B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
H TH ANH THI
MT S GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V NGÂN
HÀNG IN T TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - 2012
B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
H TH ANH THI
MT S GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V NGÂN
HÀNG IN T TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc : TS LI TIN DNH
TP. H Chí Minh - 2012
LI CAM OAN
- Tôi xin cam đoan Lun vn này là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi.
- Các s liu, kt qu đc nêu trong Lun vn là hoàn toàn trung thc, đc
trích dn và có k tha, phát trin t các tài liu, tp chí, công trình nghiên
cu đã đc công b và các ngun t internet.
- Các gii pháp nêu trong Lun vn đc rút ra t c s lý lun và thc tin.
TP.HCM, ngày tháng 03nm 2012
Tác gi lun vn
H TH ANH THI
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng, biu đ, hình v
Li m đu
Các chng Trang
CHNG I : TNG QUAN V NGÂN HÀNG IN T VÀ DCH V
NGÂN HÀNG IN T 1
1.1.Khái nim v thng mi đin t và dch v ngân hàng đin t 1
1.1.1.Thng mi đin t 1
1.1.2.Dch v ngân hàng 2
1.1.3. Dch v ngân hàng đin t 3
1.2.Mt s hot đng ca ngân hàng đin t 4
1.3.u và nhc đim ca dch v ngân hàng đin t 4
1.3.1.u đim ca dch v ngân hàng đin t 4
1.3.2.Nhc đim ca dch v ngân hàng đin t 6
1.4.Tính tt yu phi phát trin dch v hàng đin t 8
1.5.Các nhân t nh hng đn vic phát trin dch v ngân hàng đin t 10
1.5.1.iu kin pháp lý 10
1.5.2.iu kin công ngh 11
1.5.3.iu kin v con ngi 12
1.6.Các ri ro trong hot đng ca ngân hàng đin t 13
1.6.1.Ri ro v an toàn, bo mt 14
1.6.2.Ri ro v thit k, lp đt và vn hành, bo trì h thng 14
1.6.3.Ri ro v đi tác 14
1.6.4.Ri ro công ngh 15
1.6.5.Ri ro nhm ln 15
1.6.6.Ri ro v lut pháp 15
1.6.7.Ri ro v s c 16
1.6.8.Ri ro v danh ting 16
1.7.Bài hc cho s phát trin dch v ngân hàng đin t 16
CHNG 2 : TÌNH HÌNH PHÁT TRIN DCH V NGÂN HÀNG
IN T TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP & PHÁT TRIN
NÔNG THÔN VIT NAM 23
2.1.Tng quan Agribank 23
2.1.1.Lch s hình thành và s phát trin AGRIBANK 23
2.1.2.Mô hình tng th t chc b máy qun lý điu hành ca AGRIBANK 24
2.1.3.Mng li, đi ng nhân viên 24
2.1.4.Các đn v ti AGRIBANK 24
2.1.5.Hot đng kinh doanh ca AGRIBANK 26
2.2.Nhng sn phm dch v ngân hàng đin t 29
2.2.1.H thng công ngh ti AGRIBANK 29
2.2.2.Sn phm ng dng 33
2.3.Thc trng cung ng sn phm dch v ngân hàng đin t ti AGRIBANK 34
2.3.1.Các dch v ngân hàng đin t ti AGRIBANK 34
2.3.2.Kt qu kinh doanh t dch v ngân hàng đin t ti AGRIBANK 38
2.3.3.S quan tâm ca khách hàng đn s dng dch v ngân hàng
đin t ca AGRIBANK 42
2.4.ánh giá tình hình phát trin dch v ngân hàng đin t ca AGRIBANK 48
2.4.1.So sánh dch v ngân hàng đin t ca AGRIBANK và các ngân hàng khác 48
2.4.2.Nhng thành tu, tn ti và thách thc trong vic phát trin dch v
ngân hàng đin t ti AGRIBANK 52
2.4.3.Nguyên nhân ca tn ti 57
CHNG 3 : MT S GII PHÁP GÓP PHN PHÁT TRIN DCH V
NGÂN HÀNG IN T TI AGRIBANK 60
3.1.Nhng đnh hng phát trin dch v ngân hàng đin t ti AGRIBANK
t nay cho đn 2015 60
3.1.1.Xu hng tt yu dch v ngân hàng đin t 60
3.1.2.Nhng đnh hng phát trin dch v ngân hàng đin t ti
AGRIBANK đn 2015 61
3.2.Mt s gii pháp phát trin dch v ngân hàng đin t ti AGRIBANK
t nay cho đn 2015 62
3.2.1.a dng hóa, phát trin các dch v ngân hàng đin t 62
3.2.2.Hin đi hóa công ngh ngân hàng và phát trin c s h tng đng nht 64
3.2.3.Nâng cao cht lng ngun nhân lc 65
3.2.4.Nâng cao cht lng dch v ngân hàng đin t 67
3.2.5.y mnh vic qung bá, đa dch v ngân hàng đin t đn vi khách hàng69
3.2.6.Nhóm gii pháp hn ch ri ro trong vic cung cp dch v ngân hàng
đin t 70
3.2.7.Nhóm gii pháp v chính sách nhà nc 77
Kt lun 79
Ph lc 1
Ph lc 2
Tài liu tham kho
DANH MC CÁC T VIT TT
AGRIBANK Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
VCB Ngân hàng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam
EAB Ngân hàng thng mi c phn ông Á
ACB Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
