CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ TUÂN THỦ THUẾ CỦA DOANH NGHIỆP (TÌNH HUỐNG NGHIÊN CỨU TẠI CHI CỤC THUẾ QUẬN 1 TP.HỒ CHÍ MINH)

B
H
--------------------------------------

CÁC NHÂN T
S
(TÌNH HU
CHI C

ÊN C
QU

LU

.H

H

TP. H

– 2012

)


B
H
--------------------------------------

CÁC NHÂN T
S

(TÌNH HU
CHI C C THU QU
Chuyên ngành: Kinh t
Mã s

ÊN C
.H

MINH)

ài chính – Ngân hàng

LU
:
TS. DI

TP. H

– 2012


i

L

Tôi c
k

à nghiên c
ên c

à trung th

li
lu

CA

êng tôi. Các d
ên ngu

ê rõ ràng. Tơi hồn tồn ch
.

Tác gi

ài


ii

L

Trong q trình h
Kinh t

ình cao h

ành ph

ành Tài chính t

à nghiên c

ã nh

ên t

ình và b

àn thành lu

ài s

tơi cịn

ên c

ành c

ý th

ành ph

nh

ã truy

à Ti

tình lu

ãh

ãnh

Qu

ã cung c
ãh

ài li

ình và b

ên tinh th

Tơi r
và b

è.

ình th
ên t

ình

è. Tơi chân thành c

Tác gi

iii

M

PH

.................................................................................................... 1
tv

2. M

ên c
êu nghiên c

....................................................................................... 1
.......................................................................................... 1

à ph

ên c

..................................................................... 2

.................................................................................. 2
5. Ý ngh

ài nghiên c

6. K

........................................................... 2

................................................................................................ 3
........................................................................................................... 4
TUÂN TH

À CÁC NHÂN T

TUÂN TH
y

.................................................................... 4

1.1.1. Ngh v

............................................................ 4

1.1.2. S

............................................................................................ 5

1.2. Các nghiên c

..................................................................................... 9

1.2.1.

: Qu

và nâng cao tuân th

............................................................................ 9

1.2.2. Hồn thi
c

– Nghiên c

1.2.3.

ình hu

àN

OECD (2010), Hi
th

................... 11

à

ành vi tuân

................................................................................ 12

1.2.4. Nguy

ên c

Giám sát tính tuân th
1.3. Các nhân t

..................................................... 12
............... 12

1.3.1. Nhân t Kinh t ........................................................................................... 13
1.3.2. Nhân t
1.3.3. Nhân t

hính sách thu

......................................................... 15
.................................................................. 20

1.3.4. Nhân t Ngành kinh doanh .......................................................................... 21


iv

1.3.5. Nhân t

háp lu xã h .............................................................................. 22

1.3.6. Nhân t Tâm lý............................................................................................ 24
Tóm t

................................................................................................ 28
......................................................................................................... 29

QU

À TH

TUÂN TH THU

ÀN

2.1. Qu

........................................................ 29

2.1.1. T

............................................................................. 29

2.1.2. Qu

...................................... 30

2.1.3. Th

àn thu

, gi

2.1.4. Qu

ph .... 31

............................................................... 33

2.1.5. Công tác tuyên truy

... 33

2.1.6. Gi

............................................................. 35

2.2. Th

............................ 36

2.2.1. Tuân th

ê khai thu ....................................................... 36

2.2.2. Tuân th

...................................... 38

2.2.3. Tuân th

ành quy

n

êu c

.......................................................................... 39

2.2.4. Tuân th

àn thu ........................................ 40
........................................................................................................ 41

2.3.1. M

................................................................................................. 41

2.3.2. M

................................................................................................. 43

Tóm t

................................................................................................ 47
......................................................................................................... 48

KH

VÀ

ÁNH GIÁ

TUÂN TH

HCM

3.1. Mơ hình và quy trình kh

..................................................................... 48

3.1.1. Mơ hình kh

......................................................................................... 48

3.1.2. Quy trình kh

........................................................................................ 49


v

3.1.2.1. Thi

............................................ 49
.............................................................. 49

3.1.2.3. Thu th

..................................................................................... 50

3.2. K

........................................................................................... 52

3.2.1. Th

êm

.............................................................................................. 52

3.2.2. Ki

pha....................................................................... 54

3.2.3. Phân tích nhân t ......................................................................................... 58
3.2.4. Phân tích h

................................................................... 62
........................ 65

3.3.1. Nhân t

......................................................... 65

3.3.2. Nhân t

........................................................................................... 67

3.3.3. Nhân t

................................................................................. 69

3.3.4. Nhân t

ành kinh doanh .......................................................................... 70

3.3.5. Nhân t

............................................................................................ 71

3.3.6. Nhân t

ã h .............................................................................. 72

Tóm t

................................................................................................ 73
......................................................................................................... 74

CÁC

I PHÁP NH

NGHI

HCM

4.1. Các

i pháp v

........................ 74

4.1.1.

