NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN CỦA CÁC NHÀ ĐẦU TƯ CÁ NHÂN Ở TPHCM.PDF

B GIÁO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM






Phm Th Qunh Nng


NHNG YU T TÁC NG N
QUYT NH U T CHNG KHOÁN
CA CÁC NHÀ U T CÁ NHÂN  TP. HCM



LUN VN THC S KINH T






Tp. H Chí Minh – Nm 2012

2


B GIÁO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM






Phm Th Qunh Nng

NHNG YU T TÁC NG N
QUYT NH U T CHNG KHOÁN
CA CÁC NHÀ U T CÁ NHÂN  TP. HCM

Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
TS. LÊ TN PHC



Tp. H Chí Minh – Nm 2012
3

Li cam đoan

Tôi xin cam đoan rng s liu và kt qu nghiên cu trong lun vn nƠy lƠ
trung thc, các thông tin trích dn trong lun vn đư đc ch rõ ngun gc,

đng thi đơy lƠ công trình nghiên cu ca cá nhân tôi, xut phát t nhu cu
thc tin trong công vic.
Tp. HCM, ngƠy 15 tháng 11 nm 2012


Phm Th Qunh Nng
4


MC LC
Tóm tt 1
CHNG 1: GII THIU 3
1.1 Tng quan th trng chng khoán 3
1.2 Vn đ cn nghiên cu 6
1.3 Mc tiêu nghiên cu 7
1.4 Phm vi nghiên cu 7
1.5 Phng pháp nghiên cu 7
1.6 Ý ngha thc tin 7
1.7 Các ni dung chính ca bài nghiên cu 8
CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU NGHIÊN CU TRC ÂY 9
2.1 C s lý thuyt 9
2.1.1 Tài chính hành vi: 9
2.1.2 La chn chng khoán: 12
2.2. Các nghiên cu trc đơy 14
2.3. Câu hi nghiên cu 20
2.4. Kt lun 20
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 21
3.1. Thit k nghiên cu 21
3.2. Xây dng bng câu hi 23
3.3. Kim tra thí đim 25

3.4. Tin hành kho sát 25
5

3.4.1 Phng pháp chn mu 25
3.4.2 Kích thc mu 26
3.5. Kt lun 26
CHNG 4: NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 27
4.1 Thông tin tng quát ca mu nghiên cu 27
4.2 Phân tích nhân t khám phá EFA 30
4.3 ánh giá đ tin cy ca thang đo 33
4.3.1 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 1 34
4.3.2 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 2 35
4.3.3 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 3 36
4.3.4 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 4 37
4.3.5 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 5 37
4.3.6 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 6 38
4.3.7 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 7 39
4.3.8 ánh giá đ tin cy ca thang đo đi vi nhân t 8 40
4.4 Mô hình điu chnh 40
4.5 Kt qu nghiên cu 42
4.5.1 nh hng ca nhóm nhân t đn quyt đnh la chn c phiu ca nhà
đu t cá nhơn 42
4.5.2 nh hng ca tng yu t đn quyt đnh la chn c phiu ca nhƠ đu
t cá nhơn 44
4.6 Kt lun 49
CHNG 5: KT LUN 51
5.1 Tóm tt nghiên cu 51
6

5.2 Kin ngh 52

5.2.1 i vi nhƠ đu t 53
5.2.2 i vi công ty niêm yt 53
5.2.3 i vi chính ph 53
5.3 Hn ch vƠ hng phát trin 54


7

Danh mc các bng biu
Bng 3.1: Các bin quan sát trong bài nghiên cu
Bng 3.2: Quy c thang đo Likert
Bng 4.1: Bng thng kê mô t gii tính vƠ đ tui ca mu nghiên cu
Bng 4.2: Bng thng kê mô t trình đ hc vn ca các nhƠ đu t trong mu
Bng 4.3: Bng thng kê mô t thi gian tham gia th trng chng khoán

Bng 4.4: KMO and Bartlett’s Test
Bng 4.5: KMO and Bartlett’s Test sau khi loi nhân t
Bng 4.6: Ma trn xoay nhân t
Bng 4.7: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi toàn b 26 bin
Bng 4.8: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 1
Bng 4.9: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 2
Bng 4.10: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 3
Bng 4.11: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 4
Bng 4.12: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 5
Bng 4.13: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 6
Bng 4.14: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 7
Bng 4.15: H s Cronbach Alpha ca thang đo đi vi nhân t 8
Bng 4.16: Trung bình vƠ đ lch chun ca các nhân t
8

