Luận văn thạc sĩ Những giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Quảng Trị

1

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
o0o



NGUYN TH CM HNG


NHNG GII PHÁP NHM TNG CNG
THU HÚT VN U T TRC TIP NC
NGOÀI VÀO TNH QUNG TR



LUN VN THC S KINH T



TP. H Chí Minh – Nm 2012

2

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
o0o


NGUYN TH CM HNG

NHNG GII PHÁP NHM TNG CNG
THU HÚT VN U T TRC TIP NC
NGOÀI VÀO TNH QUNG TR

Chuyên ngành: Thng mi
Mã s: 60.34.10

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. VÕ THANH THU


TP. H Chí Minh – Nm 2012
3

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu riêng ca tôi. Các s liu, kt
qu nêu trong lun vn là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt k
công trình nghiên cu nào.

Tác gi
Nguyn Th Cm Hng


4

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc bng biu – s đ
LI M U 10
U
1. Ý ngha và tính cp thit ca đ tài 10
2. Mc tiêu và nhim v nghiên cu 10
3. Phm vi và đi tng nghiên cu 11
4. Tng quan các công trình liên quan đn đ tài và đim mi ca lun vn 12
5. Phng pháp nghiên cu 14
6. Tóm tt ni dung nghiên cu 14
CHNG 1: C S LÝ LUN CA  TÀI 16
1.1. Tng quan v đu t trc tip nc ngoài 16
1.1.1. Khái nim v đu t trc tip nc ngoài: 16
1.1.2. Phân loi đu t trc tip nc ngoài: 17
1.2. Ý ngha ca vic tng cng thu hút FDI 18
1.2.1. i vi s phát trin kinh t: 19
1.2.2. i vi xã hi: 20
1.3. Các yu t tác đng đn vic đu t trc tip nc ngoài 21
1.3.1. Các yu t v Th ch - Lut pháp: 21
1.3.2. Các yu t v Kinh t: 21
1.3.3. Các yu t v Vn hóa xã hi: 22
5

1.3.4. Yu t công ngh: 22
1.3.5. Yu t hi nhp: 23
1.4. Kt qu nghiên cu ca nhng công trình khoa hc v các nhân t tác đng
đn s dch chuyn vn đu t vào đa phng ca mt vài quc gia 23


1.4.1. Kt qu thc nghim các nhân t tác đng quyt đnh FDI vào đa
phng  Ba Lan 24

1.4.2. Kt qu thc nghim các nhân t tác đng quyt đnh FDI vào đa
phng  Trung Quc 25

1.4.3. Kt qu thc nghim các nhân t tác đng quyt đnh FDI vào đa
phng  Vit Nam: 25

1.5. Mô hình nghiên cu 26
1.5.1. C s thit lp mô hình nghiên cu 26
1.5.2. Mô hình nghiên cu 27
1.6. Kinh nghim thu hút vn đu t  mt s tnh thành trong nc 28
1.6.1. Kinh nghim thu hút vn đu t  tnh Tha Thiên-Hu 28
1.6.2. Kinh nghim thu hút vn đu t  tnh Bình Dng 30
1.6.3. Kinh nghim thu hút vn đu t  tnh ng Nai 31
1.6.4. Nhng bài hc rút ra t nghiên cu kinh nghim trong và ngoài nc
nhm tng cng thu hút FDI vào mt đa phng 32

CHNG 2: THC TRNG TÌNH HÌNH THU HÚT VN FDI VÀ NGHIÊN
CU NHNG NHÂN T TÁC NG N KH NNG THU HÚT VN FDI
VÀO TNH QUNG TR 34

2.1. ánh giá các tim nng ca tnh Qung Tr 34
2.1.1. Tim nng th trng 34
2.1.2. Li th chi phí 38
6

2.1.3. Ngun nhân lc 38

2.1.4. Ngun tài nguyên thiên nhiên 39
2.1.5. C s h tng k thut 43
2.1.6. C s h tng xã hi 44
2.1.7. Các chính sách khuyn khích và h tr 46
2.2. Phân tích các đim mnh và hn ch ca tnh Qung Tr trong vic thu hút
vn đu t: 47

2.2.1. Phân tích các đim mnh ca tnh Qung Tr 47
2.2.2. Phân tích các hn ch ca tnh Qung Tr 48
2.3. Thc trng tình hình thu hút vn đu t trc tip nc ngoài ca tnh Qung
Tr trong thi gian qua 49

2.3.1. Phân tích tình hình đu t nc ngoài vào tnh Qung Tr theo s d án
và vn đng ký đu t. 49

2.3.2. Phân tích tình hình đu t nc ngoài vào tnh Qung Tr theo hình thc
thu hút vn. 50

2.3.3. Phân tích tình hình đu t nc ngoài vào tnh Qung Tr theo đi tác đu
t. 51

2.3.4. Phân tích tình hình đu t nc ngoài vào tnh Qung Tr theo ngành
ngh đu t. 52

2.3.5. Nhn xét chung tình hình thu hút vn đu t trc tip nc ngoài vào tnh
Qung Tr trong thi gian qua. 53

2.4. Nghiên cu các nhân t tác đng đn kh nng thu hút vn FDI vào tnh
Qung Tr 53


2.4.1. Kt qu kho sát 53
7

2.4.2. Nhn xét v s tác đng ca các nhân t đn kh nng thu hút vn FDI vào
Qung Tr qua kt qu kho sát 61

CHNG 3: NHNG GII PHÁP TNG CNG THU HÚT VN U T
TRC TIP NC NGOÀI CA TNH QUNG TR 64

3.1. Mc tiêu – quan đim – c s đ xut gii pháp 64
3.1.1. Mc tiêu 64
3.1.2. Quan đim 64
3.1.3. C s đ xut gii pháp 64
3.2. Các gii pháp nhm tng cng thu hút FDI ca tnh Qung Tr 65
3.2.1. Nâng cao cht lng C s h tng xã hi 65
3.2.2. Gia tng li th v chi phí 68
3.2.3. Nâng cao đ hp dn ca th trng 69
3.2.4. u t, nâng cao cht lng ngun nhân lc 70
3.2.5. T chc trin khai các chính sách u đãi, tng cng h tr doanh nghip
70

