Luận văn thạc sĩ Phát triển nguồn nhân lực trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tại Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2012-2020

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM




NGUYN CÔNG DANH


PHÁT TRIN NGUN NHÂN LC TRONG QUÁ
TRÌNH CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA TI
THÀNH PH H CHÍ MINH GIAI ON 2012-2020





LUN VN THC S KINH T







Thành ph H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM

NGUYN CÔNG DANH


PHÁT TRIN NGUN NHÂN LC TRONG QUÁ
TRÌNH CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA TI
THÀNH PH H CHÍ MINH GIAI ON 2012-2020

CHUYÊN NGÀNH : KINH T CHÍNH TR
MÃ S : 60.31.01


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN MINH TUN



Thành ph H Chí Minh – Nm 2012
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “Phát trin ngun nhân lc trong quá trình
Công nghip hóa, Hin đi hóa ti Thành ph H Chí Minh giai đon 2012-
2020” là do tôi t nghiên cu và hoàn thành di s hng dn khoa hc ca
TS. NGUYN MINH TUN
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này.
Hc viên thc hin

Ký tên



NGUYN CÔNG DANH
MC LC

M U

1. Tính cp thit ca đ tài 01
2. Tng quan nhng vn đ nghiên cu có liên quan 02
3. im mi ca đ tài 03
4. Mc tiêu nghiên cu 03
5. i tng và phm vi nghiên cu 03
6. Phng pháp nghiên cu 04
7. Ý ngha ca đ tài nghiên cu 04
8. Kt cu ca lun vn 05
Chng 1

NGUN NHÂN LC VÀ VN  PHÁT TRIN NGUN
NHÂN LC TRONG QUÁ TRÌNH CNH, HH.
1.1. Mt s khái nim 06
1.1.1. Ngun nhân lc 06
1.1.2. Lc lng lao đng 07
1.2. Phát trin ngun nhân lc và các ch tiêu đánh giá cht lng
ngun nhân lc 08
1.2.1. Phát trin ngun nhân lc 08
1.2.2. Cht lng ngun nhân lc và các ch tiêu ch yu đánh
giá cht lng ngun nhân lc 09
1.3. Phát trin ngun nhân lc trong quá trình CNH, HH 11

1.3.1. Vai trò ca ngun nhân lc đi vi s phát trin kinh t – xã hi
trong quá trình CNH, HH 11
1.3.2. Các yu t tác đng đn ngun nhân lc TP.HCM 15
1.3.3. Yêu cu ca vic phát trin ngun nhân lc TP.HCM 19
1.4. Kinh nghim ca mt s nc và rút ra bài hc đi vi Vit Nam v
phát trin ngun nhân lc 22
1.4.1. Kinh nghim ca Nht Bn 22
1.4.2. Kinh nghim ca Hàn Quc 24
1.4.3. Kinh nghim ca Trung Quc 25
1.4.4. Rút ra bài hc đi vi Vit Nam 27
Tóm tt chng 1 28
Chng 2
THC TRNG V NGUN NHÂN LC TI
THÀNH PH H CHÍ MINH

2.1. c đim và vai trò kinh t - xã hi Thành ph 29
2.2. Thc trng ngun nhân lc ti TP.HCM 34
2.2.1. Tình hình ngun nhân lc ti TP.HCM 34
2.2.2. Cht lng ngun nhân lc ti TP.HCM 36
2.2.3. Tình hình tng gim lao đng trên đa bàn TP 40
2.2.4. Phân b và s dng NNL 42
2.2.4.1. Lao đng đang làm vic chia theo ngành kinh t 42
2.2.4.2. Lao đng đang làm vic chia theo khu vc kinh t 43
2.2.5. Tình hình cung ng nhân lc trên đa bàn TP 45
2.2.5.1. H thng các c s đào to thuc TP qun lý 46
2.2.5.2. H thng các trng đào to TW trên đa bàn TP 48
2.2.5.3. Nhng ch trng, chính sách ca thành ph v đu
t phát trin ngun nhân lc nhng nm qua 51
2.3. Kt qu đt đc, nhng hn ch và nguyên nhân trong vic đào to,
s dng ngun nhân lc ti TP.HM 52

2.3.1. Kt qu đt đc 52
2.3.2. Hn ch và nguyên nhân 53
Tóm tt chng 2 56
Chng 3

NH HNG VÀ GII PHÁP C BN NHM PHÁT
TRIN NGUN NHÂN LC TRÊN A BÀN TP.HCM
TRONG QUÁ TRÌNH CNH, HH GIAI ON 2012 - 2020
3.1. Quan đim, đnh hng phát trin ngun nhân lc Tp.HCM
giai đon 2012 – 2020 58
3.1.1. Quan đim phát trin ngun nhân lc 58
3.1.2. nh hng phát trin NNL ca TP đn nm 2020 59
3.1.3. Nhu cu NNL và d báo tng quát đn nm 2020 theo
nhóm lnh vc ngành ngh và theo cp đ đào to 60
3.1.3.1. Theo nhóm ngành ngh 60
3.1.3.2. Theo trình đ đào to 62


3.2. Mc tiêu trong vic phát trin NNL ti Tp.HCM trong quá trình
CNH, HH đn nm 2020 65
3.2.1. Mc tiêu, chng trình tng quát 65
1/ Chng trình nâng cao cht lng giáo dc đi hc – cao đng 65
2/ Chng trình nâng cao cht lng đào to ngh 66
3/ Chng trình đào to đi ng doanh nhân 66
4/ Chng trình nâng cao cht lng, phát hin bi dng
nng khiu, nhân tài th thao, vn hóa 66
5/ Chng trình đào to NNL cho h thng chính tr TP 66
3.2.2. Ch tiêu c th 66
3.3. Gii pháp phát trin ngun nhân lc ti Tp.HCM giai đon 2012 - 2020 69
3.3.1. Gii pháp trong lnh vc Giáo dc & ào to 69

3.3.2. Gii pháp trong s dng và đào to NNL ti các đn v s dng 71
3.3.3. Gii pháp xây dng, thu hút đi ng trí thc, nhân lc KH–CN 72
3.3.4. Gii pháp v chm sóc y t, sc khe cho ngun nhân lc 74
3.3.5. Gii pháp đm bo c cu, t l ngun nhân lc 75
3.3.6. Gii pháp v công tác qun lý Nhà nc 76
3.3.7. Gii pháp v chính sách đãi ng 77
3.3.8. Gii pháp v liên kt vùng 80
3.3.8. Gii pháp gn kt chin lc phát trin nhân lc và kinh t 82
Tóm tt chng 3 83
KT LUN  TÀI 86
TÀI LIU THAM KHO
PH LC



