Luận văn thạc sĩ Phát triển nguồn nhân lực trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa tỉnh Bình Dương giai đoạn 2011-2020

1


BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH






LểăVNăI

PHÁTăTRINăNGUNăNHỂNăLCăTRONGăQUÁăTRỊNHă
CỌNGăNGHIPăHOÁ, HINăIăHOÁăTI

NHăBỊNHăDNG
GIAIăONă2011-2020.


LUNăVNăTHCăSăKINHăT








TP.ăHăCHệăMINHă- NMă2011

2



BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHệăMINH





LểăVNăI


PHÁTăTRINăNGUNăNHỂNăLCăTRONGăQUÁăTRỊNHă
CỌNGăNGHIPăHOÁ,ăHINăIăHOÁăTI

NHăBỊNHăDNG
GIAIăONă2011-2020.


LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Chuyên ngành : Kinh t Chínhătri


Mã s : 60.31.01
Ngiăhngădnăkhoaăhc:
Tin s: Nguyn Tin Dng

TP.ăHăCHệăMINHă- NMă2011


3



LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn: “Phát trin ngun nhân lc trong quá trình
CNH, HH tnh Bình Dng t 2011 đn 2020 ” lƠ do chính tác gi vit.
Nhng s liu, t liu đa ra đc tham kho t các bn báo cáo đƣ đc công
b, đc phép s dng .
Tôi xin chu hoƠn toƠn trách nhim v li cam đoan nƠy.


Tác gi: Lê Vn i

4

DANHăMCăTăVITăTTăTRONGăLUNăVỂN
- Ch s phát trin con ngi : HDI
- Ch s đánh giá s bình đng v c hi phát trin gia ph n vƠ nam gii :
GDI
- Ch s nghèo kh tng hp : HPI
- Tng sn phm quc ni : GDP
- Công nghip hóa, hin đi hóa : CNH, HH
- T chc hp tác phát trin kinh t Chơu Âu : OCDE
- Khoa hc công ngh : KHCN
- y ban nhơn dơn : UBND
- T Chc din đƠn hp tác Chơu Á Thái Bình Bng: APEC,
- Hip hi các quc gia ông Nam Á : ASEAN
- i hc : H
- Cao đng: C
- Trung hc chuyên nghip: THCN
- Ph thông trung hc: PTTH
- Giáo dc ậ đƠo to : GD ậT
- Trung cp chuyên nghip: TCCN
- Khu kinh t trng đim phía Nam: KTTPN
- Khu công nghip : KCN
- Giáo s, tin s: GS.TS
- Phó giáo s, tin s: PGS.TS
- Tin s: T.S

- Khoa hoc: KH
- Công ngh: CN



5

DANH MC CÁC BNGă
Trang
Bng 2.1: Dơn s vƠ c cu dơn s tnh Bình Dng 38
Bng 2.2: C cu lao đng theo nhóm tui vƠ gii tính 39
Bng 2.3: C cu lao đng tnh Bình Dng theo nhóm tui vƠ gii tính 40
Bng 2.4: Trình đ hc vn ca dơn s t 15 tui tr lên chia theo gii tính,
thành th 42
Bng 2.5: C cu lao đng theo trình đ hc vn…………………… …45
Bng 2.6: Trình đ chuyên môn k thut ca dơn s t 15 tui (đvt:%) 46
Bng 2.7: C cu lao đng theo trình đ k thut ca dơn s t 15 tui 47
Bng 2.8: Nhu cu nhơn lc có trình đ cao 48
Bng 2.9: C cu trình đ chuyên môn ca cán b, công chc, viên chc 50

DANHăMCăCÁCăBIUă
Biu đ 2.1: C cu kinh t tnh Bình Dng 36
Biu đ 2.2: Dơn s vƠ c cu dơn s tnh Bình Dng 39
Biu đ 2.3: C cu lao đng theo nhóm tui vƠ gii tính 41
Biu đ 2.4: C cu trình đ lao đng theo trình đ hc vn 45
Biu đ 2.5: C cu nhơn lc theo c cu ngƠnh 49

6

MCăLC
PHNăMăU Trang
1. Tính cp thit ca đ tƠi 1
2.Tình hình nghiên cu đ tƠi 2
3. Mc đích vƠ nhim v 3
4. i tng vƠ phm vi nghiên cu 4
5. C s lỦ lun, ngun tƠi liu, phng pháp nghiên cu 5
6. óng góp mi ca lun vn 5
7. Kt cu lun vn 6
CHNG 1
PHÁTăTRINăNGUNăNHỂNăLCăTRONGăQUÁăTRỊNHăCỌNGă
NGHIPăHOÁ,ăHINăIăHOÁ.
1.1.ăKháiănimăvà vai trò ca ngun nhơnălcăvƠăphátătrinăngunănhơnălc.
1.1.1. Các khái nim v ngun nhơn lc 7
1.1.2 Phát trin ngun nhơn lc. 10
1.1.3 S cn thit phát trin ngun nhơn lc 11
1.2.VaiătròăcaăngunănhơnălcătrongăquáătrìnhăCNH, HH
1.2.1 Vai trò ca ngun nhơn lc 13
1.2.2 Các chc nng ca qun lỦ ngun nhơn lc 14
1.2.3 Tuyn chn ngun nhơn lc 16
1.2.3.1 Ơo to vƠ phát trin nhơn lc 16
1.2.3.2 Tr tin công cho lao đng 17
1.ă3ăăCácănhơnătănhăhngăđnăquáătrìnhăphátătrinăngunănhơnălc.ă

1.3.1. Dân s, giáo dc - đƠo to 19
1.3.2. H thng các ch s nh hng đn cht lng ngun nhân lc. 19
1.3.3. Th trng sc lao đng 23
1.3.4 Nhng tác đng bên ngoài 26
7