3.2.6. Phát huy li th Tài nguyên thiên nhiên 72
3.2.7. Ci thin và phát trin C s h tng k thut 73
3.3. Kin ngh t chc thc hin 75
KT LUN – KIN NGH 79
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc

8

DANH MC CÁC T VIT TT

ASEAN: Association of South East Asia Nations- Cng đng các quc gia ông
Nam Á
BCC: Business Co-operation Contract- Hp đng hp tác kinh doanh
BOT: Build- Operate- Transfer- Hp đng Xây dng- iu hành- Chuyn giao
BT: Build- Transfer- Hp đng Xây dng- Chuyn giao
BTO:Build- Transfer - Operate - Hp đng Xây dng - Chuyn giao - iu hành
DI: Direct Investment- u t trc tip
EFA: Exploratory factor analysis- Phân tích các nhân t khám phá
FDI: Foreign Direct Investment- u t trc tip nc ngoài
GDP: Gross Domestic Products- Tng sn phm quc ni
II: Indirect Investment- u t gián tip
M&A: Merger and Acquisition- Sáp nhp và mua li
MNC: Multinational Corporation- Công ty đa quc gia
NICs: Newly industrialized countries- Các nc công nghip mi
ODA: Official Development Assistance: Vin tr phát trin chính thc
PCI: Provincial Competitive Index- Ch s nng lc cnh tranh tnh
UNCTAD: United Nations Conference on Trade and Development- Din đàn
Thng mi và Phát trin Liên Hip quc
WTO: World Trade Organization- T chc thng mi th gii

9

DANH MC BNG BIU – S 
Bng 1.1: Các bin gii thích cho các nhân t tác đng đn FDI  Ba Lan cp đ
vùng 24


Bng 1.2: D đoán nh hng ca các nhân t tác đng đn quyt đnh đu t 27
Biu đ 2.1 Biu đ so sánh PCI nm 2010 gia tnh Qung Tr vi các tnh Bình
Dng, ng Nai, Tha Thiên – Hu 35

S đ 2.1 S đ minh ha so sánh kt qu 9 ch s thành phn PCI Qung Tr ca
nm 2010 vi 2009 35

Bng 2.1: S d án và vn đng ký FDI vào tnh Qung Tr giai đon 2001 - 201050
Bng 2.2: S d án và vn đng ký FDI vào tnh Qung Tr theo hình thc đu t
giai đon 2001 - 2010 50

Bng 2.3: Vn FDI đu t vào tnh Qung Tr theo đi tác t nm 2001 - 2010 51
Bng 2.4: Vn FDI đu t vào tnh Qung Tr theo ngành ngh t nm 2001 - 2010
52

Bng 2.5: Phân b mu kho sát 55
Bng 2.6: Kt qu thng kê mô t các nhân t nh hng đn quyt đnh đu t vào
tnh Qung Tr 57



10

LI M U
1. Ý ngha và tính cp thit ca đ tài
Qung Tr có rt nhiu li th đ thu hút vn đu t trc tip nc ngoài, t
h thng giao thông bao gm c đng b, đng st và đng thy: Quc l 1A,
ng H Chí Minh, đng st chy xuyên qua tnh theo hng Bc – Nam, Quc
l 9 gn vi Ca khu quc t Lao Bo chy theo hng ông – Tây; khu Kinh t -
Thng mi c bit Lao Bo  v trí đim đu cu ca Vit Nam trên hành lang

kinh t ông - Tây, gn lin vi Ca khu quc t ni hai nc Vit Nam và Lào;
khu kinh t bin ông Nam nm ngay trên b bin ông vi 75 km chiu dài b
bin đn h thng di tích lch s, vn hoá ni ting.
 đt đc mc tiêu phát trin ca tnh, lãnh đo tnh Qung Tr đã tng
bc trin khai k hoch ci thin môi trng đu t nh nâng cp c s h tng,
đào to lao đng, ci cách th tc hành chính…. Và kt qu là PCI ca tnh liên tc
tng, t v trí th 47 (nm 2007) lên v trí th 16 (nm 2010) và nm 2011 đt v trí
th 13. Th nhng, khi tng kt, đánh giá li thì kt qu ca vic thu hút đu t
cha nh mong mun. Nm 2010 không thu hút đc bt k d án nào có vn đu
t trc tip nc ngoài. iu này cho thy các nhà đu t cha tht s chú trng,
cha đt ht nim tin vào d án, vào s phát trin bn vng ca tnh. Vic thc hin
đ tài nghiên cu “NHNG GII PHÁP NHM TNG CNG THU HÚT
VN U T TRC TIP NC NGOÀI VÀO TNH QUNG TR” đc
xem là chìa khoá m cánh ca mi gi đu t ca tnh Qung Tr. ây cng th
hin tính cp thit ca đ tài.
2. Mc tiêu và nhim v nghiên cu
2.1. Mc tiêu nghiên cu:
• ánh giá vic thu hút vn đu t trc tip nc ngoài ca tnh Qung Tr;
Nghiên cu các nhân t nh hng đn thu hút vn đu t trc tip nc ngoài ca
tnh Qung Tr.
11

