ỨNG DỤNG HIỆP ƯỚC BASEL TRONG QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM.PDF




B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
******************






BÙI BO TRÂN






NG DNG HIP C BASEL TRONG QUN TR
RI RO CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
VIT NAM

LUN VN THC S KINH T






















TP. H CHÍ MINH - NM 2012



B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
******************




BÙI BO TRÂN





NG DNG HIP C BASEL TRONG QUN TR
RI RO CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
VIT NAM




Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã s : 60340201





LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS. Phm Vn Nng












TP. H CHÍ MINH - NM 2012



MC LC

PHN M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. Kt cu ca đ tài 2

6. Ý ngha và hng phát trin ca đ tài 3
CHNG 1: QUN TR RI RO TRONG HOT NG CA CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI VÀ HIP C BASEL 4
1.1 Khái quát v ri ro trong hot đng ngân hàng 4
1.1.1 Khái nim 4
1.1.2 Nguyên nhân 4
1.1.3 Các loi ri ro 5
1.1.3.1 Ri ro môi trng 5
1.1.3. 2 Ri ro đc thù 7
1.2 Qun tr ri ro trong hot đng ngân hàng 8
1.2.1 Khái nim 8
1.2.2 Ni dung qun tr ri ro 8
1.2.3 S cn thit ca qun tr ri ro trong hot đng ngân hàng 9
1.2.3.1 Tm nh hng ca ri ro ngân hàng 9
1.2.3.2  Hiu qu kinh doanh ca ngân hàng 11
1.2.3.3 Cht lng hot đng kinh doanh ca ngân hàng 11
1.2.4 Các phng pháp qun tr ri ro 11
1.2.4.1 Qun tr ri ro tín dng 12
1.2.4. 2 Qun tr ri ro thanh khon 13
1.2.4.3 Qun tr ri ro lãi sut 13
1.2.4.4 Qun tr ri ro t giá 14
1.3 Gii thiu hip c Basel 14
1.3.1 Nhng ni dung c bn ca Basel 2 14
1.3.2 Nhng ni dung c bn ca Basel 3 18



1.3.3  Nhng phng pháp qun tr ri ro quy đnh trong Hip c Basel 21
1.3.3.1 Ri ro tín dng 21
1.3.3.2 Ri ro hot đng 21

1.3.3. 3 Ri ro th trng 22
1.4 S cn thit phi ng dng hip c Basel trong qun tr ri ro ca các NHTM Vit
Nam 22
KT LUN CHNG 1 25
CHNG 2: TÌNH HÌNH NG DNG HIP C BASEL 2 TRONG QUN TR RI
RO TI CÁC NHTM VIT NAM 26

2.1 Thc trng hot đng ca các NHTM Vit Nam 26
2.1.1 Nng lc hot đng 26
2.1.1.1 S lng ngân hàng 26
2.1.1.2 Hot đng huy đng vn 27
2.1.1.3 Hot đng tín dng 28
2.1.1.3.1  Quy mô và tng trng tín dng 28
2.1.1.3.2 T trng tín dng theo các ch tiêu 30
2.1.1.3.3 T l cp tín dng t ngun vn huy đng 31
2.1.1.3.4 Cht lng tín dng 33
2.1.1.4 Quy mô tài sn và vn 35
2.1.1.5 Kt qu li nhun 36
2.2 Thc trng ng dng hip c Basel 2 trong h thng các NHTM 37
2.2.1 Quy đnh an toàn vn ti thiu đi vi các NHTM 37
2.2.2 Phân loi n và trích lp phòng ri ro tín dng 42
2.2.3 Xp hng tín dng 43
2.2.4 Hot đng thanh tra, giám sát 45
2.2.5 Nguyên tc th trng và minh bch thông tin 46
2.3 Nhng tn ti ca h thng NHVN nh hng đn vic ng dng Basel 48
2.3.1 Các tn ti t phía NHNN 48
2.3.2 Các tn ti t phía NHTM 50
2.3.3  Các tn ti khác 52
2.4  Tác đng ca Basel đn h thng ngân hàng thng mi Vit Nam 54
2.4.1  Nhng tác đng tích cc 54




2.4.2 Nhng tác đng không mong mun 56
2.5  ánh giá kh nng đáp ng các tiêu chun Basel ca các NHTM Vit Nam 56
2.5.1  Mc đ đáp ng các yêu cu v vn ti thiu 57
2.5.2  Mc đ đáp ng các quy đnh v thanh khon 58
2.5.3  Mc đ đáp ng các yêu cu v thanh tra, giám sát 59
2.5.4  Mc đ đáp ng các nguyên tc k lut th trng và minh bch thông tin 60
2.5.5 Nhng thách thc trong l trình áp dng Basel vào h thng qun tr ri ro ngân
hàng thng mi Vit Nam 61
KT LUN CHNG 2……………………………………………………………… 63
CHNG 3: GII PHÁP NG DNG HIP C BASEL TRONG QUN TR RI
RO TI CÁC NHTM VIT NAM 64

3.1 Nhóm gii pháp đi vi các NHTM 64
3.1.1 Phát trin h tng công ngh thông tin 64
3.1.2 Minh bch hóa thông tin 64
3.1.3 Xây dng và tng bc hoàn thin h thng xp hng tín dng ni b 65
3.1.4  Ci tin quy trình và mô hình qun lý ri ro 66
3.1.5 ào to ngun nhân lc cht lng cao 66
3.1.6  Nâng cao nng lc tài chính và h s an toàn trong hot đng ca ngân hàng 67
3.1.6.1 Các gii pháp hn ch tng tài sn có ri ro 68
3.1.6.2 Các gii pháp tng vn t có 68
3.1.7 Xây dng h thng báo cáo tài chính theo chun mc quc t 71
3.2 Kin ngh vi NHNN 71
3.2.1 Xây dng l trình áp dng Basel 71
3.2.2 Nâng cao hiu qu công tác thanh tra kim soát, giám sát ngân hàng 76
3.2.2.1 Hoàn thin khung pháp lý và chính sách 76
3.2.2.2 Chun hóa chun mc k toán 77

3.2.2.3 Nâng cao nng lc điu hành, qun lý ca NHNN 77
3.2.2.4 Nâng cao cht lng thông tin tín dng 78
3.2.2.5 Ci cách c cu t chc NHNN 78
3.2.2.6 Xây dng và nâng cao cht lng đi ng cán b, công chc 79
3.2.3 nh hng và kim soát các phng án tng vn cho các NHTM 80



3.2.3.1 nh hng và m rng phng án tng vn cho các NHTM trên th trng tài
chính 80
3.2.3.2 Cân nhc tht k trc khi duyt các phng án tng vn mi ca các NHTM . 82
3.2.3.3 Giám sát cht ch tình hình s dng vn t có tng thêm 82
3.2.4 y nhanh tin trình tái cu trúc h thng NHTM 83
KT LUN CHNG 3 86
PHN KT LUN 87
TÀI LIU THAM KHO 88
Ph lc 1: Tình hình áp dng Hip c Basel ca các nc trên th gii đn cui tháng
9/2012 1
Ph lc 2: Các ni dung c bn ca Thông t s 13/2010/TT-NHNN quy đnh v các t l
đm bo an toàn trong hot đng ca t chc tín dng 6

