BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM
VăHIP
NỂNGăCAOăCHTăLNGăDCHăVăTệNăDNGăDOANHă
NGHIPăTIăNGỂNăHÀNGăTMCPăUăTăVÀăPHÁTăTRINă
VITăNAMăậ CHIăNHÁNHăSăGIAOăDCHă2
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2012
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM
VăHIP
NỂNGăCAOăCHTăLNGăDCHăVăTệNăDNGăDOANHă
NGHIPăTIăNGỂNăHÀNGăTMCPăUăTăVÀăPHÁTăTRINă
VITăNAMăậ CHIăNHÁNHăSăGIAOăDCHă2
Chuyên ngành:ăKinhătătƠiăchínhăậ Ngân hàng
Mƣăs:ă60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS.TRNGăQUANGăTHỌNG
TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2012
i
LIăCMăN
Trc tiên tôi xin gi li cm n đn các ging viên trng i hc Kinh T
TP.HCM đư trang b cho tôi kin thc trong sut quá trình theo hc ti đây.
Tôi xin gi li cm n chân thành đn PGS.TS Trng Quang Thông –
ngi hng dn khoa hc, đư tn tình hng dn đ tôi hoàn thành lun vn này.
Cui cùng, tôi xin cm n đn bn bè, đng nghip đư góp ý và giúp đ tôi
trong sut thi gian hc tp và nghiên cu.
Xin gi li cm n chân thành đn tt c mi ngi!
VăHip
ii
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi di s hng
dn khoa hc ca PGS.TS. Trng Quang Thông. Mi s liu và trích dn ca tác
gi khác đu đc ghi chú ngun gc cn thn.
Nu có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhim.
TP.HCM, ngày 01 tháng 10 nm 2012
VăHip
iii
DANHăMC CÁCăBNGăBIU
Bng 3.1
:
Bng mư hóa các thang đo trong mô hình
Bng 3.2
:
Mu phân b theo đi tng phng vn
Bng 3.3
:
Thng kê mô t thang đo thành phn tin cy
Bng 3.4
:
Thng kê mô t thang đo thành phn đáp ng
Bng 3.5
:
Thng kê mô t thang đo thành phn đm bo
Bng 3.6
:
Thng kê mô t thành phn cm thông
Bng 3.7
:
Thng kê mô t nhân t giá c
Bng 3.8
:
H s Cronbach Alpha ca các thành phn thang đo
Bng 3.9
:
Kt qu kim đnh KMO và Bertlett
Bng 3.10
:
Kt qu phân tích nhân t khám phá thang đo cht lng dch v tín dng
doanh nghip
Bng 3.11
:
Kt qu phân tích nhân t khám phá thang đo s tha mưn ca khách
hàng
Bng 3.12
:
Kt qu phân tích tng quan Pearson
Bng 3.13
:
Bng kt qu s phù hp ca mô hình
Bng 3.14
:
Kt qu kim đnh F
Bng 3.15
:
Kt qu kim đnh hin tng đa cng tuyn
Bng 3.16
:
Kt qu kim đnh hin tng t tng quan
Bng 3.17
:
Kt qu đo lng cht lng dch v tín dng doanh nghip
iv
DANHăMCăHỊNHăVÀăBIUă
DANHăMC CÁC HÌNH
Hình 1.1
:
Mô hình 5 khong cách ca Parasuraman & ctg
Hình 1.2
:
Mi quan h gia cht lng dch v và s hài lòng ca khách hàng
theo mô hình SERVPERF
Hình 3.1
:
Quy trình nghiên cu
Hình 3.2
:
Các nhân t tác đng đn cht lng dch v tín dng doanh nghip
và s lng thang đo
DANHăMCăCÁCăBIUă
Biu đ 3.1
:
C cu d n theo loi khách hàng nm 2010, 2011
v
DANHăMCăTăVITăTT
BIDV
:
Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
BIDV-CNSGD2
:
Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh
S Giao Dch 2
EFA
:
Exploratory Factor Analysis
TMCP
:
Thng mi c phn
TNHH
:
Trách nhim hu hn
TNHH MTV
:
Trách nhim hu hn mt thành viên
TP.HCM
:
Thành ph H Chí Minh
WTO
:
T chc thng mi th gii
vi
MCăLC
Li cm n i
Li cam đoan ii
Danh mc các bng biu iii
Danh mc các hình và biu đ iv
Danh mc t vit tt v
Mc lc vi
TăVNă
C s hình thành đ tài 1
Mc tiêu ca đ tài 3
i tng nghiên cu, phm vi nghiên cu và phng pháp nghiên cu 3
Ý ngha thc tin ca nghiên cu 4
Cu trúc ca lun vn 4
CHNGă1:ăCăSăLụăLUN VÀăMỌăHỊNHăNGHIểNăCU
1.1 Dch v 5
