NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH BẾN TRE ĐẾN NĂM 2015.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM

TNG DUY SUM








NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
CHI NHÁNH BN TRE N NM 2015





LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM

TNG DUY SUM








NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
CHI NHÁNH BN TRE N NM 2015


Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. HUNH THANH TÚ

TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CM N

Tôi xin bày t lòng bit n sâu sc đn Quý Thy, Cô khoa Qun tr kinh
doanh và Vin ào to Sau đi hc trng i hc Kinh t Thành ph H Chí
Minh đã trang b cho tôi nhng kin thc quý báu, giúp tôi tip cn t duy khoa
hc, phc v cho công tác và cuc sng.
Xin chân thành cm n Tin s Hunh Thanh Tú đã tn tình hng dn tôi
thc hin lun vn này. Trong quá trình nghiên cu, thc hin lun vn, di s
hng dn rt bài bn và khoa hc ca Thy, tôi đã hc hi đc nhng kin thc
và phng pháp nghiên cu khoa hc và b ích.
Vô cùng cm n gia đình, bn bè, ban lãnh đo và cán b nhân viên Ngân
hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh Bn Tre cùng Quý chuyên
gia đang công tác trong ngành ngân hàng và Quý khách hàng đã giúp đ, h tr tôi
trong vic thu thp s liu, phát phiu thm dò ý kin, phng vn chuyên gia to
điu kin cho tôi hoàn thành tt nghiên cu ca mình.
Trong quá trình thc hin, mc dù ht sc c gng đ hoàn thin lun vn, trao
đi và tip thu các ý kin đóng góp ca Quý Thy, Cô, Quý chuyên gia và bn bè,
tham kho nhiu tài liu song cng không th tránh khi sai sót. Rt mong nhn
đc nhng thông tin đóng góp, phn hi quý báu t Quý Thy, Cô và bn đc.
Trân trng cm n.
TP. HCM, tháng 10 nm 2012
Ngi vit,



Tng Duy Sum

LI CAM OAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cu, phân tích và thc hin ca riêng
tôi. Các d liu, kt qu nghiên cu trong lun vn này là trung thc và có ngun
gc trích dn rõ ràng.
TP. HCM, tháng 10 nm 2012
Ngi vit,



Tng Duy Sum


MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cm n
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v
M U 1
CHNG 1: C S LÝ THUYT V NNG LC CNH TRANH CA
NGÂN HÀNG THNG MI 5
1.1. Khái nim v nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 5
1.1.1. Cnh tranh 5
1.1.2. Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 6

1.1.2.1. Li th cnh tranh 6
1.1.2.2. Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 6
1.2. C s đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi – Mô hình
các nhân t môi trng kinh doanh ca Michael Porter 8
1.2.1. Phân tích nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi theo mô hình
Michael Porter 8
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi 13
1.2.2.1. Sn phm dch v 13
1.2.2.2. Ngun nhân lc 14
1.2.2.3. Mng li hot đng 15
1.2.2.4. Nng lc tài chính 15
1.2.2.5. Nng lc công ngh 17
1.2.2.6. Nng lc qun tr điu hành 18
1.2.2.7. Uy tín, thng hiu 18


1.2.3. Tác đng ca các nhân t bên ngoài đn nng lc cnh tranh ca ngân
hàng thng mi 19
1.2.3.1. Tác đng ca các nhân t thuc môi trng vi mô 19
1.2.3.2. Tác đng ca các nhân t thuc môi trng v mô 21
1.3. S cn thit nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTM Vit Nam 23
1.4. Bài hc kinh nghim nâng cao nng lc cnh tranh ca NHTM Trung
Quc 25
KT LUN CHNG 1 27
CHNG 2: THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA BIDV BN
TRE 28
2.1. Khái quát đa bàn hot đng ca BIDV Bn Tre 28
2.1.1. Tình hình kinh t - xã hi trên đa bàn tnh Bn Tre 28
2.1.2. Thc trng h thng ngân hàng trên đa bàn tnh Bn Tre 28
2.2. Gii thiu v BIDV Bn Tre 28

2.2.1. Quá trình hình thành và phát trin 29
2.2.2. Phm vi hot đng 29
2.2.3. Mô hình t chc và chc nng - nhim v các b phn 29
2.2.4. Kt qu hot đng ca BIDV Bn Tre nhng nm gn đây 30
2.3. Phân tích thc trng nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre 30
2.3.1. Sn phm dch v 30
2.3.2. Ngun nhân lc 33
2.3.3. Mng li hot đng 34
2.3.4. Nng lc tài chính 35
2.3.5. Nng lc công ngh 36
2.3.6. Nng lc qun tr điu hành 37
2.3.7. Uy tín, thng hiu 38
2.4. ánh giá thc trng nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre 39
2.4.1. Thit k kho sát nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre 39
2.4.1.1. Xây dng thang đo nng lc cnh tranh trong lnh vc ngân hàng 39


2.4.1.2. La chn đi th cnh tranh 39
2.4.1.3. Phng pháp x lý d liu 40
2.4.2. Kt qu kho sát nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre 41
2.4.2.1. Sn phm dch v 41
2.4.2.2. Ngun nhân lc 43
2.4.2.3. Mng li hot đng 45
2.4.2.4. Nng lc tài chính 48
2.4.2.5. Nng lc công ngh 51
2.4.2.6. Nng lc qun tr điu hành 53
2.4.2.7. Uy tín, thng hiu 55
2.5. Phân tích tác đng ca các các nhân t bên ngoài đn nng lc cnh tranh
ca BIDV Bn Tre 60
2.5.1. Tác đng ca các nhân t thuc môi trng vi mô 60

