Luận văn thạc sĩ Phân tích tác động của các nhân tố kinh tế vĩ đến chỉ số giá chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH

DNG VN CNG
PHÂN TÍCH TÁC NG CA CÁC
NHÂN T KINH T V MÔ N CH S
GIÁ CHNG KHOÁN VIT NAM
LU
N VN THC S KINH T

TP H CHÍ MINH – NM 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH

DNG VN CNG
PHÂN TÍCH TÁC NG CA CÁC
NHÂN T KINH T V MÔ N CH S
GIÁ CHNG KHOÁN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP H CHÍ MINH – NM 2012
Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12

NGI HNG DN KHOA HC
TS. THÂN TH


THU TH


Y

LI CAM OAN
Tôi cam đoan nhng ni dung trong lun vn này là kt qu ca quá trình hc
tp, nghiên cu khoa hc đc lp và nghiêm túc ca Tôi. Các s liu trong lun vn là
trung thc, chính xác và đc thu thp t nhng ngun chính thng và đáng tin cy.
Tôi cam đoan rng lun vn này cha đc công b trên bt k mt công trình
nghiên cu nào.
Thành ph H Chí Minh, nm 2012
Tác gi



Dng Vn Cng
MC LC
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG, BIU
DANH MC HÌNH V,  TH
M U
1. t vn đ
2. Mc tiêu nghiên cu
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Kt cu ca lun vn
CHNG 1. TNG QUAN CÁC NHÂN T KINH T V MÔ NH HNG
N CH S GIÁ CHNG KHOÁN 1
1.1 Tng quan v th trng chng khoán và ch s giá chng khoán 1
1.1.1 Tng quan v th trng chng khoán 1

1.1.1.1 Khái nim v th trng chng khoán 1
1.1.1.2 Các ch th tham gia th trng chng khoán 3
1.1.1.3 Hàng hóa trên th trng chng khoán 4
1.1.2 Ch s giá chng khoán 4
1.1.2.1 Khái nim 4
1.1.2.2 Ý ngha 5
1.1.2.3 Phân loi 5
1.1.2.4 Phng pháp tính ch s giá chng khoán 6
1.2 Các nhân t kinh t v mô nh hng đn ch s giá chng khoán 11
1.2.1 Tng sn phm quc ni 11
1.2.2 Lm phát 12
1.2.3 Lãi sut 13
1.2.4 T giá hi đoái 16
1.2.5 Cung tin 16
1.2.6 Tng trng tín dng 18
1.3 Các nghiên cu thc nghim v các nhân t v mô tác đng đn ch s giá
chng khoán trên th gii 19
1.3.1 Serkan Yilmaz Kandir nghiên cu các bin kinh t v mô vi t sut sinh
li ca chng khoán Th Nh K. 19
1.3.2 Ramin Cooper Maysami, Lee Chuin Howe, Mahoamad Atkin Hawzah 20
Kt lun chng 1 22
CHNG 2. PHÂN TÍCH MI QUAN H GIA CÁC NHÂN T KINH T
V MÔ VÀ CH S GIÁ CHNG KHOÁN VIT NAM 23
2.1 Tng quan v th trng chng khoán Vit Nam 23
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 23
2.1.2 Thc trng hot đng 23
2.2 Phân tích bin đng ca ch s giá chng khoán Vit Nam 27
2.3 Phân tích mi quan h gia các nhân t kinh t v mô và ch s giá chng
khoán Vit Nam 37
2.3.1 Giá tr sn lng công nghip 39

2.3.2 Lm phát 40
2.3.3 Lãi sut 41
2.3.4 T giá hi đoái 42
2.3.5 Cung tin 43
2.3.6 Tng trng tín dng 44
2.4 o lng nh hng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá chng
khoán Vit Nam 45
2.4.1 Mô hình phân tích 45
2.4.2 Chn mu d liu và mô hình c lng 45
2.4.2.1 Chn mu d liu 45
2.4.2.2 Mô hình c lng 45
2.4.3 Phân tích kt qu hi quy 46
2.4.3.1 Kim đnh tính dng ca s liu 46
2.4.3.2 c lng phng trình hi quy 48
2.4.3.3 Kim đnh đng liên kt 49
2.4.4 Kim đnh mô hình hi quy 49
2.4.4.1 Kim đnh mc ý ngha ca các h s hi quy 49
2.4.4.2 Kim đnh đa cng tuyn 49
2.4.4.3 Kim đnh phng sai thay đi 52
2.4.5 Mô hình c lng ti u 53
Kt lun chng 2 55
CHNG 3. GII PHÁP NHM HN CH S TÁC NG BT THNG
CA CÁC NHÂN T KINH T V MÔ N CH S GIÁ
CHNG KHOÁN VIT NAM 56
3.1 Chính sách tin t phi đc điu hành đc lp bi NHNN 56
3.2 Tái cu trúc h thng ngân hàng thng mi 58
3.3 Tái cu trúc nn kinh t đ chính sách hiu qu 60
3.4 n đnh t giá hi đoái và cán cân thanh toán 65
3.5 Các gii pháp đi vi th trng chng khoán và nhà đu t 67
3.5.1 Nâng cao cht lng phân tích, d báo th trng chng khoán 67