•  xut các gii pháp tng cng thu hút vn đu t trc tip nc ngoài
ca tnh Qung Tr.
2.2. Nhim v nghiên cu:
• Nhn đnh hin trng thu hút vn đu t trc tip nc ngoài ca tnh
Qung Tr tính đn nm 2010 da vào phân tích thng kê mô t và kt qu kho sát
thc t.
• Nhn đnh nhng tim nng ca tnh Qung Tr trong vic thu hút đu t
trc tip nc ngoài.

• Nghiên cu các nhân t nh hng đn thu hút vn đu t trc tip nc
ngoài ca tnh.
• Kinh nghim ca các đa phng khác trong vic thu hút vn đu t trc
tip nc ngoài.
•  xut các gii pháp tng cng thu hút vn đu t trc tip nc ngoài
ca tnh Qung Tr.
3. Phm vi và đi tng nghiên cu
3.1. Phm vi nghiên cu:
•  tài ch đi sâu vào nghiên cu hot đng thu hút vn đu t trc tip
nc ngoài ca tnh Qung Tr ch không nghiên cu hot đng thu hút vn đu t
gián tip hay thu hút vn đu t trong nc vào tnh.
3.2. i tng nghiên cu:
• Các doanh nghip FDI đang sn xut, kinh doanh ti tnh Qung Tr.
• Các doanh nghip FDI đang tìm hiu, xin cp giy phép đu t ca tnh
Qung Tr.
• Theo điu tra s b, s doanh nghip FDI đang có d án ti tnh Qung
Tr và s doanh nghip FDI đang tìm hiu v tnh Qung Tr đ đu t cha ti 50
mu, không đ s lng mu cho nghiên cu nên tác gi tin hành kho sát thêm
đi tng là các doanh nghip trong nc đang sn xut, kinh doanh ti tnh Qung
12

Tr. Trên khía cnh nghiên cu kinh t, không có s khác bit gia các nhà đu t
trong nc và ngoài nc (do tt c đu nhm vào mc tiêu li nhun).
4. Tng quan các công trình liên quan đn đ tài và đim mi ca
lun vn
 làm tin đ nghiên cu cho lun vn này, tác gi đã tip cn vi các công
trình nghiên cu, n phm tiêu biu sau:
• Nguyn Mnh Toàn (2010), “Các nhân t tác đng đn vic thu hút vn
đu t trc tip nc ngoài vào mt đa phng ca Vit Nam”, Tp chí khoa hc
và công ngh, i hc à Nng – S 5(40).2010.

Bài vit ca tác gi Nguyn Mnh Toàn đã giúp tác gi có ý tng thc hin
cuc nghiên cu các yu t tác đng đn vic thu hút vn đu t trc tip nc
ngoài vào đa phng c th, đó là tnh Qung Tr. Tác gi Nguyn Mnh Toàn đã
đa ra mô hình các yu t tác đng đn thu hút FDI. Tác gi ca lun vn s da
vào mô hình này đ xây dng mô hình nghiên cu các nhân t tác đng đn thu hút
vn FDI vào tnh Qung Tr.
• Ngô Th Hi Xuân (2011),  tài khoa hc và công ngh cp B “Nhng
gii pháp chin lc khc phc tình trng mt cân đi trong hot đng đu t trc
tip nc ngoài ti Vit Nam”, trng i hc Kinh t TP.HCM.
 tài nghiên cu này đã phn ánh rõ nét tình trng mt cân đi trong hot
đng đu t FDI ti Vit Nam. Nghiên cu này s giúp tác gi đa ra các gii pháp
tt nht đ tng cng thu hút FDI vào tnh Qung Tr; và nhng gii pháp này
cng giúp hn ch tình trng mt cân đi trong đu t và thu hút FDI vào tnh
Qung Tr.
•
Hà Nam Khánh Giao (2012),  tài nghiên cu khoa hc cp Tnh
“Kho
sát các yu t thu hút vn đu t vào tnh Qung Tr”,
trng i hc Tài chính –
Marketing. Kt qu nghiên cu ca đ tài là nhng gi ý mang tính thc t, là nn
tng giúp vic nghiên cu ca tác gi thun tin hn. Ngoài ra, kt qu nghiên cu
còn là c s đ tác gi xây dng mô hình các nhân t cho lun vn.

13

•
The World Bank,
Doing business 2010

Tài liu báo cáo này là nhng đúc kt t vic nghiên cu quá trình phát trin

ca các doanh nghip, đc bit trong giai đon khó khn, khng hong 2008 - 2009.
Báo cáo đ cp đn vòng đi ca các doanh nghip tip din nh th nào t nm
2010. Da vào tài liu này, tác gi có cái nhìn tng quan v xu hng ca các nhà
đu t nc ngoài đ có chính sách kêu gi đu t phù hp.