2.5.1.1. Áp lc t khách hàng 60
2.5.1.2. Áp lc t nhà cung cp 61
2.5.1.3. Áp lc cnh tranh t các đi th 61
2.5.1.4. Áp lc xut hin đi th tim nng 62
2.5.1.5. Áp lc t sn phm dch v thay th 63
2.5.2. Tác đng ca các nhân t thuc môi trng v mô 63
2.5.2.1. Môi trng chính tr - pháp lut 63
2.5.2.2. Môi trng kinh t 65
2.5.2.3. Môi trng khoa hc công ngh 66
2.5.2.4. Môi trng vn hóa - xã hi 67
2.5.3. Ma trn các nhân t bên ngoài 67
KT LUN CHNG 2 70
CHNG 3: MT S GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
CA BIDV BN TRE N NM 2015 71
3.1. Quan đim và mc tiêu xây dng gii pháp 71
3.2. nh hng phát trin ca BIDV Bn Tre đn nm 2015 71


3.2.1. nh hng phát trin kinh t - xã hi tnh Bn Tre đn nm 2015 71
3.2.2. Xu hng phát trin ngành ngân hàng tnh Bn Tre đn nm 2015 71
3.2.3. Mc tiêu phát trin ca h thng BIDV đn nm 2015 72
3.2.4. Mc tiêu phát trin ca BIDV Bn Tre đn nm 2015 72
3.3. Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre đn
nm 2015 72
3.3.1. Gii pháp đa dng hóa và nâng cao cht lng sn phm dch v 72
3.3.2. Gii pháp m rng và nâng cao hiu qu mng li hot đng 77
3.3.3. Gii pháp nâng cao uy tín, thng hiu 78
3.3.4. Gii pháp nâng cao cht lng ngun nhân lc 81
3.3.5. Gii pháp nâng cao nng lc qun tr điu hành 83
3.3.6. Gii pháp tng cng nng lc tài chính 84

3.3.7. Gii pháp nâng cao nng lc công ngh 86
3.4. Gii pháp h tr 87
3.4.1. i vi các cp thm quyn ca Nhà nc 87
3.4.1.1. Chính ph 87
3.4.1.2. Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 87
3.4.1.3.y ban nhân dân tnh Bn Tre 88
3.4.1.4. Ngân hàng Nhà nc Vit Nam - Chi nhánh tnh Bn Tre 88
3.4.2. i vi Hi s chính BIDV 79
KT LUN CHNG 3 88
KT LUN 92
Tài liu tham kho
Ph lc


DANH MC CÁC CH VIT TT
AGRIBANK: Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
ATM: máy rút tin t đng
BIDV: Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam
BSMS: dch v gi nhn tin nhn ngân hàng qua đin thoi di đng
BT: Bn Tre
CNTT: công ngh thông tin
DPRR: d phòng ri ro
TB: đim trung bình
ISO: h thng qun lý cht lng theo tiêu chun quc t
MHB: Ngân hàng Phát trin nhà đng bng sông Cu Long
NHCSXH: Ngân hàng Chính sách xã hi Vit Nam
NHNNVN: Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
NHPT: Ngân hàng Phát trin Vit Nam
NHTM: ngân hàng thng mi
NIM: chênh lch lãi sut đu vào - đu ra

NLCT: nng lc cnh tranh
NQH: n quá hn
POS: đim chp nhn th
SACOMBANK: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
TA2:  án h tr k thut trong tiu d án hin đi hoá ngân hàng
và h thng thanh toán BIDV do WB tài tr
TDND: tín dng nhân dân
TCTD : t chc tín dng
TMCP: thng mi c phn
VIETINBANK: Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam
VNtopup: dch v np tin đin thoi di đng qua tài khon ngân hàng
WB: Ngân hàng Th gii
WTO: T chc Thng mi Th gii


DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 2.1: ánh giá sn phm dch v ca BIDV Bn Tre
và các đi th 41
Bng 2.2: ánh giá ngun nhân lc ca BIDV Bn Tre
và các đi th 43
Bng 2.3: ánh giá mng li hot đng ca BIDV Bn Tre
và các đi th 46
Bng 2.4: ánh giá nng lc tài chính ca BIDV Bn Tre
và các đi th 48
Bng 2.5: ánh giá nng lc công ngh ca BIDV Bn Tre
và các đi th 51
Bng 2.6: ánh giá nng lc qun tr điu hành ca BIDV Bn Tre
và các đi th 53
Bng 2.7: ánh giá uy tín, thng hiu ca BIDV Bn Tre

và các đi th 56
Bng 2.8: ánh giá mc đ nh hng ca các nhân t bên trong 58
Bng 2.9: Ma trn hình nh cnh tranh ca BIDV Bn Tre 59
Bng 2.10: Khách hàng ca BIDV Bn Tre 2007 - 2011 60
Bng 2.11: ánh giá mc đ nh hng ca các nhân t bên ngoài 68
Bng 2.12: Ma trn đánh giá các nhân t bên ngoài 69


