B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
NGÔ HOÀNG KIM NGÂN
CÁC NHÂN T NHăHNGăN CU TRÚC VN CA
CÁC CÔNG TY BTăNG SNăANGăNIểMăYT TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
LUNăVNăTHCăSăKINH T
TP. H Chí Minh ậ Nmă2012
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
NGÔ HOÀNG KIM NGÂN
CÁC NHÂN T NHăHNGăN CU TRÚC VN CA
CÁC CÔNG TY BTăNG SNăANGăNIểMăYT TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
Chuyên ngành: Kinh t tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC: PGS.TS. LÊ TH LANH
TP. H Chí Minh ậ Nmă2012
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là ca riêng tôi, không sao chép ca bt k ai.
S liu và ni dung trong lun vn là trung thc, đc s dng t nhng ngun rõ ràng
và đáng tin cy.
TP. H Chí Minh, tháng 7 nm 2012
Tác gi
Ngô Hoàng Kim Ngân
LI CMăN
Li đu tiên tôi xin chân thành cm n quý Thy Cô trng i hc Kinh T
TP. H Chí Minh đư giúp tôi có đc vn kin thc quý báu trong thi gian tôi hc ti
đây.
bài lun vn này đc hoàn thành tt đp, tôi xin gi li bit n sâu sc
đn PGS. TS. Lê Th Lanh, ngi đư tn tình hng dn tôi thc hin lun vn trong
thi gian va qua.
Mc dù đư có nhiu nghiên cu và hc hi nhng chc chn s không tránh
khi thiu sót, tôi rt mong nhn đc s đóng góp ý kin quý báu ca quý Thy Cô
và các anh ch.
Tôi xin chân thành cm n.
Tác gi,
Ngô Hoàng Kim Ngân
MC LC
Trang ph bìa
Liăcamăđoan
Li cmăn
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng biu và hình
TÓM TT 1
PHN M U 2
Căs hìnhăthƠnhăđ tài 2
Mc tiêu nghiên cu 2
PhngăphápăvƠăphm vi nghiên cu 3
ụănghaăthc tin caăđ tài 3
Kt cu ca lunăvn 3
CHNGă1: TNG QUAN V CU TRÚC VN VÀ CÁC NHÂN T NH
HNGăN CU TRÚC VN 5
1.1 Tng quan v cu trúc vn 5
1.1.1 Cu trúc vn 5
1.1.2 o lng cu vn 5
1.1.3 Các lý thuyt v cu trúc vn 9
1.1.3.1 Lý thuyt ca MM trong môi trng không có thu 9
1.1.3.2 Mô hình MM trong môi trng có thu 10
1.1.3.3Chi phí khánh tn tài chính 11
1.1.3.4 Chi phí đi din 12
1.1.3.5 Lý thuyt thông tin bt cân xng 14
1.2 Các nhân t nhăhngăđn cu trúc vn 16
1.2.1 Hiu qu hot đng 16
1.2.2 Tài sn c đnh hu hình 16
1.2.3 Thu thu nhp doanh nghip 17
1.2.4 Qui mô công ty 17
1.2.5 C hi tng trng 18
1.2.6 Tính thanh khon 18
1.2.7 c đim riêng ca sn phm 19
1.3 Mt s nghiên cu thc nghim v các nhân t tácăđngăđn
cu trúc vn 19
1.4 Tóm tt 20
CHNGă2: CU TRÚC VN VÀ CÁC NHÂN T NHăHNGăN CU
TRÚC VN CA CÁC CÔNG TY BTăNG SNăANGăNIểMăYT TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM 21
2.1 Tng quan v th trng btăđng sn Vit Nam 21
2.2 căđimăcaăngƠnhăbtăđngăsn 23
2.3 căđimăcuătrúcăvn caăcácădoanhănghipăngƠnhăbtăđngăsn 25
2.3.1 c đim cu trúc tài sn ca các doanh nghip ngành bt đng sn 25
2.3.2 c đim cu trúc ngun vn ca các doanh nghip ngành bt đng sn 27
2.3.3 Tình hình n vay ca các doanh nghip ngành bt đng sn 30
2.4 Phngăphápănghiênăcu 32
2.5 Mu nghiên cu 32
2.6 Mô hình nghiên cu 32
2.7 Tóm tt 38
CHNGă3: KT QU NGHIÊN CU 40
3.1 Phơnătíchăcácănhơnătănhăhngăđnăcuătrúcăvn caăcácădoanhănghipă
ngƠnhăbtăđngăsn 40
3.1.1 Mô t d liu 40
3.1.2 Kt qu phân tích hi quy 40
3.1.2.1 Thng kê mô t 40
3.1.2.2 Ma trn tng quan 41
3.1.2.3 Kt qu hi quy bi 42
