B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
S TH THU HNG
ĐỀ TÀI
:
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N THU
NHP CA LAO NG TRONG LNH VC DCH
V TI NAM TRUNG B
LUN VN THC S KINH T
TP.HCM NM 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
S TH THU HNG
ĐỀ TÀI
:
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N THU
NHP CA LAO NG TRONG LNH VC DCH
V TI NAM TRUNG B
CHUN NGÀNH: KINH T PHÁT TRIN
MS: 60.31.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. HAY SINH
TP.HCM NM 2012
MC LC
M u 1
1. t vn đ 1
2. Mc tiêu nghiên cu: 2
3. Câu hi nghiên cu: 2
4. Phm vi nghiên cu: 2
5. Phng pháp nghiên cu: 2
6. Quy trình nghiên cu 3
7. Ngun s liu nghiên cu: 4
8. Kt cu lun vn: 5
CHNG 1: C S LÝ LUN V CÁC NHÂN T TÁC NG N
THU NHP
1. 1 Khái nim v thu nhp 6
1.2. Khái nim và đc đim ca dch v 7
1.2.1 Khái nim dch v 7
1.2.2 c đim ca dch v 8
1.3 Tóm tt các lý thuyt liên quan đn các nhân t tác đng đn thu nhp .8
1.3.1 Lý thuyt tin lng theo quan đim kinh t hc. 8
1.3.2 Hàm thu nhp ca Mincer (1774) 10
1.3.3 Các nghiên cu khác 12
CHNG 2: KHUNG PHÂN TÍCH VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
2.1 Khung phân tích 16
2.2 Mô hình nghiên cu 18
2.2.1 Bin ph thuc: Ln(Y) 18
2.2.2 Bin đc lp: 19
2.2.3 Xác đnh du k vng ca các bin 21
CHNG 3: MI QUAN H GIA CÁC BIN TRONG MÔ HÌNH
THEO PHNG PHÁP THNG KÊ MÔ T
3.1 Khái quát đc đim tình hình kinh t vùng Nam Trung b: 24
3.2 B d liu, cách kho sát và câu hi ca VHLSS 25
3.2.1 Tng quan v VHLSS 25
3.2.2 Bng câu hi ca VHLSS liên quan đn mô hình nghiên cu 27
3.2.3 nh ngha thu nhp trong VHLSS 2010 29
3.3 So sánh thu nhp gia các vùng và thu nhp ngành dch v vi các
ngành khác trong vùng 30
3.3.1 Thu nhp gia các vùng trong c nc qua các nm 30
3.3.2 Thu nhp ngành dch v so vi các ngành khác trong nm 2010 31
3.3.2.1 Thu nhp ngành dch v so vi các ngành khác trong c nc nm
2010 31
3.3.2.2 Thu nhp ngành dch v so vi ngành khác trong vùng Duyên hi
Nam Trung B 32
3.4 Thng kê mô t các bin trong mô hình 34
3.4.1 Thu nhp trong vùng phân theo gii tính 34
3.4.2 Thu nhp trong vùng theo bng cp cao nht và s nm đi hc 35
3.4.3 Thu nhp và kinh nghim 37
CHNG 4: KT QU THC NGHIM
4.1 Mô hình hi quy 40
4.1.1 Tính toán các bin trong mô hình 40
4.1.1.1 Tính toán bin đc lp: 41
4.1.1.2 Tính toán giá tr s nm đi hc (S) 41
4.1.1.3 Tính toán bin kinh nghim (Exp) 43
4.1.1.4 Tính toán các bin gi trong mô hình 43
4.1.2 Mô hình hi quy 44
4.2 Kt qu hi quy 47
4.3 Thc hin các kim đnh 48
4.3.1 Kim đnh s phù hp ca mô hình 48
4.3.2 Kim đnh Wald 48
4.3.3 Kim đnh hin tng đa cng tuyn 50
4.3.4 Kim đnh các h s hi quy riêng l 51
CHNG 5: KT LUN VÀ GI Ý CHÍNH SÁCH
5.1 Phân tích kt qu hi quy……………………………………………… 53
5.2 Gi ý chính sách ci thin thu nhp cho nhng ngi làm trong lnh vc
dch v 55
5.2.1 Nâng cao k nng và kinh nghim làm vic cho ngi lao đng 55
5.2.2 Nâng cao trình đ hc vn đ ci thin thu nhp 56
5.3 Nhng gii hn ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 59
KT LUN 61
Ph lc 1 Bng câu hi kho sát chuyên gia
Ph lc 2 Kt qu hi quy các mô hình
Ph lc 3 Bng câu hi trích trong VHLSS 2010.