Ph lc 3: Các ni dung Thông t s 19/2010/TT-NHNN Sa đi, b sung mt s điu
ca Thông t s 13/2010/TT-NHNN 23
Ph lc 4: Các ni dung Thông t s 22/2011/TT-NHNN Sa đi, b sung mt s điu
ca Thông t s 13/2010/TT-NHNN và Thông t s 19/2010/TT-NHNN 25
Ph lc 5: Quy đnh ti điu 6 và iu 7 ca Quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày
22/04/2005 v vic phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng ti
TCTD 27

Ph lc 6: Lch s ra đi ca y ban Basel và các thành viên và nhng ni dung c bn

ca Basel 1 31
Ph lc 7: 25 nguyên tc c bn ca U Ban Basel v giám sát ngân hàng 36
Ph lc 8: Ni dung c bn v qun tr ngân hàng theo mô hình CAMELS 41













DANH MC CÁC T VIT TT

NHNN Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHVN Ngân Hàng Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHTMNN Ngân hàng thng mi nhà nc
NHNNg Ngân hàng nc ngoài
NHLD Ngân hàng liên doanh
TCTD T chc tín dng
NHTW Ngân hàng trung ng
WTO T chc thng mi th gii
OECD T chc hp tác và phát trin kinh t
IMF Qu tin t quc t

BIS Ngân hàng thanh toán quc t
BCTC Báo cáo tài chính
AFAS Hip đnh khung v th
ng mi dch v
GATS Hip đnh chung v thng mi dch v
CIDA T chc Hp tác phát trin Quc t Canada
ASEAN Hip hi các quc gia ông Nam Á
CAMELS Tên mt tiêu chun bao gm các ch cái vit tt đ ch các ch tiêu cu
thành h thng xp hng đi vi mt ngân hàng gm: Capital (Vn), Assets
(Tài sn) Management (Qun lý), Earnings (Li nhun), Liquidity (Thanh
khon) và Sensitivity ( nh
y cm vi các ri ro th trng).









DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 1.1: Trng s ri ro theo phân loi tài sn trong quy đnh ca hip c Basel 2
Bng 1.2: Khung điu chnh các tiêu chun vn theo hip c Basel 3
Bng 1.3: L trình thc thi các quy đnh ca hip c Basel 3
Bng 1.4: So sánh nhng đim khác bit v t l an toàn vn trong hip c Basel 2 và
Basel 3
Bng 2.1: Tng trng d n ca các TCTD so vi th
i đim 31/12/2011 (%)

Bng 2.2: T l CAR ca các nhóm ngân hàng qua các nm
Bng 2.3: Tng hp h s CAR và vn điu l ca mt s NHTM
Bng 2.4: Ch s CAR ca ngân hàng u t và Phát trin qua các nm
Bng 3.1: Các nhim v đ xut cn thc hin đi vi NHNN
Bng 3.2: Các nhim v đ xut cn thc hin đi vi các NHTM
B
ng 3.3: L trình đ xut áp dng Basel 3 vào h thng NHVN




















DANH MC CÁC BIU 

Biu đ 2.1: S lng ngân hàng trong h thng NHTM Vit Nam qua các nm

Biu đ 2.2: Tng trng huy đng vn giai đon 2000-6/2012
Biu đ 2.3: Th phn huy đng vn các nhóm ngân hàng (đn v %)
Biu đ 2.4: Tc đ tng trng tín dng qua các nm (đn v %)
Biu đ 2.5: D n tín dng qua các nm
Biu đ 2.6: Th ph
n tín dng nn kinh t ca các nhóm ngân hàng (%)
Biu đ 2.7: T trng d n tín dng theo lnh vc 2011
Biu đ 2.8: T trng d n tín dng theo lnh vc đn 6/2012
Biu đ 2.9: T l cp tín dng so vi ngun vn huy đng ca các nhóm TCTD (%)
Biu đ 2.10: T l n xu so vi tng d n tín dng qua các nm t đng (%,nghìn t
)
Biu đ 2.11: Tng tài sn ca các nhóm t chc tín dng tính đn 6/2012
Biu đ 2.12: Vn t có ca các nhóm t chc tín dng tính đn 6/2012
Biu đ 2.13: Vn điu l ca các nhóm t chc tín dng tính đn 6/2012
Biu đ 2.14: S liu ROA và ROE qua các nm (%)
Biu đ 2.15: S liu ROA và ROE ca các nhóm ngân hàng 6 tháng 2012 (%)
Biu đ 2.16: Quy mô vn điu l ca các NHTM đn 6/2011
1


PHN M U
1. Lý do chn đ tài
 H thng ngân hàng đóng mt vai trò vô cùng quan trng trong vic điu hòa và
cung ng vn cho nn kinh t, đng thi cng là công c quan trong trng trong vic thc
hin chính sách tin t quc gia. S tng trng và phát trin bn vng ca h thng này
có tác đng trc tip và mnh m đn s tng tr
ng nn kinh t ca mi quc gia. Toàn
cu hóa va to ra nhng c hi to ln, rng m, va n cha nhng nguy c, thách thc
rt khó lng đi vi mi nn kinh t khi tham gia vào sân chi chung ca th gii. c
bit trong vài nm tr li đây, nn kinh t th gii nói chung và ngành tài chính ngân hàng

nói riêng đã và đang gp rt nhiu khó khn. Lnh v
c ngân hàng b nh hng nng n
bi khng hong tài chính toàn cu và n xu, hàng lot các ngân hàng ln ri vào tình
trng thua l và phá sn.
Trong tin trình hi nhp kinh t quc t trong lnh vc tin t và hot đng ngân
hàng, mà đc bit là bt đu t 2011 đn 2020, Vit Nam phi thc hin nhng cam kt
còn li trong khuôn kh Hip đnh thng m
i Vit – M, Hip đnh khung v thng
mi dch v ca ASEAN và các cam kt gia nhp WTO v m ca dch v tài chính ngân
hàng.
H thng NHVN trong thi gian qua nhng ci cách đáng k c v quy mô ln li
nhun theo hng m ca khu vc tài chính ngân hàng, đã có nhng bc chuyn bin
tích cc, nng đng hn, thích ng nhanh vi các tác đng t bên ngoài… Mc dù có s

tng trng nhanh v quy mô hot đng nhng công tác qun tr ri ro đ đm bo an
toàn trong hot đng vn cha đc quan tâm tng xng. Do đó, vic tip cn các chun
mc quc t vào trong qun tr ri ro đi vi h thng ngân hàng thng mi Vit Nam
trong điu kin hin nay là rt cn thit. Do đó tác gi đã chn
đ tài “ng dng Hip
c Basel trong qun tr ri ro ca các Ngân hàng Thng mi Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu
 tài tp trung tìm hiu ni dung và các yêu cu ca hip c Basel, đng thi
phân tích và đánh giá tình hình hot đng hot đng ca h thng NHTM Vit Nam trong
thi gian qua, nhng vn đ cn lu ý trong công tác qun tr ri ro ca các ngân hàng đ
t đó phân tích nh
ng khó khn thách thc, nhng nguyên nhân mà h thng NHTM Vit
Nam đã, đang và có th gp phi khi ng dng Basel.
2



