BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTHẨNHăPHăHăCHệăMINH
NGUYNăTăTRINH
MIăQUANăHăGIAăHỊNHăNH
NGỂNăHẨNG,ăCHTăLNGăDCHăVă
VIăSăHẨIăLọNGăCAăKHỄCHăHẨNGă
TRONGăLNHăVCăINTERNETăBANKING:
NGHIểNăCUăTRNGăHPăCAăNGỂNă
HẨNGăăKHUăVCăTP.ăHăCHệăMINH
ChuyênăngƠnh:ăQunătrăkinhădoanh
Mƣăs:ă60340102
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNGăDNăKHOAăHC
TS.ăINHăCỌNGăTIN
TP. H Chí Minh ậ Nm 2012
i
LIăNịIăU
hoƠn thƠnh lun vn nƠy, tác gi đƣ nhn đc s hng dn, góp ý vƠ
đng viên nhit tình ca Thy Cô, ngi thơn, đng nghip vƠ bn bè.
Tác gi trơn trng cm n Quý Thy, Cô ca Trng i Hc Kinh T thƠnh
ph H Chí Minh đƣ truyn đt cho tác gi nhng kin thc quý báu vƠ kinh
nghim thc tin trong thi gian hc ti Trng.
Tác gi trơn trng cm n Tin s inh Công Tin đƣ tn tơm hng dn tác
gi phng pháp khoa hc vƠ hoƠn chnh ni dung lun vn.
Tác gi gi li cm n chơn thƠnh đn đng nghip ti Ngơn hƠng Eximbank
vƠ các bn lp cao hc khóa 19 vƠ 20 ca Trng i Hc Kinh T thƠnh ph H
Chí Minh đƣ h tr tác gi thu thp d liu kho sát.
Cui cùng, tác gi tht s hnh phúc vƠ bit n ba m vƠ anh trai đƣ luôn bên
cnh đng viên vƠ h tr tác gi vi tt c tình yêu thng trong sut quá trình hc
tp vƠ nghiên cu.
Mc dù tác gi đƣ c gng hoƠn thin ni dung nghiên cu, tham kho tƠi
liu, tip thu ý kin, song lun vn chc chn vn còn thiu sót. Tác gi kính mong
nhng phê bình vƠ góp ý ca Quý Thy, Cô vƠ bn đc.
TP. H Chí Minh, tháng 10 nm 2012
Nguyn T Trinh
ii
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s ắMi quan h gia hình nh ngơn hƠng,
cht lng dch v vi s hƠi lòng ca khách hƠng trong lnh vc Internet Banking”
lƠ kt qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp vƠ nghiêm túc.
Tác gi
Nguyn T Trinh
iii
MCăLC
LI NịI U i
LI CAM OAN ii
MC LC iii
DANH MC HỊNH V vii
DANH MC BNG BIU viii
DANH MC T VIT TT ix
CHNG 1: TNG QUAN 1
1.1 Lý do chn đ tƠi 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 3
1.3 i tng vƠ phm vi nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 ụ ngha thc tin ca đ tƠi 5
1.6 Kt cu ca lun vn 5
CHNG 2: C S Lụ THUYT VĨ MÔ HỊNH NGHIểN CU 6
2.1 Gii thiu 6
2.2 Dch v 6
2.2.1 nh ngha dch v 6
2.2.2 c đim dch v 6
2.2.3 Dch v đin t 7
2.3 Dch v Internet Banking 7
2.3.1 nh ngha dch v Internet Banking 7
2.3.2 c đim ca dch v Internet Banking 7
2.3.3 Tình hình cung ng dch v Internet Banking ca các ngơn hƠng thng
mi thuc khu vc thƠnh ph H Chí Minh 9
2.4 Cht lng dch v 9
2.4.1 Cht lng dch v truyn thng 9
2.4.2 Cht lng dch v đin t 12
iv
2.4.3 Cht lng dch v Internet Banking 14
2.5 Hình nh ngơn hƠng 18
2.6 S hƠi lòng ca khách hƠng 19
2.7 Mi quan h gia hình nh ngơn hƠng, cht lng dch v vi s hƠi lòng ca
khách hàng 20
2.7.1 Mi quan h gia hình nh ngơn hƠng vƠ s hƠi lòng ca khách hƠng 20
2.7.2 Mi quan h gia cht lng dch v vƠ s hƠi lòng ca khách hƠng 20
2.8 Mô hình vƠ các gi thuyt nghiên cu 21
2.9 Tóm tt 23
CHNG 3. THIT K NGHIểN CU 24
3.1 Gii thiu 24
3.2 Quy trình nghiên cu 24
3.2.1 Nghiên cu s b 24
3.2.2 Nghiên cu chính thc (nghiên cu đnh lng) 28
3.3 Các thang đo s dng 28
3.3.1 Thang đo hình nh ngơn hƠng 28
3.3.2 Thang đo cht lng dch v Internet Banking 29
3.3.3 Thang đo s hƠi lòng ca khách hƠng 31
3.4 Tóm tt 31
CHNG 4: KT QU NGHIểN CU 32
4.1 Gii thiu 32
4.2 c đim ca mu kho sát 32
4.3 Kim đnh mô hình đo lng 37
4.3.1 Kim đnh Cronbach alpha 37
4.3.2 Phơn tích nhơn t khám phá EFA 39
4.4 Kim đnh mô hình nghiên cu bng phơn tích hi quy 45
4.4.1 Kim đnh mi quan h gia hình nh ngơn hƠng, cht lng dch v vƠ