Techcombank Ngân hàng thng mi c phn k thng Vit Nam
HSBC Ngân hàng
CITIBANK Ngân hàng
WTO The World Trade Organization
APEC Asia-Pacific Economic Cooperation
NHNN Ngân hàng nhà nc Vit Nam
NHT Ngân hàng đin t
DANH MC CÁC HÌNH V, BIU , BNG VÀ PH LC
Hình 2.1 : S đ t chc b máy qun lý điu hành ca AGRIBANK
Hình 2.2 : Trung tâm d liu 3 site Active-Active
Hình 2.3 : Oracle Extended RAC – Active/Active
Hình 2.4 : H thng mng – Backbone
Hình 2.5 : H thng mng – Distribution
Hình 2.6 : H tng PKI và OTP
Biu đ 2.1 : Tình hình v Tng tài sn, Tng ngun vn và Tng d n ca
AGRIBANK t nm 2009-2011
Biu đ 2.2 : Gii tính
Biu đ 2.3 : Trình đ
Biu đ 2.4 : Lý do cha s dng dch v ngân hàng đin t
Biu đ 2.5 : Trin vng s dng dch v ngân hàng đin t
Biu đ 2.6 : Ngun nhn bit dch v Ngân hàng đin t
Biu đ 2.7 : Tin ích ca dch v ngân hàng đin t
Biu đ 2.8 : Dch v ngân hàng đin t mà khách hàng đang s dng
Biu đ 2.9 : Mc đích s dng dch v ngân hàng đin t
Biu đ 2.10 : Gii thiu dch v ngân hàng đin t vi ngi khác
Bng 2.1 : ánh giá v mc đ hài lòng ca khách hàng đi vi dch v ngân
hàng đin t ca AGRIBANK
Bng 2.2 : So sánh dch v Internet Banking ca AGRIBANK vi mt s ngân
hàng khác
Bng 2.3 : So sánh dch v Mobile Banking ca AGRIBANK vi mt s ngân
hàng khác
Bng 2.4 : So sánh dch v Phone Banking ca AGRIBANK vi mt s ngân
hàng khác
Ph lc 1 : Phiu kho sát ý kin ca khách hàng v dch v ngân hàng đin t
ti AGRIBANK.
Ph lc 2 : Tng kt phiu kho sát ý kin ca khách hàng v dch v ngân
hàng đin t ti AGRIBANK.
LI M U
1. Lý do chn đ tài :
Theo quy đnh ca BTA vi M và các cam kt khi gia nhp WTO, vào nm
2011 lnh vc tài chính ngân hàng s hoàn toàn hi nhp và m ca toàn b, không
còn phân bit gia ngân hàng nc ngoài và ngân hàng trong nc. Chính vì vy, ti
thi đim này rt nhiu ngân hàng vn nc ngoài nh HSBC, ANZ, Citibank… bt
đu có mt và m ca hot đng ti Vit Nam. Các ngân hàng thng mi đang tng
bc nâng cao nng lc tài chính và đy mnh đu t xây dng h tng, công ngh,
ngun lc nhm nâng cao sc cnh tranh trên th trng hay đáp ng các nhu cu thay
đi ca khách hàng.
Bng cách ng dng công ngh ngân hàng hin đi, Ngân hàng nông nghip và
phát trin nông thôn Vit Nam (AGRIBANK) đã kp thi cho ra đi phng thc cung
ng sn phm và dch v mi đó là “Ngân hàng đin t”. ây là phng thc có s
kt hp hài hòa trong quá trình phát trin dch v ngân hàng truyn thng vi dch v
ngân hàng hin đi. T đó, giúp cho AGRIBANK đa dng hóa các sn phm, tng thu
nhp, đc bit là nâng cao tính cnh tranh trong nn kinh t hi nhp nh hin nay.
Dch v ngân hàng đin t phát trin mang li s tin li, tit kim và nhanh
chóng, đáp ng cho nhu cu phát trin ca thi đi kinh t m. Tuy nhiên, vic phát
trin dch v mi này vn còn nhng khó khn và thách thc.
Vi mong mun góp phn cho s phát trin an toàn, bn vng và nâng cao cht
lng dch v ngân hàng đin t ca AGRIBANK đ cnh tranh vi ngân hàng trong
nc và nc ngoài, tác gi chn đ tài : “Mt s gii pháp phát trin dch v ngân
hàng đin t ti Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam” làm
lun vn tt nghip cao hc kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu :
Mc tiêu ca vic nghiên cu là tìm hiu chung v dch v ngân hàng đin t và
tình hình s dng dch v này ti AGRIBANK. Cui cùng, bài nghiên cu đa ra các
gii pháp phát trin dch v ngân hàng đin t cho AGRIBANK trong thi gian ti.
3. Phm vi nghiên cu :
- Không gian : Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam
- Thi gian : t nm 2010-2011
- Ni dung : Các dch v ngân hàng đin t ca AGRIBANK.
4. Phng pháp nghiên cu :
- Lun vn đã s dng mt s phng pháp chính yu nh sau :
- Phng pháp điu tra kho sát : da vào s liu tng hp t phiu điu tra kho
sát thc t mt s khách hàng ca AGRIBANK.
- Phng pháp thng kê: da vào s liu thng kê t các ngun báo cáo ca
AGRIBANK, các tp chí sách báo, internet….
5. B cc ca Lun vn :
Bài Lun vn gm 3 chng :
- Chng 1 : Tng quan v Ngân hàng đin t và dch v ngân hàng đin t
- Chng 2 : Tình hình phát trin dch v ngân hàng đin t ti AGRIBANK.