Ph lc 4: Bng mã ngành trong VHLSS 2010
DANH MC BIU , BNG BIU
I. Danh mc biu đ:
Biu đ 3.1 Thu nhp và s nm đi hc 37
Biu đ 3.2 Thu nhp và kinh nghim trong ngành dch v ca vùng 38
II. Danh mc bng biu
Bng 2.1 Kt qu tham kho ý kin các chuyên gia 17
Bng 3.1 Thu nhp bình quân mt nhân khu mt tháng chia theo 8 vùng 30
Bng 3.2 Thu nhp trung bình ca nhân khu phân theo ngành nm 2010 32
Bng 3.3 Trung bình thu nhp nhân khu theo ngành trong vùng duyên hi Nam
trung B 32
Bng 3.4 Trung bình thu ngành dch v theo các tnh 33
Bng 3.5 Thu nhp trung bình theo gii tính trong vùng 35
Bng 3.6 Thu nhp phân theo bng cp cao nht trong vùng. 35
Bng 4.1 S nm đi hc ngh quy đi 42
Bng 4.2 S nm đi hc H – C quy đi 43
Bng 4.3 Kt qu mô hình U 45
Bng 4.4 Kt qu hi quy mô hình R 46
Bng 4.5 Phân t phóng đi phng sai ca mô hình hi quy 50
Bng 5.1 Chi giáo dc bình quân mt ngi đi hc trong 12 tháng vùng
duyên hi Nam Trung B 57
DANH MC CH VIT TT
VHLSS : Viet Nam Household Living Standards Survey: Kho sát
mc sng h gia đình Vit Nam
GDP : Gross Domestic Products: Tng sn phm trong nc
TP. H Chí Minh : Thành ph H Chí Minh
TCTK : Tng cc thng kê
KSMS : Kho sát mc sng
MSDC : Mc sng dân c
Q – TCTK : Quyt đnh – Tng cc thng kê
THCS : Trung hc c s
THPT : Trung hc ph thông
1
M u
1. t vn đ
Thu nhp là mi quan tâm ca tt c mi ngi khi quyt đnh la chn
bt k công vic nào. Mc dù thu nhp không phi là thc đo hoàn ho cho cht
lng cuc sng nhng nó là điu kin đ đm bo cho mt cuc sng tt đp
hn. Các chính sách ca kinh t v mô cng nhm mc tiêu ci thin mc sng
ca ngi dân hay nói đúng hn là nâng cao thu nhp cho ngi dân trong tt c
các lnh vc ca nn kinh t. Thu nhp cao s góp phn ci thin đi sng ngi
dân nâng cao nng sut lao đng đ t đó phát trin kinh t mt cách bn vng.
Trong bi cnh hi nhp kinh t ngày càng mnh m, chính sách tin
lng hay chính sách thu nhp cho ngi lao đng cn phi đc quan tâm điu
chnh đ phù hp vi bi cnh kinh t mi. Trong tt c các lnh vc, vic xác
đnh chính sách tin lng hp lý s to điu kin khuyn khích ngi lao đng
nâng cao kh nng ca mình đ t đó tng nng sut.
Dch v là mt lnh vc rt đc quan tâm phát trin trong thi gian gn
đây các quc gia trên th gii đc bit là các quc gia đang phát trin, trong đó
có Vit Nam. S đóng góp ngày càng ln vào GDP ca lnh vc dch v này
càng cho ta thy đc vai trò ca nó. Ngày nay hu ht các nc đu hng vào
phát trin lnh vc này bi vì nó không ch mang li giá tr thng d ln mà còn
là mt ngành công nghip không khói, s không gây tn hi nhiu đn môi
trng sng ca chúng ta. Khu vc duyên hi min Trung đc bit là Nam Trung
b, là ni có nhiu điu kin thun li đ phát trin các ngành dch v trong đó
có du lch. i vi lnh vc dch v thì yu t con ngi đóng vai trò quan trng.
