NGHIÊN CỨU NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN XU HƯỚNG LỰA CHỌN CHUYÊN NGÀNH TỔ CHỨC NHÂN SỰ CỦA SINH VIÊN HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH.PDF
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.09 MB, 113 trang )
!∀#∃%&∋(
)∗+!,∀#−∗.+(
−!/
)01−2
34564
!∀#∃%&∋(
)∗+!,∀#−∗.+(
−!/
789:;<(<=><8(?(≅9Α<(ΒΧ∆(ΕΦ<8(ΓΗΙ<8
ϑΚ(ΛΜ( ((((((?(ΝΟΠΘΟΡΟΣ
)01−2
∋Τ+Υ−ς−∋/
34564
!∀#
∃%&∋(∃)∗%+∗∋,−∋.!#
/)/012%3453∋6780+1#
93:∃!;<1=1∋4&49>?1∃#
∋.0/7
0
&≅Α2Β
1∀4∋>Χ∆!/?Ε&ΦΓ1Η#
.Ι)1ΧΑ%Φ!37∗<8,Βϑ1ΚΗΛ#
.!/?Κ01Χ/7
∋>Χ∆!ΜΝΟ7ΟΜ∀Β∗+34Χ#
∀ΙΠ.%)4ϑ63!3∃≅430+Λ∋∋#
2∀ΙΠ∋∋∋&7
Θ∆2ϑ.Η3Χ54Ρ191.;%
0
&≅Α2Β
∗Σ∗8∗%+∗∋,
8Ο(∃
Μ7∗8Β∋3∗<8,Β
ΤΥς#ΤΩΞΨ#ΖΩ[Ξ
∴]7⊥(.!.!/02______________________________________________α
∴]7]Ο+.?β%0&∋____________________________χ
δεΞφ#_γς#ηιϕ#κλκ#µνµ#φΩε#κΨοπθκ#ΞφΨΩ[Ξ#µρο__________________________________________________________γ
∴σ7⊥;τ.0Κ!Η,_______________________________________________υγ
δεΞφ#α_ς#ηΨϖΞφ#ω[#ϕξ#κε#ψΩθΞ#ζΨ{#κΨο|µ_______________________________________________________________υυ
∴σ7}Φ!/3,81Κ1∼3Ε⊥
!∀∃%&∋(∃_______________________________υχ
∴σ7σΦ!/3,81Κ∼3∀∃%__υ
δεΞφ#α_υ#ς#θκ#οε#ζΨΞ#κµΨ#ΞΨΞ#κϖ##µνµ#ψΩθΞ#|µ#ζ___________________________________υ
δεΞφ#α_χς#ΨΞ#κµΨ#ζΨΞφ#Ω#κΞφ#κΨ_________________________________________________________________υ
∴σ7Φ!/3,.030Ε]______________________________________________χ
δεΞφ#α_#ς#θκ#οε#ζΨΞ#κµΨ##ψΩθΞ#ζΨ{#κΨο|µ__________________________________________________χ
δεΞφ#α_ς##κΞ#Ξφ#κΨρµ#ψΩθΞ#ζΨ{#κΨο|µ__________________________________________________________χ
δεΞφ#α_#ς##κΞ#κΨΞΨ#ζΨΞ#ψΩθΞ#ζΨ{#κΨο|µ______________________________________________________χ
∴σ7⊥⊥Φ!/3,81Κ1∼3Ε]
!∀∃%&∋(∃________________________χγ
∴σ7⊥]Φ!/3,∆/0Κ!________________________________________χχ
δεΞφ#α_γς#ηιϕ#κλκ#ϕξ#ΨΞΨ#ΨΩ#οπ_______________________________________________________________________χ
∗2#_ς#Β2)€7ϒ783___________________________________________________________________
∗2]7]Β2)Λ∋________________________________________________________________γγ
∗2}7⊥Γ&12_______________________________________________________________________________γυ
∗2}7]Β2ϑ9Λ′Ε⊥___________________________________α
∗2σ7⊥Β2.Λ′_________________________________________________________χα
∗2σ7]Β5 )0!∀∃%___________________χ
!
≤⁄∞8ΒΑƒ____________________________________________________________________________________________________Ω
≤⁄∞8♣Β♦__________________________________________________________________________________________________________ΩΩ
€∗Β♥88∗♠Σ∞↔←4Φ↑∗∞→↓_____________________________________________________________ΩΩΩ
€∗Β♥8∴♣Ν∴∞°↓_____________________________________________________________________________________ΩΩΩ
€∗Β♥8∗±∗Σ″Σ≥Α×∗∝_____________________________________________________________________ΩΖ
Β♥8≤♥8_______________________________________________________________________________________________________________Ζ
8∗∂♦Ν⊥•ΝΓ↓Σ°Α°≥∞_______________________________________________________________
_#÷≠#≡#µΨ≈Ξ#…#κΩ_________________________________________________________________________________________________#
]7Β,___________________________________________________________________________________________ #
γ_#ϖΩ#κ↵Ξφ#Ζ#ζΨϕ#ΖΩ#ΞφΨΩ[Ξ#µρο_______________________________________________________________________γ
α_#ΨΞφ#ζΨνζ#ΞφΨΩ[Ξ#µρο_____________________________________________________________________________________γ#
υ_#ℵ#ΞφΨℑ#ℜ#Ψε#Ξ℘Ξφ#ρΞφ#{Ξφ_____________________________________________________________________________α #
χ_#θκ#µ⊗ο#µ⊕#οΞ#Ζ℘Ξ____________________________________________________________________________________________α#
∅∩∪⊃⊇⊄#]78♦Ο⊂≤⊆≤↓∈Σ≥Β∉∗±∗Ν∗∞∠8∇↓___________________________υ
__#8∆ ?Λ∃%&∋__________________________________________________________υ
___#Β5.0+___________________________________________________________________________________________υ
____#÷#µΨ≈Ξ_____________________________________________________________________________________________________υ
____#Θ∀∃%&∋______________________________________________________________υ
__7∴)∃∃%&∋________________________________________________________χ
__γ_#80&!05!∀∃%&∋__________________________
]7⊥7}7⊥7!0____________________________________________________________________________________________
__γ__#∏θο#κϖ#φΩ#ΞΨ___________________________________________________________________________________________α
]7⊥7}7}7∀+3)0Φ___________________________________________________________α
]7⊥7}7σ7!ΚΚ√______________________________________________________________________________________________υ
__γ_υ_#∏θο#κϖ#µνµ#ζΨΞφ#κΩ⋅Ξ#κΨξΞφ#κΩΞ#Ω#µΨ¬Ξφ_______________________________________________χ
]7⊥7σ7(/Λ012;/__________________________________χ
__##8∆ ?&!#∋2___________________________________________________________#
!