1.1.1 Khái nim dch v 5
1.1.2 c đim ca dch v 5
1.2 Cht lng dch v 7
1.2.1 Khái nim cht lng dch v 7
1.2.2 Các nhân t quyt đnh cht lng dch v 8
1.3 S hài lòng ca khách hàng 12
1.3.1 Khái nim s tha mưn ca khách hàng 12
1.3.2 Cht lng dch v và s tha mưn ca khách hàng 13
1.4 Mô hình đo lng cht lng dch v 14
1.4.1 Mô hình SERVQUAL (Parasuraman & ctg, 1988) 14
1.4.2 Mô hình SERVPERF (Cronin & Taylor, 1992) 17
vii
1.4.3 Mô hình FSQ và TSQ (Gronroos, 1983) 17
1.5 Mô hình nghiên cu và thang đo 19
1.5.1 Mô hình nghiên cu 19
1.5.2 Các thang đo 21
Tóm tt chng 1 23
CHNGă 2: DCHă Vă TệNă DNGă DOANHă NGHIPă TIă NGỂNă HÀNGă
TMCPă Uă Tă VÀă PHÁTă TRINă VITă NAMă ậ CHIă NHÁNHă Să GIAOă
DCHă2
2.1 Gii thiu v BIDV-CNSGD2 25
2.1.1 Gii thiu v Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam 25
2.1.2 Gii thiu v BIDV-CNSGD2 26
2.2 Dch v tín dng doanh nghip ti BIDV-CNSGD2 27
2.2.1 Tm quan trng ca tín dng doanh nghip ti BIDV-CNSGD2 27
Tóm tt chng 2 30
CHNGă3: PHNGăPHÁPăNGHIểNăCUăVÀăKTăQUăNGHIểNăCU
3.1 Phng pháp nghiên cu 31
3.1.1 Nghiên cu s b 32
3.1.2 Nghiên cu chính thc 35
3.2 Kt qu nghiên cu 38
3.2.1 Mô t mu 38
3.2.2 Kt qu phân tích thang đo CLDV bng h s tin cy Cronbach Alpha 43
3.2.3 Kt qu phân tích thang đo s hài lòng ca khách hàng bng h s tin
cy Cronbach Alpha 45
3.2.4 Kt qu phân tích thang đo CLDV bng nhân t khám phá EFA 46
3.2.5 Phân tích thang đo s hài lòng ca khách hàng bng nhân t khám phá
EFA 48
viii
3.2.6 Kim đnh mô hình nghiên cu bng hi quy bi 49
3.2.7 Kt qu đo lng CLDV tín dng doanh nghip ti BIDV-CNSGD2 53
Tóm tt chng 3 56
CHNGă4: KINăNGH
4.1 Kin ngh 57
4.1.1 Kin ngh đn BIDV-CNSGD2 57
4.1.2 Kin ngh đi vi Hi s chính 61
4.2 Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 62
Tóm tt chng 4 64
Kt lun chung 65
Tài liu tham kho xi
Ph lc 1 xiii
Ph lc 2 xviii
Ph lc 3 xx
Ph lc 4 xxviii
1
TăVNă
CăsăhìnhăthƠnhăđătƠi
Trong nhng nm gn đây, vi xu hng toàn cu hóa, hi nhp kinh t quc
t và khu vc, đc bit là sau s kin Vit Nam tr thành thành viên ca T chc
thng mi th gii (WTO) vào ngày 01/11/2007, th trng ngân hàng Vit Nam
đư có nhng chuyn bin đáng chú ý nh mc đ hi nhp quc t cao hn, s góp
mt ca các ngân hàng ngoi vào th trng, cnh tranh gia các ngân hàng khc
lit hn…ng trc thách thc ln khi hi nhp thì vic làm sao đ to s hài
lòng cho khách hàng nhm thu hút và gi chân h là mt th thách không nh đi
vi các ngân hàng đ tn ti và phát trin.
Tính đn nay h thng ngân hàng thng mi Vit Nam đư có hn 20 nm
hình thành và phát trin. T bui s khai vi s lng ít i ngân hàng thng mi
nhng tính đn tháng 6 nm 2012 Vit Nam đư có khong 38 ngân hàng thng mi
c phn, 2 ngân hàng thng mi nhà nc, 4 ngân hàng liên doanh, 4 ngân hàng
100% vn nc ngoài và 50 chi nhánh ngân hàng nc ngoài
1
. Tri qua chng
đng trên h thng đư không ngng tng v quy mô (tng tài sn, vn điu l, s
lng ngân hàng,…), hiu qu hat đng và mc đ cnh tranh. Tuy s lng ngân
hàng tng nhng phân b mng li hot đng li không đng đu. Các chi nhánh,
phòng giao dch ch yu vn tp trung ti các thành ph ln nh H Chí Minh
(TP.HCM) và Hà Ni. Do đó có th thy rng mc đ cnh tranh gia các ngân
hàng ti các khu vc này cao hn các khu vc khác. Các ngân hàng không ngng
chy đua nâng cao cht lng dch v, phát trin các sn phm mi đ thu hút
khách hàng.