- Chng 3 : Mt s gii pháp góp phn phát trin dch v Ngân hàng đin t ti
AGRIBANK.
6. óng góp ca đ tài :
Lun vn s gii thiu tng quát các kin thc c bn v dch v ngân hàng
đin t, vai trò quan trng ca ngân hàng đin t trong quá trình hi nhp ca ngân
hàng hin nay. ng thi, lun vn cung cp tình hình phát trin dch v ngân hàng
đin t ca AGRIBANK và gii thiu mt s gii pháp, kin ngh đ phát trin dch v
ngân hàng đin t ca AGRIBANK trong thi gian ti.
1
CHNG I:
TNG QUAN DCH V NGÂN HÀNG IN T
TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.Khái nim v thng mi đin t, dch v ngân hàng và dch v ngân
hàng đin t :
1.1.1.Thng mi đin t :
Thng mi đin t là mt lnh vc tng đi ti Vit Nam, xut hin cùng
vi s ph cp mng internet và máy tính t cui nhng nm 1990, đu nhng nm
2000, thng mi đin t đc bit đn vi khá nhiu tên gi, ph bin nht là
thng mi đin t, bên cnh đó là các tên gi nh : kinh doanh đin t, thng mi
phi giy t, marketing đin t. Có rt nhiu khái nim v thng mi đin t, mi
khái nim này đu có nhng giá tr nht đnh. Theo tài liu đào to v thng mi
đin t ca Microsoft, có mt s khái nim sau :
Thng mi đin t (còn gi là E-Commerce hay E- Business) là quy trình
mua bán hàng hóa và dch v thông qua các phng tin đin t và mng vin thông,
đc bit là qua máy tính và mng Internet. Thng mi đin t (Electronic
Commerce), mt yu t hp thành ca nn : “Kinh t s hóa”, là hình thái hot đng
thng mi bng các phng pháp đin t, là vic trao đi thông tin thng mi
thông qua các phng tin công ngh đin t mà nói chung là không cn phi in ra
giy trong bt c công đon nào ca quá trình giao dch (nên còn gi là “Thng mi
không có giy t”).
Theo WTO, “Thng mi đin t bao gm vic sn xut, qung cáo, bán
hàng và phân phi sn phm đc mua bán và thanh toán trên mng internet, nhng
đc giao nhn mt cách hu hình, c các sn phm giao nhn cng nh nhng
thông tin s hóa thông qua mng internet”.
Theo APEC, “Thng mi đin t là công vic kinh doanh đc tin hành
thông qua truyn thông s liu và công ngh in k thut s”.
Theo y ban Châu Âu : “Thng mi đin t đc hiu là vic thc hin hot
đng kinh doanh qua các phng tin đin t. Nó da trên vic x lý và truyn d
liu đin t di dng text, âm thanh và hình nh”…
2
Các đim đc bit ca thng mi đin t so vi các kênh phân phi truyn
thng là tính linh hot cao đ v mt cung ng và gim thiu ln phí tn vn ti vi
các đi tác kinh doanh. Các phí tn khác thí d nh phí tn đin thoi, đi li đ liên
h khách hàng hay phí tn trình bày gii thiu sn phm dch v cng đc gim
xung. Mc dù vy, ti các dch v vt cht c th, khong cách không gian vn còn
phi đc khc phc và vì th đòi hi mt kh nng tip nhn phù hp nht đnh.
1.1.2.Dch v ngân hàng :
Th trng dch v tài chính là mt khái nim mi do T chc thng mi th
gii (WTO) đa ra nhm hình thành các quy tc ng x gia các nc thành viên
WTO trong hot đng thng mi dch v. Theo WTO “Mt dch v tài chính là bt
k dch v nào có tính cht tài chính, đc mt nhà cung cp dch v tài chính cung
cp. Dch v tài chính bao gm mi dch v bo him và dch v liên quan đn bo
him, mi dch v ngân hàng và dch v tài chính khác (ngoi tr bo him)”.
Trong bng danh mc phân loi các dch v theo khu vc ca WTO thì dch
v tài chính đc xp trong phân ngành th 7 trong 12 phân ngành dch v.
WTO phân loi dch v thành 12 ngành
1.Dch v kinh doanh.
2.Dch v liên lc.
3.Dch v xây dng & thi công.
4.Dch v phân phi.
5.Dch v giáo dc.
6. Dch v môi trng.
7.Dch v tài chính.
8.Dch v liên quan đn sc kho & dch v xã hi.
9. Dch v du lch và dch v liên quan đn l hành.
10.Dch v gii trí, vn hoá và th thao.
11. Dch v vn ti.
12. Các dch v khác.
3
Trong dch v tài chính có tt c dch v bo him và liên quan đn bo him,
các dch v ngân hàng và dch v tài chính khác. Nh vy, dch v ngân hàng là mt
b phn cu thành trong dch v tài chính nói chung.
Dch v ngân hàng có hai đc đim ni bt:
Th nht: đó là các dch v mà ch có các ngân hàng vi nhng u th ca nó
mi có th thc hin mt cách trn vn và đy đ.
Th hai: đó là các dch v gn lin vi hot đng ngân hàng.
Nh vy, có th cho rng toàn b hot đng tin t, tín dng, thanh toán,
ngoi hi,…ca h thng ngân hàng đu là hot đng cung cp dch v tài chính cho
nn kinh t. Quan đim này phù hp vi cách phân ngành dch v ngân hàng trong
dch v tài chính ca WTO và hip đnh thng mi Vit – M cng nh nhiu nc
phát trin khác.
