B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
………
………
NGUYN VĂN GIÁP
LUN VĂN THC S KINH T
Tp. H Chí Minh, tháng 11 nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
………………
NGUYN VĂN GIÁP
CHUYÊN NGÀNH : QUN TR KINH DOANH
MÃ S : 60340102
LUN VĂN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC : PGS.TS H TIN DNG
TP H Chí Minh, tháng 11 nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan tt c các ni dung ca Lun vn này hoàn toàn đc hình
thành và phát trin t nhng quan đim ca chính cá nhân tôi, di s hng dn khoa
hc ca PGS. TS. H Tin Dng. Các s liu và kt qu có đc trong Lun vn tt
nghip là hoàn toàn trung thc.
TÁC GI LUN VN
Nguyn Vn Giáp
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC TNG HP CÁC BNG
DANH MC TNG HP CÁC HÌNH
CHNG 1 4
MT S VN LÝ LUN C BN V CHIN LC 4
1.1. Khái nim v chin lc 4
1.2. Vai trò và tm quan trng ca chin lc kinh doanh 5
1.2.1. Vai trò ca chin lc kinh doanh 5
1.2.2. Tm quan trng ca chin lc kinh doanh 5
1.3. Các loi chin lc kinh doanh ca doanh nghip 6
1.3.1. Cn c vào phm vi ca chin lc 6
1.3.2. Cn c tm quan trng ca chin lc kinh doanh 6
1.3.3. Cn c theo quá trình chin lc 6
1.3.4. Cn c vào ngun ca t chc 7
1.3.5. Cn c vào cp làm chin lc kinh doanh 7
1.4. Ni dung ch yu ca chin lc kinh doanh 7
1.5. Nhng yu t nh hng ti công tác hoch đnh chin lc kinh doanh 8
1.5.1. Nhóm nhân t khách quan 8
1.5.2. Nhóm nhân t ch quan 9
1.6. Quy trình xây dng và thc hin chin lc 9
1.6.1. Xác đnh mc tiêu chin lc 10
1.6.2. Phân tích môi trng kinh doanh ca doanh nghip 11
1.6.3. Nhn dng các phng án chin lc và la chn chin lc kinh doanh phù hp 16
1.6.4. ánh giá thc hin chin lc 19
TÓM TT CHNG I 19
CHNG 2 21
PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH THC HIN CHIN LC KINH DOANH CA CÔNG
TY IN L 21
2.1. Gii thiu khái quát v Công ty in lc Bà Ra Vng Tàu 21
2.1.1. S hình thành và phát trin ca Công ty 21
2.1.2. Chc nng nhim v ca Công ty 21
2.1.3. C cu t chc ca Công ty 22
2.2. Chin lc kinh doanh ca Công ty giai đon 2011-2020 22
2.2.1. Phân tích môi trng kinh doanh ca Công ty 23
2.2.2. Hình thành và la chn các phng án chin lc kinh doanh phù hp 31
2.3. ánh giá vic thc hin chin lc kinh doanh Công ty giai đon 2001-2013 33
2.3.1. Chin lc phát trin kinh doanh đin nng và dch v khách hàng 33
2.3.2. Chin lc phát trin ngun nhân lc 41
2.3.3. Chin gim chi phí 44
2.3.4. Chin lc m rng sn xut kinh doanh 48
TÓM TT CHNG 2 51
CHNG 3 52
MT S GII PHÁP THC HIN CHIN LC KINH DOANH CÔNG TY IN
L U N NM 2020 52
3.1. D báo nhu cu ph ti đin nng tnh Bà Ra Vng Tàu đn nm 2020 52
3.1.1. C s lp d báo nhu cu đi Bà Ra Vng Tàu 52
3.1.2. Kt qu d báo nhu cu đi
n nm 2020 53
3.2. Các mc tiêu ca công ty in l
n 2015 và 2020. 53
3.2.1. C s đ xác đnh mc đn nm 2015 và 2020 53
3.2.2. Các mc tiêu 54
3.3. Mt s gii pháp đ thc hin chin lc kinh doanh đn nm 2020 55
3.3.1. Gii pháp v kinh doanh đin nng và dch v khách hàng 55
3.3.2. Gii pháp phát trin ngun nhân lc 60
3.3.3. Gii pháp thc hin chin lc gim chi phí 67
3.3.4. Gii pháp thc hin chin lc m rng sn xut kinh doanh 74
TÓM TT CHNG III 78
KT LUN 79
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
DANH MC T VIT TT
EVN Tp đoàn in lc Vit Nam
EVN SPC Tng Công ty in lc Min Nam
PC BRVT Công ty in lc Bà Ra Vng Tàu
BRVT Bà Ra Vng Tàu
SAIDI Ch s thi gian mt đin trung bình ca li đin phân phi
System Average Interruption Duration Index
SAIFI Ch s v s ln mt đin trung bình ca li đin phân phi
System Average Interruption Frequency Index
MAIFI Ch s v s ln mt đin thoáng qua trung bình ca li đin
Momentary Average Interruption Frequency Index
CMIS Customer Management Information System
H thng Thông tin Qun lý Khách hàng
FMIS H qun tr tài chính
Finance and Management Information System
SCADA H thng điu khin giám sát và thu thp d liu t xa
Supervisiory control and data acquisition
DSM Chng trình qun lý nhu cu đin nng
Demand side Management
PLC Công ngh truyn thông trên đng dây đin
Power Line Communication
TTN Tn tht đin nng
SXKD Sn xut kinh doanh
DVKH Dch v khách hàng
TXD-SCL u t xây dng và sa cha ln
XDCB Xây dng c bn
QLCL Qun lý cht lng
BHL Bo h lao đng
VHAT Vn hành an toàn
LTL Lao đng ting lng
NNL Ngun nhân lc
CNTT Công ngh thông tin
CSDL C s d liu
VTTB Vt t thit b
PAT Phng án đu t
VHDN Vn hóa doanh nghip
MBA Máy bin áp
DANH MC TNG HP CÁC BNG
Bng 2.1: Bng ma trn SWOT……………………………………………………
Bng 2.2: Tng hp kt qu kho sát mc đ hài lòng ca khách hàng
trên đa bàn tnh BRVT đi vi ngành đin……………………………………….