3.5.2 Công khai, minh bch hóa thông tin 68
3.5.3 Nâng cao nâng lc qun lý nhà nc đi vi th trng chng khoán 68
3.5.4 Gia tng quy mô hot đng ca th trng chng khoán 70
3.5.5 Cho phép nhà đu t s dng các công c phái sinh 71
3.5.6 D báo các bin kinh t v mô trc khi quyt đnh đu t 73
3.5.7 ng dng mô hình đnh lng vào d báo giá chng khoán 73
Kt lun chng 3 74
KT LUN 75
TÀI LIU THAM KHO 76
PH LC 77

DANH MC CÁC T VIT TT
CPI : Ch s giá tiêu dùng
DNNN : Doanh nghip nhà nc
DNNY : Doanh nghip niêm yt
EPS : Thu nhp trên mi c phn
ETF : Exchange Traded Fund
GDP : Tng sn phm quc ni
HASTC : Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni
HNX : S giao dch chng khoán thành ph Hà Ni
HOSE : S giao dch chng khoán thành ph HCM
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTW : Ngân hàng trung ng
NT : Nhà đu t
SGDCK : S giao dch chng khoán
UBCK : y ban chng khoán
TTCK : Th trng chng khoán
TTGDCK : Trung tâm giao dch chng khoán
TTLKCK : Trung tâm lu ký chng khoán.

DANH MC BNG, BIU
Bng 2.1. Các bin s kinh t v mô nh hng đn ch s giá chng khoán
Bng 2.2. Kt qu kim đnh nghim đn v d liu gc
Bng 2.3. Kt qu kim đnh nghim đn v sai phân bc 1
Bng 2.4. Kt qu c lng phng trình (2.1)
Bng 2.5. Kt qu kim đnh đng liên kt
Bng 2.6. Ma trn h s tng quan gia các bin đc lp
Bng 2.7. Kt qu c lng hi qui ca phng trình (2.2)
Bng 2.8. Kt qu kim đnh b bin CPI trong phng trình (2.1)
Bng 2.9. Kt qu kim đnh b bin CPI và EX phng trình (2.1)
Bng 2.10. Kt qu c lng sau khi b 2 bin phng trình (2.1)
Bng 2.11. Kt qu kim đnh phng sai thay đi phng trình (2.3)
Bng 3.1. H s ICOR ca Vit Nam trong giai đon 2000 – 2007 tính theo vn
đu t và tng tích ly tài sn


DANH MC HÌNH V,  TH
 th 2.1 Vn hóa th trng trên GDP
 th 2.2 S lng c phiu niêm yt giai đon 2000 – 2011
 th 2.3 S tài khon giao dch chng khoán giai don 2000 – 2011
 th 2.4 S lng công ty chng khoán và công ty qun lý qu
 th 2.5 Din bin VN-Index giai đon 2006-2007
 th 2.6 Din bin HNX-Index giai đon 2006-2007
 th 2.7 Din bin VN-Index giai đon 2008 - 3/2009
 th 2.8 Din bin HNX-Index giai đon 2008 - 3/2009

 th 2.9 Din bin VN-Index giai đon 4/2009 - 8/2010
 th 2.10 Din bin ca HNX-Index giai đon 4/2009 - 8/2010
 th 2.11 Din bin ca VN-Index giai đon 9/2010-12/2011
 th 2.12 Din bin ca HNX-Index giai đon 9/2010 - 12/2011
 th 2.13 VN – Index và HNX-Index giai đon 09/2010 – 12/2011
 th 2.14 Giá tr sn lng công nghip và ch s giá chng khoán
 th 2.15 Lm phát và ch s giá chng khoán
 th 2.16 Lãi sut liên ngân hàng và ch s giá chng khoán
 th 2.17 T giá hi đoái và ch s giá chng khoán
 th 2.18 Cung tin và ch s giá chng khoán
 th 2.19 Tng trng tín dng và ch s giá chng khoán
 th 3.1 u t và ICOR ca Vit Nam trong giai đon 2001 - 2010