1.4 Côngănghipăhoá,ăhinăđiăhoá.
1.4.1 Khái nim công nghip hoá, hin đi hoá 28
1.4.2 Tính tt yu khách quan ca công nghip hóa, hin đi hóa 28
1.4.3 Tác dng ca công nghip hóa, hin đi hóa 29
1.4.4 Quan đim v công nghip hóa, hin đi hóa ca nc ta 30
1.4.5 Nhng ni dung chính trong quá trình CNH, HH  nc ta hin nay 31
1.4.6 Nhng yêu cu ca quá trình CNH, HH 32
1.5ăKinhănghimăphátătrinăngunănhơnălcăphcăvăchoăquáătrìnhăCNH,ă
HHăcaămtăsătnhăthƠnhătrongăncă.
1.5.1 Kinh nghim  ThƠnh ph H Chí Minh 35
1.5.2 Kinh nghim  Ơ Nng 36
1.5.3 BƠi hc kinh nghim cho tnh Bình Dng 36
Tóm tt Chng 1 37
CHNGă2
THCăTRNGăNGUNăNHỂNăLCăVĨăPHÁTăTRINăNGUNăNHỂNă
LCăTNHăBỊNHăDNG.
2.1ăCácănhơnătăkinhătă- xƣăhiăătnhăBìnhăDngănhăhngăđnăsăphátă
trinăngunănhơnălcăvƠăquáătrìnhăCNH,ăHH.
2.1.1. Nhng đc đim v t nhiên. 39
2.1.2. Nhng đc đim xƣ hi. 39
2.1.3 Tình hình kinh t 40
2.2 Hin trngăngunănhơnălcăcaătnh Bình Dng
2.2.1 Hin trng nhơn lc v s lng 44
2.2.1.1 V dơn s 47

2.2.1.2 C cu lao đng theo nhóm tui vƠ gii tính 48
2.2.2 Hin trng nhơn lc v cht lng 48
2.2.2.1 C cu tui, gii tính ca nhơn lc 49
2.2.2.2 Trình đ hc vn 50
8

2.2.2.3 Trình đ chuyên môn k thut 53
2.2.2.4 Trình đ ngun nhơn lc cht lng cao 54
2.2.2.5 C cu nhơn lc theo c cu ngƠnh . 56
2.2.2.6 i ng cán b, công chc, viên chc. 57
2.2.3 Hin trng nng sut lao đng ca ngun nhơn lc. 58
2.2.4. Hin trng đƠo to nhơn lc. 59
2.2.4.1 Hin trng h thng đƠo to. 59
2.2.4.2 Hin trng đi ng cán b qun lỦ vƠ ging dy . 60
2.2.4.3 ánh giá thc trng đƠo to ngh. 62
2.3.ă Nhngă vnă đă đtă raă điă viă ă phátă trină ngună nhơnă lcă tnhă Bìnhă
DngătrongăquáătrìnhăCNH,ăHHă. 63
Tóm tt Chng 2. 64
CHNGă3
QUANăIM,ăăNHăHNGăVĨăăGIIăPHÁPăPHÁTăTRINăNGUNă
NHỂNăLCăTNHăBỊNHăDNGăTăNMă2011ăNăNMă2020.
3.1.ăQuanăđimăphátătrinăngunănhơnălcăătnhăBìnhăDng. 66
3.2.ăănhăhngăphátătrinăngunănhơnălcăătnhăBìnhăDng
3.2.1 Mc tiêu tng quát. 67
3.2.2 Các ch tiêu phát trin c th. 67
3.3.ăPhơnătíchăđánhăgiáătngăquanănhngăđimămnh,ăhnăch,ătháchăthcă
vƠăthiăcăđiăviăphátătrinăngunănhơnălcăcaătnhăBìnhăDng.
3.3.1. Nhng đim mnh. 69
3.3.2. Nhng hn ch. 70
3.3.3. Nhng thi c. 71

3.3.4. Nhng thách thc. 72
3. 4 Nhngăgiiăphápăchăyuăphátătrinăngunănhơnălc.
3.4.1. Gii pháp v nơng cao cht lng ngun nhơn lc 73
3.4.2 i mi qun lỦ nhƠ nc v phát trin ngun nhơn lc. 77
9

3.4.3 Chính sách tƠi chính vƠ s dng ngơn sách cho phát trin ngun nhơn lc 78
3.4.4 Chính sách huy đng các ngun nhơn lc trong xƣ hi cho phát trin ngun
nhơn lc. 80
3.4.5 Chính sách đƣi ng vƠ thu hút nhơn tƠi. 81
3.4.6 Thit lp vƠ tng cng mi quan h cht ch, bn vng gia các c s
đƠo to ngh vi các doanh nghip. 82
3.4.7 a dng hoá hot đng dy ngh vƠ hc ngh. 83
3.4.8 Cn qui đnh rõ vai trò vƠ trách nhim ca các cp. 84
3.5 KinănghăđiăviăNhƠăncăvƠăChínhăph, UBND tnhăBìnhăDng.
3.6.1 i vi NhƠ nc vƠ Chính ph. 84
3.6.2. Kin ngh đi vi UBND tnh Bình Dng. 85
3.6.3 i vi UBND các huyn. 86
Tóm tt chng 3. 88
KTăLUN. 89
TĨIăLIUăTHAMăKHO.
DANHăMCăPHăLC.