T đó, tác gi c gng đa ra nhng bc cn chun b và l trình ng dng hip
c Basel vào h thng qun tr ri ro ca h thng NHTM Vit Nam da trên s tham
kho l trình áp dng Basel 3 ca y ban Basel và đng thi đ xut nhng gii pháp
nâng cao kh nng ng dng Basel trong vic xây dng h thng qun tr ri ro và tính
toán nhu cu vn ti thiu cn thit đi vi nhng ri ro c bn ca h thng NHTM Vit
Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Trên thc t quy trình nghiên cu kh nng áp dng hip c Basel đi vi mt
nn kinh t rt phc tp, đòi hi có nhiu phng pháp và mô hình tính toán, đánh giá
chuyên sâu.
Trong điu kin nghiên cu ca mình, đ
tài ch gii hn  vic nêu ra các ni
dung, các chun mc mang tính khái quát, đn gin v Hip c Basel, nh t l an toàn
vn và các phng pháp đo lng ri ro, cng nh tóm lc mt cách chung nht v thc
trng qun tr ri ro ca mt s NHTM  Vit Nam và kh nng đáp ng các tiêu chun
c bn ca Basel, bên cnh đó có cung cp thêm m
t s thông tin, s liu thng kê ca c
h thng NHVN, t đó c gng đ xut các bc chun b và c gng xây dng l trình
ng dng Hip c Basel.
4. Phng pháp nghiên cu
 tài nghiên cu ch yu da vào các lý thuyt v ri ro, qun tr ri ro, các quy
đnh v đm bo an toàn trong đng ngân hàng ca NHNN và các tiêu chun ca các hip

c Basel v qun lý ri ro, thanh tra giám sát trong hot đng ca các ngân hàng.
 thc hin vic nghiên cu, tác gi đã s dng phng pháp lý thuyt duy vt
bin chng, duy vt lch s và suy lun logic; và phng pháp phân tích hot đng kinh
t, toán hc, thng kê. Ngoài ra, tác gi s dng c s d liu th cp có chn lc nhm
giúp đ tài có th phân tích và đánh giá các vn đ mt cách khách quan nh
t, ngun d
liu th cp này ch yu thu thp t các báo cáo ngành ngân hàng, báo cáo thng niên

ca NHNN, báo cáo thng niên ca các NHTM và x lý theo yêu cu ca tng chuyên
mc, bên cnh đó ngun s liu cng đc thu thp t các tp chí chuyên ngành nh tp
chí kinh t phát trin, tp chí công ngh ngân hàng và các trang web ca NHNN, tng cc
thng kê, …
5. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu và k
t lun, kt cu lun vn đc chia thành ba chng:
3


- Chng 1: Qun tr ri ro trong hot đng ca các Ngân hàng Thng mi và
Hip c Basel.
- Chng 2: Tình hình ng dng Hip c Basel 2 trong qun tr ri ro ti các
Ngân hàng Thng mi Vit Nam.
- Chng 3: Gii pháp ng dng Hip c Basel trong qun tr ri ro ti các Ngân
hàng Thng mi Vit Nam.
6. Ý ngha và hng phát trin ca đ tài
Qun tr ri ro trong hot đng c
a các NHTM Vit Nam đang là mt trong nhng
vn đ ht sc quan trng trong tình hình kinh t khó khn và nhiu bin đng nh hin
nay, h thng NHTM Vit Nam đã phát trin đáng k trong thi gian qua. Tuy nhiên,
nng lc qun tr điu hành, h thng pháp lý vn còn nhiu vn đ cn lu tâm, hn na
cha th bt kp trc s phát trin ca chính h
 thng NHTM. Bng đ tài này tác gi
mun nghiên cu và đánh giá kh nng áp dng các chun mc quc t vào trong hot
đng ca các NHTM Vit Nam đ có th nâng cao nng lc qun tr ri ro ca các
NHTM nhm nâng cao kh kh nng cnh tranh và đm bo tính an toàn cao hn trong
hot đng.
Tuy đ tài vn còn nhng hn ch nh ch mang tính khái quát, cha có nhng
nghiên cu mang tính quy mô, phng pháp tính toán c

 th, đ có th ng dng ngay
vào trong thc tin. Tuy nhiên, tác gi hy vng rng ni dung lun vn cùng nhng
hng dn, đóng góp ca ging viên có th đc s dng làm tài liu tham kho phc v
cho các nhà điu hành trong các NHTM, các anh ch hc viên cao hc và cho các giáo
viên ging dy trong các chng trình đào to ti các trng cao đng, đi hc v hot
đng qun tr r
i ro ngân hàng và các c quan thanh tra giám sát ca NHNN.








4


CHNG 1: QUN TR RI RO TRONG HOT NG CA CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI VÀ HIP C BASEL

1.1 Khái quát v ri ro trong hot đng ngân hàng
1.1.1 Khái nim
Theo đnh ngha truyn thng ri ro là nhng s kin xy ra có th làm cho mt
mát tài sn hay làm phát sinh mt khon n. nh ngha v ri ro hin đi hn bao hàm
ngha rng hn và không ch tính đn ri ro tài chính và còn bao gm c
nhng ri ro liên
quan đn nhng mc tiêu hot đng và mc tiêu chin lc. Ri ro là kh nng nhng s
kin cha chc chn trong tng lai s làm cho ch th không đt đc nhng mc tiêu
chin lc và mc tiêu hot đng, cng nh chi phí c hi ca vic làm mt nhng c hi

th trng.
Nh vy, ri ro trong ho
t đng ca ngân hàng là nhng bin c không mong đi
mà khi xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t
so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hoàn thành đc mt
nghip v tài chính nht đnh.
Chp nhn ri ro là vn đ ct lõi trong hot đng ngân hàng. Các ngân hàng cn
phi đ
ánh giá các c hi kinh doanh da trên mi quan h ri ro và li ích nhm tìm ra
nhng c hi đt đc nhng li ích xng đáng vi mc ri ro chp nhn. Ngân hàng s
hot đng tt nu mc ri ro mà ngân hàng gánh chu là hp lý, kim soát đc và nm
trong phm vi kh nng các ngun lc tài chính và nng lc tín dng ca ngân hàng.
1.1.2 Nguyên nhân
Có nhiu nguyên nhân dn đn ri ro nhng nhìn chung có ba nguyên nhân ch
yu sau:
- Nguyên nhân thuc v nng lc qun tr ca ngân hàng: bao gm mt s
nguyên nhân nh không qun lý vn đ thanh khon dn đn thiu kh nng chi tr hoc
cho vay và đu t quá mo him, c th trong cho vay ngân hàng tp trung ngun vn quá
nhiu vào mt doanh nghip hoc mt ngành kinh t nào đó, trong đu t ch chú trng
đu t vào mt loi chng khoán có ri ro cao; hoc thiu am hiu th trng, thiu thông
tin hoc phân tích thông tin không đy đ dn đn quyt đnh cho vay hoc đu t không
hp lý; hoc do hot đng kinh doanh trái pháp lut, tham ô; hoc do cán b ngân hàng
thiu đo đc ngh nghip, yu kém v trình đ nghip v…
5