õ ràng,

74
................................... 77

4.1.3. Nâng cao s
4.1.4.
4.2. Các

u

................................................. 79

nh thu su t phù h p v i xu h
i pháp th c hi n

i Chi c

ng và tình hình kinh t .................. 80
...................................... 81

4.2.1. Nâng cao chuyên môn nghi

... 81
ên truy

4.2.3. Nâng cao hi
4.2.4. Th

.................... 84

............................................................ 87
ành chính nhanh, g

ình ............................ 89


vi

4.3. Các
c

i pháp h tr v
ãh

à quy t

ên quan ............................................................................... 91

4.3.1. Nâng cao hi

êu công ................................................................. 91

4.3.2. X lý nghiêm minh v

, tr
ãh

Tóm t
K
Tài li

Ph

thu

....... 92
............... 92

............................................................................................... 93
.......................................................................................................... 94
............................................................................................... 95
................................................................................................................. 98


vii

Danh m

vi

CTCP: Công ty C
CT TNHH: Công ty TNHH
DNTN: Doanh nghi
DN: Doanh nghi
GTGT: Giá tr

TNDN: Thu nh
EFA: Phân tích nhân t
(Exploratory Factor Analysis)
OECD: T
à phát tri

(Organisation For Economic Co-Operation And Development)


viii

Danh m

B

àn thành d

B

u

àn thu

B
B
B

ình hình x

B

ê tình hình n

t

B

B
B
B

àn thu

B

Cronbach's Alpha c

t

B

Cronbach's Alpha các bi

B
B

qu

hân tích nhân t

B

tính b

B

ng c

B
B
B

:M

Ngành kinh doanh

B

10: M

Tâm lý

B

11: M

Pháp lu

ãh


ix

Danh m

ình v

Hình 1.1: Mơ hình các nhân t

t 2009
Hình 3.1: Mơ hình kh

t

ành vi tn th

2011


1

PH
ên c
Thu à ngu

NSNN, k

các CQT t
c

ành ph

qu

àm

i

à ngh

CQT. N

à quy

nhiên trên th
thu

ào NSNN là s

à

ngh
s

à khơng b

ìh

n
H

ã chuy

à th

ch

ê khai, tính tốn

à mình ph

àt

ào thơng báo n

ày vào NSNN mà khơng c
CQT. Tuy nhiên, vì nhi

nhau

ào c

ê khai chính xác và n

CQT c
tình tr

ìm hi

ày. M

à tìm hi

tuân th
Xu
nghi

êu trên, tác gi

ã nghiên c

ài: “CÁC NHÂN T

C

– TÌNH HU

QU

ÀNH PH

th

ÊN C

doanh nghi .

2. M

INH” nh

êu nghiên c
ên c
- Xá

nh các nhân t

ên nhân khác

c các m
s tuân th

êu:

ên nhân d
ã


2

-

nhóm nhân t

doanh nghi
- Xây d ng các

i pháp nh

à ph

ên c

à ph

ên c

ài là các doanh nghi

àn do Chi c
này có lo

ình, ngành ngh

Lu

à th

ên c

Nghiên c
cơng ch

àm vi

tun trun h
có lo

ình, ngành ngh

à th

Nghiên c
kh

àm s

c ki

’s

alpha, phân tích nhân t
t

nh nghi

ình h

D
5. Ý ngh

ài nghiên c

CQT ln c

ày

th

ên c

ành thu

CQT c

õ ràng các nguyên nhân d
d
nghi

thích h

ph
lu
thu

êm m

ào ngu

ài li


3

6. K
Lu

m

-

À CÁC NHÂN
T
NGHI

-

QU
TR

À TH
S
ÀN

-

KH
T
QU

-

HCM

CÁC GI
C

HCM


4

TUÂN TH

HU VÀ CÁC NHÂN T

TUÂN TH
ình bày ngh
thuy

à các nhân t

thu

.

1.1.

v tuân th

1.1.1. Ngh

theo Lu

Theo Lu

/2006/QH11 thì ngh

“

NNT g

ãs

xác, trung th

:

Khai thu

àn

ch

pháp lu
ành ch

ê và qu

d

xác, trung

th
ph

à giao d
ê khai thơng tin v
àng hố, cung c

v

ài

li

àn

ài

kho
thu

khai thu

êu c

ành quy

êu c

qu

pháp lu
quy

NNT th
ên, ngh
-

NNT có th
ãs

.