___#∅#∧#≠#κΨοπθκ_______________________________________________________________________________________________
___#Β2)€7ϒ783_______________________________________________________________________γ#
]7]7⊥7]Β2)?&!! #301∨Λ+3___________________________________________α
___γ_#(.!.!/02__________________________________________________
]7]7]7≤∃%21Κ∃%&∋)
ΩΞΨ#∗%+∗∋,7______________________________________________________________________________υ
__γ_#∅νµ#φΩε#κΨοπθκ#ΞφΨΩ[Ξ#µρο_____________________________________________________________________________
__γ__#∏θο#κϖ#Ζ…#⇔µ#Ωϕ1Χ%4∋%7_________________________________________
]7]7}7]7!ΛΡ∃!3∀)Φ∋
&∋___________________________________________________________________________________________________________γ
__γ_γ_#∏θο#κϖ#Ζ…#µνµ#µν#ΞΨΞ#µι#εΞΨ#Ψ∧Ξφ#θΞ#οπθκ#⇐ΞΨ#µ⊕#ΩΞΨ#ΖΩ[Ξ___________γ
__γ_α_#∏θο#κϖ#Ζ…#κΞΨ#κΞφ#κΨµΨ#φΩ⇑#µν#ΞΨΞ#ΩΞΨ#ΖΩ[Ξ#Ζ⇒Ω#µΨοπ[Ξ#ΞφΞΨ_______γ#
__γ_υ_#∏θο#κϖ#Ζ…#ωΨε#Ξ℘Ξφ#νζ#ρΞφ##ϕ≡Ξφ#↵Ω#κΞφ#Ω___________________________________γ
__α_#ξ#ΨΩ2)Λ∋_____________________________________________________________________γγ
⇓Β←8∗∂♦Ν]__________________________________________________________________________________________γα
∅∩∪⊃⊇⊄#γς#η∩◊〈η#〈#Υ#⊇∩#⊄◊#η∩⊇⊄#________________________________________γυ
}7⊥7Γ&12________________________________________________________________________________________γυ
}7]7Θ&Ι∃03⊥________________________________________________________________________________γχ
}7}7∆Κ5______________________________________________________________________________________________γ
}7}7⊥7!.!∆Κ5_____________________________________________________________________________γ
}7}7]7Φ!/∆Κ5______________________________________________________________________________γ
}7σ7!.!Κ!/00∋3Ε________________________________________α
γ_υ_#⊇φΨΩ[Ξ#µρο#⇐ΞΨ#↵Ξφ_____________________________________________________________________________________αυ
γ_υ__#∅ΨΩθΞ#↵µ#ΞφΨΩ[Ξ#µρο___________________________________________________________________________________αυ
γ_υ__#Ψϕ#ΖΩ#Ζ#µ∑#ϕο________________________________________________________________________________________αυ
γ_υ_γ_#ηΨΩθκ#ωθ#ψεΞφ#µο#ΨΩ#Ζ#κΨΞφ#≡_________________________________________________________________αχ
γ_υ_α_ΨΞφ#ζΨνζ#µΨ≈Ξ#ϕο#Ζ#κΨΩθκ#ωθ#ϕο_________________________________________________________αχ
γ_χ_#ΨΞφ#ζΨνζ#ζΨΞ#κµΨ#⇑#Ω⋅ο_________________________________________________________________________α
!
γ_χ__#νΞΨ#φΩν#κΨΞφ#≡__________________________________________________________________________________________α
γ_χ__#|#φΩν#κ⇐________________________________________________________________________________________________________α
γ_χ_γ_#∩Ω#οΩ#κοπθΞ#κΞΨ__________________________________________________________________________________________α
γ_χ_α_#Ωϕ#⇐ΞΨ#φΩε#κΨοπθκ_____________________________________________________________________________________α
⇓Β←8∗∂♦Ν}__________________________________________________________________________________________υ
∅∩∪⊃⊇⊄#ας#〈η##⊇⊄∩◊⊇#∅_______________________________________________________________υ
α__#ηΨϖΞφ#ω[#ϕξ#κε#⇑#Ω⋅ο_____________________________________________________________________________________υ
α___#ο#⇑#Ω⋅ο#ΞφΨΩ[Ξ#µρο_________________________________________________________________________________υ
α___#ηΨϖΞφ#ω[#ϕξ#κε#ψΩθΞ#⇐ΞΨ#κΞΨ_______________________________________________________________________υ
α__γ_#ηΨϖΞφ#ω[#ϕξ#κε#ψΩθΞ#⇐ΞΨ#↵Ξφ___________________________________________________________________υα
α__γ__#θκ#οε#κΨϖΞφ#ω[#ϕξ#κε#ψΩθΞ#|µ#ζ__________________________________________________________υα
α__γ__#θκ#οε#κΨϖΞφ#ω[#ϕξ#κε#ψΩθΞ#ζΨ{#κΨο|µ#_____________________________________________________υα
α__#νΞΨ#φΩν#|#κΩΞ#µπ#µ⊕#κΨΞφ#≡#____________________________________________________________________υυ
α___#ηΨΞφ#≡#µνµ#ωΨνΩ#ΞΩ⋅ϕ#κΨΞΨ#ζΨΞ#_____________________________________________________________υυ
σ7]7]7∀∃%________________________________________________________________________υυ
α_γ_#ΨΞ#κµΨ#ΞΨΞ#κϖ#_____________________________________________________________________________________________υ
α_γ__#ΨΞ#κµΨ#ΞΨΞ#κϖ#ψΩθΞ#|µ#ζ_______________________________________________________________________υ
α_γ__#ΨΞ#κµΨ#ΞΨΞ#κϖ#ψΩθΞ#ζΨ{#κΨο|µ#_________________________________________________________________χ
σ7}7}7Φ∨Η5&)∀________________________________________________________χγ
σ7}7σ7Β2Λ′_____________________________________________________________________χα
σ7σ7Φ∨Η2Κ3,</&Κ5_______________________________________________χυ
σ7σ7⊥7Μ,∆/0Κ!_______________________________________________________________χυ
α_α__ΨΞ#κµΨ#ΨΩ#οΩ____________________________________________________________________________________χχ
⇓Β←8∗∂♦Νσ__________________________________________________________________________________________
∅∩∪⊃⊇⊄#υς#〈η#÷⊇#Υ#◊〈⊇#⊇⊄∩__________________________________________________________
υ__#ηΨε≡#οΞ#Ζ…#ωθκ#οε#ΞφΨΩ[Ξ#µρο#____________________________________________________________
ð7]7Β5&∆ΚΙΠ!+∃%&(∃
)___________________________________________________________________________________________________
!