1.1.3.Dch v ngân hàng đin t :
Dch v ngân hàng đin t đc gii thích nh là kh nng ca mt khách
hàng có th truy cp t xa vào mt ngân hàng nhm thu thp thông tin, thc hin các
giao dch thanh toán, tài chính da trên các tài khon đã đng ký ti ngân hàng đó.
Theo quyt đnh s 35/2006/Q-NHNN ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc
Vit Nam ban hành ngày 31 tháng 07 nm 2006 : Hot đng ngân hàng đin t là
hot đng ngân hàng đc thc hin qua các kênh phân phi đin t. Kênh phân
phi đin t là h thng các phng tin đin t và quy trình t đng x lý dch v
đc các t chc tín dng s dng đ giao tip vi khách hàng và cung ng các sn
phm, dch v ngân hàng cho khách hàng.
Dch v ngân hàng đin t bao gm tt c các dng ca giao dch gia ngân
hàng và khách hàng (cá nhân hoc t chc) da trên quá trình x lý và chuyn giao
d liu s hóa nhm cung cp sn phm dch v ngân hàng.
Dch v ngân hàng đin t đã và đang áp dng ti Vit Nam là dch v ngân
hàng ti nhà (home-banking), dch v ngân hàng qua đin thoi (phone – banking);
dch v ngân hàng qua đin thoi di đng (mobile – banking); trung tâm dch v
4
khách hàng qua đin thoi (call – center); ngân hàng trên mng internet (Internet –
banking) ; dch v qun lý lung tin (CMS).v.v….
Hin nay, ngân hàng đin t tn ti di hai hình thc : Hình thc ngân hàng
trc tuyn, ch tn ti trên môi trng mng internet, cung cp dch v 100% thông
qua môi trng mng và mô hình kt hp gia hai h thng ngân hàng thng mi
truyn thng và đin t hóa các dch v truyn thng, tc là phân phi nhng sn
phm dch v c trên nhng kênh phân phi mi. Ngân hàng đu t ti Vit Nam
ch yu phát trin theo mô hình này.
1.2. Mt s hot đng ca dch v ngân hàng đin t:
Ngân hàng đin t đóng vai trò quan trng trong vic h tr thng mi đin
t cho các doanh nghip nh:
o M L/c;
o Chuyn khon, chuyn tin ;
o Thanh toán hóa đn
o Vay trc tuyn;
o Thông báo t đng;
o Kim tra d n
o Kim tra thông tin tài khon và s d tài khon;
o Kim tra thông tin th;
o Xem mt s thông tin : t giá, lãi sut….
1.3.u và nhc đim ca dch v ngân hàng đin t :
1.3.1.u đim ca dch v ngân hàng đin t :
S ra đi và phát trin ca “Dch v ngân hàng đin t” là mt xu hng tt
yu phù hp vi nhu cu và s phát trin ca xã hi. Nhng u đim do ngành dch
v này mang li bao gm :
u đim đi vi ngân hàng:
Các tin b ca công ngh thông tin đã nhanh chóng đc áp dng trong
ngành ngân hàng nhm nâng cao hiu qu và sc cnh tranh ca các ngân hàng.
5
Gim chi phí :
“Dch v ngân hàng đin t” giúp gim đc rt nhiu chi phí cho ngân hàng.
Ngân hàng tit kim đc chi phí do không phi thuê nhiu nhân viên làm vic, thuê
mt bng, mua sm thêm các trang thit b nhm t chc và trang b cho vn phòng
giao dch vi khách hàng.
Hin đi hóa ngân hàng, đa dng hóa dch v - sn phm:
Khi cung cp dch v ngân hàng đin t cho khách hàng đng ngha vi vic
ngân hàng luôn ng dng và phát trin nhng công ngh ngân hàng hin đi nên
giúp cho ngân hàng luôn đi mi, hòa nhp và phát trin không ch phc v th
trng trong nc mà còn hng đn th trng nc ngoài.
“Dch v Ngân hàng đin t” vi s tr giúp ca công ngh thông tin cho
phép tin hành các giao dch bán l vi tc đ cao và liên tc. Các ngân hàng đua
nhau hin đi hóa h thng thông tin ca h và không ngng tung ra th trng mt
lot các dch v mi nh “Phone banking”; “Internet banking”, chuyn và rút tin t
đng….làm cho dch v ngân hàng tr nên phong phú và ph bin rng rãi.
M rng phm vi và thi gian hot đng :
“Dch v Ngân hàng đin t” giúp các ngân hàng to và duy trì mt h thng
khách hàng rng rãi và bn vng. Khách hàng có th giao dch vi ngân hàng bt k
ni đâu, bt k lúc nào mà h cm thy thun tin nht. “Ngân hàng đin t” s giúp
cho khách hàng thc hin các giao dch vi đi tác nhanh gn và chính xác mi lúc
mi ni.
u đim đi vi khách hàng:
Tin li : “Dch v Ngân hàng đin t” giúp cho khách hàng có th
liên lc vi ngân hàng mt cách nhanh chóng, thun li đ thc hin mt s nghip
v ti bt k thi đim nào và bt c ni đâu. iu này đc bit có ý ngha đi vi
nhng khách hàng có ít thi gian đn trc tip tr s ca ngân hàng, hoàn toàn tin
li đi vi nhng khách hàng có s lng giao dch nhiu vi giá tr giao dch tng
đi mà không cn đn tin mt. Hn na, vi nhng tiêu chun đã đc ngân hàng
chun hóa thì khách hàng luôn đc phc v tn ty, chính xác thay vì tùy thuc vào
6
thái đ phc v khác nhau ca nhân viên ngân hàng. ây là u đim vut tri ca
“Dch v ngân hàng đin t” so vi dch v ngân hàng truyn thng.