M U
1. t vn đ
Th trng chng khoán là mt trong nhng kênh huy đng vn quan trng cho
nn kinh t, đc bit là các nn kinh t phát trin trên th gii. Ti các nn kinh t đó,
th trng chng khoán đã tn ti hàng trm nm và hin đang phát trin rt mnh.
Ngày 28/07/2011 va qua là tròn 11 nm th trng chng khoán Vit Nam đi vào hot
đng. Trong 11 nm, th trng chng khoán Vit Nam tri qua rt nhiu thng trm và
đã đem li nhiu nim vui cng nh nc mt cho bit bao nhà đu t. Không th ph
nhn mt điu rng th trng chng khoán đóng vai trò là mt th trng vn rt quan
trng trong nn kinh t th trng. Chính vì điu này đòi hi phi phát trin mt th
trng lành mnh và n đnh, mi thu hút đc đông đo nhà đu t tham gia và các
doanh nghip mi có nhiu kh nng huy đng vn. Tuy nhiên, th trng chng khoán
Vit Nam đã bin đng không n đnh trong thi gian qua vi nhiu nguyên nhân tác
đng khác nhau. nh đim ca th trng chng khoán Vit Nam là giai đon 2006 –
2007 khi mà ch s giá chng khoán VN-Index  mc trên 1.100 đim. Tuy nhiên,
bc vào giai đon khng hong kinh t th gii th trng chng khoán Vit Nam đã

gim rt mnh và to đáy vào thi đim tháng 02/2009 khi VN-Index ch còn nm ti
mc 235 đim.
Chúng ta cn phi tìm ra nguyên nhân tác đng đn s hot đng và thay đi
ca th trng chng khoán, mà biu hin ch yu là s thay đi ca ch s giá chng
khoán, đ t đó đa ra nhng gii pháp thích hp nhm có nhng đnh hng đi vi
th trng. Có rt nhiu nguyên nhân nh hng đn s thay đi ca ch s giá chng
khoán, và mt trong nhng nguyên nhân quan trng là các nhân t kinh t v mô.
Chính vì l đó, tác gi chn đ tài “Phân tích tác đng ca các nhân t kinh t v mô
đn ch s giá chng khoán Vit Nam” đ nghiên cu.


2. Mc tiêu nghiên cu
Xác đnh mt s nhân t kinh t v mô tác đng đn ch s giá chng khoán ti
Vit Nam nh VN – Index.
o lng nh hng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s giá chng khoán
Vit Nam.
a ra các gii pháp nhm làm hn ch s tác đng bt thng ca các chính
sách kinh t v mô, t đó giúp cho vic thc hin các chính sách kinh t trong thi gian
ti đc nht quán và giúp cho nhà đu t có th đu t hiu qu hn. Qua đó khôi
phc li nim tin cho nhà đu t và giúp cho th trng chng khoán phát trin bn
vng và ngày càng đóng vai trò là kênh huy đng vn hiu qu, góp phn phát trin
kinh t Vit Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu là các bin s kinh t v mô trong nn kinh t nh tng
sn phm quc ni, lm phát, lãi sut, t giá hi đoái, cung tin, tng trng tín dng
và ch s VN – Index.
Phm vi nghiên cu:
+ Ch s giá chng khoán Vit Nam VN – Index trong giai đon t tháng
01/2009 đn tháng 12/2011.
+ Ch nghiên cu các yu t kinh t v mô trong nn kinh t Vit Nam, không

nghiên cu các yu t khác nh chính tr, xã hi…
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu ch yu đc s dng trong lun vn là phng pháp
đnh tính kt hp vói đnh lng bng cách dùng mô hình hi quy đa bin đ phân tích
mi quan h gia các bin kinh t v mô vi bin ch s giá chng khoán thông qua
chui d liu thi gian.
5. Kt cu ca lun vn
Ngoài li m đu và kt lun, kt cu lun vn gm 3 chng:


Chng 1: Tng quan các nhân t kinh t v mô nh hng đn ch s giá
chng khoán.
Chng 2: Phân tích mi quan h gia các nhân t kinh t v mô và ch s giá
chng khoán Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp nhm hn ch s tác đng bt thng ca các nhân t kinh
t v mô nh hng đn ch s giá chng khoán Vit Nam.

1

CHNG 1. TNG QUAN CÁC NHÂN T KINH T V
MÔ NH HNG N CH S GIÁ CHNG KHOÁN
1.1 Tng quan v th trng chng khoán và ch s giá chng khoán
1.1.1 Tng quan v th trng chng khoán
1.1.1.1 Khái nim v th trng chng khoán
Th trng chng khoán là ni din ra các hot đng giao dch mua bán chng
khoán trung và dài hn. Vic mua bán này đc tin hành  th trng s cp khi
ngi mua mua đc chng khoán ln đu t nhng ngi phát hành, và  nhng th
trng th cp khi có s mua đi bán li các chng khoán đã đc phát hành  th
trng s cp.
Xét v mt hình thc, th trng chng khoán ch là ni din ra các hot đng

trao đi, mua bán, chuyn nhng các loi chng khoán, qua đó thay đi ch th nm
gi chng khoán.
Chc nng và vai trò ca th trng chng khoán:
Chc nng ca th trng chng khoán:
 Huy đng vn đu t cho nn kinh t: chc nng này ca th trng chng
khoán đc th hin thông qua vic các nhà đu t mua c phn ca các t chc phát
hành, và các t chc phát hành này s dùng s tin huy đng đc đ đu t vào các
hot đng kinh doanh.
 Cung cp môi trng đu t cho công chúng: Vi mt s lng ln các c
phiu niêm yt trên th trng chng khoán đa dng v chng loi, ngành ngh, mc
đ sinh li cng nh mc đ ri ro s to ra nhiu c hi đu t cho công chúng.
 To môi trng giúp Chính ph thc hin các chính sách v mô: các ch báo
ca th trng chng khoán phn ánh nhng đng thái, thay đi ca nn kinh t mt
cách nhanh nhy và tng đi chính xác. S bin đng v giá và thanh khon ca các
chng khoán cho thy nn kinh t đang tng trng hay b thu hp. Vi các quy đnh,
đnh hng tác đng vào th trng chng khoán có th gây nên nhng tác đng to ln
đn nn kinh t.
2