DANH MC CÁC KÝ HIU VÀ CH VIT TT

• C, H : Cao đng, i hc
• CMKT : Chuyên môn k thut
• CNKT : Công nhân k thut
• DN : Doanh nghip
• GDP : Tng sn phm quc ni
• KCN : Khu công nghip
• KCX : Khu ch xut
• KH – CN : Khoa hc công ngh
• KT – XH : Kinh t xã hi
• L : Lao đng
• LHQ : Liên Hip Quc
• LLL : Lc lng lao đng
• NNL : Ngun nhân lc

• NNL CLC : Ngun nhân lc cht lng cao
• NL : Ngi lao đng
• S L TB & XH : S Lao đng thng binh và xã hi
• S GD & T : S Giáo dc và ào to
• TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
• TCCN : Trung cp chuyên nghip
• THCS : Trung hc c s
• THPT : Trung hc ph thông
• TW : Trung ng
• Vùng KTTPN : Vùng kinh t trng đim phía nam
• XHCN : Xã Hi Ch Ngha
• WTO : T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG BIU, BIU 
S hiu
bng
Ni dung Trang

Bng 2.1
T trng các ngành dch v, công nghip, nông nghip
ca TP.HCM
31
Bng 2.2
Trình đ hc vn ca lc lng lao đng Thành ph H
Chí Minh nm 2010
36
Bng 2.3
Trình đ chuyên môn k thut ca lao đng 15 tui tr
lên có vic làm ti TP.HCM
37
Bng 2.4

Tình hình tng gim lao đng ti các DN trên đa bàn
thành ph
40
Bng 2.5
Lao đng đang làm vic chia theo ngành kinh t trên
đa bàn TP.HCM giai đon 2000 - 2010
42
Bng 2.6
C cu lao đng đang làm vic chia theo khu vc kinh
t
43
Bng 2.7
T l hc sinh PTTH tt nghip ca Thành ph H Chí
Minh
45
Bng 2.8
Thng kê s lng tuyn sinh các ngành ngh nm
2009
46
Bng 2.9
S lng HSSV cao đng, đi hc và TCCN ca các
trng TW & đa phng ti Thành ph H Chí Minh
52
Bng 3.1
Nhu cu lao đng theo ngành ngh ca Thành ph H
Chí Minh đn nm 2015
61
Bng 3.2
Nhu cu tuyn dng lao đng theo trình đ ti Thành
ph H Chí Minh giai đon 2011 - 2015

62
Biu đ 3.1
Nhu cu nhân lc theo ngành ngh giai đon 2011 -
2015
61
1

M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Công nghip hóa, hin đi hóa là mc tiêu hàng đu ca ng ta, tri qua
các k i hi, ng không ngng đi mi, hoàn thin quan đim v CNH, HH,
tin trình đó ngày càng bám sát vi s thay đi ca bi cnh quc t, phn ánh thc
t là quá trình CNH, HH  nc ta đang đc thc hin trong bi cnh nn kinh
t th trng m rng, chu tác đng ngày càng mnh m ca các yu t bên ngoài,
đó là xu hng hi nhp, toàn cu hóa hin nay ca th gii. Quá trình toàn cu hóa
đã hình thành và ra đi các t chc kinh t ca quc t và khu vc nh: WTO,
APEC, EU, AFTA, ASEAN, NAFTA m ra nhiu c hi cho các quc gia đy
nhanh tc đ phát trin, thu hút nhiu quc gia, lãnh th cùng tham gia. Vit Nam
đã tr thành thành viên ca Hip hi các Quc gia ông Nam Á – ASEAN
vào1995 và vào nm 2007 là thành viên t chc thng mi ln nht th gii
WTO, hi nhp s mang li cho Vit Nam nhiu c hi tt nht đ phát trin nn
kinh t vn còn yu kém, nhng cng có rt nhiu khó khn, thách thc mà Vit
Nam phi đi mt.
TP.HCM là trung tâm kinh t, vn hóa khoa hc công ngh ln nht nc, là
đu mi giao thng quc t, có v trí, vai trò quan trng đi vi s phát trin
chung ca c nc và khu vc, vi c s vt cht kinh t k thut hin có thì thành
ph đc xem là biu tng v s phát trin ca Vit Nam, có th nói, TP.HCM là
ni chu s tác đng mnh m nht khi Vit Nam tin hành CNH, HH và hi
nhp quc t, chúng ta không th ly yu t li th cnh tranh là ngun nhân lc
ln v nhân công giá r, có trình đ tay ngh thp đ tin hành CNH, HH, đc

bit trong bi cnh hi nhp thì li th này không còn na, Vit Nam nói chung và
TP.HCM nói riêng đang phi đi mt vi nhiu thách thc v ngun nhân lc,
trong đó cht lng ngun nhân lc là mt trong nhng thách thc ln nht và có ý
ngha quyt đnh đn s thành công ca CNH, HH và tin trình hi nhp.
Vi kinh nghim ca các nc phát trin và các nc công nghip hóa trên
th gii cho thy ch có ngun nhân lc tt, có cht lng mi là ngun đng lc
chính thúc đy s phát trin nhanh chóng ca mt quc gia, và cng t kinh nghim
các nc phát trin kênh đu t cho con ngi là đu t hiu qu nht trong tt c
các kênh đu t.
2

 TP.HCM hi nhp kinh t đc thành công và đt đc mc tiêu là
thành ph công nghip vn minh, hin đi nht Vit Nam vào nm 2020, vn đ
phát trin Ngun nhân lc có cht lng ca thành ph phi đc đt lên hàng đu.
Hin trng Ngun nhân lc ca thành ph ra sao? Có nhng thun li và khó khn
gì trong quá trình phát trin Ngun nhân lc? Gii pháp nào đ đu t phát trin
Ngun nhân lc nhm đáp ng yêu cu phát trin ca thành ph trong quá trình
CNH, HH. ó là nhng vn đ mà đ tài “Phát trin Ngun nhân lc trong
quá trình CNH, HH ti TP.HCM giai đon 2012 – 2020” đ cp đn.
2. Tng quan nhng vn đ nghiên cu có liên quan
Phát trin ngun nhân lc là nhân t có vai trò quyt đnh đi vi s tng
trng và phát trin kinh t ca mi quc gia, do vy, đã có rt nhiu công trình
nghiên cu, tài liu vit v đ tài này di nhiu góc đ khác nhau nh:
Công trình nghiên cu “Qun lý ngun nhân lc xã hi”, do Bùi Vn Nhn,
NXB Khoa hc và K thut, Hà Ni, 2008. Cung cp kin thc c bn v ngun
nhân lc xã hi và qun lý ngun nhân lc xã hi, làm c s phng pháp lun cho
vic tham gia hoch đnh và phân tích các chính sách v ngun nhân lc xã hi,
phát trin ngun nhân lc phc v s nghip công nghip hoá, hin đi hoá, s
dng có hiu qu ngun nhân lc xã hi.
 tài cp nhà nc “Qun lý ngun nhân lc trong mt t chc” do Bùi