Bng 4.17: Bng phân phi tn sut ca các bin nh hng có ý ngha đn
quyt đnh la chn c phiu ca nhƠ đu t cá nhơn
Bng 4.18: Bng phân phi tn sut ca các bin nh hng ít nht đn quyt
đnh la chn c phiu ca nhà đu t cá nhơn
Bng 4.19: Bng trung bình vƠ đ lch chun ca các bin
Bng 5.1: Các nhóm nhân t tác đng đn quyt đnh la chn c phiu ca
nhƠ đu t cá nhơn
Bng 5.2: Nhng yu t tác đng nhiu nht đn quyt đnh la chn c phiu
ca nhƠ đu t cá nhân
Bng 5.3: Nhng yu t tác đng ít nht đn quyt đnh la chn c phiu ca
nhƠ đu t cá nhơn


9

Danh mc các hình v, biu đ
Hình 1.1: Các ni dung chính ca bài nghiên cu
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu
Hình 4.1: Mô hình điu chnh
Biu đ 4.1: Trình đ hc vn ca các nhƠ đu t trong mu nghiên cu
Biu đ 4.2: Thi gian tham gia th trng chng khoán ca các nhƠ đu t


1

Tóm tt
Bài nghiên cu này tìm hiu và khám phá nhng yu t tác đng đn quyt
đnh đu t chng khoán ca các nhƠ đu t cá nhơn  Thành ph H Chí
Minh. Phng pháp chn mu là phi ngu nhiên thun tin vi s lng
phng vn lƠ 210 nhƠ đu t, kt qu thu v có 146 bng câu hi đt cht

lng. Bng câu hi dùng đ đi kho sát đc phát trin da trên lý thuyt tài
chính hành vi, mô hình la chn chng khoán ca Treynor & Black và các
nghiên cu trc đơy, nn tng là nghiên cu ca Al-Tamimi, và thông qua
tho lun nhóm. Kt qu sau khi x lý d liu vi SPSS phiên bn 15.0 nh
sau:
- Nhng yu t nh hng nhiu nht đn quyt đnh đu t chng khoán ca
nhƠ đu t cá nhơn gm: Li nhun công ty, Tính thanh khon ca c phiu,
Tính minh bch ca báo cáo tài chính, Danh ting công ty, V th công ty
trong ngành, Giá c phiu hp lý, C tc mong đi. Hu ht các yu t này
đu tuân theo mô hình la chn chng khoán ca Treynor ậ Black, ngoi tr
yu t Tính thanh khon ca c phiu vi phm li “S đn gin trong quyt
đnh đu t” và yu t Tính minh bch ca báo cáo tƠi chính đc đa vƠo đ
kim chng thc t t th trng Vit Nam.
- Nhng yu t ít nh hng gm: S tác đng t bn bè, ngi thân, Tin
đn, Nhn đnh ca các công ty chng khoán, T vn t nhân viên môi gii,
C phiu nhƠ đu t nc ngoài mua nhiu, T vn t chuyên viên phân tích
có kinh nghim, Thông tin phân tích trên các din đƠn. Nhng yu t nƠy đu
thuc li thông thng trong đu t, đa phn là li “Hành vi by đƠn”, duy
ch có yu t C phiu nhƠ đu t nc ngoài mua nhiu là vi phm li “S
đn gin trong quyt đnh đu t”.
2

- Nhng yu t nh hng va phi (bình thng) gm: C phiu dn dt th
trng, Chính sách ca Chính ph, Danh ting c đông, ngi lưnh đo, S
tng, gim VN Index tng lai, Các ch s kinh t v mô hin hành, S minh
bch vic công b thông tin ni b, T l c tc đc tr trong quá kh. Bên
cnh vic đa phn các yu t đu tuân th mô hình la chn chng khoán ca
Treynor ậ Black, thì yu t C phiu dn dt th trng đư vi phm li “Hiu
ng ngôi sao đang lên”, còn yu t S minh bch vic công b thông tin ni
b đc đa vƠo đ kim chng thc t th trng Vit Nam.

Nh vy, các nhƠ đu t chng khoán cá nhân  Tp. H Chí Minh ch yu
tuân theo mô hình la chn chng khoán ca Treynor ậ Black và ít vi phm
nht vào li “HƠnh vi by đƠn”, tuy nhiên có vi phm vào li “Hiu ng ngôi
sao đang lên” vƠ “S đn gin trong quyt đnh đu t”.