s hƠi lòng ca khách hƠng 45
4.4.2 Dò tìm s vi phm các gi đnh cn thit trong hi quy tuyn tính 47
v
4.4.3 Kt qu kim đnh các gi thuyt nghiên cu trong mô hình 49
4.5 Phơn tích nh hng ca các bin đnh tính đn s hƠi lòng ca khách hàng 50
4.5.1 Gii tính 50
4.5.2 tui 51
4.5.3 Trình đ hc vn 51
4.5.4 Ngh nghip 51
4.5.5 Thu nhp 52
4.5.6 Thi gian s dng dch v Internet Banking 52
4.5.7 Tn sut s dng dch v Internet Banking 53
4.6 Tóm tt 54
CHNG 5: ụ NGHA VĨ KT LUN 55
5.1 Gii thiu 55
5.2 ụ ngha vƠ kt lun 55
5.3 Hàm ý chính sách cho ngân hàng 56
5.4 Hn ch ca đ tƠi vƠ hng nghiên cu tip theo 62
A. TING VIT a
B. TING ANH a
C. WEBSITE g
PH LC h
Ph lc 1.1: DƠn bƠi tho lun h
Ph lc 1.2: Tóm tt kt qu kho sát đnh tính l
Ph lc 1.3: Bng phng vn s b 2 o
Ph lc 2: Bng phng vn chính thc t
Ph lc 3: Kim đnh thang đo bng Cronbach alpha y
Ph lc 4: Kt qu phơn tích nhơn t khám phá gg
Ph lc 5: Kt qu phơn tích hi quy oo
Ph lc 6: Các thang đo gc qq
Ph lc 7: Kt qu kim đnh liên h tuyn tính ss
Ph lc 8: Kt qu kim đnh phng sai ca sai s không đi tt
vi
Ph lc 9: Kt qu kim đnh phơn phi chun ca phn d uu
Ph lc 10: Phơn tích h s tng quan Pearson vv
Ph lc 11: Kt qu phơn tích T-test ca s hƠi lòng khách hƠng theo gii tính . vv
Ph lc 12: Kt qu phơn tích ANOVA ca s hƠi lòng khách hƠng theo đ tui
ww
Ph lc 13: Kt qu phơn tích ANOVA ca s hƠi lòng khách hƠng theo trình đ
hc vn xx
Ph lc 14: Kt qu phơn tích ANOVA ca s hƠi lòng khách hƠng theo ngh
nghip yy
Ph lc 15: Kt qu phơn tích ANOVA ca s hƠi lòng khách hƠng theo thu nhp
zz
Ph lc 16: Kt qu phơn tích ANOVA ca s hƠi lòng khách hƠng theo thi gian
s dng dch v Internet Banking aaa
Ph lc 17: Kt qu phơn tích ANOVA ca s hƠi lòng khách hƠng theo tn sut
s dng dch v Internet Banking bbb
vii
DANHăMCăHỊNHăV
Hình 2.1 Mô hình các thƠnh phn tác đng đn s hƠi lòng ca khách hƠng 22
Hình 2.2 Mô hình nghiên cuầ 23
Hình 3.1 Quy trình nghiên cu .25
Hình 4.1 Mô hình nghiên cu hiu chnh 44
viii
DANHăMCăBNGăBIU
Bng 2.1 Mt s thang đo v cht lng dch v đin t 12
Bng 4.1 Danh sách ngơn hƠng ca mu kho sát 33
Bng 4.2 c đim ca mu v gii tính, nhóm tui 34
Bng 4.3 c đim ca mu v mc thu nhp, hc vn vƠ ngh nghip 35
Bng 4.4 c đim ca mu v thi gian s dng, tn sut s dng Internet Banking
36
Bng 4.5 Kt qu Cronbach alpha ca thƠnh phn đo lng hình nh ngơn hƠng 38
Bng 4.6 Kt qu Cronbach alpha ca thƠnh phn đo lng cht lng dch v 39
Bng 4.7 Kt qu Cronbach alpha ca thƠnh phn đo lng s hƠi lòng ca khách hƠng
39
Bng 4.8 Kt qu phơn tích EFA thang đo cht lng dch v Internet Banking 41
Bng 4.9 ánh giá đ phù hp ca mô hình mi quan h gia hình nh ngơn hƠng,
cht lng dch v vƠ s hƠi lòng ca khách hƠng 45
Bng 4.10 Kt qu các thông s hi quy ca mô hình 46
Bng 4.11 Bng so sánh mt s phng pháp xác thc (ngun Tomica) 60
ix
DANHăMCăTăVITăTT
ctg : các tác gi
EFA : Exploratory Factor Analysis (Phơn tích nhơn t khám phá)
OTP : One Time Password (Mt khu mt ln)
SMS : Short Message Service (Dch v nhn tin)
TT - NHNN: Thông T ậ Ngơn HƠng NhƠ Nc
1
CHNGă1:ăTNGăQUAN
1.1 LỦădoăchnăđătƠi
Hin nay, xu hng toƠn cu hóa, hi nhp kinh t quc t vƠ khu vc đang
din ra mnh m. S phát trin ca khoa hc công ngh, s phát trin vt bc v
công ngh thông tin vƠ vic ng dng nó trong các lnh vc kinh t tr nên ph
bin. c bit, Internet đƣ tác đng rt ln đn môi trng kinh doanh vƠ ngƠnh tƠi
chính ngơn hƠng cng không ngoi l. K thut vƠ công ngh hin đi đƣ to ra
cuc cách mng trong ngƠnh ngơn hƠng, m ra c hi thơm nhp th trng quc t
(Jayawardhena và Foley, 2000).