Vn Nhn ch nhim (2004), đ cp các vn đ c bn v qun lý ngun nhân lc,
k hoch hoá ngun nhân lc trong mt t chc, tuyn dng, đánh giá, và c ch
chính sách đào to, bi dng và phát trin nhân s trong t chc.
Lun án Tin s kinh t ca Trn Kim Hi (2000) “S dng ngun nhân lc
trong quá trình công nghip hóa” nêu rõ vic s dng và khai thác ngun lc quan
trng trong quá trình CNH, HH
Báo Giáo dc và Hi dy ngh TP.HCM (2006) có “Giáo dc ngh nghip –
Ngun nhân lc cho hi nhp và phát trin” do Nhà xut bn tng hp TP.HCM
phát hành, khái quát h thng giáo dc – đào to, thc trng h thng dy ngh ti
Thành ph H Chí Minh, t đó nêu các gii pháp phát trin đào to ngh nghip
đáp ng cho hi nhp và phát trin.
Trn Du Lch (1999) ch nhim nghiên cu v vn đ ngun nhân lc trên
đa bàn thành ph HCM phc v s nghip công nghip hóa – hin đi hóa, “Phát
3

trin và đào to ngun nhân lc” chú trng v cht lng ngun nhân lc đáp ng
yêu cu CNH. HH và gii pháp đào to và phát trin NNL có cht lng.
Cao Minh Ngha (2007) ch nhim đ án: “Phân tích các mi quan h gia
bin đng dân s và tng trng kinh t trên đa bàn thành ph H Chí Minh”.
Gn đây nht, ti Thành ph H Chí Minh tháng 09/2011 đã din ra Hi
tho: “Phát trin ngun nhân lc cht lng cao – nhu cu cp bách” do Trng
i hc Kinh t - Lut kt hp vi Công ty c phn tri thc doanh nghip Quc t
t chc, tp hp nhiu bài vit và tham lun ca các nhà khoa hc, nhà qun lý…
Ngoài ra còn có rt nhiu các công trình nghiên cu, bài vit, tài liu trên
các tp chí chuyên ngành đ cp ti nhiu khía cnh khác nhau v vn đ này.
3. im mi ca đ tài
Nghiên cu, tip cn chi tit vn đ ngun nhân lc trong quá trình CNH,
HH ti TPHCM trong giai đon mi, giai đon hi nhp sâu rng vào nn kinh t
quc t, nn kinh t tri thc.
 tài này đi sâu nghiên cu vn đ trên, phân tích thc trng đng thi đa

ra gii pháp c bn nhm phát trin ngun nhân lc thành ph đáp ng yêu cu
HH, CNH trong giai đon 2012 – 2020.
4. Mc tiêu nghiên cu
Th nht, kho sát mt s vn đ lý lun v ngun nhân lc vic phát trin
ngun nhân lc, các nhân t tác đng ti ngun nhân lc, yêu cu phát trin ngun
nhân lc trong HH, CNH ca TP.HCM.
Th hai, phân tích thc trng Ngun nhân lc trên đa bàn thành ph nhng
nm qua, nêu nhng thành tu đng thi phát hin nhng vn đ yu kém, bt cp,
tìm hiu nguyên nhân và h qu ca nhng vn đ này.
Th ba, trên c s đó đ xut phng hng và mt s gii pháp c bn
nhm phát trin Ngun nhân lc ca thành ph trong giai đon t nm 2012 ti
nm 2020, đáp ng yêu cu HH, CNH ca TP.HCM.
5. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài: ngun nhân lc và vn đ phát trin ngun
nhân lc trên đa bàn TP.HCM trong quá trình HH, CNH.
4

Phm vi nghiên cu ca đ tài: lun vn này ch nghiên cu các vn đ
ngun nhân lc trên đa bàn TP.HCM trong khong thi gian t 2005 – 2010 và các
đnh hng mc tiêu phát trin NNL giai đon t nm 2012 - 2020.
6. Phng pháp nghiên cu
Ngoài phng pháp duy vt bin chng, lun vn còn s dng các bin pháp
sau:
- Phng pháp phân tích, tng hp: trên c s phân tích các s liu, báo cáo
thng kê t Cc thng k nm 2010, 2011, t Vin kinh t, các s, các t chc
Kinh t - Xã hi, v kt qu điu tra 3 đi tng: ngun lao đng, các c s đào
to, doanh nghip s dng ngun nhân lc t đó x lý và tng hp thành nhng ch
tiêu c th v ngun nhân lc ca thành ph, nhm xác đnh hin trng NNL và
cht lng ngun nhân lc thành ph H Chí Minh; c s vt cht phc v công
tác giáo dc – đào to ca thành ph; tình hình s dng lao đng trong các thành

phn kinh t, các doanh nghip, các t chc Kinh t - Xã hi. Mt khác nhm đánh
giá cht lng đào to, kh nng và điu kin đào to ca thành ph cng nh d
báo nhu cu v s lng, c cu lao đng trong các ngành ngh đn nm 2020 cho
phù hp vi xu hng phát trin HH, CNH ca thành ph.
7. Ý ngha ca đ tài nghiên cu
Vic nghiên cu đ tài: “Phát trin Ngun nhân lc trong quá trình CNH,
HH ti TP.HCM giai đon 2012 – 2020” góp phn khng đnh vai trò ca ngun
nhân lc trong quá trình phát trin CNH, HH ca thành ph cng nh ca c
nc.
 tài này đc nghiên cu còn cho thy vic đu t cho con ngi là kênh
đu t quan trng và hiu qu nht đi vi s phát trin. Tuy nhiên, đ đm bo
tính hiu qu cn phi đu t đúng hng, đúng cách. Ch có đu t mt cách hiu
qu vào ngun lc con ngi mi là yu t quyt đnh s thành công trong đi vi
quá trình phát trin ca mt quc gia
Thành ph H Chí Minh là trung tâm kinh t - vn hóa - khoa hc - công
ngh ln nht nc, cng là đu mi giao thng quc t, có v trí đc bit quan
trng đi vi s phát trin chung ca c nc và khu vc. C cu kinh t thành ph
đã và đang chuyn dch đúng hng và c cu kinh t theo hng nâng cao cht
lng, phát trin bn vng đ hi nhp sâu rng hn vào nn kinh t quc t. Vic
5

phn đu đa thành ph tr thành mt thành ph công nghip, vn minh hin đi và
uy tín trong khu vc không ch là mc tiêu ln trong quá trình phát trin thành ph
mà còn có mt ý ngha cc k quan trng đi vi s nghip CNH, HH đt nc.
8. Kt cu ca lun vn
Lun vn vi 88 trang ni dung gm 3 chng, phn m đu, kt lun.
Ngoài ra còn có các phn mc lc, bng biu, danh mc ch vit tt, tài liu tham
kho, ph lc.
 Chng 1: Ngun nhân lc và vn đ phát trin ngun nhân lc trong quá
trình CNH, HH.