3

CHNG 1: GII THIU

1.1 Tng quan th trng chng khoán
Th trng chng khoán Vit Nam chính thc đi vào hot đng ngày
20/7/2000 vi tên gi Trung tâm Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí
Minh, có phiên giao dch đu tiên ngƠy 28/7/2000 vƠ sau đó lƠ Trung tâm
Giao dch Chng khoán Hà Ni ngày 14/7/2005. Qua quá trình hot đng và
tng trng, Trung tâm Giao dch Chng khoán TP.HCM đư chuyn đi
thành S Giao dch Chng khoán TP.HCM, chính thc khai trng vƠo ngƠy
08/8/2007.
Giai đon khi đu khi đa Trung tơm Giao dch Chng khoán TP.HCM vào
hot đng, th trng chng khoán đư có mc tng trng nhanh v giá do ch
có 02 công ty niêm yt lƠ REE (CTCP C đin lnh) và SAM (CTCP Cáp và
Vt liu vin thông). Ngun cung hàng hóa khan him nh vy nên ch s VN
Index liên tc tng vƠ đt đnh đim lƠ 571,04 đim vào ngày 25/6/2001, tuy
nhiên 3 nm sau đó, th trng đư liên tc st gim cho đn cui 2003 thì tng
mnh tr li. Nm 2005, sau khi Trung tơm Giao dch Chng khoán Hà Ni đi
vào hot đng, tng s các công ty niêm yt trên c hai sàn là 44 công ty vi
tng giá tr niêm yt là 4.940 t đng. Nhìn chung, th trng chng khoán
Vit Nam giai đon 2000 ậ 2005 hot đng khá trm lng, vn hóa th trng
ch đt trên di 1% GDP, toàn th trng có cha đn 10 công ty chng
khoán vƠ cha có 1 công ty qun lý qu nƠo vƠo nm 2004, tng s tài khon
chng khoán thi đim nƠy cng khong 20.300 tài khon.

Giai đon 2006 ậ 2009 cng chng kin nhng k lc ca th trng chng
khoán Vit Nam, quy mô th trng đư có bc nhy vt mnh m lên 22,7%
GDP vƠo nm 2006 vƠ tip tc tng lên mc 43% vƠo nm 2007. Tháng
4

3/2007, các ch s chng khoán đt đc mc cao nht vi VN Index đt
1.170,67 đim, HNX Index đt 459,36 đim. Tuy nhiên, ti phiên giao dch
ngƠy 24/02/2009 VN Index đư ri xung mc đáy 235,5 đim và HNX Index
lùi v di mc 100 khi xung mc thp nht trong lch s lƠ 78,06 đim.
Cng trong nm 2009 nƠy, phiên giao dch ngƠy 23/10 đc coi lƠ “siêu thanh
khon” khi lp k lc cao nht v c khi lng và giá tr giao dch vi hn
136 triu đn v đc chuyn nhng, tng ng giá tr 6.414 t đng  sàn
Hose, còn sƠn HNX đt k lc vi hn 67,23 triu c phiu đc chuyn
nhng tng ng 3.040 t đng. Tính đn cui nm 2009, th trng có 541
doanh nghip niêm yt trên c hai sàn và 04 chng ch qu đi chúng niêm
yt vi tng giá tr niêm yt đt 127.489 t đng, tng 66,5 ln so vi cui
nm 2005. Tng giá tr vn hóa th trng tính ti thi đim 31/12/2009 c
đt 620.551 t đng, tng đng vi gn 38% GDP c nm 2009, toƠn th
trng có 105 công ty chng khoán và 46 công ty qun lý qu, tng s thành
viên lu ký ca Trung tơm Lu ký Chng khoán là 122 thành viên (trong đó
có 8 ngơn hƠng lu ký vƠ 12 t chc m tài khon trc tip) vi tng tài
khon giao dch lƠ hn 90.000 tƠi khon. Ngoài ra, nhm tng bc thu hp
th trng t do đ m rng th trng có t chc tc là có s qun lý ca
NhƠ nc, h thng giao dch cho các chng khoán ca công ty đi chúng
cha niêm yt (h thng giao dch UpCOM trên S Giao dch Chng khoán
Hà Ni) cng đư đc đa vƠo vn hành ngày 24/6/2009.
Th trng chng khoán nm 2010 ni bt vi tình trng đi ngang trong sut
6 tháng đu nm, dao đng trong biên đ hp 480 ậ 550 đim. Trong thi
gian t tháng 7 đn tháng 8, th trng chng khoán bc vƠo giai đon lao
dc khi ch s chng khoán  c sƠn đu chm mc thp nht trong vòng mt

nm, VN Index mt hn 16%. T cui tháng 8 đn đu tháng 11, th trng
tip tc nhng chui ngày gim đim ri đi ngang, giao dch quanh ngng
5