ð7]7⊥7Α〉∨)&∋∋_____________________________________________________________
ð7]7]7Ρ∃!3)Φ&∋______________________________________________________γ
ð7]7}7,∆,∀〉∨0_________________________________________________________α
ð7]7σ7Φ03∃9_____________________________________________________________________α
υ_γ_#∩Ξ#µΨθ#ΞφΨΩ[Ξ#µρο__________________________________________________________________________________________υ
υ_α_#θκ#οΞ#Ζ#…#ΞφΨ⇐#µΨ≡#ΞφΨΩ[Ξ#µρο#κΩθζ#κΨ∫≡#_________________________________________χ
ð7ð7Β5.!Η_______________________________________________________________________________________________χ
≥∞≤∞→↓∗ΒΦ∗♣ƒ______________________________________________________________________________________________________
Μ⊥€∋Κ∋;_________________________________________________________________________Ω⌠
Μ#]∴#µο#Η9_____________________________________________________⌠Ω
Μ}Μ,5&1Κ3Ε⊥⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡
ΜσΜ,.030Ε⊥⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡
ΜðΜ,.030Ε⊥⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡777
ΜΜ,.030Κ!35⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡7
ΜΜ,5&1Κ3Ε]⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡77
ΜΦ!/3,∆/⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡
ΜΦ!/3,</&&!,⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡⌡77
!
1
CHNG 1: TNG QUAN V TÀI
1. Lý do chn đ tài
Sinh viên đi hc nói chung và sinh viên nm th nht nói riêng là la tui
bt đu bc vào ngng ca cuc đi vi nhng lý tng, c m, khát khao và
hoài bão. Mt cuc sng tng lai đy hp dn, lý thú song cng đy bí n và khó
khn phía trc. Khác vi các la tui khác, sinh viên có s chun b v tâm th,
ki
n thc và môi trng giao t xã hi cng nh môi trng hot đng rng hn rt
nhiu nên suy ngh ca sinh viên chín chn hn khi quyt đnh k hoch đng đi
ca mình. Tuy nhiên trong thc t, vic chn ngành ngh, quyt đnh đng đi
ca sinh viên không đn gin bi vì ngành ngh trong xã hi rt phong phú, mi
ngành ngh đu có nhng yêu cu riêng…
Ngay t khi bc vào gi
ng đng đi hc, hu ht các sinh viên đu mong
mun mt cuc sng giàu có, mt tng lai rng ngi, mt công vic n đnh, danh
giá vi đa v xã hi ngày càng đc cng c.
c m ca các sinh viên đôi khi còn rt xa vi thc t lao đng, hot đng
ngh nghip, cha thy đc giá tr đích thc ca các ngh. Các sinh viên có k
vng quá cao vào m
t s ngh nhng khi tip xúc vi ngh nghip trong thc t
thng làm các sinh viên tht vng. Chn ngh mà hiu bit quá ít, thm chí không
hiu ngh đnh chn thì sm mun s gp tr ngi ln trong hot đng ngh nghip
ca cá nhân, to s hng ht, bi quan chán nn, min cng trong lao đng. Thc
t cho thy, không phi bao gi nam n thanh niên c
ng có th gii quyt đúng đn
vn đ chn ngh ca mình.
Hc vin Hành chính là c s đào to ngun nhân lc cho c quan hành
chính nhà nc, thu hút các sinh viên có c m ch yu làm quan chc vi công
vic n đnh và c hi tin thân lâu dài. T nm 2000, Hc vin đc phép tuyn
sinh h chính quy và cho đn nay nhà trng đã tuyn sinh đn khóa 13. T nm
2
2009, Hc vin trin khai đào to 08 chuyên ngành, gm: T chc nhân s, Qun
lý công, Qun lý xã hi, Qun lý kinh t, Qun lý đô th, Tài chính công, Thanh tra,
Chính sách công.
Vic trin khai đào to chuyên ngành trong bi cnh nhà trng còn cha
kp chun b v mi mt đã làm cho các sinh viên có nhiu phân vân khi quyt đnh
s nghip ca cuc đi.
Trong 08 chuyên ngành đó, chuyên ngành t chc nhân s là đc sinh viên
la ch
n nhiu nht. Song s lng qua các nm có s bin đng tht thng. iu
này cho thy k nng la chn chuyên ngành ca sinh viên còn thiu, cn phi có
s hng dn đ các sinh viên khi chn chuyên ngành, bit kt hp mt cách lý
tng ba yu t: nguyn vng, nng lc ca cá nhân, nhng đòi hi ca ngh
nghip và yêu cu ca xã hi. Vì vy tôi mnh dn thc hin đ tài nghiên cu
"Nghiên cu nhân t nh hng đn xu hng la chn chuyên ngành t chc
nhân s ca sinh viên Hc vin Hành chính” nhm tìm ra các gii pháp đ góp
phn nâng cao hiu qu công tác t vn hng nghip cho sinh viên.