Tc đ và chính xác: “Dch v ngân hàng đin t” cho phép khách hàng thc
hin và xác nhn các giao dch vi đ chính xác cao và rt nhanh ch trong vài giây.
Tit kim chi phí: mc phí giao dch qua : “Dch v ngân hàng đin t” thp
hn so vi ti quy giao dch, khách hàng không phi tn thêm chi phí vn chuyn
Hiu qu : khách hàng ch đng qun lý toàn b các tài khon ca
mình, nm bt chi tit tng giao dch, đng thi khách hàng đc cung cp thông tin
cp nht nht nhng hoàn toàn min phí t trang web ca ngân hàng.
u đim đi vi toàn th nn kinh t : “Dch v ngân hàng đin t” còn đem
li nhng li ích to ln đi vi toàn th nn kinh t :
Giúp cho khách hàng gim bt vic tiêu dùng bng tin mt. Chính ph gim
đc chi phí trong vic in và qun lý s lng tin in ra cho th trng. Ngoài ra,
vic khách hàng s dng dch v ngân hàng đin t giúp chính ph xác đnh chính
xác lng tin lu hành trong dân d dàng hn. T đó, đa ra các chính sách tài khóa
chính xác hn cho th trng tài chính.
Giúp cho nhà nc có thông tin đy đ v vic thc hin thu np thu mt
cách nhanh chóng và cp nht.
Cùng vi xu hng toàn cu hóa, “Dch v ngân hàng đin t” còn là chic
cu ni cho s hi nhp ca nn kinh t trong nc vi nn kinh t quc t.
1.3.2.Nhc đim ca dch v ngân hàng đin t:
Nhc đim đi vi khách hàng:
Phng tin s dng : Khi s dng “Dch v ngân hàng đin t” thì
ngi s dng nên có máy tính cá nhân đ thc hin các giao dch ca mình nhm
đm bo s an toàn trong quá trình giao dch; khu vc khách hàng giao dch phi có
mng internet; khách hàng phi có thêm thit b đ nhn mt khu đng khi thc
hin giao dch nh đin thoi di đng, Token Card, Smartcard (th thông
minh).v.v…
7
An toàn : vn đ an toàn trên máy tính cá nhân rt quan trng đi vi
ngi s dng “Dch v ngân hàng đin t” vì tin tc xâm nhp đc vào máy tính
thì h s kim soát và truy cp vào tài khon ca ngi s dng. nâng cao đ an
toàn, các máy tính cn đc cài đt phn mm chính hãng ca các công ty có uy tín,
mt bc tng la ti thiu, mt phn mm chn virus, mt mt khu đ khó (gm
c ký t ch, s, ch hoa, ch thng), thng xuyên cp nht các phiên bn mi
ca các nhà cung cp phn mm… Bên cnh đó, ngi s dng không nên truy cp
vào các trang web l, cha rõ ngun gc đ tránh giao dch vi các trang web la
đo, ly cp thông tin và tin trên tài khon.
Bo mt: khi thc hin các giao dch trên “Dch v ngân hàng đin t”
đ bo mt thông tin ca mình thì ngi s dng phi truy cp đúng đa ch trang
web đã đc ký kt trên hp đng. Thông thng các ngân hàng s dng hình thc
bo mt mã hóa thông tin truyn qua internet ca mt công ty bo mt chuyên
nghip. ó là nhng trang web thng đc bt đu bng https thay cho http và
cui trang phi có hình chic khóa. iu này tránh cho ngi s dng truy cp vào
trang web gi.
Thông tin : Khi giao dch trc tip ti quy vi nhân viên thì khách
hàng s đc cung cp thông tin đy đ hn, chi tit hn so vi giao dch qua
Internet – banking.
Nhc đim đi vi ngân hàng :
Ngun nhân lc: đi ng nhân viên phi đm bo đc đào to tt v
chuyên ngành công ngh thông tin và truyn thông đ đáp ng các yêu cu h tr và
chuyn giao các công ngh hin đi luôn đc cp nht. Bên cnh đó, vic hn ch
v kh nng s dng ting Anh và các k nng làm vic vi các phng tin máy
móc hin đi khác cng là nhng nhc đim trong vic qun tr, vn hành h thng.
Vn đu t ln : Khi kt ni vào Internet thì ngân hàng phi có h
thng bo mt đ mnh đ đi phó vi ri ro trên phm vi toàn cu. Vì vy, ngân
hàng phi đu t ngun vn ln vào công ngh hin đi, đúng đnh hng, chi phí d
phòng, chi phí bo trì, duy trì và phát trin h thng, đi mi công ngh trong tng
lai. Ngoài ra, vic đu t này có mang li hiu qu cao hay không còn ph thuc vào
8
h thng đu t c s h tng truyn thông ca c quc gia và có s phi hp, liên
thông gia các ngân hàng.
