B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH KHÁNH HOA
HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN
TP TRUNG TI NGỂN HÀNG TMCP U T
VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH KHÁNH HOA
HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN
TP TRUNG TI NGỂN HÀNG TMCP U T
VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
Chuyên ngành : Tài chính- Ngân hàng
Mã s : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS. TS TRN HOÀNG NGÂN
TP. H Chí Minh – Nm 2013
MC LC
LI CAM OAN i
DANH MC CÁC CH VIT TT ii
DANH MC CÁC BNG iii
DANH MC CÁC HÌNH V, S , BIU iv
LI M U v
CHNG 1 TNG QUAN V C CH QUN LÝ VN TI NGÂN HÀNG
THNG MI 1
1.1 C ch qun lý vn ti NHTM 1
1.1.1 Khái nim qun lý vn và c ch qun lý vn ti NHTM 1
1.1.2 C ch qun lý vn phân tán 1
1.1.3 C ch qun lý vn tp trung 3
1.1.4 Tính cn thit phi chuyn t c ch qun lý vn phân tán sang c ch
qun lý vn tp trung 7
1.2 Kinh nghim qun lý vn ca mt s NHTM 12
1.2.1 Kinh nghim ca hai NHTM ln ti Singapore 12
1.2.2 Ví d v c ch qun lý vn ti NH TMCP Công Thng Vit Nam (áp
dng c ch qun lý vn tp trung t nm 2011) 15
1.2.3 Bài hc kinh nghim rút ra 17
CHNG 2 THC TRNG C CH QUN LÝ VN TP TRUNG TI
NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 20
2.1 Gii thiu Ngơn hƠng TMCP u t vƠ Phát trin Vit Nam (BIDV) 20
2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát trin 20
2.1.2 ánh giá chung tình hình hot đông kinh doanh 2012 21
2.2 Ni dung c ch qun lý vn tp trung ti BIDV 22
2.2.1 Qun lý hot đng theo k hoch kinh doanh, hn mc và gii hn 22
2.2.2 Qun lý ri ro thanh khon và ri ro lãi sut 22
2.2.3 nh giá chuyn vn ni b 23
2.2.4 nh giá cho các giao dch mua bán vn 26
2.2.5 iu chnh chi phí/thu nhp mua bán vn 27
2.2.6 Kt qu chi phí/thu nhp mua/bán vn 30
2.2.7 Hiu qu hot đng ca đn v kinh doanh 31
2.2.8 Xác đnh li nhun cho tng chi nhánh, tng sn phm, tng khu vc th
trng hoc tng khách hàng 32
2.3 Quá trình thc hin c ch qun lý vn tp trung t 2007 đn 2012 34
2.3.1 Ban hành vn bn trin khai thc hin 34
2.3.2 Trách nhim thc hin gia Hi s chính và các chi nhánh 34
2.3.3 Xây dng Chng trình phn mm FTP 35
2.3.4 Tình hình thc hin c ch Qun lý vn tp trung ti BIDV t 2007-2012
37
2.4 ánh giá v nhng kt qu đt đc và nhng tn ti trong vic thc hin
C ch qun lý vn tp trung ti BIDV trong thi gian qua 42
2.4.1 Nhng kt qu đt đc 42
2.4.2 Nhng tn ti cn hoàn thin 50
2.4.3 Mt s nguyên nhân 53
KT LUN CHNG 2 55
CHNG 3 GII PHÁP HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP TRUNG
TI NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 56
3.1 nh hng phát trin ca Ngơn hƠng TMCP u t vƠ Phát trin Vit
Nam 56
3.1.1 nh hng chin lc phát trin đn nm 2020 56
3.1.2 Phng án tái c cu BIDV 2013- 2015 58
3.2 Gii pháp hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti BIDV 61
3.2.1 i vi Hi s chính BIDV 61
3.2.2 i vi các chi nhánh/đn v trc thuc 69
3.3 Mt s kin ngh vi Chính ph, Ngơn hƠng NhƠ nc 70
KT LUN CHNG 3 72
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1: C cu t chc, b máy qun lý ti BIDV
PH LC 2: nh ngha k hn
PH LC 3: K hn FTP
PH LC 4: Lãi sut điu chuyn vn ni b ti BIDV
i
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn vi đ tài “Hoàn thin c ch qun lý vn tp trung
ti BIDV” là công trình nghiên cu, phân tích và thc hin ca riêng tôi. Các ni dung,
s liu, kt qu nghiên cu trong lun vn đu trung thc và có ngun gc trích dn rõ
ràng.
Tp H Chí Minh, ngày 19 tháng 9 nm 2013.
Hc viên
Nguyn Th Khánh Hoa
ii
DANH MC CÁC CH VIT TT
ALCO (Asset/Liability Management Committee): Hi đng qun lý tài sn n - có.
BIDV (Bank for Investment and Development of Vietnam): Ngân hàng (TMCP) u
t và Phát trin Vit Nam.
ACB (Asia commercial Bank): Ngân hàng thng mi c phn Á Châu.
CAR (Capital Adequacy Ratio): T l an toàn vn ti thiu.