2. Mc tiêu nghiên cu
tài nghiên cu đc thc hin nhm mc đích:
- Xác đnh và đánh giá mc đ tác đng ca các nhân t
nh hng đn quyt đnh
la chn chuyên ngành T chc nhân s ca SV.
- xut các kin ngh đ góp phn nâng cao hiu qu công tác t vn hng
nghip cho sinh viên trong quyt đnh la chn la chn chuyên ngành.
đt đc mc đích đt ra, nghiên cu đã tp trung vào các nhim v sau:
- La chn và vn dng mt s lý thuyt xã hi h
c đ xây dng và kim đnh mô
hình nghiên cu ca đ tài.
3
- Trên c s mô hình nghiên cu, xây dng và kim đnh thang đo, tin hành kho
sát trên mu sinh viên đc la chn đ xác đnh các nhân t tác đng đn quyt
đnh la chn chuyên ngành.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Các nhân t tác đng đn xu hng la chn chuyên
ngành t chc nhân s ca sinh viên HVHC.
Phm vi nghiên cu: Nghiên cu này đã tin hành kho sát và đánh giá mc
đ tác đng ca các nhân t đn đn xu hng la chn chuyên ngành t chc
nhân s ca 450 sinh viên ca HVHC c s TP.HCM.
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin thông qua 2 bc: nghiên cu s b và nghiên
cu chính thc. Nghiên cu s b đc thc hin thông qua phng pháp đnh tính
trên c s nghiên cu trc đây v các nhân t nh hng đn la chn ngành, các
đnh ngh
a v xu hng la chn ngành và các thành phn ca xu hng. Sau đó
thông qua k thut tham vn ý kin ca các chuyên gia và ging viên có nhiu kinh
nghim trong lnh vc này, đng thi quan sát ti ni hc tp các biu hin ca các
nhân t t nh hng đ điu chnh thang đo thit lp bng câu hi s dng cho
nghiên cu bc tip theo. Nghiên cu chính thc đc thc hin theo phng
pháp đnh lng vi k thut phng vn trc tip thông qua bng câu hi điu tra.
Mu điu tra trong nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp ly
mu thun tin vi khong 450 sinh viên đang theo hc ti Hc vin Hành chính.
Kt qu đo lng trong nghiên cu chính thc đc s dng đ điu chnh mô hình
nhân t nh hng chính thc. Bng câu hi điu tra đc hình thành theo cách:
Bng câu hi hình thành t các nghiên cu đnh tính, sau đó tham vn ly ý kin
ca các chuyên gia, điu chnh đ đa ra bng câu hi chính thc. Vic kim đnh
thang đo nghiên cu s b cùng vi các gi thuyt đ ra bng h s tin cy
Cronbach Alpha, phân tích nhân t khám phá EFA da trên kt qu
x lý s liu
4
bng phn mm SPSS 16. Thang đo cng đc kim đnh so sánh theo các đc
đim bng phân tích phng sai Anova.
5. Ý ngha - Kh nng ng dng
tài nghiên cu s cho bit nhng yu t nào sinh viên quan tâm nhiu
nht trong quá trình la chn chuyên ngành theo đui. Kt qu này có th giúp
Khoa và Hc vin có chính sách t vn hng nghip mt cách chính xác, đáp ng
mong đi ca sinh viên. Ngoài ra, da trên nhng mong mun ca sinh viên đ tài
cng đa ra các bin pháp, hng thc hin giúp nhà trng h tr sinh viên ngay
t đu đ tránh đi nhng sai sót trong vic xác đnh tng lai ca mình.
6. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu lun đc kt cu 05 chng
Chng 1: Tng quan v đ tài nghiên cu
Chng 2: C s lý lun và mô hình nghiên cu
Chng 3: Thit k và đánh giá thang đo
Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng 5: Kt lun và kin ngh
5
CHNG 2: C S LÍ LUN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
2.1. C s lý lun v la chn chuyên ngành
2.1.1. Mt s khái nim
2.1.1.1. La chn
Thut ng “la chn” đc dùng đ nhn mnh vic phi cân nhc, tính
toán đ quyt đnh s dng loi phng thc hay cách thc ti u trong s nhng
điu kin hay cách thc hin có đ đt đ
c mc tiêu trong các điu kin khan
him ngun lc. Sinh viên sau giai đon hc đi cng thng đc nhà trng,
gia đình, ngi thân t vn trong vic chn ngành hc phù hp vi mc tiêu ngh
nghip và hc lc. Sau khi chn ngành, ngh mình thích, cn c vào các tiêu chí:
nng lc bn thân, đim chun, ch tiêu tuyn, nhu cu xã hi, vic làm sau khi ra
trng, điu ki
n v trí đa lý sinh viên xác đnh ngành hc phù hp vi nng lc
ri làm các th tc đng ký ngành hc. Trong nghiên cu này, khái nim la chn
đc đ ch hành vi ra quyt đnh và đó chính là quyt đnh theo đui mt chuyên
ngành đ hc tp và có tm bng c nhân đi hc đ làm hành trang vào đi. La
chn chuyên ngành là s quyt đnh ngh nghip trong tng lai.