• Louis T. Wells, Jr.Alvin G. Wint (2000), Marketing a country –
Promotion as a tool for attracting foreign investment, International Finance
Corporation, The World Bank
Marketing a country – Promotion as a tool for attracting foreign investment
nêu bt ý ngha ca công c xúc tin trong thu hút đu t. ây s là mt trong
nhng đóng góp quan trng đ tác gi xây dng các bin pháp thu hút vn FDI vào
tnh Qung Tr.
• Imad A.Moosa (2002), Foreign Direct Investment, Theory – Evident and
practice, Palgrave.
Foreign Direct Investment, Theory – Evident and practice cung cp các lý
thuyt v FDI t khái nim, phân loi đn ý ngha ca vic thu hút vn FDI đi vi
s phát trin ca nn kinh t. Tài liu này giúp tác gi hiu sâu hn v FDI đ xây
dng c s lý lun cho đ tài.
Các công trình nghiên cu và n phm trên đt c s nn tng cho nghiên
cu đu t trc tip nc ngoài ca lun vn. Tuy nhiên, không đ tài nào nghiên
cu mt cách toàn din, kt hp lý thuyt v đu t trc tip nc ngoài và thc
tin tình hình thu hút FDI ca tnh Qung Tr đ t đó có nhng gii pháp riêng
nhm thu hút vn đu t trc tip nc ngoài vào tnh Qung Tr.
Vì th đim mi ca lun vn này chính là s kt hp logic gia lý lun v
đu t trc tip nc ngoài và thc tin hot đng thu hút vn FDI ca tnh Qung
Tr. Kt qu ca nghiên cu còn bao gm
h thng các gii pháp chuyên sâu hng
vào các nhà đu t FDI nhm tng cng thu hút vn FDI vào tnh Qung Tr trong
bi cnh suy thoái kinh t toàn cu.
14

5. Phng pháp nghiên cu
¬ Nghiên cu đnh tính:
- Nhm sàng lc các bin đa vào mô hình nghiên cu.
- Tho lun và trao đi vi mt s chuyên gia ca tnh Qung Tr v vn đ
thu hút vn đu t nói chung và thu hút FDI nói riêng. T ý kin đóng góp ca
doanh nghip ti Hi tho “Doanh nghip góp ý v thu hút vn đu t vào tnh
Qung Tr” đc t chc ti S Khoa hc - Công ngh tnh Qung tr vào tháng 12-
2011, tác gi đã xây dng các thang đo đa vào mô hình nghiên cu và thit lp
bng câu hi.
¬ Nghiên cu thng kê mô t:
Nghiên cu này đc thc hin bng phng pháp phng vn trc tip các
doanh nghip đang sn xut, kinh doanh ti Qung Tr và các doanh nghip có d
đnh đu t vào tnh thông qua bng câu hi.
- S dng bng câu hi vi thang đo Likert 5 mc đ: hoàn toàn không
đng ý, không đng ý, bình thng/trung lp, đng ý và hoàn toàn đng ý, đ đo
lng đánh giá ca các doanh nghip v vn đ thu hút vn đu t FDI vào tnh
Qung Tr.
- Tác gi tin hành làm sch d liu và s dng phn mm SPSS 16.0 đ
có đc kt qu thng kê mô t ca cuc kho sát. T đó rút ra các kt lun cn
thit cho vic xây dng h thng các gii pháp cho đ tài.
¬ Phng pháp khác:
Kt hp vi nhng phng pháp khác nh: so sánh, tng hp,… đ đa ra
nhng quan đim cá nhân nhm làm rõ hn vn đ nghiên cu.
6. Tóm tt ni dung nghiên cu
B cc lun vn bao gm 3 chng:
Chng 1: C s lý lun ca đ tài
Trong chng này, tác gi đ cp các ni dung v FDI và ý ngha ca vic
tng cng thu hút FDI. Bên cnh đó, tác gi cng đ cp đn các yu t tác đng
15

đn vic thu hút vn đu t trc tip nc ngoài. ây là phn trng tâm ca chng
1, là c s lý lun quan trng xuyên sut đ tài. Ngoài ra, tác gi cng đa ra mt s
kt qu thc nghim nghiên cu các nhân t tác đng đn thu hút vn đu t trc
tip nc ngoài vào đa phng ca Ba Lan, Trung Quc và Vit Nam; kinh nghim
trong thu hút FDI ti Tha Thiên – Hu, Bình Dng, ng Nai. T nhng c s
này, tác gi tin hành xây dng mô hình nghiên cu lý thuyt.
Chng 2: Thc trng tình hình thu hút FDI ca tnh Qung Tr.
Trong chng 2, tác gi đi vào phân tích, đánh giá v các tim nng ca tnh
Qung Tr trong vic thu hút FDI; đánh giá tình hình thu hút FDI ca tnh trong thi
gian qua; kt qu kho sát ti tnh Qung Tr v các nhân t tác đng đn thu hút
FDI. Ni dung chng 2 nhm phn ánh nhng vn đ vng mc và cn phi gii
quyt  chng 3.
Chng 3: Nhng gii pháp nhm tng cng thu hút FDI ca tnh
Qung Tr.
Da vào các yu t tác đng đn vic thu hút vn đu t trc tip nc
ngoài; Kinh nghim thu hút vn đu t  mt s tnh thành; ánh giá v tnh Qung
Tr trong thu hút vn đu t trc tip nc ngoài; Kt qu kho sát các yu t nh
hng đn thu hút vn đu t trc tip nc ngoài ca tnh Qung Tr, tác gi s
đa ra các gii pháp nhm tng cng thu hút FDI ca tnh Qung Tr.
16