450 đim. VN Index giai đon gia tháng 11 tip tc gim, dao đng quanh
mc 425 đim ri bt ng quay đu phc hi vào cui tháng 11, đu tháng 12
vi 493,5 đim cho phiên ngƠy 15/12. NgoƠi ra, nm 2010 cng đc xem là
nm ca các “đi lái” khi mƠ các đi này không còn hot đng riêng l na
mà phi hp vi nhau đ cùng đy giá mt mã c phiu, đ ri sau khi h
không còn “tung hng” thì giá c phiu thm chí còn thp hn ban đu. Mt
đim ni bt khác trong nm 2010 chính lƠ s mnh tay mua vào ca khi
ngoi vi khong 840 triu c phiu và chng ch qu, tng ng khong
16.000 t đng, gp 5 ln so vi nm 2009 vƠ ch đng sau mc k lc
24.000 t đng ca nm 2007. Thc t, tng giá tr mua vào ca khi ngoi
trong nm 2010 ch đt 66% so vi 2007 nhng khi lng c phiu mua vào
đt trên 200%. S thành viên ca VSD trong nm nƠy lƠ 125 thƠnh viên, trong
đó có 103 công ty chng khoán, 13 thành viên m tài khon trc tip, 6 ngân
hƠng lu ký nc ngoƠi vƠ 3 ngơn hƠng lu ký trong nc vi tng s tài
khon đn cui nm 2010 lƠ 1.047.307 tƠi khon. Vn hóa th trng đt
khong 726.000 t đng, tng đng 39% GDP nm 2010.
Nm 2011 lƠ giai đon đy khó khn vƠ thách thc đi vi th trng chng
khoán Vit Nam. VN Index lao t mc đnh 522,59 đim (ngày 9/2)v vùng
đáy 347,8 đim (ngày 27/12), HNX Index còn gim sơu hn, t 113,4 đim
(ngƠy 04/01) đn thit lp vùng đáy sâu nht trong lch s là 56,7 đim (ngày
27/12) do không có lc đ t nhóm các c phiu vn hóa ln nh sƠn HoSE.
V quy mô giao dch ca c nm, tng khi lng giao dch trên HoSE đt
8.303 triu c phn, tng ng 160.395 t đng, ti HNX là 7.944 triu c
phn, tng ng 95.847 t đng. Giá tr vn hóa th trng cui nm 2011 ch
đt 27,15% GDP, thp hn nhiu so vi mc 38,5% GDP ca đu nm
(tháng1). V thành viên ca Trung tơm Lu ký Chng khoán, có thêm 2 thành

viên mi vi mt là thành viên m tài khon trc tip và thành viên th 2 là
6

ngơn hƠng lu ký trong nc, nâng tng s thành viên ca VSD lên 127 thành
viên.
Giai đon 9 tháng đu nm 2012, th trng chng khoán Vit Nam có nhng
du hiu khi sc nhng cha vng chc. Khi đng nm mi vi các ch s
thp  c 2 sàn, c th lƠ 336,37 đim ti HoSE (ngày 6/1) và 55,27 đim
(ngày 6/1) ti HNX nhng th trng đư có s đt phá, tng trng đáng k v
c khi lng và giá tr giao dch, VN Index đt 488,07 đim (phiên ngày 8/5)
vƠ HNX đt 83,79 đim trong cùng phiên. Giá tr vn hóa th trng ti thi
đim tháng 5 này đt 799.088 t đng, chim 31,3% GDP. Tuy nhiên, th
trng  nhng tháng tip theo li có xu hng gim, đc bit là vào tháng 9,
VN Index dao đng quanh ngng 390 đim, HNX Index dao đng quanh
ngng 60 đim. Giá tr vn hóa th trng ti thi đim tháng 9 đt 727.319
t đng, chim 28,49% GDP vi hn 700 mư c phiu và chng ch qu niêm
yt trên c 2 sàn chng khoán Vit Nam
1.2 Vn đ cn nghiên cu
Th trng chng khoán Vit Nam tri qua 12 nm bin đng thng trm đư
to cho các nhƠ đu t đy đ các cung bc cm xúc, t thng hoa đn tht
vng hay có khi là tâm trng chao đo, chán chng đn bƠng quan đng
ngoài. Hn na, h phi đi đu vi bao áp lc v vic chn lc thông tin t
nhiu phía đ đa ra quyt đnh đu t, có nhƠ đu t la chn theo tâm lý
đám đông, có ngi la chn theo s phân tích ca bn thân, có ngi li
quan sát hƠnh đng ca các nhƠ đu t nc ngoƠi,… hay h phi kt hp
nhiu thông tin. Vy nhng yu t nào s tác đng đn quyt đnh la chn
ca h, nhng nhƠ đu t cá nhơn trong nc và nhng yu t này có tuân
theo mt mô hình, lý thuyt nào không ?
Bài nghiên cu này s đi tìm li gii đáp cho cơu hi trên.
7

1.3 Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca bài nghiên cu là khám phá hành vi ca các nhƠ đu t chng
khoán cá nhân  TP.HCM, tìm ra các yu t nh hng nhiu nht và các yu
t nh hng ít nht đn hành vi ca h.
1.4 Phm vi nghiên cu
Gii hn nghiên cu ca bài này ch kho sát đi vi các nhƠ đu t cá nhơn
ti S Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí Minh, sàn giao dch có
nhiu công ty niêm yt cng nh khi lng và giá tr giao dch là ln nht
ca Vit Nam.
1.5 Phng pháp nghiên cu
Bài nghiên cu này s dng 2 phng pháp:
- K thut tho lun nhóm: đ xây dng bng câu hi
- Phân tích nhân t khám phá bng phn mm SPSS (phiên bn 15.0)
1.6 ụ ngha thc tin
Bài nghiên cu nhm khám phá hành vi ca các nhƠ đu t chng khoán cá
nhân, tìm ra các yu t nh hng nht đn quyt đnh đu t ca h. Nhng
yu t này s nh hng trc tip đn li nhun cng nh k hoch tài chính
tng lai ca các nhƠ đu t nƠy. i vi các công ty niêm yt, bit đc
nhng yu t này s giúp h đa ra nhng chính sách cng nh nhng chin
lc phù hp hn cho công ty trong tng lai. Cui cùng, đi vi Chính ph
nói chung và S Giao dch Chng khoán H Chí Minh nói riêng, nhng yu
t này s giúp h thy đc rõ rƠng hn nhu cu ca các nhƠ đu t đ t đó
xây dng, hoàn thin các quy đnh pháp lý nhm đáp ng tt hn cho nhu cu
đu t vƠ nơng cao tính hiu qu ca th trng.
8

1.7 Các ni dung chính ca bài nghiên cu

Hình 1.1: Các ni dung chính ca bài nghiên cu

1.
• Gii thiu
2.
• Tng quan các kt qu nghiên cu trc đơy
3.
• Phng pháp nghiên cu
4.
• Ni dung vƠ kt qu nghiên cu
5.
• Kt lun
9

CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU
NGHIÊN CU TRC ÂY

2.1 C s lý thuyt
2.1.1 Tài chính hành vi: n lc gii thích nh th nào và ti sao xúc cm và
nhng li v nhn thc nh hng đn các nhƠ đu t vƠ to ra th trng
chng khoán bt thng nh bong bóng vƠ s sp đ. Th trng bao gm
“nhng ngi có lý trí” ậ nhng ngi bit phân tích chính xác thông tin và
đa ra mt cách la chn thun nht ậ vƠ “nhng ngi không có lý trí” s

to ra nhng bt thng trên th trng.
Ti sao tài chính hành vi là quan trng? Vì “u t không phi lƠ trò chi mƠ
 đó nhng gã có IQ 160 thng nhng gư có IQ 130 … Bn ch cn có trí
thông minh bình thng, cái mà bn cn là khí cht đ kim soát s ham
mun mnh m mà mi ngi mc phi nhng vn đ trong đu t” ậ Warren
Buffett.
 Nhng li thông thng trong đu t:
- S đn gin trong quyt đnh đu t: dng hƠnh vi mƠ các nhƠ đu t
có khuynh hng s dng nhng quy tc đn gin trong các quyt đnh
đu t ca mình, xut phát t khuynh hng ca trí óc đ to ra nhng
đng tt tng tng vƠ tránh dƠi hn trong tin trình phơn tích đu
t. Các quy tc và kinh nghim hc đc thng giúp chúng ta ra quyt
đnh nhanh chóng và d dƠng hn trong nhng tình hung đu t, tuy
nhiên, trong mt s trng hp, da dm quá nhiu vào nhng quy tc
đôi khi s dn đn sai lm, đc bit lƠ khi các điu kin bên ngoài thay
đi.
10

+ Nghiên cu ca Tversky và Kahneman (1979) ch ra rng, ngi ta
thng đ cao hiu qu ca nhng quy tc đn gin, gn gi vƠ d nh.
H gi kiu hiu ng này là hiu ng quy tc có sn.
+ Nghiên cu ca Shiller (2000) đư đa ra mt ví d: Khi nhiu ngi
đu dùng internet thì h d dƠng ngh đn ngành kinh doanh này s
thành công, và cui cùng đư dn đn v bùng n giá c phiu các công
ty công ngh cao (dot com) vào cui nhng nm 1990.
+ Benartzi và Thaler (2001) khi h th nghim cho mt s ngi, cho
h N la chn đu t t tin tit kim, nhiu ngi nhanh chóng áp
dng quy tc 1/N tc lƠ đu t 1/N s tin vào mi loi hình đu t,
trong khi đó nu phân tích k, h có th đu t theo nhng quy tc khác
ti u hn, chia nhng t trng đu t khác nhau vƠo mi loi hình đu

t.
+ Mt kt qu ca s đn gin trong quyt đnh đu t lƠ t la di,
xut hin khi nhng nhƠ đu t theo li ngh rng h thì tt hn lƠ h
thc s nh th (Triver, 1991).
+ Mt dng khác ca s đn gin trong quyt đnh đu t lƠ các nhƠ
đu t thng cn c vào thành qu trong quá kh ca c phiu đó lƠm
nn tng cho quyt đnh đu t ca mình.
- Hiu ng ngôi sao đang lên:
Nu chúng ta nhìn mt c phiu nƠo đó hay rng hn lƠ nhìn th trng
chng khoán nh mt ngôi sao đang lên, có th chúng ta s có nhng
k vng rt cao vào nhng c phiu đó hay th trng chng khoán.
Biu hin c th ca nhng k vng này là giá c phiu đó có th rt
cao, bi vì k vng ca nhiu nhƠ đu t lƠ giá c phiu đó s tip tc
tng na nh nhng trng hp ca cu th ngôi sao.


11

- Hành vi ging by đƠn:
+ Nhng dng hành vi bt hp lý, nu ch có mt vƠi nhƠ đu t mc
phi thì có l nó đư không nh hng ln đn giá c phiu trên th
trng, ch khi nào nhng hành vi bt hp lý này mang tính h thng
thì tác đng ca nó mi đáng k.
+ Theo nghiên cu ca Solomon Asch, 35% ch th đư lƠm theo ý kin
ca nhóm ngay c khi h bit rng là sai, bi vì h cm thy không
thoi mái đ tr thành phn thiu s chng li phn đa s mnh m.
+ Khi nhng nhƠ đu t nhn thy đc vn đ sai nhng đó lƠ xu
hng th trng thì lúc này h cng hƠnh đng theo hng th trng,
có l đi vi mt cá nhân thì vi th lc yu t ca mình không th
chng li đi vi mt th trng mc dù sai nhng ln mnh.

+ Ti sao hành vi by đƠn li b coi là mt hƠnh đng sai lm ca nhà
đu t? Vic sai lm đu tiên đó lƠ hƠnh đng nƠy thng xy ra khi
nhƠ đu t đi đa s neo vic đu t ca mình vào mt giá tr. Th hai,
nhng nhƠ đu t khi hot đng theo by đƠn thng có mt xu hng
thái quá trong vic đu t vƠ khi th trng điu chnh thì h li chính
là nhng nn nhân cho vic đu t thái quá đó.
Nh vy, đi theo bc chân ca th trng lƠ đúng nhng vi nhng
hƠnh đng đi theo mang tính cht mù quáng và không nhn thc thì là
mt dng hành vi sai lm ca nhƠ đu t. Ranh gii gia s thông minh
và ngu dt ch cách nhau trong gang tc, có th h tng h thông minh
nhng tht s là h đang di kh.
 Áp dng tài chính hành vi:
- Tr nên khiêm nhng: tránh đòn by, vay mn, đa dng hóa, gim
đn mc ti thiu vic giao dch;
12

- Tr nên kiên nhn: đng c gng làm giàu nhanh, mt chng khoán
xem xét không bao gi tng, lƠm cho hòa hp bên ngoài s n ào, chc
chn thi gian trên gii hn ca ca bn;
- Vit ra nhng mc cn kim tra: điu này có trong phm vi nng lc
ca tôi không?, nó có phi là mt kinh doanh tt?, tôi có ging mt nhà
qun tr?, chng khoán có phi là r không th tin đc không?, tôi có
phi lo s vi tính tham lam?’
- Tìm mt đi tác, tích cc tìm kim ý kin trái ngc, tha nhn và hc
hi t nhng li lm, đng neo trên thông tin hoc s am hiu hoc giá
chng khoán lch s.
2.1.2 La chn chng khoán: Mô hình ca Treynor ậ Black
- Tng quát: Phân tích chng khoán là khía cnh khác ca đu t ch
đng, bên cnh vic la chn thi đim th trng và quyt đnh t l
đu t. Gi đnh rng bn là mt chuyên gia phân tích nghiên cu v

các chng khoán riêng l. Khá ging nh vic bn s kéo lên mt s
chng khoán có giá thp vƠ đa ra nhng ch s alpha tích cc. Nhng
làm th nƠo đ bn khai thác đc s phân tích ca bn? Tp trung mt
danh mc vào các chng khoán nƠy đòi hi phi có mt khon chi phí,
c th là ri ro đc thù nht đnh mà bn s b quên bi vic ngày càng
đa dng hoá hn. Là mt ngi qun lý danh mc ch đng, bn phi
to cân bng gia s tng trng li nhun liên tc ca các chng
khoán mt giá và xem xét s đa dng hoá mƠ điu này s làm chng li
vic tp trung mt danh mc  mt s chng khoán. Jack Treynor và
Fischer Black (1973) đư phát trin mt mô hình cu trúc danh mc cho
các nhà qun lý, nhng ngi phân tích chng khoán. Gi đnh rng th
trng chng khoán gn nh lƠ th trng hiu qu.
- c tính c bn ca mô hình là:
13

+ Nhng ngi phân tích chng khoán trong mt t chc qun lý đu
t ch đng có th ch phân tích sâu mt nhóm các c phiu tng đi
trong s toàn b các chng khoán. Nhng chng khoán không đc
phơn tích đc cho rng là có mc giá khá.
+ Vi mc đích đa dng hoá hiu qu thì danh mc ch s th trng là
danh mc c bn, danh mc đc xem là th đng
+ n v d báo v mô ca qun lý đu t chc chn cung cp các d
báo v t l thu nhp mong đi và s dao đng ca danh mc th đng
(danh mc ch s th trng).
+ Mc tiêu ca phân tích chng khoán lƠ đ hình thành mt danh mc
ch đng ca mt nhóm các chng khoán gii hn cn thit. Hiu đc
vic mt giá ca các c phiu phân tích là nhng gì quyt đnh kt cu
ca mt danh mc ch đng.
Nh vy, nhƠ đu t nên dùng s phân tích chng khoán đ xây dng mt
danh mc đu t ch đng. Phân tích chng khoán phi d báo đc nhng

c tc và thu nhp mà có th đc trông đi t các công ty. ơy lƠ ct lõi ca
phơn tích c bn, đó lƠ nhng phân tích v nhng yu t quyt đnh ca giá tr
nh lƠ k vng thu nhp.  ri đn cui cùng, s thành công trong kinh
doanh ca các công ty quyt đnh c tc có th tr cho các c đông vƠ giá ca
nó s điu khin th trng chng khoán. Bi vì nhng k vng ca công ty
đư b trói buc vƠo đó ca nhng nn kinh t rng hn; tuy nhiên, s phân
tích các giá tr còn phi xem xét đn môi trng kinh doanh mƠ công ty đó
hot đng. Vi mt s công ty, tình trng nn kinh t v mô vƠ nn công
nghip có th nh hng ln đn li nhun nhiu hn nhng hot đng liên
quan ca công ty đó trong phm vi ngành ca nó. Nói mt cách khác, các nhà
đu t cn phi luôn hình dung đc toàn cnh bc tranh ca nn kinh t
trong đu mình. Vì th, trong vic phân tích s k vng ca mt công ty, tt
14

nht là bt đu vi môi trng kinh t rng hn, xem xét tình trng ca toàn
b nên kinh t kt hp, thm chí là nn kinh t quc t. T đó, ngi ta có th
thy s liên quan ca môi trng bên ngoƠi đi vi ngƠnh mƠ công ty đó hot
đng. Sau cùng, v trí ca công ty trong ngành mi đc xét đn. (trích dn t
Essentials of Investment, trang 381)
Tuy nhiên, theo Dimitrios I. Maditinos (2007), trong rt nhiu trng hp,
nhng mô hình hin ti da trên nn tng phơn tích c bn đu tht bi trong
vic gii thích đy đ v quá kh hay d báo đáng tin cy cho tng lai. Phn
ln nguyên do ca nhng tht bi này là nhng chuyên gia bt đu nhìn vt
xa nhng điu c bn đ tr thành cái dng khác “trƠo lu không c bn” mƠ
nh hng đn tài chính và th trng chng khoán, bao gm li chp nhn
d báo ca nhng chuyên viên. Goodhart (1988) ch cho thy s nh hng
ln nhau gia nhà phân tích chuyên nghip, ngi da vào cách nhìn ca h
trên nn phơn tích c bn và nhng chuyên gia khác s dng đng li biu
đ có th là cht xúc tác cho nhng sp đ ca th trng. Shiller (1989) gii
thích vic th trng c phiu và trái phiu bin đng quá mc bi kiu mu