DANH MC CÁC HÌNH V
Trang
Hình 1.1: Mô hình viên kim cng ca Michael Porter 8
Hình 1.2: Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng
mi 13
Hình 1.3: Mô hình 5 lc lng cnh tranh ca Michael Porter 20


1


M U
1. LÝ DO CHN  TÀI
Trong thp k đu tiên ca th k 21, mc dù chu nh hng ca khng
hong khu vc và tác đng tiêu cc ca khng hong toàn cu nhng nc ta đã
vt qua nhiu khó khn, thách thc và nhng bin đng phc tp ca kinh t th
gii, giành đc nhng thành tu to ln và rt quan trng, tham gia sâu rng vào
tin trình hi nhp quc t và khu vc, gia nhp WTO. Nh đó, đã phát huy đc
tim nng và ni lc ca đt nc, tranh th đc ngun lc t bên ngoài. Hin nay
nn kinh t nc ta bc vào thi k mi trong bi cnh th gii thay đi nhanh và
bin đng rt khó lng mà ni bt hn c là s nhy vt ca khoa hc và công
ngh, s hình thành nn kinh t tri thc cùng vi quá trình toàn cu hóa và liên kt

kinh t ngày càng sâu rng, thúc đy quá trình quc t hóa sn xut và phân công
lao đng.
Trong bi cnh chung ca nn kinh t th gii và đng hành cùng tin trình
phát trin kinh t đt nc, ngành ngân hàng Vit Nam đã chuyn bin tích cc, rõ
nét theo c ch th trng có tính cnh tranh cao và hi nhp quc t, to đng lc
mnh m thúc đy hot đng ngân hàng ngày càng tng trng v quy mô và loi
hình hot đng, thích ng nhanh hn vi nhng tác đng t bên ngoài, t đó đóng
góp nhiu hn vào s phát trin ca nn kinh t, góp phn chuyn dch mnh m c
cu kinh t theo hng công nghip hóa - hin đi hóa. Tuy nhiên, h thng chính
sách, pháp lut v tin t và hot đng ngân hàng hin cha đáp ng đc yêu cu
đi mi trit đ, sc cnh tranh và hiu qu kinh doanh ca h thng ngân hàng
Vit Nam còn hn ch.
Trong bi cnh cnh tranh ngày càng khc lit, trên đa bàn tnh Bn Tre có
s xut hin ngày càng nhiu chi nhánh ca các ngân hàng thng mi c phn
thành lp và đi vào hot đng, phát trin mng li vi tc đ nhanh chóng và cnh
tranh gay gt trên mi lnh vc hot đng ngân hàng đ tìm kim li nhun và giành
th phn do đó các ngân hàng thng mi nhà nc hin hu trc nay trên đa bàn,
trong đó có Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh Bn Tre
2


(gi tt là BIDV Bn Tre) khó duy trì li nhun mong đi và b chia s bt th phn
nên càng gia tng áp lc cnh tranh gay gt trong lnh vc hot đng ngân hàng trên
đa bàn. Do vy, đ đng vng trên thng trng và phát trin trc các đi th
hin đang cnh tranh quyt lit trên đa bàn trong vic tìm kim tng khách hàng,
tng đng li nhun thì vic tìm ra gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh đ có th
tn ti và phát trin bn vng là vn đ sng còn ca các ngân hàng thng mi trên
đa bàn nói chung và BIDV Bn Tre nói riêng.
Là ngi lao đng ti BIDV Bn Tre, vi mong mun nng lc cnh tranh
ca BIDV Bn Tre ngày càng mnh m đ hot đng kinh doanh ngày càng hiu

qu, cht lng, an toàn và tng trng bn vng góp phn vào s tng trng n
đnh, vng mnh lâu dài ca BIDV, tác gi chn đ tài “Nâng cao nng lc cnh
tranh ca Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam – Chi nhánh Bn
Tre đn nm 2015” làm đ tài nghiên cu ca lun vn tt nghip.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Trên c s ng dng lý thuyt v cnh tranh và nng lc cnh tranh ca ngân
hàng thng mi kt hp vi thu thp s liu thng kê và kho sát d liu thc t,
đ tài nghiên cu nhm các mc tiêu c th nh sau:
- Xác đnh nng lc cnh tranh hin ti ca BIDV Bn Tre;
- a ra gii pháp thit thc nâng cao NLCT ca BIDV Bn Tre đng thi
đ xut gii pháp h tr cn thit đi vi các cp có thm quyn ca Nhà nc, Hi
s chính BIDV nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre.
3. I TNG NGHIÊN CU
- i tng nghiên cu ca đ tài: NLCT ca BIDV Bn Tre, bao gm:
+ Các nhân t bên trong th hin nng lc cnh tranh ni ti bn thân BIDV
Bn Tre nh: sn phm dch v, ngun nhân lc, mng li hot đng, nng lc tài
chính, nng lc công ngh, nng lc qun tr điu hành và uy tín, thng hiu;
+ Các nhân t bên ngoài thuc môi trng kinh doanh (vi mô, v mô) tác
đng đn nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre nh: khách hàng, nhà cung cp,
đi th cnh tranh, đi th tim nng, sn phm dch v thay th, môi trng chính
3


tr - pháp lut, môi trng kinh t, môi trng khoa hc công ngh và môi trng
vn hóa - xã hi.
- i tng kho sát ca đ tài: các chuyên gia là lãnh đo, trng/phó
trng phòng Nghiên cu tng hp và kim soát ni b, chánh/phó chánh Thanh
tra, giám sát ngân hàng, thanh tra viên Ngân hàng Nhà nc Vit Nam – Chi nhánh
tnh Bn Tre, các chuyên gia là lãnh đo và trng/phó trng phòng K hoch
tng hp/Qun lý ri ro/H tr kinh doanh và các khách hàng ca chi nhánh Bn