3.2ăánhăgiáăktăquănghiênăcu 52
3.3 Tómătt 54
KT LUN VÀ KIN NGH 55
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
S GDCK S Giao dch Chng khoán
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng Thng mi
DANH MC CÁC BNG BIU VÀ HÌNH
Bngă2.1 T sut đu t ngn hn ca các doanh nghip ngành bt đng
Bngă2.2ă T sut đu t dài hn ca các doanh nghip ngành bt đng
Bngă2.3 T l n trên vn ch s hu ca các công ty bt đng sn niêm yt trên
th trng chng khoán Vit Nam giai đon 2008-2011
Bngă2.4 Nhn đnh hng tác đng ca các bin
Bngă3.1 Tóm tt mô t thng kê các bin
Bngă3.2 Ma trn tng quan
Bngă3.3 Kt qu hi quy Mô hình 1
Bngă3.4 Kt qu kim đnh t tng quan bc 1
Bngă3.5 Kt qu hi quy đư khc phc hin tng t tng quan ca Mô hình 1
Bngă3.6 Kt qu kim đnh t tng quan bc 1
Bngă3.7 Kt qu hi quy bi ca Mô hình 2
Bngă3.8 Kt qu kim đnh t tng quan bc 1
Bngă3.9 Kt qu hi quy đư khc phc hin tng t tng quan ca Mô hình 2
Bngă3.10 Kt qu kim đnh hin tng t tng quan bc 1
Bngă3.11 Hng tác đng ca các bin gii thích lên bin ph thuc
Hình 2.1 Cu trúc ngun vn ca các doanh nghip ngành bt đng sn
Hình 2.2 Tính thanh khon ca các doanh nghip ngành bt đng giai đon 2008-
2011
- 1 -
TÓM TT
Cu trúc vn đc quyt đnh bi mt s nhân t. Mt cu trúc vn phù hp là
quyt đnh quan trng vi mi doanh nghip không ch bi nhu cu ti đa li ích thu
đc t các cá nhân, t chc liên quan ti doanh nghip và hot đng ca doanh
nghip mà còn bi tác đng ca quyt đnh này ti nng lc kinh doanh ca doanh
nghip trong môi trng cnh tranh. Mc dù có nhiu nhân t góp phn vào kt qu
hot đng ca doanh nghip, nhng cu trúc vn vn đóng vai trò quyt đnh. Do đó,
vic xác đnh các nhân t tác đng đn cu trúc vn là điu cn thit.
Nghiên cu này đc thc hin vi mc tiêu tìm ra mi quan h ca các nhân
t vi cu trúc vn ca các công ty ngành bt đng sn, c th là các công ty bt đng
sn đang niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam. S dng phân tích hi quy
bi, trng thái cu trúc vn ca các công ty ngành bt đng sn đc kho sát trong
giai đon t nm 2008 đn nm 2011. Mu nghiên cu bao gm 55 công ty bt đng
sn đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam. Trong nghiên cu này, bin
ph thuc đc đo lng bi t t l n dài hn trên tng tài sn, t l vn ch s hu
trên tng tài sn. Các nhân t tác đng đn cu trúc vn (bin đc lp) đc đo lng
bi li nhun, tài sn c đnh hu hình, tính thanh khon, thu thu nhp doanh nghip,
qui mô công ty, c hi tng trng và đc đim riêng ca sn phm. Kt qu nghiên
cu cho thy hng tác đng ca các bin gii thích nh li nhun, tài sn c đnh hu
hình, tính thanh khon, qui mô công ty đn cu trúc vn phù hp vi lý thuyt đánh
đi, lý thuyt trt t phân hng cng nh các nghiên cu thc nghim trc đây.
- 2 -
PHN M U
Căs hìnhăthƠnhăđ tài
Trong bi cnh nn kinh t còn nhiu khó khn, th trng bt đng sn đóng
bng trong mt thi gian dài thì vic doanh thu và li nhun ca doanh nghip bt
đng sn st gim là điu không th tránh khi. c bit, rt nhiu doanh nghip s
dng đòn by n ln nên gánh nng lưi vay đang đè nng. iu t hi hn là bt đng
sn gn nh mt thanh khon nên hàng tn kho tng mnh. Nhiu doanh nghip ri
vào hoàn cnh khn cùng khi rt nhiu d án xây dng d dang phi dng li do thiu
vn hoc không th bán đc hàng.