1

PHNăMăU
1. TínhăcpăthităcaăđătƠi
Trong toƠn b các nhơn t quyt đnh s phát trin kinh t - xƣ hi, nhơn t
ngun nhơn lc đóng vai trò quyt đnh. Ngun nhơn lc vƠ phát trin ngun
nhơn lc lƠ vn đ ct lõi ca s nghip phát trin kinh t - xƣ hi. T ngƠy xa
ngun nhơn lc hay ngun vn con ngi đc xem lƠ “nguyên khí quc gia ”,
lƠ trung tơm, lƠ ht nhơn ca mi s tin b. NgƠy nay trc s phát trin mnh
m nh v bƣo ca khoa hc k thut vƠ công ngh cùng vi s giao thoa ngƠy
cƠng cht ch vƠ khng khít ca đi sng xƣ hi gia các nc trên th gii thì
vn đ ngun nhơn lc không ch mang tính chin lc, tính thi s mƠ tht s
tr thƠnh vn đ thƠnh bi sng còn trên con đng CNH, HH ca đt nc.
 đáp ng nhu cu phát trin kinh t - vn hoá ậ xƣ hi trong tình hình
mi, ng vƠ NhƠ nc ta đƣ đt ra nhng yêu cu c bn trc mt vƠ lơu dƠi
trong vic s dng ngun nhơn lc có hiu qu nht, khai thác tim nng trí tu.
Xơy dng mi quan h gn bó cht ch gia khai thác, s dng vi vic đƠo to,
bi dng đ nơng cao ngun nhơn lc, coi cht lng ngun nhơn lc lƠ mt
tin đ c bn đ nơng cao hiu qu kinh t - xƣ hi ca đt nc.
Các Ngh quyt ca ng vƠ NhƠ nc v chin lc phát trin kinh t - xã
hi đƣ đt con ngi va lƠ mc tiêu, va lƠ đng lc trong s nghip đy mnh
công nghip hóa, hin đi hóa, con ngi vƠ ngun nhơn lc lƠ nhng nhơn t
quan trng hƠng đu, quyt đnh s phát trin nhanh, hiu qu vƠ bn vng ca
đt nc. Con ngi Vit Nam có trình đ công ngh tiên tin hng ti nn
kinh t tri thc vi hƠm lng cht xám (trí lc) cao vƠ hiu qu lƠ tin đ quan

trng đ Vit Nam tr thƠnh nc công nghip vƠo nm 2020. Chin lc phát
trin ngun nhơn lc đƣ tr thƠnh mt trong nhng nhim v hƠng đu ca mi
t chc, mi tnh thƠnh vƠ mi quc gia trên th gii. Nhiu quc gia đƣ đt con
ngi vƠo v trí trung tơm ca s phát trin vƠ đ ra các chin lc phát trin
2

ngun nhơn lc nhm phc v tt các yêu cu phát trin trc mt vƠ lơu dƠi
ca mình.
Vn kin i hi i biu toƠn quc ln th XI ca ng Cng Sn Vit
Nam nêu rõ: “Phát trin, nng cao ngun nhân lc, nht là ngun nhân lc
cht lng cao là mt trong nhng yu t quyt đnh s phát trin nhanh, bn
vng ca đt nc”.[6 .tr.41].
Bình Dng lƠ mt trong nhng tnh thƠnh thuc vùng kinh t trng đim
phía Nam, có tc đ tng trng GDP cao nht nc vƠ đang chuyn dch mnh
m nn kinh t theo hng công nghip hin đi. Tng sn phm trong tnh tng
bình quơn 15,5% /nm. Tính đn cui nm 2009 c cu công nghip tng ng
62,3%, nông nghip 5,3% dch v 32,4%, GDP bình quơn đu ngi 21,5 triu
đng. So vi mt bng chung ca c nc tnh Bình Dng đƣ tr thƠnh mt
trong các tnh thƠnh ph có tc đ phát trin nhanh vƠ toƠn din v lnh vc
công nghip hóa, hin đi hóa, trong đó trng tơm lƠ chin lc phát trin các
khu công nghip, khu ch xut, xơy dng c s h tng, xơy dng khu đô th
mi. Do vy, đƠo to vƠ s dng ngun nhơn lc cho phát trin kinh t xƣ hi
ca tnh Bình Dng trong quá trình CNH, HH đnh hng đn 2020 lƠ mt
tnh công nghip vƠ đơy lƠ nhng vn đ cp bách cn thit phi thc hin.
Chính sc lôi cun thc tin y ca tim nng cha đc đánh thc, đƣ thúc
đy tác gi chn đ tƠi: “Phát trin ngun nhân lc trong quá trình phát trin
công nghip hoá, hin đi hoá tnh Bình Dng t 2011 đn nm 2020” làm
lun vn cao hc kinh t chuyên ngƠnh Kinh t chính tr.
2. TìnhăhìnhănghiênăcuăđătƠi:
Ngun nhơn lc vƠ phát trin ngun nhơn lc đƣ có nhiu công trình khoa

hc nghiên cu, hi tho, các bƠi vit đng ti trên trên nhiu tp chí khác nhau
nh: “Qun lý ngun nhân lc  Vit Nam, ca Phm ThƠnh Ngh, V HoƠng
Ngân; “Nhng lun c khoa hc ca vic phát trin ngun nhân lc công
nghip cho vùng kinh t trng đim phía Nam” ca TS. Trng Th Minh Sơm,
3

Vin Khoa hc vƠ Xƣ hi ti ThƠnh ph H Chí Minh thuc Trung tơm Khoa
hc Xƣ hi vƠ Nhơn vn Quc gia, “Phát trin ngun nhân lc phc v công
nghip hóa, hin đi hóa đt nc” ca TS. Nguyn Thanh, Trng i hc
Kinh t ThƠnh ph H Chí Minh. PGS.TS V Anh Tun, Trng i hc Kinh
t ThƠnh ph H Chí Minh. “Nhng quan đim khác nhau v công nghip hoá,
hin đi hoá và đc đim, ni dung công nghip hoá, hin đi hoá  Vit Nam”.
Cnh Chí HoƠng “Phát trin ngun nhân lc cho các khu công nghip tnh Bình
Dng đn 2015”. VƠ nhiu công trình nghiên cu khoa hc khác
Các công trình nghiên cu trên đƣ có nhng đóng góp nht đnh trong vic
cung cp lỦ lun v phát trin ngun nhơn lc nói chung trên các lnh vc, các
ngƠnh, các vùng ca nn sn xut xƣ hi trong phm vi c nc.
Song đi vi tnh Bình Dng cha có công trình nghiên cu nƠo v phát
trin ngun nhơn lc trong quá trình CNH, HH. Vì vy, tác gi chn: “Phát trin
ngun nhân lc trong quá trình CNH, HH tnh Bình Dng t 2011 đn 2020 ”
lƠm lun vn cao hc kinh t lƠ mt yêu cu cp thit, có Ủ ngha quan trng.
3. McăđíchăvƠănhimăv:
3.1. Mc đích:
Thông qua vic nghiên cu ngun nhơn lc nói chung vƠ ngun nhơn lc
tnh Bình Dng nói riêng, mc đích ca đ tƠi lƠ:
Th nht, đánh giá, nhn dng thc trng phát trin nhơn lc v s lng
vƠ cht lng, xác đnh rõ nhng th mnh, nhng đim yu ca nhơn lc trong
quá trình CNH, HH ca tnh Bình Dng vƠ so sánh vi các tnh, thƠnh ph
ln trong nc.
Th hai, phơn tích thc trng nhng điu kin phát trin nhơn lc ca tnh