5

-

Kê khai thơng tin v
xác, trung th

-

Ch

chính
àn

ành ch

th

cung c

ê,

k

hơng tin, tài li

ên quan

xác

.
-

Ch

ành quy

êu c

c

CQT, cơng ch

thu

n
Ngh
lý r

ình bày trong OECD (2004), Qu
: Qu

và c

tuân th

,

“Ngh
à gi

dù

CQT khác

ào là:
-

;
N

àn

h ;
-

à chính xác (k
sách);

-

N

”

Ngh

à theo

OECD khơng hồn tồn gi
Qu

v

Lu

gh

h

th

ành quy

c
lu

ành ch

u

qu

n

n
1.1.2. Tuân th

êu

n các
n

kê khai (báo cáo) thông tin và n


6

Vi

: Tuân th

theo nh

à gi

ã quy
ã quy
c lu

Trên th

nhi

,m

ã trình

bày
Theo Jeffrey Lloyd Hamm, B.S. (1995) thì tuân th
cách sau: NNT khai báo h

và th

hi

các lu

u các quy

òa

án [18].
OECD (2004), Qu
ng

ên

lý r

-S

ình thanh tra

uân th thu là ph

thành các ngh

àn

ình. T

1) n

ê khai (báo cáo) chính xác trên t

nh

à (3) n

Các ngh

à tuân th

, tuân th

(kê khai) và tuân th
Mohd Rizal Palil và Ahmad Fariq Mustapha (2011), ã t
ngh
cho r

Andreoni, Erard, và Feinstein (1998)
uân th

às

lu

àng c

NNT ch

ng n

ành
.M

à Yarbrough cho
r
và ph

Do các khía c
àd

ên t

à tuân th
NNT và s

àng th

thu

à các y

t

uân th
CQT

às

àng c

NNT th

ình hu


7

ê khai thu nh
ti

à thanh toán s

CQT Úc , 2009; CQT Malaysia, 2009). ALM

(1991), Jackso

Tuân th

nh

à thanh toán t

lu

àb

à báo cáo t

òa án [20].

Tác gi Nguy

húy (2009) ã nêu: Khái ni

à nghiên c
hay không t

ên c
ành ngh

thu

y

tuân th

à ch

ruy

ên gi

v

à không t

ành ngh

CQT hay khi b

à cách ti

t

àm gi

tuân th

ào vi
ên c

khái ni

ào s

khơng tn th

ên c

hi

ành ngh

N

ìs

à tr

ì

hu

khơng ph

là s

àn thành. Qu

thu thu

ành cơng là h

à ít c

ch

à các hành vi x

ành chính

khác [7].
OECD (2004), Qu

- Các h

thanh tra: tuân th
(thu

ìn chung

à th

êu c

à
àn

Vi

nêu
ì.


8

Richard M. Bird và Oliver Oldman: Tr

àv

trong m
tr

ình tr
[12].

Khơng tn th
Khơng ch
c

g

à ch

có th do khơng hi

à tr

õ chính sách pháp lu

th

ho

không

. C

àl

àm

thu
S
c

gi
NNT. Tr

cáo thu nh

tr

và tránh thu d

là m

hành vi vi ph

t

ên tính h

pháp lu

Khi NNT c

ào m

làm cho NNT ch

hành chính ho

quy

b

a mình b

Tránh thu trong khn kh pháp lý c

pháp lu

nh

gi

nh

Nó bao g

d

ành thu
lo l

àb
b

r

NNT s gi

khai thác

ngh

. Khi tránh thu NNT

phát hi

mà

pháp lý t

v

pháp lu

ành

NNT làm m
s thu mong mu

Lu

b

báo cáo chi ti

giao

].

ành vi vi ph

NNT: Vi ph
thu

àn; tr

Vi ph

:N

ày h

khai thu

h

ày h

ày

h
h

NNT khai b

liên qu

i ph

tin

i ph

ành quy
ành quy

ành chính thu


9

Ch
th

g thông báo, th

hai sai d

thi

àm

êm.
Hành vi khai sai d
àn: NNT ã ph

sinh ngh

th

àm phát

ên s

s

àn.
Hành vi tr

h

Không n

ý thu

khai thu

ày h

hơng n
th

khơng ghi chép trong s
thu

hơng xu

giá tr

ốn th

àm

gi
gi
t

u tr

àn; s

ài li

h
àn.

Tuân th

à th

àk

các lu
vi

ày mang tính b

ành ngh

s

ngh

CQT giám sát, ki

u

c

ã

à khuy
.