S khó khn ca doanh nghip bt đng sn ngoài vic chu tác đng mnh bi
nhng bin đng v mô thì mt nguyên nhân ch quan là do vic d báo và qun tr ri
ro kém, đu t tràn lan bt chp nng lc thc t và tình hình th trng đư đa nhiu
doanh nghip đn b vc phá sn.
Vi bi cnh kinh t hin nay thì khó khn ca các doanh nghip bt đng sn
vn cha dng li. Dù trong thi gian ti, lãi sut có th dn h nhng chc chn s
không nhiu. Bên cnh đó s suy yu ca nn kinh t cùng vi chính sách tín dng sit
cht đi vi ngành bt đng sn s khin cho ngành này khó phc hi nhanh. Do đó,
tác gi chn đ tài ắCác nhân t nhăhngăđn cu trúc vn ca các Công ty Bt
đng sn đangăniêm yt trên th trng chng khoán VităNam” nhm giúp các
doanh nghip bt đng sn xác đnh cho mình mt cu trúc vn phù hp đ duy trì
hot đng, vt qua khó khn và phát trin bn vng.
Mc tiêu nghiên cu
- 3 -
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là phân tích cu trúc vn và các nhân t nh
hng đn cu trúc vn ca các công ty bt đng sn đang niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam. T kt qu nghiên cu này, qua đó đ xut nhng gii pháp
góp phn giúp các doanh nghip la chn cu trúc vn phù hp nhm hng đn mc
tiêu ti đa hoá giá tr doanh nghip.
Phngăphápăvà phm vi nghiên cu
Phng pháp nghiên cu: đ thc hin lun vn này, tác gi s dng phng
pháp phân tích, phng pháp thng kê và mô t, phng pháp so sánh tng hp…
Phm vi nghiên cu ca lun vn tp trung ch yu vào phân tích cu trúc vn
ca các Công ty Bt đng sn đang niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam
giai đon 2008- 2011.
Ý nghaăthc tin caăđ tài
Mt là, phân tích cu trúc vn và các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca
các Công ty Bt đng sn niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
Hai là, đánh giá các nhân t, tìm ra nhng nhân t thc s có nh hng đn
cu trúc vn và mt s bin pháp nhm xây dng cu trúc vn phù hp cho các doanh
nghip ngành bt đng sn.
Kt cu ca lunăvn
Kt cu ca lun vn gm 03 chng:
Chng 1: Tng quan v cu trúc vn và các nhân t nh hng đn cu trúc
vn
Chng 2: Các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các công ty bt đng
sn đang niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam
- 4 -
Chng 3: Kt qu nghiên cu
- 5 -
CHNG 1: TNG QUAN V CU TRÚC VN VÀ CÁC
NHÂN T NHăHNGăN CU TRÚC VN
1.1 Tng quan v cu trúc vn
1.1.1 Cu trúc vn
Cu trúc vn đc hiu là c cu ngun vn mà doanh nghip huy đng đ tài
tr cho tài sn ca doanh nghip mình. Cu trúc vn đc đo lng thông qua các ch
tiêu nh t sut n (N phi tr trên tng tài sn), t sut t tài tr (Vn ch s hu
trên tng tài sn) hay t sut n phi tr trên vn ch s hu.
V lý thuyt, cu trúc vn hin đi da trên nhng gi đnh ln đu tiên đc
đa ra bi Modigliani và Miller (1958). T đó, mt s lý thuyt v cu trúc vn gii
thích cho s khác bit trong vic la chn cu trúc vn ca doanh nghip đc phát
trin. Trong đó, đáng chú ý nht là 2 lý thuyt gii thích mi quan h gia cu trúc vn
và giá tr doanh nghip, bao gm: lý thuyt tnh v đánh đi và lý thuyt v trt t
phân hng.
V thc nghim, nhiu nghiên cu đư đc tin hành đ xác đnh các nhân t
nh hng đn cu trúc vn ca doanh nghip, bao gm: li nhun, s tng trng ca
doanh nghip, ri ro kinh doanh, qui mô ca doanh nghip… . Tuy nhiên, chiu hng
tác đng ca các nhân t này đn cu trúc vn là không hoàn toàn ging nhau trong
các nghiên cu trc đây.
1.1.2 oălng cu trúc vn
Cu trúc vn là mt khái nim tru tng, do đó các công trình nghiên cu v
lnh vc này đư đc thc hin da trên nhiu cách đo lng khác nhau. ây là mt
- 6 -
vn đ cn quan tâm vì mi cách đo lng khác nhau đu nh hng đn kt qu
nghiên cu.