Tre các ngân hàng: Agribank, BIDV, MHB, Sacombank và Vietinbank.
4. PHM VI NGHIÊN CU
- V không gian: đa bàn tnh Bn Tre.
- V thi gian:
+ Thi gian nghiên cu: giai đon 5 nm t nm 2007 đn nm 2011.
+ Thi gian kho sát: t tháng 6 đn tháng 9 nm 2012.
+ Thi gian ng dng: t thi đim hoàn thành đ tài nghiên cu (d kin
tháng 11/2012) tr đi.
5. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Phng pháp nghiên cu s dng ti chng 1 ca đ tài là phng pháp
din gii, phân tích, tng hp lý thuyt v cnh tranh, nng lc cnh tranh ca ngân
hàng thng mi, c s đánh giá nng lc cnh tranh và các nhân t nh hng đn
nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi. Chng 2 ca đ tài s dng
phng pháp kho sát ý kin khách hàng và chuyên gia, tính toán thng kê, so sánh,
phân tích kt hp vi tng hp s liu có liên quan trong giai đon 5 nm (2007 –
2011) đ đánh giá thc trng nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre và tác đng
ca các nhân t thuc môi trng bên ngoài đn nng lc cnh tranh ca BIDV Bn
Tre. Chng 3 ca đ tài s dng phng pháp thu thp thông tin, phân tích, tng
hp đ đ xut gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre.
6. KT CU CA LUN VN
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn gm 3 chng:
4


- Chng 1: C s lý thuyt v nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng
mi;
- Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre;
- Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca BIDV Bn
Tre đn nm 2015.
7. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN

Hi nhp kinh t khu vc và quc t và hi nhp trong lnh vc tài chính
ngân hàng đã tr thành mt xu th tt yu ca thi đi. iu đó s giúp các ngân
hàng Vit Nam tng cng kh nng thu hút v vn, công ngh hin đi, kinh
nghim qun lý đng thi cng to điu kin đ các ngân hàng vn ra th trng
quc t. Tuy nhiên, m ca và hi nhp cng đt ra nhng thách thc ln đi vi
ngân hàng trong nc. S có mt ca các ngân hàng nc ngoài s làm cho môi
trng cnh tranh gay gt hn. Và đây là c hi và là đng lc đ các ngân hàng
phi t hoàn thin, nâng cao nng lc cnh tranh và phát trin bn vng.
Trc tình hình đó, vn đ làm sao đ nâng cao nng lc cnh tranh mang
tính thc tin và cp bách đi vi BIDV nói chung và BIDV Bn Tre nói riêng.
 gii quyt vn đ này, t nhng c s lý lun v cnh tranh trong lnh
vc ngân hàng xác đnh các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng
thng mi da trên chính nhng đc đim ca các ngân hàng thng mi và nhng
nhân t bên ngoài tác đng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi. ó
là tin đ đ phân tích, đánh giá nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre trong giai
đon hin nay t đó thông qua vn dng lý lun kt hp vi kt qu kho sát và
thc t hot đng ca BIDV Bn Tre trên đa bàn tnh Bn Tre đ đa ra nhng gii
pháp thit thc đng thi đ xut nhng gii pháp h tr phù hp thc tin nhm
nâng cao hn na nng lc cnh tranh ca BIDV Bn Tre trong thi gian ti.
5


CHNG 1: C S LÝ THUYT V NNG LC CNH TRANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Khái nim v nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
1.1.1. Cnh tranh
Cnh tranh đc xem là mt trong nhng đc trng c bn ca kinh t th
trng, liên quan mt thit đn s tn ti ca mi doanh nghip. Các nhà kinh t
hc xác đnh cnh tranh là s ganh đua, tranh đu gia các ch th sn xut hoc/và
tiêu dùng trên th trng nhm tranh giành nhng li ích kinh t sao cho có li nht.