 Chng 2: Thc trng v ngun nhân lc ti TP.HCM.
 Chng 3: nh hng và gii pháp c bn nhm phát trin ngun nhân lc
trên đa bàn TP.HCM trong quá trình CNH, HH giai đon 2012 - 2010
6

Chng 1

NGUN NHÂN LC VÀ VN  PHÁT TRIN NGUN
NHÂN LC TRONG QUÁ TRÌNH CNH, HH.
1.1. Mt s khái nim
1.1.1. Ngun nhân lc
Hin nay, con ngi đc xem là mt ngun lc c bn cho s phát trin Kinh
t - Xã hi và đã hình thành khái nim mi: ngun nhân lc hay ngun lc con ngi.
Các lý thuyt kinh t và các công trình nghiên cu gn đây đã đa ra các quan nim
v ngun nhân lc trên các góc đ sau:
Lý lun v tng trng kinh t, con ngi đc đ cp vi t cách là lc lng
sn xut ch yu, là phng tin đ sn xut hàng hóa dch v.  đây, con ngi
đc xem xét t góc đ là nhng lc lng lao đng c bn nht ca xã hi. Vic
cung cp đy đ và kp thi lc lng lao đng theo nhu cu ca nn kinh t là vn
đ quan trng nht đ đm bo tc đ tng trng sn xut và dch v.
Trong lý lun v vn con ngi, con ngi đc xem xét nh mt yu t ca
quá trình sn xut, mt phng tin đ phát trin Kinh t - Xã hi. Ngoài ra, lý lun
v vn con ngi còn xem xét con ngi t quan đim nhu cu cho s phát trin ca
nó. u t cho con ngi cng tng t nh đu t vào các lnh vc khác, ngha là
đu t đ thu li trong tng lai. Cách tip cn này đã và đang đc áp dng và ph
bin  hu ht các nc hin nay.
Mt khác, Ngân hàng th gii cho rng: ngun nhân lc là toàn b vn ngi
(th lc, trí lc, k nng ngh nghip ) mà mi cá nhân s hu.  đây, ngun nhân
lc đc coi nh mt ngun vn bên cnh các loi vn vt cht khác nh: vn tài
chính, công ngh, tài nguyên thiên nhiên u t cho con ngi gi v trí trung tâm

trong các loi đu t và đc coi là c s chc chn cho s phát trin bn vng.
Trong báo cáo ca Liên hp quc đánh giá v nhng tác đng ca toàn cu
hoá đi vi ngun nhân lc, cng có cách tip cn tng t và cho rng: “Ngun
nhân lc là tt c nhng kin thc, k nng, kinh nghim, nng lc và tính sáng to
7

ca con ngi có quan h ti s phát trin ca mi cá nhân và ca đt nc” (Trn
Xuân Cu và Mai Quc Chánh, 2009, Giáo trình: Kinh t Ngun nhân lc, trang 13).
Trong chng trình khoa hc - công ngh cp Nhà nc, mã s KX – 07:
“Con ngi Vit Nam - mc tiêu và đng lc ca s phát trin kinh t - xã hi” do
Phm Minh Hc làm ch nhim cùng các nhà khoa hc, cho rng ngun lc con
ngi đc hiu là s dân và cht lng con ngi, bao gm c th cht và tinh thn,
sc khe và trí tu, nng lc và phm cht đo đc ca ngi lao đng. (Phm Minh
Hc, 2001, trang 323)
Theo quan đim ca ng Cng sn Vit Nam: “Ngun lc con ngi là quý
báu nht, có vai trò quyt đnh, đc bit đi vi nc ta khi ngun lc tài chính và
ngun lc vt cht còn hn hp”, đó là “ngi lao đng có trí tu cao, tay ngh thành
tho, có phm cht tt đp, đc đào to, bi dng và phát huy bi nn giáo dc tiên
tin gn lin vi mt nn khoa hc hin đi” (ng cng sn Vit Nam, 1997, trang
11)
Vi các tip cn trên có th thy rng, ngun nhân lc là mt khái nim rng,
ni dung ca nó bao gm hai mt:
Th nht: đó là toàn b kh nng hot đng ca lc lng lao đng xã hi.
Th hai: đó là sc lao đng, kh nng, trình đ, k nng, ý thc ca tng cá
nhân và mi quan h qua li gia các cá nhân đó.
Trong đó mt th hai ca ngun nhân lc đang ngày càng đc quan tâm và
rt có ý ngha đi vi s phát trin Kinh t - Xã hi, và chính mt này nói lên cht
lng ca ngun nhân lc.
1.1.2. Lc lng lao đng
Theo T chc lao đng quc t (International Labour Organization - ILO)

và quan đim ca các nc thành viên thì lc lng lao đng (hay nhân khu hot
đng kinh t) là dân s trong đ tui lao đng thc t có vic làm và nhng ngi tht
nghip (Trng Th Minh Sâm, 2003, trang 26)
Các quc gia có s khác nhau v quy đnh đ tui lao đng, đa s các quc gia
đu ly tui ti thiu là 15 tui, còn tui ti đa thì có nc là 60, có nc là 65, thm
8