Vi mc tiêu nơng cao cht lng phc v khách hƠng, đa dng hóa dch v,
m rng kênh giao tip vi khách hƠng, ngoƠi các hot đng kinh doanh truyn
thng, đu t vƠ phát trin dch v ngơn hƠng đin t, mƠ ni bt lƠ dch v Internet
Banking hin đang lƠ hng trin khai đc chú trng ca các ngơn hƠng ti Vit
Nam nhm gia tng sc cnh tranh vƠ v th ca mình trc các đi th. Theo Báo
cáo Thng mi đin t Vit Nam 2011(2012) do Cc Thng mi đin t vƠ Công
ngh thông tin - B Công Thng chính thc công b thì s lng ngơn hƠng trin
khai dch v Internet Banking tng dn qua các nm. Nu nm 2004, mi ch có 3
ngơn hƠng thì đn nm 2007 con s nƠy đƣ lên đn 18 ngơn hƠng vƠ đn thi đim
cui nm 2011 đƣ có 45 ngơn hƠng cung cp dch v Internet Banking, chim 90%
trong tng s 50 ngơn hƠng đang hot đng ti Vit Nam (bao gm các ngơn hƠng
thng mi nhƠ nc, ngơn hƠng chính sách, ngơn hƠng thng mi c phn, ngơn
hƠng liên doanh vƠ ngơn hƠng 100% vn nc ngoƠi). NgoƠi ra, da trên thng kê
ca công ty ComScore (2011) đn 12/2010, Vit Nam có khong 6,8 triu ngi s
dng Internet trong tng s 86 triu dơn vƠ theo d đoán con s nƠy s tip tc tng
cao trong tng lai. Hn na, theo kt qu kho sát do công ty ComScore (2011)
thc hin v s lng khách hƠng s dng dch v Internet Banking, ch trong vòng
mt nm t tháng 1/2010 đn tháng 1/2011, s lng ngi dùng ti Vit Nam đƣ
tng 35% t 701.000 lên 949.000 ngi. iu nƠy chng t nhn thc cng nh
2
mi quan tơm ca khách hƠng v dch v Internet Banking ngƠy cƠng tng vƠ đng
thi cho thy tim nng ln cho vic phát trin các sn phm dch v ngơn hƠng
thông qua Internet.
Khi dch v Internet Banking tr nên ph bin thì vic đt mc tiêu duy trì vƠ
m rng th phn lƠ mt thách thc đi vi các nhƠ qun tr trong ngƠnh ngơn hƠng.
Các ngơn hƠng không ch chy đua trong vic cung ng dch v Internet Banking
mƠ còn không ngng nơng cao cht lng dch v đ đáp ng cao nht s hƠi lòng
ca khách hƠng. ng thi, hình nh ngơn hƠng đóng vai trò rt quan trng trong
vic khách hƠng quyt đnh la chn giao dch (Gan & ctg, 2011). iu đó đòi hi
các ngơn hƠng phi đnh v vƠ xơy dng hình nh ca mình nhm thit lp s cm
nhn vt tri trc đi th cnh tranh, giúp khách hƠng d dƠng nhn din đc
thng hiu. Trong bi cnh đó, chin lc kinh doanh hng đn khách hƠng đang
tr thƠnh chin lc có tm quan trng bc nht, giúp ngơn hƠng duy trì khách hƠng
hin ti, nơng cao uy tín ngơn hƠng, thu hút khách hƠng mi vì s hƠi lòng ca
khách hƠng lƠ yu t chính đ to đc thƠnh công lơu dƠi trong kinh doanh
(Zeithaml & ctg, 1996).
Do tác đng ca suy thoái kinh t, hot đng kinh doanh trong lnh vc tƠi
chính ngơn hƠng thi gian qua gp khá nhiu khó khn. Vic các ngơn hƠng quan
tơm đn s hƠi lòng ca khách hƠng lƠ rt cn thit, đc bit trong lnh vc giao dch
trc tuyn Internet Banking. Tuy đƣ có nhiu nghiên cu v lnh vc dch v
Internet Banking nhng có rt ít nghiên cu đánh giá vƠ xem xét đng thi nh
hng ca hình nh ngơn hƠng, cht lng dch v đn s hƠi lòng khách hƠng. Do
vy, nghiên cu mi quan h gia hình nh ngơn hƠng, cht lng dch v vi s
hƠi lòng ca khách hƠng trong lnh vc Internet Banking lƠ vic rt có ý ngha. Da
trên kt qu nghiên cu, tác gi đa ra hƠm ý chính sách cho các nhƠ qun tr ngơn
hƠng nhm xơy dng các phng án phát trin kinh doanh phù hp, đáp ng đc
s hƠi lòng ca khách hƠng, gia tng hiu qu kinh doanh Internet Banking.