Trong mô trng cnh tranh khc lit đó khách hàng chính là nhân t quyt
đnh đn s tn ti ca ngân hàng. Khách hàng là ngi mang đn doanh thu và li
nhun cho ngân hàng, ngân hàng nào thu hút đc và gi chân đc khách hàng thì
ngân hàng đó s tn ti và phát trin. Chin lc kinh doanh nhm đn khách hàng
đang là chin lc quan trng bc nht trong cuc đua tranh giành th phn ca các
1
Theo thng kê ngày 15/06/2012 ti website Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, www.sbv.gov.vn
2
ngân hàng hin nay. Nhiu nghiên cu trên th gii đư ch ra rng cht lng dch là
yu t ch yu dn đn s hài lòng ca khách hàng (Oliver,1993), là tin đ ca s
tha mưn (Cronnin & Taylor, 1992) và tác đng mnh m đn s tha mưn ca
khách hàng (Ruyter, 1997). Do đó nghiên cu mi quan h gia cht lng dch v
và s tha mưn ca khách hàng là ht sc cn thit đ các ngân hàng nâng cao cht
lng dch v ca mình.
Nhiu nhà nghiên cu trên th trong sut nhiu thp niên qua đư đa ra các
mô hình đánh giá cht lng dch v nh Parasuraman & ctg (1985, 1988) vi mô
hình SERVQUAL đánh giá cht lng dch v da trên 5 thành phn. ây là mô
hình đc xem là khá toàn din và đc ng dng trong nhiu nghiên cu đánh giá
cht lng dch v trong nhng lnh vc khác nhau trong đó có lnh vc ngân
hàng
2
. Trên nn tng ca mô hình SERVQUAL, Cronin và Taylor (1992) đư đa ra
mô hình SERVPERF đ đánh giá cht lng dch v. SERVPERF cng da trên 5
thành phn nh mô hình SERVQUAL nhng xem xét cht lng dch là cm nhn
ca khách hàng ch không phi là khong cách gia mc đ cm nhn và k vng
ca khách hàng nh mô hình ca Parasuraman & ctg. Bronroos (1983) li đa ra
mô hình đánh giá cht lng dch v trong đó xem xét da trên 2 tiêu chí là cht
lng chc nng (Function Service Quality – FSQ) và cht lng k thut
(Technical Service Quality – TSQ).
Dch v ngân hàng rt đa dng trong đó dch v tín dng doanh nghip là
mt dch v đem li thu nhp ch yu cho các ngân hàng thng mi Vit Nam
(Bùi Diu Anh, 2010). Vi đ tài “Nâng cao cht lng dch v tín dng doanh
nghip ti Ngân hàng thng mi c phn u t và Phát trin Vit Nam – Chi
nhánh S Giao Dch 2”, tác gi đư la chn mô hình SERVPERF ca Cronin và
Taylor (1992) đ tin hành đo lng cht lng dch v tín dng doanh nghip ti
đây. Nghiên cu này nhm tìm ra nhng nhân t tác đng đn s tha mưn ca
khách hàng và mi quan h gia cht lng dch v và s tha mưn ca khách hàng.
2
Nghiên cu ca Cronin & Taylor (1992), Võ Th Thúy Anh (2011)
3
T đó đ xut nhng bin pháp nâng cao cht lng dch v tín dng doanh nghip
ti Chi nhánh nhm nâng cao sc cnh tranh vi các ngân hàng khác trên đa bàn.
McătiêuăcaăđătƠi
tài đc thc hin vi các mc tiêu sau đây:
- Xây dng mô hình nghiên cu mi quan h gia cht lng dch v tín dng
và s tha mưn ca khách hàng ti BIDV-CNSGD2 theo mô hình cht lng dch
v SERVPERF ca Cronin và Taylor (1992).
- iu chnh thang đo các thành phn cht lng dch v theo mô hình
SERVPERF cho phù hp vi dch v tín dng doanh nghip.
- Kim đnh các gi thuyt và xác đnh các nhân t tác đng đn cht lng
dch v ti BIDV-CNSGD2.
- xut các gii pháp nâng cao cht lng dch v tín dng doanh nghip ti
BIDV-CNSGD2.
iătngănghiênăcu,ăphmăviănghiênăcuăvƠăphngăphápănghiênăcu
i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là nhóm khách hàng doanh nghip.
Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca đ tài là các khách hàng doanh nghip đang s dng
dch v tín dng doanh nghip ti BIDV-CNSGD2.
Phng pháp nghiên cu
Quy trình thc hin nghiên cu tri qua hai bc chính:
Nghiên cu s b s dng phng pháp đnh tính bng cách tho lun nhóm
và phng vn th nhm điu chình mô hình và thang đo cht lng dch v tín dng
doanh nghip ti BIDV-CNSGD2.