- Nguyên nhân thuc v phía khách hàng: bao gm mt s nguyên nhân nh
khách hàng vay vn thiu nng lc pháp lý; s dng vn vay sai mc đích, kém hiu qu
làm hot đng kinh doanh thua l liên tc, hàng hóa không tiêu th đc; hoc khách
hàng qun lý vn không hp lý dn đn thiu thanh khon không tr đc n; ngoài ra

còn có trng hp ch doanh nghip vay vn thiu nng lc điu hành, tham ô, la đo…
- Nguyên nhân khách quan có liên quan đn môi trng hot đng kinh doanh:
nh thiên tai, ha hon, tình hình an ninh, chính tr trong nc, khu vc không n đnh,
môi trng pháp lý không thun li hoc do khng hong, suy thoái kinh t, lm phát, mt
cân bng cán cân thanh toán quc t dn đn t giá hi đoái bin đng bt thng.
1.1.3 Các loi ri ro
Ri ro rt đa dng và có th đc phân loi theo nhiu khía cnh khác nhau. Ri ro
trong ngân hàng v c bn có th chia thành hai loi: ri ro môi trng và ri ro đc thù.
1.1.3.1 Ri ro môi trng
Ri ro môi trng (hay còn gi ri ro th trng) luôn luôn tn ti trong t chc và
ngoài t chc, hay nói cách khác ri ro môi trng gm hai loi: ri ro môi trng v mô
và ri ro môi trng cnh tranh. Ri ro th trng đc đnh ngha là ri ro giá tr ca các
trng thái ni hoc ngoi bng cân đi k toán chu nh hng bt li bi nhng bin
đng trong các th trng chng khoán, lãi sut, t giá hi đoái hay giá c hàng hoá.
- Ri ro môi trng v mô: môi trng mà ngân hàng hot đng cha đy muôn
vàn ri ro, chúng tác đng đn ngân hàng bng nhiu cách, hoc làm suy yu kh nng
chu đng ri ro ca ngân hàng, hoc gây cho ngân hàng nhng thit hi v tài chính.
Nhng ri ro này rt khó kim soát nên chúng đc gi là “ri ro không kim soát đc”.
Trong thc t, ngi ta có th kim soát chúng  mc đ hn ch trên c s d báo. Các
ri ro môi trng v mô mà ngân hàng thng gp là ri ro t nhiên nh l lt, ha hon,
đng đt; ri ro v lut pháp liên quan đn vic thay đi các lut l gây bt li cho ngân
hàng; ri ro v kinh t nh lm phát, tht nghip, suy thoái kinh t, khng hong; ri ro v
điu chnh nh nhm thc hin các chính sách v mô, các nhà lãnh đo đa ra các chính
sách tin t, lãi sut đôi khi gây thit hi cho ngân hàng.
- Ri ro môi trng cnh tranh: mt ngân hàng trong hot đng kinh doanh
thng chu tác đng ca khách hàng hoc các đi th t nhiu phía, t đó luôn nhn rt
nhiu các tác đng đy ri ro bao gm:
6



Th nht, ri ro thanh khon xut hin trong trng hp ngân hàng thiu kh nng
chi tr, không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin, hoc không có kh nng vay mn
đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán. Ri ro này xut phát t chc nng
chuyn hóa các k hn s dng vn và ngun vn ca ngân hàng. Thông thng các k
hn s dng vn dài hn k hn các ngun vn, nên ngân hàng có th vp phi hai tình
hung khó khn đó là không th đáp ng các cam kt ngn hn ca mình, có ngun vn
k hn ngày càng ngn li trong khi s dng vn vn theo k hn không đi.
Bn cht ct lõi ca ri ro thanh khon là s mt cân xng gia cung thanh khon
và cu thanh khon do cân đi không chính xác lung tin ra và lung tin vào hoc do
tác đng t bên ngoài mà không lng trc đc nên dn đn ri ro thanh khon.
Nguyên nhân ch quan liên quan đn chính vic xác đnh nhu cu thanh khon ca ngân
hàng. Nguyên nhân khách quan liên quan đn các tác nhân xu ngoài d kin gây ri ro
nh khng hong kinh t tài chính khu vc, các tin đn tht thit gây nh hng đn uy
tín ngân hàng và các khon cho vay đn hn nhng không nhn đc thanh toán t phía
khách hàng do làm n thua l, phá sn hoc gp thiên tai. Các nhân t phn ánh ri ro
thanh khon bao gm các ch tiêu thanh khon; ngun vn và s dng ngun vn theo k
đáo hn thc t và khe h thanh khon.
Th hai, ri ro lãi sut là ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut trên th
trng hoc ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut, dn đn tn tht v mt tài sn
hoc làm gim thu nhp ca ngân hàng. Ri ro lãi sut làm cho chi phí ngun vn tr nên
cao hn thu nhp t s dng vn. Nguyên nhân có th do ngân hàng huy đng vn vi lãi
sut c đnh và cho vay vi lãi sut bin đi. Khi lãi sut gim, ri ro lãi sut s xut hin
hoc huy đng vn vi lãi sut bin đi đ cho vay, đu t vi lãi sut c đnh, khi lãi sut
tng ri ro s xut hin.
Th ba, ri ro tín dng là ri ro gn lin vi hot đng ngân hàng, nó không gii
hn  hot đng cho vay mà còn bao gm nhiu hot đng mang tính cht tín dng khác
nh bão lãnh, cam kt, thuê mua, đng tài tr… Ngày nay, dù có rt nhiu hình thc kinh
doanh mi trong hot đng ngân hàng  nhiu lnh vc khác nhau, nhng tín dng vn là
hot đng kinh doanh ch yu ca các ngân hàng. Vì th  tt c các nc, ri ro tín dng
là vn đ đc đc bit quan tâm không ch  phm vi các ngân hàng, mà c trong toàn

nn kinh t. Các ngân hàng luôn luôn tìm cc đi li nhun qua vic tìm kim nhng li
tc cao nht có th có  các món cho vay và chng khoán; đng thi c gng gim thiu
7