có th phát trin mt cách bn vng lnh vc này thì đòi hi phi có
mt chin lc đúng đn đ nâng cao nng lc ca ngi lao đng mà vic cn
2
làm trc tiên là thay đi chính sách tin lng. ã có rt nhiu nghiên cu nhn
đnh các nhân t tác đng đn thu nhp, tuy nhiên đi vi thu nhp trong lnh
vc dch v thì gn nh rt ít. Lnh vc dch v rt đc chú trng đu t trong
nhng nm gn đây và yu t quan trng nht đ phát trin dch v chính là con
ngi.
Vy nhng nhân t nào tác đng đn thu nhp ca ngi dân công tác
trong lnh vc dch v? ó chính là lý do tác gi chn đ tài “Phân tích các
nhân t tác đng đn thu nhp ca lao đng trong lnh vc dch v Nam
trung b” làm đ tài nghiên cu cho lun vn thc s ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Nghiên cu này nhm mc tiêu xác đnh nhng nhân t tác đng đn thu
nhp ca nhng công tác trong lnh vc dch v ti khu vc Nam Trung b.
3. Câu hi nghiên cu:
Nghiên cu này nhm tr li câu hi:
Nhng nhân t nào thc s có tác đng ti thu nhp ca ngi dân công
tác trong lnh vc dch v ti vùng Duyên hi Nam Trung b?
4. Phm vi nghiên cu:
Nghiên cu ch tp trung phân tích thu nhp ca ngi dân làm trong lnh
vc dch v ti các tnh Nam trung b bao gm các tnh: à Nng, Qung nam,
Qung Ngãi, Bình nh, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thun, Bình Thun.
Khu vc Duyên hi Nam Trung b là mt khu vc vi nhiu đa đim du
lch và ngành dch v rt phát trin, đây cng là lý do tác gi s dng khu vc
này đ nghiên cu.
5. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu s dng các phng pháp sau:
3
- Thng kê mô t: Thng kê và xem xét d liu ca các bin liên quan.
- Phng pháp chuyên gia: Tác gi trc tip phng vn nhng ngi dân
công tác trong lnh vc dch v đ bit theo h nhng nhân t nào tác đng đn
thu nhp ca h đ t đó có nhng nhn đnh đúng đn hn cho mô hình hi
quy ca mình.
- Phân tích hi quy: S dng mô hình hi quy đa bin đ tìm hiu xem
các yu t nào thc s có ý ngha tác đng đn thu nhp ca ngi dân công tác
trong lnh vc dch v. Tt c đc chy hi quy da trên phn mm SPSS16.
ây là phn mm ph bin đc nhiu ngi s dng trong nghiên cu ca
mình. Tuy nhiên do d liu ca tng cc thng kê đc lu tr và x lý trên
phn mm stata nên tác gi s dng phn mm này đ tính toán mt s bin và
cht lc d liu phc v cho mô hình hi quy.
6. Quy trình nghiên cu
Quy trình nghiên cu đc thc hin nh sau:
4
7. Ngun s liu nghiên cu:
Nghiên cu đc thc hin da trên s liu điu tra mc sng dân c do
tng cc thng kê điu tra và cung cp trong nm 2010 (VHLSS 2010). T b
d liu này tác gi đã lc ra s liu ca nhng ngi có mã ngành thuc lnh
Tng hp lý thuyt và các
nghiên cu trc đ xác đnh
mô hình
Hi ý kin các chuyên gia
đang công tác trong lnh vc
dch v đ b sung và hoàn
thin mô hình
xut mô hình nghiên cu
Thc hin hi quy trên c
s d liu đã có
Kim đnh kt qu
Kt lun
5
vc dch v ti khu vc Nam trung b (xem ph lc 4 danh mc mã ngành).