Vn đ thng quan tâm khi đo lng cu trúc vn đó là giá tr th trng hay
giá tr s sách s đc s dng đ xác đnh giá tr ca tài sn và các khon n phi tr
khi xem xét cu trúc vn? Có hai dòng tranh lun đi lp v vn đ này. Theo trng
phái s dng giá s sách, chi phí c bn ca các khon vay là chi phí k vng ca s
khánh tn v tài chính trong trng hp phá sn. Trong trng hp đó, giá tr ca mt
doanh nghip b khánh tn s gn vi giá tr s sách. Nu vic phá sn xy ra, vic đo
lng trách nhim đi vi các ch n theo giá tr s sách k toán là chính xác nht.
Ngoài ra, giá tr s sách d tip cn hn giá tr trng, ghi nhn chính xác hn và
không b lch so vi s thay đi nh giá tr th trng. Giá tr s sách còn phù hp khi
xác đnh cu trúc vn đi vi các công ty không yt giá hay các doanh nghip nh.
Nu s dng giá s sách thì giá tr ca n và tài sn đc s dng theo giá tr trên
Bng cân đi k toán.
Trng phái giá tr th trng cho rng giá tr th trng xác đnh đc giá tr
thc ca doanh nghip. Mt doanh nghip có giá tr vn ch s hu âm trên s k toán
nhng li có giá th trng dng. iu này có th xy ra nu hot đng kinh doanh
trc đây thua l làm vn ch s hu có giá tr âm, nhng giá th trng dng phn
ánh các dòng tin k vng tng lai ca doanh nghip đó. Vì vy, nhiu nghiên cu s
dng c giá tr th trng và giá tr s sách đ đo lng cu trúc vn nh nghiên cu
ca Titman và Wessel (1988), Huang và Song (2002).
Tóm li, ta có th đa ra các ch tiêu phn ánh cu trúc vn ca doanh nghip
nh sau:
- 7 -
Ch tiêu
Cáchăđoălng
T l n phi tr trên tài sn
N phi tr
Tng tài sn
T l n dài hn trên tài sn
N dài hn
Tng tài sn
T l n phi tr trên vn ch s
hu
N phi tr
Vn ch s hu
T l vn ch s hu trên tài sn
Vn ch s hu
Tng tài sn
T l n phi tr trên tài sn: T s tng n trên tng tài sn đc s dng đ
xác đnh ngha v ca ch doanh nghip đi vi các ch n.
Thông thng các ch n mun t s n trên tng tài sn va phi vì t s này
càng thp thì khon n càng đc đm bo trong trng hp doanh nghip b phá sn.
Trong khi đó, các ch s hu doanh nghip li mun t s này cao vì h mun li
nhun gia tng nhanh và mun toàn quyn kim soát doanh nghip. T s này cao th
hin s bt li đi vi các ch n nhng li có li cho ch s hu nu đng vn đc
s dng có kh nng sinh li cao. Tuy nhiên, nu t s tng n trên tng tài sn quá
cao, doanh nghip d b ri vào tình trng mt kh nng thanh toán.
có nhn xét đúng đn v t s tng n trên tng tài sn cn phi kt hp vi
các t s khác, tuy nhiên t s tng n trên tng tài sn cao, trong tng lai doanh
nghip s khó huy đng tin vay đ tin hành sn xut kinh doanh.
- 8 -
T l n dài hn trên tài sn: H s n dài hn trên tng tài sn so sánh tng
quan n vi tng tài sn ca mt công ty, và có th cho bit nhng thông tin hu ích
v mc đ tài tr cho tài sn bng n dài hn ca mt công ty, h s này có th dùng
đ đánh giá hiu ng đòn by tài chính ca mt công ty.
T l n phi tr trên vn ch s hu: T l tng n trên vn ch s hu là ch
s phn ánh quy mô tài chính ca công ty. Nó cho bit v t l gia hai ngun vn c
bn (n và vn ch s hu) mà doanh nghip s dng đ chi tr cho hot đng ca
mình. Hai ngun vn này có nhng đc tính riêng bit và mi quan h gia chúng
đc s dng rng rưi đ đánh giá tình hình tài chính ca doanh nghip.
Trong đó, n ca doanh nghip bao gm c n ngn hn và n dài hn . Vn
ch s hu hay vn c phn ca c đông gm c phn thông thng, c phn u đưi,
các khon lãi phi tr và n ròng.