Bình Dng v trình đ phát trin kinh t - xƣ hi, h thng các c ch, chính
sách phát trin, đƠo to, s dng nhơn lc, đƣi ng, thu hút nhơn tƠi, t đó đúc
kt nhng yu t tác đng tích cc, nhng vn đ còn hn ch, rút ra bƠi hc
kinh nghim vƠ phng hng khc phc.
4

Th ba, d báo nhu cu, xác đnh phng hng vƠ lun chng h thng
các gii pháp phát trin nhơn lc tnh Bình Dng giai đon 2011-2020 đ có
ngun nhơn lc trình đ cao, đáp ng yêu cu phát trin quá trình CNH, HH.
3.2. Nhim v:
Mt là, h thng hóa nhng vn đ c bn, c s lỦ lun v phát trin
ngun nhơn lc trong quá trình phát trin kinh t xƣ hi. BƠi hc kinh nghim
v quá trình phát trin ngun nhơn lc vn dng trong vic phát trin ngun
nhơn lc.
Hai là, phơn tích thc trng phát trin ngun nhơn lc trong quá trình
CNH, HH tnh Bình Dng thông qua các ch s phát trin trên các mt: s
lng, cht lng gn vi c s vt cht nng lc đƠo to, mc đ đáp ng…
Trên c s đó rút ra nguyên nhơn vƠ bƠi hc kinh nghim t thc trng ca nó
trong thi gian qua.
Ba là, vch ra nhng quan đim vƠ gii pháp c bn v ngun nhơn lc đ
thc hin mc tiêu CNH, HH tnh Bình Dng đn nm 2020.
4.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu:
4.1. i tng nghiên cu:
Nghiên cu nhng vn đ lỦ lun c bn vƠ thc tin v ngun nhơn lc
nói chung vƠ ngun nhơn lc tnh Bình Dng nói riêng. Tuy nhiên, đơy lƠ mt
lnh vc rt rng liên quan đn tt c các ngƠnh ca nn kinh t tnh Bình
Dng. Vì vy, trong lun vn nƠy ch tp trung đi vƠo nghiên cu vƠo trình đ
hc vn, trình đ chuyên môn k thut, vƠ nhng ni dung c bn v phát
trin ngun nhơn lc trong quá trình CNH, HH ho


a ca tố

nh Bình Dng.
4.2. Phm vi nghiên cu:
Lun vn gii hn phm vi nghiên cu v phát trin ngun nhơn lc trong quá
trình công nghiê

p ho

a, hiê

n đa

i ho

a ca tnh Bình Dng đn nm 2010 vƠ đnh
hng 2011 đn 2020, các gii pháp đ thc hin mc tiêu CNH, HH phát trin
kinh t xƣ hi tnh Bình Dng.
5. Căsălýălun,ăngunătƠiăliu,ăphngăphápănghiênăcu:
5

5.1. C s lý lun:
Nhng nguyên lỦ ca ch ngha Mác - Lênin vƠ t tng H Chí Minh v
ngun nhơn lc vƠ phát trin ngun nhơn lc. Các vn kin ca ng Cng sn
Vit Nam v phát trin giáo dc vƠ đƠo to, phát trin ngun nhơn lc. Các
nguyên lỦ ca kinh t chính tr Mác - Lênin.
5.2. Ngun tài liu tham kho:
Các tác phm ca C. Mác, V.I. Lênin v ngun nhơn lc; kinh t chính tr
Mác ậ Lênin, các Vn kin ca ng Cng sn Vit Nam, các t liu ca Vin
chin lc phát trin, B K hoch vƠ u t, Báo cáo ca y ban Nhân Dân

tnh Bình Dng vƠ các lun vn thc s liên quan đn phát trin ngun nhơn
lc
5.3. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn s dng phng pháp lun c bn, ch đo xuyên sut trong quá
trình nghiên cu lƠ phép bin chng duy vt. Vn dng phng pháp lun chung,
phng pháp c th lƠ logic lch s, phơn tích vƠ tng hp so sánh, theo dõi, thng
kê, mô hình hóa.
6.ăóngăgópămiăcaălunăvn:
Mt là, h thng hóa nhng vn đ lỦ lun c bn v phát trin ngun nhơn
lc nói chung  Vit Nam vƠ tnh Bình Dng nói riêng.
Hai là, bng các s liu chng minh, lun vn phơn tích vƠ lƠm sáng t
thc trng phát trin ngun nhơn lc  tnh Bình Dng; qua đó rút ra nguyên
nhơn vƠ bƠi hc kinh nghim cho vic phát trin ngun nhơn lc quan trng ca
tnh trong quá trình CNH, HH.
Ba là, vch ra quan đim c bn vƠ gii pháp ch yu thc hin mc tiêu
CNH, HH ca tnh Bình Dng đn nm 2020.
Bn là, cung cp s liu thc t dùng lƠm tƠi liu đ trin khai thc hin
các nhim v kinh t xƣ hi ca tnh, nht lƠ mt s c quan: S K hoch vƠ
6

u t, S Giáo dc vƠ Ơo to, S Lao đng Thng binh vƠ Xƣ hi, S Ni
v, S Nông nghip vƠ Phát trin Nông thôn….
7.ăKtăcuălunăvn:
NgoƠi phn m đu, kt lun vƠ danh mc tƠi liu tham kho, ph lc vƠ
các bng biu, lun vn chia lƠm 3 chng:
Chngă1: Phát trin ngun nhơn lc trong quá trình CNH, HH.
Chngă2: Thc trng ngun nhơn lc vƠ phát trin ngun nhơn lc tnh Bình
Dng.
Chngă3: Quan đim, đnh hng vƠ các gii pháp phát trin ngun nhơn lc
tnh Bình Dng t 2011 đn nm 2020.