2.1.1.2. Xu hng l
a chn chuyên ngành
Tu thuc vào đc trng cho mi lnh vc hot đng khoa hc mà khi xem
xét la chn chuyên ngành có th có nhng quan đim khác nhau v khái nim
này. Có quan đim cho rng đó là h thng các bin pháp giúp cho th h tr chn
ngành ngh có tính đn nhu cu ca xã hi và nng lc ca bn thân; quan đim
khác cho rng đó là nhng mi quan h kinh t giúp cho mi thành viên xã hi
phát trin nng lc đi vi lao đng và đa h vào mt lnh vc hot đng c th,
phù hp vi vic phân b lc lng lao đng xã hi Trong nghiên cu này, la
chn chuyên nghành là s tác đng ca mt t hp các lc lng xã hi, các điu
kin xã hi tn ti trong môi trng giáo dc đi hc giúp cho các sinh viên có
nhng hi
u bit c bn v mt s chuyên ngành ph bin đ khi tt nghip ra
6
trng, các em có th la chn cho mình mt cách có ý thc ngh nghip tng lai
trên c s kin thc đã hc ca nhng chuyên ngành mà mình đã la chn.
Xu hng la chn chuyên ngành là tp hp tt c các kh nng làm cho
sinh viên có th ra quyt đnh mt cách chc chn v mt chuyên ngành nào đó đ
la chn. Tp hp các kh nng có th do các nhân t bên ngoài, bên trong quyt
đnh đ làm cho ch th la chn có th chc chc la chn hoc quan tâm đn
chuyên ngành nào đó nhiu hn khi quyt đnh la chn.
Xu hng la chn đc đo lng bng vic u tiên la chn, s la chn
trong tng lai, quan tâm nghiên cu đ cân nhc cn trng trc khi quyt đnh
cui cùng.
2.1.2. Bn cht ca s la chn chuyên ngành
Th nht, s la chn chuyên ngành mang bn cht ch quan ca tng cá
nhân mt cách sâu sc.
La chn chuyên ngành ca sinh viên din ra vi s tác đng, nh hng,
chi phi bi nhiu yu t đan xen. Nhng yu t này tn ti và xut phát t trong
môi trng gia đình, cng đng, lp hc, nhà trng, ni sinh viên hc tp, sinh
sng. Môi trng hay nhng yêu t này tác đng ti suy ngh, ý thc, t tng,
nhu cu, đng c, s thích ngh nghip ca sinh viên. Tuy nhiên yu t bn thân
ca sinh viên mi chính là nhân t quyt đnh, th hin tính ch th ca quá trình
la chn chuyên ngành. T l nh hng ca nhng tác đng khách quan ti s la
chn trên mi cá nhân là nhiu ít khác nhau, song quyt đnh cui cùng ca quá
trình l
a chn ngành ngh bao gi cng thuc v mt con ngi c th.
Th hai, s la chn chuyên ngành có tính cht quyt đnh đn tng lai ca
ch th la chn.
S kt hp gia nhu cu, nguyn vng cá nhân vi yêu cu do ngh nghip
và xã hi đòi hi là đc trng mang tính bn cht ca quá trình la chn chuyên
ngành. Nhiu khi s mong mu
n ngành ngh ca bn thân li không đc xã hi
ng h, chp nhn. S đòi hi v s lng, cht lng ngun nhân lc trong các
7
lnh vc ngh nghip vi nguyn vng cá nhân kt hp vi nhau trong tr thành
hai nhân t chính yu cu thành nên tính chính xác ca vic la chn chuyên
ngành. S la chn đó đòi hi mi cá nhân phi có trách nhim. Va là trách
nhim vi bn thân, va là trách nhim đi vi xã hi. Trách nhim và quyn li
nhiu khi là mt, và trong tình hung này thì quyn li và trách nhim chng khít
lên nhau. Ch th
ca s la chn phi da trên nhng gì mà mình có đc t
nhng hot đng ca mình đ có th có s la chn phù hp. S phù hp vùa giúp
cho xã hi có đc mt ngi lao đng đ chun đ tham gia gia vào th trng,
đáp ng nhu cu ngun nhân lc, va là c hi đ giúp bn thân phát trin tr
thành nhng thành viên tích cc, có ích cho xã hi thay vì là nhng gánh nng th
t
nghip do s chn la nhm ln ban đu. Quyt đnh la chn chuyên ngành
dng nh có tính cht quyt đnh đn tng lai ca sinh viên sau này. Tuy nhiên
đó không phi là tt c.
Th ba, s la chn chuyên ngành đòi hi có s hiu bit cn k thông tin
chuyên ngành la chn và gn lin vi nhng đc trng ca xã hi.
La chn chuyên ngành là mt ho
t đng có đi tng. i tng đây
chính là nhng chuyên ngành mà sinh viên s chn. Chuyên ngành đc chn tr
thành mc đích hot đng ca sinh viên. đt ti mc đích, sinh viên cn phi
hiu rõ đi tng (ngh). S hiu bit này càng cn k, sâu sc, đy đ bao nhiêu
thì kh nng chim lnh ngh nghip càng nhanh chóng tr thành hin thc by
nhiêu. M
t khi đã hiu rõ ngh nghip, sinh viên s dn thit lp đc k hoch c
th, có nhng bin pháp, phng pháp thích hp trong hc tp, rèn luyn đ chim
lnh đc ngh la chn nhng mc đ khác nhau. Vic xác đnh mc đích cho
s la chn chuyên ngành ca sinh viên là rt đa dng và phc tp. Mun xác đnh
đc chuyên ngành s chn phù hp vi mình, ngoài vic hiu bit v chuyên
ngành đó, sinh viên phi t hiu mình. Ch có trên c s này, bn thân sinh viên
mi đáp ng vi nhng yêu cu ca ngh nghip.
8
Trong quá trình tn ti và phát trin, giai đon la chn chuyên ngành đc
coi là mt b phn, mt mt xích trong cu trúc đi sng ca con ngi. Khi xác
đnh cho mình mt hng đi, mt v trí hot đng trong đi sng xã hi chính là
lúc con ngi ta la chn ngh. Quá trình la chn chuyên ngành không phi là
chc lát, không phi din ra ch mt ln mà nó ny sinh trong các mi quan h
phc tp, la ch
n chuyên ngành đc đt trong mt h thng các mi quan h
gia ch th (ngi la chn) và nhng điu kin khách quan có mi quan h trc
tip đi vi ngh nghip. Nu nh vic xem xét và la chn ngh nghip ca sinh
viên tách khi các dng la chn trong đc trng ca cuc sng con ngi thì s
dn ti s h
n ch kt qu thc t ca các bin pháp hng nghip, gii hn kh
nng điu khin quá trình tái sn xut ngun nhân lc cho đt nc.