Theo nhà kinh t hc Michael Porter (M) thì “Cnh tranh (kinh t) là giành
ly th phn. Bn cht ca cnh tranh là tìm kim li nhun, là khon li nhun cao
hn mc li nhun trung bình mà doanh nghip đang có”.
Nh vy, cnh tranh chính là s ganh đua gia các ch th kinh t vi nhau
thông qua các hành đng, s phn đu và kh nng áp dng nhng bin pháp đ
giành đc li th trên thng trng, sao cho có th có đc u th v danh ting,
th phn, li nhun so vi đi th.
Theo Giáo s, Tin s Tôn Tht Nguyn Thiêm – Giám đc chng trình
đào to MBA thuc Vin qun tr kinh doanh Brussels UBI (B) ti Vit Nam thì
“Cnh tranh trên thng trng phi là cnh tranh lành mnh, cnh tranh không
phi đ dit tr đi th ca mình mà là đ mang li cho khách hàng nhng giá tr
gia tng cao hn hoc/và mi l hn đ khách hàng la chn mình ch không phi
đi th ca mình”.
Ngày nay, hu nh tt c các nc trên th gii đu tha nhn cnh tranh và
xem cnh tranh không ch tác đng thúc đy s phát trin mà còn là yu t quan
trng lành mnh hóa các quan h kinh t - xã hi, to đng lc cho nn kinh t th
trng. Vì vy, khái nim tng quát v cnh tranh có th đc hiu nh sau: “Cnh
tranh là cuc đu tranh sinh tn din ra gay gt, quyt lit gia các ch th tham gia
th trng, theo đó các ch th kinh t huy đng tng lc (ni lc và ngoi lc) ca
mình trên c s s dng các công c cnh tranh nhm giành đc u th trên
thng trng đ đt đc mc tiêu cui cùng là li nhun”.
6


1.1.2. Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
1.1.2.1. Li th cnh tranh
Li th cnh tranh là s hu ca nhng giá tr đc thù, có th s dng đc
đ “nm bt c hi”, đ kinh doanh có lãi. Nói đn li th cnh tranh là nói đn li
th mà mt doanh nghip đang có và có th có, so vi các đi th cnh tranh ca h.
Theo Giáo s Michael Porter, li th cnh tranh là nhng gì làm cho doanh

nghip ni bt hay khác bit so vi các đi th cnh tranh. ó là nhng th mnh
mà t chc có hoc khai thác tt hn nhng đi th cnh tranh:
- Chi phí: Theo đui mc tiêu gim chi phí đn mc thp nht có th đc.
Doanh nghip nào có chi phí thp thì doanh nghip đó có nhiu li th hn trong
quá trình cnh tranh, to điu kin đ t l li nhun cao hn mc bình quân trong
ngành.
- S khác bit hóa: Là li th cnh tranh có đc t nhng khác bit xoay
quanh sn phm hàng hóa, dch v mà doanh nghip bán ra th trng.
Nhng khác bit này có th biu hin di nhiu hình thc nh: s đin hình
v thit k hay danh ting sn phm, công ngh sn xut, đc tính sn phm, dch v
khách hàng, mng li bán hàng, phong cách chuyên nghip, thng hiu và bi
đp s hài lòng ca khách hàng. T đó m rng th phn, gia tng li nhun…
Giáo s Michael Porter cho rng: “ cnh tranh thành công các doanh
nghip phi có li th cnh tranh v chi phí sn xut thp hn hay có s khác bit
hoá sn phm đ đt đc mc giá cao hn mc bình quân.  duy trì li th cnh
tranh, các doanh nghip phi có đc nhng li th cnh tranh ngày càng tinh vi
hn, thông qua nhng hàng hoá và dch v có cht lng cao hn hay sn xut vi
nng sut hiu qu hn”.
1.1.2.2. Nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi
Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là s th hin thc lc và li th ca
doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tha mãn tt nht các đòi hi ca
khách hàng đ thu li nhun ngày càng cao, bng vic khai thác, s dng thc lc
và li th bên trong, bên ngoài nhm to ra nhng sn phm, dch v hp dn ngi
7


tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li nhun ngày càng cao và ci tin v trí
so vi các đi th cnh tranh trên th trng.
Nng lc cnh tranh ca doanh nghip đc to ra t thc lc ca doanh
nghip và là các nhân t ni hàm ca mi doanh nghip. Nng lc cnh tranh không

ch đc tính bng các tiêu chí v công ngh, tài chính, nhân lc, t chc qun tr
doanh nghip… mà nng lc cnh tranh ca doanh nghip gn lin vi u th ca
sn phm mà doanh nghip đa ra th trng. Nng lc cnh tranh ca doanh
nghip gn vi vi th phn mà nó nm gi, cng có quan đim đng nht nng lc
cnh tranh ca doanh nghip vi hiu qu sn xut kinh doanh…
Nng lc cnh tranh còn có th đc hiu là kh nng tn ti trong kinh
doanh và đt đc mt s kt qu mong mun di dng li nhun, giá c, li tc
hoc cht lng các sn phm cng nh nng lc ca nó đ khai thác các c hi th
trng hin ti và làm ny sinh th trng mi.
Theo báo cáo v kh nng cnh tranh toàn cu (1997) ca Din đàn Kinh t
Th gii (WEF) do các giáo s đi hc Harvard nh Michael Porter, Jeffrey Shach
và mt s chuyên gia ca WEF nh Cornelius, Mache Levison tham gia xây dng
thì nng lc cnh tranh đc hiu là kh nng, nng lc mà doanh nghip có th
duy trì v trí ca nó mt cách lâu dài và có ý chí trên th trng cnh tranh, bo đm
thc hin mt t l li nhun ít nht bng t l đòi hi tài tr nhng mc tiêu ca
doanh nghip, đng thi đt đc nhng mc tiêu ca doanh nghip đt ra.
i vi ngân hàng thng mi, nng lc cnh tranh mang tính đc thù bi
NHTM đc xem là mt doanh nghip đc bit do sn phm dch v kinh doanh
ca nó mang tính đc bit, đó là tin t. Tính cht doanh nghip đc bit ca NHTM
có th nhn thy qua phn gii thích t ng v ngân hàng thng mi và hot đng
ngân hàng ti điu 4 Lut các TCTD (ph lc 1). Nh vy, khái nim v ngân hàng
thng mi có th hiu và nhìn nhn di góc đ sau: đó là mt doanh nghip hot
đng trong lnh vc kinh doanh tin t, thc hin giao dch trc tip vi các cá
nhân, t chc vi ni dung ch yu là nhn tin gi đ cho vay, thc hin chit
khu, bo lãnh… và cung ng dch v ngân hàng cho các đi tng trên.
8