7

CHNG 1
PHÁTăTRINăNGUNăNHỂNăLCăTRONGăQUÁăTRỊNHăCÔNG
NGHIPăHOÁ,ăHINăIăHOÁ.
1.1.ăKháiănimăvà vai trò ca ngun nhơnălcăvƠăphátătrinăngunănhơnălc.
1.1.1. Các khái nim v ngun nhân lc.
Có rt nhiu khái nim khác nhau v ngun nhân lc:
Theo T đin thut ng ca Pháp: Ngun nhân lc xã hi bao gm nhng
ngi trong đ tui lao đng, có kh nng lao đng và mong mun có vic làm.
Nh vy theo quan đim nƠy thì nhng ngi trong đ tui lao đng có kh
nng lao đng nhng không mun có vic lƠm thì không đc xp vƠo ngun
nhơn lc xƣ hi.
Theo Liên Hp quc: Ngun nhân lc là trình đ lành ngh, kin thc nng
lc, toàn b cuc sng ca con ngi hin có, thc t hoc tim nng đ phát
trin kinh t xã hi trong mt cng đng .[8,tr.99]. Quan đim trên ca Liên
hip quc cha toàn din vì nó mi ch đ cp đn mt cht lng ca ngun
nhân lc trên phng din trình đ lành ngh, kin thc và nng lc lao đng,
song li thiu các yu t khác nh phong cách, đo đc, li sng ca ngi lao
đng.
Theo quan đim ca ng Cng Sn Vit Nam: “ Ngun lc con ngi là quí
báu nht, có vai trò quyt đnh, đc bit đi vi nc ta khi ngun nhân lc tài
chính và ngun lc vt cht còn hn hp” đó là:“ Ngi lao đng có trí tu cao,
tay ngh thành tho, có phm cht tt đp, đc đào to, bi dng và phát
huy bi nn giáo dc tiên tin gn lin vi nn khoa hc hin đi ” [5,tr.126].
Quan đim ca ng cng sn Vit Nam đã phn ánh mt cách tng quát khái
nim ngun nhân lc trên c ba phng din: trí lc, th lc và nhân cách.
Cùng vi c s khoa hc cho s phát trin các yu t đó là nn giáo dc tiên
tin gn lin vi khoa hc hin đi.
8

Theo GS.TS Phm Minh Hc cùng các nhà khoa hc cho rng: “ Ngun nhân
lc cn đc hiu là s dân và cht lng con ngi, bao gm th cht và tinh
thn, sc khe và trí tu, nng lc, phm cht và đo đc ca ngi lao đng.
Nó là tng th ngun nhân lc thc hin có thc t và tim nng đc chun b
sn sàng đ tham gia phát trin kinh t - xã hi ca mt quc gia hay mt đa
phng nào đó ” [6. tr28]. Quan đim ca GS.TS. Phan Minh Hc và các nhà
khoa hc đã có nhng đóng góp, b sung và hoàn thin hn quan đim ca Liên
hip quc. Các tác gi b sung nhng yu t cu thành v lng ca ngun
nhân lc. ó là trí lc, th lc, phm cht đo đc, nhân cách ca con ngi.
i t đin kinh t th trng: “Ngun nhân lc là nhân khu có nng lc
lao đng tt yu, thích ng đc vi nhu cu phát trin kinh t - xã hi”. Nhân
lc lƠ ch tng nhơn khu xƣ hi, lƠ ngun tƠi nguyên. TƠi nguyên nhơn lc lƠ
tin đ vt cht ca tái sn xut xƣ hi. TƠi nguyên nhơn lc va lƠ đng lc
va lƠ ch th ca s phát trin, có tính nng đng trong tái sn xut xƣ hi.
Chính vì l đó khi phơn tích v ngun tƠi nguyên nhơn lc, phi xem xét nó
trong mi quan h vi tc đ tng dơn s, s phát trin ca giáo dc đƠo to,
nơng cao phm cht ca ngi dơn, vƠ nhng điu kin vt cht cn thit đm
bo tái sn xut sc lao đng, tái sn xut ngun lc cho xƣ hi [7. tr104].
Ngun nhơn lc lƠ tng hp tim nng lao đng ca con ngi trong mt
quc gia, mt vùng, mt khu vc, mt đa phng trong mt thi đim c th
nht đnh. Tim nng ca ngun nhơn lc bao gm th lc, trí lc vƠ tơm lc
(đo đc, li sng, nhơn cách vƠ truyn thng, lch s, vn hóa, dơn tc) ca b
phn dơn s có th tham gia vƠo các hot đng kinh t xƣ hi. “Chúng tôi hiu
sc lao đng hay nng lc lao đng là toàn b nhng nng lc th cht và tinh
thn tn ti trong mt c th, trong mt con ngi đang sng, và đc ngi
đó đem ra vn dng mi khi sn xut ra mt giá tr s dng nào đó” [10. tr17].
9

Tng hp nhng khái nim trên, tôi cho rng khái nim ngun nhân lc

ca mt quc gia, mt vùng, mt tnh thành hay mt đa phng đc hiu đy
đ nh sau :
Theo ngha rng thì ngun nhơn lc bao gm nhng ngi đ 15 tui tr
lên thc t đang lƠm vic (gm nhng ngi trong đ tui lao đng vƠ nhng
ngi trên đ tui lao đng), nhng ngi trong đ tui lao đng có kh nng
lao đng nhng cha có vic lƠm (do tht nghip hoc đang lƠm ni tr trong
gia đình), cng vi ngun lao đng d tr (nhng ngi đang đc đƠo to
trong các trng đi hc, cao đng, trung cp vƠ dy ngh…).
iu đó có ngha lƠ, s lng vƠ cht lng ngun nhơn lc đc nghiên
cu trên các khía cnh quy mô, tc đ tng ngun nhơn lc, s phơn b theo
vùng, khu vc vƠ lƣnh th;
Trong đó, trí lc th hin  trình đ dơn trí, trình đ chuyên môn, lƠ yu t
trí tu, tinh thn, lƠ cái nói lên tim lc sáng to ra các giá tr vt cht, vn hóa,
tinh thn ca con ngi, vì th nó đóng vai trò quyt đnh trong s phát trin
ngun nhơn lc.
Sau trí lc lƠ th lc hay th cht, bao gm không ch sc khe c bp mƠ
còn lƠ s do dai ca hot đng thn kinh, bp tht, lƠ sc mnh ca nim tin vƠ
Ủ trí, lƠ kh nng vn đng ca trí lc. Th lc lƠ điu kin tiên quyt đ duy trì
vƠ phát trin trí tu, lƠ phng tin tt yu đ chuyn ti tri thc vƠo hot đng
thc tin, đ bin tri thc vƠo sc mnh vt cht. Do đó, sc mnh trí tu ch có
th phát huy đc li th khi th lc con ngi đc phát trin.
NgoƠi ra, nói đn ngun nhơn lc cn xét đn các yu t nhơn cách, thm
m, quan đim sng. ó lƠ, s th hin nét vn hóa ca ngi lao đng, đc
kt tinh t mt lot các giá tr: o đc, tác phong, tính t ch vƠ nng đng, k
lut vƠ tinh thn trách nhim trong công vic kh nng hp tác, lƠm vic theo
10