Vai trò ca th trng chng khoán:
 To tính thanh khon cho các chng khoán: th trng chng khoán là ni
din ra các hot đng mua bán, trao đi các loi chng khoán nên thông qua th trng
chng khoán, các loi chng khoán s đc mua/bán liên tc, khin cho tính thanh
khon ca các loi chng khoán này tng lên mt cách đáng k. Thanh khon là mt
vn đ rt đáng quan tâm đi vi nhà đu t, đc bit là các nhà đu t t chc. Thanh
khon cao giúp cho vic tham gia hay thoát khi th trng d dàng hn, khin cho
vic chuyn trng thái t tin mt sang chng khoán hay ngc li mt cách d dàng.
 ánh giá hot đng ca doanh nghip: thông qua s bin đng giá c phiu,
thanh khon cng nh s tuân th các nguyên tc, điu kin khi niêm yt s giúp cho
các ch th đánh giá đc phn nào tình hình hot đng kinh doanh ca các doanh

nghip.
 H tr và thúc đy các công ty c phn ra đi và phát trin: vi nhng li ích
thông qua vic phát hành, niêm yt trên th trng chng khoán nh vic phát hành
giúp doanh nghip huy đng đc ngun vn nhàn ri trong dân c đ m rng đu t,
tng cng hot đng kinh doanh; niêm yt đ giúp cho doanh nghip minh bch hóa
thông tin và tng tính thanh khon cho c phiu công ty…s thúc đy s ra đi và phát
trin ca các công ty c phn. Bi theo quy đnh hin hành, ch có công ty c phn mi
đc phát hành c phiu và niêm yt trên th trng chng khoán.
 iu hòa vn gia các ngành trong nn kinh t: thông qua th trng chng
khoán, vn trong nn kinh t có th đc điu hòa t ngành này sang ngành khác mt
cách d dàng bng vic ban hành nhng quy đnh ca Chính Ph nhm thúc đy, h tr
hoc hn ch mt ngành ngh nào đó.
 Là công c thu hút và kim soát vn đu t nc ngoài: vi vic th trng
chng khoán có tính thanh khon cao và có nhiu tim nng tng trng s thu hút
dòng vn đu t gián tip t nc ngoài vào th trng nhm tìm kim li nhun.
Thông qua nhng quy đnh v gii hn t l nm gi ca nhà đu t nc ngoài, v
3

vic bt buc phi công b thông tin ca nhà đu t nc ngoài khin cho vic kim
soát vn đu t nc ngoài đc d dàng.
1.1.1.2 Các ch th tham gia th trng chng khoán
Trong hot đng ca th trng chng khoán có nhiu loi ch th khác nhau
tham gia, ngi bán và ngi mua, trung gian môi gii chng khoán cho hai bên mua
và bán đ hng hoa hng môi gii. Bên cnh đó còn có các ch th là Nhà nc,
ngi t chc th trng và các t chc ph tr.
Các nhà phát hành
Các nhà phát hành trên th trng chng khoán chính là các doanh nghip. Các
doanh nghip tham gia th trng vi t cách là ngi to ra hàng hóa  th trng s
cp, và mua bán li các chng khoán  th trng th cp. Doanh nghip là công ty c
phn có v trí quan trng nht, nó to ra khi lng hàng hóa ln thông qua phát hành

c phiu bán ln đu ra th trng s cp, nhm to vn cho công ty mi thành lp,
hoc phát hành b sung vn phc v cho quá trình sn xut kinh doanh ca công ty.
Công ty c phn không ch là ch th bán chng khoán mà nó còn là ngi mua chng
khoán vi nhiu mc đích khác nhau nh: đu t vào mt công ty khác, mua bán hoc
sáp nhp các công ty…Các doanh nghip khác có th phát hành trái phiu, hoc có th
là ch th mua bán hoc to ra tính thanh khon cho chng khoán.
Các nhà đu t
Nhà đu t cá nhân: là ngi có tin tit kim và mun đu t s tin tit kim
vào chng khoán đ hng li tc hàng nm, và là ngi bán li chng khoán đ rút
vn trc thi hn hoc đ hng nhng khon chênh lch giá. H tham gia th trng
bng nhiu cách khác nhau, có th là trc tip hoc gián tip.
Nhà đu t t chc: là các t chc thng xuyên mua bán chng khoán vi s
lng ln trên th trng, đin hình là các công ty bo him, qu đu t, công ty tài
chính…và các công ty chng khoán vi hot đng t doanh. Nhng nhà đu t này có
4