ng thi lc ra nhng bin cn thit cho mô hình nghiên cu ca mình. Sau
khi cht lc d liu, loi b nhng quan sát không có thu nhp và nhng quan
sát không đ d liu còn li là d liu phc v cho mô hình nghiên cu. D liu
có 501 quan sát, c th nh sau:
Tnh | S lng T l %
à Nng | 94 18.76
Qung Nam | 44 8.78
Qung Ngãi | 43 8.58
Bình nh | 42 8.38
Phú Yên | 58 11.58
Khánh Hòa | 79 15.77
Ninh thun | 67 13.37
Bình thun | 74 14.77
+
Total | 501 100.00
8. Kt cu lun vn:
Ngoài phn m đu và kt lun thì lun vn gm có 5 chng:
Chng 1: C s lý lun v các nhân t tác đng đn thu nhp trong lnh
vc dch v
Chng 2: Khung phân tích và mô hình nghiên cu
Chng 3: Mi quan h gia các bin trong mô hình theo phng pháp
thng kê mô t
Chng 4: Kt qu thc nghim
Chng 5: Kt lun và gi ý chính sách
6
CHNG 1
C S LÝ LUN V CÁC NHÂN T TÁC NG N THU
NHP TRONG LNH VC DCH V
Trong phn m đu, tác gi đã gii thiu tng quát v đ tài nghiên cu.
Chng này s gii thiu các lý thuyt có liên quan đn đ tài nghiên cu. u
tiên là tóm tt lý thuyt v các khái nim chính ca nghiên cu: thu nhp và các
nhân t tác đng đn thu nhp theo lý thuyt ca Mankiw, khái nim v dch v
và đc đim ca dch v. Tip theo tác gi trình bày nhng kt qu nghiên cu
ca các tác gi trong và ngoài nc v ch đ này và đ xut mô hình và các gi
thuyt nghiên cu.
1. 1 Khái nim v thu nhp
Chúng ta có th hiu mt cách đn gin
thu nhp là khon tin mà ngi
lao đng trong doanh nghip đc ngi s dng lao đng tr theo lao đng và
là khon thu thng xuyên, tính bình quân tháng trong nm bao gm: Tin
lng, tin thng, chia phn li nhun, các khon ph cp lng, nhng chi phí
thng xuyên n đnh mà ngi s dng lao đng chi trc tip cho ngi lao
đng nh tin n gia ca, tin n tra, tin xm lp xe và các khon thu khác,
trong đó tin lng là mt phn ch yu trong thu nhp.
Adam Smith, nhà kinh t hc ni ting đi din cho trng phái kinh t c
đin đã vit trong tác phm “Wealth of nations” (S giàu có ca các quc gia):
“tin lng, li nhun, đa tô là ba ngun gc đu tiên ca mi thu nhp”
1
. Nh
vy có th hiu theo Adam Smith thì thu nhp trong nn kinh t bao gm ba b
phn đó là tin lng, li nhun và đa tô mà nhng ngi thuê đt phi np.
1: Theo Ts Nguyn Hu Tho và cng s (2001) “lch s các hc thuyt kinh t”, trang 40
7
Trong tác phm “Phê phán cng lnh ca Gôta” (1875) ca CacMac, ông
đã ch ra, thu nhp lao đng theo ngha là sn phm lao đng thì thu nhp tp th
ca lao đng s có ngha là tng sn phm xã hi. Khi thu nhp là giá tr sn
phm lao đng thì giá tr sn phm đc sn xut ra trong mt thi k nht đnh
gm các thành phn C + V +M. Vi C là phn bù đp giá tr nhng t liu sn
xut đã tiêu dùng,V là phn thu nhp ca ngi lao đng và C là thu nhp ca
ngi ch. Nh vy thu nhp ca nn kinh t bng thu nhp ca ngi lao đng
và thu nhp ca ngi ch.
1.2. Khái nim và đc đim ca dch v
1.2.1 Khái nim dch v
Nn kinh t th gii ngày nay không ch tn ti các sn phm vt cht c
th mà còn tn ti c nhng sn phm phi vt cht hay còn gi là sn phm dch
v. các nc đang phát trin, t trng dch v trong tng sn phm quc dân
thng rt cao và ngày càng đc các quc gia quan tâm đu t phát trin. Vy
chúng ta hiu dch v nh th nào?
Theo C.Mac, dch v là con đ ca nn kinh t sn xut hàng hóa, khi mà
kinh t hàng hóa phát trin mnh, đòi hi mt s lu thông trôi chy, thông sut,
liên tc đ tha mãn nhu cu ngày càng cao ca con ngi thì dch v phát trin.