CHNG 1: C S LÝ LUN CA  TÀI
1.1. Tng quan v đu t trc tip nc ngoài
1.1.1. Khái nim v đu t trc tip nc ngoài:
u t trc tip nc ngoài – FDI (Foreign Direct Investment): Xut phát t
nhiu khía cnh, quan đim khác nhau, trên th gii đã có nhiu khái nim khác
nhau v FDI:
- Trong cun cm nang thanh toán, xut bn ln th 5 nm 1993, Qu tin
t quc t IMF (International Monetary Fund) đnh ngha “u t trc tip là hình

thc đu t quc t mà mt đn v c trú ca mt nn kinh t (nhà đu t trc tip)
đu t vào mt đn v c trú ca mt nn kinh t khác (xí nghip đu t trc tip)
vi mc đích thu đc li ích lâu dài t hot đng đu t này”.
- Báo cáo hot đng đu t th gii ca Liên Hip Quc (United Nations)
nm 1999 đnh ngha v đu t trc tip nc ngoài nh sau: “u t trc tip nc
ngoài là mt s đu t bao gm mi quan h dài hn và phn ánh li tc lâu dài và
s kim soát ca mt ch th trong mt nn kinh t (ch th  đây có th là mt nhà
đu t cá th  nc ngoài hoc công ty m)”.
- Hip hi Lut quc t Henxitiky (1996) “u t trc tip nc ngoài là
s di chuyn vn t nc ca ngi đu t sang nc ca ngi s dng nhm xây
dng  đó nhng xí nghip kinh doanh hay dch v”.
- Lut đu t 2005 ca Vit Nam không đnh ngha c th v đu t trc
tip nc ngoài nhng theo khon 2 và khon 12 điu 3 đnh ngha:
“u t trc tip là hình thc đu t do nhà đu t b vn và tham gia qun
lý hot đng đu t”.
“u t nc ngoài là vic nhà đu t nc ngoài đa vào Vit Nam vn
bng tin và các tài sn hp pháp khác đ tin hành hot đng đu t”.
T nhng khái nim ta trên có th hiu mt cách khái quát v đu t trc tip
nc ngoài nh sau: “u t trc tip nc ngoài ti mt quc gia là vic nhà đu
17

t  mt nc khác đa vn bng tin hoc bt k tài sn nào vào quc gia đó đ có
đc quyn s hu và qun lý hoc quyn kim soát mt thc th kinh t ti quc
gia đó vi mc tiêu ti đa hoá li ích cho mình”. Nh vy FDI bao gi cng là mt
dng quan h kinh t có nhân t nc ngoài. Hai đc đim c bn ca FDI đó là: Có
s dch chuyn t bn trong phm vi quc t và ch đu t (pháp nhân, th nhân)
trc tip tham gia vào hot đng s dng vn và qun lý đi tng đu t. (Theo
Võ Thanh Thu & Ngô Th Ngc Huyn, 2008).
1.1.2. Phân loi đu t trc tip nc ngoài:
Theo cách phân loi ca Võ Thanh Thu và Ngô Th Ngc Huyn (2008) và

công trình nghiên cu ca Ngô Th Hi Xuân (2011), đu t trc tip nc ngoài
đc phân theo nhng loi sau:
1.1.2.1. Theo tính cht s hu và qun lý:
• Liên doanh (Joint Venture Enterprise): là mt hình thc hp tác đu t
gia hai hay nhiu doanh nghip đc lp bng cách cùng nhau thành lp, qun lý và
đng s hu mt doanh nghip đc lp khác. Quyn kim soát liên doanh ph thuc
vào phn hùn vn ca mi bên trong vn pháp đnh ca doanh nghip liên doanh.
• Hp đng hp tác kinh doanh (Contractual Business Corporation): là
hình thc hai bên hoc nhiu bên tho thun hp tác kinh doanh mà không cn lp
ra pháp nhân mi ti nc tip nhn đu t.
• Doanh nghip 100% vn nc ngoài (100% Foreign Capital Enterprise):
là mt công ty con do doanh nghip thành lp  nc ngoài, s hu 100% vn và
nm toàn quyn kim soát.
1.1.2.2. Theo cách thc thc hin đu t:
• u t mi (GI – Greenfield Investment): Các nhà đu t thc hin đu
t  nc ngoài bng cách xây dng các doanh nghip mi.
• u t m rng: thông qua tng vn đ m rng c s kinh doanh hin
hu  hi ngoi.
• u t thông qua mua c phiu: đ tr thành c đông chin lc ca các
công ty  nc tip nhn đu t.
18

• Sáp nhn và mua li (M&A – Mergers and Acquisitions): Các nhà đu t
tin hành đu t bng cách mua li và sát nhp các doanh nghip hin có  nc
ngoài.
1.1.2.3. Theo lnh vc đu t:
• u t theo chiu ngang (HI – Horizontal Investment): là vic ch đu t
nc ngoài b vn đu t vào cùng mt ngành, mt lnh vc hot đng sn xut
kinh doanh tng t nh h đang thc hin trong nc mình.
• u t theo chiu dc (VI – Vertical Investment): là vic ch đu t nc