3
1.2ăMcătiêuănghiênăcu
tƠi nghiên cu đc thc hin vi 03 mc tiêu:
- Phát trin các thƠnh phn đo lng cht lng dch v Internet Banking.
- Xác đnh mi quan h gia hình nh ngơn hƠng, các thƠnh phn đo lng
cht lng dch v Internet Banking vi s hƠi lòng ca khách hƠng trong lnh vc
Internet Banking.
- T kt qu phơn tích, tác gi đa ra nhng hƠm ý chính sách nhm gia tng
s hƠi lòng ca khách hƠng đi vi dch v Internet Banking.
1.3 iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: s hƠi lòng ca khách hƠng, hình nh ngơn hƠng, cht
lng dch v trong lnh vc Internet Banking.
i tng kho sát: khách hƠng cá nhơn hin đang s dng dch v Internet
Banking.
Phm vi nghiên cu: ch nghiên cu dch v Internet Banking ca các ngơn
hƠng khu vc thƠnh ph H Chí Minh.
1.4ăPhngăphápănghiênăcu
Tip cn nghiên cu đnh lng, đc thc hin qua 2 bc gm nghiên cu
s b vƠ nghiên cu chính thc.
Nghiên cu s b đc thc hin bng phng pháp nghiên cu đnh tính.
T mc tiêu ban đu, da vƠo c s lý thuyt, tác gi xơy dng đc bng phng
vn s b. Tip theo, tác gi dùng k thut phng vn sơu (tho lun tay đôi) và
kho sát th nhm điu chnh vƠ b sung thang đo ca cht lng dch v Internet
Banking, hình nh ngơn hƠng, s hƠi lòng ca khách hƠng phù hp vi điu kin
đc thù ca Vit Nam nói chung vƠ lnh vc Internet Banking Vit Nam nói riêng
đ xơy dng bng phng vn chính thc.
4
Nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp nghiên cu đnh
lng. K thut phng vn trc tip vƠ phng vn qua mng Internet đc s dng
đ thu thp thông tin t khách hƠng s dng dch v Internet Banking ca các ngơn
hƠng thng mi thuc khu vc thƠnh ph H Chí Minh.
Thông tin mu:
- Chn mu: Mu đc chn theo phng pháp thun tin. Chn la thun tin
mt s khách hƠng (s lng đm bo theo kích thc mu) t các khách hƠng đƣ
s dng dch v ngơn hƠng trc tuyn Internet Banking.
- Kích thc mu:
+ Phng pháp phơn tích d liu ch yu đc s dng trong nghiên cu:
Phng pháp h s tin cy Cronbach Alpha (kim đnh thang đo), phng pháp
phơn tích nhơn t khám phá EFA vƠ phơn tích hi quy bi (kim đnh mô hình).
có th phơn tích nhơn t khám phá, ta cn thu thp d liu vi kích thc
mu lƠ ít nht 5 mu trên 1 bin quan sát (Nguyn ình Th, 2011)
+ Bên cnh đó, đ tin hƠnh phơn tích hi qui tt nht kích thc mu, công thc
sau đơy cn đc đm bo (Nguyn ình Th, 2011):
n >= 8m + 50
Trong đó: n: C mu; m: S bin đc lp ca mô hình
Phng pháp phơn tích d liu: Sau khi thu thp, các bn phng vn đc
xem xét vƠ loi b nhng bn phng vn không đt yêu cu. Thông tin thu thp
đc s đc x lý bng phn mm SPSS 20. Vi phn mm SPSS, ta tin hƠnh
phân tích d liu thông qua các công c nh: Thng kê mô t, bng tn s, đ th,
kim đnh đ tin cy ca thang đo (h s tin cy Cronbach alpha), phơn tích nhơn t
khám phá EFA, phơn tích hi qui bi đc s dng đ kim đnh mô hình.
5
1.5ăụănghaăthcătinăcaăđătài
- tƠi cho thy mc đ tác đng ca hình nh ngơn hƠng, các thƠnh phn
ca cht lng dch v Internet Banking đi vi s hƠi lòng ca khách hƠng.
- tƠi cung cp thông tin cng nh lun c khoa hc đ các nhƠ qun tr ngơn
hƠng đ ra các bin pháp c th nhm gia tng s hƠi lòng ca khách hƠng đi vi dch
v Internet Banking t góc nhìn ca hình nh ngơn hƠng vƠ cht lng dch v.
- tƠi lƠ tƠi liu tham kho hu ích trong vic xơy dng công c đo lng
cht lng dch v Internet Banking.
1.6 Ktăcuăcaălunăvn
Kt cu ca lun vn gm 5 chng, c th nh sau:
Chng 1: Tng quan.
Chng 2: C s lý thuyt vƠ mô hình nghiên cu
Chng 3: Thit k nghiên cu
Chng 4: Phơn tích kt qu nghiên cu
Chng 5: ụ ngha vƠ kt lun
6
CHNG 2: CăSăLụăTHUYTăVẨăMỌăHỊNHăNGHIểNăCU
2.1ăGiiăthiu
Chng 2 trình bƠy nhng ni dung c bn ca các lý thuyt có liên quan đ
lƠm c s nn tng cho nghiên cu nƠy. Nhiu thut ng, khái nim, mô hình
chng nƠy đc s dng cho các chng khác. Chng nƠy cng trình bƠy mô
hình nghiên cu ca đ tƠi.