Nh vy chúng ta có th hiu dch v theo hai ngha:
* Theo ngha rng:
Dch v là lnh vc kinh t th 3 trong nn kinh t quc t quc dân. Theo
cách hiu này tt c các hot đng kinh t nm ngoài hai ngành công nghip và
nông nghip đu thuc lnh vc dch v, các nc phát trin giá tr ca ngành
dch v chim t 70 – 80% GDP, Vit Nam giá tr dch v chim khong 40%
GDP.
8
* Theo ngha hp:
Dch v là nhng hot đng h tr cho quá trình kinh doanh bao gm các
h tr trc, trong và sau khi bán, là phn mm ca sn phm đc cung ng
cho khách hàng [2, trang 312]
1.2.2 c đim ca dch v
V bn cht, dch v và hàng hóa vt cht có nhiu đim rt khác bit.
Dch v có nhng đc đim c th nh sau:
- Là sn phm vô hình nên cht lng dch v rt khó đánh giá và không
n đnh vì nó chu nhiu s tác đng t nhiu yu t nh ngi bán, ngi mua,
thi đim mua bán hàng hóa.
- Sn phm dch v có s khác bit v chi phí so vi sn phm vt cht,
đi vi các sn phm dch v thì chi phí nhân công chim mt t l ln và các
chi phí khác rt khó xác đnh.
- Sn xut và tiêu dùng dch v din ra đng thi do vy cung cu dch v
không th tách ra mà din ra đng thi, ngi tiêu dùng dch v cng đng thi
là ngi tham gia vào quá trình sn xut dch v.
- Do sn xut và tiêu dùng din ra đng thi nên dch v không th ct
gi trong kho, làm phn đm đ điu chnh s thay đi nhu cu th trng nh
các sn phm hu hình [2, trang 313].
Chính nhng đc đim ca dch v nh vy nên nó cng có nhng nhân
t tác đng đn thu nhp cng có s khác bit so vi các lnh vc khác
1.3 Tóm tt các lý thuyt liên quan đn các nhân t tác đng đn thu nhp
1.3.1 Lý thuyt tin lng theo quan đim kinh t hc.
Theo quan đim ca các nhà kinh t hc nh N.G Mankiw, Robert
S.Pindyck và Daniel L.Rubinfeld đã cho thy mc lng đc hình thành trên
9
c s cân bng cung và cu v lao đng. Tin lng cân bng th trng s là
mc tin lng mà ti đó lng cu v lao đng bng vi lng cung v lao
đng.
Chúng ta có th biu din theo đ th sau:
ng cu lao đng th hin mi quan h gia mc tin lng và lng
lao đng các hãng s thuê. Chúng ta đã bit, đ ti đa hóa li nhun các hãng s
thuê lao đng cho đn khi nào mà doanh thu sn phm biên ca lao đng (doanh
thu b sung do tng mt đn v lao đng - MRP
L
) bng vi tin lng. Do đó
đng cu v lao đng cng chính là đng MRP
L
.
Ta thy: MRP
L
= MP
L
.MR
Vi MP
L
là sn phm biên ca lao đng và MR là doanh thu biên. Trong
điu kin th trng cnh tranh hoàn ho thì MR = P. Nh vy đng cu v lao
đng có xu hng dc xung vì khi lng lao đng càng tng sn phm biên ca
lao đng có xu hng gim. Do đó đng cu ca lao đng s chu tác đng ca
hai nhân t đó là nng sut biên ca lao đng và doanh thu biên hay giá c sn
phm trong điu kin th trng cnh tranh hoàn ho.
S
L
=AE
D
L
=MRP
L
L- lng
lao đng
L*
Tin lng W
W*
0
10
i vi cung v lao đng th hin mi quan h gia mc lng và lng
lao đng cung ng trên th trng. ng cung v lao đng có th dc lên
nhng cng có th un ngc li, ngha là mc tin công cao có th dn đn
cung nh hn v lao đng do khi thu nhp cao lên ngi lao đng có xu hng
ngh ngi nhiu hn. Cung v lao đng s chu s tác đng ca các yu t đó là
s thay đi trong nhn thc và s di c. Khi ngi ta mun tham gia lao đng
nhiu hn và nhng vùng kinh t phát trin mnh lng dân di c ti nhiu
hn thì lng cung v lao đng cng tng lên.