ngoài b vn đu t vào ngành hay lnh vc s cung cp nguyên vt liu đu vào
cho c s sn xut trong nc ca h (backward vertical FDI) hoc vào ngành hay
lnh vc s s dng sn phm ca c s sn xut trong nc ca h (forward
vertical FDI).
1.1.2.4. Theo đng c ca nhà đu t:
• FDI tìm kim ngun lc t nc ngoài: đu t trc tip ra nc ngoài
nhm khai thác các ngun tài nguyên thiên nhiên (t đai, tài nguyên thiên nhiên:
du m, khí đt; đt him, ngun nc,…) và tìm kim lao đng giá thp hoc có
chuyên môn nhm mc đích khai thác li th so sánh ca nc tip nhn đu t.
• FDI chim lnh th trng: là hot đng đu t nhm sn xut ra các sn
phm thích ng vi th hiu và nhu cu ti ch cng nh đ s dng nguyên liu ti
nc tip nhn đu t, ngoài ra vi hot đng đu t FDI cho phép nhà đu t tránh
đc hàng rào bo h mu dch thu quan và phi thu quan lp ra càng nhiu và
ngày càng tinh vi  nc nhp khu nu h thâm nhp qua con đng thng mi.
Mc tiêu ca loi đu t này là nhm chim lnh th trng.
• FDI nhm nâng cao hiu qu hot đng đu t: là các hot đng đu t
nhm khai thác các li th ca các quc gia khác giúp gim chi phí kinh doanh, tng
t sut li nhun trên vn đu t.
• FDI còn giúp các nhà đu t phân tán ri ro, trong đó có ri ro v chính
tr và xã hi trong nc bt n.
1.2. Ý ngha ca vic tng cng thu hút FDI
19

1.2.1. i vi s phát trin kinh t:
- FDI là mt trong nhng ngun vn quan trng b sung đáp ng yêu cu
phát trin và tng trng kinh t. Vic tng cng thu hút FDI tác đng không
nhng đn tng cu mà còn tác đng đn tng cung ca nn kinh t, nh đó tác
đng đn tc đ tng trng kinh t ca đa phng và quc gia.
- Tng cng thu hút FDI cng nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca các
doanh nghip  nhng nc đang phát trin. Khi tin hành thu hút ngun vn FDI

không nhng đòi hi các quc gia phi ci thin c ch chính sách, h thng pháp lý
có liên quan đn hot đng kinh doanh mà còn to ra đng lc cnh tranh cho các
doanh nghip ni đa nâng cao kh nng cnh tranh ca mình đ có ch đng trong
môi trng cnh tranh quyt lit trên th trng trong và ngoài nc.
- Tng cng thu hút FDI chính là ci thin cán cân thanh toán, cán cân
thng mi quc gia vì đi vi các nc đang phát trin trong giai đon đu ca quá
trình công nghip hoá đt nc, nhu cu nhp khu rt ln trong khi đó kh nng
xut khu rt hn ch vì kh nng cnh tranh thp (tr nhng nc có ngun tài
nguyên thiên nhiên di dào, phong phú: du m, khí đt, kim cng,…). Vic tip
nhn ngun vn FDI to ra ngun thu ngoi t t hot đng thu hút vn và xut
khu vì thng các công ty quc t to ra sn phm đáp ng nhu cu ca th trng
có sn trong khu vc và trên th gii.
- Nu có chin lc thu hút vn FDI tt thì đu t trc tip nc ngoài cng
góp phn chuyn dch c cu kinh t.  các nc đang phát trin thng có c cu
kinh t bt hp lý, ch yu phát trin tng khu vc mt do không có nhiu vn. Vì
vy FDI s cung cp vn đ đu t chuyn dch c cu kinh t hp lý hn, dn dn
mang tính cht ca mt nn kinh t phát trin. Kinh nghim ca các nc trên th
gii cho thy, con đng tt yu có th tng trng nhanh vi tc đ mong mun 9-
10% là tng cng đu t nhm to ra s phát trin nhanh  khu vc công nghip
và dch v. u t s góp phn gii quyt nhng mt cân đi v phát trin gia các
vùng lãnh th, đa nhng vùng kém phát trin thoát khi tình trng nghèo đói; phát
huy ht nhng li th so sánh v tài nguyên, đa lý, kinh t, chính tr,… C cu
20

ngành, c cu công ngh, c cu sn phm và lao đng, c cu lãnh th s đc
thay đi theo chiu hng ngày càng đáp ng tt hn các nhu cu phát trin kinh t
- xã hi ca đt nc.
- Tng cng thu hút vn FDI là c hi đ đy nhanh quá trình tip nhn
công ngh ca nc tip nhn đu t: Các nc đi đu thng có tim lc v vn,
có điu kin đ nghiên cu trin khai công ngh k thut cao, luôn xut hin công

ngh mi dn ti xut hin công ngh hng hai, hng ba cn chuyn giao. Trong khi
nc đang phát trin s ti li khan him vn, không có điu kin nghiên cu nên
mt bng công ngh thng thp hn, luôn có nhu cu tip nhn công ngh nhng
b hn ch vic tip nhn công ngh thông qua con đng thng mi. Chính vì th,
nhng nc này phi thông qua con đng FDI đ tip nhn công ngh nhm ci
thin trình đ k thut công ngh ca mình. u t trc tip nc ngoài còn có tác
dng lan to, thúc đy các doanh nghip trong nc không ngng đi mi công
ngh, phng thc qun lý đ nâng cao kh nng cnh tranh nhm duy trì và phát
trin th trng.
1.2.2. i vi xã hi:
Tng cng thu hút vn FDI cng có ý ngha ht sc quan trng đi vi xã
hi:
- Thông qua hot đng đu t trc tip nc ngoài, các doanh nghip, các
chuyên gia và công nhân  nc tip nhn đu t s hc hi đc kinh nghim qun
lý, nâng cao trình đ k thut và tay ngh nhm đáp ng yêu cu ca môi trng
cnh tranh cao.
- u t trc tip nc ngoài góp phn thúc đy s hình thành và xác lp
phân công lao đng quc t, nâng cao hiu qu s dng các ngun lc quc gia. Khi
các d án FDI đc trin khai, s góp phn gii quyt vic làm cho ngi lao đng
ca nc tip nhn đu t.
- u t trc tip nc ngoài to điu kin cho nc đang phát trin m
rng hp tác đu t vi nc ngoài theo hng đa phng hoá, đa dng hoá, góp
phn đy nhanh tin trình hi nhp vào nn kinh t khu vc và th gii.
21