ri ro liên quan đn các hot đng cho vay nh sàng lc và giám sát khách hàng vay, quy
đnh các mc tín dng, tài sn đm bo n vay…
Ri ro tín dng là ri ro không thu đc n khi đn hn, nó thng to cho ngân
hàng nhng tn tht v tài chính. Nhng nhng thit hi v uy tín ca ngân hàng, v mt
lòng tin ca xã hi là nhng tn tht còn ln hn rt nhiu ln, nó có th là đu mi ca
nhng cuc khng hong tài chính hoc khng hong kinh t - xã hi.
Th t, ri ro t giá hi đoái, yu t trc tip gây nên ri ro hi đoái là các hot
đng mua bán ngoi t và hot đng trên tài sn có và tài sn n bng ngoi t ca ngân
hàng, to nên trng thái ngoi t m.
C ch phát sinh ri ro hi đoái đc miêu t rõ nht thông qua ba phng pháp c
bn đ thu lãi trong hot đng kinh doanh ngoi hi ca ngân hàng gm lãi phát sinh khi
ngân hàng to trng thái ngoi hi; lãi thu đc t kinh doanh chênh lch t giá và lãi thu
đc t chênh lch t giá mua vào và bán ra.
1.1.3.2 Ri ro đc thù
Ri ro đc thù luôn tn ti trong lnh vc hoc ngành ngh kinh doanh do bn cht
ca ngành hay lnh vc kinh doanh to ra nh:
- Ri ro v qun lý: ri ro này có th bt ngun t ban qun lý ngân hàng do thiu
kin thc, thiu kinh nghim hoc thiu kh nng điu hành. Nó cng có th xy ra do s
yu kém v nng lc hay đo đc ca nhân viên ngân hàng.
- Ri ro tài sn th chp: tài sn th chp không đ giá tr đ bù đp thit hi cho
ngân hàng.
- Ri ro cung cp các dch v tài chính hay ri ro kinh doanh: bao gm ri ro v
hot đng, ri ro v sn phm, ri ro v vn hóa, ri ro v công ngh, ri ro đòn cân n và
ri ro do thiu n lc nghiên cu và phát trin.
- Ri ro thích ng vn: nó th hin ngân hàng có quy mô vn nh thng ít an

toàn hn ngân hàng có quy mô vn ln.
- Ri ro hot đng: (còn gi là ri ro vn hành, hoc ri ro tác nghip) là ri ro gây
tn tht do nguyên nhân các quy trình ni b, con ngi và các h thng không đy đ
hoc sai lm hoc bi các yu t, s kin bên ngoài.
- Ri ro chin lc: là ri ro phát sinh t s bt lc ca ngân hàng đ thc hin k
hoch kinh doanh, chin lc, quyt đnh, phân b ngun lc thích hp và kh nng
không thích ng vi nhng thay đi trong môi trng kinh doanh ca mình.
8


- Ri ro tuân th: là ri ro có th phát sinh t các vi phm hay s không tuân th
các lut, các quy ch, các quy đnh hoc các thông l, hoc khi các quyn li cng nh
ngha v hp pháp ca các bên đã đc thit lp. Ri ro tuân th không ch gm tuân th
pháp lý mà còn c các chun mc đo đc ngh nghip do các hip hi đa ra.
1.2 Qun tr ri ro trong hot đng ngân hàng
1.2.1 Khái nim
Tng t nh ri ro cho đn nay cha có khái nim thng nht v qun tr ri ro,
di đây là khái nim theo quan đim qun tr ri ro toàn din ca Kloman, Haimes và
các tác gi khác: “Qun tr ri ro là quá trình tip cn ri ro m
t cách khoa hc, toàn din
và có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht, mt
mát nhng nh hng bt li ca ri ro”.
Hay nói cách khác, qun lý ri ro là n lc nhm xác đnh, nhn dng, đo lng,
theo dõi, giám sát và qun lý s không chc chn (bao gm c vic la chn trin khai các
bin pháp nhm hn ch, kim soát ri ro). Mc tiêu ca qun lý ri ro là gim mc đ ri
ro xung mt mc đ đc chp nhn đã xác đnh trc. Theo quan đim hin đi, qun
lý ri ro không ch đn thun tuân th quy đnh và kim soát ni b mà tr thành mt
phn không th tách ri trong mi quyt đnh kinh doanh và vn hóa ri ro mang tính đc
trng ca mi đnh ch tài chính. K nng qun lý ri ro thay vì cách tip cn hu kim đã
chuyn sang cách tip cn ri ro mang tính phòng nga, d báo trc và có s la chn.

Các quyt đnh kinh doanh da trên c s ri ro. Thay vì qun lý ri ro vi vai trò là tác
nhân hn ch chuyn sang qun lý ri ro đóng vai trò là tác nhân giúp ích.
Nh vy qun tr ri ro trong ngân hàng là vic theo dõi sát quá trình hot đng ca
ngân hàng vi nhim v ch yu là xác đnh, phân tích và đ ra các bin pháp nhm
kim
soát và hn ch các loi ri ro phát sinh cng nh đa ra bin pháp x lý ri ro hiu qu
nht, đng thi xác đnh hp lý gia vn t có ca ngân hàng vi m
c đ mo him trong
s dng vn ca ngân hàng.
1.2.2 Ni dung qun tr ri ro
Công tác qun tr ri ro ngân hàng bao gm các ni dung sau:
- Nhn dng ri ro: là quá trình xác đnh liên tc và có h thng các hot đng
kinh doanh ca ngân hàng. Nhn dng ri ro bao gm các công vic theo dõi, xem xét,
nghiên cu môi trng hot đng và toàn b mi hot đng ca ngân hàng nhm thng kê
đc tt c các r
i ro, không ch nhng ri ro đã và đang xy ra, mà còn d báo nhng
9


dng ri ro mi có th xut hin đi vi ngân hàng, trên c s đó đ xut các gii pháp
kim soát và tài tr ri ro thích hp.
- Phân tích ri ro: là xác đnh đc nhng nguyên nhân gây ra ri ro. Trên c s
đó, tác đng đn các nguyên nhân nhm thay đi chúng, tìm ra bin pháp hu hiu đ
phòng nga ri ro.
- o lng ri ro: là quá trình thu thp s liu và phân tích, đánh giá. Trên c s
kt qu
 thu thp đc, lp ma trn đo lng ri ro, thng s dng c 2 tiêu chí đó là tn
sut xut hin ca ri ro và biên đ ca ri ro, mc đ nghiêm trng ca tn tht.
- Kim soát - phòng nga ri ro: là vic s dng các bin pháp, k thut, công c,
chin lc, các chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh hoc gim thi

u tn tht,
nhng nh hng không mong đi có th xy ra vi ngân hàng.
- Tài tr ri ro: khi ri ro xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác nhng
tn tht v tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lý. Sau đó, cn có nhng bin pháp
tài tr ri ro thích hp nh t khc phc ri ro và chuyn giao ri ro.
- Báo cáo đánh giá v qun tr r
i ro: cn c da trên kt qu đánh giá ri ro đ
báo cáo đánh giá nhng mt đc, tn ti, đ rút kinh nghim và có hng gii quyt phù
hp.
Qun tr ri ro ngân hàng đc da trên hàng lot nhng nguyên tc, trong đó bao
gm 9 nguyên tc c bn sau:
+ Nguyên tc chp nhn ri ro;
+ Nguyên tc điu hành ri ro cho phép;
+ Nguyên tc qun lý đc lp các ri ro riêng bi
t;
+ Nguyên tc phù hp gia mc đ ri ro cho phép và mc đ thu nhp;
+ Nguyên tc phù hp gia mc đ ri ro cho phép và kh nng tài chính;
+ Nguyên tc hiu qu kinh t;
+ Nguyên tc hp lý v thi gian;
+ Nguyên tc phù hp vi chin lc chung ca ngân hàng;
+ Nguyên tc chuyn đy các ri ro không cho phép.
1.2.3 S cn thit ca qun tr ri ro trong hot đng ngân hàng
1.2.3.1 Tm nh hng ca ri ro ngân hàng
Ri ro trong kinh doanh tin t và dch v ngân hàng có nh hng toàn b nn
kinh t trong và ngoài nc. Do hot đng ngân hàng có tính nhy cm cao, nh hng
10