Tuy nhiên, dù là doanh nghip đc bit nhng ngân hàng thng mi cng
tn ti vi mc đích cui cùng là li nhun. Do vy, khái nim v nng lc canh

tranh ca ngân hàng thng mi có th hiu nh sau: “Nng lc cnh tranh ca
ngân hàng thng mi là kh nng do chính ngân hàng thng mi to ra trên c s
duy trì và phát trin nhng li th vn có, nhm cng c và m rng th phn, gia
tng li nhun, có kh nng chng đ và vt qua nhng bin đng bt li ca môi
trng kinh doanh”.
1.2. C s đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi -
Mô hình các nhân t môi trng kinh doanh ca Michael Porter
1.2.1. Phân tích nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi theo mô
hình Michael Porter:
C s đ phân tích nng lc cnh tranh ca NHTM da trên mô hình các
nhân t môi trng kinh doanh (mô hình viên kim cng) do Michael Porter đ
xut. Theo đó, các nhân t nh hng đn kh nng cnh tranh ca mt ngành đc
chia thành 4 nhóm theo s đ:
Hình 1.1: Mô hình viên kim cng ca Michael Porter
Các nhân t này to ra mt môi trng mà trong đó các doanh nghip đc
thành lp và cnh tranh ln nhau. Mi nhân t và tng th các nhân t nh hng ti
Chin lc công ty,
cnh tranh,
cu trúc ngành
iu kin v
yu t sn xut
(các yu t ca bn
thân doanh nghip)

Các ngành h tr
và có liên quan
iu kin v
nhu cu
9

kh nng cnh tranh, k nng cn thit đ có các li th cnh tranh trong ngành,
thông tin hình thành nên các c hi mà doanh nghip cn nm bt, phng hng
s dng ngun lc, mc tiêu ca ch doanh nghip, nhà qun lý và các cá nhân
trong doanh nghip và quan trng nht là to áp lc buc các doanh nghip phi đu
t và đi mi.
Áp dng mô hình viên kim cng ca Michael Porter nêu trên cho trng
hp ngành ngân hàng, 4 nhóm nhân t trong mô hình đc xác đnh nh sau:
(a) iu kin v yu t sn xut: bao gm các yu t th hin nng lc cnh
tranh ca bn thân NHTM nh nng lc tài chính, cht lng ngun nhân lc ca
ngân hàng, nng lc qun tr điu hành ca ban lãnh đo ngân hàng, kh nng ng
dng công ngh, s đa dng và cht lng sn phm dch v ca ngân hàng, mng
li rng khp, uy tín thng hiu Các nhân t này đc chn lc phù hp vi
đc đim ca NHTM.
Mang đc trng ca NHTM là doanh nghip đc bit kinh doanh tin t vi
nhng đc đim chính nh:
- Lnh vc kinh doanh ca ngân hàng có liên quan trc tip đn tt c các
ngành, các mt ca đi sng kinh t - xã hi. Do đó, NHTM cn có h thng sn
phm đa dng, mng li hot đng rng và liên thông vi nhau đ phc v mi đi
tng khách hàng và  bt k v trí đa lý nào; NHTM phi xây dng đc uy tín,
to đc s tin tng đi vi khách hàng vì bt k mt s khó khn nào ca NHTM
cng có th dn đn s suy sp ca nhiu ch th có liên quan.
- Lnh vc kinh doanh ca ngân hàng là dch v, đc bit là dch v có liên
quan đn tin t. ây là mt lnh vc rt nhy cm. Do đó, nng lc đi ng nhân
viên ngân hàng là yu t quan trng nht th hin cht lng ca sn phm dch v
ngân hàng. Yêu cu đi vi đi ng nhân viên ngân hàng là phi to đc s tin
tng vi khách hàng bng kin thc, phong cách chuyên nghip, s tinh thông
nghip v, kh nng t vn và đôi khi c yu t hình th.
Dch v ca ngân hàng phi nhanh chóng, chính xác, thun tin, bo mt và
đc bit quan trng là có tính an toàn cao, do đó đòi hi ngân hàng phi có c s h