Nh vy, trong điu kin th trng cnh tranh, tin lng ph thuc vào
cung và cu v lao đng. Tin lng s tng khi cu v lao đng tng lên hoc
cung lao đng gim và s gim nu cu v lao đng gim và cung v lao đng
tng. Tuy nhiên trong điu kin th trng không cnh tranh di áp lc ca
công đoàn, ca lut tin lng ti thiu và ca thuyt tin lng hiu qu, mc
tin lng s có th cao hn mc cân bng.
Trên c s lý thuyt v lao đng và tin lng trong kinh t hc chúng ta
có th thy nng sut biên ca lao đng, s ngi tham gia cung ng lao đng là
yu t quan trng nh hng đn thu nhp. Vi nhng ngi có k nng, kinh
nghim và có hc vn cao nng sut biên s cao hn và tin lng ca h cng
cao hn, vi nhng công vic nhàn h sch s và an toàn thì lng cung v lao
đng cao hn do đó tin lng trong nhng ngành này gim xung. Nh vy
theo quan đim ca kinh t hc, nhng nhân t tác đng đn tin lng đó là:
đc đim ngh nghip, giáo dc đào to, k nng ca ngi lao đng.
1.3.2 Hàm thu nhp ca Mincer (1774)
Hàm thu nhp ca Mincer đc mi ngi bit đn và ng dng rt nhiu
trong các đ tài nghiên cu v thu nhp. Ông đã đa ra hàm toán hc đ biu th
11
mi quan h gia s nm đi hc, kinh nghim làm vic vi thu nhp ca mt cá
nhân.
Mô hình thu nhp b qua yu t kinh nghim ca Mincer đc biu th
nh sau:
Gi: S: là s nm đi hc
Y
0
: là thu nhp hàng nm ca ngi không có đi hc
Y
s
: là thu nhp hàng nm ca ngi có S nm đi hc
r : là li sut biên, tc t l phn trm thu nhp tng lên khi tng thêm mt
nm đi hc.
Thì hàm thu nhp theo s nm đi hc ca Mincer là:
lnY
s
= lnY
0
+ r.S
Phng trình trên trình bày kt lun cn bn rng, logarithm ca thu nhp
là hàm t l thun vi s nm đi hc S, và h s ca S biu th t l phn trm
gia tng thu nhp khi tng thêm mt nm đi hc chính là t sut biên r. ây là
hàm thu nhp thô s nht
Mô hình hc vn tr nên đy đ hn khi xét đn c yu t kinh nghim
nh là quá trình đào to sau khi thôi hc và s đào to này là có chi phí. Din
dch toán hc ca Mincer đã qui đi yu t kinh nghim v đn v thi gian, t
đó dn đn hàm thu nhp ph thuc vào c s nm đi hc và s nm kinh
nghim. Hàm đc th hin nh sau :
lnYt = a
o
+ a
1
S + a
2
t + a
3
t
2
+ V
Các bin s trong hàm thu nhp Mincer:
• Bin ph thuc Yt , thu nhp ròng trong nm t, đc xem là mc thu nhp ca
d liu quan sát đc.
• Bin đc lp S là s nm đi hc ca quan sát cá nhân có mc thu nhp Yt .
12
• Bin đc lp t, là s nm biu th kinh nghim tim nng, vi gi đnh kinh
nghim là liên tc và bt đu ngay khi không còn đi hc, đc tính bng tui
hin ti quan sát đc tr đi s nm đi hc và tr đi tui lúc bt đu đi hc:
t = A – S – b.
đây, A là tui hin ti và b là tui bt đu đi hc. (Mincer [1974], tr.84).
V là các bin kim soát khác.
H s a
1
cho ta giá tr c lng sut sinh li ca vic đi hc, gii thích
phn trm tng thêm ca thu nhp khi tng thêm mt nm đi hc;
H s a
2
gii thích phn trm tng thêm ca thu nhp khi kinh nghim
tim nng tng thêm mt nm. H s này mang du dng
H s a
3
là âm, biu th mc đ suy gim ca thu nhp biên theo thi gian
làm vic.