mnh đn s n đnh kinh t xã hi. Nu có tin đn v mt ngân hàng nào đó đang gp ri
ro hoc lâm vào tình trng thiu kh nng thanh toán hoc có nguy c hoc thc s đi đn

phá sn, điu này d gây tâm lý hoang mang, hong lon khin mi ngi đ xô đi rút tin
gi tht nhanh đ tránh tn tht và chính điu đó mang đn nguy c đ v khin cho các
ngân hàng b thua l, phá sn, nh hng đn tt c nhng ngi gi tin vào ngân hàng,
kéo theo s sp đ ca hàng lot các ngân hàng khác trong nc và trong khu vc. Hn
na, s phá sn ca mt ngân hàng s dn đn s hong lon ca hàng lot các ngân hàng
khác, gây nh hng xu đn toàn b nn kinh t. Ngoài ra, ri ro tín dng cng nh
hng đn nn kinh t th gii, vì trong điu kin hi nhp và toàn cu hóa kinh t th
gii hin nay, nn kinh t ca mi quc gia đu ph thuc vào nn kinh t khu vc và th
gii. Mt khác, mi liên h v tin t, đu t gia các nc phát trin rt nhanh, nên ri ro
tín dng ti mt nc luôn nh hng trc tip đn nn kinh t các nc có liên quan.
Trong nn kinh t th trng, các quy lut kinh t đc thù nh quy lut giá tr, quy
lut cung cu, quy lut cnh tranh, … ngày càng phát huy tác dng. Nhng ri ro trong
sn xut kinh doanh ca nn kinh t trc tip hoc gián tip tác đng đn hiu qu kinh
doanh ca các ngân hàng. Các ngân hàng và các đnh ch tài chính phi ngân hàng là
nhng đn v trung gian tài chính gia ngi cho vay và ngi đi vay. Sn phm các ngân
hàng mua, bán kinh doanh trên th trng là các dch v lu chuyn vn và các tin ích
ngân hàng khác.
Trong hot đng tín dng cho dù h s an toàn vn có đt ti 9% (Thông t 13) thì
so vi tài sn có, s vn ca bn thân ngân hàng là rt nh bé. Nói cách khác hot đng
kinh doanh ca các ngân hàng là dùng uy tín đ thu hút ngun vn và dùng nng lc qun
tr ri ro đ s dng ngun vn và phát trin các dch v vi t cách là ngi đng gia
các lc lng cung và lc lng cu v d
ch v ngân hàng. Do vy, hot đng các ngân
hàng cha rt nhiu loi ri ro khác nhau.
Khi m ca th trng tài chính - tin t khin cho hot đng ca các ngân hàng
phi tuân theo quy lut th trng và các nguyên tc, tp quán kinh t quc t; đng thi
cng xut hin nhiu đi th cnh tranh mnh hn, đc bit các NHNNg và th trng tài
chính, trc nhng ri ro ngoi sinh l
n hn, t giá, lãi sut, chu chuyn vn trên th
trng tài chính quc t, th trng trong nc b thao túng. Do vy, chp nhn ri ro là

các yêu cu khách quan ca các ngân hàng mun tn ti và phát trin trong thi k hi
nhp.
11


1.2.3.2 Hiu qu kinh doanh ca ngân hàng
c bit k t khi gia nhp WTO, hot đng kinh doanh ca ngân hàng chu tác
đng ca nhiu yu t khách quan ln ch quan, có nhng yu t do ni ti bên trong nn
kinh t ca nc ta, cng có nhng yu t do tác đng t bên ngoài và nhiu yu t bt
kh kháng nên không tránh khi ri ro. Chính vì vy, hàng nm ngân hàng đc phép và
cn phi trích lp d phòng, qu
 bù đp ri ro hch toán vào chi phí. Quy mô qu bù đp
ri ro cn c vào mc đ và kh nng ri ro. Nu ri ro thp thì hiu qu kinh doanh s
tng và ngc li. Nh vy, hiu qu kinh doanh ca ngân hàng t l nghch vi mc đ
ri ro ca ngân hàng. Khi ri ro quá ln đn mc ngân hàng mt kh nng thanh toán và
dn đn phá sn.
1.2.3.3 Cht lng ho
t đng kinh doanh ca ngân hàng
Qun tr ri ro tt là điu kin quan trng đ nâng cao cht lng hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Trong qun tr ngân hàng, qun tr ri ro là mt trong nhng ni
dung quan trng nht mà các nhà điu hành, các nhà qun lý phi quan tâm đc bit. Qun
tr ri ro là mt c ch nhm to s n đnh trong ngân hàng thông qua vic xác đnh, lp
th t
 u tiên, hn ch và đo lng nhng nh hng ca mi quyt đnh. Vì vy, đ thc
hin tt công tác qun tr ri ro đòi hi nhng nhà qun tr ngân hàng cn phi trang b các
kin thc v qun tr ri ro, cung cp nhng thông tin kinh t cp nht, có đi ng tham
mu chuyên nghip và có b máy kim tra kim soát hiu qu là
điu kin cn thit đ
phòng nga và hn ch ri ro, nâng cao hiu qu kinh doanh là nghip v ch đo là
thc đo nng lc sng, còn ca mt ngân hàng.

Theo giáo s Peter S.Rose trong cun “Qun tr ngân hàng thng mi” đã phát
biu “Kh nng sinh li ca mt ngân hàng hu nh không b quyt đnh bi vic nó đc
t chc nh th nào (lo
i hình t chc và quy mô); cht lng công tác qun lý và các
điu kin kinh t ti th trng ni ngân hàng hot đng có vai trò quan trng hn rt
nhiu đi vi s thành công ca ngân hàng”.
Trong điu kin nn kinh t có nhiu bin đng nh hin nay, có th nói cht
lng công tác qun tr ri ro đóng vai trò ht sc quan trng đi vi ngân hàng, trong đó
qun tr
ri ro tt là điu kin quan trng đ nâng cao cht lng hot đng kinh doanh.
Ri ro cao li nhun cao, tuy nhiên chp nhn mc đ ri ro  mc đ nào và mô hình
hot đng nh th nào đ gim thiu ri ro là điu cn đc quan tâm ca các ngân hàng.
1.2.4 Các phng pháp qun tr ri ro
12