nhóm, kh nng hi nhp vi môi trng đa vn hóa, đa sc tc vƠ các tri thc
khác v giá tr ca cuc sng.
Ngun nhơn lc ca xƣ hi bao gm nhng ngi trong đ tui lao đng

(theo B Lut Lao đng) vƠ ngoƠi đ tui lao đng nhng có kh nng hoc s
tham gia lao đng. S lng ngun nhơn lc ph thuc vƠo t l tng dơn s t
nhiên vƠ đ tui lao đng; cht lng ngun nhơn lc ph thuc vƠo s nghip
giáo dc đƠo to vƠ th cht ngi lao đng, yu t di truyn, nhu cu s dng
lao đng  đa phng. Trong mt chng mc nƠo đó ngun nhơn lc đng
ngha vi ngun lao đng, nhng nói v ngun nhơn lc lƠ nói ti cht lng
ca lao đng
1.1.2 Phát trin ngun nhân lc.
T khái nim v ngun nhơn lc, chúng ta có th hiu v phát trin
ngun nhơn lc lƠ gia tng giá tr cho con ngi trên các mt đo đc, trí tu,
k nng lao đng, th lc, tơm hn…  h có th tham gia vƠo lc lng lao
đng, thc hin tt quá trình sn xut vƠ tái sn xut to ra nhiu sn phm, góp
phn lƠm giƠu cho đt nc lƠm giƠu cho xƣ hi.
Phát trin ngun nhơn lc đc xem xét trên hai mt cht vƠ lng. V
cht phát trin ngun nhơn lc phi đc tin hƠnh trên c ba mt: phát trin
nhơn cách, phát trin trí tu, th lc, k nng vƠ to môi trng thun li cho
ngun nhơn lc phát trin; v lng lƠ gia tng s lng ngun nhơn lc, điu
nƠy tùy thuc vƠo nhiu nhơn t trong đó dơn s lƠ nhơn t c bn.
Bt k quá trình sn xut nƠo cng có 3 yu t: sc lao đng, đi tng
lao đng vƠ t liu lao đng. Do vy, phát trin ngun nhơn lc chính lƠ đu t
vƠo các các yu t ca quá trình sn xut. Cn lu Ủ rng trong tt c các yu t
đu t thì đu t vƠo con ngi, đu t cho ngun nhơn lc lƠ đu t quan trng
nht. u t cho con ngi đc th hin  nhiu hình thc khác nhau, chng
hn: giáo dc ti nhƠ trng, đƠo to ngh nghip ti ch, chm sóc y t….
11

Phát trin ngun nhơn lc di góc đ ca mt đt nc lƠ quá trình to
dng mt lc lng lao đng nng đng, th lc vƠ sc lc tt, có trình đ lao
đng cao, có k nng s dng, lao đng có hiu qu. Xét  góc đ cá nhơn thì
phát trin ngun nhơn lc lƠ vic nơng cao k nng, nng lc hƠnh đng vƠ cht

lng cuc sng nhm nơng cao nng sut lao đng. Tng th phát trin ngun
nhơn lc lƠ các hot đng nhm nơng cao th lc, trí lc ca ngi lao đng,
đáp ng tt hn nhu cu sn xut. Trí lc có đc nh quá trình đƠo to vƠ tip
thu kinh nghim. Th lc có đc nh vƠo ch đ dinh dng, rèn luyn thơn
th vƠ chm sóc y t, môi trng lƠm vic….
1.1.3. S cn thit phát trin ngun nhân lc.
S nghip xơy dng vƠ phát trin đt nc đòi hi phi có ngun nhơn
lc không ch v cht lng vƠ s lng mƠ còn phi có mt c cu đng b.
Ngun nhơn lc đc coi lƠ vn đ trung tơm ca s phát trin. i hi i
biu toƠn quc ln th IX ca ng khng đnh “ Ngun lc con ngi - yu t
c bn đ phát trin xƣ hi, tng trng kinh t nhanh vƠ bn vng” [5, tr108]
“con ngi vƠ ngun nhơn lc lƠ nhơn t quyt đnh s phát trin đt nc
trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa” [6, tr 201]. Ngun lc con ngi
lƠ đim ct yu nht ca ngun ni lc, do đó phi bng mi cách phát huy yu
t con ngi vƠ nơng cp cht lng ngun nhơn lc.
Vai trò vƠ v trí ca ngun nhơn lc đi vi s phát trin ca đt nc
ngƠy cƠng cao đc bit đi vi khoa hc xƣ hi vƠ nhơn vn. Nó lƠ c s “cung
cp lun c khoa hc cho vic hoch đnh đng li chính sách phát trin kinh
t xƣ hi, xơy dng con ngi, phát huy nhng di sn vn hóa dơn tc, sáng to
nhng giá tr vn hóa mi ca Vit Nam” [6,tr 112].
Trong chng trình KX - 05 “ Xây dng vn hóa, phát trin con ngi và
ngun nhân lc trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa” đƣ phn ánh mt
cách đy đ v mi quan h các vn đ vn hóa, con ngi ngun nhơn lc gn
quyn vi nhau: h thng các giá tr vt cht vƠ tinh thn do con ngi to ra
12