Nghiên cu chính thc s dng phng pháp đnh lng trong đó s dng
bng câu hi gi qua email và phng vn trc din nhm thu thp thông tin ca các
khách hàng đang s dng dch v tín dng doanh nghip ti BIDV-CNSGD2.
Thông tin thu thp đc s đc x lý bng phn mm SPSS. Thang đo
đc kim đnh bng phng pháp h s tin cy Cronbach Alpha và phân tích nhân
4
t khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis), mô hình đc kim đnh bng hi
quy bi.
ụănghaăthcătinăcaănghiênăcu
tài nghiên cu có nhng ý ngha thc tin nh sau:
- tài xác đnh các yu t tác đng đn cht lng dch v tín dng doanh
nghip và s hài lòng ca khách hàng ti BIDV-CNSGD2. T đó giúp cho ban lưnh
đo ngân hàng có nhng gii pháp đ cung cp dch v tt hn nhm tha mưn
khách hàng tt hn, nâng cao sc cnh tranh ca mình vi ngân hàng trên đa bàn.
- Kt qu nghiên cu là c s đ Chi nhánh đ xut Hi s trin khai các dch
v tín dng doanh nghip mi đ đáp ng nhu cu ca khách hàng.
- Nghiên cu cng góp phn vào vic tái cu trúc hot đng sau c phn hóa
ti Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam.
Cuătrúcălunăvn
Lun vn gm có 4 chng, c th:
Chng 1: C s lý lun và mô hình nghiên cu
Chng 2: Dch v tín dng doanh nghip ti Ngân hàng TMCP u t và
Phát trin Vit Nam – Chi nhánh S Giao Dch 2
Chng 3: Phng pháp nghiên cu và kt qu nghiên cu
Chng 4: Kin ngh
5
CHNGă1:ăCă SăLụăLUN VăCHTăLNGă DCHăVăTệNăDNG
VÀ CÁC MỌăHỊNHăNGHIểNăCU
1.1 LýălunăchungăvăDchăv
1.1.1 Kháiănimădchăv
Dch v là mt khái nim ph bin trong cuc sng hàng ngày. Có nhiu
khái nim dch v đc đa ra nhng theo Walfried M. Lassar, Chris Manolis,
Robert D. Winsor (2000) thì dch v là nhng hành vi, quá trình và cách thc thc
hin mt công vic nào đó nhm tha mưn nhu cu, mong đi ca khách hàng trc
đó và to ra đc giá tr cho khách hàng.
T đnh ngha trên cho thy:
- Dch v phi gn lin vi hot đng to ra nó
- Dch v là mt quá trình hành đng, quá trình đó din ra theo mt trình t
bao gm nhiu khâu, nhiu bc.
- Mi loi dch v mang li cho khách hàng giá tr nào đó. Giá tr ca dch v
gn lin vi li ích mà h nhn đc t dch v. Giá tr đây tha mưn nhu cu
mong đi ca ngi tiêu dùng, nó có quan h mt thit vi li ích tìm kim và đng
c mua dch v.
1.1.2 căđimăcaădchăv
So vi các sn phm hu hình, dch v có nhng đc đim khác bit nh tính
vô hình, tính không th ct tr, tính không th tách ri và tính không đng nht.
1.1.2.1 Tính vô hình
Không ging nh sn phm, dch v không có hình dáng c th, không th
cân đo, đông, đm (Bateson,1977). Bn cht vô hình ca dch v đư gây ra nhng
khó khn nht đnh cho ngi có nhu cu tiêu dùng dch v. Khi mua sn phm,
khách hàng có th nhìn thy, cm nhn thy, kim nghim cht lng trc khi mua
nhng đi vi dch v thì không th làm đc điu đó. Do không có “mu”, không
“dùng th” nên đ đánh giá đúng đn nht cht lng dch v ch có th thông qua
vic s dng dch v hoc thông qua danh ting ca đn v cung cp dch v, tri
6
nghim ca nhng ngi đư s dng…đ hình dung mt phn nào đó cht lng
dch v.
đm bo cho ngi tiêu dùng có th nhn đc mt dch v có th chp
nhn đc, chính ph buc phi tác đng đn hot đng ca các nhà cung cp dch
v. Thông qua vic cp phép và điu chnh bng lut, chính ph đư đm bo cho
ngi tiêu dùng rng vi các bin pháp trên chính ph đư to ra nhng chun mc
nht đnh mà nhà cung cp dch v phi đt đc trc khi tham gia cung cp dch
v nào đó trên th trng.