Nh vy vi hàm thu nhp ca Mincer cho chúng thy đc yu t vn
con ngi trong đó c bn là s nm đi hc và s nm làm vic có nh hng ti
thu nhp ca ngi lao đng.
1.3.3 Các nghiên cu khác
Keshab Bhattarai và Tomasz Wisniewski (2002) đã nghiên cu các
nhân t tác đng đn lng và cung lao đng ti vng quc Anh. S dng b s
liu điu tra mc sng dân c ti Anh đ nghiên cu các nhân t tác đng đn
lng ca Anh. Nghiên cu ca ông cho thy các bin s nm đi hc, kinh
nghim làm vic, trình đ đào to ngh, gii tính, ngôn ng, đc trng ngh
nghip và khu vc có nh hng đn thu nhp ca ngi lao đng. Hàm tin
lng mà ông đa ra nh sau:
log w
i
=
0
+
1
S
i
+ 2Age
i
+ 3Age
i
2
+ 4VC
i
+ 5Sex
i
+ 6E2L
i
+ 7RGSC
i
+
7Region
i
+
w
i
13
Trong đó:
- S biu th s nm đi hc
- Age đi din cho kinh nghim làm vic
- VC bin đi din cho trình đ đào to ngh
- Sex là bin gi th hin gii tính (bng 1 nu là nam)
- E2L là bin gi, bng 1 nu ting anh không phi là ngôn ng đu tiên
- Bin RGSC là by bin gi th hin cho các loi ngh nghip đc trng
trong xã hi.
- Region: là bin khu vc đ thy s nh hng ca các khu vc khác
nhau đn tin lng.
Kt qu nghiên cu ca ông cho thy rng kinh nghim, s nm đi hc,
gii tính, trình đ dào to ngh, kh nng ting anh đu có tác đng đn thu
nhp, và mc thu nhp trung bình các khu vc khác nhau là khác nhau.
Honest Zhou (2002) trong bài nghiên cu “các yu t quyt đnh đn thu
nhp ca thanh niên: Trng hp ca Harare” đã ch ra vn con ngi là yu t
quyt đnh quan trng đn thu nhp ca thanh niên, chúng bao gm s nm đi
hc, trình đ hc vn cao nht đt đc. Nghiên cu cho thy ngi đi hc đi
hc có thu nhp cao hn ngi không có bng đi hc là 46%. Tuy nhiên trong
nghiên cu này thì bin kinh nghim làm vic và bin nhân khu hc, kinh t xã
hi li không có ý ngha thng kê.
Phan Th Hu Ngha (2011) cng đã nghiên cu các nhân t tác đng
đn thu nhp cá nhân ti TP H Chí Minh. Kt qu nghiên cu cho thy:
Nhân t tác đng mnh nht là cp đ phân cp, tip theo là nhân t giáo
dc, nhân t loi hình doanh nghip và cui cùng là nhân t kinh nghim.
14
Theo kt qu kho sát thì không có mi quan h gia các nhân t công
vic/ngh nghip, gii tính, tui tác, quê quán (vùng min) và thu nhp.
Nh vy qua phn s lc phn lý thuyt và các nghiên cu có liên quan
v các nhân t tác đng đn thu nhp ca các tác gi chúng ta thy nhng nhân
t tác đng đn thu nhp đó là tui tác, gii tính, kinh nghim, trình đ hc vn,
đc đim ngh nghip, k nng ca ngi lao đng và khu vc. Nhng nghiên
cu trc đã cho thy các nhân t tác đng đn thu nhp nói chung. Tuy nhiên
đi vi thu nhp trong lnh vc dch v thì cha thy tác gi nào nghiên cu. Ni
dung mà tác gi mun nghiên cu là các nhân t tác đng đn thu nhp trong
lnh vc dch v ti mt cùng. ây cng là c s đ tác gi đa ra mô hình
nghiên cu ca mình trong chng tip theo.