T l tng n trên vn ch s hu giúp nhà đu t có mt cái nhìn khái quát v
sc mnh tài chính, cu trúc tài chính ca doanh nghip và làm th nào doanh nghip
có th chi tr cho các hot đng. H s này càng nh, có ngha là n phi tr chim t
l nh so vi tng tài sn hay tng ngun vn thì doanh nghip ít gp khó khn hn
trong tài chính. T l này càng ln thì kh nng gp khó khn trong vic tr n hoc
phá sn ca doanh nghip càng ln.
Trên thc t, nu n phi tr chim quá nhiu so vi ngun vn ch s hu có
ngha là doanh nghip đi vay mn nhiu hn s vn hin có, nên doanh nghip có th
gp ri ro trong vic tr n, đc bit là doanh nghip càng gp nhiu khó khn hn khi
lãi sut ngân hàng ngày mt tng cao. Các ch n hay ngân hàng cng thng xem
xét, đánh giá k t l n (và mt s ch s tài chính khác) đ quyt đnh có cho doanh
nghip vay hay không.
- 9 -
Tuy nhiên, vic s dng n cng có mt u đim, đó là chi phí lãi vay s đc
tr vào thu thu nhp doanh nghip. Do đó, doanh nghip phi cân nhc gia ri ro v
tài chính và u đim ca vay n đ đm bo mt t l hp lý nht.
T l vn ch s hu trên tài sn: H s vn ch s hu trên tng tài sn so
sánh tng quan vn ch s hu vi tng tài sn ca mt công ty, h s này cho thy
sc mnh tài chính và kh nng chi tr ca doanh nghip. T l này càng ln cho thy
công ty ít đu t vào nhng d án ri ro, do vy t sut sinh li s thp.
1.1.3 Các lý thuyt v cu trúc vn
1.1.3.1 Lý thuyt caăMMătrongămôiătrng không có thu
Trc nm 1958, lý thuyt v cu trúc vn ch là nhng qu quyt m h v
hành vi ca nhà đu t hn là nhng mô hình nghiên cu đn gin. Lý thuyt hin đi
v cu trúc vn khi đu t nm 1958 khi hai giáo s Franco Modigliani và Merton
Miller chng minh rng: giá tr ca doanh nghip s không b nh hng bi cu trúc
vn theo mt s gi thuyt. Kt qu nghiên cu này cho rng hot đng kinh doanh
ca doanh nghip đc tài tr bng ngun vn gì không là vn đ cn quan tâm vì cu
trúc vn đc lp vi giá tr doanh nghip.
Ngha là:
Trong đó: V
L
, V
U
là giá tr ca doanh nghip s dng n và không s dng n.
k
SU
là t l hoàn vn yêu cu đi vi doanh nghip không s dng n
EBIT là li nhun trc thu và lãi vay.
Lý thuyt trên da vào các gi thuyt sau:
- 10 -
C phiu và trái phiu đc kinh doanh trên th trng hoàn ho. Ngha là
không có các chi phí môi gii và nhà đu t có th vay hay cho vay vi cùng mt lãi
sut.
Nhà đu t và nhà qun tr ti doanh nghip đu có thông tin nh nhau v c
hi tng trng đu t ca doanh nghip trong tng lai.
Tt c các nhà đu t đu hp lý và có k vng đng nht v li nhun ca
mt doanh nghip.
Các doanh nghip hot đng di các điu kin tng t s có cùng mc đ
ri ro kinh doanh.
Không có thu thu nhp.
Tuy nhiên, các gi thuyt ca mô hình MM đu rt lý tng. Trc ht, thu
thu nhp doanh nghip và thu thu nhp cá nhân, cng nh s bt cân xng v thông
tin đu tn ti trên thc t. Hai là, lãi sut vay thng tng khi s dng n ngày càng
tng lên. Ba là, li nhun sau thu và lãi vay gim vi nhng mc đ s dng n khác
nhau và kh nng phá sn gia tng khi doanh nghip s dng tng các khon n đ tài
tr.
Mc dù các gi thuyt trên đu không tn ti trên thc t nhng kt qu nghiên
cu t mô hình MM có ý ngha rt ln. Mô hình đư ch ra nhng đu mi v tính liên
quan ca cu trúc vn đi vi giá tr mt doanh nghip. Các lý thuyt v vn tip theo
đư m rng mô hình này bng cách loi b các gi thuyt nghiên cu.