1.2.4.1 Qun tr ri ro tín dng
Qun tr ri ro tín dng là vn đ trng yu ca các ngân hàng trên khp th gii,
các công c chính gm có:
- Chính sách tín dng: Chính sách tín dng là nn tng đ qun tr tín dng hiu
qu. Chính sách tín dng đt ra mc tiêu, tham s đnh hng cho ngi làm công tác cho
vay và qun tr danh mc đu t.
- Gii hn cp tín dng: Gii hn tín dng đc xác đnh trên c s chính sách tín
dng tng thi k, xp hng tín dng doanh nghip, ngành ngh và quy mô hot đng ca
h, kh nng cung ng và qun tr vn ca ngân hàng
- nh giá khon vay: thông thng, thu nhp mà mt khon vay mang li cho
ngân hàng gm có tin lãi vay và phí. Lãi sut phi đm bo bù đp đc chi phí vn đu
vào, chi phí qun lý, phn li nhun mong mun và phn bù ri ro ca khon vay, khon
vay có mc đ ri ro càng cao thì phn bù ri ro càng cao. Tuy nhiên, vic ngân hàng có
chp nhn cho vay các khon vay có cht lng tín dng thp đ thu lãi sut cao hay

không tùy thuc vào chính sách tín dng ca tng ngân hàng trong tng thi k.
- Xp hng tín dng: các ngân hàng đnh k thc hin xp hng tín dng li cho
khách hàng, đánh giá li khon vay và tài sn th chp đ t đó có mc phân b d
phòng, điu chnh li gii hn cp tín dng cho phù hp hoc thc hin nhng bin pháp
cn thit nhm thu hi n trc hn nu phát hin khon vay, tài sn đm bo có du hiu
bt thng nh hng đn kh nng thu hi n.
- Tài sn đm bo n vay: là ngun tr n th cp cho khon vay nu d án kinh
doanh ca khách hàng gp ri ro, dòng tin ca khách hàng không đúng nh d kin. Tuy
nhiên, khon vay phi đc thanh toán bng tin to ra t hot đng sn xut, kinh doanh
có hiu qu nên tài sn đm bo ch là điu kin cn ch cha phi là điu kin đ đ cho
vay; mt khác giá tr tài sn đm bo ph thuc vào chu k kinh t, h thng tài chính,
tính pháp lý ca tài sn… nên có th bin đng rt ln, tính thanh khon thng không
cao.
- a dng hóa danh mc đu t: là gii pháp phòng nga ri ro hu hiu nht
trong qun tr tín dng. Qun tr danh mc làm cân đi và kim ch ri ro danh mc bng
cách nhn dng, d báo và kim soát mc đ ri ro vi tng th trng, ngành hàng khác
nhau.Yu t quan trng đu tiên trong qun tr danh mc là la chn th trng mc tiêu.
13


Th trng mc tiêu thông thng ph thuc vào đa bàn hot đng và quy mô ca ngân
hàng.
1.2.4.2 Qun tr ri ro thanh khon
Qun tr ri ro thanh khon là vic qun lý có hiu qu cu trúc tính thanh khon
ca tài sn và qun lý tt cu trúc danh mc ca ngun vn. Các phng pháp qun tr ri
ro thanh khon gm vic duy trì mt t l thích hp gia vn dùng cho d tr và vn
dùng cho kinh doanh (chin lc thanh khon) sao cho phù hp vi đc đim hot đng
ca ngân hàng và đm bo v t l kh nng chi tr. Các bin pháp qun tr ri ro thanh
khon bao gm:
- Qun tr thanh khon tài sn có: qun tr thanh khon tài sn có hay còn gi là

chin lc tích tr thanh khon. ây là phng pháp qun tr thanh khon truyn thng
đc các ngân hàng, và thng thích hp vi các ngân hàng nh. Chin lc qun lý
thanh khon tài sn có là chin lc mà ngân hàng dùng chính tài sn hin có ca mình đ
đáp ng nhu cu thanh khon.
- Qun tr thanh khon tài sn n: ni dung quan trng th hai ca qun tr thanh
khon đó là vic to ra mt cu trúc hp lý danh mc tài khon n, đ gim thiu nhu cu
d tr quá ln các tài sn có trên bng tng kt tài sn. Tuy vy, vic l thuc quá nhiu
vào ngun vn huy đng trên th trng tin t
 có th li phi đi mt vi nhng ri ro
thanh khon quá ln.
- Qun tr thanh khon phi hp: do nhng ri ro c hu ca vic da quá nhiu
vào vay thanh khon và mc chi phí đáng k ca vic d tr thanh khon, hu ht ngân
hàng s dng c qun tr thanh khon tài sn có và qun tr thanh khon tài sn n. Theo
chin lc qun tr phi hp, mt phn nhu cu thanh khon d tính s đáp ng bng vic
d tr tài sn thanh khon (ch yu chng khoán và tin gi ti các ngân hàng khác) trong
khi phn còn li ca nhu cu thanh khon s đc gii quyt bng nhng hp đng hn
mc tín dng t các ngân hàng đi lý hoc t nhng ngi cho vay khác.
S dng bin pháp kt hp ngân hàng có th hn ch bt các nhc đim ca hai
chin lc trên đng thi giúp ngân hàng la chn cho mình phng thc ti u nht v
chi phí và thi gian vào đúng thi đim ngân hàng gp vn đ v thanh khon.
1.2.4.3 Qun tr ri ro lãi sut
14


Trong nn kinh t th trng, ri ro lãi sut là mt hin tng thng xuyên xy ra,
do đó các nhà qun tr ngân hàng phi thng xuyên phân tích đ tìm ra các gii pháp
điu tit ri ro lãi sut.Tuy có nhiu khái nim v ri ro lãi sut nhng tu trung các nhà
kinh t đu có quan đim chung rng ri ro lãi sut là h s chênh lch lãi gim khi lãi
sut th trng thay đi.
1.2.4.4 Qun tr ri ro t giá

Trng thái ngoi hi là ch tiêu c bn đ đánh giá ri ro t giá hi đoái. Trng thái
ngoi hi có th đc tính cho tng loi ngoi t, hoc tính chung cho tt c các loi ngoi
t hin có ti ngân hàng. Trng thái ngoi hi ca mi loi ngoi t là chênh lch gia
tng tài sn Có và tng tài sn N ca ngoi t đó, bao gm c các tài sn ngoi bng
tng ng, các khon mua, bán ngoi t giao ngay và có k hn. Các phng pháp qun
tr ri ro t giá:
- a dng hóa các loi ngoi t trong d tr và thanh toán, hn ch tp trung vào
mt loi ngoi t.
- S dng công c tài chính phái sinh phòng chng ri ro t giá nh hp đng k
hn (Forward), quyn chn (Option), Swap ngoi t, hp đng giao sau…
- Duy trì trng thái ngoi hi hp lý: trng hp t giá bin đng tht thng
không theo quy lut, không d đoán trc đc, thì ngân hàng nên ch đng duy trì trng
thái ngoi hi bng không và đa dng hóa các loi ngoi t trong kinh doanh. Trng hp
t giá bin đng có th d báo trc đc thì nu t giá tng duy trì trng thái lch dng
(trng th); nu t giá gim duy trì trng thái lch âm (đon th).
1.3 Gii thiu hip c Basel
Basel 3 đã đc thông qua t 2010 và hin nay các nc phát trin đang nghiên cu
áp dng. Mc dù đn 2013 Basel 3 mi có hiu lc và đn 2019 mi áp dng đy đ, Vit
Nam cng hng các quy đnh giám sát hot đng ngân hàng ca mình theo các tiêu chí
này. Vì vy,  chng này, tác gi ch gii thiu n
i dung ca Basel 2 và Basel 3, phn
gii thiu lch s ra đi ca Hip c Basel và ni dung Basel 1 s đc trình bày  Ph
lc 6.
1.3.1 Nhng ni dung c bn ca Basel 2
Nhm khc phc các hn ch ca hip c Basel 1 và đáp ng nhu cu thc tin
hot đng ca h thông ngân hàng thì Hip c Basel 2 đã ra đi. Hip c Basel 2 là
hip c qu
c t v tiêu chun an toàn vn, tng cng qun tr toàn cu hóa tài chính
15