- u t trc tip nc ngoài còn làm thay đi b mt kinh t vùng có hot
đng FDI, giúp đy nhanh s phát trin ca c s h tng k thut và c s h tng
xã hi.
1.3. Các yu t tác đng đn vic đu t trc tip nc ngoài
Theo mô hình PEST trong nghiên cu môi trng v mô và đc m rng ra

thành ma trn P.E.S.L.T (Bao gm yu t Legal - pháp lut) và S.T.E.E.P.L.E
(Socical/Demographic, Techonogical, Economics, Envirnomental, Policy, Legal,
Ethical) đng ti ti
/>, vi
các yu t có tác đng đn vic kinh doanh, đu t trc tip nc ngoài:
1.3.1. Các yu t v Th ch - Lut pháp:
ây là yu t có tm nh hng ti tt c các ngành kinh doanh trên mt
lãnh th, các yu t th ch, lut pháp có th uy hip đn kh nng tn ti và phát
trin ca bt c ngành nào. Khi kinh doanh trên mt đn v hành chính, các doanh
nghip s phi bt buc tuân theo các yu t th ch lut pháp ti khu vc đó.
+ S bình n: Th ch nào có s bình n cao s có th to điu kin tt cho
vic hot đng kinh doanh và ngc li các th ch không n đnh, xy ra xung đt
s tác đng xu ti hot đng kinh doanh trên lãnh th ca nó.
+ Chính sách thu: Chính sách thu xut khu, nhp khu, các thu tiêu th,
thu thu nhp s nh hng ti doanh thu, li nhun ca doanh nghip.
+ Các đo lut liên quan: Lut đu t, lut doanh nghip,lut lao đng, lut
chng đc quyn, chng bán phá giá
+ Chính sách: Các chính sách ca nhà nc s có nh hng ti doanh
nghip, nó có th to ra li nhun hoc thách thc vi doanh nghip, nh: các chính
sách thng mi, chính sách phát trin ngành, phát trin kinh t, thu, các chính
sách điu tit cnh tranh, bo v ngi tiêu dùng
1.3.2. Các yu t v Kinh t:
Các doanh nghip cn chú ý đn các yu t kinh t c trong ngn hn, dài
hn và s can thip ca chính ph ti nn kinh t. Thông thng các doanh nghip
s da trên yu t kinh t đ quyt đnh đu t vào các ngành, các khu vc.
22

+ Tình trng ca nn kinh t: Bt c nn kinh t nào cng có chu k, trong
mi giai đon nht đnh ca chu k nn kinh t, doanh nghip s có nhng quyt
đnh phù hp cho riêng mình.

+ Các yu t tác đng đn nn kinh t: Lãi sut, lm phát.
+ Các chính sách kinh t ca chính ph: Lut tin lng c bn, các chin
lc phát trin kinh t ca chính ph, các chính sách u đãi cho các ngành: Gim
thu, tr cp
+Trin vng kinh t trong tng lai: Tc đ tng trng, mc gia tng GDP,
t sut GDP trên vn đu t
1.3.3. Các yu t v Vn hóa xã hi:
Mi quc gia, vùng lãnh th đu có nhng giá tr vn hóa và các yu t xã
hi đc trng, và nhng yu t này là đc đim ca ngi tiêu dùng ti các khu vc
đó.
Nhng giá tr vn hóa là nhng giá tr làm lên mt xã hi, có th vun đp cho
xã hi đó tn ti và phát trin. Chính vì th các yu t vn hóa thông thng đc
bo v ht sc quy mô và cht ch, đc bit là các vn hóa tinh thn. Tuy vy chúng
ta cng không th ph nhn nhng giao thoa vn hóa ca các nn vn hóa khác vào
các quc gia. S giao thoa này s thay đi tâm lý tiêu dùng, li sng, và to ra trin
vng phát trin vi các ngành.
Bên cnh vn hóa, các đc đim v xã hi cng khin các doanh nghip quan
tâm khi nghiên cu th trng, nhng yu t xã hi s chia cng đng thành các
nhóm khách hàng, mi nhóm có nhng đc đim, tâm lý, thu nhp khác nhau:
+ Tui th trung bình, tình trng sc khe, ch đ dinh dng, n ung
+ Thu nhp trung bình, phân phi thu nhp
+ Li sng, hc thc, các quan đim v thm m, tâm lý sng
+ iu kin sng
1.3.4. Yu t công ngh:
C th gii vn đang trong cuc cách mng ca công ngh, hàng lot các
công ngh mi đc ra đi và đc tích hp vào các sn phm, dch v. Nu cách
23