Bng 2.3: Các ch s v đ tin cy li đin nm 2012……………………………
Bng 3.3: S liu mt s khon mc chi phí trong nm các 2011 ậ 2013…………
Bng 3.4: Bng giá tr tn kho nm 2012………………………………………….
Bng 3.5: Thng kê tin đ mt s công trình đin hình giai đon 2011-2013……
Bng 3.6: Doanh thu t sn xut khác qua các nm t 2003 đn 2013……………
Bng 3.7: Bng thng kê th trng trong lnh vc kinh doanh khác nm 2012…
Bng 3.1: Tng hp d báo nhu c
- 2020 …….
Bng 3.2: Tng hp d báo đin thng phm doanh thu và tn tht đin nng
giai đon 2013 ậ 2020……………………………………………………………
Bng 3.3: Tng hp giá tr tn kho 9 tháng đu nm 2013………………………
32
37
38
44
46
48
49
50
53
57
70
DANH MC TNG HP CÁC HÌNH
Hình 1.1: Các bc xây dng chin lc kinh doanh……………………………
Hình 1.2 : Mô hình 5 áp lc ca M.Porter phân tích đi th cnh tranh hin ti…
Hình 1.3: Ma trn SWOT ………………………………………………………….
Hình 1.4: C s la chn chin lc kinh doanh…………………………………
Hình 2. 1: S đ t chc Công ty in lc Bà Ra - Vng Tàu……………………
Hình 2.2. Doanh thu và sn lng đin thng phm……………………………
Hình 2.3. C cu thành phn các ph ti…………………………………………
Hình 2.4. Giá bán đin bình quân…………………………………………………
Hình 2.5. T l tn tht đin nng………………………………………………….
Hình 2.6. Nng sut lao đng………………………………………………………
Hình 2.7. T l tn n cui nm ( tính đn 31/12 hàng nm)……………………
10
12
18
18
22
33
34
34
35
35
40
1
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Nng lng nói chung và nng lng đin nói riêng có vai trò rt quan trng
trong vic phát trin sn xut và mi mt ca đi sng xã hi hin đi. in nng là
đng lc chính đ phát trin sn xut, đm bo an ninh quc phòng và đi sng ca
nhân dân. Vn đ đm bo an ninh nng lng đin cho Quc gia nói chung và các
vùng kinh t trng đim nói riêng là vn đ ht sc quan trng đ đm bo cho s phát
trin bn vng v kinh t xã hi và gi vng an ninh chính tr. Trong mt s nm va
qua, chúng ta đã chng kin tình trng thiu đin, làm nh hng nghiêm trng đn
sn xut và đi sng ca nhân dân trên phm vi c nc. Hot đng sn xut kinh
doanh đin có 3 khâu chính là sn xut, truyn ti và phân phi đin. Các khâu đó có
quan h cht ch vi nhau trong vic cung cp đin trong mt đa bàn nht đnh. Khâu
phân phi đin nng là khâu cui cùng có vai trò quan trng trong vic cung cp đin
nng cho sn xut và sinh hot phc v đi sng nhân dân, đng thi, khâu phân phi
đin nng cng là khâu trc tip bán sn phm, to doanh thu bù đp li chi phí ca
khâu sn xut và truyn ti đin.
Công ty in lc Bà Ra Vng Tàu là mt trong 21 Công ty in lc trc thuc
Tng Công ty in lc Min Nam (mt trong 5 T
có chc nng, nhim v n xut và kinh doanh, bán đin trên đa bàn tnh Bà
Ra Vng Tàu. T ngày thành lp đn nay Công ty in lc BRVT đã có nhng bc
phát trin vt bc v qui mô, trình đ k thut công ngh và trình đ qun lý, đã cung
cp đ đin cho nn kinh t và sinh hot ca nhân dân trên đa bàn tnh Bà Ra Vng
Tàu. tin cy cung cp đin và an toàn ngày càng cao, uy tín đi vi khách hàng
dùng đin cng ngày càng đc ci thin.