FTP (Fund Transfer Pricing): Giá chuyn vn ni b.
HSC: Hi s chính.
NHNN: Ngân hàng Nhà nc.
NHTM: Ngân hàng thng mi.
NIM (Net Interest Margin): H s thu nhp lãi ròng cn biên.
OLAP (Online Analytical Processing): Báo cáo phân tích trc tuyn.
STB (Sacombank): Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín.
TCB (Techcombank): Ngân hàng thng mi c phn K thng Vit Nam.
TA2: D án hin đi hoá ngân hàng trin khai ti BIDV giai đon 2007-2010.
VBARD (Vietnam bank of Agriculture an Rual Development, Agribank): Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam.
VCB (Joint Stock commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam, Vietcombank):
Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam.
VTB (Vietnam Bank for Industry and Trade, Vietinbank): Ngân hàng thng mi c
phn Công thng Vit Nam.
ROA (Return on total assets): T s li nhun ròng trên tng tài sn.
ROE (Return on common equity): T s li nhun ròng trên vn ch s hu.
iii
DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: So sánh c ch qun lý vn phân tán và c ch qun lý vn tp trung.
9
Bng 1.2: Mt s ni dung ch yu ca c ch FTP đư đc áp dng ti 2 ngân hàng
DBS & OCBC (Singapore). 13
Bng 2.1: Tình hình hot đng kinh doanh ca BIDVnm 2012 21
Bng 2.2: Quy mô huy đng vn ca mt s NHTM ti Vit Nam t nm 2005 - 2012.
44
Bng 2.3: S liu huy đng vn dân c ca BIDV t nm 2005 - 2012. 46
Bng 2.4: Kt qu huy đng vn theo đa bàn BIDV t nm 2007 - 2012. 47
Bng 2.5: Mt s ch tiêu tài chính c bn BIDV t nm 2005 - 2012. 48
Bng 2.6: Thu nhp, chi phí huy đng vn BIDV t nm 2007 - 2012. 49
Bng 2.7: Ch s thanh khon ca BIDV so vi mt khác ngân hàng khác nm 2012.
50
iv
DANH MC CÁC HÌNH V, S , BIU
Hình v
Hình 1.1: Minh ha c ch qun lý vn tp trung. 5
Hình 2.1: Minh ha phn thu nhp ca chi nhánh do chênh lch lãi sut. 23
Hình 2.2: Các yu t quyt đnh trong vic xác đnh giá điu chuyn vn. 26
Hình 2.3: Phân b li nhun gia HSC và chi nhánh. 33
Hình 2.4: Giao din chng trình phn mm FTP ti BIDV. 36
Hình 2.5: Giao din báo cáo FTP theo tun và tháng. 37
S đ
S đ 3.1: Chin lc BIDV giai đon 2011 - 2015. 58
Biu đ
Biu đ 2.1: Tng tài sn BIDV t nm 2005 - 2012. 43
Biu đ 2.2: Vn ch s hu BIDV t nm 2005 - 2012. 44
Biu đ 2.3: Tng quan huy đng vn ca BIDV vi mt s NHTM nm 2012.
45
Biu đ 2.4: C cu k hn huy đng vn BIDV t nm 2007 - 2012. 47
v
LI M U
Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam (BIDV) là NHTM thuc s hu
Nhà nc, đc thành lp ngày 26/4/1957. Trc nm 2007, BIDV t chc và vn
hành theo mô hình công ty m- công ty con, áp dng c ch qun lý vn phân tán, đt
đc nhng kt qu nht đnh. Tuy nhiên, theo thi gian, c ch qun lý vn phân tán
không còn phù hp vi s phát trin ca ngân hàng hin đi.
Thc hin ch trng c cu li hot đng theo mô hình hin đi, đáp ng yêu cu
hi nhp phù hp vi thông l quc t, trong đó công tác điu hành vn ni b trong
ngân hàng gi vai trò trng tâm, cp thit, BIDV đư nghiên cu và trin khai c ch
qun lý vn ni b tp trung t nm 2007.
Theo đó, c ch qun lý vn vay- gi vn (phân tán) chuyn sang c ch mua- bán
vn (tp trung), áp dng giá mua- bán vn thng nht cho toàn h thng, làm c s xác
đnh thu nhp và chi phí chính xác cho tng chi nhánh, đng thi tp trung qun lý ri
ro trong công tác qun tr vn v HSC.
Hin nay, BIDV không phi là ngân hàng duy nht áp dng c ch qun lý vn ni
b tp trung nhng là NHTM Nhà nc đu tiên áp dng c ch này. Sau 6 nm thc
hin, trong bi cnh th trng din bin phc tp, c ch qun lý vn tp trung không
ch phát huy tác dng mà còn bc l hn ch cn khc phc, điu chnh, b sung, đó là
lí do tôi chn nghiên cu đ tài “Hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti BIDV”.
Mc tiêu nghiên cu
Tng hp mt s c s lý lun v qun tr vn ca các NHTM, phân tích, so sánh
u và nhc đim ca mi c ch qun lý vn làm c s lý thuyt nghiên cu quá trình
trin khai và ng dng c ch qun lý vn tp trung ti BIDV. T đó rút ra nhng
thành tu và tn ti qua thc tin ng dng c ch qun lý vn tp trung, đng thi đ
xut các gii pháp nhm hoàn thin c ch này ti BIDV.
Phng pháp nghiên cu
vi
- Phng pháp mô t: Trình bày tình hình thc hin c ch qun lý vn phân
tán và c ch qun lý vn tp trung đ phân tích u và nhc đim ca mi c ch, s
cn thit phi chuyn đi t c ch qun lý vn phân tán sang tp trung.
- Phng pháp thng kê: S dng các công thc toán hc xác đnh cách tính
toán thu nhp, chi phí và các ch tiêu khác khi áp dng c ch qun lý vn tp trung, t
đó có c s đánh giá hiu qu ca c ch qun lý vn tp trung.
- Phng pháp so sánh: đánh giá hiu qu ca công tác qun tr ngun vn
ti BIDV trc và sau khi áp dng c ch qun lý vn tp trung, trên c s s liu thu
thp đc, tin hành so sánh kt qu BIDV đt đc trc và sau khi trin khai c ch
qun lý vn tp trung, so sánh vi ngun vn ca các NHTM khác đ đánh giá hiu
qu c ch qun lý vn tp trung ti BIDV.
- S liu trong lun vn đc thu thp và x lý t 2 ngun: D liu ni b
trong h thng BIDV và d liu thu thp t các báo cáo thng niên ca các NHTM.
Phm vi nghiên cu vƠ đi tng nghiên cu
- Phm vi nghiên cu: Mt s c ch qun lý vn c bn ca các NHTM. Thc
trng qun lý vn tp trung ti BIDV t 2007-2012.
- i tng nghiên cu: C ch qun lý vn tp trung ti BIDV.
ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
Mt là, h thng hoá lý lun v vn huy đng và điu chuyn vn ni b ca các
NHTM, phân tích, so sánh các c ch qun lý vn ca các NHTM đang áp dng đ t
đó thy đc tính u vit, vt tri ca c ch qun lý vn tp trung.
Hai là, phân tích tình hình thc hin c ch qun lý tp trung ti BIDV, qua đó,
đánh giá nhng kt qu đt đc và nhng tn ti đ t đó, đ xut nhng gii pháp
hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti BIDV.
Kt cu đ tài: gm 3 chng
- Chng 1: Tng quan v c ch qun lý vn ti Ngân hàng thng mi.
vii
- Chng 2: Thc trng c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng TMCP
u t và Phát trin Vit Nam.
- Chng 3: Gii pháp hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng
TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
1
CHNG 1 TNG QUAN V C CH QUN LÝ VN TI NGÂN HÀNG
THNG MI
1.1 C ch qun lý vn ti NHTM
1.1.1 Khái nim qun lý vn và c ch qun lý vn ti NHTM
- Qun lý vn ti NHTM là qun lý tài sn n và tài sn có ti các đn v trc
thuc và HSC ngân hàng nhm đc lp, t ch đng cân đi ngun vn- s dng vn
ca đn v trc thuc và HSC tuân th quy đnh ca ngành và h thng NHTM v qun
lý ri ro, qun lý thanh khon và d tr bt buc ti Ngân hàng Trung ng.
- C ch qun lý vn ca NHTM có th đc hiu là h thng k toán - qun lý
vn điu chuyn ni b ca h thng NHTM, thông qua công tác điu chuyn vn ni
b, nhm đm bo ngun vn NHTM có c cu vn n đnh, hp lý, hiu qu.
- Hin nay, các NHTM áp dng ch yu hai c ch qun lý vn: C ch qun
lý vn phân tán và c ch qun lý vn tp trung.
1.1.2 C ch qun lý vn phân tán
1.1.2.1 Khái nim c ch qun lý vn phân tán
C ch qun lý vn phân tán là c ch qun lý vn t các đn v qun lý vn đt
ti tr s các chi nhánh ca h thng ngân hàng. Các chi nhánh hot đng nh mt
ngân hàng con, đc lp, t ch đng cân đi ngun vn - s dng vn, mi ri ro lãi
sut, ri ro thanh khon đu do chi nhánh t chu trách nhim. Các chi nhánh t cân đi
vn trên c s tuân th các quy đnh ca ngành và ca h thng v qun lý ri ro, qun
lý thanh khon và d tr bt buc ti NHNN. Chi nhánh phi m ít nht 1 tài khon ti
NHNN đa phng và ti mt t chc tín dng khác đ đáp ng nhu cu thanh khon
tc thi và an toàn vn.
1.1.2.2 Nguyên tc thc hin c ch qun lý vn phân tán
- Hot đng theo c ch vay- gi vi lãi sut áp dng là lãi sut điu chuyn
vn ni b.
2
- Các chi nhánh ngân hàng ch chuyn vn phn chênh lch gia tài sn n và
tài sn có. HSC nhn vn/chuyn vn đi vi phn vn d tha/thiu ht ca chi
nhánh. Lãi sut điu chuyn vn ni b (cho vay, nhn gi) cng ch áp dng cho phn
chênh lch này.