chí có nc là 70, 75 tui, tùy thuc vào tình hình phát trin Kinh t - Xã hi ca mi
nc. c bit  Úc không có quy đnh tui v hu và do đó, không có gii hn tui
ti đa.
 Vit Nam theo Tng cc thng kê thì lc lng lao đng bao gm tt c
nhng ngi đang làm vic (bao gm nhng ngi trong tui lao đng và nhng
ngi ngoài tui lao đng) và nhng ngi tht nghip, trong đó, s ngi ngoài tui
lao đng đang có vic làm đc tính vào lc lng lao đng theo gii hn di là 13
tui và gii hn trên là 65 tui. Vy, lc lng lao đng  nc ta bao gm hai thành
phn:
- Nhng ngi trong đ tui lao đng đang làm vic hay đang tht nghip.
- Nhng ngi ngoài tui lao đng đang có vic làm.
Quan đim này thc t hn quan đim ca ILO vì  nc ta cng nh nhiu
nc đang phát trin khác, s tr em v thành niên, s ngi trên tui lao đng thc t
đang làm vic chim mt t l khá cao trong dân s.
Nh vy, ta có th hiu lc lng lao đng là tng s ngi đang có vic làm
và s ngi đang tht nghip.
1.2. Phát trin ngun nhân lc và các ch tiêu đánh giá cht lng ngun
nhân lc .
1.2.1. Phát trin ngun nhân lc
Phát trin ngun nhân lc gn lin vi s hoàn thin, nâng cao cht lng
ngun nhân lc, đc biu hin  vic nâng cao trình đ giáo dc quc dân, trình đ
k thut, chuyên môn, sc khe và th lc cng nh ý thc, đo đc ca ngun nhân
lc. Phát trin ngun nhân lc là tng th các hình thc, phng pháp, chính sách

và bin pháp nhm hoàn thin và nâng cao cht lng cho ngun nhân lc v trí tu,
th cht và phm cht tâm lý xã hi, nhm đáp ng đòi hi v ngun nhân lc cho s
phát trin Kinh t - Xã hi trong tng giai đon phát trin, là các hot đng nhm
nâng cao và khuyn khích s đóng góp v kin thc, tri thc và th lc ca ngi lao
đng nhm đáp ng tt hn cho nhu cu sn xut và phát trin. Kin thc, tri thc có
đc nh quá trình đào to và tip thu kinh nghim, còn th lc có đc nh ch đ
dinh dng, rèn luyn thân th và chm sóc y t.
9

Nh vy phát trin ngun nhân lc bao gm các quá trình nh phát trin giáo
dc đào to, tip thu kinh nghim, tng cng th lc, k hoch hóa dân s, tng
ngun vn xã hi, chm sóc y t v.v. trong đó, giáo dc đào to là mt kênh có vai trò
đc bit, có th nói giáo dc đào to là yu t nn tng ca phát trin ngun nhân lc,
giáo dc đào to không ch góp phn nâng cao trình đ nhân lc, mà còn đóng góp
vào vic nâng cao tt c các quá trình nêu trên trong vic phát trin ngun nhân lc.
1.2.2. Cht lng ngun nhân lc và các ch tiêu ch yu đánh giá cht
lng ngun nhân lc
Ch s phát trin con ngi HDI

 đo lng kt qu và đánh giá thành tu phát trin con ngi, Báo cáo Phát
trin con ngi nm 1990 và các Báo cáo tip theo ca T chc phát trin Liên hip
quc (UNDP) đã đa ra mt lot các ch s, trong đó ch s tng hp nht và đc s
dng ph bin nht đc đa ra t nm 1990 (và đc hiu chnh li nm 1999) là
ch s phát trin con ngi (Human Development Index - HDI). HDI đc xác đnh
theo ba yu t c bn và tng hp nht: sc khe, trình đ hc vn và thu nhp.
- V sc khe: đc xác đnh qua ch tiêu tui th bình quân ca dân s;
- V trình đ hc vn: đc xác đnh qua hai ch tiêu: t l dân s bit ch và
s nm đi hc ca mt ngi (tính t 25 tui tr lên);
- V thu nhp: đc đo bng ch tiêu GDP tính bình quân đu ngi thc t;
Trên c s thit lp gii hn cn trên và cn di phù hp trng thái phát trin

con ngi toàn cu, HDI ch nhn giá tr trong khong t 0 đn 1. HDI ca mt quc
gia càng ln thì trình đ phát trin con ngi ca quc gia đó đc coi là càng cao và
ngc li. HDI là thc đo tng đi tng hp, vt ra khi khía cnh kinh t thun
túy v s phát trin, b sung cho thc đo giáo dc, vi HDI, vic đánh giá v thành
tu phát trin tr nên toàn din và phn ánh chân thc hn. Theo thi gian, HDI
không ch phn ánh trng thái và nhng tin b v phát trin con ngi, mà còn là
mt cn c đ la chn và xác đnh các mc tiêu và chính sách phát trin. (Trn Xuân
Cu và Mai Quc Chánh, 2009, trang 64)
Cho đn nay HDI vn là mt ch s tt nht đc dùng đ đánh giá s phát
trin con ngui ca mt quc gia. Tuy nhiên, nhng xem xét va nêu trên cho thy
10

HDI cn đc s dng cùng vi nhiu thc đo b sung khác. Chng hn, nhm ch
rõ s khác bit v trình đ phát trin con ngi gia các vùng, các nhóm xã hi, cn
xây dng HDI chi tit cho tng đa phng và tng nhóm đi tng dân c cn
nghiên cu.
Có th nêu các tiêu chí xác đnh NNL nh sau:
Th nht, NNL phi là lc lng lao đng có đo đc ngh nghip, có tinh
thn yêu nc. o đc ngh nghip đó là lòng yêu ngh, say mê vi công vic, có
tính k lut và trách nhim vi công vic. Tinh thn yêu nc th hin  mong mun
đóng góp tài nng, công sc ca mình vào s phát trin chung ca dân tc. ây đc
coi là tiêu chí mang li tính cht nn gc trong quá trình xây dng nhng tiêu chí xác
đnh NNL.
Th hai, NNL phi là lc lng lao đng có trình đ chuyên môn, k thut
cao. Kh nng thích ng tt vi nhng công vic phc tp và luôn thay đi trong thi
đi ngày nay, kh nng hc hi nhng cái mi và luôn ham mun hc hi mt cách t
giác. iu này cng có ngha là NNL phi có bn lnh ngh nghip không b đng
trc nhng thay đi nhanh chóng c v ni dung và cách thc tin hành công vic
ca thi đi toàn cu hóa và kinh t tri thc.
Th ba, NNL phi là lc lng lao đng có kh nng sáng to trong công

vic. ây là yêu cu có tính quyt đnh đ phát trin kinh t tri thc. c bit trong
thi đi ngày nay, khi mà cách mng khoa hc k thut làm cho th gii thay đi tng
gi, tng phút thm chí là tng giây, nu không liên tc có nhng ý tng sáng to
thì hot đng ca các t chc và suy rng ra là ca mt dân tc s b tê lit. Vì vy,
tiêu chí này nhm xác đnh NNL nói chung nhng đc bit nhn mnh ti mt lc
lng tinh túy nht, đó là nhng nhà lãnh đo, ch doanh nghip và các nhà khoa
hc. H đc gi chung là nhân tài. H, “ trc ht phi là nhng ngi có nhân
cách, trí tu phát trin, có mt s phm cht ni bt mà rt ít ngi có, đng thi phi
là ngi giàu tính sáng to, có t duy đc đáo, gii quyt các công vic nhanh, chính
xác, mang li hiu qu rt cao”. (Nguyn c Hng và Phm Xuân Dng, 2004 tr 15)
Th t, NNL phi là lc lng lao đng có th lc tt, th lc là điu kin
phát trin trí tu. Các ch s v th lc nh cân nng, chiu cao trung bình, tui th,
11