Tnh BRVT nm trong vùng kinh t trng đim phía Nam, vi nhiu ngành kinh
t mi nhn ca t nc nh du khí, cng bin, du lch, hi sn,…vi tc đ tng
trng v đin gn 15% trong sut 10 nm qua. Vic đáp ng đ đin phc v cho
phát trin kinh t xã hi ca tnh là vn đ ht sc quan tr
2
2011-2015 đa ra, vi mc tiêu đa tnh BRVT tr thành tnh công nghip theo hng
hin đi vào nm 2015. Công ty in lc Bà Ra ậ Vng Tàu đang đng trc nhng
c hi phát trin đng thi đi mt vi nhiu thách thc mi.
thc hin chin lc kinh doanh, Công ty đã đ ra nhng gii pháp c th đi
vi tng lnh vc và bc đu đã gt hái nhng thành công. Tuy nhiên, bên cnh
nhng thành tích đt đc, vn còn rt nhiu vn đ còn hn ch cn phi gii quyt:
ó là vn đ cp đin cha tht s n đnh, còn đ xy ra tình trng thiu đin, cht
lng đin nng và cht lng dch v cha đáp ng tt nhu cu ca khách hàng. Bên
cnh đó, vn đ gim chi phí, nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca các Tng
Công ty nhà nc nói chung và Ngành đin nói riêng hin nay đang là vn đ đang
đc d lun xã hi ht sc quan tâm, đc bit là trong giai đon hin nay, khi mà giá
đin đc tng liên tc. gii quyt tt vn đ này cn phi đ ra các gii pháp trit
đ, hu hiu, phù hp vi thc t nhm thc hin chin lc kinh doanh ca Công ty.
Chính vì lý do đó, tôi đã chn đ tài: ắGii pháp thc hin chin lc lc kinh doanh
Công ty in lc Bà Ra Vng Tàu đn nm 2020”
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
- H thng hóa c s lý lun chung v chin lc kinh doanh;
- Phân tích thc trng ca các hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty in
lc Bà Ra Vng Tàu giai đon 2001-2013;
- xut các gii pháp hu hiu đ thc hin chin lc kinh doanh Công ty
in lc BRVT đn nm 2020.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Chin lc kinh doanh ca Công ty in lc Bà Ra ậ
Vng Tàu
Phm vi nghiên cu: Hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty in lc Bà
Ra Vng tàu giai đon t nm 2001-2013.
3
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp duy vt bin chng và duy vt lch s ca Ch ngha Mác - Lê nin
là phng pháp lun chung nghiên cu lun vn, trên c s đó Lun vn s dng các
phng pháp c th nh: Phng pháp thng kê, phng pháp phân tích, phng pháp
d báo, phng pháp điu tra kho sát thc t, phng pháp so sánh, đi chiu,
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài li m đu, kt lun, ph lc và danh mc tài liu tham kho, lun vn
đc chia làm 3 chng:
Chng 1: Mt s vn đ lý lun c bn v chin lc Công ty.
Chng 2: Phân tích tình hình thc hin chin lc kinh doanh ca Công ty
in lc Bà Ra Vng Tàu t nm 2001 đn nm 2013.
Chng 3: Mt s gii pháp thc hin chin lc kinh doanh ca Công ty in
lc Bà Ra - Vng Tàu đn nm 2020.
4
Chng 1
MT S VN Lụ LUN C BN V CHIN LC
1.1. Khái nim v chin lc
Thut ng chin lc có ngun gc t rt lâu, trc đây thut ng này ln đu
tiên đc s dng trong quân s. Ngày nay, thut ng này đã đc s dng trong hu
ht các lnh vc: Kinh t, chính tr và vn hoá xã hi, đc bit là trong lnh vc kinh t
c phm vi v mô và vi mô.
M. Porter cho rng: "Chin lc là ngh thut to lp các li th cnh tranh”.
Hay nói cách khác, chin lc là s sáng to ra v th có giá tr và đc đáo bao gm
các hot đng khác bit.
Theo quan nim ca Alain Charles Martinet, tác gi cun sách ắChin lc”,
ngi đã đc nhn gii thng ca Havard L’expandsion nm 1983 thì ắChin lc
là nhm phác ha nhng qu đo tin trin đ vng chc và lâu dài, xung quanh qu
đo đó có th sp đt nhng quyt đnh và nhng hành đng chính xác ca doanh
nghip”.
Nhóm tác gi Garry D.Smith, Danny R. Arnold, Bopby G.Bizrell trong cun
ắChin lc và sách lc kinh doanh” cho rng "Chin lc đc đnh ra nh là k
hoch hoc s đ tác nghip tng quát dn dt hoc hng t chc đi đn mc tiêu
mong mun. K hoch tác nghip tng quát này to c s cho các chính sách (đnh
hng cho vic thông qua quyt đnh ) và các th pháp tác nghip ”.
Quan nim ca Alfred Chandle (trng đi hc Harward) cho rng: ắChin lc
kinh doanh bao hàm vic n đnh các mc tiêu c bn dài hn ca đn v kinh doanh,
đng thi la chn cách thc hoc tin trình hành đng và phân b các ngun lc thit
yu đ thc hin các mc tiêu đó”.
Nhìn chung các quan nim v thut ng chin lc đu bao hàm và phn ánh các
vn đ sau: Mc tiêu ca chin lc; Thi gian th
; Quá trình ra quyt đnh
chin lc; Nhân t môi trng cnh tranh; Li th và yu đim ca doanh nghip nói
chung và theo tng hot đng nói riêng.
5
Nh vy, ta thy chin lc ca doanh nghip là mt ắsn phm” kt hp đc
nhng gì môi trng có; Nhng gì doanh nghip có th; Và nhng gì doanh nghip
mong mun.