qua giáo dc li tr li vi con ngi đc con ngi tha k vƠ phát trin, phi
tr thƠnh sc mnh  mi con ngi cng nh trong tng tp th lao đng thƠnh
vn ngi, ngun lc con ngi to ra các giá tr mi, đáp ng nhu cu phát
trin ca tng ngi nhóm ngi, đi lao đng, tp th mt đn v sn xut,

kinh doanh đáp ng yêu cu phát trin đt nc nói chung vƠ ca tng t bƠo
kinh t nói riêng.
S cn thit khách quan phát trin ngun nhơn lc xut phát t nhiu
nguyên nhơn khác nhau. Trc ht s phát trin ngun nhơn lc xut phát t
nhu cu v lao đng. S d nh vy bi yêu cu phát trin ca xƣ hi ngun
nhơn lc xƣ hi ngƠy cƠng tng nhu cu tiêu dùng ca xƣ hi ngƠy cƠng ln,
ngƠy cƠng phong phú đa dng. iu đó tt yu xƣ hi phi to ra nhiu ca ci
theo đƠ phát trin ngƠy cƠng tng ca xƣ hi; ngha lƠ lc lng tham gia vƠo
các hot đng ca nn sn xut xƣ hi phi ngƠy cƠng nhiu, cht lng lao
đng phi ngƠy cƠng nơng lên, phi nơng cao trình đ trí tu vƠ sc sáng to ca
con ngi hay nói cách khác phi nơng cao cht lng ngun nhơn lc đ to
ra mt đi ng lao đng có trình đ ngƠy cƠng cao mi đáp ng đc yêu cu
đó.
S cn thit phi nơng cao trình đ sc lao đng còn cn thit  ch t
nhu cu nơng cao cht lng cuc sng ca con ngi. Khi kinh t phát trin
mnh hn, xƣ hi tr nên vn minh hn thì con ngi luôn luôn đc hoƠn
thin  cp đ cao hn. n lt nó đòi hi vic nơng cao trình đ tri thc ca
ngi lao đng; ngha lƠ không phi ch do yêu cu thc tin ca sn xut mƠ
do yêu cu đòi hi t chính bn thơn con ngi, hay nói cách khác, cht lng
ca ngun nhơn lc s tng lên lƠ điu tt yu trong tin trình phát trin ca nn
sn xut xƣ hi.
S phát trin ca ngun nhơn lc còn lƠ mt tt yu do tin trình phát
trin ca nn sn xut xƣ hi, đc bit lƠ s phát trin ca cuc cách mng khoa
hc công ngh, yêu cu khoa hc ca tính đng b trong tin trình phát trin.
13

i vi Vit Nam đang tin hƠnh công nghip hóa, hin đi hóa nn kinh t,
cht lng ngun nhơn lc tng lên không ch có Ủ ngha đ s dng các thƠnh
tu mi ca khoa hc công ngh mƠ còn có điu kin đ sáng to ra các t liu
lao đng mi. Hn th quá trình công nghip hóa, hin đi hóa yêu cu ngun

nhơn lc phi có s chuyn bin v cht t lao đng th công sang lao đng c
khí vƠ lao đng trí tu.
S phơn tích trên cho thy ngun nhơn lc có vai trò rt quan trng, vic
nơng cao cht lng ngun nhơn lc vƠ phát trin ngun nhơn lc lƠ mt tt yu
khách quan, lƠ xu th phát trin ca thi đi lƠ yêu cu tt yu ca quá trình
công nghip hóa hin đi hoá lƠ s cn thit khách quan đi vi Vit Nam nói
chung vƠ tnh Bình Dng nói riêng. Mt ngun nhơn lc cht lng cao lƠ
tin đ, lƠ c s quyt đnh s thƠnh bi trong công cuc xy dng vƠ phát trin
đt nc. Hn na ngun nhơn lc cht lng cao còn lƠ nhơn t khc phc
đc nhng hn ch ca đt nc v tƠi nguyên thiên nhiên, môi trng, v trí
đa lỦ… LƠ cách duy nht đ đa đt nc thoát khi cnh nghèo nƠn lc hu
thúc đy kinh t tng trng nhanh bn vng.
1.2.Vaiătròăcaăngunănhơnălcătrongăquá trình CNH, HH
1.2.1 Vai trò ca ngun nhân lc
Ngun nhơn lc gi vai trò vô cùng quan trng trong các hot đng ca t
chc. Vic tuyn chn, sp xp, đƠo to nhơn viên phi da vƠo các tiêu chun
nht đnh nhm đt đc mc tiêu mƠ doanh nghip đ ra. Qun lỦ ngun nhơn
lc xác đnh rõ vai trò ca tng cá nhơn, tng thƠnh viên trong t chc, lên k
hoch phát trin ngun nhơn lc cho phù hp vi quy mô ca t chc. Ngun
nhơn lc lƠ ngun tƠi sn ậ tƠi sn nhơn lc; do vy, phát trin ngun nhơn lc
s không đc coi lƠ toƠn din nu không quan tơm đn vai trò ca ngun tƠi
sn nƠy.Hiu qu s dng ngun nhơn lc, theo tôi đc đánh giá bng mc đ
toƠn dng ngun nhơn lc c v s lng vƠ cht lng vƠ thi gian đc s
dng; vic nơng cao hiu qu s dng ngun nhơn lc đng nht vi:
14

- Nơng cao h s s dng s lng nhơn lc;
- Nơng cao hiu sut s dng nhơn lc, hay giá tr tng thêm đc to ra t
vic s dng nhơn lc;
- VƠ nơng cao h s s dng thi gian lao đng.