Ri ro cao: Vn và công ngh tuy là vn đ không phi d vt qua,
nhng cng có th khc phc đc, vn đ nan gii hn là ch tính an toàn và bo
mt ca h thng E-banking. Ri ro ln nht ca dch v ngân hàng đin t là h
thng b xâm nhp, b gi mo, la đo trong thanh toán. Mt khác, đc trng ca
dch v ngân hàng đin t khác vi dch v ngân hàng truyn thng là nhanh chóng
đa sn phm dch v mi ra th trng, thi gian th nghim ngn nên nguy c xy
ra ri ro cao.
Ph thuc vào công ngh : Giao dch E-banking đc thc hin trên
các h thng máy tính, trang thit b công ngh thông tin, mng internet. iu này
làm tng s ph thuc vào thit k, cu trúc, liên kt và quy mô hot đng ca các h
thng công ngh.
Ph thuc vào đi tác th ba: ng dng công ngh thông tin làm tng
tính phc tp k thut trong quá trình vn hành, đm bo an ninh, m rng quan h,
liên kt vi đi tác th ba. Trong đó, nhiu cu phn quan trng ca kênh phân phi
nh Internet, truyn thông và các k thut công ngh liên quan khác đu nm ngoài
s kim soát trc tip ca ngân hàng. Do vy, ngân hàng khó có kh nng kim soát
k thut đi vi tt c các sn phm, dch v.
1.4.Tính tt yu phi phát trin dch v ngân hàng đin t :
Th nht : S cnh tranh trong lnh vc ngân hàng ngày càng gia tng. c
bit trong nhng nm gn đây, quá trình toàn cu hóa, t do phát trin mnh m làm
cho s phát trin ca các ngân hàng tùy thuc vào li th ca mình đ giành git th
trng t các đi th. H thng ngân hàng đa quc gia đang m rng hot đng đn
các th trng mi mt cách mnh m, làm tng tc đ hi nhp vào th trng tài
chính. ng thi, s cnh tranh trong lnh vc ngân hàng ngày càng tr nên gay gt
c v mc đ, phm vi và c v sn phm, dch v cung ng trên th trng.
Th hai: S bin đi mnh m ca môi trng hot đng kinh doanh. Môi
trng kinh doanh ngân hàng bao gm nhiu yu t c bn nh : môi trng đa lý,
9
dân s, kinh t, vn hóa – xã hi, k thut công ngh, chính tr, pháp lut… mà
nhng nhân t này thì luôn luôn bin đng theo s thay đi ca xã hi. Chính s thay
đi ca môi trng kinh doanh đã to ra nhng c hi và thách thc đi vi hot
đng ca h thng ngân hàng nc ta nói chung và vic đy mnh dch v ngân hàng
đin t nói riêng.
Th ba : nhu cu và mong mun ca khách hàng ngày càng cao trong vic la
chn và s dng các dch v ngân hàng. H có đ trình đ đ tip nhn công ngh
cao và s dng các dch v hin đi, an toàn và tin li. Khách hàng luôn đòi hi t
phía ngân hàng nhng sn phm dch v cht lng cao vi nhiu tin ích. ó là “áp
lc” buc ngân hàng phi thích ng.
S dng dch v ngân hàng đin t s đáp ng yêu cu phc v nhanh, chính
xác, an toàn và tin li cho khách hàng, đy mnh các hot đng ca ngân hàng.
Mt khác, mt h thng ngân hàng đ mnh s đm bo cho quc gia tn
dng đc li th và khc phc đc nhng hn ch ca quá trình toàn cu hóa. Sc
mnh chi phi quá trình toàn cu hóa là s chu chuyn nhanh các ngun vn quc t
ngn và dài hn trên phm vi toàn cu vi s tr giúp ca thng mi đin t toàn
cu và c th là phát trin ngân hàng đin t.
Mt khi lng ngun vn quc t s đ vào quc gia có môi trng đu t
các điu kin v ngân hàng đin t liên quan hp dn. Ngc li, dòng vn đó có th
li “ào ào chy ra”, nu nh môi trng kinh doanh quc gia đó yu vi mt h
thng ngân hàng hot đng kém hiu qu.
Phát trin dch v ngân hàng đin t là mt trong nhng điu kin giúp cho h
thng ngân hàng nc ta tr nên mnh hn trong xu th m ca, hi nhp quc t v
ngân hàng.
Tóm li, có th thy mun tn ti và phát trin đòi hi các ngân hàng
Vit Nam phi vn lên mnh m đ gii quyt nhiu vn đ trong hot đng ca
ngân hàng. Mt trong nhng vn đ có tính quyt đnh trong xu th cnh tranh ca
h thng ngân hàng Vit Nam ngày này là phi phát trin dch v ngân hàng đin t
trong h thng ngân hàng thng mi Vit Nam.
10
1.5.Các nhân t nh hng đn vic phát trin dch v ngân hàng đin t
1.5.1.iu kin pháp lý:
Dch v ngân hàng đin t vi vic s dng công ngh mi đòi hi khuôn kh
pháp lý mi. Các dch v ngân hàng đin t ch có th trin khai đc hiu qu và an
toàn khi các dch v này đc công nhn v mt pháp lý.
Vn bn đu tiên điu chnh chuyên sâu v lnh vc này là Lut giao dch đin
t đc Quc hi ban hành vào tháng 11 nm 2005, đt nn tng pháp lý c bn cho
các giao dch đin t trong xã hi qua vic tha nhn giá tr pháp lý ca thông đip
d liu và quy đnh v ch ký đin t. Nm 2006 Quc hi ban hành Lut công ngh
thông tin quy đnh tng th v hot đng ng dng và phát trin công ngh thông tin,
các bin pháp bo đm và phát trin công ngh thông tin, quyn và ngha v ca c
quan, t chc, cá nhân tham gia hot đng ng dng và phát trin công ngh thông
tin.