đây 30 nm máy vi tính ch là mt công c dùng đ tính toán thì ngày nay nó đã có
đ chc nng thay th mt con ngi làm vic hoàn toàn đc lp. Trc đây chúng

ta s dng các máy nh chp bng phim thì hin nay không còn hãng nào sn xut
phim cho máy nh. c bit trong lnh vc công ngh thông tin, công ngh truyn
thông hin đi đã giúp các khong cách v đa lý, phng tin truyn ti.
+ u t ca chính ph, doanh nghip vào công tác R&D: Vic kt hp gia
các doanh nghip và chính ph nhm nghiên cu đa ra các công ngh mi, vt liu
mi s có tác dng tích cc đn nn kinh t.
+ Tc đ, chu k ca công ngh, t l công ngh lc hu: Mt b máy tính
mi ch sau na nm đã tr nên lc hu vi công ngh và các phn mm ng dng.
+ nh hng ca công ngh thông tin, internet đn hot đng kinh doanh.
Ngoài các yu t c bn trên, hin nay khi nghiên cu th trng, các doanh
nghip phi đa yu t toàn cu hóa tr thành mt yu t v mô tác đng đn ngành.
1.3.5. Yu t hi nhp:
Không ai ph nhn toàn cu hóa đang là xu th, và xu th này không to c
hi cho các doanh nghip, các quc gia trong vic phát trin sn xut, kinh doanh.
+ Toàn cu hóa to ra các sc ép cnh tranh, các đi th đn t mi khu vc.
Quá trình hi nhp s khin các doanh nghip phi điu chnh phù hp vi các li
th so sánh, phân công lao đng ca khu vc và ca th gii.
+ iu quan trng là khi hi nhp, các rào cn v thng mi s dn dn
đc g b, các doanh nghip có c hi buôn bán vi các đi tác  cách xa khu vc
đa lý. Khách hàng ca các doanh nghip lúc này không ch là th trng ni đa ni
doanh nghip đang kinh doanh mà còn các khách hàng đn t khp ni.
1.4. Kt qu nghiên cu ca nhng công trình khoa hc v các nhân
t tác đng đn s dch chuyn vn đu t vào đa phng ca mt
vài quc gia
24

1.4.1. Kt qu thc nghim các nhân t tác đng quyt đnh FDI vào đa
phng  Ba Lan
Agnieszka Chidlow and Stephen Young (2008) trong mt báo cáo nghiên
cu ti Vin

William Davidson thuc i hc Michigan đã kim tra các yu t
quyt đnh dòng vn đu t trc tip nc ngoài vào Ba Lan,  cp đ khu vc. Các
tác gi s dng d liu kho sát t mt bng câu hi trc tuyn trong tháng 2 nm
2005 và mt mô hình logic đa thc kt hp các đc đim c th ca 91 ch đu t,
h thy rng các nhân t tìm kim kin thc, nhân t tìm kim th trng, nhân t
tích t, tác đng chính đn dòng vn FDI cho khu vc Mazowieckie (bao gm
Warsaw), bên cnh các nhân t tìm kim hiu qu và nhân t đa lý khuyn khích
FDI vào các khu vc khác  Ba Lan.
Các tác gi kim đnh các bin gii thích cho các nhân t nêu trên theo bng
di đây:
Bng 1.1: Các bin gii thích cho các nhân t tác đng đn FDI  Ba Lan cp
đ vùng
1. Nhân t đa lý
1. Chi phí vn ti thp
2. iu kin đa lý thun li cho phân
phi (Ví d: Khong cách đa lý)
3. Cht lng tt ca c s h tng đa
phng (Ví d: cht lng và mc đ
sn có ca đng nha và đng cao
tc)

2. Nhân t tích t


1. S tn ti sn có ca nhng ngành
ph tr cho cung cp các linh ph kin
2. Mt s các công ty khác nhau t cùng
quc gia đang hot đng  đây
3. Mt s các công ty khác nhau t trong
cùng ngành đang đu t  đây

25

3. Nhân t tìm kim hiu qu

1. Mc đ sn có lao đng
2. Chi phí lao đng thp
3. Mc đ sn có nguyên liu thô vi chi
phí thp


4. Nhân t tìm kim kin thc


1. Mc đ giáo dc trong vùng (ví d:
trình đ ngoi ng)
2. S lng đi hc  đa phng và các
trung tâm nghiên cu
5. Nhân t tìm kim th trng
1. Quy mô kinh t
2. Nhu cu tiêu dùng

1.4.2. Kt qu thc nghim các nhân t tác đng quyt đnh FDI vào đa
phng  Trung Quc
Theo nghiên cu ca nhóm tác gi Lv Na và W.S. Lightfoot (2006) v đ tài
“Các nhân t quyt đnh đn FDI  mc đ đa phng ti Trung Quc” thì các
nhân t nh hng đn s mt cân đi trong phân b dòng vn FDI vào các lãnh th
ca mt quc gia là:
- Quy mô th trng: đc đo bng bin gii thích GDP/Vn.
- S tích t: đc đo bng s đng cao tc, đng st/km
2

.
- Cht lng lao đng: Có nh hng tích cc đn FDI.
- Chi phí lao đng: đc đo bng tin lng trung bình có tng quan
nghch vi FDI.
- Mc đ m ca và quá trình ci cách: đc đo bng phn trm s doanh
nghip s hu nhà nc/tng s doanh nghip đa phng, nhân t này có tng
quan nghch vi FDI.
1.4.3. Kt qu thc nghim các nhân t tác đng quyt đnh FDI vào đa
phng  Vit Nam:
Theo công trình nghiên cu ca Nguyn Mnh Toàn (2010) lit kê các nhân
t sau đây tác đng đn thu hút FDI vào mt đa phng  Vit Nam: