B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TPHCM
TRN M QUYÊN
GII PHÁP M BO AN TOÀN TRONG HOT
NG KINH DOANH TH TI NGỂN HÀNG
THNG MI C PHN U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM CHI NHÁNH TỂY SÀI GÒN
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S : 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS HOÀNG C
TP. H Chí Minh - Nm 2013
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC BIU
DANH MC CÁC S
LI NÓI U
CHNG 1:
TNG QUAN V M BO AN TOÀN TRONG HOT NG KINH
DOANH TH CA NGỂN HÀNG THNG MI…………………………….1
1.1 Hot đng kinh doanh th ca Ngân hàng thng mi………………………….1
1.1.1 Khái nim th ngân hàng…………………………………… ………………1
1.1.2 Phân loi th…………………………………………………………………1
1.1.2.1 Phân loi theo đc tính k thut……………………………………………1
1.1.2.2 Phân loi theo ch th phát hành……………………………………………2
1.1.2.3 Phân loi theo tính cht thanh toán ca th…………………………………3
1.1.2.4 Phân loi theo hn mc tín dng……………………………………………5
1.1.2.5 Phân loi theo phm vi s dng ca th……………………………………5
1.1.3 Quy trình phát hành th ngân hàng……………………………… ………….5
1.1.4 Li ích ca th ngân hàng………………………………………………… 6
1.1.4.1 i vi ngân hàng phát hành……………………………………………… 6
1.1.4.2 i vi ch th………………………………………………………………7
1.1.4.3 i vi đn v chp nhn th……………………………………………… 7
1.1.4.4 i vi ngân hàng thanh toán th………………………………………… 8
1.1.4.5 i vi nn kinh t………………………………………………………… 8
1.2 m bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ca Ngân hàng thng
mi………………………………………………………………………………… 8
1.2.1 m bo an toàn trong hot đng kinh doanh th…………………………….8
1.2.1.1 Khái nim……………………………………………………………………8
1.2.1.2 Các tiêu chí đánh giá v mc đ an toàn trong hot đng kinh doanh th….9
1.2.2 Các loi ri ro trong dch v kinh doanh th ca Ngân hàng thng mi… 9
1.2.3 Ý ngha ca vic đm bo an toàn………………………………………… 15
1.3 Các nhân t nh hng đn an toàn trong hot đng kinh doanh th ca Ngân
hàng thng mi………………………………………………………………… 15
1.3.1 Nhân t khách quan………………………………………………………… 15
1.3.2 Nhân t ch quan………………………………………………………… 16
1.4 Kinh nghim đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ca mt s ngân
hàng trên th gii và bài hc kinh nghim cho Vit Nam…………………………17
1.4.1 Kinh nghim mt s quc gia……………………………………………… 17
1.4.2 Bài hc cho Vit Nam……………………………………………………… 20
KT LUN CHNG 1……… ……………………………………………… 21
CHNG 2:
THC TRNG M BO AN TOÀN TRONG HOT NG KINH
DOANH TH TI NGỂN HÀNG THNG MI C PHN U T VÀ
PHÁT TRIN VIT NAM CHI NHÁNH TỂY SÀI GÒN ……………………22
2.1 Tng quan v Ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi
nhánh Tây Sài Gòn…………………………………………………………………22
2.1.1 Quá trình hình thành và ra đi……………………………………………….22
2.1.2 Mô hình t chc hot đng………………………………………………… 24
2.1.3 Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn u t và
phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn giai đon 2009-2012…………… ,,, 25
2.2 Thc trng hot đng kinh doanh th ti Ngân hàng thng mi c phn u t
và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn……………………………………27
2.2.1 C s pháp lý cho hot đng kinh doanh th ti Ngân hàng thng mi c
phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn…………………… 27
2.2.2 Các sn phm th và quy trình phát hành th ti Ngân hàng thng mi c
phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn…………………… 28
2.2.3 Hot đng phát hành th ti ngân hàng thng mi c phn u t và phát
trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn giai đon 2010-2012…………………… 40
2.2.4 Hot đng thanh toán ti ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin
Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn giai đon 2010-2012………………………… 43
2.2.5 Thc trng đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ti Ngân hàng
thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn…… 44
2.2.6 Các nhân t nh hng đn an toàn trong hot đng kinh doanh th ti Ngân
hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn 47
2.2.6.1 Các nhân t ni b ngân hàng…………………………………………… 47
2.2.6.2 Các nhân t t bên ngoài………………………………………………… 50
2.2.7 Kho sát thc t…………………………………………….……………… 52
2.3 ánh giá thc trng đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ca Ngân
hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn 57
2.3.1 Nhng mt đt đc…………………………………………………………57
2.3.2 Nhng hn ch…………………………………………… ……………… 58
KT LUN CHNG 2………………………………… …………………… 59
CHNG 3:
GII PHÁP M BO AN TOÀN TRONG HOT NG KINH DOANH
TH TI NGỂN HÀNG THNG MI C PHN U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM CHI NHÁNH TỂY SÀI GÒN…………………………….61
3.1 nh hng đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ti Ngân hàng
thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn 61
3.1.1 nh hng phát trin chung………………………………………………61