15
Tóm tt chng 1:
Chng này tác gi đã trình bày các khái nim liên quan đn vn đ
nghiên cu đó là khái nim v thu nhp, khái nim và đc đim ca dch v. Bên
cnh đó tác gi đã tng hp các lý thuyt liên quan đn các nhân t tác đng đn
thu nhp cá nhân trong lnh vc dch v ti vùng Nam trung b. Các lý thuyt
ca Mankiw, Robert S.Pindyck và Daniel L.Rubinfeld, ca Mincer và các nghiên
cu ca các tác gi trong và ngoài nc nh Keshab Bhattarai và Tomasz
Wisniewski (2002), Honest Zhou (2002) và Phan Thi Hu Ngha (2011) cng đã
đc tng hp đy đ. Nhng lý thuyt này đc đa ra nhm mc đích đem li
cho tác gi mt cái nhìn tng quan v vn đ nghiên cu, nhng gì đã đc
nghiên cu và nhng gì cha đc nghiên cu đ t đó tác gi đa ra mô hình và
đ xut nghiên cu cho đ tài nghiên cu ca mình.
16
CHNG 2:
KHUNG PHÂN TÍCH VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Chng này s trình bày khung phân tích và mô hình nghiên cu tác gi
đ xut trên c s tham kho lý thuyt, các nghiên cu trc và hi ý kin các
chuyên gia làm công tác tin lng trong lnh vc dch v.
2.1 Khung phân tích
Qua s tng hp lý thuyt ca các nhà kinh t v các yu t tác đng đn
thu nhp và nghiên cu ca các tác gi đã trình bày chng trc, chúng ta có
th tng hp li các nhân t tác đng đn thu nhp cá nhân gm các nhóm nhân
t: Nhóm nhân t liên quan đn cá nhân gm: Tui tác, gii tính, kinh nghim
làm vic, giáo dc đào to, k nng; Nhóm bin liên quan đn đc đim ngh
nghip, bin lnh vc ngh nghip và bin khu vc.
Trên c s nhng bin đã đc xác đnh trên, đ hoàn chnh mô hình và
tránh tình trng b sót nhng bin quan trng, tác gi tham kho ý kin các
chuyên gia làm v công tác tin lng trong lnh vc dch v ti tnh Bình nh.
Các chuyên gia mà tác gi đã tham kho ý kin đó là các chuyên viên làm
công tác tin lng trong các công ty, c quan thuc lnh vc dch v. Vn đ
tác gi mun tham kho ý kin các chuyên gia là vic đng ý hay không đng ý
các nhân t tác gi đã đa ra (Tui tác, gii tính, kinh nghim làm vic, giáo dc
đào to, k nng, đc trng công vic, bin lnh vc ngh nghip và bin khu
vc) nh hng đn thu nhp ca ngi làm trong lnh vc dch v. Ngoài ra tác
gi cng mun tham kho thêm ý kin ca các chuyên gia đó v vic b sung
thêm các nhân t khác. Kt qu ca vic tham kho 10 ý kin các chuyên gia
đc th hin qua bng sau (xem bng câu hi ph lc 1):
17
Bng 2.1 Kt qu tham kho ý kin các chuyên gia
Tên nhân t
Hoàn toàn
đng ý
ng ý Trung lp
Không
đng ý
Hoàn toàn
không đng ý
Tui tác
4 6
Gii tính
6 4
Kinh nghim
4 6
Trình đ giáo
dc
6 4
K nng
7 3
c trng
công vic
5 5
Lnh vc ngh
nghip
7 1 2
Khu vc
4 6
Ngun : Tng hp t bng câu hi
Nh vy chúng ta thy các chuyên gia đc hi mc dù có nhiu ý kin
trái chiu nhau nhng phn ln là h đng ý vi các nhân t đó. Ngoài ra trong
bng câu hi tác gi cng có mt câu hi m đ các chuyên gia b sung thêm
các nhân t khác, kt qu các chuyên gia đã b sung thêm hai nhân t na đó là
kh nng giao tip và trình đ ngoi ng, hai nhân t này cng có nh hng đn
thu nhp ca ngi làm trong lnh vc dch v.
Tuy nhiên, do khó khn v thu thp s liu, tác gi không ly đc thông
tin v kh nng giao tip và trình đ ngoi ng nên nhng bin đó tác gi không
đa vào mô hình đnh lng ca mình. Bên cnh đó phm vi nghiên cu ca tác
gi là nhng ngi làm trong ngành dch v ti khu vc Nam trung b nên bin