Vic ra đi ca Lut giao dch đin t và Lut công ngh thông tin đã to c
s đ Chính ph và các B ngành ban hành các vn bn di Lut điu chnh nhng
lnh vc c th ca giao dch đin t. T nm 2006 đn nay, by vn bn cp Ngh
đnh đã đc ban hành, bao gm : Ngh đnh v thng mi đin t, Ngh đnh v
ch ký s và dch v chng thc ch ký s, Ngh đnh v giao dch đin t trong
hot đng tài chính, Ngh đnh v giao dch đin t trong hot đng ngân hàng, Ngh
đnh v ng dng công ngh thông tin trong c quan nhà nc. Ngh đnh v chng
th rác, Ngh đnh v qun lý, cung cp, s dng dch v internet và cung cp thông
tin đin t trên internet. Các B ngành cng đã ban hành nhiu vn bn hng dn
chi tit trin khai các Ngh đnh trên.
Bên cnh đó, khung ch tài cho vic x lý vi phm hành chính liên quan đn
ng dng thng mi đin t và công ngh thông tin cng dn đc hoàn thin vi
Ngh đnh s 63/2007/N-CP ban hành nm 2007 quy đnh v x pht hành chính
trong lnh vc công ngh thông tin, Ngh đnh s 06/2008/N-CP nm 2008 v x
pht hành chính trong lnh vc thng mi và Ngh đnh s 28/2009/N-CP nm
2009 quy đnh vic x pht hành chính trong lnh vc qun lý, cung cp, s dng
dch v internet và cung cp thông tin đin t trên internet. Nm 2009, Quc hi
11
thông qua Lut s đi, b sung mt s điu ca b lut hình s, b sung thêm mt s
ti danh và nâng cao hình pht đi vi ti phm s dng công ngh cao, trong đó có
ti phm trong lnh vc thng mi đin t.
Vi h thng vn bn khá đy đ nh trên, có th khng đnh khung pháp lý
v thng mi đin t ti Vit Nam đã hình thành, to điu kin thun li cho vic
trin khai các ng dng thng mi đin t trong xã hi.
1.5.2.iu kin công ngh:
An ninh bo mt đã tr thành vn đ sng còn ca ngành ngân hàng trong thi
đin t hóa. An ninh bo mt cng là mi quan tâm hàng đu ca khách hàng khi
quyt đnh la chn hình thc thanh tóan phi tin mt. Vì vy, nu thiu nhng bin
pháp an toàn bo mt thì vic phát trin dch v ngân hàng đin t không th thc
hin đc.
Mã hóa đng truyn:
gi bí mt khi truyn ti thông tin gia hai thc th nào đó ngi ta tin
hành mã hóa chúng. Mã hóa thông tin là chuyn thông tin sang mt dng mi khác
dng ban đu, dng mi này đc gi chung là vn bn mã hóa. Có hai thut toán mã
hóa. Thut toán quy c, còn gi là thut toán mã hóa đi xng. Theo đó, ngi gi
và ngi nhn s dùng chung mt chìa khóa. ó là mt mã s bí mt dùng đ mã
hóa và gii mã mt thông tin mà ch có ngi nhn và ngi gi bit đc. Tuy
nhiên, vi thut toán này còn nhiu vn đ đt ra, ví d : s lng các khóa s tng
rt nhiu khi lng khách hàng tng kéo theo vic qun lý s đc t chc nh th
nào….
Thut toán mã khóa công khai, còn đc gi là thut toán mã hóa bt đi
xng, gii quyt đc vn đ trao đi khóa thut toán quy c. Theo đó, thut toán
mã hóa bt đi xng s quy c vic s dng hai khóa, mt khóa dùng đ mã hóa và
khóa còn li dùng đ gii mã. Vic nhn mt thông tin đc thc hin an toàn và bo
mt khi thông báo mt khóa (khóa chung) và gi bí mt khóa còn li (khóa bí mt).
Bt k khách hàng nào cng có th mã hóa thông tin đ ngh ca mình bng cách s
12
dng khóa chung nhng ch duy nht ngi s hu khóa bí mt mi có th gii mã
và đc thông tin đó.
ây là công ngh an toàn bo mt thông tin trên các ng dng và đc bit s
dng trong giao dch ngân hàng đin t. Thut toán mã hóa công khai đc s dng
trong công ngh mã hóa đng truyn và ch ký đin t. Ch ký đin t dùng đ gi
s riêng t ca thông tin.
Ch ký đin t:
Chng ch s (CA) là mt tp tin có cha đng d liu v ngi ch s hu.
Các d liu này đc nhà cung cp chng ch s xác nhn và chng thc. Ngi s
dng s dùng chng ch s mà mình đc cp đ ký vào thông đip đin t. Vic ký
ch ký đin t này đng ngha vi vic mã hóa thông đip trc khi đi gi qua
đng truyn Internet. Lúc này chng ch s cp cho khách hàng đc xem nh là
ch ký đin t. Ch ký đin t là d liu đã đc ký và mã hóa bi và ch duy nht
bi ngi ch s hu. ây là công ngh cp mã hóa d liu trên đng truyn và
xác đnh rng : v phía khách hàng đc xác nhn là đang giao dch, v phía ngân
hàng đc xác nhn là đang thc hin giao dch vi khách hàng. Chng ch s do
mt đn v hot đng trong lnh vc phn mm đc ngân hàng ch qun la chn
làm nhà cung cp, cp cho khách hàng khi s dng dch v này.