1.1.3.2 Mô hình MM trongămôiătrng có thu
Nm 1963, Modigliani và Miller tip tc đa ra mt nghiên cu tip theo trong
đó có tính đn nh hng ca thu thu nhp công ty. Vì chi phí lãi vay là mt khon
chi phí đc khu tr trc khi tính thu thu nhp doanh nghip nên khi doanh nghip
- 11 -
s dng n vay đ tài tr s xut hin khon tit kim bng tin tng thêm đi vi các
nhà đu t. Nh vy, vi thu thu nhp công ty, hai ông cho rng s dng n s làm
tng giá tr ca mt doanh nghip. Vic tn ti thu thu nhp doanh nghip dn đn
lun đ MM th nht rng, giá tr ca mt doanh nghip s dng n bng giá tr doanh
nghip không s dng n cùng mt dng ri ro cng vi khon li t vic s dng
n.
Nh vy, mô hình MM đư loi tr gi thuyt thu thu nhp công ty so vi mô
hình MM nguyên thy, theo đó cu trúc vn có liên quan đn giá tr doanh nghip. S
dng n càng tng s càng làm tng giá tr doanh nghip.
Tuy nhiên, mô hình MM trong môi trng có thu cng đư gp phi nhiu ý
kin phn bác. Mt trong các ý kin này liên quan đn s tn ti ca chi phí khánh tn
tài chính và chi phí đi din.
1.1.3.3 Chi phí khánh tn tài chính
S khánh tn v tài chính bao gm nguy c phá sn và s phá sn. Mt doanh
nghip ri vào tình trng phá sn luôn phát sinh các chi phí k toán và pháp lý đáng k
và doanh nghip đó phi mt nhiu thi gian đ duy trì khách hàng, nhà cung cp và
ngi lao đng. Ngoài ra, phá sn cng gây áp lc lên các doanh nghip phi thanh lý,
nhng bán các tài sn vi giá thp hn giá tr ca nó so vi trng hp hot đng
bình thng.
Chi phí khánh tn tài chính có th gm c các chi phí trc tip và gián tip. Các
chi phí trc tip nh các chi phí v pháp lý và hành chính trong quá trình phá sn. Chi
phí gián tip là nhng khon thit hi vi doanh nghip khi các bên có liên quan đn
li ích doanh nghip hn ch nhng điu kin u đưi cho doanh nghip đó. Chi phí
khánh tn v tài chính tùy thuc vào ba yu t: Kh nng phá sn, chi phí phát sinh khi
- 12 -
tình trng khánh tn v tài chính gia tng, và nh hng ca nguy c phá sn đi vi
hot đng ca doanh nghip hin ti.
Theo mô hình MM trong môi trng có thu, s dng n đ làm gia tng giá tr
doanh nghip, nhng vic gia tng n lên s làm gia tng chi phí khánh tn, gia tng
kh nng phá sn, và s làm gim giá tr doanh nghip. Ý tng v chi phí khánh tn
tài chính dn đn lý thuyt “cân bng” v cu trúc tài chính, theo đó cu trúc tài chính
ti u là cu trúc tài chính đòi hi phi cân bng gia li ích do s dng n và chi phí
khánh tn tài chính.
Nh vy, lý thuyt cân bng đi lp vi nhng lý thuyt trc đây ca MM
theo mô hình thu, khi kh nng phá sn càng gia tng thì doanh nghip s ít s dng
n khi tng vn hot đng.
1.1.3.4 Chiăphíăđi din
Trong qun tr tài chính, vn đ đi din luôn cha đng mâu thun tim tàng
v li ích gia ngi tài tr vi ngi qun lý doanh nghip. Jenshen và Meckling
(1976) cho rng có hai dng mâu thun v đi din: mâu thun gia ngi ch s hu
vi nhà qun lý doanh nghip và mâu thun gia ngi ch s hu vi ngi ch n.
i vi mâu thun gia ngi ch và ngi qun lý doanh nghip, vn đ đi
din phát sinh khi ngi qun lý không s hu trong phn vn ch s hu. Kt qu là
ngi ch s hu không giành đc toàn b khon li t các hot đng nâng cao li
nhun ca công ty mình, nhng h phi gánh chu toàn b chi phí cho nhng hot
đng này. gim thp mâu thun đi din, ngi ch s hu chp nhn b ra chi phí
đi din, nh các khon chi đ giám sát hot đng ( hot đng kim toán), chi đ cu
trúc li t chc nhm hn ch các hành vi không mong mun, và các chi phí c hi khi
các c đông áp đt các gii hn cho ban qun lý.