2.2ăDchăv
2.2.1ănhănghaădchăv
Dch v lƠ mt khái nim ph bin nên các nhƠ nghiên cu đƣ đa ra nhiu
đnh ngha v dch v. Dch v đc cho lƠ nhng hƠnh vi, quá trình, cách thc thc
hin mt công vic nƠo đó nhm to giá tr s dng cho khách hƠng lƠm tha mƣn
nhu cu vƠ mong đi ca khách hƠng (Zeithaml & Bitner, 2000, trích dn Nguyn
Th Phng Trơm, 2008). Hay dch v lƠ nhng hot đng hay li ích mƠ doanh
nghip có th cng hin cho khách hƠng nhm thit lp, cng c vƠ m rng nhng
quan h vƠ hp tác lơu dƠi vi khách hƠng (Kotler & Armstrong, 2004, trích dn
Nguyn Th Phng Trơm, 2008)
2.2.2ăcăđimădchăv
Wolak & ctg (1998) cho rng có bn đc đim đ phơn bit gia sn phm
hƠng hóa vƠ dch v nh sau:
(1) Tính vô hình: dch v không ging nh sn phm vt cht, không th s,
nm, cm nhn theo cách ca sn phm trc khi ngi tiêu dùng mua.
(2) Tính không tách ri: th hin vic khó phơn chia dch v thƠnh hai giai
đon rõ rƠng lƠ giai đon sn xut vƠ giai đon s dng. Dch v đc to ra vƠ s
dng đng thi. Còn sn phm vt cht đc sn xut ra, nhp kho, phơn phi qua
nhiu nc trung gian mua bán, ri sau đó mi đc tiêu dùng.
7
(3) Tính không đng nht: trong kt qu dch v, cht lng ca mt dch v
khó chun hóa hn kt qu sn phm. Vic thc hin dch v thng khác nhau tùy
thuc vƠo cách thc phc v, nhƠ cung cp dch v, ngi phc v, thi gian thc
hin, lnh vc phc v, đi tng phc v vƠ đa đim phc v (Caruana & Pitt,
1997 trích dn Nguyn Th Phng Trơm, 2008)
(4) Tính không lu gi đc: dch v không ging nh sn phm, không th
ct tr đ dƠnh s dng v sau.
2.2.3ăDchăvăđinăt
NgƠy nay cùng vi s bùng n công ngh thông tin, các dch v vƠ sn phm
cng nhanh chóng đc giao dch qua Internet. Theo Santos(2003) và Voss (2003),
Internet cung cp mt chc nng tng tác vi khách hƠng vƠ cho phép các dch v
đin t đc u tiên phát trin hƠng đu. Rust vƠ Kannan (2003) cho rng dch v
đin t lƠ s tng tác, dch v khách hƠng da trên Internet vƠ tp trung ni dung,
đc ký kt bi khách hƠng, tích hp k thut vƠ các quá trình h tr khách hƠng
mt cách có h thng nhm mc đích tng cng mi liên h gia khách hƠng vƠ
nhƠ cung cp dch v. Dch v đin t khác vi dch v truyn thng vi ba phng
din: (1) s vng mt ca nhơn viên bán hƠng, (2) s vng mt ca yu t hu hình
truyn thng vƠ (3) tính t phc v ca khách hƠng.
2.3ăDchăvăInternetăBanking
2.3.1ănhănghaădchăvăInternetăBanking
Dch v Internet Banking lƠ dch v ngơn hƠng qua Internet, khách hƠng có th
thc hin các giao dch vi ngơn hƠng bng máy tính hay thit b đin t cm tay có
kt ni Internet (Sayar và Wolfe, 2007).
2.3.2ăcăđimăcaădchăvăInternet Banking
S phát trin vt bc v công ngh đƣ to ra cuc cách mng trong ngƠnh
ngơn hƠng (Jayawardhena vƠ Foley, 2000). c tính ca Internet khin nó tr thƠnh
phng tin lý tng cho vic cung cp các sn phm vƠ dch v. Bng vic s
8
dng Internet, khách hƠng có th truy cp tƠi khon ngơn hƠng vƠ tin hƠnh giao
dch 24 gi mt ngƠy, 7 ngƠy trong tun vi chi phí gim vƠ tin ích gia tng
(Gurau, 2002). Tuy nhiên, s ng dng vƠ phát trin thƠnh công dch v Internet
Banking còn ph thuc các yu t nh cht lng vƠ an ninh mng Internet, mc đ
hiu bit Internet ca ngi dơn, s h tr ca chính ph, chin lc xơy dng kênh
phơn phi qua Internet ca ngơn hƠng cng nh cht lng vƠ đ tin cy ca dch v
Internet Banking (Gurau, 2002).
Các nhƠ qun lý trong ngƠnh ngơn hƠng hin nay đƣ xem Internet Banking lƠ dch
v cn chú trng đu t bi kênh phơn phi sn phm vƠ dch v mi nƠy đem li
nhiu thun li cho c ngơn hƠng vƠ khách hƠng. Theo Jayawardhena vƠ Foley (2000),
nhng u đim ca dch v Internet Banking mang đn cho ngơn hƠng bao gm:
(1) Tit kim chi phí: phơn phi sn phm dch v qua Internet ít chi phí hn
so vi cách phơn phi dch v thông qua vic đu t xơy dng các chi nhánh ngơn
hƠng phơn b rng khp khu vc đông dơn c.