t l mc các bnh tt…Th lc tt đc biu hin  s nhanh nhn, tháo vát, bn b
deo dai,  sc mnh ca c bp trong công vic, đáp ng nhng quá trình sn xut
liên tc, kéo dài; có các thông s nhân chng hc đáp ng đc các h thng thit b
công ngh đc sn xut ph bin và trao đi trên th trng khu vc và th gii.
Th lc đc hình thành, duy trì, phát trin bi ch đ dinh dng, ch đ
chm sóc sc khe, ging nòi… Nó ph thuc vào trình đ phát trin kinh t, ch đ
phân phi thu nhp và chính sách kinh t- xã hi ca mi quc gia. Th lc ca NNL
còn chu nh hng bi yu t tinh thn, s rèn luyn bn b ca mi ngi. Th lc
và tinh thn tn ti thng nht trong mi hình thành sc khe. Vy, cht lng NNL
đc duy trì, phát trin bng vt cht, tinh thn, t tng, thái đ ca chính con
ngi, mà nhu cu vt cht đc đm bo  mc đ cn thit đ đ bù đp s hao phí
nng lng ca c th con ngi.
1.3. Phát trin ngun nhân lc trong quá trình CNH, HH
1.3.1. Vai trò ca ngun nhân lc đi vi s phát trin kinh t – xã hi
trong quá trình CNH, HH
Các công trình nghiên cu đu kt lun cho rng: con ngi là ngun vn ln

nht và quý nht, là yu t quyt đnh nht cho mi quá trình phát trin Kinh t – Xã
hi. So vi các ngun lc khác, ngun nhân lc có u th ni bt  ch:
+ Không nhng b cn kit trong quá trình khai thác và s dng
+ Nó còn có kh nng tái sinh và phát trin.
Chính điu này là đim khác bit c bn gia ngun vn sc lao đng và các
ngun vn khác, là yu t c bn làm cho nhân t con ngi tr thành ngun lc
chính cho s phát trin nhanh và bn vng. Do vy hu ht các quc gia hin nay đu
đt con ngi  v trí trung tâm ca s phát trin và đ ra các chính sách, bin pháp
nhm khai thác có hiu qu ngun lc quan trng nay.
Theo t tng kinh t ca Mác: ch có lao đng mi to ra giá tr và là ngun
gc ca ca ci xã hi, các nhà kinh đin ca ch ngha Mác-Lênin đánh giá rt cao
vai trò ca yu t con ngi. Vic s dng đy đ và có hiu qu tim nng nhân lc
là vn đ c bn nht đ phát trin sn xut và nâng cao nng sut lao đng. Ngay c
trong điu kin tin b ca cách mng công nghip, khi khoa hc đang trc tip tr
12

thành mt b phn quan trng hàng đu ca lc lng sn xut, các phát minh khoa
hc đc áp dng ngày càng nhiu hn vào sn xut, vai trò ca yu t con ngi
không vì th mà gim nh. iu này đã đc Mác khng đnh: trong quá trình lao
đng, nh nhng t liu lao đng, s hot đng ca con ngi làm cho đi tng lao
đng phi thay đi theo mt mc đích đã đnh trc… Tt c nhng th đó là thành
qu sáng to ca b óc con ngi, đc bàn tay con ngi to ra, là sc mnh tri thc
đã đc vt hóa.
Mác cho thy tin b k thut không h làm gim ngha ca yu t con ngi
mà ngc li, cùng vi quá trình áp dng tin b khoa hc k thut vào sn xut, con
ngi cùng vi tim nng trí tu có vai trò ngày càng quan trng.
Thc tin trong lch s cng cho thy, nhng quc gia tin hành công nghip
hóa da vào khai thác và s dng tim nng ca yu t con ngi thì luôn gi đc
tc đ nhanh và bn vng nh Nht Bn và các quc gia ông Á nh Hàn Quc,
Hng kông, Singapore. Ngc li, nhng quc gia ch da vào điu kin t nhiên

hoc vn t bên ngoài nh mt s nc Trung ông, Châu Phi hoc M La Tinh thì
tc đ tng trng và phát trin không n đnh. Chng hn, Brazil vào nhng nm 60,
nn kinh t tng trng vi mc thu nhp tng trng 6,4% liên tc t 1963- 1973.
Nhng vào nm 1982, Brazil đã ri vào khng hong v n nc ngoài và thu nhp
bình quân đu ngi không h tng trong sut mi nm lin, lm phát luôn  mc
trên 500%/nm. Nigiêria- mt quc gia rt giàu có nh du la, vào nhng nm 70 do
lãng phí ngun tài nguyên thiên nhiên tri cho vào nhng công trình th k nh xây
dng nhng nhà máy sn xut thép vi quy mô đ s và mt th đô mi… nên ngày
nay dân chúng Nigieria còn nghèo hn c lúc mi giành đc đc lp nm 1960.
Qua nhng ví d trên cho thy mun phát trin kinh t bn vng phi da vào
yu t con ngi là chính ch không th da vào điu kin t nhiên hay các ngun
lc bên ngoài. Các quc gia và vùng lãnh th ông Á chính là nhng ví d tiêu biu
cho mô hình phát trin da vào khai thác và phát huy yu t con ngi. (V Bá Th,
2005)
Quan đim con ngi đng  trung tâm ca s phát trin vi ý ngha con
ngi va là mc đích va là tác nhân ca s phát trin ngày càng đc nhiu nc
13

tha nhn và phát trin ht sc phong phú c v lí lun ln thc tin nh mt quy lut
phát trin khách quan ca thi đi. Theo Gregory Mankiw, nhà kinh t hc ngi M
ni ting vi mô hình tng trng kinh t Slow thì “s đu t cho con ngi trong
vic nâng cao cht lng cuc sng ca tng cá nhân làm nâng cao mc sng ca
toàn xã hi và nh đó to kh nng tng nng sut lao đng”. (Trn Xuân Cu & Mai
Quc Chánh, 2009)
Trong điu kin hin nay, cuc cách mng khoa hc – công ngh đã làm cho
nn kinh t th gii bc vào đi mi s phát trin. c đim ni bt ca nn sn
xut hin đi là hàm lng khoa hc cao, u tiên cht lng hn s lng, c cu sn
xut thay đi liên tc do áp dng cái mi, đu vào vt cht ngày càng gim, đu vào
trí tu ngày càng tng…Nhng đc đim đó làm xut hin mô hình phát trin mi.
Trong mô hình này, thông tin, tri thc là nhng yu t quan trng nht. Do đó, trí tu