2.1.3. Các yu t tác đng đn xu hng la chn chuyên ngành
Trong rt nhiu phng pháp hng dn la chn ngành ngh [21] đã đa ra
gi thuyt rng vic cá nhân đi mt vi vic la ch
n ngành ngh trong sut quá
trình la chn ngành ngh đã nh hng tích cc đn vic trin khai quyt đnh
ngh nghip. Nh vy, điu này có ngha là chính yu t thuc v bn thân cá nhân
ngi đi hc s quyt đnh nhiu đn vic la chn chuyên ngành bc đi hc.
Nh nhng gi thuyt đ cp
trên nhng mc đ rõ ràng hn, mt gi
thuyt khác cho rng s khám phá bn thân và môi trng s giúp con ngi cm
thy có s thích hp cao hn vi chuyên ngành đã chn. iu này s giúp con
ngi cm thy hài lòng hn, d dàn xp hn, chc chn hn và gn bó hn vi la
chn ca mình. [22]
Nhng hc thuyt tng t đã đ
c phát trin thêm vi cái nhìn v nh
hng ca s cam kt ca chuyên ngành đã chn da trên nhng khía cnh ca
vic trin khai s chn la (e.g., Harren, 1979) và hin thc hóa chn la (Lent,
Brown, & Hackett, 1994). Bt chp nhng gi thuyt này, mt tài liu v cách ra
9
quyt đnh nói rng kinh nghim đã cho thy mi quan h gia vic đi phó vi
nhim v mang tính la chn ca cá nhân vi vic trin khai la chn.
Da trên nguyên tc phân loi ca nhng vn đ la chn s nghip [19] các
tác gi đã phân loi 6 nhân t chính nh hng quá trình la chn chuyên ngành:
1. S đnh hng (nhn thc đc s
cn thit ca vic ra quyt đnh và có đng
lc tham gia vào quá trình la chn s nghip)
2. S khám phá bn thân (tìm hiu v bn thân)
3. S tìm hiu bao quát v môi trng (tìm hiu v nhng ngành ngh khác nhau)
4. S khám phá theo chiu sâu v môi trng (tìm hiu v xu hng tng gim ca
nhng ngành ngh khác nhau)
5. Quyn la chn (c gng ch
n ngành mình thích)
6. S cam kt (sc mnh ca nim tin và gn bó vi mt ngh nghip c th).
S khám phá môi trng đ tìm hiu v ngành ngh cho chúng ta nhn thc
đc đc mt điu rng bn thân sinh viên t tìm hiu s gp nhng trc tr
không mong mun. ó là nhng quan đim phi chính thc da trên nhng nn
tng thiu ht m
t cách trm trng v thông tin cng nh nhng am hiu cn thit
v chuyên ngành đó. Nh vy, nht thit phi có hot đng hng nghip. Các b
phn có trách nhim, các ging viên hay ít ra là nhng ngi có ting nói chính
thc s phi chu trách nhim v vn đ này nu nh h không mun rng nhng
thông tin lch chun xut hin mt cách đáng ti
c.
Bên cnh đó, mt bài báo khác cng đa ra nhng thang đo cho vic đánh
giá cht lng ca vic la chn chuyên ngành, bao gm: mun bin la chn
thành hin thc, s tha mãn v chn la, s điu chnh v chuyên ngành đã la
chn, s th hin trong ngh nghip đã la chn và s n đnh ca chn l
a. [17]
Mt s tác gi khác, cng nghiên cu và ch rõ 3 nhân t nh hng đn
vic áp dng la chn chuyên ngành ca sinh viên: (1) sinh viên có hay không vào
hc ti trng mà h mun vào (2) s cam kt v ngành hc đã chn (3) s đánh
10
giá chuyên môn trong sut nhng hc kì đu đc báo cáo bi sinh viên. S đánh
giá chuyên môn là thành tích ca sinh viên so vi yêu cu t ngành hc bao gm
đng lc t công vic chuyên môn, kh nng đáp ng yêu cu t ngành hc cng
nh kh nng làm vic (Baker &Syrik, 1989).
Ngoi tr 3 yu t trên, thành tích hc tp cng đc xem xét trong bài
nghiên cu này (Wintre, Bowers, Gordner, & Lange, 2006). Mt s lng ln
sinh viên b hc và không hoàn thành đc khóa hc đ
i hc(Wintre, Bowers,
Gordner, & Lange, 2006) nên vic tìm ra lí do cho hin tng này cng khá là
quan trng. Da trên nhng mu lý thuyt e.g., Tinto, 1993; Livingston, 1982) và
nhng nghiên cu trc đây trên s n lc và thành tích ca sinh viên (e.g.,
Gerdes& Mallinckrodt,1994; Lacante et al., 2001; Napoli &Wortman, 1998;
Pascarella&Terenzini, 1980), chúng ta có th hi vng rng s hin thc la chn,
s cam kt v ngành đã hc, và đánh giá chuyên môn vào nm đu ca bc đi hc
có th d đoán thành tích hc tp ca sinh viên trong nhng n
m tip theo ca giai
đon chuyên ngành.
Theo D.W.Chapman [20] trong vic la chn chuyên ngành bc đi hc,
ngi đi hc b tác đng mnh m bi s thuyt phc, khuyên nh ca bn bè và
gia đình ca chính h. S nh hng ca các cá nhân này đn các sinh viên có th
đc thc hin theo 3 cách sau: (1) Ý kin ca h nh hng đn mong đi v mt
ngành trng
đi hc c th nào đó là nh th nào (2) H cng có th khuyên
trc tip v ni mà sinh viên nên la chn (3) Trong trng hp là bn thân, thì
chính ni mà bn thân la chn cng nh hng đn quyt đnh chn chuyên
ngành bc đi hc.