3.1.2 nh hng đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th………………63
3.2. Gii pháp đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th……… …………64
3.2.1 Nhóm gii pháp do Ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit
Nam chi nhánh Tây Sài Gòn t chc thc hin……………………………………64
3.2.1.1 Gii pháp v k thut công ngh………………………………………… 64
3.2.1.2 Gii pháp v nhân s…………………………………… ……………… 65
3.2.1.3 Gii pháp v đào to……………………………………………………… 66
3.2.1.4 Gii pháp đi vi ch th…………………… ………………………… 67
3.2.1.5 Gii pháp đi vi mng li c s chp nhn th……………………….68
3.2.2 Nhóm gii pháp h tr mang tính kin ngh có liên quan đn thng mi c
phn Ngân hàng u t và phát trin Vit Nam, Ngân hàng Nhà nc………… 69
3.2.2.1 i vi Ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam 70
3.2.2.2 i vi Ngân hàng Nhà nc…………………………………………… 75
KT LUN CHNG 3………………………………………………………….80
KT LUN……………………………………………………………………… 81
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
BNG CỂU HI
DANH MC T VIT TT
ACB: Ngân hàng TMCP Á Châu
Agribank: Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
ANZ: Ngân hàng Australia và New Zealand
ATM: máy rút tin t đng
BIDV hoc NH TMCP T&PTVN: Ngân hàng thng mi c phn u t và phát
trin Vit Nam
BIC: Công ty bo him Ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit
Nam
CMND: chng minh nhân dân
CTCP: công ty c phn
DongABank: Ngân hàng TMCP ông Á
VCNT: n v chp nhn th
EDC: máy cà th
EMV: tiêu chun th thông minh
HSBC: Ngân hàng Hng Kông và Thng Hi
KCN: khu công nghip
L/C: tín dng chng t
NHNN: Ngân hàng nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
PIN: mã s bí mt cá nhân ca th
POS: máy cà th
Sacombank: Ngân hàng TMCP Sài Gòn thng tín
TCTQT: t chc th quc t
Techcombank: Ngân hàng TMCP K thng Vit Nam
TMCP: Thng mi c phn
TTKDTM: thanh toán không dùng tin mt
VCB: Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam
Vietinbank: Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam
VNTop-up: dch v np tin đin thoi di đng qua ATM
VNMart: dch v ví đin t np tin qua ATM
VIP: khách hàng quan trng
UNDP: chng trình phát trin Liên Hip Quc
UBND: y ban nhân dân
WB: ngân hàng th gii
DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Kt qu kinh doanh ca BIDV Tây Sài Gòn giai đon 2009-2012
Bng 2.2: So sánh các ch tiêu ca ba loi th Harmony, Etrans, Moving
Bng 2.3: So sánh các ch tiêu ca hai loi th Flexi và Precious
Bng 2.4: S lng th ghi n phát hành ti BIDV Tây Sài Gòn giai đon 2010-
2012
Bng 2.5: S lng th tín dng phát hành ti BIDV Tây Sài Gòn giai đon 2010-
2012
Bng 2.6: Doanh s thanh toán th ti máy ATM ca BIDV Tây Sài Gòn giai đon
2010-2012
Bng 2.7: Thng kê mt s ri ro trong hot đng kinh doanh th ca BIDV Tây Sài
Gòn nm 2011, 2012
Bng 2.8: Kho sát s khách hàng s dng th BIDV ti chi nhánh Tây Sài Gòn
Bng 2.9: Nguyên nhân khách hàng không s dng th BIDV
Bng 2.10: Kho sát loi th BIDV khách hàng s dng
Bng 2.11: Kho sát ri ro thng gp khi s dng th BIDV
Bng 2.12: Kho sát s an toàn ca th t và th chip
Bng 2.13: Kho sát vic nhn th ca khách hàng
Bng 2.14: Kho sát khách hàng có s dng th đ thanh toán
Bng 3.1: Bng s liu tình hình th trng th Vit Nam
DANH MC CÁC BIU
Biu đ 2.1: Kt qu kinh doanh ca BIDV Tây Sài Gòn giai đon 2009-2012
Biu đ 2.2: S lng th ghi n phát hành ti BIDV Tây Sài Gòn giai đon 2010 -
2012
Biu đ 2.3: S lng th tín dng phát hành ti BIDV Tây Sài Gòn giai đon 2010
- 2012
Biu đ 2.4: Doanh s thanh toán th ti máy ATM ca BIDV Tây Sài Gòn giai
đon 2010 - 2012
Biu đ 2.5: So sánh li tác nghip nm 2012 so vi nm 2011 ti BIDV Tây Sài
Gòn
DANH MC CÁC S
S đ 2.1: Mô hình t chc ti BIDV Tây Sài Gòn
PHN M U
1. Lý do chn đ tài:
Th ngân hàng là phng tin thanh toán không dùng tin mt, ra đi t
phng thc mua bán chu hàng hoá bán l và phát trin gn lin vi s ng dng
công ngh tin hc trong lnh vc ngân hàng. Vit Nam đang trên đng công
nghip hóa, hin đi hóa đt nc, nhng thành tu đt đc trong đi mi đt
nc đã tr thành nn tng cho nhng bc phát trin tip theo ca Vit Nam trong
tng lai và dn dn khng đnh mình trên trng quc t cng nh khu vc. Vì vy
nhu cu thanh toán không dùng tin mt ngày càng tr nên quan trng đi vi Vit
Nam. Và th ngân hàng là mt trong nhng phng tin thanh toán không dùng tin
mt ph bin và là mt phn không th thiu trong cuc sng hàng ngày ca mi
ngi. Cùng vi s tin b ca công ngh thông tin, th ngân hàng đc nhiu
ngi tip cn d dàng hn bên cnh đó ri ro liên quan đn th cng gia tng. T l
gi mo trong phát hành và thanh toán th ca các ngân hàng thng mi Vit Nam
thng xuyên cao hn t l trung bình ca th gii do th trng th ca Vit Nam
mi phát trin còn non tr các t chc ti phm th d tn công hn so vi các nc
phát trin mnh v dch v th ngân hàng.