- Ti mi chi nhánh đu có bng tng kt tài sn cân bng gia tài sn n và tài
sn có.
- Chi nhánh hot đng nh mt ngân hàng nh, t cân đi tài sn có và tài sn
n, ch nhn hoc gi vn HSC trong trng hp thiu ht hoc d tha. Mi ri ro lãi
sut, ri ro thanh khon đu do chi nhánh chu trách nhim.
1.1.2.3 u và nhc đim ca c ch qun lý vn phân tán
- u đim ca c ch qun lý vn phân tán:
áp ng đc vai trò lch s phát trin ca h thng ngân hàng trong giai
đon công ngh ngân hàng cha phát trin mnh m.
i vi các chi nhánh qun tr tài sn tt, vic áp dng c ch qun lý
vn phân tán mang li hiu qu qun tr cao, đáp ng nhanh nhy vi din bin th
trng, chính sách linh hot đáp ng nhu cu đi vi tng khon huy đng vn - s
dng vn, trit tiêu tình trng bt cân xng thông tin gia nhà qun lý là HSC ngân
hàng và đn v tip nhn thông tin là chi nhánh.
áp ng nhanh nhu cu khách hàng trên c s có tính đn li ích tng
hòa ca khách hàng mang li trên tt c mng hot đng khác ca ngân hàng, không
tách ri hot đng huy đng vn và s dng vn. T ch đng trong chính sách huy
đng vn- cho vay, có chính sách kp thi linh hot trong điu chnh c cu k hn
ngun vn- s dng vn ngay ti chi nhánh. Tính linh hot trong hot đng ca các chi
nhánh qun tr tài sn tt luôn đc đ cao, phát trin trong quan nim qun tr doanh
nghip hin đi. ây là u đim ln nht ca c ch.
- Nhc đim ca c ch qun lý vn phân tán:
3
Theo c ch vay- gi này, mi chi nhánh hot đng nh mt ngân hàng
đc lp, ch đng quyt đnh huy đng vn, s dng vn (t cân đi ngun vn và s
dng vn). Do đó mc đ tp trung vn thp, phân tán, chc nng qun lý vn (qun lý
ri ro thanh khon, ri ro lãi sut) không tp trung, b dàn tri ti tt c các đn v, gây
lãng phí vn và khó khn trong kim soát ri ro toàn ngành.
iu hành cân đi vn toàn ngành ti HSC b đng, qun tr ngun vn
trong toàn h thng cha hiu qu.
ánh giá mc đ đóng góp ca chi nhánh vào kt qu chung toàn ngành
cha chính xác, các chính sách cha th hin đc tính nht quán và bình đng chung
trong h thng.
Cha đánh giá đc mc đ đóng góp ca các đn v vào kt qu chung
ca toàn h thng. Vi c ch vay- gi nh trên, khi mà các chính sách cha th hin
đc tính nht quán và bình đng chung trong h thng, hiu qu ca chi nhánh b nh
hng rt ln. Li nhun ca chi nhánh không ch đn t hot đng kinh doanh thông
thng mà còn ph thuc rt nhiu vào hot đng chuyn vn ni b, hiu qu hot
đng ca các chi nhánh cha đc đánh giá mt cách khách quan, chính xác do vy
cha thc s khuyn khích chi nhánh trong vic nâng cao hiu qu kinh doanh.
Quy mô hot đng ca các chi nhánh ngày càng phát trin, đng ngha
vi khi lng phát sinh giao dch vn ni b ngày càng tng, đòi hi s lng thao tác
cho nghip v chuyn vn ni b ngày càng nhiu, mt thi gian cho x lý s v.
1.1.3 C ch qun lý vn tp trung
1.1.3.1 Khái nim c ch qun lý vn tp trung
C ch qun lý vn tp trung còn đc gi là c ch FTP (Fund Transfer Pricing),
là c ch qun lý vn t Trung tâm qun lý vn (Trung tâm vn) đt ti HSC ca ngân
hàng. Các chi nhánh tr thành các đn v kinh doanh, thc hin mua bán vn vi HSC
(thông qua trung tâm vn). HSC s mua toàn b tài sn n ca chi nhánh và bán vn đ
4
chi nhánh s dng cho tài sn có. T đó, thu nhp và chi phí ca tng chi nhánh đc
xác đnh thông qua chênh lch mua bán vn vi HSC, tp trung ri ro thanh khon và
ri ro lãi sut v HSC.
1.1.3.2 Nguyên tc thc hin c ch qun lý vn tp trung
- Ngun vn đc qun lý theo nguyên tc tp trung, c h thng là mt bng
tng kt tài sn thng nht và tn ti duy nht, không tn ti vic cân đi vn ti chi
nhánh. Vn do chi nhánh huy đng đc chuyn vào ngun vn chung và đc HSC
tr lãi, ngun vn chi nhánh cho vay đc ly t ngun vn ca h thng và chi nhánh
phi tr lãi cho HSC.