10


tng vng chc, h thng công ngh hin đi. Hn na, lng thông tin, d liu ca
khách hàng là cc k ln nên yêu cu NHTM phi có h thng lu tr, qun lý toàn
b các thông tin này mt cách an toàn, đy đ mà vn có kh nng truy xut mt
cách d dàng, nhanh chóng, kt xut đc các thông tin hu ích phc v qun tr
điu hành, kim soát và phòng nga ri ro.
Ngoài ra, do dch v ngân hàng có tính nhy cm nên đ to đc s tin
tng ca khách hàng chn la s dng dch v ca mình, ngân hàng phi xây dng
đc uy tín và gia tng giá tr thng hiu theo thi gian.
 thc hin kinh doanh tin t, NHTM phi đóng vai trò t chc trung gian
huy đng vn trong xã hi. Ngun vn đ kinh doanh ca ngân hàng ch yu t vn
huy đng đc và ch mt phn nh t vn t có ca ngân hàng. Do đó yêu cu
ngân hàng phi có trình đ qun lý chuyên nghip, nng lc tài chính vng mnh
cng nh có kh nng kim soát và phòng nga ri ro hu hiu đ đm bo kinh
doanh an toàn, hiu qu.
- Cht liu kinh doanh ca ngân hàng là tin t, mà tin t là mt công c
đc Nhà nc s dng đ qun lý v mô nn kinh t, do đó cht liu này đc Nhà
nc kim soát rt cht ch. Hot đng kinh doanh ca NHTM ngoài tuân th các
quy đnh chung ca pháp lut còn chu s chi phi bi h thng lut pháp riêng cho
NHTM (lut các t chc tín dng) và chính sách tin t ca Ngân hàng Nhà nc.
Do đó các yêu cu hot đng đi vi ngân hàng thng mi là rt cao và kht khe.
(b) iu kin v nhu cu: d báo s tng hay gim nhu cu s dng sn
phm dch v ngân hàng có tính đn nh hng ca các yu t kinh t nh tc đ
tng dân s, tc đ tng thu nhp, mc đ giao thng quc t…
Vi quá trình m ca nn kinh t, t do hóa và hi nhp th trng tài chính
- tin t quc t, s cnh tranh đi vi ngành ngân hàng tt yu s ngày càng gay
gt quyt lit. Hin nay cnh tranh gia các NHTM không ch dng  các loi hình
sn phm dch v truyn thng (huy đng vn và cho vay) mà còn cnh tranh  th

trng sn phm dch v mi. Phân tích các yu t nh di đây có th thy đc
nhu cu sn phm dch v ngân hàng trong tng lai gn s ngày càng tng cao:
11


- S bin đi v c cu dân c, s tng dân s (đc bit là khu vc đô th), s
tng lên ca các khu công nghip, khu đô th mi dn đn s doanh nghip và cá
nhân có nhu cu s dng dch v ngân hàng tng lên rõ rt.
- Thu nhp bình quân đu ngi đc nâng lên, qua đó các dch v ngân
hàng cng s có nhng bc phát trin tng ng.
- Các hot đng giao thng quc t ngày càng phát trin làm gia tng nhu
cu thanh toán quc t qua ngân hàng.
- S lao đng di c gia ni (trong nc và nc ngoài) tng lên nên nhu cu
chuyn tin cng nh thanh toán qua ngân hàng có chiu hng tng cao.
Ngoài ra, th trng tài chính càng phát trin thì khách hàng càng có nhiu s
la chn. Các yêu cu ca khách hàng đi vi sn phm dch v ngân hàng s ngày
càng cao hn c v cht lng, giá c, tin ích ln phong cách phc v. ây chính
là áp lc buc các NHTM phi đi mi và hoàn thin mình hn nhm đáp ng nhu
cu ca khách hàng và nâng cao kh nng cnh tranh ca bn thân ngân hàng.
(c) Chin lc công ty, cnh tranh, cu trúc ngành: bao gm môi trng kinh
doanh, h thng pháp lý cho hot đng ca NHTM, các điu kin thành lp NHTM,
các h tr ca Nhà nc v c ch chính sách đi vi NHTM
NHTM là mt doanh nghip kinh doanh tin t nên rt nhy cm vi s phát
trin và nhng bin đng ca nn kinh t. Vì vy rt cn có mt h thng lut pháp
rõ ràng và hiu qu đ to điu kin cho các NHTM hot đng thun li, an toàn.
Do đc thù kinh doanh, NHTM chu chi phi bi nhng vn bn pháp lut quy đnh
hot đng ca NHTM, các quy đnh đc chia thành các nhóm chính nh sau:
- Các quy đnh c th v tng lnh vc kinh doanh ca ngân hàng nh: tín
dng, tin gi, thanh toán xut nhp khu, kinh doanh ngoi t, k toán, ngoi hi
- Các quy đnh v an toàn trong hot đng ngân hàng bao gm: các yêu cu

v nng lc tài chính, nng lc qun tr điu hành ca NHTM, quy đnh kim soát
ca Ngân hàng Nhà nc đi vi NHTM.
12