Công ngh bo mt :
SET (Secure Electronic Trasaction) : là mt giao thc bo mt do Microsoft
phát trin, SET có tính riêng t, đc chng thc và rt khó xâm nhp nên to đc
đ an toàn cao. Tuy nhiên, SET ít đc s dng do tính phc tp và s đòi hi phi
có các b đc card đc bit cho ngi s dng.
SSL (Secure Socket Layer): là công ngh bo mt do hãng Netcape phát trin,
tích hp sn trong b trình duyt ca khách hàng, đó là mt c ch mã hóa
(encryption) và thit lp mt đng truyn bo mt t máy ca NH đn KH (https),
SSL đn gin đc ng dng rng rãi.
1.5.3.iu kin v con ngi :
13
Mc sng ca ngi dân : Mc sng là mt nhân t quan trng đ phát trin
các dch v thanh toán đin t. Khi ngi dân phi sng vi thu nhp thp hay nói
cách khác có ít tin thì có l h s không quan tâm đn các dch v ngân hàng. H s
dùng tin mt thay vì các dch v thanh toán đin t. Do vy, phát trin kinh t và ci
thin mc sng luôn luôn là nhng yu t tiên quyt cho vic phát trin các dch v
ngân hàng đin t.
S hiu bit và chp nhn các dch v ngân hàng đin t: Thói quen và s
yêu thích dùng tin mt, tính “ì” ca khách hàng trc các dch v mi có th là
nhng tr ngi chính cho vic phát trin các dch v ngân hàng đin t. S chng có
lý do nào cho các ngân hàng cung cp dch v ngân hàng đin t mà không đc s
chp nhn ca khách hàng. S hiu bit ca đông đo khách hàng v các dch v
ngân hàng đin t và ích li ca các dch v này là ht sc cn thit. Rõ ràng, các
dch v ngân hàng đin t là các dch v hin đi và tt. Tuy vy, chúng ta không th
cho rng có các dch v tt là đ. xúc tin các dch v ngân hàng đin t các ngân
hàng cung cp các dch v này cn phi làm cho khách hàng bit rng có nhng dch
v nh vy và hng dn h s dng các dch v đó mt cách d hiu, ngn ngn và
hiu qu nht.
Ngun nhân lc ca Ngân hàng : Các h thng thanh toán đin t đòi hi
mt lc lng ln lao đng đc đào to tt v công ngh thông tin và truyn thông
đ cung cp các ng dng cn thit, đáp ng yêu cu h tr và chuyn giao các tri
thc k thut thích hp. Thiu các k nng đ làm vic trên Internet và làm vic vi
các phng tin hin đi khác, hn ch v kh nng s dng ting Anh, ngôn ng
cn bn ca Internet cng là nhng tr ngi cho vic phát trin các dch v thanh
toán đin t.
1.6.Các ri ro trong hot đng ca ngân hàng đin t:
Ri ro trong hot đng ca ngân hàng đin t là kh nng xy ra tn tht khi
thc hin hot đng ri ro trong hot đng ca ngân hàng đin t. Các ri ro trong
hot đng ngân hàng đin t bao gm các hành đng vô ý hay c ý xy ra trong hot
đng ngân hàng đin t làm nh hng bt li đn uy tín, thng hiu, hot đng
14
hàng ngày, tính tuân th pháp lý ca ngân hàng hay gây tht thoát tài sn ca ngân
hàng, ca khách hàng ngân hàng.
1.6.1.Ri ro v an toàn, bo mt:
Ri ro v an toàn, bo mt là kh nng h thng b xâm nhp trái phép t các
cá nhân, đn v bên ngoài cng nh bên trong ngân hàng.
Ri ro này có th dn đn các hu qu sau:
Mt thông tin : thông tin khách hàng và bí mt kinh doanh ca ngân hàng có
th b l, b đi th cnh tranh khai thác, ngân hàng b khách hàng kin, khách hàng
có th b mt tin trên tài khon.
H thng ngân hàng đin t b nh hng: h thng ngân hàng đin t có th
b điu chnh các thông s dn đn ri lon hay ngng hot đng.
1.6.2.Ri ro v thit k, lp đt và vn hành, bo trì h thng:
Li giao dch hay nghip v phát sinh t h thng vì không đc la chn hay
thit k, lp đt đúng chun, hoàn chnh và đt đ tin cy, đáp ng nghip v, nhu
cu kinh doanh.
Ri ro này có th dn đn các hu qu sau:
H thng ngân hàng đin t b nh hng. Dch v ngân hàng đin t b ri
lon : vic cung cp dch v ngân hàng đin t có th b gián đon, giao dch hp l
ca khách hàng b t chi không có lý do dn đn ngân hàng mt khách hàng hay
khách hàng tha kin.
1.6.3.Ri ro v đi tác:
Các bên th ba có th không còn đ kh nng cung cp dch v mà ngân hàng
mun ti mt thi đim nào đó. Vic cung cp dch v b gián đon do s c t h
thng hoc các khó khn tài chính hay lut pháp ti nc s ti thay đi (trong
trng hp nhà cung cp dch v nm nc ngoài).
Ri ro này có th dn đn các hu qu sau:
Dch v ngân hàng đin t b ri lon, không th kim soát.
Dch v ngân hàng đin t b ngng tr : nhà cung cp dch v (đin, vin
thông, chng thc….) không còn kh nng tip tc duy trì hot đng dn đn các