(2) Gia tng kh nng tip cn khách hƠng: ngi s dng Internet hin ti lƠ
khách hƠng tim nng có giá tr.
(3) Tng kh nng tùy bin: phơn phi sn phm dch v qua kênh Internet
đem li kh nng điu chnh linh hot phù hp vi nhu cu ca khách hƠng.
Xét t quan đim khách hƠng, Internet Banking đem đn li ích nh: tit kim
thi gian, chi phí, không ph thuc vƠo không gian, kh nng đáp ng vƠ ci thin
dch v nhanh chóng to s tin li cho khách hƠng khi s dng các ng dng ca
ngơn hƠng (Turban & ctg, 2000; Özdemir & ctg, 2008). Mc đ khách hƠng chp
nhn s dng dch v Internet Banking ch yu đc xác đnh bi k vng ca mi
cá nhơn liên quan đn đ an toƠn, chính xác, tc đ giao dch, giao din thơn thin
vƠ s tin li mƠ khách hƠng cm nhn đc (Sayar và Wolfe, 2007).
9
2.3.3ăTìnhăhìnhăcungăngădchăvăInternetăBankingăcaăcácăngơnăhƠngă
thngămiăthucăkhuăvcăthƠnhăphăHăChíăMinh
Theo Báo cáo Thng mi đin t Vit Nam 2011 do Cc Thng mi đin
t vƠ Công ngh thông tin - B Công Thng chính thc công b (2012), các ngân
hƠng hin nay đu đƣ có website riêng đ qung bá hình nh ngơn hƠng cng nh
gii thiu các sn phm dch v mi đn khách hƠng vƠ có đn 90% ngơn hƠng cung
ng dch v Internet Banking. Tuy nhiên, tùy theo kh nng cung ng dch v
Internet Banking ca tng ngơn hƠng thì ngoƠi nhng chc nng c bn nh: tra
cu thông tin giao dch trên tƠi khon; tra cu thông tin t giá, lƣi sut, biu phí; tra
cu thông tin chng khoán; chuyn khon trong vƠ ngoƠi h thng ngơn hƠng;
chuyn tin cho ngi nhn bng chng minh nhơn dơn/h chiu; thanh toán hóa
đn (đin, nc, đin thoi, Internet, ầ) thì khách hƠng còn có th s dng các dch
v nơng cao nh tính nng giao dch m rng (thanh toán tin vay trc tuyn; thanh
toán hóa đn; chi lng nhơn viên; np tin đin thoi di đng) vƠ qun lý tƠi sn
(m tƠi khon tin gi đu t trc tuyn; m tƠi khon tin gi có k hn; tt toán
tƠi khon tin gi có k hn, chuyn vn, lƣi v tƠi khon tin gi thanh toán; vay
tin trc tuyn,ầ).
2.4ăChtălngădchăv
2.4.1ăChtălngădchăvătruynăthng
Cht lng dch v đc các nhƠ nghiên cu xác đnh lƠ mt yu t thƠnh
công quan trng cho các t chc xơy dng li th cnh tranh. Trong mt thi gian
dài, nhiu nhƠ nghiên cu đƣ c gng đnh ngha vƠ đo lng cht lng dch v.
Theo Lehtinen vƠ Lehtinen (1982) cht lng dch v phi đc đánh giá trên hai
khía cnh bao gm quá trình cung cp dch v vƠ kt qu ca dch v. Gronroos
(1984) cng đ ngh hai thƠnh phn ca cht lng dch v đó lƠ cht lng k
thut, lƠ nhng gì mƠ khách hƠng nhn đc; vƠ cht lng chc nng din gii
dch v cung cp nh th nƠo. Tuy nhiên, khi nói đn cht lng dch v, chúng ta
không th không đ cp đn đóng góp rt ln ca Parasuraman & ctg (1988, 1991).
10
Parasuraman & ctg đnh ngha cht lng dch v lƠ mc đ khác nhau gia s
mong đi ca ngi tiêu dùng v dch v vƠ nhn thc ca h v kt qu ca dch
v. Parasuraman & ctg đƣ khi xng xơy dng thang đo các thƠnh phn ca cht
lng dch v thang đo SERVQUAL. Thang đo SERVQUAL đc điu chnh vƠ
kim đnh nhiu loi hình dch v khác nhau. Nghiên cu tiên phong bi
Parasuraman & ctg (1985) đƣ đa ra danh sách mi yu t quyt đnh ca cht
lng dch v bao gm:
(1) Tin cy (reliability): kh nng thc hin dch v phù hp vƠ đúng thi
hn ngay t ln đu tiên.
(2) áp ng (responsiveness): s mong mun vƠ sn sƠng ca nhơn viên
phc v cung cp dch v cho khách hƠng.
(3) Nng lc phc v (competence): trình đ chuyên môn đ thc hin dch
v. Kh nng phc v biu hin khi nhơn viên tip xúc vi khách hƠng, nhơn viên
trc tip thc hin dch v, kh nng nghiên cu đ nm bt thông tin liên quan cn
thit cho vic phc v khách hƠng.