1.2. Vai trò và tm quan trng ca chin lc kinh doanh
1.2.1. Vai trò ca chin lc kinh doanh
Chin lc kinh doanh đóng mt vai trò ht sc quan trng đi vi s tn ti và
phát trin ca doanh nghip:
- Làm kim ch nam cho s tp h
t tt c các lc lng và ngun
lc trong doanh nghip.
- Cung cp thông tin giúp doanh nghip phân tích, đánh giá đc s bin đng
trong môi trng cnh tranh.
- To cho doanh nghip th ch đng phòng nga và đi phó vi ri ra, tn
dng c hi, khai thác và s dng ti đa các tài nguyên, tim nng ca mình t đó phát
huy đc sc mnh ti đa ca doanh nghip và li th cnh tranh.
- Giúp cho doanh nghip phân b các ngun lc ca mình vào các lnh vc,
trong tng thi đim mt cách hp lý.
- Giúp cho doanh nghip tng s liên kt, gn bó ca các nhân viên, qun tr
viên trong vic thc hin các mc tiêu ca doanh nghip.
- Giúp cho doanh nghip tng doanh s bán.
- m bo s phát trin liên tc trên c s k tha và kt hp phát trin gia
quá kh, hin ti và tng lai.
1.2.2. Tm quan trng ca chin lc kinh doanh
Vic xây dng và thông tin v chin lc là mt trong s nhng hot đng quan
trng nht ca ngi qun lý cp cao. Mt t chc không có chin lc cng ging
nh con tàu không có bánh lái. Thc vy, hu ht nhng tht bi trong công vic làm
n đu có th là do vic thiu mt chin lc, hoc chin lc sai lm, hoc thiu vic
trin khai mt chin lc đúng đn. Nu không có mt chin lc thích hp đc thc
thi mt cách có hiu qu thì tht bi hu nh là chc chn.
6
1.3. Các loi chin lc kinh doanh ca doanh nghip
Tùy theo mi cách phân loi khác nhau mà chúng ta có các loi chin lc kinh
doanh khác nhau.
1.3.1. Cn c vào phm vi ca chin lc
Cn c vào phm vi ca chin lc, có th phân chia chin lc thành:
- Chin lc kinh doanh tng quát: Chin lc kinh doanh tng quát đ cp đn
nhng vn đ quan trng nht, bao quát nht và có ý ngha lâu dài, quyt đnh nhng
vn đ sng còn ca doanh nghip, phng châm dài hn, mc tiêu dài hn.
- Chin lc kinh doanh tng lnh vc: Gii quyt nhng lnh vc c th trong
sn xut kinh doanh ca doanh nghip đ t đó thc hin chin lc tng quát, nh
chin lc sn phm, chin lc marketing, chin lc tài chính, chin lc ngun
nhân lc, chin lc công ngh.
1.3.2. Cn c tm quan trng ca chin lc kinh doanh
Cn c vào tm quan trng ca chin lc, có th phân chia chin lc thành:
- Chin lc kinh doanh kt hp, bao gm: Kt hp phía trc, kt hp phía
sau, kt hp theo chiu ngang, kt hp theo chiu dc.
- Chin lc kinh doanh theo chuyên sâu: Thâm nhp th trng, phát trin th
trng, phát trin sn phm.
- Chin lc kinh doanh m rng: đa dng hoá đng tâm, đa dng hoá theo
chiu ngang, đa dng hoá hot đng theo kiu hn hp.
- Các chin lc kinh doanh đc thù: Bao gm liên doanh, thu hp hot đng,
thanh lý.
1.3.3. Cn c theo quá trình chin lc
Cn c vào quá trình, có th phân chia chin lc thành:
- Chin lc đnh hng: Bao gm nhng đnh hng ln v chc nng, nhim
v, mc tiêu chin lc trên c s phán đoán môi trng và phân tích ni b doanh
nghip. Chin lc đnh hng là phng án chin lc c bn ca doanh nghip.
- Chin lc hành đng: Bao gm các phng án hành đng trong nhng tình
hung khác nhau và nhng điu chnh trong quá trình trin khai chin lc.
7
1.3.4. Cn c vào ngun ca t chc
- Chin lc do khi tho: Chin lc này bt ngun t các mc tiêu ca doanh
nghip do ban qun tr cao cp xác đnh, nó có th cho phép có s tu ý khá ln hoc
cng có th đc lý gii ht sc đy đ và cht ch.
- Chin lc do gi m: Bt ngun t các tình hung trong đó các nhân viên đã
vch ra nhng trng hp ngoi l cho cp qun lý phía trên.
- Chin lc do ngm đnh: Do cp di suy din nhng điu nht đnh - đúng
hoc sai - t các quyt đnh và hành vi ca cp trên.
- Chin lc do sc ép: Sinh ra t nhng áp lc bên ngoài nh các hip hi và
các c quan nhà nc.
1.3.5. Cn c vào cp làm chin lc kinh doanh
- Chin lc kinh doanh cp công ty: Là chin lc tng quát, xác đnh đc
nhng mc tiêu dài hn và nhng phng thc đ đt đc nhng mc tiêu đó trong
tng thi k.
- Chin lc kinh doanh cp c s: Là chin lc xác đnh nhng mc tiêu c
th và cách thc đ đt đc nhng mc tiêu đó trong lnh vc ca mình trên c s các
mc tiêu tng quát ca cp trên.
- Chin lc kinh doanh cp chc nng: Là chin lc tp trung h tr cho
chin lc kinh doanh cp công ty và cp c s.
1.4. Ni dung ch yu ca chin lc kinh doanh
Nh phn trên đã đ cp, do có nhiu quan nim khác nhau v chin lc kinh
doanh cho nên cng có nhiu quan nim v ni dung ca chin lc. Tuy nhiên, có th
nhn đnh mt đim chung nht gia các quan nim đó là: Chin lc kinh doanh ca
doanh nghip là chin lc tng quát ca doanh nghip trong lnh vc kinh doanh. Nó
đ cp đn nhng vn đ quan trng nht, có ý ngha lâu dài, quyt đnh s sng còn
ca doanh nghip.
Chin lc kinh doanh bao gm các chin lc chung và chin lc b phn có
liên kt hu c vi nhau to thành chin lc kinh doanh hoàn chnh bao trùm mi
8
hot đng ca doanh nghip. Bt k mt chin lc kinh doanh nào, dù là chin lc
tng quát hay chin lc b phn, v c bn, có nhng ni dung ch yu sau:
(1) Quan đim t tng ca doanh nghip: Ht nhân là trit lý kinh doanh ca
doanh nghip đó. Nó tr li câu hi đâu là nim tin c bn, giá tr nguyn vng và các
u tiên trit lý ca doanh nghip.
(2) Chin lc kinh doanh xác đnh các mc tiêu cho doanh nghip: Trong
tng thi k, tng phm vi hoch đnh chin lc. Mt khác chin lc kinh doanh
hng cho doanh nghip bit phi tp trung vào nhng khâu xung yu nào và xác đnh
nhng mc tiêu hp lý cho doanh nghip.
(3) Chin lc kinh doanh nhm xác đnh phng hng thc hin mc tiêu:
Phng thc này đc la chn trong s tt c các phng án đc xây dng thông
qua các k thut phân tích v kh nng hin ti ca doanh nghip đ t đó la chn
cho doanh nghip mt phng thc hp lý.
(4) Chin lc kinh doanh th hin phng án chin lc: Trong quyt đnh đó,
đ cp các gii pháp c th đi vi các mt hot đng ca doanh nghip trên c s
phân tích, đánh giá thc trng tình hình sn xut kinh doanh và hn th, d kin đc
các kt qu có th đt đc.
1.5. Nhng yu t nh hng ti công tác hoch đnh chin lc kinh doanh
1.5.1. Nhóm nhơn t khách quan
Các phân tích v môi trng kinh doanh bao gm môi trng v mô và môi
trng đc thù đc xem nh các nhân t khách quan tác đng, nh hng ti công tác
hoch đnh chin lc ca doanh nghip. Bi đó là các cn c cn thit đ xây dng
chin lc kinh doanh, mt chin lc bám sát mi bin đng ca môi trng. Bt k
mt s bin đng nào cng có th làm thay đi trng thái hot đng ca doanh nghip
và có th làm bin đi kt qu ca mc tiêu đ ra. Công tác hoch đnh chin lc s
phân tích, đo lng đc nhng bin đng đó mc kim soát đc, đ đa ra các
chính sách điu chnh thích hp, có th khai thác các yu t thun li và tránh đc
nhng đe do đem li t môi trng.
9
1.5.2. Nhóm nhơn t ch quan
Mt trong nhng quan đim nhn mnh ni lc bên trong ca doanh nghip khi
tin hành hoch đnh chin lc kinh doanh s khai thác đc nhng u th cnh tranh
mà khó có mt doanh nghip nào có th bt chc đc. Tuy nhiên các tim nng ca
doanh nghip không phi lúc nào cng n đnh và đáp ng đc các đòi hi mà doanh
nghip yêu cu khi cn thit.
Chính điu đó làm cho doanh nghip khó gii quyt đc các vn đ phát sinh
vt quá kh nng ca doanh nghip. Nhng dù sao doanh nghip cng có th chi phi
đc nhng ngun ni lc này vì nó nm trong s kim soát ca doanh nghip. Doanh
nghip bit phi làm gì, s dng nhng gì phc v cho chin lc kinh doanh ca
mình mt cách có hiu qu. Ví d nh các doanh nghip ln và ni ting bit s dng
thng hiu ca mình nh th nào đ to ra đc nhng hình nh n tng trên th
trng nhm thu hút khách hàng. ó là mt nhân t ch quan đin hình đc doanh
nghip khai thác hiu qu khi xây dng chin lc xâm nhp th trng ca sn phm
mi. Ngoài ra có nhiu nhân t ch quan khác cng to nên đc th mnh cho doanh
nghip khi cnh tranh trên th trng nh ngun nhân lc, ngun tài chính,…
Các nhà hoch đnh chin lc kinh doanh nu nhn mnh vào các ngun lc ca
doanh nghip khi hoch đnh chin lc kinh doanh thì các chin lc đó có chiu
hng tp trung vào các nhân t bên trong coi đó là các yu t quyt đnh đn s thành
công ca doanh nghip.
1.6. Quy trình xơy dng và thc hin chin lc
Ni dung ca chin lc ch ra nhng vn đ tng quát, t đó xác đnh phm vi
hot đng ca doanh nghip trong lnh vc sn xut và th trng. Khi đ ra nhim v
chin lc cn chú ý đn nhng yu t: lch s hình thành, mong mun ca ban lãnh
đo, các điu kin môi trng kinh doanh, ngun lc hin có và kh nng s trng
ca doanh nghip. Nhim v chin lc giúp lãnh đo xác đnh mc tiêu d dàng hn,
c th hn, nó xác đnh mc đ u tiên ca doanh nghip nhm đánh giá tim nng
ca tng đn v kinh doanh và vch ra hng đi tng lai ca doanh nghip.
10
Hình 1.1: Các bc xơy dng chin lc kinh doanh
1.6.1. Xác đnh mc tiêu chin lc
Mc tiêu chin lc là ch đích c th mà doanh nghip mun đt đc, đc suy
ra trc tip t chc nng nhim v nhng c th và rõ ràng hn, đc lng hoá thành
nhng con s: mc tng trng, mc li nhun, doanh s, th phn, thng có hai loi
mc tiêu: ngn hn và dài hn. Mc tiêu dài hn là toàn b kt qu mong mun cui
cùng mà doanh nghip mun đt đc trong khong thi gian dài hn mt nm vi các
ni dung c th: mc li nhun, nng sut, v th cnh tranh, phát trin vc làm, quan
h cng đng, v trí công ngh, trách nhim xã hi. Mc tiêu ngn hn là các kt qu
c th doanh nghip k vng đt đc trong mt chu k, đc lng hoá thành con s.
Nguyên tc khi xác đnh mc tiêu đó là:
- Phi rõ ràng trong tng giai đon phát trin ca doanh nghip;
Phân tích môi trng
Nhn dng các
phng án chin lc
Phân tích môi trng
bên ngoài
Chn chin lc
Phân tích môi trng
bên trong
Xác đnh mc tiêu
ánh giá
Lp k hoch
11
- Có tính liên kt, tng h ln nhau, mc tiêu này không cn tr mc tiêu khác;
- Phi xác đnh đc mc tiêu u tiên, th hin th bc ca mc tiêu, nhim v
đ ra đi vi doanh nghip trong tng giai đon.
1.6.2. Phơn tích môi trng kinh doanh ca doanh nghip
1.6.2.1. Phơn tích môi trng bên ngoài
Mt là, môi trng kinh t: Thc trng và xu hng nn kinh t luôn có nh
hng đn thành công và chin lc ca doanh nghip, các nhân t ch yu là: tc đ
tng trng ca nn kinh t, lãi sut, lm phát, t giá hi đoái. Các bin đng tt c
nhng yu t này đu nh hng đn doanh nghip.
Hai là, môi trng công ngh: Mc đ tng trng kinh t ca các nc phát
trin b chi phi mnh m bi các công ngh hin đi. Nhng công ngh mi đem li
nhng phng pháp ch to mi cho nhng sn phm đã n đnh, nhng qui trình
công ngh mi giúp gim chi phí đáng k trong giá thành sn phm.
Ba là, môi trng vn hoá xã hi: i vi qun tr chin lc, yu t vn hoá, xã
hi là nhy cm, hay thay đi nht. Li sng ca dân c thay đi nhanh chóng dn đn
thái đ tiêu dùng thay đi. Trình đ dân trí ngày mt cao hn, do vy đòi hi nhu cu
ngày càng cao v cht lng, phong phú v chng loi sn phm. ây là mt thách
thc đi vi nhà sn xut và cung cp dch v.
Mi doanh nghip kinh doanh đu hot đng trong môi trng vn hoá- xã hi
nht đnh. Xã hi cung cp nhng ngun lc mà doanh nghip cn, tiêu th nhng sn
phm dch v mà doanh nghip sn xut ra. Môi trng vn hoá xã hi có th nh
hng đn các quyt đnh mang tính chin lc nh: la chn lnh vc và mt hàng,
la chn nhãn hiu, màu sc, kiu dáng, thay đi kênh phân phi,
Bn là, môi trng t nhiên: Môi trng t nhiên bao gm các yu t đa lý, khí
hu, môi trng sinh thái. e do t nhng bin đi ca khí hu làm nh hng ln
đi vi các doanh nghip. Do vy vic d đoán trc nhng yu t thay đi khí hu
thi tit làm cho doanh nghip ch đng hn trong vic đa ra nhng quyt đnh v
sn phm ca mình.
12
Môi trng t nhiên xu đi đang là mt thách thc ln đi vi hu ht các doanh
nghip kinh doanh các lnh vc khác nhau; đó là nng lng cn kit, mc đ ô
nhim gia tng, thi tit din bin phc tp, l lt hn hán gây ra nhng tn tht ln.
Nhng điu đó làm cho chi phí kinh doanh tng lên do phi trang b thêm các thit b
x lý cht thi, đóng thu nhiu hn do nhu cu bo v ca môi trng.
Nm là, môi trng chính tr - pháp lut:
Các nhân t lut pháp, chính tr nh hng đn chin lc phát trin ca doanh
nghip theo nhng hng khác nhau. Chúng có th là c hi đi vi doanh nghip này
nhng li là nguy c đi vi doanh nghip khác. Chính sách m rng khuyn khích
nhiu thành phn kinh t tham gia vào hot đng sn xut kinh doanh là nguy c đi
vi các doanh nghip nhà nc nhng li là c hi đi vi các nhà sn xut kinh
doanh t nhân đc tham gia th trng.
Sáu là, phân tích các đi th cnh tranh tim n:
Mt ngành sn xut bao gm nhiu doanh nghip đa ra nhng sn phm, dch
v nh nhau hoc có th thay th đc cho nhau; vn đ là phi phân tích, phán đoán
các th lc cnh tranh trong môi trng ngành đ xác đnh c hi và nhng đe do đi
vi doanh nghip ca mình. Sau đây là mt mô hình rt ph bin ca Michael Porter
vi 5 lc lng cnh tranh:
Khách hàng
Nhà cung cp
Các đi th mi tim n
Các đi th cnh tranh trong
ngành
Sn phm, dch v thay th
Hình 1.2 : Mô hình 5 lc lng ca M.Porter phơn tích đi th cnh tranh hin ti
13
- Tính cht cnh tranh: gia các sn phm thay th cho nhau đ cùng tho mãn
mt mong mun, tc là cnh tranh v mc đ u tiên khi mua sm gia các các sn
phm có công dng khác nhau đt trong mi quan h vi thu nhp; cnh tranh trong
cùng loi sn phm; cnh tranh gia các nhãn hiu.
- Áp lc cnh tranh trong mt ngành: C cu cnh tranh đó là s lng và tm c
các công ty cnh tranh trong cùng ngành kinh doanh. Nu các doanh nghip là nh l,
không có doanh nghip thng lnh thì c cu cnh tranh s phân tán. Nu nhu cu th
trng ln thì áp lc cnh tranh s gim và ngc li, nu nhu cu th trng nh thì
cnh tranh tr nên gay gt.
- Hàng rào ra khi ngành: khi các điu kin kinh doanh trong ngành xu đi buc
các doanh nghip phi tính đn chuyn rút khi ngành; chi phí khi rút khi ngành làm
cho các doanh nghip b tn tht và mt mát, thm chí b phá sn bao gm:
+ Chi phí đu t: nhà xng, thit b, công ngh,
+ Chi phí trc tip chun b đu t, các th tc hành chính
+ Chi phí xã hi: đào to công nhân, sa thi công nhân,
Vn đu t ban đu cao thì kh nng gia nhp ngành ca các đi th mi s ít
hn. Khi bt đu tham gia mt ngành kinh doanh, nhà đu t phi b mt lng tin
nht đnh đ mua sm các yu t đu vào nh máy móc thit b, nguyên vt liu, đ
to ra nhng sn phm đu ra. Nh vy nu đu t ban đu càng ln thì s mo him
ri ro càng ln, các nhà kinh doanh mun gia nhp ngành phi cân nhc nhiu hn khi
ra quyt đnh đu t.
- Rào cn v mt pháp lý: là nhng qui đnh ca Nhà nc v các điu kin đc
tham gia kinh doanh nh điu kin v vn, v trang thit b, v trình đ lc lng lao
đng, các qui đnh càng kht khe s cn tr các doanh nghip ra nhp ngành và
ngc li.
By là, phân tích nhà cung cp:
Các nhà cung ng có kh nng là mt áp lc đe do đi vi ngành sn xut khi
h tng giá bán, hn ch s lng, cht lng không đm bo. Doanh nghip cn chú ý
ti nhng tác đng tiêu cc t phía nhà cung cp. Tuy nhiên nhà cung cp ch có th
14
gây sc ép đc đi vi doanh nghip trong trng hp sau: Có ít nhà cung cp cho
ngành sn xut; Có ít sn phm dch v thay th; Có u th chuyên bit hoá v sn
phm và dch v; Có kh nng hi nhp dc thun chiu, khép kín sn phm.
Tám là, phân tích khách hàng:
Khách hàng là đi tng chính tham gia vào quá trình tiêu th sn phm, nhn
bit đi tng khách hàng và tác đng lên khách hàng đ có c s xác đnh th trng
sn phm, dch v và c cu đu t cn thit. Nhu cu ca khách hàng là yu t c bn
nht đc các nhà sn xut kinh doanh quan tâm đ quyt đnh nên hay không nên duy
trì li th cnh tranh lâu dài đi vi sn phm đó. Kh nng gây sc ép ca khách hàng
càng cao nguy c bt li đi vi doanh nghip càng ln. Khách hàng thng gây sc
ép đi vi doanh nghip trong nhng trng hp sau: H là khách hàng mua vi qui
mô ln; Có nhiu nhà cung cp cùng mt loi sn phm, có nhiu la chn; Có kh
nng hi nhp ngc đ s hu toàn b hay mt phn vic sn xut ra sn phm.
Chín là, phân tích sn phm thay th:
Sn phm thay th không cnh tranh gay gt nhng nó có th nh hng đn kh
nng sinh li ca th trng là mi đe do cho doanh nghip. Cn đc bit quan tâm
đn nhng sn phm thay th có kh nng d ci tin, chuyn đi do nhng tin b v
công ngh mang li.
Phn ln sn phm thay th mi là kt qu ca cuc bùng n v công ngh.
Mun đt đc thành công trong công vic v kinh doanh ca mình các doanh nghip
cn phi dành các ngun lc cn thit đ phát trin công ngh mi vào chin lc phát
trin.
1.6.2.2. Phơn tích môi trng bên trong
Môi trng bên trong doanh nghip là tt c nhng gì thuc v bn thân doanh
nghip, liên quan trc tip đn hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip đ
nhn bit đc nhng đim mnh cng nh đim yéu ca doanh nghip đó, to c s
cho vic hoch đnh chin lc và thc thi chin lc kinh doanh. i tng đc
xem xét đn là nhng nhân t chính xy ra bên trong ca doanh nghip, trong tm
15
kim soát ca doanh nghip. Nhng nhân t chính đó là: ngun nhân lc, tài chính, k
toán, marketing, h thng thông tin, h thng t chc.
Mt là, yu t ngun nhân lc và t chc: Ngun nhân lc có vai trò ht sc
quan trng đi vi s thành công ca doanh nghip. Con ngi cung cp d liu đu
vào đ hoch đnh mc tiêu, phân tích bi cnh môi trng, la chn thc hin và
kim tra các chin lc ca doanh nghip.
Công tác t chc có ý ngha ht sc quan trng, nó tác đng tích cc hoc cn tr
đi vi vic thc hin các chng trình hot đng sn xut kinh doanh ca mt doanh
nghip. Yu t t chc liên quan đn trình đ nng lc và kinh nghim ca cán b;
lãnh đo các cp làm cho doanh nghip tr nên nng đng, thích ng vi s bin đi
ca th trng.Vic xây dng đc mt n np t chc hp lý, linh hot và có kh
nng khuyn khích các nhân viên hot đng vi nng sut cao nht, có s gn bó vi
doanh nghip, xây dng đc vn hoá doanh nghip lành mnh.
Hai là, yu t nghiên cu phát trin:
Công tác nghiên cu ca doanh nghip có th giúp doanh nghip gi vng v trí
đng đu trong ngành hoc ngc li. Yu t v nghiên cu phát trin sn xut bao
gm: Kinh nghim, nng lc khoa hc, kh nng thu nhn, ng dng nhng thành tu
khoa hc k thut và sn xut đ đáp ng nhu cu đòi hi ngày càng cao ca th
trng.
B phn nghiên cu phát trin phi thng xuyên theo dõi điu kin môi trng
kinh doanh, các thông tin v đi mi công ngh, qun lý, giúp h thng đc cp
nht, b sung nhng lung thông tin mi nht nhm có chin lc đi mi kp thi v
công ngh.
Ba là, yu t tài chính:
Chc nng ca b phn tài chính k toán bao gm các vic phân tích, lp k
hoch và kim tra thc hin các công tác tài chính chung ca công ty, lp các báo cáo
tài chính và phn ánh tình hình tài chính ca công ty mt cách kp thi. B phn tài
chính k toán có liên quan tác đng trc tip ti tt c các lnh vc hot đng khác, có
trách nhim chính liên quan đn ngun lc v tài chính, kh nng huy đng vn ngn
16
hn, dài hn cho các chng trình đu t và phát trin ca công ty, kim soát ch đ
chi tiêu vè tài chính, chi phí vn, kh nng kim soát giá thành, lp k hoch giá thành,
chi phí tài chính và li nhun.
Bn là, yu t sn xut, k thut:
Hot đng sn xut gn lin vi vic to ra sn phm, nó nh hng đn s thành
công ca doanh nghip, nó bao gm các vn đ liên quan đn k thut sn xut, công
ngh sn xut, nng sut, kh nng kim soát chi phí, hàng tn kho, cung ng nguyên
vt liu, Các yu t sn xut, k thut cho thy kh nng đáp ng đc nhu cu v
cht lng và s lng theo yêu cu ca th trng, vic kim soát đc chi phí sn
xut rt quan trng, nó liên quan đn chính sách giá c ca hàng hoá sn phm.
Nm là, các yu t marketing, tiêu th sn phm:
B phn marketing ca doanh nghip có ý ngha rt quan trng trong vic t
chc tiêu th hàng hoá, nó nghiên cu nhng nhu cu ca th trng đ đ ra nhng
chính sách v sn phm, giá c, kênh phân phi, ci tin sn phm mi đa ra vào th
trng, cung cp hàng hoá theo qui mô ln, thu thp thông tin v th trng nhm đa
ra nhng chính sách phù hp cho doanh nghip.
1.6.3. Nhn dng các phng án chin lc và la chn chin lc kinh doanh
phù hp
đ ra mt chin lc ti u, có tính cht kh thi cao cho doanh nghip thông
thng ngi ta phi xây dng nhiu phng án chin lc khác nhau và đ ra các
tiêu chun đ làm c s đánh giá, la chn mt chin lc ti u.
1.6.3.1. Các cn c la chn chin lc
Khi la chn chin lc, doanh nghip cn phi xem xét các yu t có nh hng
đn vic la chn chin lc bao gm c các yu t khách quan và yu t ch quan.
Mt s yu t quan trng cn xem xét nh:
- Sc mnh ca ngành và ca doanh nghip: sc mnh và v th ca doanh
nghip so vi các đi th cnh tranh có th tác đng mnh đn quá trình la chn
chin lc. Thông thng các doanh nghip có v th cnh tranh mnh thng chn
chin lc tng trng, khác vi doanh nghip có v th yu la chn. Doanh nghip