đim mnh là vn ln, có đi ng nhân s chuyên nghip và nhiu công c đ phân
tích và tìm kim c hi đu t tt hn các nhà đu t cá nhân.
Các nhà môi gii chng khoán
Là các công ty hot đng trong lnh vc chng khoán, có th đm nhim mt
hoc nhiu nhim v nh môi gii, t vn, bo lãnh phát hành và t doanh chng
khoán.
C quan qun lý th trng
Là các c quan đnh hng giúp cho th trng chng khoán n đnh và phát
trin, ban hành các hng dn, quy đnh và giám sát mi hot đng trên th trng
chng khoán. Các ch th này có th là y Ban Chng Khoán, S Giao Dch Chng
Khoán…
1.1.1.3 Hàng hóa trên th trng chng khoán
Hàng hóa trên th trng chng khoán là c phiu, chng ch qu, trái phiu và
các công c chng khoán phái sinh. Trong đó:

C phiu: là chng ch do công ty c phn phát hành hoc bút toán ghi s xác
nhn quyn s hu mt hoc mt s c phn ca công ty đó. C phiu có th ghi tên
hoc không ghi tên. Ngi s hu c phiu đc gi là c đông và là ch s hu ca
công ty.
Trái phiu: là mt loi chng khoán quy đnh ngha v ca ngi phát hành
(ngi vay tin) phi tr cho ngi nm gi chng khoán (ngi cho vay) mt khon
tin li tc xác đnh, thng là trong khong thi gian c th, và phi hoàn tr khon
cho vay ban đu khi đáo hn.
Các công c chng khoán phái sinh: là các hp đng quyn chn, hp đng
k hn, hp đng tng lai v mt loi chng khoán c th.
1.1.2 Ch s giá chng khoán
1.1.2.1 Khái nim
5

Ch s giá chng khoán là ch s phn ánh giá tr tng hp ca các c phiu
thành phn. ây là mt công c đ đi din cho thuc tính ca các c phiu thành phn
vn có s tng đng vi nhau v nhiu mt, nh giao dch trên cùng mt s giao dch,
nm trong cùng mt ngành hay có qui mô vn hoá th trng tng t nhau. Nhiu ch
s chng khoán do các hãng thông tn, các công ty dch v tài chính tng hp đang
đc s dng làm chun mc cho các danh mc đu t.
1.1.2.2 Ý ngha
Chc nng chính ca ch s giá chng khoán là dùng đ đánh giá hot đng
chung ca th trng chng khoán, thông qua vic ch s giá tng hay gim, nhà đu t
và các ch th liên quan bit đc th trng chng khoán đang  mc đ nào, đang
tng trng hay suy thoái đ t đó có các hành đng phù hp. Ngoài ra, ch s giá
chng khoán còn là c s đ xây dng các danh mc đu t theo chin lc đu t th
đng, nh các qu đu t ch s chng khoán (Qu ETF – Exchange Traded Fund)
1.1.2.3 Phân loi
Các ch s giá chng khoán đc phân loi theo nhiu cách khác nhau. Ch s
chng khoán toàn th trng phn ánh hot đng ca toàn b mt th trng chng

khoán và t đó phn ánh v tình trng ca nn kinh t. Các ch s chng khoán đc s
dng thng xuyên nht chính là các ch s chng khoán toàn th trng, hình thành
nên t c phiu ca nhng công ty niêm yt hàng đu trên các th trng chng khoán
ln nht ca các quc gia, nh ch s Dow Jones và S&P 500 ca M, ch s FTSE 100
ca Anh, ch s CAC 40 ca Pháp, DAX ca c và Nikkei 225 ca Nht.
Ch s giá chng khoán cng có th đc m rng ra ngoài gii hn ca mt s
giao dch chng khoán, nh ch s Dow Jones Wilshire 5000 Total Stock Market
Index, đi din cho c phiu ca gn nh tt c các công ty niêm yt  M, bao gm
các c phiu đc giao dch trên NYSE và NASDAQ. Ch s EAFE (Europe,
Australia, Far East), do qu đu t quc t Morgan Stanley đa ra, là ch s giá tng
hp ca các công ty ln  các nn kinh t phát trin trên ông bán cu
6