(4) Tip cn (access): liên quan đn vic to mi điu kin d dƠng cho
khách hƠng trong vic tip cn dch v nh rút ngn thi gian ch đi ca khách
hƠng, đa đim phc v vƠ gi m ca thun li cho khách hƠng.
(5) Lch s (courtesy): tính cách phc v nim n tôn trng vƠ thơn thin vi
khách hàng.
(6) Thông tin (communication): liên quan đn vic giao tip, thông đt cho
khách hƠng bng ngôn ng mƠ h hiu bit d dƠng vƠ lng nghe nhng vn đ liên
quan đn h nh gii thích dch v, chi phí, gii quyt khiu ni thc mc.
(7) Tín nhim (credibility): kh nng to lòng tin cho khách hƠng, lƠm cho
khách hƠng tin cy vƠo công ty. Kh nng nƠy th hin qua tên tui ca công ty,
nhơn cách ca nhơn viên phc v giao tip trc tip vi khách hƠng.
11
(8) An toàn (security): liên quan đn kh nng đm bo s an toƠn cho khách
hƠng, th hin qua s an toƠn v vt cht, tƠi chính cng nh bo mt thông tin.
(9) Hiu bit khách hƠng (understading/knowing the customer): th hin qua
kh nng hiu bit nhu cu ca khách hƠng thông qua vic tìm hiu nhng đòi hi ca
khách hƠng, quan tơm đn cá nhơn h vƠ nhn dng đc khách hƠng thng xuyên.
(10) Phng tin hu hình (tangibles): th hin qua ngoi hình, trang phc
ca nhơn viên phc v, các trang thit b phc v cho dch v.
Mô hình mi thƠnh phn cht lng dch v nêu trên có u đim lƠ bao quát
hu ht mi khía cnh ca dch v. Tuy nhiên, mô hình nƠy có nhc đim lƠ phc
tp trong vic đo lng. Hn na mô hình nƠy mang tính lý thuyt, có th s có nhiu
thƠnh phn ca mô hình cht lng dch v không đt đc giá tr phơn bit. Chính vì
vy các nhƠ nghiên cu nƠy đƣ nhiu ln kim đnh mô hình nƠy dn đn s phát trin
ca công c SERVQUAL vi nhng thuc tính chính yu thƠnh 5 tng th kích thc
ca cht lng dch v (Parasuraman & ctg, 1988, 1991) bao gm:
(1) Tin cy (reliability): th hin qua kh nng thc hin dch v phù hp vƠ
đúng thi hn ngay t ln đu tiên.
(2) áp ng (resposiveness): th hin qua s mong mun, sn sƠng ca nhơn
viên phc v cung cp dch v kp thi cho khách hƠng.
(3) Nng lc phc v (assurance): th hin qua trình đ chuyên môn vƠ cung
cách phc v lch s, nim n vi khách hƠng.
(4) ng cm (empathy): th hin s quan tơm, chm sóc đn tng cá nhơn,
khách hàng.
(5) Phng tin hu hình (tangibles): th hin qua ngoi hình, trang phc ca
nhơn viên, các trang thit b phc v cho dch v.
12
2.4.2ăChtălngădchăvăđinăt
cung cp đc dch v cht lng đn khách hƠng, các nhƠ qun lý dch v
trc tuyn phi hiu đc nhn thc khách hƠng v dch v nh th nƠo vƠ cách
thc đánh giá dch v trc tuyn (Parasuraman & ctg, 2005). gii quyt vn đ
nƠy, vƠi nm qua đƣ có nhiu công c đo lng cht lng dch v trc tuyn đƣ
đc phát trin (Zeithaml & ctg, 2000; Yoo vƠ Donthu, 2001; Loiacono, Watson và
Goodhue, 2002, 2007; Wofinbarger và Gilly, 2003; Parasuraman, Zeithaml và
Malhotra, 2005; Bressolles, 2008).