1.1.2.2. Tính không th tách ri
Tính không th tách ri ca dch v th hin ch khó có th phân tách dch
v thành hai giai đon riêng bit là sn xut và s dng (Carmen and Langeard
1980, Gronross, 1978). Nu nh hàng hóa đc sn xut, lu kho, phân phi và
cui cùng mi đn tay ngi tiêu dùng thì dch v quá trình sn xut và tiêu dùng
luôn gn lin vi nhau và ngi tiêu dùng cùng tham gia vào quá trình sn xut dch
v cho chính mình.
S hin din ca khách hàng nh là mt ngi tham gia trong quá trình sn
xut dch v đư khin cho các t chc cung cp dch v phi chú ý đn vic thit k
các tin ích – điu dng nh không có trong quá trình sn xut hàng hóa. Nhng
chic áo sang trng, đt tin đc ch to trong mt nhà máy nóng, n ào có th
không đc ngi mua quan tâm vì ln đu nhìn thy sn phm ca h là ti các
ca hàng thi trang sang trng, xa hoa. Nhng đi vi khách hàng, dch v nh là
mt tri nghim xy ra trong môi trng ca tin ích dch v và cht lng dch v
s đc nâng cao nu tin ích dch v đc nâng cao (Trnh Quc Trung & ctg,
2008).
1.1.2.3 Tính không th ct tr
Xut phát t đc đim dch v đc sn xut và tiêu dùng đng thi làm cho
nhà sn xut không th d tr nh hàng hóa thông thng. Ngi cung cp dch v
có th u tiên thc hin dch v theo th t trc, sau nhng không th đem ct
7
dch v ri sau đó đem ra s dng vì dch v đc s dng khi to thành và kt thúc
ngay sau đó.
c trng không th lu kho ca dch v làm cho nhà sn xut không th
vn dng đc chin lc sn xut truyn thng nh da vào hàng tn kho làm
vùng đm nhm đi phó vi s bin đng nhu cu theo mùa v. Cng vì đc đim
này mà trong các t chc cung cp dch v thng mt cân đi cung cu cc b
gia các thi đim khác nhau trong mùa v.
1.1.2.4 Tính không đng nht
Hàng hóa đc sn xut trong môi trng đc kim soát và đc kim tra
thng xuyên đ đm bo các tiêu chun cht lng trc khi giao cho khách hàng.
Tuy nhiên, đi vi dch v, khi khách hàng tiêu dùng cng là khi dch v đc sn
xut nên dch v không chun hóa đc do chu s chi phi ca nhng yu t nh
ngi phc v, thi gian phc v, đa đim phc v…Ví d nh n ci ca mt
giao dch viên ngân hàng vào bui sáng s khác n ci vào bui tra, bui ti khi
gn ht mt ngày làm vic mt mi.
1.2 Chtălngădchăv
1.2.1 Kháiănimăchtălngădchăv:
Nhng đc đim ca dch v nh tính vô hình, tính không th tách ri….đư
to ra nhiu s khác bit trong vic đnh ngha cht lng dch v so vi đnh ngha
cht lng sn phm. Nu nh vi sn phm thông thng ngi ta có th đánh giá
cht lng thông qua hình dáng sn phm, bao bì, màu sc…bng vic cm, nm,
ngi, nhìn …thì nhng điu này li không áp dng đc vi dch v.
Khái nim cht lng dch v ch đc nhc đn trong mt s các nghiên
cu (Gronross, 1982, Lewis and Boom, 1983). Nhìn chung nhng nghiên cu này
ch ra các đim cn chú ý ca dch v nh sau:
- Ngi tiêu dùng khó khn trong đánh giá cht lng dch v hn cht
lng sn phm.
- Nhn thc v cht lng dch v là kt qu ca vic so sánh gia s
mong đi và nhng gì thc t dch v mang li.
8
- Cht lng dch v đc th hin trong sut quá trình cung cp dch v.
Da trên nhng đim trên, Parasuraman & ctg (1988) đư đa ra khái nim v
cht lng dch v đó là mc đ khác nhau gia s mong đi ca ngi tiêu dùng
v dch v và nhn thc ca h v kt qu dch v. ây là mt khái nim tng đi
đy đ và nó xem xét cht lng dch v di quan đim ca khách hàng.
1.2.2 Cácănhơnătăquytăđnhăchtălngădchăv
Cht lng dch v đc đánh giá bi nhiu yu t . Nhiu công trình ca
các tác gi đư nghiên cu v vn đ này, di đây là s lc v các nghiên cu ni
bt:
1.2.2.1 Nghiên cu ca Parasuraman & ctg (1988)
Trong nghiên cu ca mình vào nm 1985, Parasuraman và cng s đư đa
ra mô hình 5 khong cách (hình 1.1) đ đnh v nhng nguyên nhân nh hng đn
cht lng dch v, c th:
- Khong cách 1: ây là khong cách gia k vng ca khách hàng v dch v
và nhn thc ca ngi cung cp dch v v k vng ca khách hàng. Khong cách
này xut hin khi nhà cung cp dch v nhn đnh v k vng ca khách hàng cha
đúng vi thc t.