Theo Hossler và Gallagher [24] mt ln na khng đnh ngoài s nh hng
mnh m ca b m, s
nh hng ca bn bè cng là mt trong nhng nh hng
mnh đn quyt đnh chn chuyên ngành bc đi hc. Bên cnh đó, Hossler và
Gallagher [24] còn cho rng ngoài b m, anh ch và bn bè, các cá nhân trng
11
cng nh hng đn vic la chn chuyên ngành bc đi hc ca sinh viên. Xét
trong điu kin giáo dc ca Vit Nam, cá nhân có nh hng ln đn quyt đnh
chuyên ngành bc đi hc chính là thy cô ca ngi đi hc.
T nhng phân tích trên, chúng ta có th xác đnh có nhng yu t tác đng
hay nh hng đn xu hng la chn chuyên ngành ca sinh viên nh
sau:
1. Yu t gia đình
2. Yu t cá nhân
3. T vn hng nghip ca các Khoa
4. Yu t bn bè
5. Yu t các phng tin thông tin đi chúng
2.1.3.1. Yu t cá nhân
Sinh viên sau khi tri qua giai đon đi cng, hc các môn chung cho tt c
các chuyên ngành đã bt đu hình thành th gii quan mt cách khoa hc đ có
nhng s nhìn nhn v cuc sng mt cách chc chn và trách nhim hn. Thi
gian hc giai đon đi cng ca sinh viên HVHC là 1,5 nm. Trong môi trng
đi hc, khi đc làm quen vi toàn các khái nim ca mt bc hc mi, sinh viên
va t ra phi sm thích nghi vi môi trng, va phi bit làm ch bn thân và
th hin mình. Chính điu nay là cho tính quyt đnh cuc đi ca mình bng cách
nghiêm túc la ch
n các chuyên ngành theo đui tr nên mang đm tính các nhân
ca chính bn thân ngi la chn.
* Kt qu hc tp
Kt qu hc tp hay thành tích hc tp làm cho sinh viên có cái nhìn đy
cm nhn v bn thân mình. S so sánh hay nhn thc hng ni s làm cho h
chín chn đ bit mình có s trng vi chuyên ngành nào. S hng thú xut phát
t kt qu hc tp cao các môn hc có liên quan đn chuyên ngành mình s
la
chn trong tng lai. Ví d, sinh viên hc gii các môn hc v lut s có xu hng
la chn ngành Thanh tra đ sau này làm vic cho các c quan Thanh tra ca
Chính ph. Mt công vic đòi hi k nng v pháp lut rt cao.
12
* Kh nng có th theo đui
Hc vin Hành chính tuyn sinh các khi A, C, D. Thông thng sinh viên
d thi đu vào khi A có kh nng hc tp cao hn. Bng cách quan sát s b, s
đ tài nghiên cu khoa hc do sinh viên đng ký thc hin nhiu hn và có kt qu
nghim thu cao hn các sinh viên khác. Vi kh nng đc đánh giá là t duy các
vn đ có tính logic, nhanh nhn, các sinh viên này thng gii đu các môn và có
kh n
ng theo đui tt c các chuyên ngành ca Hc vin. H thng có trng la
chn rng hn. H thng phi cân nhc nhiu hn trong mt lot các thông tin
phi dàn xp. Nh vy có ngha là cha chc nhiu khi đem li cho các sinh viên
này s thun li. Các sinh viên d thi đu vào khi C có xu hng tránh các ngành
Tài chính công, Qun lý kinh t, Quy hoch đô th, nht là chuyên ngành Tài chính
công vì có th sinh viên ngh r
ng các môn hc ca chuyên ngành đòi hi s tính
toán vn đã không quen vi h t lâu. Qua bng danh sách sinh viên chuyên ngành
T chc nhân s, hu ht các sinh viên đu là thí sinh d thi đu vào khi C. S
lng sinh viên d thi đu vào khi A ch chim 5/450 sinh viên.
* S nm bt
Sinh viên sau nm hc th nht có kh nng nm bt yêu cu cuc sng rt
cao. Trong môi trng đi hc, t s truy
n đt kin thc, kinh nghim sng ca
ging viên đn vic tham gia các hot đng xã hi do đoàn, hi t chc, ri qua các
bui giao lu tip xúc vi các chuyên gia trong các chng trình qung bá, xúc tin
hình nh ca doanh nghip, sinh viên có cái nhìn tng th hn v xã hi và tng
lai ca các chuyên ngành mình s chn. H d báo, suy lun hay phng đoán, tt
c đu có c s và các em luôn tin vào nhng gì mà mình đang t duy, quan sát,
nhìn nhn, nm bt. Kh nng đó không phi ai cng có. Nó ph thuc vào tính
tích cc trong hot đng ca sinh viên. Nhng ai hay dành thi gian tham gia vào
các chng trình xã hi b ích hay đi làm thêm ngoài gi hay gp g các thy cô
hay nghiên cu sách v, báo chí th vin s có s la chn chuyên ngành chín
chn hn.
13
Hu ht các sinh viên hc vin đu hiu rõ nhng chuyên ngành đào to.
Sinh viên có mt cái nhìn tng đi chun xác v các công vic có th làm đc
khi theo đui các chuyên ngành đó. S hiu bit v v trí, vai trò hay đa v ca
nhng con ngi làm vic theo đúng các chuyên ngành đã la chn là mt đc
đim ni bt. Dng nh h không m h khi la chn mà ph
n ln đu có đnh
hng rõ ràng. Xong vn đ mà các sinh viên quan tâm là liu mình đã đúng cha
và nói chung là vn còn thiu rt nhiu k nng quan trong la chn chuyên
ngành. iu này cng có ngha là tính cm tính cng chim mt dung lng khá
ln trong quyt đnh la chn đó.
Nhiu sinh viên có biu hin dao đng và thng xin làm các th tc chuyn
chuyên ngành. Quyt đnh la chn mt chuyên ngành đi v
i h tht là khó khn.
Nhiu khi thông tin quá nhiu nhng cha có mt s chc chn nào cho bt k mt
thông tin nào nên s dao đng là không th tránh.