- Vic chuyn vn cùng c ch tính lãi phi thu hoc phi tr gia chi nhánh và
HSC hoàn toàn mang tính danh ngha mà không có s dch chuyn ca dòng tin. Thu
nhp và chi phí vn ca chi nhánh đc tính t đng đnh k theo c ch đnh giá
chuyn vn ni b do HSC quy đnh đ đánh giá và ghi nhn vào kt qu tài chính ca
tng đn v. Do yêu cu báo cáo NHNN trên đa bàn hin ti thu nhp và chi phí vn
đc hch toán vào cân đi ca tng chi nhánh. Trong tng lai khi ngân hàng ch phi
báo cáo cân đi tp trung ca toàn h thng, s không xut hin quá trình hch toán và
chuyn li nhun cho tng chi nhánh.
- Quan h điu chuyn vn ni b thông qua c ch mua - bán vn. Công tác
điu hành vn ni b đc chuyn t c ch vay - gi sang c ch mua - bán vn. Lãi
sut hay giá ca hot đng mua - bán vn (giá chuyn vn FTP) trong tng thi đim
do HSC xác đnh và thông báo ti các chi nhánh.
- Giá chuyn vn. ây là công c quan trng trong công tác điu hành vn ti
HSC và là cn c đ xác đnh hiu qu hot đng trong k ca mi chi nhánh. Hiu
qu hot đng ca chi nhánh s đc đánh giá chun xác theo tiêu thc thng nht trên
c s chênh lch gia lãi sut thc hin vi khách hàng và giá chuyn vn ni b.
- Chuyn ri ro thanh khon, ri ro lãi sut v HSC. Qun lý ri ro thanh
khon, ri ro lãi sut đc thc hin thông qua các gii hn, hn mc và phân cp, y
5
quyn đn các b phn theo quy đnh ca Tng Giám đc bng các vn bn c th. Chi
nhánh thc s tr thành đn v kinh doanh, tìm kim li nhun t các dch v cung cp
cho khách hàng.
Hình 1.1
: Minh ha c ch qun lý vn tp trung
Ngun: Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, 2007 [2]
1.1.3.3 Mt s tiêu chí đánh giá c ch qun lý vn tp trung
đánh giá c ch qun lý vn tp trung, có th bám sát 3 chc nng chính ca c
ch là: kim soát ri ro, điu hành vn, phân b thu nhp chi phí.
Theo đó chc nng kim soát ri ro th hin qua quy mô tng tài sn, vn ch s
hu, ch s thanh khon qua tng thi k và so vi các ngân hàng khác.
Chc nng điu hành th hin qua quy mô, c cu ngun vn huy đng theo vùng
min, theo k hn trong tng thi k và so vi các ngân hàng khác.
Chc nng phân b thu nhp, chi phí th hin qua vic đánh giá mc đ đóng góp
kt qu kinh doanh ca chi nhánh vào thu nhp chung ca toàn ngành.
1.1.3.4 u và nhc đim ca c ch qun lý vn tp trung
- u đim ca c ch qun lý vn tp trung:
6
Qun lý tp trung ri ro thanh khon, ri ro ngoi hi và ri ro lãi sut:
ây là ba ri ro trong các loi ri ro chính trong hot đng kinh doanh ngân hàng.
Trc khi ng dng c ch qun lý vn tp trung, các chi nhánh t chu trách nhim v
vic qun lý ri ro trong trong hot đng dn đn s phân tán trong chin lc hot
đng kinh doanh, không hiu qu và không kim soát đc thng xuyên hot đng
ca các chi nhánh. Vi c ch mi, các chi nhánh ch tp trung vào công vic kinh
doanh, toàn b ri ro nêu trên chuyn v HSC qun lý.
Hn ch tình trng tha hoc thiu thanh khon: Trong c ch qun lý
vn tp trung, mi giao dch ca chi nhánh đu phi tp trung v HSC thông qua trung
tâm vn. Khi huy đng đc ngun tin gi, chi nhánh thc hin bán toàn b cho trung
tâm, khi có nhu cu thanh toán, đu t, cho vay… chi nhánh thc hin mua li vn t
trung tâm. Trung tâm vn s thc hin luân chuyn vn gia các chi nhánh. Vì th, các
chi nhánh không cn quan tâm đn vn đ thanh khon và s không tn ti tình trng
tha hoc thiu thanh khon ti chi nhánh ca mình.
Phng pháp qun lý ngun vn thng nht nhng không can thip vào
hot đng kinh doanh c th ca tng chi nhánh. iu này th hin qua vic HSC đnh
mt giá điu chuyn vn thng nht cho các chi nhánh và thc hin mua - bán vn vi
các chi nhánh mà không can thip c th vào hot đng c th ca tng chi nhánh.