Các ch s chng khoán mang tính chuyên ngành hn đc s dng đ theo sát
din bin ca mt s ngành nht đnh, nh ch s Morgan Stanley Biotech, gm có 36
công ty ca M chuyên v công ngh sinh hc. Các ch s chng khoán khác có th
đc xây dng da trên nhng công ty có cùng qui mô, kiu qun lý, hay thm chí
theo nhng tiêu chí c th nh mt ch s chng khoán do tun báo Linux đa ra, đi
din cho c phiu ca các công ty bán sn phm và dch v liên quan đn h điu hành
máy tính Linux.
1.1.2.4 Phng pháp tính ch s giá chng khoán
T các c phiu thành phn thì có nhiu cách đ tính toán ch s chng khoán.
n gin nht là phng pháp bình quân giá thun tuý, giá c phiu là nhân t
duy nht đc xem xét khi tính toán ch s chng khoán, bin đng giá ca c phiu s
nh hng mnh đn ch s chng khoán bt k qui mô ca công ty đó ln hay nh.
Ch s Dow Jones đc tính toán theo cách này t c phiu ca 65 công ty ln nht ca
M.
Phng pháp th hai là bình quân trng s theo qui mô vn hoá th trng, nh
phng pháp mà ch s Hang Seng s dng. Do có tính đn trng s nên nhng bin
đng nh v giá c phiu ca các công ty ln cng gây ra bin đng ln vi ch s

chng khoán đó.
Ngoài ra, đ tính toán các ch s chng khoán có th s dng phng pháp tính
trng s theo s c phiu phát hành, s lng c phiu ca mt công ty càng ln thì
mc đ nh hng đn ch s chng khoán càng ln.
Mc tiêu c bn ca vic xây dng ch s giá nói chung là xây dng h thng
ch tiêu phn ánh s bin đng ca giá theo thi gian. Ch s giá c phiu cng là ch
tiêu phn ánh s thay đi ca giá c phiu theo thi gian.
Ý tng xuyên sut trong quá trình xây dng ch s giá là phi c đnh phn
lng, loi b mi yu t nh hng v giá tr đ kho sát s thay đi ca riêng giá. Có
nh vy ch s giá mi phn ánh đúng s bin đng v giá. Mi công thc, phng
7

pháp không thc hin đc ý tng này đu sai vi lý lun và chc chn ch s giá
không phn ánh đúng s bin đng ca giá.
 gii quyt mc tiêu trên, cn lu ý 3 vn đ phi gii quyt trong vic tính
ch s giá chng khoán nh sau:
Chn phng pháp tính
Hin nay các nc trên th gii dùng các phng pháp sau đây đ tính ch s
giá c phiu, đó là:
Phng pháp Passcher:
ây là loi ch s giá c phiu thông dng nht và là ch s giá bình quân gia
quyn giá tr vi quyn s là s lng chng khoán niêm yt thi k tính toán. Kt qu
tính s ph thuc vào c cu quyn s thi k tính toán.
Công thc tính:
qt pt
I
p =

 qtpo
Trong đó:

I
p
: ch s giá Passcher
p
t
: giá thi k t
p
0
: giá thi k gc
q
t
: khi lng thi đim tính toán ( t )
Ch s giá bình quân Passcher là ch s giá bình quân gia quyn giá tr ly quyn
s là quyn s thi k tính toán, vì vy kt qu tính s ph thuc vào c cu quyn s
thi k tính toán.
8

Các ch s KOSPI (Hàn Quc); S&P500(M); FT-SE 100 (Anh) ; TOPIX
(Nht) ; CAC (Pháp); TSE (ài Loan); Hangseng (Hong Kong); và Vn- Index ca
Vit Nam áp dng phng pháp này.
Phng pháp Laspeyres.
Ch s giá bình quân Laspeyres là ch s giá bình quân gia quyn giá tr, ly
quyn s là s c phiu niêm yt thi k gc. Nh vy kt qu tính s ph thuc vào c
cu quyn s thi k gc.
Công thc tính:
qo pt
I
L
=
qo po

Trong đó:
I
L
: ch s giá bình quân Laspeyres
p
t
: giá thi k báo cáo
p
0
: giá thi k gc
q
0
: khi lng (quyn s) thi k gc hoc c cu ca khi lng (s lng c
phiu niêm yt) thi k gc
n: s lng c phiu đa vào tính ch s
Có ít nc áp dng phng pháp này, đó là ch s FAZ, DAX ca c.
Ch s giá bình quân Fisher
Ch s giá bình quân Fisher là ch s giá bình quân nhân gia ch s giá
Passcher và ch s giá Laspayres. Phng pháp này trung hoà đc yu đim ca hai
phng pháp trên, tc là giá tr ch s tính toán ph thuc vào quyn s ca c 2 thi
k là k gc và k tính toán.
9

Công thc tính:
I
F
= (I
P
x I
L

)
1/2

Trong đó:
I
F
: ch s giá Fisher
I
P
: ch s giá Passcher
I
L
: ch s giá bình quân Laspeyres
Hin nay không có quc gia nào áp dng phng pháp này.
Phng pháp s bình quân gin đn:
Ngoài các phng pháp trên, phng pháp tính giá bình quân gin đn cng
thng đc áp dng. Công thc đn gin là ly tng th giá ca chng khoán chia cho
s chng khoán tham gia tính toán.
Công thc tính:
 p
i