Vic nơng cao hiu qu s dng ngun nhơn lc lƠ mt quá trình chu nh
hng trc tip t tình hình cung cu trên th trng lao đng, cht lng ngun
nhơn lc, chính sách lao đng, vic lƠm vƠ tin lng ca NhƠ nc đi vi
ngun lao đng; theo đó, hiu qu s dng ngun nhơn lc s đng bin vi tc
đ gii quyt vic lƠm, nghch bin vi t l tht nghip vƠ ph thuc vƠo chính
sách thu hút, b trí, s dng vƠ ch đ đƣi ng. Nu nhng chính sách nƠy hp
lỦ s kích thích đc tinh thn lƠm vic, phát huy đc kh nng sáng to ca
ngi lao đng, lƠ đng lc quan trng đ nơng cao hiu qu vƠ cht lng công
vic, s thu hút đc nhơn tƠi cho t chc mình.
Do vy, ngun nhơn lc có mt vai trò ht sc quan trng đn s thƠnh
công hay tht bi ca mi mt doanh nghip, mi đa phng vƠ mi mt quc
gia, nu to điu kin cho ngun nhơn lc th hin tt vai trò tiên phong ca
mình thì hiu qu kinh t - xƣ hi s không ngng đc nơng lên c v cht vƠ
lng, còn nu mt ngun nhơn lc kém cht lng thì s lƠm cho nn kinh t
phát trin chm hoc thm chí kém phát trin vƠ tt hu.
c xác đnh lƠ mt điu kin không th thiu trong bt k mt hot đng
nƠo trong phát trin kinh t - xƣ hi, ngun nhơn lc luôn đóng vai trò cc k
quan trng đi vi s tn vong ca mi quc gia.
1.2.2 Cácăchcănngăcaăqunălýăngunănhơnălc
Các hot đng liên quan đn qun lỦ ngun nhơn lc rt đa dng vƠ thay
đi trong các t chc khác nhau. Tuy nhiên, có th phơn chia các hot đng ch
yu ca qun lỦ ngun nhơn lc theo 3 chc nng sau:
15

*ăNhómăchcănngăthuăhútăngunănhơnălc:
Nhóm chc nng nƠy chú trng vn đ đm bo s lng nhơn viên vi các
phm cht phù hp cho công vic ca doanh nghip.  có th tuyn đúng
ngi vƠo đúng vic; trc ht, doanh nghip phi cn c vƠo k hoch sn xut
kinh doanh vƠ thc trng s dng nhơn viên trong doanh nghip nhm xác đnh
đc nhng công vic nƠo cn tuyn thêm ngi.

Thc hin phơn tích công vic s giúp cho doanh nghip bit cn tuyn
thêm bao nhiêu nhơn viên vƠ yêu cu tiêu chun đt ra đi vi các ng c viên
nh th nƠo lƠ phù hp ? do đó, nhóm chc nng tuyn dng thng có các hot
đng: d báo vƠ hoch đnh ngun nhơn lc, phơn tích công vic phng vn,
trc nghim, thu thp, lu tr vƠ x lỦ các thông tin v ngun nhơn lc ca
doanh nghip.
* Nhóm chcănngăđƠoătoăvƠăphátătrin
Nhóm chc nng nƠy chú trng vic nơng cao nng lc ca nhơn viên, đm
bo cho nhơn viên trong doanh nghip có k nng, trình đ lƠnh ngh cn thit
đ hoƠn thƠnh tt công vic đc giao vƠ to điu kin cho nhơn viên đc phát
trin ti đa nng lc cá nhơn. ng thi, các doanh nghip cng lp k hoch
đƠo to li nhơn viên mi khi có s thay đi v nhu cu sn xut kinh doanh
hoc quy trình công ngh k thut. Nhóm chc nng nƠy thc hin các hot
đng nh: hng nghip, hun luyn, đƠo to, k nng thc hƠnh cho nhơn viên.
*ăNhómăchcănngăduyătrìăngunănhơnălc
Nhóm chc nng nƠy chú trng đn công vic duy trì vƠ s dng có hiu
qu ngun nhơn lc trong doanh nghip. Nhóm chc nng nƠy gm 2 chc nng
nh hn lƠ kích thích, đng viên nhơn viên vƠ duy trì, phát trin các mi quan h
lao đng tt đp trong doanh nghip.
16

Chc nng kích thích, đng viên liên quan đn các chính sách vƠ các hot
đng nhm khuyn khích, đng viên nhơn viên trong doanh nghip lƠm vic
hng say, tn tình, có Ủ thc trách nhim vƠ hoƠn thƠnh công vic vi cht
lng.
Chc nng quan h lao đng liên quan đn các hot đng nhm hoƠn thin
môi trng lƠm vic vƠ các mi quan h trong công vic nh: kỦ kt hp đng,
gii quyt khiu ni khiu t, tranh chp lao đng. Giao t nhơn viên, ci thin
môi trng lƠm vic, y t, bo him vƠ an toƠn lao đng.
1.2.3 Tuynăchnăngunănhơnălc

Tuyn chn lao đng lƠ tin trình thu hút nhng ngi có kh nng t
nhiu ngun khác nhau đn đng kỦ, np đn tìm vic lƠm. Khi các doanh
nghip m rng th trng, m rng quy mô sn xut kinh doanh, đòi hi phi
tuyn dng thêm lao đng mi. Mt khác, đ thay th s nhơn viên c đƣ có
tui, sc lao đng yu, nhƠ qun tr phi cn c vƠo thc t vƠ tng lai ca đn
v đ d báo nhu cu lao đng trong tng lai, có k hoch tuyn dng vƠ tìm
ngun cung lao đng kp thi cho hot đng sn xut ậ kinh doanh ca doanh
nghip.
1.2.3.1 ƠoătoăvƠăphátătrinănhơnălc
Ơo to lƠ quá trình hc hi nhm nơng cao kin thc k nng, thái đ vƠ
hƠnh vi lƠm vic ca nhơn viên. iu đó, có ngha lƠ đƠo to s lƠm thay đi
nhng hiu bit, cách thc lƠm vic vƠ thái đ ca ngi lao đng đi vi công
vic; đƠo to lƠ đnh hng vƠo hin ti, chú trng vƠo công vic hin thi ca
cá nhân, giúp h có ngay các k nng vƠ kh nng đc bit cn thit đ thc
hin tt các công vic hin ti.
Trong quá trình đƠo to, mi ngi s đc bù đp nhng thiu ht trong
hc vn, đc cp nht hóa kin thc vƠ m rng tm hiu bit đ không nhng
hoàn thành tt nhng công vic đc giao mƠ còn có th đng đu vi nhng