Ngân hàng Thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam đã thành lp
và hot đng đc 56 nm. Dch v kinh doanh th luôn đc ngân hàng chú trng
và phát trin, nghiên cu ng dng các công ngh mi, nâng cao cht lng dch
v, tin ích s dng th cho khách hàng. Doanh s phát hành, thanh toán và s dng
th ca ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam luôn đt tc
đ tng trng cao. Bên cnh nhng thành tu đt đc, ngân hàng thng mi c
phn u t và phát trin Vit Nam cng phi đi mt vi nhng ri ro trong quá
trinh kinh doanh th, s tn công ca các t chc ti phm th quc t khi chúng
chuyn hng sang th trng Vit Nam. Tình hình gi mo trong thanh toán và s
dng th ti ngân hàng đang tng vi tc đ đáng ngi gây tn tht cho ngân hàng,
nh hng đn hiu qu kinh doanh, đòi hi ngân hàng cn có s quan tâm thích
đáng đ đm bo an toàn trong quá trình kinh doanh th ca ngân hàng mình và
mang li li ích cho khách hàng.
Vì vy, đ hot đng kinh doanh th ca ngân hàng thng mi c phn u
t và phát trin Vit Nam nói chung và ngân hàng thng mi c phn u t và
phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn nói riêng ngày càng an toàn, hiu qu
tác gi đã chn đ tài: "Gii pháp đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th
ti ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài
Gòn" làm đ tài nghiên cu ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Lun vn s phân tích đánh giá thc trng hot đng kinh doanh th, thc trng
ri ro, thc trng đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ti ngân hàng
thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài Gòn. Qua đó
đa ra nhng gii pháp, kin ngh nhm đm bo an toàn trong dch v kinh doanh
th ti ngân hàng thng mi c phn u t và phát trin Vit Nam chi nhánh Tây
Sài Gòn.
3. Phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp mô t.
- Phng pháp thu thp, tng hp, phân tích.
4. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: m bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ti
Ngân hàng thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài
Gòn giai đon 2009 – 2012.
- Phm vi nghiên cu: Nghiên cu an toàn trong hot đng kinh doanh th ti
Ngân hàng thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài
Gòn.
5. Kt cu lun vn:
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu ca lun vn gm 3 chng:
- Chng 1: Tng quan v đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th
ca ngân hàng thng mi.
- Chng 2: Thc trng đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ti
Ngân hàng Thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài
Gòn.
- Chng 3: Gii pháp đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ti
Ngân hàng Thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam chi nhánh Tây Sài
Gòn.
6. ụ ngha ca vic nghiên cu:
i vi ngân hàng hin đi, t trng doanh thu t dch v phi cao hn doanh
thu t lãi ca hot đng tín dng. Doanh thu t dch v kinh doanh th chim t l
không nh trong tng doanh thu t dch v ca Ngân hàng thng mi c phn u
t và Phát trin Vit Nam. Vì vy, vic đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh
th là điu ht sc quan trng. Nó không nhng mang li li nhun cho ngân hàng
mà còn góp phn gia tng uy tín cho ngân hàng to nim tin cho ngi s dng th
góp phn thúc đy kinh t phát trin.
1
CHNG 1
TNG QUAN V M BO AN TOÀN TRONG HOT NG KINH
DOANH TH CA NGỂN HÀNG THNG MI
1.1 Hot đng kinh doanh th ca Ngơn hƠng thng mi
1.1.1 Khái nim th ngân hàng
Th ngân hàng là phng tin thanh toán không dùng tin mt, ra đi t
phng thc mua bán chu hàng hoá bán l và phát trin gn lin vi s ng dng
công ngh tin hc trong lnh vc ngân hàng. Th ngân hàng là công c thanh toán
do ngân hàng phát hành th cp cho khách hàng s dng thanh toán hàng hoá dch
v hoc rút tin mt trong phm vi s d tin gi ca mình hoc hn mc tín dng
đc cp. Th ngân hàng còn dùng đ thc hin các dch v thông qua h thng
giao dch t đng hay còn gi là h thng t phc v ATM.
Theo “Quy ch phát hành, thanh toán, s dng và cung cp dch v h tr th
ngân hàng” ban hành kèm theo quyt đnh s 20-2007/Q-NHNN ngày 15/5/2007
ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc thì “Th ngân hàng” (di đây gi tt là
“th”): Là phng tin do t chc phát hành th phát hành đ thc hin giao dch
th theo các điu kin và điu khon đc các bên tho thun.
Th ngân hàng luôn đc làm bng Plastic theo kích c tiêu chun quc t và
bao gm các yu t: nhãn hiu thng mi ca th, tên và logo ca nhà phát hành
th, s th, ngày hiu lc và tên ca ch th. Ngoài ra trên th còn có th có tên
công ty phát hành th hoc thêm mt s yu t khác theo tiêu chun ca T chc
hoc tp đoàn th quc t…
1.1.2 Phơn loi th
1.1.2.1 Phân loi theo đc tính k thut
Th in ni (Embossed Card): Là loi th mà trên b mt th đc khc ni
các thông tin cn thit. Ngày nay loi th này ít đc s dng vì công ngh in quá
thô s, d b làm gi mà kt hp vi các công ngh mi nh th t, th thông minh.