- 13 -
Mâu thun gia ngi ch n và ngi ch doanh nghip xut hin trong các
hp đng vay n, khi cân nhc các mc vay n cho các khon đu t. C th là, nu
mt khon đu t có thu nhp cao hn giá tr ca khon n, ngi ch doanh nghip s
hng toàn b khon thu nhp này. Tuy nhiên, nu khon đu t đó không thành công,
ngi ch doanh nghip s gánh chu khon thua l này mc nào đó do trách nhim
hu hn ca khon đu t. Kt qu là ngi ch doanh nghip có th bt li t đu t
vào nhng d án có ri ro cao. Do vy, các ch n thng đa ra c ch t bo v
mình thông qua xây dng các điu khon hn ch trong các hp đng vay. Nhng điu
khon này cn tr hot đng ca các doanh nghip mt vài khía cnh nào đó. Các
doanh nghip còn b giám sát đ đm bo rng các điu khon phi đc tuân th. Các
chi phí trong trng hp này đc chuyn sang ngi ch di hình thc các khon
chi phí n vay cao hn.
i vi các doanh nghip có qui mô nh, vn đ đi din tr nên nghiêm trng
hn so vi các doanh nghip ln vì các doanh nghip nh không đc yêu cu công
khai thông tin, do vy dn đn nhng chi phí đáng k khi cung cp thông tin cho ngi
bên ngoài.
Nhng nghiên cu v chi phí đi din cho thy, tng t nh trng hp chi
phí khánh tn v tài chính, chi phí đi din làm gim li ích do s dng n đ tài tr.
Jenshen và Meckling (1976) cho rng mt cu trúc vn ti u có th đt đc bng
vic cân đi gia chi phí đi din vi li ích do s dng n. Lý thuyt v chi phí đi
din là mt quan tâm đi vi các doanh nghip nh vì chi phí đi din phát sinh ln
hn t nhng mâu thun c bn v li ích gia ngi ch s hu và các ch n.
Vn đ đi din cng liên quan đn uy tín ca doanh nghip và đn lt nó
cng nh hng đn la chn cu trúc tài chính. Nu doanh nghip có lch s thanh
toán n tt, uy tín ca doanh nghip s tng lên, và chi phí lưi vay s thp hn. Do vy,
- 14 -
các doanh nghip lâu nm thng tìm các d án an toàn đ tránh mt uy tín ca mình.
Các doanh nghip mi, non tr vi ít uy tín có th chn các d án mang nhiu ri ro.
Nu các doanh nghip non tr tn ti mà không có nhng tht bi nào, h dn dn
chuyn sang các d án an toàn. Kt qu là các doanh nghip lâu nm s có t l tht
bi ít hn và chi phí vay cng thp hn các doanh nghip non tr.
Nhìn chung, vic đa chi phí khánh tn tài chính và chi phí đi din vào mô
hinh thu MM và mô hình Miller dn đn lý thuyt cân bng v cu trúc vn. Nhng
mô hình này đu tha nhn tn ti mt cu trúc vn ti u. Cu trúc vn ti u ca
mt doanh nghip liên quan đn cân bng gia nh hng thu thu nhp doanh nghip
vi chi phí đi din và chi phí khánh tn vn.
1.1.3.5 Lý thuyt thông tin bt cân xng
Mt trong các gi thuyt ca mô hình MM là các nhà đu t và nhà qun tr có
cùng thông tin v trin vng tng lai ca doanh nghip. Tuy nhiên, so vi các nhà
đu t bên ngoài các nhà qun tr thng có thông tin đy đ hn v trin vng tng
lai. Hin tng này gi là s bt cân xng v thông tin.
Thông tin bt cân xng có nh hng quan trng đi vi cu trúc vn ca
doanh nghip. Theo đó, lý thuyt v cu trúc vn hình thành thêm hai trng phái: lý
thuyt tín hiu và lý thuyt trt t phân hng.
Theo lý thuyt tín hiu, vic la chn cu trúc vn ca mt doanh nghip có th
truyn nhng du hiu cho ngi đu t bên ngoài v thông tin ca ngi bên trong
doanh nghip. Theo đó, nhà qun tr bit rõ hn nhà đu t bên ngoài v trin vng
ca doanh nghip. Khi doanh nghip đc d báo s có trin vng hot đng tt, nhà
qun tr không mun chia s li nhun vi nhng ngi ch s hu mi. Tuy nhiên,
khi doanh nghip d báo có trin vng không sáng sa, nhà qun tr mong mun chia
s nhng ri ro này vi nhng ngi ch mi ca doanh nghip. Do vy, khi mt
- 15 -
doanh nghip công b phát hành thêm c phiu cng đng ngha trin vng ca doanh
nghip không đc tt, hoc tng đng vi suy ngh ca các nhà qun tr là các c
phiu ca công ty hin ti đc đánh giá quá cao.