ngày càng có vai trò quyt đnh cho s phát trin. Hu nh tt c đu tha nhn rng,
tài nguyên chính ca mt quc gia hin nay là “cht xám”, là kh nng sáng to ca
đi ng tri thc ca đt nc. Tri thc tr thành tiêu chí tng trng cho sc mnh và
s giàu có ca mi con ngi, mi quc gia, là phng tin mnh nht đ đt đc
các kt qu kinh t – xã hi.
Coi trng và đ cao trí thc cng chính là đ cao yu t con ngi. Mô hình
sn xut ly con ngi làm trung tâm tr thành biu hin ni bt ca chin lc phát
trin  mi quc gia. Khai thác và phát huy tim nng yu t con ngi đc coi là
mt gii pháp quan trng nht đ cnh tranh và phát trin trong điu kin hin nay.
Nói con ngi là ngun vn ln nht và quý nht, là yu t quyt đnh cho mi
quá trình Kinh t - Xã hi li càng đúng hn khi đi sâu phân tích hoàn cnh Kinh t -
Xã hi c th ca nc ta hin nay.
Chúng ta thc hin CNH, HH trong điu kin nn kinh t còn lc hu, th
công, nng sut lao đng thp vi nông nghip chim t trng còn cao trong c cu
ngành ngh. Trình đ khoa hc – công ngh đang  mc trung bình, kém. Trong
ngành công nghip, nu so vi các nc phát trin, h thng máy móc, thit b ca
nc ta còn lc hu t 2-4 th h…. C s h tng, dch v yu kém, cha đáp ng
đc các yêu cu phát trin hin ti và tng lai. Thách thc này th hin rõ nht  h
14

thng đng giao thông, sân bay, bn cng, đin nc…thiu v s lng, kém v
cht lng… V ngun vn, nhìn chung nn kinh t nc ta cng ging nh nhiu
nc đang phát trin khác là thiu vn. Mc dù t l huy đng vn hàng nm cho đu
t phát trin trong nhng nm tr li nay là khá cao nhng vì quy mô sn lung còn
quá thp, nm 2010 là 830.278 t VN (Tng cc thng kê nm 2010) nên s vn
thc t dành cho đu t phát trin hàng nm còn ít so vi mt s nc khác trong khu
vc. Do vy, vn là mt trong nhng vn đ khó khn ln nht mà chúng ta cn phi
gii quyt trong tin trình phát trin kinh t.
V tài nguyên thiên nhiên và khoáng sn, chúng ta tuy có phong phú v chng
loi song cng không phi là “giàu có” so vi các quc gia khác trong khu vc. iu

này li càng đúng khi xét theo ch s trên đu ngi. Có th ly ví d v du m, mt
tài nguyên mà trong nhng nm gn đây là mt trong nhng yu t quan trng to
nên s tng trng kinh t  nc ta bng con đng xut khu ra nc ngoài. Nhng
theo d tính thì tr lng du khí ca nc ta cng ch tng t nh Malaixia-mt
nc mà dân s ch bng ¼ dân s nc ta. iu này chng t rng ngun tài nguyên
thiên nhiên cng cha th coi là th mnh ca nc ta, đó là cha k đn vic s
dng tài nguyên thiên nhiên mt cách lãng phí, kém hiu qu và không khoa hc.
ánh giá s b nhng ngun lc trên đ chúng ta thy rng, các ngun lc v
vt cht ca chúng ta còn rt yu, cha đ làm tin đ vng chc cho s nghip công
nghip hóa – hin đi hóa nn kinh t quc dân. Trong điu kin đó, vic gia nhp
WTO s mang li cho chúng ta nhiu c hi đ đy nhanh tin trình công nghip hóa,
hin đi hóa, đa nn sn xut vn còn nh bé, lc hu và th công sang mt nn kinh
t công nghip. Tuy nhiên, bên cnh nhng thun li, chúng ta cng đang đi mt vi
nhng nguy c b “thôn tính” ngay trên “sân nhà”, tr thành mnh đt màu m cho
nhng công ty và các quc gia khác khai thác.
Là thành viên chính thc ca WTO đang là mt thun li đ chúng ta đa nn
kinh t tin xa hn, nu chúng ta bit nm bt nhng thi c. Hi nhp, giúp chúng ta
có c hi tip cn vi các thành tu Khoa hc – Công ngh tiên tin, thun li trong
vic phân công lao đng, hp tác quc t nhm nâng cao trình đ tay ngh, trình đ
qun lý kinh t… Tuy nhiên, chính trong bi cnh đó, áp lc đt ra cho chúng ta vô
15

cùng ln. Li ích đc phân phi cho các nc thành viên trong WTO là không đng
đu, và li th luôn nghiêng v nhng nc phát trin. Vào WTO, tc chúng ta phi
chu áp lc cnh tranh mt cách bình đng gia các ngành ngh, gia các quc gia
khác nhau, vi nhng quc gia có nn kinh t phát trin nht nhì th gii: M, Nht
Bn… Nu thua cuc trong s cnh tranh khc lit đó, chc chn hu qu đ li s là
vô cùng ln. Không nhng tr thành “mnh đt màu m” cho các tp đoàn, các quc
gia khác khai thác mà s l thuc v kinh t tt yu s dn đn mt quyn t ch v
chính tr. Do vy, đ tn ti và phát trin trong điu kin đó, bt buc các Doanh