Th t: là loi th mà các thông tin ca ch th va đc dp ni mt trc
ca th va đc mã hoá trong bng t mt sau ca th. Các thông tin này phi
2
đm bo chính xác và khp vi nhau. Th t hin nay đang chim phn ln trong
tng s lng th đang s dng trên th trng. Nhc đim ca th t là s lng
các thông tin đc mã hoá không nhiu và mang tính c đnh nên không th áp
dng k thut mã hoá an toàn và có th b n cp thông tin bng các thit b ni vi
máy vi tính.
Th thông minh (Smart card): ây là th h mi nht ca th, có đc tính
bo mt và an toàn rt cao, da trên k thut vi x lý tin hc, gn vào th mt chip
đin t có cu to nh mt máy tính hoàn ho. Thông thng mt tm th thông
minh đc gn chip đin t đ thay th cho di bng t sau th. Cng có trng hp
th thông minh có c Chip đin t và bng t. Chip đin t đc lp vi th và đc
gn trên b mt ca th, v bn cht gm 2 loi chip: chip b nh và chip x lý d
liu. Chip b nh lu tr toàn b các thông tin cn thit phc v cho công tác thanh
toán th trong mi ln s dng còn chip x lý d liu có kh nng b sung, xoá b
hoc điu chnh các thông tin trong b nh. Th thông minh gn chip x lý d liu
có kh nng va lu tr các thông tin v ch th, đim thng tích lu đng thi
lu tr c s liu v nhng ln giao dch ca ch th ti VCNT. Tính nng vt
tri này ca th thông minh giúp ct gim chi phí x lý đi vi ngân hàng và các
trung gian thanh toán bi vic đi chiu thông tin tài khon và thông tin ca ch th
cng nh vic cp nht thông tin liên quan ti th gi đây đã đc thc hin ngay
ti VCNT. Tuy nhiên, do s dng công ngh mi nên giá thành cao, h thng máy
móc chp nhn thanh toán th này cng đt nên s dng còn cha ph bin nh th
t. Vic phát hành và chp nhn thanh toán th này mi ch ph bin các nc
phát trin dù các t chc th quc t vn khuyn khích các ngân hàng thành viên
phát hành và thanh toán li th này nhm gim t l ri ro do gi mo th.
1.1.2.2 Phân loi theo ch th phát hành
Th do ngân hàng phát hành: là loi th giúp cho khách hàng s dng linh
đng tài khon ca mình ti ngân hàng, hoc s dng mt s tin do ngân hàng cp
tín dng, loi th này hin nay đc s dng khá ph bin, nó không ch lu hành
3
trong mt s quc gia mà còn có th lu hành trên toàn cu (ví d nh: th Visa,
Master ).
Th do các t chc phi ngân hàng phát hành: là loi th du lch và gii trí ca
các tp đoàn kinh doanh ln phát hành nh Dinners Club, Amex… và cng lu
hành trên toàn th gii.
1.1.2.3 Phân loi theo tính cht thanh toán ca th
Th tín dng (Credit card) là phng thc thanh toán không dùng tin mt
cung cp cho ngui s dng kh nng chi tiêu trc tr tin sau. Ti thi đim
khách hàng thanh toán hàng hóa dch v ngân hàng s đng ra tm ng thanh toán
cho đn v cung cp hàng hoá dch v và sau đó s tin hành thu hi khon tin này
t khách hàng sau mt khong thi gian nht đnh theo tho thun gia ngân hàng
và ch th. Khong thi gian k t khi th đuc dùng đ thanh toán hàng hoá dch
v ti lúc ch th phi tr tin cho ngân hàng có đ dài tu thuc vào tng loi th
tín dng ca tng t chc th khác nhau. Nu ch th thanh toán toàn b s d n
vào ngày đn hn, thi gian này s tr thành thi gian ân hn và ch th hoàn toàn
đc min lãi đi vi s d n cui k. Tuy vy nu ht thi gian này mà ch th
vn cha thanh toán hoc cha thanh toán ht d n cui k cho ngân hàng thì ch
th s phi chu nhng khon phí và lãi chm tr trên s d n còn li. Sau khi
thanh toán ht d n phát sinh trong k, hn mc tín dng ca ch th s đc khôi
phc nh ban đu. ây chính là tính cht tun hoàn ca th tín dng.
Ngân hàng và các t chc tài chính phát hành th tín dng cho khách hàng
da trên uy tín và kh nng đm bo chi tr ca tng khách hàng. Kh nng đm
bo chi tr đc xác đnh da trên các tiêu chí nh: thu nhp, tình hình chi tiêu, uy
tín, mi quan h sn có vi các t chc tài chính, tài sn th chp… ca khách hàng.
Khi s dng th, thay bng tin mt, ch th xut trình th ca mình ti các đim
cung ng hàng hóa dch v có chp nhn th đ thanh toán.
Ngoài các sn phm th tín dng quc t thông thng nh Visa, Master
vàng, chun đ đáp ng ti đa nhu cu ca khách hàng, các t chc th quc t còn
đa ra mt sn phm th tín dng đc bit phc v nhng khách hàng có thu nhp
4
rt cao, có kh nng tài chính vng vàng và có mc chi tiêu ln. ó là th thanh
toán (charge card). Khi s dng th thanh toán khách hàng đc hng mt hn
mc tín dng đc bit cao hoc không b chi phi bi hn mc tín dng nhng ch
th s phi thanh toán toàn b s tin phát sinh cho ngân hàng vào ngày đn hn.