“bt hp lý” ca d đoán vƠ hƠnh vi nhƠ đu t mƠ vic phân tích k thut là
mt trong nhng yu t quan trng đư đa đn s sp đ ca th trng chng
khoán th gii tháng 10 nm 1987. Tuy nhiên, mc dù gia tng quan tơm
trong phơn tích không c bn nhng ch có ít bng chng v ph bin và tm
quan trng ca k thut này trong thc t. (Lui và Mole, 1998)
2.2. Các nghiên cu trc đơy
 Al-Tamimi đư nghiên cu  th trng Các Tiu Vng Quc A Rp
Thng Nht (UEA) vi 5 nhóm nh hng đn quyt đnh ca nhƠ đu t cá
nhân:
15

- Hình nh ca công ty: lý do v tôn giáo; cm nhn v hàng hoá và dch
v ca công ty; danh ting ca các c đông ca công ty; “LƠm giƠu
nhanh”; v th công ty trong ngành; s sáng to ca th trng tài chính
có t chc; đo đc kinnh doanh; cm nhn v nn kinh t; danh ting
công ty; s gia tng các hot đng cng đng ca công ty.
- Thông tin tài chính: tính thanh khon ca chng khoán; thu nhp mong
đi ca công ty; tình trng ca báo cáo tài chính; chi tr c tc; giá c
phiu hp lý; c tc mong đi; din bin trong quá kh ca chng
khoán công ty.
- Thông tin trung lp: các t chc chính ph; thông tin có đc t
internet; s bin đng/phát trin ca ch s chng khoán; tin tc t báo
chí; nhng tuyên b t viên chc chính ph; các ch s kinh t hin
hành; s thay đi giá hin ti ca mt chng khoán.
- Khuyn ngh t ngi t vn: t vn ca ngi môi gii; ý kin ca các
thành viên trong gia đình; gii thiu t đng nghip hoc bn bè; ý kin
ca các c đông ln trong công ty.
- Nhu cu tài chính cá nhân: s hp hn ca các kênh đu t không phi
là chng khoán; các nhu cu đa dng; s d dàng chp nhn ca các
qu tín dng; ti thiu hoá ri ro; s gim giá mong đi  các th

trng tài chính quc t; s gim giá mong đi trong đu t  các lnh
vc khác.
Kt qu ca Al-Tamimi đa ra:
- Nhóm Thông tin tài chính hoc các tiêu chun ti đa hoá giá tr truyn
thng có nh hng ln nht đn quyt đnh ca nhƠ đu t UAE, gm
các yu t: thu nhp mong đi, tính thanh khon ca chng khoán, din
bin trong quá kh ca chng khoán, tình trng ca báo cáo tài chính,
vic chi tr c tc, c tc mong đi.
16

- Nhóm Nhu cu tài chính cá nhân là nhóm ít nh hng nht đn quyt
đnh ca các nhƠ đu t UAE, gm các yu t: s gim giá mong đi
trong đu t  các lnh vc khác, ti thiu hoá ri ro, s gim giá mong
đi  các th trng tài chính quc t, nhu cu đa dng hoá, s hp hn
ca các kênh đu t không phi là chng khoán.
Hai yu t không mong đi mà có nh hng ít đn quyt đnh ca các
nhƠ đu t UAE lƠ yu t các lý do v tôn giáo và yu t ý kin ca các
thƠnh viên trong gia đình.
 Dimistrios I. Maditinos nghiên cu quyt đnh ca các nhƠ đu t 
S giao dch chng khoán Athens, Hy Lp vƠ đa ra 4 nhóm phơn tích gm:
phơn tích c bn, phân tích k thut, phân tích danh mc và các ý kin khác.
Kt qu ca Maditinos cho thy rng:
Các nhƠ đu t cá nhơn da nhiu vào thông tin truyn thông, báo chí và s
hn lon ca th trng khi ra quyt đnh, còn các nhƠ đu t chuyên nghip
da nhiu vƠo phơn tích c bn và phân tích k thut, vƠ ít hn đi vi phân
tích danh mc. Nhng ngi chuyên nghip thng dùng phơn tích c bn
trong đu t dài hn và dùng phân tích k thut trong đu t ngn hn. Tuy
nhiên, cách s dng ca mi k thut phân tích s có nh hng khác nhau
đn quyt đnh ca các nhƠ đu t chuyên nghip này.
 Nagy and Obenberger nghiên cu nhng yu t nào có nh hng

mnh nht đi vi quá trình la chn chng khoán ca các nhƠ đu t cá
nhân  M. H đư đa ra 7 nhóm nh hng gm:
- Thông tin trung lp: tin tc báo chí v tài chính; tin tc báo chí chung;
s bin đng giá hin ti; thông tin t các dch v t vn đu t.