B máy qun lý gn nh, hin đi, loi b đc mt s công tác báo cáo,
báo cáo th công. Kt qu hot đng kinh doanh ca tng chi nhánh đc thc hin
mi ngày thông qua h thng qun lý ca c ch qun lý vn tp trung (h thng báo
cáo FTP). Vì th đư loi b đc mt s công tác báo cáo v ngun vn, tin t, công
tác báo cáo thanh khon mi ngày, báo cáo hoc lp k hoch nhu cu thanh khon…
- Nhc đim ca c ch qun vn tp trung:
Hn ch thao tác nghip v lý ti các chi nhánh: C ch qun lý vn tp
trung là tin đ công ngh đ hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng trên c s tt c
giao dch v tin t, dch v ngân hàng, qun tr ri ro đc tp trung v HSC thông
7
qua các trung tâm. Trong tng lai, các chi nhánh ch đóng vai trò là ni tip xúc
khách hàng, tip nhn nhu cu khách hàng và đa v trung tâm x lý. Vì vy, các thao
tác nghip v ti chi nhánh s b hn ch dn, làm hn ch trình đ nghip v ca các
nhân viên ngân hàng, hn ch kinh nghim thc tin, chuyên môn, lãng phí ngun nhân
lc cht lng đư có kinh nghim lâu nm trong công tác ngun vn ti các chi nhánh.
Chi phí ng dng cao: áp dng c ch qun lý vn tp trung, phi
đc trin khai đng b đn tt c các chi nhánh trong h thng. i vi các ngân hàng
có mng li chi nhánh rng ln, vic đu t cho phát trin công ngh ng dng c ch
qun lý vn tp trung đòi hi phi có tim lc vn rt ln.
Tính nhy bén, bám sát th trng đ điu chnh chính sách kp thi gim
sút vì tt c các hot đng ca các chi nhánh cn đc HSC đánh giá trc khi quyt
đnh chính sách hot đng áp dng cho h thng. Xut hin tình trng bt cân xng
thông tin gia nhà qun lý là HSC và đn v tip nhn thông tin là chi nhánh.
Các chi nhánh là đn v kinh doanh thun túy, tách bch các hot đng
ngun vn - s dng vn ra khi tng hòa li ích do khách hàng mang li. Thiu tính
ch đng trong chính sách huy đng vn- cho vay, cha kp thi linh hot trong điu
chnh c cu k hn ngun vn- s dng vn ngay ti chi nhánh.
1.1.4 Tính cn thit phi chuyn t c ch qun lý vn phân tán sang c ch
qun lý vn tp trung
Trc đây hu ht các NHTM Vit Nam (bao gm c các NHTM nm trong
nhóm ln nht v quy mô tng tài sn cng nh giàu truyn thng kinh nghim nht)
đu cha thc s nm rõ vai trò ca vic áp dng công c FTP trong qun lý tài sn
n- tài sn có.
Mt cách đin hình, mô hình t chc ca các NHTM Vit Nam là tr s chính và
các chi nhánh, trong đó mi chi nhánh hot đng đc lp tng đi. Chi nhánh đó có
bng cân đi riêng, trong đó có phân loi tài sn có và tài sn n theo k hn và theo
8
mc đ ri ro. Nu nh tách bit vn đ v hch toán, có th coi mi chi nhánh nh
mt ngân hàng đc lp. Và nu nh trên cùng mt đa bàn có nhiu hn mt chi nhánh
ca mt ngân hàng, thì bn thân các chi nhánh đó cng cnh tranh vi nhau tng t
nh đi vi mt ngân hàng khác.
Thc tin qun tr d dàng đi vi tr s chính ca các NHTM Vit Nam là giao
ch tiêu k hoch cho các chi nhánh ca mình, trong đó yêu cu các chi nhánh ca mình
phi đt các ch tiêu v tài sn n, tài sn có và theo đó là li nhun. Thông thng
kèm theo đó không bao gm các h tr v qun tr ri ro, đc bit ri ro thanh khon.
Mt s ngân hàng thng yêu cu chi nhánh ca mình làm luôn vic t cân đi tài sn
n và tài sn có, mà phn ln là ngun vn huy đng và cho vay tín dng.
Trong khi đó, cp đ chi nhánh, vic qun lý ri ro lãi sut và ri ro thanh
khon là không th thc hin hiu qu. Chính vic phi tp trung hóa công tác qun lý
vn này khin cho bn thân ngân hàng gp phi ri ro cc ln.
Th nht, ri ro lãi sut: Do các chi nhánh đc yêu cu t cân đi vn kinh
doanh theo ngha t huy đng tài sn n chi nhánh (tin gi dân c và tin gi doanh
nghip) đ dùng làm ngun cho các tài sn có ca chi nhánh (ch yu là cho vay
thng mi, cho vay tiêu dùng, tài tr thng mi ), mt bin đng tng đi ln
trong lãi sut áp dng cho tài sn n trong khi mc lãi sut ca tài sn có có đ tr ln
hn s to ngay lp tc mt áp lc lên hot đng kinh doanh ca chi nhánh gây ra ri
ro lãi sut. C ch này dn đn hu qu tt yu là cnh tranh trong chính ni b các chi
nhánh ca ngân hàng đi vi ngun vn r (ví d: tin gi không k hn) và d án cho
vay đi vi khách hàng tt, trong khi đó vai trò tr s chính ca ngân hàng trong kinh
doanh và h tr kinh doanh hu nh không có.