Th ghi n (debit card): Ging nh th tín dng, th ghi n cng là mt
phng tin thanh toán không dùng tin mt. Nó cho phép khách hàng tip cn vi
s d tài khon ca mình qua h thng kt ni trc tuyn đ thanh toán hàng hoá
dch v ti các VCNT hoc thc hin các giao dch liên quan ti tài khon ti các
máy ATM. Mc chi tiêu ca ch th ph thuc ch yu vào s d trong tài khon.
Ngân hàng gi vai trò cung cp dch v cho ch th và thu phí dch v. i vi th
ghi n, gia ngân hàng và khách hàng không din ra quá trình cho vay tín dng,
không có vic phân loi khách hàng nên mi khách hàng ch cn có tài khon ti
ngân hàng đu có th tip cn vi sn phm th ghi n ca ngân hàng. Chính vì vy
v mc đ có th thay th tin mt, th ghi n chim u th vt tri so vi th tín
dng.
Th ATM là hình thc phát trin đu tiên ca th ghi n, cho phép khách
hàng có th tip cn trc tip ti tài khon ti ngân hàng t máy rút tin t đng.
Ch th có th thc hin nhiu giao dch khác nhau ti máy ATM bao gm: rút tin,
chuyn khon, xem s d tài khon, in sao kê, xem các thông tin qung cáo… H
thng ATM hin đi còn cho phép ch th gi tin vào tài khon ca mình ngay ti
các máy ATM, đi séc qua máy rút tin t đng, thc hin np h s cho mt khon
vay cng nh t mình thc hin nhiu dch v ngân hàng khác. Cùng vi th ATM,
h thng ATM đã cung cp cho khách hàng s dng th kh nng giao dch ngoài
gi làm vic, ngoài tr s ngân hàng và kh nng t phc v.
Theo thi gian, các t chc th đã ch đng kt ni h thng ATM vi nhau
to nên mt mng ATM khu vc, cho phép khách hàng có th thc hin giao dch
ti nhiu máy ATM hn. Hin nay hai h thng ATM ln nht trên th gii là
Cirrus ca MasterCard và Plus ca Visa, sn sàng cho phép th ca ngân hàng và
nhng t chc tín dng khác kt ni, to nên mt mng li rng khp toàn cu.
5
Ngoài hai loi th tín dng và th ghi n nói trên, mt hình thc th ngân
hàng đang ngày càng tr nên ph bin là th liên kt. Th liên kt là sn phm ca
mt ngân hàng hay t chc tài chính kt hp vi mt bên th ba và thông thng
tên, nhãn hiu thng mi hoc logo ca bên th ba này cng đng thi xut hin
trên tm th. Ngoài nhng đc đim sn có ca th ngân hàng thông thng, th liên
kt có sc hp dn hn vi khách hàng bi chính nhng li ích ph tri do bên th
ba đem li. Ví d th Visa co-brand do ngân hàng Standard Chartered và tp đoàn
thi trang Espirit phát hành mang li cho ch th nhng tin ích ph tri riêng bit
nh đc chm sóc sc đp min phí, gim giá 20% cho tt c các mt hàng hiu
Espirit trong 3 tháng đu tiên, chng trình đim thng tích lu theo lng tin
thanh toán bng th…
1.1.2.4 Phân loi theo hn mc tín dng
Th thng (Standard Card): ây là loi th cn bn nht, là loi th mang
tính cht ph bin, đi chúng, đc hn 142 triu ngi trên th gii s dng mi
ngày.
Th vàng (Gold card): là loi th đc phát hành cho nhng đi tng "cao
cp", nhng khách hàng có mc sng, thu nhp và nhu cu tài chính cao. Loi th
này có th có nhng đim khác nhau tu thuc vào tp quán, trình đ phát trin ca
mi vùng, nhng chung nht vn là th có hn mc tín dng cao.
1.1.2.5 Phân loi theo phm vi s dng ca th
“Th ni đa”: Là th đc t chc phát hành th ti Vit Nam phát hành đ
giao dch trong lãnh th nc Cng hoà xã hi ch ngha Vit Nam.
“Th quc t”: Là th đc t chc phát hành th ti Vit Nam phát hành đ
giao dch trong và ngoài lãnh th nc Cng hoà xã hi ch ngha Vit Nam; hoc
là th đc t chc nc ngoài phát hành và giao dch trong lãnh th nc Cng
hoà xã hi ch ngha Vit Nam.
1.1.3 Quy trình phát hƠnh th ngơn hƠng
Quy trình phát hành th ngân hàng gm các bc sau:
6
Bc 1: Khách hàng đn ngân hàng np h s phát hành th và hoàn thành
mt s th tc cn thit nh đin mt s h s phát hành th và trình mt s giy t
khác nh giy chng minh nhân dân, bng lng…
Bc 2: Ngân hàng phát hành thc hin kim tra h s theo đúng quy đnh.
Ngân hàng phát hành có trách nhim thm đnh b h s và ra quyt đnh chp nhn
hoc t chi phát hành th. Nhng h s đc chp thun, ngân hàng phát hành s
tin hành phân loi khách hàng. i vi th ghi n, vic phát hành th đn gin vì
khách hàng np tin vào tài khon và s dng chính tin ca mình. i vi th tín
dng, ngân hàng cn phi xác đnh thêm các yu t sau:
Hng th phát hành
Hn mc tín dng
Thi hn th
Bc 3: Cp th cho khách hàng
Sau khi xác đnh các yu t, b phn qun lý th lp h s khách hàng đ
qun lý. H s gm: tên ch th, đa ch ni và làm vic, s CMND (h chiu), s
th, loi th, ngày hiu lc, s tài khon ch đnh đ thanh toán sao kê, ngày thanh
toán sao kê, tài sn th chp (nu có).