I
p
=
n
Trong đó:
Ip: giá bình quân;
p
i

: giá Chng khoán i;
n: s lng chng khoán đa vào tính toán.
Các ch s h Dow Jone ca M; Nikkei 225 ca Nht; MBI ca Ý áp dng
phng pháp này. Phng pháp này s tt khi mc giá ca các c phiu tham gia niêm
yt khá đng đu, hay đ lch chun thp.
Chn r đi din
10

Mt nhim v th hai quan trng trong vic xây dng ch s giá chng khoán là
vic chn r đi din.
 S giao dch chng khoán New York có trên 3000 c phiu niêm yt, nhng
ch s tng hp Dow Jone ch bao gm 65 c phiu. Trong đó ch s Dow Jones công
nghip (DJIA) bao gm 30 c phiu, Dow Jones vn ti (DJTA) bao gm 20 c phiu
và Dow Jones dch v (DJUA) bao gm 15 c phiu.
Tuy ch bao gm mt s lng c phiu niêm yt rt nh trong tng th nhng
các ch s Dow Jones vn trng tn qua nm tháng, vì phn ánh đc xu th, đng
thái ca quá trình vn đng ca giá c. R đi din này là tiêu biu, đi din đc cho
tng th vì s thng xuyên thay nhng c phiu không còn tiêu biu na bng c
phiu tiêu biu hn. Tháng 11-1999 M đã thay 4 c phiu trong r đi din, công ty
IBM cng có lúc phi loi khi r đi din khi th trng máy tính cá nhân nói chung
phát trin.
Ba tiêu thc quan trng đ xác đnh s tiêu biu ca c phiu đ chn vào r đi
din là s lng c phiu niêm yt, giá tr niêm yt và t l giao dch, mua bán chng
khoán trên th trng.
i vi th trng chng khoán khi mi ra đi, s lng các c phiu niêm yt
cha nhiu, thì r đi din nên bao gm tt c các c phiu. Tuy nhiên cng nên chú ý
đn khi lng và giá tr giao dch. Nu mt c phiu nào đó trong mt thi gian dài
không có giao dch hoc giao dch không đáng k thì nên tm loi khi phm vi tính
toán. Có nh vy ch s giá chng khoán mi phn ánh đc đng thái vn đng thc
s ca giá c th trng.

Vn đ loi b nh hng ca các yu t thay đi v khi lng và giá tr
trong quá trình tính toán ch s giá chng khoán
Trong quá trình tính toán mt s nhân t làm thay đi v khi lng và giá tr
ca các c phiu trong r đi din s nh hng đn tính liên tc ca ch s khi phm
vi, ni dung tính toán ca ngày báo cáo không đng nht vi ngày trc đó và làm cho
11

vic so sánh b khp khing, ch s giá tính ra không phn ánh đúng s bin đng ca
riêng yu t th giá.
Các yu t đó có th là: thêm, bt c phiu khi r đi din, thay c phiu trong
r đi din; nhp, tách c phiu; thng c phn, tr c tc bng tin, tng vn bng
cách phát hành c phiu mi; c phiu trong r đi din b gim giá trong nhng ngày
giao dch không có c tc
 loi b nh hng ca các yu t thay đi v khi lng và giá tr trong quá
trình tính toán, làm cho ch s giá chng khoán thc s phn ánh đúng s bin đng
ca riêng giá c phiu ngi ta dùng k thut điu chnh h s chia. ây là mt đc
thù riêng ca vic xây dng ch s giá chng khoán (Ph lc 2).
1.2 Các nhân t kinh t v mô nh hng đn ch s giá chng khoán
Có nhiu nhân t nh hng đn ch s giá chng khoán, nhng nhân t kinh t
nh lm phát, lãi sut, li nhun ca doanh nghip… đn nhân t phi kinh t nh thiên
tai, đch ha,… và k c các nhân t mang tính th trng nh s bin đng ca cung
cu th trng, tâm lý nhà đu t, thông tin…
1.2.1 Tng sn phm quc ni
Tng sn phm quc ni (GDP) là mt trong nhng ch tiêu ch yu đ đo
lng sc khe ca nn kinh t mt quc gia. GDP biu th tng giá tr ca tt c hàng
hóa và dch v sn xut trong mt khong thi gian c th. Thông thng, GDP đc
biu th đ so sánh vi quý hoc nm trc đó.
Sn lng và tng trng kinh t đc biu th thông qua GDP, GDP có nh
hng ln đn rt nhiu khía cnh ca nn kinh t. Khi nn kinh t n đnh, t l tht
nghip thp và tin lng tng do nhu cu ca doanh nghip đáp ng đc s tng

trng ca nn kinh t. Mt s thay đi quan trng ca GDP, dù tng hay gim đu có
nh hng đn th trng chng khoán.
Khi nn kinh t tng trng, biu th thông qua tng sn phm quc ni tng,
cho thy các doanh nghip trong nn kinh t đang hot đng hiu qu, làm gia tng
giá tr thu nhp ca c đông và có th gia tng c tc nhn đc. Do vy, giá chng
12