- Khong cách 2: Là cách bit trong tiêu chí cht lng dch v vi k vng
ca khách hàng. Có th nhà cung cp dch v đư nhn bit đc k vng ca khách
hàng nhng h không th chuyn thành các tiêu chun cht lng c th cho dch
v ca mình đ đáp ng k vng ca khách hàng.
- Khong cách 3: Là s khác bit gia dch v thc t cung cp vi các tiêu
chun cht lng dch v đc ngi cung cp đa ra. Khong cách này xut hin
do nhân viên, phng tin, điu kin phc v đư không truyn ti đc cht lng
dch v đư xác đnh đn vi khách hàng.
- Khong cách 4: Là s khác bit gia thông tin và dch v thc t đc cung
cp. Khong cách này xut hin khi có s khác bit gia các thông tin truyn thông
(ví d nh qung cáo) mà ngi cung cp dch v đư tuyên truyn trc đó so vi
cm nhn ca khách hàng v dch v.
9
- Khong cách 5: Là cm nhn ca khách hàng v dch v sau khi s dng so
vi nhng gì h k vng. Nu khách hàng không cm thy s khác bit gia nhng
gì h k vng và nhng gì h cm nhn sau khi s dng thì cht lng dch v đc
xem là hoàn ho. Parasurraman cho rng cht lng dch v chính là hàm s ca
khong cách th 5 trong đó khong cách th 5 li ph thuc vào 4 khong cách
trc đó. nâng cao cht lng dch v cn phi rút ngn khong cách 5 hay nói
cách khác là ti thiu hóa 4 khong còn li.
Hình 1.1: Mô hình 5 khong cách ca Parasuraman & ctg
-
10
Mô hình 5 khong cách trên còn nng tính khái nim. đo lng cht
lng dch v cm nhn bi khách hàng cn phi khái quát hóa thành các thành
phn ca cht lng dch v cm nhn bi khách hàng đ thit k mt thang đo
lng chúng. Parasuraman & ctg (1988) đư khái quát hóa thành 5 nhân t c th
quyt đnh cht lng dch v đc lit kê di đây:
1. S tin cy (Reliability): Là kh nng thc thi dch v theo đúng hp
đng, li ha
2. Kh nng đáp ng (Responsiveness): : Lòng nhit tình giúp đ khách
hàng cng nh dch v nhanh chóng.
3. S hu hình (Tangibles): Bao gm các phng tin, tin ích hu hình.
4. S đm bo (Assuarance): Nng lc ca nhân viên, thái đ phc v to
s tin tng cho khách hàng.
5. S cm thông (Empathy): S chm sóc, quan tâm đn tng khách hàng đ
cung cp dch v cho phù hp.
Tuy có nhiu tranh cưi v s lng thành phn đánh giá mà Parasuraman &
ctg đa ra nhng sau nhiu nghiên cu và kim đnh thì 5 nhân t này vn đc
xem là đn gin và đy đ.
1.2.2.2 Nghiên cu ca Johnston và Silvestro (1990), Gronroos (1990)
Johnston & ctg (1990) đư tin hành kim đnh mô hình 5 nhân t quyt đnh
cht lng dch v ca Parasuraman & ctg đa ra nm 1988 thông qua vic phân
tích d liu thu thp t 10 t chc cung cp dch v ti Anh. Sau khi kim đnh,
Johnston & ctg đa ra 12 nhân t tác đng đn cht lng dch v nh sau:
1. Kh nng tip cn (Access)
2. Hình thc (Apperance)
3. S sn sàng (Availability)
4. S sch s (Cleanliness)
5. S thoi mái (Comfort)
6. S giao tip (Communication)
7. Nng lc (Compentence)
11
8. Lch s (Courtesy)
9. S thân thin (Friendliness)
10. S tin tng (Reliability)
11. S đáp ng (Responsiveness)
12. S an toàn (Security)
Hn ch ca nghiên cu ca Johnston & ctg (1990) là s dng d liu t
nhn thc ca nhng nhà cung cp dch v ch không phi d liu t khách hàng
nh nghiên cu ca Parasuraman & ctg (1988) trong vic xác đnh nhân t quyt
đnh cht lng dch v. Johnston và Silvestro (1990) tip tc nghiên cu đa qua
đim ca khách hàng vào 12 nhân t quyt đnh cht lng dch v trên và đúc kt
thành 6 nhân t quyt đnh cht lng dch v di đây:
1. S ân cn (Helpfulness)
2. S chm sóc (Care)
3. S cam kt (Commitment)
4. S hu ích (Functionality)
5. S hoàn ho (Interity)
Nghiên cu ca Gronroos vào nm 1990 cng đư ch ra 6 nhân t tác đng
đn cht lng dch v nh sau:
1. Tính chuyên nghip (Professionlism and skills)
2. Phong cách phc v ân cn (Attitudes and behaviour)
3. Tính thun tin (Acessibility and flexibility)
4. S tin cy (Reliability and trustworthiness)
5. S tín nhim (Reputation and credibility)
6. Kh nng gii quyt khiu kin (Recovery)
Nhng nghiên cu ca các tác gi khác nhau đư cho ra nhng nhân t khác
nhau đ đánh giá cht lng dch v. Vic nhn đnh chính xác yu t nào tác đng
đn cht lng dch v còn ph thuc vào tính cht ca dch v và môi trng
nghiên cu.
