá du vào lm phát tác gi dùng mô hình VAR da trên nghiên
cu ca Du và cng s (2010).