nghip cng nh toàn th nn kinh t phi nâng cao nng lc cnh tranh bng vic
sn xut ra các hàng hóa – dch v có giá thành thp; phi có nhng quyt sách đúng
đn; phi có t duy kinh t rng. Làm th nào đ chúng ta có th “nhn” nhiu và
“mt” ít khi tham gia vào sân chi toàn cu là vn đ c dân tc cùng trn tr. Tt c
nhng điu đó đu ph thuc vào đi ng ngun nhân lc, nhng con ngi tham gia
vào tt c các hat đng sn xut – kinh doanh – dch v trong nn kinh t. Hi nhp
đt ra yêu cu cn phi có nhng con ngi có nng lc, có trình đ chuyên môn gii,
có tác phong làm vic chuyên nghip, có k lut và ý thc xã hi cao. Chính nhng
con ngi đáp ng đc nhng tiêu chun đó mi có đ sc “chèo chng” đa Vit
Nam vt qua thách thc, đón ly c hi và tin xa hn trên con đng thc hin
mc tiêu xây dng mt đt nc XHCN tin b, công bng, vn minh.
T nhng s phân tích trên có th kt lun rng, mu cht đ đa đt nc ta
đi lên là phát huy trit đ yu t con ngi và ngun lc ch yu mà chúng ta có th
da vào đ tin hành phát trin đt nc là nhân t con ngi, đc bit là trong bi
cnh hin nay, Vit Nam đã hi nhp vào WTO, hi nhp kinh t quc t. Do vy,
vic phát trin ngun nhân lc nhm phc v phát trin Kinh t - Xã hi, CNH, HH
là vn đ có ý ngha then cht nht trong công cuc xây dng và phát trin đt nc,
đa nn kinh t đt nc phát trin hùng mnh.
1.3.2. Các yu t tác đng đn ngun nhân lc TP.HCM.
S phát trin ca nn KT-XH luôn tác đng mnh đn ngun nhân lc:
- Th nht: S dch chuyn c cu kinh t gn lin vi hi nhp kinh t.
16

Kinh t hi nhp, các ngun vn FDI và các công ngh mi, dch v mi đ
vào Vit Nam nói chung và TP.HCM nói riêng trong thi gian qua cng gia tng
đáng k làm cho kinh t thành ph đã có s tng trng mnh m theo hng phát
trin mnh nhng ngành s dng khoa hc, k thut và hàm lng cht xám cao, đó
là nhng ngành: Dch v, Công nghip, đc bit là dch v cao cp: Ngân hàng,
Chng khoán, Tài chính, Công ngh thông tin, Bu chính vin thông, Y t, Giáo dc,
C khí, in t – Tin hc, Hóa cht, Ch bin… và c cu kinh t thành ph đang

chuyn mnh theo hng trên dch v, công nghip, đc bit là dch v cao cp.
ó là s chuyn dch c cu kinh t hng đn mt mô hình thành ph công
nghip trong nhng nm sp ti. C cu kinh t này hoàn toàn phù hp vi xu hng
phát trin ca th gii đng thi khai thác đc nhng li th ca thành ph. S
chuyn dch c cu kinh t này kéo theo s chuyn dch trong c cu lao đng theo
hng tng lao đng trong các ngành dch v và công nghip, trong đó, lao đng
trong ngành dch v cao cp phi tng nhanh hn ngành công nghip, đng thi gim
lao đng trong ngành nông nghip mt cách nhanh chóng. Vì vy, trong chin lc
phát trin ngun nhân lc ca thành ph trong bi cnh hin nay, s chuyn dch c
cu kinh t là mt trong nhng yu t có tác đng sâu sc nht.
- Th hai: S gia tng dòng vn đu t trc tip nc ngoài.
Hi nhp kinh t s làm tng mnh ngun vn này vào Vit Nam nói chung và
TP.HCM nói riêng. S có mt nhiu doanh nghip, tp đoàn và đc bit là các công
ty xuyên quc gia đã làm tng nhu cu v lao đng có trình đ chuyên môn, k nng
ngh nghip đng thi gim nhu cu v lao đng k nng thp. iu này dn đn mt
lng ln lao đng tay ngh thp s có nguy c b mt vic làm và rt khó tìm vic
hn. Trong tình trng đó, ngi lao đng s phi n lc hn đ tìm kim mt công
vic mi và đ làm đc điu đó thì NL s phi nâng cao trình đ chuyên môn, tay
ngh ca mình. Ngoài ra, s di chuyn vn thng kèm theo di chuyn công ngh,
kin thc kinh doanh và qun lý. Do đó, kích thích phát trin giáo dc đào to lao
đng có cht lng đáp ng s phát trin ca các doanh nghip có vn đu t nc
ngoài ti TP.HCM trên c ba lnh vc: tay ngh, nng lc qun lý và tác phong làm
vic. Ngun nhân lc phi thng xuyên cp nht kin thc đ nâng cao trình đ
17

chuyên môn và kh nng vn hành công ngh hin đi vi tinh thn “hc tp sut
đi” nhm đáp ng đc yêu cu ca th trng lao đng luôn bin đi; mt s lng
không nh lao đng có c hi đc tip cn và hc hi kinh nghim làm vic ca lao
đng nc ngoài, đc các tp đoàn trc tip đào to, đào to li, k c đào to 
nc ngoài cùng vi s c xát trong môi trng làm vic nng đng hn, chuyên

nghip hn ca nhng lao đng có tay ngh cao, có phong cách làm vic chuyên
nghip…s có tác đng thúc đy mt b phn không nh lao đng t tìm cách đ
“nâng tm” mình lên. Nhng điu này s có tác đng tích cc nâng cao cht lng
ngun nhân lc. Lung vn này còn làm tng nhanh quá trình chuyn dch c cu
kinh t và c cu lao đng, góp phn to ra nhiu vic làm, bao gm c vic làm trc
tip và gián tip, nâng cao cht lng ngi lao đng. Nh vy, đây là mt trong
nhng yu t ht sc quan trng tác đng đn s phát trin ngun nhân lc ca
TP.HCM trong quá trình CNH - HH.
- Th ba: T do hóa thng mi din ra mnh m
Hi nhp dn đn t do hóa thng mi din ra mnh m, điu này s thúc đy
vic m rng phân công và hp tác lao đng gia các nc thành viên, làm cho vic
phân b và s dng các ngun tài nguyên, NNL ca các nc mt cách hp lý hn.
T do hóa thng mi thúc đy cnh tranh v giá c, cht lng hàng hóa và quy
trình sn xut, qun lý lao đng Do vy, yêu cu đào to, hun luyn NNL ngày
càng cao. Mt khác, t do hóa thng mi còn là mt thách thc ln đi vi các nc
đang phát trin, trong đó có Vit Nam vì hàng hóa có hàm lng tri thc cao ca các
nc này chim t l thp, trình đ sn xut hn ch, hàng hóa không có kh nng
cnh tranh đc vi hàng hóa ca các nc phát trin. Vì vy, đ có th tn ti đc
trong cnh tranh thng mi toàn cu thì vic phát trin ngun nhân lc là điu cn
thit và có ý ngha cp bách nht đi vi Vit Nam nói chung và TP.HCM nói riêng
trong bi cnh hin nay.
- Th t: S di chuyn lao đng gia các nc thành viên WTO
Trong quá trình hi nhp s din ra các dòng dch chuyn lao đng: xut khu
lao đng t các nc ít phát trin ti các nc phát trin, có nhiu vic làm và tin
công cao; di chuyn lao đng chuyên môn k thut ca các nc phát trin vào các