Sau đó, ngân hàng tin hành mã hóa th và in th, xác đnh mã s cá nhân
(PIN) ca ch th, nhp d liu v ch th vào d liu ngân hàng, giao th và s
PIN cho ch th. Ch th nhn th và ký vào phiu nhn th.
1.1.4 Li ích ca th ngơn hƠng
1.1.4.1 i vi ngân hàng phát hành
- Vi khon l phí hàng nm mà ch th phi np đ hng dch v thanh
toán mà ngân hàng cung cp, ch th đã to nên mt ngun thu đu đn cho ngân
hàng phát hành.
- Ngoài ra, vic ch th np tin vào tài khon đ s dng th, ngân hàng
cng có thêm mt ngun huy đng t tin gi không kì hn ca khách hàng. có
th s hu th, thông thng ch th phi có th chp hoc có s d tài khon
7
mc nht đnh theo quy đnh ca ngân hàng. iu này đã làm s d tin gi ca
ngân hàng tng mt cách đáng k.
- Vic đt các máy ATM hay liên h vi các c s chp nhn th mi cng
góp phn m rng đa bàn hot đng ca ngân hàng, điu này rt có ích nhng ni
mà vic m chi nhánh là tn kém.
1.1.4.2 i vi ch th
- Khi s dng th, ch th đã đc ngân hàng cung cp mt dch v thanh
toán có đ bo mt cao, đ tin dng ln. Ngày nay, vi trình đ k thut ngày càng
cao, vic làm th gi tr nên khó khn hn, điu này đng ngha vi vic các ch
th có th yên tâm hn v tin ca mình. Thêm na, khi nhng c s thanh toán th
ngày càng nhiu, các máy ATM ngày càng tr nên ph bin, th s là mt công c
thanh toán lí tng cho các ch th.
- Vi vic ngân hàng có th cp tín dng trc cho khách hàng đ thanh toán
hàng hóa dch v mà không b tính bt kì mt khon lãi nào, khách hàng đã đc
ngân hàng giúp m rng kh nng thanh toán ca mình. Ngoài ra, khi khách hàng
có s d trên tài khon, nu khách hàng không s dng, s d này s đc hng
mc lãi sut tin gi không kì hn.
- Ngoài ra, khi s dng th, khách hàng không phi mang theo mt lng
tin mt ln mà ri ro b mt cng nh vic bo qun cng rt phc tp. Cha k
đn vic rt bt tin khi s dng tin mt chi tiêu các nc khác nhau. Vic dùng
th tín dng hoc th thanh toán đm bo kh nng chi tiêu đa ngoi t, không b l
thuc vào ngoi t ca nc nào.
1.1.4.3 i vi đn v chp nhn th
- Vi vic đc cp tín dng trc cho khách hàng, ngân hàng đã giúp khách
hàng chi tiêu vt quá kh nng ca mình, đây là mt sc đy đi vi sc mua ca
khách hàng và chính điu này s làm cho lng tiêu th hàng hóa dch v ca các
c s chp nhn thanh toán th tng cao.
8
- Khi chp nhn th thanh toán, ngi bán hàng có kh nng gim thiu các
chi phí v qun lý tin mt nh bo qun, kim đm, np vào tài khon Ngân
hàng
- Ngoài ra, đi vi mt s c s, vic chp nhn thanh toán bng th ca
ngân hàng cng là mt điu kin đ đc hng các u đãi ca ngân hàng v tín
dng, dch v thanh toán
1.1.4.4 i vi ngân hàng thanh toán th
- Trong quy trình thanh toán th, các c s phát hành thng m tài khon ti
các ngân hàng thanh toán cho tin vic thanh toán. iu này đã làm tng lng s
d tin gi và ngun huy đng cho ngân hàng thanh toán.
- Vi các loi phí nh: chit khu thng mi, phí rút tin mt, phí đi lí
thanh toán, ngân hàng thanh toán s có đc mt khon thu tng đi n đnh.
1.1.4.5 i vi nn kinh t
- Thanh toán bng th s giúp gia tng t trng thanh toán không dùng tin
mt, thúc đy kinh t phát trin.
- Tit kim chi phí in n, vn chuyn, kim đm và bo qun tin mt cho
nn kinh t
- Tit kim nhân lc và thi gian cho nn kinh t.
- Thúc đy thng mi đin t phát trin.
- Tng ngun thu cho Ngân sách nhà nc.
- Thúc đy sn xut hàng hóa phát trin. Hàng hóa sn xut ra đa đi tiêu
th, vic thanh toán din ra nhanh chóng và an toàn, ngi sn xut s thu hi vn
nhanh hn và tip tc quá trình tái sn xut m rng.
1.2 m bo an toƠn trong hot đng kinh doanh th ca Ngơn hƠng thng
mi
1.2.1 m bo an toƠn trong hot đng kinh doanh th
1.2.1.1 Khái nim
m bo an toàn trong hot đng kinh doanh th là vic phòng nga nhm
gim thiu các mt mát liên quan đn tài chính và phi tài chính cho khách hàng,
9
ngân hàng phát hành, ngân hàng thanh toán, đn v chp nhn th trong quá trình
phát hành th, s dng th và thanh toán bng th.