* S tác đng bi nhng xu hng xã hi nht là các xu hng tiêu cc
Mt điu không th chi cãi là các vn nn tiêu cc đang din ra khó kim
soát t phái các nhà chc nng. Lúc đu là s riêng l, không kim soát s dn đn
làn sóng, phong trào hay xu hng. Mt khi có thông tin cho rng làm ngành này
ngành n có thu nhp cao nh nhng khon n khon kia phi chính thc lp tc tác
đng đn nhn thc sinh viên làm cho h có nhng hành vi la chn ngh nghip
lch chun. Tác gi làm mt cuc phng vn nh sinh viên ngành Thanh tra vi
câu hi là “ti sao em chn ngành này”, có em tr li rng làm vic trong ngành s
ha hn nhiu quyn lc và thu nhp. ây có th là
đc thù riêng có ca sinh viên
hc vin. c hc tp trong môi trng mang nng du n ca “quan trng”,
nhng tiêu cc d có kh nng len li vào trong ngóc ngách nhân cách ca các
sinh viên.
Khi b nhng yu t trên tác đng thì thng các sinh viên b qua tính s trng
hay nhng yêu cu xã hi cho chuyên ngành. Tuy đây không phi là s ph bin
14
nhng cng không phi là mt con s nh sinh viên chu nh hng ca nhng làn
sóng tiêu cc khi chn chuyên ngành, ngh nghip.
2.1.3.2. Yu t gia đình
Gia đình là yu t rt quan trng đi vi s phát trin v mi mt ca sinh
viên trong đó có c vn đ đnh hng, la chn ngh nghip ca các em. Trong
gia đình, cha m là ngi luôn luôn gn gi, hiu rõ các em nht nên cha m có th
bit đc hng thú, nng lc, s thích ca các em ra sao. Cha m là nhng ngi
đi truc có nhiu kinh nghim thc t, có s hiu bit v th gii, ngh nghip
trong xã hi hn các em. Vì vy các em có s nh hng và tin tng rt ln t
cha m trong vic la chn ngh nghip cho bn thân. Hn na trong điu ki
n xã
hi hin nay, vn đ vic làm sau khi ra trng còn ph thuc rt nhiu vào các
mi quan h và kh nng tài chính ca gia đình. iu đó càng khng đnh vai trò
quan trng ca gia đình đi vi vic la chn chuyên ngành ca sinh viên.
Tuy nhiên, s can thip, nh hng quá ln t cha m đn vic la chn ngh
nghip ca sinh viên s có tác đng hai mt: M
t tích cc, đi vi nhng trng
hp cha m hiu rõ nng lc, hng thú ca con, hiu bit rõ v các ngành ngh
trong xã hi nên hng cho con mình la chn nhng ngh phù hp. Mt tiêu
cc là có mt b phn không nh các bc phu huynh li áp đt con cái la chn
ngh nghip theo ý mình. Vi suy ngh là cha m phi có trách nhim vi con cái
t vic chn ngh đn lúc tìm vi
c làm mà hu nh không tính đn hng thú, nng
lc s trng ca các em. iu này đã dn đn vic la chn chuyên ngành sai lm
ca sinh viên, hình thành các sinh viên tính th đng, li vào cha m. Và đây
cng là mt trong s các nguyên nhân c bn dn đn hin tng không thành đt
trong ngh, chán ngh, b ngh ca các sinh viên sau này.
2.1.3.3. T vn hng nghip ca các Khoa
V m
t lí lun, giáo dc hng nghip hay t vn hng nghip trong nhà
trng phi đóng vai trò ch đo trong vic đnh hng và la chn ngh nghip
ca sinh viên. Hot đng s cung cp thông tin mt cách chính thc v chuyên
15
ngành. Thông tin v các môn hc, v yêu cu nng lc, v môi trng và kh nng
phát trin sau này, v công vic và c hi vic làm. Nhng thông tin này rt b ích
và cn thit đi vi các sinh viên. ây là điu mà h luôn quan tâm, khát khao, k
vng hay mong đi mt ting nói chính thc ca nhà trng hay ít ra cng t
nhng con ngi đc gi là chuyên gia v các chuyên ngành, am hiu, nm bt
rt k v
thc trng các chuyên ngành đó. Thng thì các sinh viên khi chun b
suy ngh đ thc hin hành vi la chn có rt nhiu lo âu, trn tr, đa s trong h
đu cn hot đng t vn hng nghip này.
Nhn thc đc vic này, sau khi Quyt đnh đào to 08 chuyên ngành đc
trin các khoa chuyên ngành đu t chc t vn hng nghip. Các khoa cng
dành nhiu thi gian đ
nghiên cu và c gng thu hút s sinh viên tham gia đng
ký chuyên ngành ca mình. Tuy nhiên đ có đc mt bui t vn đúng ngha
không phi là d. Có th chúng ta hiu sai vn đ. T vn đ hng nghip hay t
vn đ thu hút sinh viên.
2.1.3.4. Yu t bn bè
M rng các mi quan h xã hi trong đó có quan h bn bè là mt đc đim
tâm lý quan trng ca la tui sinh viên. Quan h bn bè là mt nhu cu không th
thiu và đc các sinh viên rt coi trng, bi vì thông qua mi quan h này các
sinh viên có th gii bày tâm s, nguyn vng, chia s nim vui, ni bun, k c
nhng điu thm kín, riêng t nhng d đnh v ngh nghip, v tng lai. Trong
mi quan h này các sinh viên có th t khng đnh đc kh nng, v trí ca mình,
đc giúp đ
bn bè.
Sinh viên Hc vin thng xin đc t vn bi nhng sinh viên hc khóa
trc v kinh nghim chn ngành, s hng thú hay tht vng khi đã chn đ làm
thông tin tham kho. Nhng quan đim cá nhân đôi khi cng là mt thang đo đy
chun mc và tin cy đi vi mt cá nhân nhng tính trách nhim thì khó đc
đm bo.