1.2. Các nghiên c

ên quan

1.2.1. OECD (2004), Qu

: Qu

à nâng cao tuân th

thu [21]
Nghiên c
th

àm th
, phân tích hành vi tuân th

ào

Nghiên c

pháp ti
h

ã

ân tích kinh t
ành vi và ch


10

vào các khái ni

các nghiên c

m

à xã h
ên vi

DN và b

ơ hình là
DN ho

là

cơng c
tn th
Hình 1.1: Mơ hình các nhân t
Nhân t

ành vi tuân th

ành vi

Chi

pd

10
Quy

Áp d
quy

àn b
9
8

Không mu

Doanh nghi

ành gh

7

các bi
hi

CQT quan tâm

6
5

C
không ph
ào c
thành công

Xã h

4
H
tuân th

Chi
gi

3
2

Tâm lý h
S

àng tuân th

T

1
thu

Nghiên c

các nhân t

l

ành vi tuân th

g
H

DN

– DN 1 thành viên, h

Quy mơ, thâm niên c

DN; Lo

ình ho

– trong

ài chính Nhân t

ành; T

c

ãi; C
ành ngh

; Các nhân t
Nhân t
Chính ph

ãh
Gi

ình

ùa v

0


11

Nhân t

ãi su

ph

.
Các nhân t

ãi, tin t

cơng b

.

1.2.2. Nguy

Hồn thi

nh

- Nghiên c

Hà N

ình hu

[7]

Tác gi

ã phân tích,

nh

y

hồn thi

nh

thu

ình hu

àn Hà N

Tác gi

ã phân tích hành vi và

th
lý thu thu

àn thi
àn Hà N

tuân th

Nhà

ành kh
n cho s

à nghiên c

ân th

ành vi
ghiên c

các y

à

kh

ò qu

trong vi

này nh

ên các y

àn Hà N

Lu

àn Hà N
minh cho mơ hình các c

ã

tn th thu

à
t

ã ã
à ch

c
và

th

gian; x
t

à tâm lý xã h

ì nghiên c

m
c

ên, nghiên
ãr

ó giá tr

DN g
c

ình bày 6 nhóm y
ành

ãh

12

pháp hoàn thi

nh

th

àn Hà N

1.2.3. OECD (2010), Hi

à

êng.

ành vi tuân th

thu [22]
S

ành vi c

s

CQT

tv

à th

ào s

v

ành vi c

ình bày d
m

ng

ài và các thành viên

ên

và s
1.2.4. Nguy
c

Giám sát tính tuân th

Nghiên c

[8]

ã làm sáng t

lý lu

n

th

ài c

hi
Nghiên c

NNT

nay; Nghiên c

à rút ra

bài h
vi

tính tn th

m

Nghiên c

tn th

êu lên các nhóm nhân t
ình hình kinh t

y

ãh

à chính sách thu

nhóm y

êng. Th

CQT. Th

NNT. Th
1.3. Các nhân t
Nguy
th

Thanh Hoài và các thành viên (2011): Mu
ìc

ào và m
y


13

thu

ành vi tuân th

àm

ch
à các y

b

NNT [8].
Nh

quy

à

. Tuy nhiên trong m

à nh
ìv

ành vi tn th thu à h

nghiên c

ân tích s

thu
S

nh

nh

NNT

hành vi c

thu là

s

hi u

NNT [24].

M
c

h

àng lo

êu

CQT. Chính b

c

à qu
ình hành vi c

à công

. Vi

ành vi

tuân th
thông qua nghiên c
công vi

. Nhi

ã

ên c

n hành vi c
ên c

tính ch

ào

ã tìm ra nh

.

1.3.1. Nhân t
-

Chi phí tuân th

th

, làm cho s

Các chi phí này bao g
chi phí tr

àn t
à các chi phí gián ti

chi phí này có th
kinh do khơng bi
ho

êu c

hi phí v
ã

àn b
à gì [21]. Th


14

ngh

s

DN.
-

Hi

êu công
ào là m
ãh

cho DN và nuôi b
kho

Nv

êu này s
à nh

ành vi tuân th

[7].
-

Lãi su
Lãi su

tuân th

à lãi su

àng là y

ì hỗn hay khơng tn th

ãi su

có tinh th
thu

ì hỗn vi

tn th

thu Tn th

thu
ì hỗn ho

ào lãi su

t

ì hỗn thu

y

ãi su

c

Khi lãi

su
àng thì DN có th
-

tích c
th

thu
m
thơng qua hi
-

.

ình

hình chính tr

th

à ch

L
M

phát

mn

[8].