12
1.3 SăhƠiălòngăcaăkháchăhƠng
1.3.1 KháiănimăsăhƠiălòngăcaăkháchăhƠng
Phng châm hot đng ca các nhà kinh doanh là phi làm tha mưn khách
hàng bi khách hàng là ngi đem đn doanh thu và li nhun cho công ty. Khách
hàng tha mưn là yu t quan trng đ duy trì đc thành công lâu dài trong kinh
doanh và các chin lc kinh doanh phù hp đ thu hút và duy trì khách hàng
(Zeithmal & ctg, 1996).
Có nhiu quan đim khác nhau v s tha mưn ca khách hàng. Bechelet
(1995) cho rng s tha mưn ca khách hàng là mt phn ng mang tính cm xúc
ca khách hàng đáp li nhng kinh nghim ca h v sn phm hay dch v đó.
Zeithmal, Berry và Parasuraman (1993) li cho rng s tha mưn ca khách hàng là
mt hàm s gia s đánh giá v cht lng sn phm và giá c. Theo Oliver (1999)
s tha mưn ca khách hàng đn gin là s phn hi cm xúc ca h đn nhà cung
cp dch v trên c s so sánh nhng gì h nhn đc vi nhng gì h tng tng
trc đó. Cùng theo quan đim trên, Kotler và Kellr (2006) cng cho rng s tha
mưn là mc đ trng thái cm xúc ca mt ngi bt ngun t s so sánh nhn thc
v sn phm, dch v so vi mong đi. Bn thân ông cng nhn thy rng k vng
ca khách hàng hình thành trên c s nhng kinh nghim trc đó, thông tin t ban
bè, ngi thân, t nhà sn xut…và có khi là tng hp ca tt c các yu t trên.
Nh vy, tng quan gia nhn thc và k vng s có 3 mc đ:
- Nu nhn thc ca khách hàng nh hn mong đi thì khách hàng không
tha mưn.
- Nu nhn thc bng mong đi thì khách hàng tha mưn.
- Nu nhn thc ln hn mong đi thì khách hàng tha mưn và thích thú.
Mt điu quan trng mà bt k nhà kinh doanh nào cng phi bit đó là khi
khách hàng hài lòng h s thng xuyên s dng sn phm dch v ca doanh
nghip và có xu hng nói tt cho các khách hàng khác. Ngc li khi khách hàng
không tha mưn h s than phin đn nhng ngi khác, chuyn sang s dng sn
phm, dch v ca đi th cnh tranh hoc rút khi th trng. Nh vy làm sao đ
13
tha mưn khách hàng là mt câu hi ln cho các nhà kinh doanh đ tn ti trên th
trng.
1.3.2 ChtălngădchăvăvƠăsăthaămƣnăcaăkhách hàng:
1.3.2.1 Mi quan h gia cht lng dch v và s tha mãn ca khách hàng
Mi quan h gia cht lng dch v và s tha mưn ca khách hàng là vn
đ đc nhiu nhà nghiên cu v kinh t quan tâm. Mt s quan đim cho rng s
tha mưn ca khách hàng và cht lng dch v là đng nht. Nhng có quan đim
cho rng s tha mưn ca khách hàng và cht lng dch v là tách bit. S tha
mưn ca khách hàng là khái nim tng quát nói lên s hài lòng ca khách hàng khi
s dng dch v, còn cht lng dch v là quan tâm đn thành phn c th ca dch
v (Zeithaml & Bitner, 2000). Nhìn chung các nghiên cu đu ch ra rng cht
lng dch v và s tha mưn ca khách hàng là hai khái nim phân bit (Bitner,
1990).
Có nhiu tác gi đư kim đnh mi quan h gia cht lng dch v và s
tha mưn ca khách hàng và rút ra các kt lun không nhiu khác bit. Oliver
(1993) cho rng cht lng dch v nh hng đn s tha mưn ca khách. Cht
lng dch v là tin đ ca s tha mưn (Cronnin & Taylor, 1992) và là yu t tác
đng mnh m nht đn s tha mưn ca khách (Ruyter, 1997).
Thông qua các nghiên cu k trên có th thy rng cht lng dch v và s
hài lòng ca khách hàng có mi quan h cht ch vi nhau. Cht lng dch v là
yu t có trc và tác đng mnh m nht đn s hài lòng ca khách hàng. Do đó,
ngi cung cp dch v mun ly đc s hài lòng ca khách hàng s dng dch v
cùa mình thì điu quan trng nht phi là nâng cao cht lng dch v.