cng nh vic khai thác ti đa tim nng li nhun và hn ch ri ro. Hip c Basel 2 đ
cp ti các vn đ chính gm nhng quy đnh liên quan ti t l vn an toàn ti thiu, quá
trình xem xét giám sát ca c quan qun lý và cui cùng là các quy tc th trng. Basel 2
bao gm nhng khuyn ngh v lut và quy đnh ngành ngân hàng, đc ban hành bi U
ban Basel v giám sát ngân hàng. V bn ch
t, hip c Basel 2 đn thun làm tinh xo
hn, hoàn thin hn cách thc đo lng và tính toán nhng ri ro nhm giúp các ngân
hàng qun lý ri ro.
Ngoài ri ro tín dng và ri ro th trng đã đc qui đnh ti Basel 1, Basel 2 b
sung thêm mt loi ri ro na là ri ro hot đng (ri ro hot đng là ri ro xy ra tn tht
do các qui trình, h thng hay nhân viên trong ni b ngân hàng vn hành không tt hoc
do các nguyên nhân khách quan bên ngoài. ây là mt trong nhng ri ro trm trng mà
ngân hàng thng phi đi mt trong quá trình hot đng). Basel 2 vn qui đnh mc vn
an toàn ti thiu là 8% và ch thay đi cách tính  mu s trong công thc tính t l đ
vn. Theo đó, mu s phi bao gm c ba loi ri ro: ri ro tín dng, ri ro th trng, ri
ro hot đng. Basel 2 đã bãi b cách tip cn r
i ro ca Basel 1 và thay bng cách phân
đnh các mc ri ro trên c s xp hng chính xác hn mc đ ri ro, các ngân hàng s
phi ph thuc ch yu vào kt qu xp hng và đánh giá đ tín nhim ca các t chc
đc lp nh Moody, S&P. H thng đo lng theo Basel 2 phc tp hn, nhng có kh
nng đánh giá chính xác mc đ an toàn vn.
V mt
đnh lng công tác đo lng ri ro tín dng, Hip c này đa ra mt
chn la gia các phng pháp “đc tiêu chun hóa”, “c bn” và “nâng cao”. Nó khc
phc nhng hn ch ca các “t s Cook”, bng mt s nâng cao hn ch các trng s và
mt trng s duy nht cho mi đi tác ri ro 100%. Không có thay đi nào đi vi đnh
ngha v vn và vn c
p 1/cp 2 ln h s 8%. Basel 2 s dng khái nim “ba tr ct”:
- Tr ct th 1: Yêu cu v vn ti thiu

Tr ct th 1 liên quan ti vic duy trì vn bt buc. Lng vn duy trì đc tính
toán theo ba yu t ri ro chính mà ngân hàng phi đi mt: ri ro tín dng, ri ro vn
hành và ri ro th trng. Nhng loi ri ro khác không đc coi là có th lng hoá hoàn
toàn  bc này. T l vn đc tính da trên vn điu chnh và các tài sn có trng s
ri ro. Tng t l vn phi ≥8%. Vn cp 2 đc gii hn đn 100% vn cp 1; Vn cp 3
đc gii hn 250% vn cp 1. Tng các tài sn có trng s ri ro đc xác đnh bng
cách nhân các yêu cu vn đi vi ri ro th
 trng và ri ro hot đng vi 12,5 (nghch
16


đo ca t l vn ti thiu 8%) và cng kt qu vi tng các tài sn có trng s ri ro đi
vi ri ro tín dng.
- Tr ct th 2: Giám sát
Tr ct th 2 liên quan ti vic hoch đnh chính sách ngân hàng, cung cp cho các
nhà hoch đnh chính sách nhng “công c” tt hn so vi Basel 1. Tr ct này cng cung
cp mt khung gii pháp cho các ri ro mà ngân hàng đi mt, nh
 ri ro h thng, ri ro
chin lc, ri ro danh ting, ri ro thanh khon và ri ro pháp lý, mà hip c tng hp
li di cái tên ri ro còn li (residual risk).
Các ngân hàng cn phi đánh giá mt cách đúng đn v nhng loi ri ro mà h
đang phi đi mt và đm bo rng nhng giám sát viên s có th đánh giá đc tính đy
đ ca nhng bin pháp
đánh giá này.
- Tr ct th 3: Quy lut th trng
Tr ct th 3 làm gia tng mt cách đáng k các thông tin mà mt ngân hàng phi
công b. Phn này đc thit k đ cho phép th trng có mt bc tranh hoàn thin hn
v v th ri ro tng th ca ngân hàng và cho phép các đi tác ca ngân hàng đnh giá và
tham gia chuyn giao mt cách hp lý. Vi ct tr này, Basel 2 đa ra mt danh sách các
yêu c

u buc các ngân hàng phi công khai thông tin, t nhng thông tin v c cu vn,
mc đ đy đ vn đn nhng thông tin liên quan đn mc đ nhy cm ca ngân hàng
vi ri ro tín dng, ri ro th trng, ri ro tác nghip và quy trình đánh giá ca ngân hàng
đi vi tng loi ri ro này.
Nh vy, vi quá trình phát trin ca Basel và nhng Hip c mà t chc này đa
ra, các NHTM càng ngày càng đc yêu c
u hot đng mt cách minh bch hn, đm bo
vn phòng nga cho nhiu loi ri ro hn và do vy, hy vng s gim thiu đc ri ro.
Bng 1.1: Trng s ri ro theo phân loi tài sn trong quy đnh ca hip c Basel 2
Trng s ri ro Phân loi tài sn.
0%
Tin mt và vàng nm trong ngân hàng, các nhim v tr n
ca Chính ph và B Tài Chính.
20%
Các khon tr n ca ngân hàng có quy mô ln, Chng
khoán phát hành bi c quan nhà nc.
50% Các khon vay th chp nhà .
100% Tt c các khon vay khác nh trái phiu ca doanh nghip,