1.2.1.2 Các tiêu chí đánh giá v mc đ đm bo an toàn trong hot đng kinh
doanh th
S lng th phát hành
Thông qua s lng th phát hành qua các nm cng có th đánh giá hot
đng kinh doanh th ca ngân hàng thng mi có an toàn không? S lng th
phát hành càng tng cho thy s tin tng ca khách hàng vào th ngân hàng càng
cao.
Doanh s thanh toán th
Doanh s thanh toán qua các máy ATM và POS ca ngân hàng càng nhiu
cho thy tính an toàn ca th ngân hàng càng đc đm bo.
Mng li ATM vƠ đn v chp nhn th
m bo an toàn trong hot đng kinh doanh th ca Ngân hàng thng mi
cng đc th hin qua s gia tng s lng máy ATM và đn v chp nhn th.
Ch khi nhu cu thanh toán bng th gia tng thì vic lp đt các máy ATM và POS
phc v vic thanh toán mi gia tng.
a dng hóa sn phm và dch v th
Các sn phm, dch v th ra đi sau là s tip ni và phát trin trên c s
sn phm, dch v th ra đi trc. Vì vy, sn phm, dch v th càng đa dng thì
tính an toàn càng đc đm bo.
Tính nng bo mt ca th
Tính nng này th hin vic ng dng công ngh thông tin ca ngân hàng
trong vic phát hành và thanh toán th. Công ngh càng hin đi thì th đc bo
mt càng cao.
1.2.2 Các loi ri ro trong hot đng kinh doanh th ca Ngơn hƠng thng
mi
Khái nim
10
Trong thut ng tài chính, ri ro là kh nng mt mát tài chính ca ngân
hàng. Ri ro gn lin vi bt c hot đng tài chính nào và cng nh bn thân các
giao dch tài chính nó cn đc qun lý mt cách đúng mc. Các ngân hàng có th
phi đi mt vi các tn tht ln nu không qun lý cht các ri ro.
Ri ro trong hot đng th ca ngân hàng thng mi là các tn tht v vt
cht hoc phi vt cht phát sinh trong quá trình kinh doanh th ca ngân hàng, bao
gm c hot đng phát hành và hot đng thanh toán th. Ngân hàng kinh doanh th
có th nhn thc đc các ri ro ngân hàng có th gánh chu nhng không th trit
tiêu đc ri ro vì nó xy ra ngoài d kin và mong đi ca ngân hàng. Cách tt
nht đ các ngân hàng kinh doanh th đi mt vi ri ro là nhn thc và đa ra các
gii pháp nhm phòng nga, hn ch ri ro cng nh khc phc các tn tht khi ri
ro xy ra.
Các loi ri ro trong hot đng kinh doanh th ca ngơn hƠng thng
mi.
Gi mo
Gi mo là hành vi la đo nhm thc hin các giao dch thanh toán th bt
hp pháp gây tn tht cho ngân hàng kinh doanh th và các thành phn tham gia
vào quá trình hot đng th ngân hàng. Gi mo có th phát sinh bt k lúc nào
không phân bit thi gian, đa đim, c trong hot đng phát hành ln thanh toán th
và gây tn tht cho ngân hàng.
Gi mo trong hot đng phát hƠnh th
H s phát hành th gi mo (Fraudulent Applications): Ngân hàng có th
phát hành th cho khách hàng có đn xin phát hành th vi các thông tin gi mo do
không thm đnh k các thông tin khách hàng cung cp trên h s xin phát hành th.
Thông tin không chính xác dn đn nhng khó khn cho ngân hàng khi mun liên
h vi ch th và đt ngân hàng trc nguy c tn tht tín dng khi ch th s dng
th nhng không có đ kh nng thanh toán hoc ch th c tình la đo đ chim
dng tin ca ngân hàng.
11
Th gi: Th gi là th do các t chc hoc cá nhân làm gi cn c vào các
thông tin có đc t vic đánh cp các d liu trên bng t ca th tht t các th
mt cp, tht lc. Th có th đc làm gi di các hình thc: Thông tin dp ni
trên th b sa li, th b mã hóa li bng t, th trng nhng đã đc mã hóa bng
t hoc th b làm gi hoàn toàn da trên các d liu ca th tht. Th gi đc s
dng s gây tn tht cho ngân hàng phát hành bi vì theo quy đnh ca t chc th
quc t, ngân hàng phát hành chu hoàn toàn trách nhim vi mi giao dch mang
mã s BIN ca Ngân hàng phát hành. ây là loi hình ri ro có t l cao, thng
đc ti phm th s dng rng rãi, ph bin nht.
Th b dp ni li: là loi th gi mà các thông tin trên th đc dp
li bng công ngh đn gin trên nn phôi th b mt cp, tht lc. Các thông tin an
ninh trên th ging nh th tht nhng có th d dàng kim tra và phát hin bng
mt thng. Có th phát hin th gi khi đi chiu thông tin in ni mt trc th
vi các thông tin in chìm trên bng ch ký mt sau ca th hoc vi d liu trên
bng t khi đc th qua máy EDC.
Th b mã hóa li bng t: là loi th gi mà các thông tin trên bng t
đã b mã hóa li trong khi vn gi nguyên các thông tin dp ni trên th và thng
đc s dng ti các VCNT có trang b máy EDC. Loi hình th gi mo này
thng có liên quan đn ti phm có t chc vì yêu cu s dng công ngh hin đi
hn. Chúng ta có th phát hin đc th gi bng cách so sánh d liu trên bng t
khi đc th qua máy EDC vi các thông tin dp ni trên th.