khoán tng kéo theo s gia tng ca ch s giá chng khoán chung toàn th trng.
Kt qu là, kinh t tng trng s kéo theo s tng trng ca ch s giá chng
khoán. Khi ch s giá chng khoán tng lên, vi hiu ng tài sn, các c đông s
cm thy giàu có hn. Vì vy nu ch s giá chng khoán tng, tng tài sn ca c
đông s tng và tác đng khin chi tiêu dùng tng, cho thy mi quan h nhân qu
gia ch s giá chng khoán nh hng đn quyt đnh chi tiêu dùng. Mt khác,
tng tiêu dùng có th dn đn tng li nhun ca doanh nghip và giúp giá c phiu
tng, cho thy chi tiêu dùng có th nh hng giá c phiu và qua đó khin cho ch
s giá chng khoán tng.
Các nghiên cu thc nghim đã ch ra rng, nhng bin đng trên th trng
chng khoán luôn gn cht vi chu k phát trin ca nn kinh t.
1.2.2 Lm phát
Trong kinh t hc, lm phát là s tng mc giá chung ca hàng hóa và dch v
trong nn kinh t trong mt thi k. Khi giá tng, mi đn v tin t s mua đc ít
hàng hóa và dch v hn; do đó, t l lm phát hàng nm làm gim sc mua ca đng
tin – s gim giá tr thc t ca vt trung gian đ trao đi trong ni đa và đn v tính
toán trong nn kinh t. Mt phng pháp chính đ xác đnh lm phát là t l lm phát,
s thay đi t l % hàng nm trong ch s gi c chung, thng là ch s giá tiêu dùng
theo thi gian.
Lm phát nh hng đn nn kinh t theo nhiu mt, có th va nh hng tiêu
cc va nh hng tích cc. nh hng tiêu cc ca lm phát bao gm s gim giá tr
thc t ca tin và các khon mc tin t khác theo thi gian. Lm phát cao có th dn
đn thiu ht hàng hóa nu ngi tiêu dùng bt đu tích tr bi lo ngi rng giá c s

tng trong tng lai. nh hng tích cc ca lm phát là gim n bng vic gim mc
đ n thc t do s mt giá ca đng tin.
Lm phát tác đng gián tip đn ch s giá chng khoán thông qua lãi sut.
Hiu ng Fisher quc t (International Fisher Relation) ch ra rng t l lm
phát k vng và lãi sut có mi quan h cht ch vi nhau thông qua biu thc:
13

(1+Lãi sut danh ngha) = (1+ lãi sut thc) * (1+ T l lm phát k vng)
Hay công thc gn đúng: Lãi sut danh ngha = lãi sut thc + T l lm phát
Lm phát tng cao là du hiu cho thy nn kinh t đang tng trng nóng,
cung tin trong nn kinh t đang d tha. Vì vy, NHTW s có bin pháp đ hút bt
lng tin trong lu thông v thông qua chính sách tht cht tin t. Ngoài ra, khi lm
phát tng cao, tin mt giá, ngi dân không mun gi tin mt hoc gi tin trong
ngân hàng nu mc lãi sut nhn đc thp hn t l lm phát. Do vy, khi lm phát
tng, lãi sut s đc điu chnh tng theo đ va đm bo thc thi chính sách tht
cht tin t, va giúp các NHTM d dàng hn trong công tác huy đng vn. V mt
thc tin, kinh nghim t th trng chng khoán ca các nc phát trin cng cho
thy lm phát và ch s giá chng khoán có mi tng quan t l nghch.
Lm phát tng cao còn nh hng trc tip ti ch s giá chng khoán. Dù các
doanh nghip kinh doanh vn có lãi, chia c tc  mc cao nhng nu t l c tc
không th cao hn t l lm phát thì đu t chng khoán không còn là kênh sinh li.
Kt qu là, nhu cu đu t chng khoán gim kéo theo s đi xung ca ch s giá
chng khoán.
1.2.3 Lãi sut
Bình thng, lãi sut thc cht là chi phí mà mt ngi phi tr cho vic s dng
tin ca ngi khác. Khi vay mn vn đc thc hin trong mt th trng t do thì lãi
sut phn ánh nhng thay đi ca th trng. Lãi sut đc xem là loi giá c bn ca th
trng tài chính và có nh hng quan trng đn các hot đng kinh t và tài chính.
Lãi sut có th nh hng đn toàn b nhà đu t chính là lãi sut chit khu
ca NHTW. Lãi sut chit khu là chi phí mà các NHTM phi tr cho vic vay tin t

NHTW. Khi các NHTM cn tin có th vay  NHTW bng cách mang chit khu các
giy t có giá vi mt lãi sut do NHTW công b là lãi sut chit khu.
Các NHTM phi tính toán t l gia tin mt và tin gi đ đáp ng nhu cu ca
khách hàng và có mt t l gia tin mt và tin gi an toàn ti thiu. T l này ngoài
quy đnh ca NHTW v t l d tr bt buc còn ph thuc vào tình hình kinh doanh