1.3.2.2 S khác bit gia cht lng dch v và s hài lòng ca khách hàng
Cht lng dch v đc đnh ngha là s khác nhau gia s mong đi ca
khách hàng v cht lng dch v và nhn thc ca h v cht lng dch v
(Parasuraman & ctg, 1988). S tha mưn ca khách hàng cng đc đnh ngha gn
nh tng t, đó là s so sánh gia mong đi và nhn thc v dch v. Tuy đư đc
chng minh qua nhiu nghiên cu là cht lng dch v và s hài lòng ca khách
14
hàng có mi quan h cht ch vi nhau nhng cng có nhiu nghiên cu khác ch ra
nhng đim khác nhau gia 2 khái nim này.
Theo Zeithaml & Bitner (2000) thì s tha mưn ca khách hàng là khái nim
tng quát nói lên s hài lòng ca khách hàng khi s dng dch v, còn cht lng
dch v là quan tâm đn thành phn c th ca dch v. Nghiên cu ca Dawn and
Amy (1995) thông qua vic km đnh d liu thc t li cho thy rng có nhiu
nhân t tác đng mnh đn cht lng dch v nhng li không tác đng đn s hài
lòng ca khách hàng. Nghiên cu này cng ch ra ti sao nhà kinh doanh có nhng
n lc nâng cao cht lng dch v nhng li không làm tha mưn khách hàng.
Nhng nghiên cu ch ra s khác bit trên s giúp nhà cung cp dch v
hn ch nhm ln gia các nhân t tác đng đn cht lng dch v và nhng nhân
t tác đng đn s tha mưn ca khách hàng t đó thit k chính sách cht lng
hp lý, va nâng cao cht lng dch v va nâng cao hài lòng ca khách hàng.
1.4 Môăhìnhăđoălngăchtălngădchăv
1.4.1 Mô hình SERVQUAL (Parasuraman & ctg, 1988).
Mô hình SERVQUAL là mt mô hình kh đy đ và thông dng trong vic
nghiên cu marketing. Tuy nhiên mô hình SERVQUAL hin nay không ch dng
li trong vic nghiên cu marketing mà đc ng dng rng rưi trong nhiu lnh
vc khác nh dch v siêu th (Nguyn Th Mai Trang, 2006), dch v vui chi gii
trí (Nguyn ình Th, 2006), dch v chm sóc sc khe (Babakuk và Mangold,
1992). Mô hình SERVQUAL đa ra nm thành phn tác đng đn cht lng dch
v nhng khi kim đnh mi lnh vc khác nhau li có kt qu không thng nht
vi nhau (s lng thành phn tác đng đn cht lng dch v mi lnh vc c
th có th không bng 5).
Parasuraman & ctg (1985) đư đa ra mô hình cht lng dch v cm nhn
bi khách hàng gm có 10 thành phn bao gm:
1. S tin cy
2. áp ng
3. Nng lc phc v
15
4. Tip cn
5. Lch s
6. Thông tin
7. Tín nhim
8. An toàn
9. Hiu bit khách hàng
10. Phng tin hu hình
Mô hình 10 nhân t trên nh mt bc tranh bao quát v cht lng dch v.
Tuy nhiên mô hình này có nhc đim là khó khn trong vic đo lng. Sau nhiu
ln kim đnh mô hình này, Parasuraman & ctg đư rút gn mô hình cht lng dch
v SERVQUAL gm 5 thành phn là s tin cy, hiu qu phc v, s hu hình, s
đm bo và s cm thông.
1. Sătinăcy: S tin cy nói lên vic cung cp dch v chính xác, đúng gi và
uy tín.
Ví d: Trong lnh vc dch v tín dng doanh nghip có th dùng các thang
đo sau đây:
- Ngân hàng luôn sn sàng đáp ng các yêu cu ca doanh nghip
- Nhân viên rt ít sai sót trong quá trình thc hin nghip v
- Ngân hàng cung cp dch v đúng nh cam kt trong hp đng
- Ngân hàng luôn gii ngân theo đúng lch đư cam kt
2. ápăng: Nói lên s sn sàng phc v ca nhân viên phc v đi vi khách
hàng hay nói cách khác là s phn hi ca ngi cung cp dch v đi vi yêu cu
ca khách hàng.
Ví d: Các thang đó tính đáp ng ca dch v tín dng cho khách hàng doanh
nghip.
- Nhân viên ngân hàng sn sàng gii quyt mi khó khn ca doanh nghip
- Ngân hàng gii đáp đy đ các khiu kin ca doanh nghip
- Ngân hàng có đng dây nóng phc v doanh nghip
- Nhân viên ngân hàng sn lòng giúp đ khách hàng