Bng 2.1 Mt s thang đo v cht lng dch v đin t
STT
Tênăthangăđo
Tácăgi
ThƠnhăphnăđoălng
1
e-SQ
Zeithaml &
ctg (2000)
Linh hot (flexibility), danh mc đnh
hng (navigation), hiu qu
(efficiency), tính cá nhân
(personalization), đy đ (reliability),
kh nng truy cp (access), tin cy
(trust), bo mt (privacy), tính thm m
(site aesthetics), đáp ng
(responsiveness), kin thc v giá (price
knowledge)
2
SiteQual
Yoo và
Donthu (2001)
Tính d s dng (ease of use), tính thm
m (aesthetic design), tc đ x lý
(processing speed), đ an toƠn (security)
13
3
WebQual
Loiacono,
Watson và
Goodhue
(2002, 2007)
Thông tin phù hp (informational fit to
task), tng tác (interactivity), tin cy
(trust), thi gian phn hi (response
time), thit k hp dn (design appeal),
đ nhy (intuitiveness), hình nh hp
dn (visual appeal), sáng to
(innovativeness), tính liên tc (flow),
tích hp thông tin liên lc (integrated
communication), quy trình kinh doanh
(business process), kh nng thay th
(substitutability)
4
eTailQ
Wofinbarger
và Gilly
(2003)
Thit k (website design), tính cá nhơn
(personalization), đy đ (fulfillment),
tin cy (reliability), tính an toƠn/bo mt
(security/ privacy), dch v khách hƠng
(customer service)
5
e-S-Qual
Parasuraman,
Zeithaml và
Malhotra
(2005)
Hiu qu (efficiency), đy đ
(fulfillment), tính sn sƠng ca h thng
(system availability), bo mt (privacy)
e-RecS-Qual
áp ng (responsiveness), kh nng
phc hi ca dch v (compensation),
liên lc (Contact)
6
NetQual
Bressolles
(2008)
Thông tin (Information), tính d s dng
(ease of use), tính tin cy/ đy đ
(reliability/ fulfillment),thit k (site
design), tính an toƠn/bo mt
(security/privacy)
14
2.4.3ăChtălngădchăvăInternetăBanking
Cht lng dch v lƠ yu t thƠnh công then cht ca tt c các ngƠnh công
nghip dch v vƠ dch v ngơn hƠng cung cp qua Internet cng không ngoi l
(Jayawardhena, 2006). Da vƠo các thang đo cht lng dch v trc tuyn đƣ đc
phát trin (Zeithaml & ctg, 2000; Yoo vƠ Donthu, 2001; Loiacono, Watson và
Goodhue, 2002, 2007; Wofinbarger và Gilly, 2003; Parasuraman, Zeithaml và
Malhotra, 2005; Bressolles, 2008), các nhƠ nghiên cu đƣ tp trung chú ý hn vƠo
tim nng ca các phng thc đo lng nƠy cho dch v ngơn hƠng trc tuyn đ
xơy dng thang đo cht lng dch v phù hp vi đc đim ca Internet Banking
(Jun và Cai, 2001; Jayawardhena, 2004, 2006; Shapoor, 2010; Kumbhar, 2011;
Kamal và Ipshita, 2012).
Jun vƠ Cai (2001) đƣ nghiên cu các yu t quyt đnh cht lng dch v
Internet Banking. Nghiên cu cho thy các thƠnh phn cht lng dch v vƠ các
phng pháp tip cn liên quan đc phát trin trong môi trng ngơn hƠng truyn
thng không th áp dng trong vic qun lý hiu qu cht lng dch v Internet
Banking. Khác bit gia dch v ngơn hƠng truyn thng vƠ dch v Internet
Banking là ít có s tng tác cá nhơn gia ngơn hƠng vƠ khách hàng trong quá trình
cung cp dch v. Kt qu nghiên cu cho bit cht lng dch v Internet Banking
có 17 thƠnh phn đc chia thƠnh 3 nhóm gm:
(1) Cht lng dch v khách hƠng bao gm 10 thƠnh phn đc đt tên nh
sau: đ tin cy (reliability), đáp ng (responsiveness), nng lc phc v
(competence), h tr khách hƠng (courtesy), tín nhim (credibility), tip cn
(access), thông tin (communication), hiu bit khách hƠng (understanding the
customer), hp tác (collaboration) vƠ s ci tin liên tc (continuous improvement).
(2) Cht lng h thng trc tuyn bao gm 6 thƠnh phn: ni dung (content),
chính xác (accuracy), d s dng (ease of use), kp thi (timeliness), thm m
(aesthetics) và an toàn (security).
15
(3) Cht lng sn phm dch v ngơn hƠng ch bao gm 1 thƠnh phn lƠ sn
phm đa dng/ đa tính nng (product variety/diverse features).
Jun vƠ Cai (2001) đƣ chn ra 6 yu t quyt đnh mƠ ngơn hƠng cn chú trng:
đáp ng, đ tin cy, tip cn, d s dng, chính xác vƠ sn phm đa dng/ đa tính
nng vì các yu t nƠy có xu hng tác đng mnh m vƠo s hƠi lòng ca khách
hƠng tùy vƠo kh nng cung ng dch v.
Bên cnh đó, Jayawardhena (2004, 2006) đƣ nghiên cu xơy dng thang đo
cht lng dch v Internet Banking eBankQual vi 21 bin quan sát ca 5 thƠnh
phn sau:
(1) Tip cn (access): khách hƠng có th s dng dch v vi nhiu loi hình
giao dch đc cung ng.
(2) Giao din web (web interface): xơy dng website phù hp, thơn thin vi
khách hàng.
(3) Tin cy (trust): đem đn s tin tng cho khách hƠng qua vic cung ng
dch v nhanh vƠ thông tin phong phú.
(4) Chú tâm (attention): cung cp dch v chính xác đn khách hƠng.
(5) Tín nhim (credibility): cung cp dch v đúng nh cam kt.
Thang đo eBankQual này cng đc Merve (2010) s dng trong nghiên cu
thc nghim đ đo lng cht lng dch v Internet Banking. Và Shapoor (2010)
đƣ đa ra thang đo cht lng dch v Internet Banking trong bƠi nghiên cu ca
ông, vi 20 bin quan sát ca 8 thƠnh phn: hiu qu (efficiency), đy đ
(fulfillment), tính sn sƠng ca h thng (system availability), bo mt (privacy), an
toƠn/tin cy (assurance/ trust), thm m (site aesthetics), đáp ng (responsiveness),
liên lc (contact).
Ngoài ra, trên c s s kt hp thang đo E-S-Qual (Parasuraman & ctg, 2005)
xét theo khía cnh cht lng dch v vƠ thang đo EBankQual (Jayawardhena,
2006) xét theo khía cnh nhn thc khách hƠng, thang đo cht lng dch v ngơn