Th hai, ri ro thanh khon: Ph bin nht khi tài sn n ti chi nhánh đáo hn
vi k hn vn ngn hn k hoch khin chi nhánh không có kh nng chi tr các
khon rút tài sn n đó.
9
Th ba, ri ro tín dng: ây là ri ro mang tính gián tip nhng li là nguy c
mt vn ln nht, vì khi bn thân cán b làm công tác khách hàng ti chi nhánh va
phi đi lo v ngun vn huy đng, va phi trc tip bán các sn phm tín dng s làm
suy yu nghiêm trng khâu qun lý ri ro, thm đnh h s và giám sát quá trình s
dng vn vay, trong khi đó, v mt nguyên tc, các cán b này ch cn lo v khâu
khách hàng vay vn.
i vi mô hình qun lý vn phân tán, mô hình thông tin phân tán, các chi nhánh
nm gi thông tin chi tit v khách hàng, tài khon, giao dch… và đnh k báo cáo v
HSC, vic qun lý vn cng đc thc hin phân tán mi chi nhánh có chc nng nh
mt ngân hàng đc lp, ch đng quyt đnh huy đng vn đáp ng nhu cu s dng
vn và đm bo kh nng thanh toán, quan h vn gia HSC và chi nhánh ch yu
thông qua điu chuyn vn ni b, do vy tn ti nhiu nhng bt cp trong quá trình
điu hành qun lý nh đư phân tích trên. D án hin đi hoá cung cp h thng thông
tin tp trung, mi d liu giao dch đc cp nht trc tuyn v HSC. T đó chuyn đi
c ch qun lý t phân tán sang tp trung là phù hp vi xu th phát trin ca hot
đng ngân hàng trên th gii và trình đ phát trin công ngh thông tin, phù hp vi
thông l quc t. (Nguyn Anh Tun, 2009) [16]
Bng 1.1
: So sánh c ch qun lý vn phân tán và c ch qun lý vn tp trung
Ni dung
C ch qun lý vn phân tán
C ch qun lý vn tp trung
Ni dung
c bn
ca c ch
- Chi nhánh t cân đi vn c v s
lng, k hn, ch giao dch vn
vi HSC khi d tha và thiu ht
vn.
- Chi nhánh t qun lý chênh lch
k hn gia ngun vn - cho vay,
theo đó chi nhánh kinh doanh k
hn vi HSC
- Vn đc cân đi tp trung duy
nht ti trung tâm vn là HSC. Theo
đó, chi nhánh s đc thu nhp lãi t
kinh doanh bán toàn b ngun vn
(huy đng vn, các ngun vn khác)
và chu chi phí tr lãi toàn b s
dng vn (cho vay, d tr thanh
toán ti chi nhánh ) qua trung tâm
10
- Quan h gia HSC và chi nhánh
thông qua c ch điu chuyn vn
ni b, tn ti tài khon tin gi,
vay gia HSC và chi nhánh
vn thông qua lãi sut FTP.
- Thu nhp ca chi nhánh đn t c
hai hot đng, huy đng vn và cho
vay, qua đó, giúp phát huy th mnh
ca tng đa bàn. Có nhng đa bàn
có th mnh huy đng vn, thu nhp
t huy đng vn chim t trng cao
trong tng thu nhp ca chi nhánh.
- Vic điu chuyn vn ni b đc
thc hin t đng qua công c FTP,
không tn ti tài khon tin gi, vay
gia HSC và chi nhánh.
Tp trung
kinh
doanh
- Ngoài vic phi lo kinh doanh
trên th trng, chi nhánh phi lo
cân đi vn
- Công tác cân đi vn đc thc
hin ti HSC, chi nhánh ch tp
trung vào vic kinh doanh trên th
trng, do đó, tính chuyên môn hóa
cao.
V đnh
hng lãi
sut
- Công c lãi sut ni b không
phát huy tác dng trong điu chnh
k hn ngun vn - cho vay theo
mong mun.
- HSC không đnh hng đc lãi
sut trên toàn b ngun vn huy
đng toàn ngành.
- FTP luôn đc điu chnh bám sát
th trng, thc s tr thành đnh
hng lãi sut đi vi hot đng cho
vay, huy đng vn ti chi nhánh, là
kênh phát tín hiu nhanh nhy ca
HSC đ chi nhánh quyt đnh lãi
sut
Qun lý
- Vic kinh doanh k hn xy ra ti
- iu hành cân đi vn tp trung ti
11
ri ro
thanh
khon, ri
ro lãi sut
chi nhánh nên chi nhánh phi chu
mi ri ro thanh khon, lãi sut khi
lãi sut th trng thay đi
- Trách nhim cân đi ngun vn,
qun lý ri ro lãi sut và mt phn
trách nhim đm bo kh nng
thanh toán thuc v chi nhánh
HSC đư khc phc vic kinh doanh
k hn ti chi nhánh, chi nhánh
không cn quan tâm đn vic qun
lý chênh lch k hn gia tài sn n
- tài sn có là nguyên nhân chính
dn đn ri ro lãi sut, ri ro thanh
khon, HSC s đm nhim vai trò
này thông qua điu hành FTP đ tái
c cu bng tng kt tài sn.