Th trng: là loi th mô phng đy đ chc nng ca mt th ghi n,
th tín dng, đc s dng ti VCNT cu kt vi ti phm th hoc ti các đim
bán hàng t đng không đc kim soát cht ch. Do loi hình này thc hin vi s
cu kt thông đng cht ch ca VCNT nên rt khó phát hin. Th trng cng đã
đc mã hóa nhng không h dp ni các thông tin lên mt trc ca th nh: ngân
hàng phát hành, s th, ngày hiu lc, tên ch th…
Th b làm gi hoàn toàn: là sn phm th gi tinh vi nht, là hot
đng ca ti phm th có t chc. Th rt hoàn chnh vi bng t đc mã hóa da
12
trên vic ly cp d liu trên bng t ca th tht và trên phôi th có đy đ nhng
yu t nh th tht. Th gi ch b phát hin nu thc hin đy đ chính xác quy
trình chp nhn thanh toán th.
Th mt cp, tht lc (Lost and Stolen Cards): Ri ro xy xa khi th b mt
cp, tht lc và b s dng trc khi ch th thông báo cho ngân hàng phát hành đ
có các bin pháp chm dt s dng hoc thu hi th. Th b mt cp tht lc cng
có th b ti phm th s dng làm th gi nh trng hp th gi. ôi khi gi mo
có liên quan đn ch th c tình báo mt th và sau đó s dng th.
Ch th không nhn đc th do ngân hàng phát hành gi: Là trng hp
th b đánh cp hoc b li dng thc hin giao dch trong quá trình chuyn t ngân
hàng phát hành đn ch th. Vic xác đnh th b n cp trên đng mt nhiu thi
gian do khong thi gian ch th nhn đc th và gi xác nhn cho ngân hàng
thng kéo dài, đôi khi ch th khiu ni là không nhn đc th thì ngân hàng mi
phát hin đc.
Tài khon ca ch th b li dng: Ri ro này phát sinh khi ngân hàng phát
hành nhn đc nhng yêu cu thay đi thông tin ca ch th, đc bit là thay đi
đa ch ca ch th. Do không xác minh k nên ngân hàng phát hành đã gi th v
đa ch nh yêu cu mà không đn tay ch th tht tài khon ca ch th tht đã b
ngi khác li dng s dng
Gi mo trong hot đng thanh toán th
n v chp nhn th gi mo: n v chp nhn th c tình đng ký các
thông tin không chính xác vi ngân hàng thanh toán. Ngân hàng thanh toán s chu
tn tht khi không thu đc nhng khon đã tm ng cho nhng VCNT này trong
trng hp VCNT thông đng vi ch th hoc c tình to ra các hoá đn hoc
giao dch gi mo đ chim dng vn ca ngân hàng.
n v chp nhn th thông đng vi ti phm th: Có hai hình thc thông
đng ca đn v chp nhn th:
CPP – Common Purchase Point: Là hin tng mt đn v chp nhn
th hoc mt đa đim đc xác đnh là lu tr d liu th và s dng vào mc đích
13
to các th gi hoc thc hin các giao dch gi mo. n v chp nhn th có th
nhn thc hoc không nhn thc đc hành vi này.
POC – Point of Compromise: n v chp nhn th thông đng vi
ch th chp nhn thanh toán nhng th gi (th b sa đi, th trng, th
skimming…).
Thanh toán hàng hóa dch v bng th qua th, đin thoi (Mail order,
telephone order): n v chp nhn th cung cp hàng hóa dch v theo yêu cu ca
ch th qua th hoc đin thoi và thanh toán trên c s các thông tin nh: loi th,
s th, ngày hiu lc, tên ch th…… n v chp nhn th và ngân hàng thanh
toán có th chu tn tht nu nh ch th thc không phi là khách đt mua hàng
ca VCNT và giao dch đó b t chi thanh toán.
Nhân viên đn v chp nhn th sa đi thông tin trên các hóa đn th hoc
in nhiu hóa đn thanh toán ca mt th. Trong trng hp này nhân viên khi thc
hin giao dch đã c tình in nhiu hóa đn thanh toán th nhng ch giao mt b cho
ch th ký đ hoàn thành giao dch. Sau đó nhân viên s mo nhn ch th hoàn tt
giao dch và np các hóa đn thanh toán còn li đ đòi tin, chim đot tin ca
ngân hàng. Ngoài ra nhân viên ti VCNT cng có th sa đi hoá đn giao dch,
ghi tng giá tr giao dch mà không đc s đng ý ca ch th đ ly tin tm ng
ca ngân hàng
Sao chép và to bng t gi (Skimming): Trên các thit b đc th ti
VCNT có th b cài thêm thit b đ thu thp các thông tin trên bng t ca th
tht thanh toán ti các VCNT hoc nhân viên VCNT có th câu kt vi các t
chc ti phm đc d liu th tht bng các thit b chuyên dùng riêng.
Ri ro tín dng
Ri ro tín dng là ri ro xut hin khi ch th không thc hin thanh toán
hoc không đ kh nng thanh toán. Nh ta đã bit tính cht ca th tín dng là chi
tiêu trc tr tin sau, ti thi đim thanh toán ngân hàng s đng ra tm ng tin
cho ch th đ thanh toán vi đn v cung ng hàng hóa dch v và thu li sau t
ch th. Nh vy khi ngân hàng đng ý phát hành th cng có ngha là cam kt cho