- Các quy đnh v h tr ca Ngân hàng Nhà nc cho các NHTM nh: các
c ch v lãi sut, t giá hi đoái, công c tái cp vn, công c d tr bt buc,
nghip v th trng m
- Các quy đnh v rào cn tham gia hoc ri khi ngành nh: điu kin thành
lp, m chi nhánh ca các NHTM, đc bit là các quy đnh v l trình m ca trong
lnh vc tài chính - ngân hàng đi vi các quc gia có tham gia các cam kt tài
chính quc t vi nc ta.
(d) Các ngành h tr và có liên quan: tác đng ca các ngành ph tr hoc
liên quan ngành ngân hàng đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng nh bo him,
cho thuê tài chính, chng khoán, công ngh thông tin, kim toán
Th trng tài chính trong nc phát trin mnh là điu kin đ các ngân
hàng phát trin và gia tng cung vào ngành có li nhun cao này t đó dn đn mc
đ cnh tranh cng gia tng.
Mt khác, đc đim hot đng ca các loi hình đnh ch tài chính có mi
liên h mt thit và có s b tr ln nhau, nh ngành bo him và th trng chng
khoán vi ngành ngân hàng. S phát trin ca th trng bo him và th trng
chng khoán, mt mt chia s th phn vi ngân hàng nhng mt khác cng góp
phn cho s tng trng ca ngành ngân hàng thông qua vic ct gim chi phí và
to điu kin cho các NHTM đa dng hóa sn phm dch v và tng kh nng cnh
tranh nh tn dng li th theo quy mô.
Ngoài ra, s phát trin ca ngành ngân hàng còn ph thuc rt nhiu vào s
phát trin ca khoa hc k thut cng nh s phát trin ca các ngành, lnh vc
khác nh tin hc, vin thông, giáo dc đào to, kim toán. ây là nhng ngành ph
tr mà s phát trin ca nó s giúp ngân hàng nhanh chóng đa dng hóa sn phm
dch v, to dng uy tín, thng hiu và thu hút ngun nhân lc cng nh có nhng

k hoch đu t hiu qu trong mt th trng tài chính - tin t vng mnh.
Tóm li, da trên mô hình các nhân t môi trng kinh doanh ca Michael
Porter, đ thun li trong vic phân bit tính cht ca các nhóm nhân t, vic phân
tích nng lc cnh tranh ca NHTM đc da trên 2 nhóm chính:
13


- Nhóm nhng nhân t bên trong (nhóm (a) theo mô hình Michael Porter):
th hin các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca ngân hàng thng mi, xut
phát t nhng đc đim riêng ni ti bn thân tng ngân hàng thng mi.
- Nhóm nhng nhân t bên ngoài tác đng đn nng lc cnh tranh ca ngân
hàng thng mi (bao gm nhóm (b), (c) và (d) theo mô hình Michael Porter): môi
trng kinh doanh ca ngành ngân hàng; các điu kin v cu sn phm dch v
ngân hàng; các ngành h tr và có liên quan ngành ngân hàng.
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM:
Da trên nhng đc đim ca ngân hàng thng mi đã nêu  trên, nng lc
cnh tranh ca các NHTM đc th hin qua các ch tiêu đánh giá c th nh sau:

Hình 1.2: Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
1.2.2.1. Sn phm dch v
Sn phm dch v ca ngân hàng là nhân t trc tip tác đng đn quyt đnh
la chn ngân hàng ca khách hàng. Các NHTM phát huy kh nng cnh tranh ca
mình không ch bng nhng sn phm dch v c bn mà còn th hin  tính đc
Sn phm
dch v
Ngun nhân lc
Mng li
hot đng
Nng lc
tài chính

Nng lc
công ngh
Uy tín,
thng hiu

Nng lc qun tr
điu hành
NNG LC CNH TRANH
CA NHTM
14


đáo, cht lng, s đa dng ca sn phm dch v ca mình. Mt ngân hàng có th
to ra s khác bit riêng cho tng loi sn phm dch v ca mình trên c s nhng
sn phm dch v truyn thng s làm cho danh mc sn phm dch v ca mình tr
nên đa dng hn, điu này s đáp ng đc hu ht các nhu cu đa dng ca các
khách hàng khác nhau, t đó d dàng chim lnh th phn và làm tng sc mnh
cnh tranh ca ngân hàng. Ngoài ra, NHTM còn có th s dng các sn phm dch
v b tr khác đ thu hút khách hàng, to thu nhp cho ngân hàng nh dch v t
vn tài chính, thanh toán hóa đn tin đin, đin thoi… Sn phm dch v ca
ngân hàng phi đc xây dng hng ti khách hàng nhm đáp ng nhu cu ca
khách hàng trong hin ti và d báo đc nhu cu ca khách hàng trong tng lai.
1.2.2.2. Ngun nhân lc
i vi NHTM thì nhân t con ngi đóng vai trò vô cùng quan trng trong
vic bo đm và nâng cao cht lng hot đng ca ngân hàng là hot đng cung
cp các sn phm dch v trong lnh vc tin t. Vì vy yêu cu đi vi đi ng
nhân viên ngân hàng là rt cao nhm giúp ngân hàng chim gi th phn cng nh
tng hiu qu kinh doanh đ nâng cao nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
Ngun nhân lc ca NHTM biu hin  hai mt:
- S lng: NHTM phi có đi ng cán b nhân viên đ s lng đ có th

phát trin mng li nhm tng th phn và phc v tt khách hàng. Bên cnh vic
phát trin đi ng lao đng v s lng, cn xem xét đn mi tng quan vi h
thng mng li và hiu qu kinh doanh đ đánh giá nng sut lao đng ca cán b
nhân viên ngân hàng.
- Cht lng: Cht lng ngun nhân lc th hin qua:
+ Trình đ vn hóa ca đi ng lao đng: trình đ hc vn và các k nng h
tr nh ngoi ng, tin hc, kh nng giao tip, thuyt trình, ra quyt đnh, gii quyt
vn đ Tiêu chí này khá quan trng vì nó là nn tng th hin kh nng ca ngi
lao đng trong ngân hàng có th hc hi, nm bt công vic đ thc hin tt k
nng nghip v.