Lý thuyt trt t phân hng khi đu t nhng công trình nghiên cu ca Myers
và Majluf (1984). Các ông cho rng có mt trt t u tiên khi tài tr các khon đu t:
đu tiên là vic s dng các ngun vn hin có bên trong doanh nghip, tip theo là
các khon vay n, và cui cùng là huy đng vn ch s hu mi. Do thông tin bt cân
xng gia ngi bên trong và ngi bên ngoài, các doanh nghip s thích tài tr bi
các ngun vn bên trong hn là ngun vn bên ngoài đ tránh bán các chng khoán
di mnh giá. Nu các khon tài tr bên ngoài là không th tránh khi thì các khon
n ít ri ro s đc u tiên s dng và cui cùng là khon tng vn góp thông qua vic
huy đng các c đông mi. Trt t phân hng trên phn ánh s khác nhau v chi phí
tng đi ca các ngun lc tài tr. Do vy, Myers và Majluf (1984) cho rng s
không có mt cu trúc vn ti u đi vi các doanh nghip
Lý thuyt tín hiu ít s dng cho các doanh nghip nh do các doanh nghip
này thng không yt giá trên th trng chng khoán. Do vy, các nhà qun tr
thng không d đnh th hin các tín hiu đi vi th trng và nhà đu t khi thc
hin mt quyt đnh tài tr nào đó. Ngc li, lý thuyt trt t phân hng có th có ích
đi vi các doanh nghip va và nh. Do thông tin bt cân xng, chi phí đi vi các
ngun tài tr bên ngoài ca các doanh nghip nh thng cao hn đi vi các doanh
nghip ln. Thêm vào đó, ngi ch, ngi qun lý các doanh nghip này không thích
mt tài sn và quyn kim soát toàn b hot đng ca doanh nghip v tay nhng
ngi ch mi. Do vy, trong các doanh nghip nh vic chp nhn ngi ch mi s
không có ý ngha ln, khon tài tr bên trong s đc quan tâm hn so vi tài tr t
bên ngoài.
- 16 -
1.2 Các nhân t nhăhngăđn cu trúc vn
1.2.1 Hiu qu hotăđng
Theo lý thuyt đánh đi thì nhng công ty hot đng có lãi s vay nhiu n vì
h tn dng đc tm chn thu và ri ro phá sn thp. Kt qu hot đng tt trong
quá kh s là biu hin ca kt qu tt trong tng lai, nên doanh nghip hot đng có
lãi s vay nhiu vì kh nng tr n cao. Mt khác, theo lý thuyt trt t phân hng,
Myers (1984), Myers và Majluf (1984) cho rng hiu qu hot đng và n có mi quan
h nghch chiu vì nhng doanh nghip thành công s không cn ph thuc nhiu vào
ngun vn bên ngoài, h có th tài tr cho hot đng ca mình t ngun li nhun đư
thu đc trong quá kh.
Chen (2003) cng ng h lý thuyt trt t phân hng và cho rng nhng công ty
có li nhun cao có xu hng s dng ngun vn ni ti trong khi các công ty li
nhun thp s dng nhiu n hn vì vn ni ti ca h không đ. Theo Ozkan (2001)
thì hiu qu hot đng hin ti ca các công ty M tác đng nghch chiu vi quyt
đnh vay n ca h, trong khi hiu qu hot đng quá kh thì có tác đng thun chiu
vi t sut n.
1.2.2 Tài sn c đnh hu hình
Tài sn c đnh hu hình có th đc xem nh mt s đm bo cho các khon
vay ca doanh nghip. Vì vy, tm quan trng ca nhng tài sn này trong tng tài sn
s tác đng ti các mc vay n khác nhau. Hn na, tài sn c đnh hu hình có th
tác đng đn quyt đnh vay n ca doanh nghip vì chúng ít có tình trng thông tin
bt cân xng và có giá tr hn tài sn c đnh vô hình trong trng hp doanh nghip
phá sn. Bên cnh đó, nhng ri ro v đo đc s gim khi doanh nghip đem tài sn
c đnh hu hình đi th chp, vì điu này to du hiu tích cc vi ngi cho vay, là
nhng ngi có th bán nhng tài sn này trong trng hp doanh nghip v n. Vì