- Toàn b vic qun tr, điu hành
vn, qun lý ri ro nm ti HSC.
Hiu qu
s dng
vn toàn
h thng
- Qun lý vn phân tán ti chi
nhánh thng tn đng vn ti tài
khon tin gi NHNN tnh, thành
ph vi s d ln, gây lãng phí
vn, gia tng chi phí.
- Ngoài ra, chi nhánh còn phát sinh
thêm chi phí chuyn tin gia Chi
nhánh - HSC.
- Không kim soát đc chi phí
vn phát sinh t các khon huy
đng lãi sut cao.
- Tin gi ti NHNN phi chu chi
phí FTP, do đó chi nhánh đư chú ý
hn trong tit gim ngun vn tn
đng và chuyn v HSC, va tp
trung ngun vn đm bo thanh
khon, va tit kim chi phí vn.
- Không mt phí chuyn tin.
- FTP đư h tr đc lc trong vic
khng ch chi phí vn đu vào
mc nht đnh, hn ch tình trng
chi nhánh huy đng vn lãi sut quá
cao, đc bit là trong tình trng
chênh lch giá gia th trng 1 và
th trng 2.
Kh nng
đánh giá
- Không đánh giá đc kt qu
đóng góp thc t ca các đn v
- Tt c các chi nhánh đu đc đnh
giá công bng mt mc FTP
12
hiu qu
hot đng
ca tng
đn v
trong h
thng
kinh doanh mt cách công bng.
- Không thy rõ đc thu nhp ca
chi nhánh đi vi tng hot đng,
tng giao dch.
chung, đa các chi nhánh v mt
mt bng quy mô, k hn, loi tin
đi vi các hot đng, do đó, đánh
giá mc đ đóng góp ca chi nhánh
vào li nhun chung toàn ngành là
công bng.
- Xác đnh ngay đc lãi - l ca
tng giao dch, qua đó, có th xác
đnh mc li nhun đóng góp ca
tng phòng,tng cán b ti chi
nhánh.
Các s v
phát sinh
- Vic nhn gi và cho vay gia
HSC và chi nhánh đc thc hin
thông qua tng giao dch nên phát
sinh nhiu công vic s v tác
nghip hàng ngày, làm gim nng
sut lao đng.
- Duy trì b phn điu chuyn vn
ni b ti HSC và chi nhánh.
- Không phi x lý các công vic
điu chuyn vn ni b.
- Ch duy trì b phn qun lý điu
chuyn vn ni b ti HSC.
1.2 Kinh nghim qun lý vn ca mt s NHTM
1.2.1 Kinh nghim ca hai NHTM ln ti Singapore
Qua tìm hiu đc bit hin nay hu ht các ngân hàng hin đi ca nhiu quc
gia trên th gii đu áp dng c ch qun lý vn tp trung.
hc tp kinh nghim, BIDV đư tin hành kho sát vic trin khai áp dng c
ch ti hai NHTM ln hàng đu ca Singapore là DBS và OCBC, kt qu nh sau:
13
Bng 1.2
: Mt s ni dung ch yu ca c ch qun lý vn tp trung đư đc áp dng
ti hai ngân hàng DBS và OCBC (Singapore)
Ni dung
Thc hin ti 2 ngân hàng kho sát
V vic mua
bán vn ca
Trung tâm vn
Trung tâm vn thc hin mua vn và bán vn vi các đn v kinh doanh.
i vi phn ngun vn d tha hoc thiu ht, cng nh không khp
v k hn, trung tâm vn s chuyn sang Treasury (Treasury cng đc
coi là mt b phn kinh doanh vn) đ thc hin đu t hoc vay trên th
trng và cng thc hin mua, bán vn đi vi phn này, đng thi qun
lý ri ro thanh khon và ri ro lãi sut. Tuy nhiên, do Treasury ch thc
hin đu t, đi vay bng lãi sut th trng nên giá mua, bán vn đi vi
Treasury cao hn/thp hn th trng mt khong margin nht đnh đ
Treasury có chênh lch.
Thông thng, ti Singapore, th trng có tính thanh khon cao và đng
SGD đc t do chuyn đi (có kh nng giao dch ngoài lãnh th cao)
nên Treasury thng thc hin đu t hoc đi vay đc toàn b phn d
tha, thiu ht này, không din ra tình trng d tha hoc thiu ht
chung nh th trng Vit Nam.
Nh vy, trng thái ca trung tâm vn luôn = 0 (do đư chuyn toàn b
phn d tha, thiu ht v Treasury) và theo đó, Treasury là b phn
đm bo thanh khon ca toàn h thng, không phi trung tâm vn.
Thành phn
cu thành nên
giá FTP
FTP đi vi vn huy đng và s dng vn đ cho vay, đu t
iu chnh đi vi các khon thanh toán, rút trc hn
Thng thanh khon
FTP đi vi
vn huy đng
và s dng vn
Giá FTP gia Trung tâm vn và các b phn kinh doanh đc đnh giá
cn c theo lãi sut th trng (lãi sut bình quân gia giá chào mua và
chào bán bid-offer trên th trng liên ngân hàng)